Chuyên gia : Mỹ có thể sẽ ‘gây áp lực âm thầm hơn’ với Hà Nội về nhân quyền
VOA, 08/09/2023
Một chuyên gia về các vấn đề tự do tôn giáo toàn cầu nêu nhận định rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden có thể sẽ nêu vấn đề nhân quyền trong chuyến công du đến Hà Nội bằng một cách "âm thầm hơn" và rằng ông không kỳ vọng lắm về sự hợp tác rộng lớn hơn giữa hai nước nếu như nhân quyền tiếp tục bị vi phạm tại Việt Nam.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đáp máy bay xuống phi trường Indira Gandhi, New Delhi, Ấn Độ, tối ngày 8/9/2023.
"Hiện tại, với những lo ngại của Mỹ về Trung Quốc thì hầu hết các hoạt động ngoại giao [của Mỹ] sẽ là việc gây áp lực âm thầm hơn", ông Sean Nelson, cố vấn pháp lý của Liên minh Quốc tế về Bảo vệ Tự do Tôn giáo Toàn cầu (ADF International) ở Washington DC, nói với VOA hôm 6/9, trước chuyến thăm Hà Nội của Tổng thống Joe Biden.
"Trong năm qua, Hoa Kỳ đã thúc ép Việt Nam trả tự do cho những tù nhân lương tâm thực sự bị cầm tù chỉ vì thực hành đức tin của chính họ. Nên tôi nghĩ việc thả những tù nhân lương tâm như các ông Yi Yich, Y Pum Bya, và Nguyễn Bắc Truyền, nên được chính quyền Biden nêu ra trong cuộc gặp này".
Mục sư Yi Yich đang thụ án 14 năm tù và thầy truyền đạo Y Pum Bya theo đạo Tin Lành đang thụ án 12 năm tù, cùng báo buộc "Tội phá hoại chính sách đoàn kết". Nhà hoạt động Phật giáo Hòa Hảo Nguyễn Bắc Truyển đang thụ án 11 năm tù với cáo buộc "Lật đổ chính quyền".
Ủy hội Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ (USCIRF) đưa cả ba ông cùng hơn 70 người khác ở Việt Nam vào danh sách nạn nhân của tự do tôn giáo và niềm tin.
"Việc thả những tù nhân này ít nhất sẽ là một tín hiệu tốt từ phía Việt Nam rằng họ sẽ rút lại một số biện pháp gia tăng đó. Tôi hy vọng đó là những gì được nêu ra", ông Nelson nêu kỳ vọng.
Tuy vậy, vị luật sư này cũng bày tỏ sự bi quan về cách hành xử của chính quyền Việt Nam đối với các nhóm tôn giáo độc lập, không được nhà nước công nhận :
"Thật khó để dự đoán tương lai, nhưng nếu xu hướng gần như trừng phạt tập thể hiện nay đối với các nhóm này vẫn tiếp tục, thì tôi khó có thể thấy Hoa Kỳ và Việt Nam có thể phát triển hợp tác như thế nào trong một loạt vấn đề rộng lớn hơn trong tương lai".
Ông Nelson cho biết thêm :
"Tôi biết ngay trước khi Tổng thống Biden tới Việt Nam, chủ đề sẽ là tiềm năng hợp tác hơn nữa giữa Mỹ và Việt Nam. Và rất khó để có một đối tác đáng tin cậy khi chúng ta đang cố gắng tăng cường hợp tác vì những lo ngại về địa chính trị, địa chiến lược chống lại một quốc gia độc tài, chuyên chế hung hãn như Trung Quốc, nơi cũng có những lo ngại lớn về tự do tôn giáo".
"Thật khó để có một đối tác khi chúng ta cứ lo ngại về sự bất ổn do vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo của đối tác đó gây ra", ông Nelson nhấn mạnh.
Ông Sean Nelson hiện là cố vấn pháp lý của Liên minh Quốc tế về Bảo vệ Tự do Tôn giáo Toàn cầu (ADF International), một tổ chức vận động pháp lý dựa trên đức tin nhằm bảo vệ các quyền tự do cơ bản và thúc đẩy phẩm giá vốn có của tất cả mọi người trên thế giới.
Vào tháng 4/2023, trước chuyến thăm Hà Nội của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, ADF International và 70 tổ chức tôn giáo quốc tế khác, cùng các chuyên gia nhân quyền hàng đầu viết thư kêu gọi chính quyền Biden nêu lên các cuộc đàn áp được cho là do chính quyền hậu thuẫn nhằm vào các nhóm tôn giáo thiểu số ở Tây Nguyên, đặc biệt là những người theo Cơ đốc giáo.
Bức thư nêu lên nhiều trường hợp buộc tội hình sự bất công, giam giữ tùy tiện và các hành vi sách nhiễu nghiêm trọng khác của chính quyền đối với các tôn giáo thiểu số ở Việt Nam trong năm qua.
Bức thư viết : "Trong 12 tháng qua, chúng tôi đã chứng kiến sự leo thang nhanh chóng của các biện pháp đàn áp đối với các nhóm tôn giáo chống lại sự kiểm soát của chính phủ. Điều đặc biệt quan ngại là chính phủ tăng cường nỗ lực buộc các tín đồ Cơ đốc giáo phải từ bỏ đức tin của mình, đàn áp các giáo hội tại gia không chịu sự kiểm soát của chính phủ và ép buộc các thành viên của các nhóm tôn giáo độc lập tham gia các tổ chức tôn giáo do chính phủ kiểm soát".
Ông Nelson cho biết : "Không ai nên bị bức hại, trừng phạt hoặc bỏ tù vì bày tỏ đức tin của mình".
"Chính quyền Biden giờ đây có cơ hội đứng lên bảo vệ những người bị đàn áp nhiều nhất bằng cách đề cập trực tiếp tình trạng này với chính phủ Việt Nam".
Lên tiếng trước những lo ngại của thân nhân, giới hoạt động và các tổ chức nhân quyền, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết : "Chúng tôi luôn kêu gọi chính phủ Việt Nam đảm bảo hành động của mình phù hợp với tất cả các luật liên quan, với các quy định về nhân quyền trong hiến pháp Việt Nam cũng như với các nghĩa vụ và cam kết quốc tế của mình".
"Hoa Kỳ thường xuyên hợp tác với Chính phủ Việt Nam ở mọi cấp độ về các vấn đề nhân quyền và pháp quyền và sẽ tiếp tục làm như vậy. Thông điệp của chúng tôi nhất quán và dựa trên niềm tin mãnh liệt rằng các quốc gia thành công nhất là những quốc gia tôn trọng và bảo vệ nhân quyền cũng như các quyền tự do cơ bản", người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ nói hôm 7/9.
Hồi 12/2022, ông Nelson tham dự Hội nghị về Tự do Tôn Giáo và Niềm Tin vùng Đông Nam Á (SEAFoRB) lần thứ 8 tại Bali, Indonesia và đã gặp gỡ các nạn nhân bị đàn áp thuộc cộng đồng H’Mong ở Tây Nguyên.
Chính quyền Việt Nam từ trước đến nay bác bỏ các cáo buộc vi phạm tự do tôn giáo, nói rằng "quyền tự do tín ngưỡng của mọi công dân" luôn được Đảng và Nhà nước "tôn trọng".
Nguồn : VOA, 08/09/2023
*************************
Công luận chú ý đến nhân quyền Việt Nam trước chuyến thăm của Tổng thống Biden
VOA, 07/09/2023
Giới hoạt động trong và ngoài nước đang lo ngại về tình hình nhân quyền ngày càng tồi tệ tại Việt Nam. Hầu như mỗi chuyến đi của các nhà lãnh đạo hay các giới chức cao cấp Mỹ đến Việt Nam đều là những cơ hội để các nhà hoạt động yêu cầu các cấp thẩm quyền Mỹ khi tới Việt Nam chớ bỏ qua vấn đề nhân quyền tại quốc gia nằm dưới sự cai trị độc quyền của Đảng cộng sản trong nhiều thập niên. Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Joe Biden từ ngày 10-11/9, mà qua đó quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ rất có thể sẽ được nâng lên thành ‘đối tác chiến lược’, cũng nằm trong thông lệ này.
Người Việt trong nước xuống đường đòi Hà Nội trả lại những quyền tự do căn bản - Ảnh minh họa
Tờ Washington Post cách đây vài ngày đã đăng bài xã luận nhắc nhở chính quyền Biden về những công cụ đang có trong tay để khuyến khích Hà Nội cải thiện nhân quyền nhiều hơn nữa.
Bài báo nói kể từ năm 2016, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Việt Nam đã tiến hành đàn áp trên diện rộng các nhà hoạt động, giới bất đồng chính kiến, xã hội dân sự và tự do tôn giáo bằng cách dùng các điều khoản mơ hồ trong luật cùng những lý do không thuyết phục như trốn thuế để đàn áp các tiếng nói phản kháng.
Hiện có 193 nhà hoạt động bị cầm tù tại Việt Nam, chưa kể tới những người bị buộc phải im lặng hoặc phải lưu vong.
Hai điều luật được sử dụng để bỏ tù những ai lên tiếng trái chiều với nhà cầm quyền là Điều 117 hình sự hóa việc "làm, tàng trữ, phổ biến hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, sản phẩm nhằm chống Nhà nước" hay Điều 331 về "lợi dụng các quyền tự do, dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước".
Một trong những ví dụ mà Washington Post liệt kê là trường hợp nhà báo Phạm Đoan Trang, người năm ngoái nhận Giải thưởng Phụ nữ Dũng cảm Quốc tế của Ngoại trưởng Hoa Kỳ nhưng hiện đang thụ án 9 năm tù vì bị cáo buộc tuyên truyền chống nhà nước Việt Nam, và kêu gọi Tổng thống Biden khi tới Hà Nội hãy yêu cầu phóng thích Phạm Đoan Trang cùng tất cả các tù nhân chính trị khác.
Washington Post cũng nhắc tới các cuộc đàn áp của nhà cầm quyền Hà Nội dẫn đến việc giải thể các nhóm môi trường, các nhà xuất bản độc lập, hội các nhà báo độc lập và một tổ chức chống tham nhũng phi chính phủ. Những người không có lịch sử hoạt động có tổ chức, nhưng dùng mạng xã hội để lên tiếng bất bình về tham nhũng và nạn lạm dụng tài nguyên công thì phải đối mặt với việc bị truy tố, bài xã luận trên Washington Post nêu rõ.
Vẫn theo bài báo, các biện pháp kiểm soát đối với xã hội dân sự đã trở nên nghiêm ngặt hơn, bao gồm các hạn chế đối với giới học thuật và các hội nghị quốc tế, tăng cường giám sát các tổ chức trong nước dựa vào nguồn tài trợ nước ngoài và kiểm duyệt truyền thông xã hội.
Về mặt tôn giáo, Washington Post trích dẫn phát hiện của Ủy ban Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế USCIRF về ‘những vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng đang diễn ra và có hệ thống’ ở Việt Nam khiến USCIRF kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ đưa Việt Nam trở lại danh sách ‘quốc gia cần quan tâm đặc biệt’ theo Đạo luật Tự do Tôn giáo Quốc tế năm 1998.
Việt-Mỹ thiết lập quan hệ song phương vào năm 1995. Tổng thống Barack Obama vào năm 2013 lập ‘quan hệ đối tác toàn diện’ với Hà Nội và việc chính quyền Biden muốn nâng cấp lên thành ‘quan hệ đối tác chiến lược’ là dựa trên căn bản về thương mại và địa chính trị. Việc này, vẫn theo bài xã luận trên Washington Post, sẽ cho phép Việt Nam tiếp cận các điều kiện thương mại ưu đãi và hợp tác quân sự sâu rộng hơn. Tuy nhiên, tác giả bài báo nhấn mạnh, ông Biden không thể làm ngơ trước tình hình nhân quyền ngày càng leo thang tại Việt Nam.
Tác giả bài xã luận thúc giục Tổng thống Biden nên một lần nữa thúc đẩy sự thay đổi - và sẵn sàng hơn nữa để đạt các thỏa thuận thương mại quan trọng vừa mang đến sự thịnh vượng lại vừa cải thiện các điều kiện về nhân quyền cho những nơi như Việt Nam.
Bài xã luận của Washington Post nhấn mạnh : "Như các tổng thống khác đã làm, ông Biden chắc chắn sẽ thể hiện sự tôn trọng đối với hệ thống chính trị khác biệt của Việt Nam. Nhưng ông cũng nên nói sự thật với các nhà lãnh đạo Việt Nam rằng : Không một kẻ cai trị nào hay một hệ thống nào trở nên mạnh mẽ hơn khi hủy hoại quyền và phẩm giá của chính người dân mình".
Khi được hỏi về hồ sơ nhân quyền của Việt Nam, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Jean-Pierre nói với báo giới hôm 28/8 rằng Tổng thống Biden ‘không bao giờ né tránh’ chuyện nêu vấn đề nhân quyền với bất kỳ lãnh đạo nào.
Hà Nội lâu nay bác các tố cáo vi phạm nhân quyền và một mực nói rằng không có tù nhân chính trị tại Việt Nam mà chỉ có những người phạm pháp bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Nguồn : VOA, 07/09/2023
****************************
Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ : Việt Nam thụt lùi về tự do tôn giáo
Phan Minh, RFI, 06/09/2023
Vài ngày trước khi tổng thống Joe Biden công du Việt Nam nhằm nâng cấp quan hệ ngoại giao, một ủy ban của chính phủ Hoa Kỳ cáo buộc Hà Nội lại không tuân thủ các cam kết về bảo đảm quyền tự do tôn giáo.
Một thánh lễ của cộng đồng Công giáo sắc tộc Hmong tại Sapa, tỉnh Lào Cai, Việt Nam, ngày 18/10/2015. Reuters - Nguyen Huy Kham / Ảnh tư liệu
Trong một báo cáo được công bố hôm qua, 05/09/2023, và được hãng tin Anh Reuters trích dẫn, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) cho biết kể từ khi Washington xóa Việt Nam khỏi danh sách "các quốc gia đáng quan tâm đặc biệt" (CPC) về tự do tôn giáo năm 2006, chính quyền Hà Nội đã "có nhiều tiến bộ" về tự do tín ngưỡng. Tuy nhiên, việc đàn áp xã hội dân sự trong thời gian gần đây, việc gia tăng áp lực lên các cộng đồng tôn giáo độc lập, cùng với những thông tin đáng báo động về việc ép buộc bỏ đạo, những hành động vi phạm quyền tự tôn giáo gia tăng cho thấy Việt Nam đang đi thụt lùi trở lại trong vấn đề này.
Báo cáo cũng cho biết, phó chủ tịch USCIRF, ông Frederick Davie và ủy viên Eric Ueland, trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 5, đã nhận thấy rằng trong khi các tổ chức tôn giáo ở khu vực đô thị được tự do tương đối nhiều hơn, thì các vùng nông thôn vẫn gặp nhiều thách thức. USCIRF cho biết thêm là các cơ quan chính phủ tiếp tục giám sát chặt chẽ tất cả hoạt động tôn giáo, thường xuyên sách nhiễu, bắt giữ, ngăn chặn các cộng đồng tôn giáo chưa đăng ký thực hiện quyền cơ bản về tự do tôn giáo.
Hoa Kỳ coi Việt Nam là đối tác quan trọng trước ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và dự định nâng cấp quan hệ ngoại giao với Hà Nội nhân chuyến công du của tổng thống Biden tới Hà Nội vào ngày 10/09, nhưng giới phân tích cho rằng những quan ngại về nhân quyền có thể là trở ngại cho một số hợp tác song phương.
Phan Minh
****************************
Cơ quan giám sát Hoa Kỳ : Việt Nam đang trên "quỹ đạo tương tự Trung Quốc về quản lý và kiểm soát tôn giáo"
RFA, 06/09/2023
Vài ngày trước chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden tới Việt Nam nhằm mục đích nâng cấp quan hệ ngoại giao, một ủy ban của chính phủ Hoa Kỳ cáo buộc Hà Nội vi phạm các cam kết đảm bảo quyền tự do tôn giáo.
Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) cho biết kể từ khi Washington đưa Việt Nam khỏi danh sách "các quốc gia đáng quan tâm" (CPC) về tự do tôn giáo vào năm 2006, chính quyền Hà Nội đã tạo ra "nhiều không gian hơn trong một số lĩnh vực" để thể hiện niềm tin. Reuters
Trong một báo cáo hôm thứ ba, Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) cho biết kể từ khi Washington đưa Việt Nam khỏi danh sách "các quốc gia đáng quan tâm" (CPC) về tự do tôn giáo vào năm 2006, chính quyền Hà Nội đã tạo ra "nhiều không gian hơn trong một số lĩnh vực" để thể hiện niềm tin.
Theo hãng tin Reuters, báo cáo cho rằng "cuộc đàn áp xã hội dân sự gần đây, áp lực gia tăng đối với các cộng đồng tôn giáo độc lập, các báo cáo đáng báo động về việc cưỡng bức từ bỏ đức tin và các vi phạm tự do tôn giáo ngày càng gia tăng khác đã tạo nên một sự đảo ngược rõ ràng trong quỹ đạo từng tích cực đó".
Chuyến thăm Việt Nam vào tháng 5 của Phó Chủ tịch USCIRF Frederick Davie và Ủy viên Eric Ueland đã phát hiện ra rằng trong khi các nhóm tôn giáo có được sự tự do tương đối lớn hơn ở khu vực thành thị, trái ngược đó "những thách thức nghiêm trọng đang lan rộng ở nhiều khu vực nông thôn".
Chánh trị sự Hứa Phi thuộc đạo Cao Đài chân truyền cho biết, kể từ khi các thành viên của Hội đồng liên tôn Việt Nam gặp phái đoàn của Mỹ tại chùa Giác Hoa (Sài Gòn) khoảng hơn ba tháng trước, bản thân ông đã ít bị trực diện đàn áp bởi cơ quan an ninh hơn trước, tuy nhiên chính phủ vẫn muốn triệt tiêu những tiếng nói đòi quyền tự do tôn giáo.
Ông Hứa Phi, từ Lâm Đồng nói qua điện thoại với phóng viên Đài Á Châu Tự Do như sau :
"Chúng tôi - những người ở tại Việt Nam muốn rằng tổng thống Biden khi trao đổi với nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam nhân ngày 10/9 này, chánh phủ Hoa Kỳ phải nói rõ với chánh phủ cộng sản Việt Nam rằng họ phải tôn trọng những gì đã ký với những nước trên thế giới về vấn đề tự do tôn giáo, về nhân quyền".
Theo chức sắc của đạo Cao Đài không chịu sự quản lý của Nhà nước, nếu chính quyền không tôn trọng những công ước đã ký kết về đảm bảo quyền tự do tôn giáo và nhân quyền, Hoa Kỳ nên đưa Việt Nam trở lại vào danh sách CPC (danh sách Các quốc gia đáng quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo).
Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) là một cơ quan riêng và khác với Bộ Ngoại Giao. Được thành lập bởi Quốc hội Hoa Kỳ, đây là một đơn vị tham vấn độc lập, lưỡng đảng cho chính phủ Hoa Kỳ, cơ quan này giám sát tự do tôn giáo trên toàn thế giới và khuyến nghị chính sách cho Tổng thống, Ngoại trưởng, và Quốc hội.
Tuyên bố của cơ quan này cho rằng, việc chính phủ Việt Nam yêu cầu các nhóm tôn giáo phải đăng ký trái ngược với nghĩa vụ của Hà Nội là cung cấp quyền tự do tôn giáo cho tất cả người dân.
Báo cáo cho biết : "Các cơ quan chính phủ tiếp tục giám sát chặt chẽ mọi hoạt động tôn giáo, thường quấy rối, giam giữ hoặc ngăn cản các cộng đồng tín ngưỡng chưa đăng ký thực hiện quyền cơ bản của họ về tự do tôn giáo".
Với những vụ vi phạm tự do tôn giáo có hệ thống mà báo cáo nêu ra, cơ quan của chính phủ Mỹ khẳng định, Việt Nam đang trên "quỹ đạo tương tự như Trung Quốc về mặt quản lý và kiểm soát tôn giáo".
Washington coi Việt Nam là đối tác quan trọng trước sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Họ đang tìm cách nâng quan hệ ngoại giao với Hà Nội lên mức cao nhất khi Tổng thống Biden đến Hà Nội vào ngày 10 tháng 9, nhưng các nhà phân tích cho rằng những lo ngại về nhân quyền có thể là trở ngại nhất định cho sự hợp tác.
Hiến pháp Việt Nam cho phép tự do tôn giáo và truyền thông do nhà nước kiểm soát đã bác bỏ những lời chỉ trích từ các nhóm như USCIRF.
Trong báo cáo thường niên năm 2023, cơ quan này đề nghị tái xác định Việt Nam là một nước CPC, cáo buộc quốc gia độc đảng "vi phạm tự do tôn giáo một cách có hệ thống, liên tục và nghiêm trọng".
Về việc này, Chánh trị sự Hứa Phi thuộc Hội đồng liên tôn Việt Nam cho biết trên quan điểm riêng :
"Chúng tôi cũng mong muốn nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam phải thức tỉnh, đừng để cho Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và các nước khác đưa Việt Nam vào danh sách CPC (danh sách các quốc gia đáng quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo).
Nếu đưa vào danh sách này tất nhiên không những viên chức đó bị cô lập mà nhân dân Việt Nam cũng sẽ bị khổ trong vấn đề bị các nước khác cô lập và cấm vận, trong khi những viên chức của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đã có tài sản trước rồi nên họ không thể nào khổ bằng người dân".
Năm ngoái, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bổ sung Việt Nam vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt vì vi phạm quyền tự do tôn giáo theo Đạo luật Tự do Tôn giáo năm 1998 của Hoa Kỳ, một chỉ định thấp hơn so với CPC, nhưng là lần đầu tiên kể từ năm 2006.
Đạo luật này quy định một loạt phản ứng chính sách, bao gồm các biện pháp trừng phạt hoặc miễn trừ, nhưng không phải là tự động.
Nguồn : RFA, 06/09/2023