‘Xử cả cán bộ vô trách nhiệm và phần tử quá khích’ (BBC, 27/06/2017)

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tỏ ý tán thành khởi tố vụ bắt giữ người ở xã Đồng Tâm, nhưng nói phải xử lý cán bộ làm sai trước tiên.

Cờ đỏ sao vàng và băng rôn với ngôn ngữ của Đảng được treo khắp nơi tại xã Đồng Tâm

Gặp cử tri ở Hải Phòng hôm 26/6, ông Nguyễn Xuân Phúc tiếp nhận một câu hỏi về việc công an Hà Nội khởi tố vụ án hình sự để điều tra dấu hiệu bắt giữ người trái pháp luật ở xã Đồng Tâm.

Thủ tướng Việt Nam trả lời : "Đồng Tâm, tôi đã chủ trì kết luận về những sai trái của chính quyền địa phương trong quản lý đất đai, rồi những phần tử quá khích".

"Chế độ chúng ta mà bắt giữ mất chục người, sao có chuyện như vậy".

"Tội giữ người trái phép đó phải được điều tra xử lý nghiêm túc, cũng như tội phá hoại tài sản".

"Tôi đã nói phương châm, trước khi xử lý người dân sai trái, quá khích này, phải xử lý ngay những cán bộ đã lạm dụng, vô trách nhiệm, đã làm sai ở tại cái xã đó".

Một người dân xã Đồng Tâm chia sẻ tại buổi gặp mặt của chính quyền và người dân hôm 22/4

Cảnh sát điều tra - Công an Thành phố Hà Nội vào hôm 13/6 đã ra quyết định khởi tố điều tra vụ án hình sự vụ việc xảy ra tại thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội ngày 15/4.

Cổng làng Hoành đổ đầy cát để ngăn ô tô vào làng, chỉ chừa đủ chỗ cho xe máy, xe đạp và người đi bộ

Một trong những sĩ quan bị bắt giữ chắp tay cúi đầu cảm ơn người sau khi được thả

Các báo Việt Nam đồng loạt tường thuật việc khởi tố vụ án "nhằm điều tra làm rõ các hành vi bắt giữ người trái pháp luật theo Điều 123 và hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 143 Bộ luật Hình sự".

Hôm 15/4, người dân Đồng Tâm đã bắt giữ hơn 30 người gồm cán bộ, cảnh sát cơ động để đòi giới chức thả chín người dân bị công an bắt, đồng thời xử lý các khiếu nại đất đai.

*********************

Vụ Đồng Tâm : Liệu có xử được "quan" trước ? (RFA, 27/06/2017)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào ngày 26 tháng 6 trong cuộc tiếp xúc cử tri ở Hải Phòng khi được người dân chất vấn về vụ việc tranh chấp đất đai ở Đồng Tâm trả lời rằng phải xử lý cán bộ sai phạm trước rồi mới xử người dân.

Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung (áo trắng) xuống xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội vào ngày 22 tháng 4 năm 2017 AFP photo

Liệu viêc xử lý có thể diễn ra đúng như lời Thủ tướng nói hay không ?

Nguyên văn lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc được truyền thông trong nước trích dẫn :

"Việc bắt giữ người trái phép, phá hoại tài sản phải được điều tra nghiêm túc. Trước khi xử lý người dân sai trái, quá khích này phải xử lý ngay những cán bộ đã lạm dụng, vô trách nhiệm, đã làm sai ở xã đó".

Ai là những "cán bộ" này ?

Theo quan điểm của luật sư Nguyễn Khả Thành, đoàn luật sư Phú Yên, những "cán bộ" phải chịu trách nhiệm trong vụ việc ở xã Đồng Tâm không chỉ là những cán bộ xã :

"Tại vì quyết định thu hồi đất là của ủy ban nhân dân huyện mới có chức năng thu hồi đất chứ ở xã họ không làm chuyện đó. Nhưng vụ Đồng Tâm kéo dài như vậy thì chắc chắn rằng họ không đồng ý với cấp huyện và đã khiếu nại lên cấp tỉnh nữa. Tôi nghĩ rằng cấp tỉnh chắc cũng giải quyết y như cấp huyện nên người ta mới bức xúc như vậy".

Tuy nhiên trong một đoạn video ghi cảnh một người dân đại diện Tổ đồng thuận chống tham nhũng và người dân xã Đồng Tâm đọc bản tường trình về đầu cuối vụ tranh chấp đất và mong Chính phủ kết luận vụ việc một cách công minh, người dân này nói rằng họ đã gửi cả đơn từ khiếu nại đến tận cấp trung ương :

"Suốt từ năm 2013 đến nay chúng tôi đã gửi đơn thư kiến nghị, tố cáo, khiếu nại, kêu cứu, kêu oan đi khắp các cơ quan nhà nước từ cấp huyện đến cấp thành phố và cấp trung ương nhưng tất cả đều đến nơi đúng địa chỉ mà không cấp nào giải quyết cả. Chỉ là lần hồi cấp này đùn đẩy trách nhiệm cho cấp kia, không cấp nào chịu trách nhiệm".

Cũng cần nói lại là vụ tranh chấp đất đai giữa người dân xã Đồng Tâm và chính quyền địa phương xảy ra đã nhiều năm nay nhưng đỉnh điểm là vào ngày 15 tháng 4 khi Công an Hà Nội bắt giữ 4 người dân Đồng Tâm để điều tra vụ án "gây rối trật tự công cộng" mà thực tế là do tranh chấp đất đai.

Xô xát hôm ngày 15 tháng 4 cũng làm một dân làng là cụ Lê Đình Kình, đại diện dân làng trong vụ tranh chấp đất đai, bị thương phải nhập viện.

Phản ứng trước hành xử của những đơn vị chức năng, người dân Đồng Tâm bắt giữ 38 người gồm cán bộ huyện Mỹ Đức, công an và cảnh sát cơ động làm con tin. Đến ngày 22 tháng 5, đích thân Chủ tịch thành phố Hà Nội về đối thoại và viết cam kết, người dân mới thả hết toàn bộ con tin ra.

Các cảnh sát cơ động bị người dân Đồng Tâm cầm giữ hôm 15/4/2017. Citizen photo

Nói với đài RFA, nhà hoạt động Lê Dũng Vova, một người theo dõi vụ Đồng Tâm ngay từ những ngày đầu, xác định những việc "làm sai của cán bộ" tại xã Đồng Tâm theo lời Thủ tướng nói :

"Đầu tiên là xã Đồng Tâm, sau đó là huyện Mỹ Đức, phải chịu trách nhiệm vê việc làm sai pháp luật, bắt cóc dân, đánh dân, đánh cụ già, và kể cả việc họ gây ra những bất ổn, tức là họ quản lý đất đai yếu kém. Họ không quản lý chặt hồ sơ địa chính để liên tục cập nhật thông tin về đất đai của địa phương, để xảy ra những chanh chấp".

Về vụ 4 người dân xã Đồng Tâm bị côn đồ bắt bắt hôm 15/4 và bị tra tấn dã man, người dân Đồng Tâm trong đoạn video nêu trên nói rõ :

"Những người dân xã Đồng Tâm bị côn đồ bắt đi đã giao cho Công an Hà Nội và bị Công an Hà Nội tra tấn, đánh đập không thương tiếc. Riêng cụ Lê Đình Kình chúng định thủ tiêu nhưng không thành, bị bại lộ. Chúng đã đánh cụ Kình gẫy xương đùi và đến nay hơn 2 tháng vẫn chưa cử động được".

Cụ Lê Đình Kình, 82 tuổi là một trong 4 người bị Công an Hà Nội bắt hôm 15/4 vì bị cho là có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến cáo buộc "gây rối trật tự công cộng" tại Đồng Tâm.

Từ nói đến làm

Luật sư Nguyễn Khả Thành nói rằng bản thân ông rất hy vọng lời nói của Thủ tướng sẽ được thực hiện, nhưng kinh nghiệm của những vụ việc trước cho thấy hy vọng đó khó có thể thành hiện thực :

"Thực tiễn ở Việt Nam lâu nay có những văn bản từ văn phòng Chính phủ xuống tận đây nhưng người ta cứ tảng lờ chẳng làm gì nên cuối cùng đông đảo dân mới bức xúc như vậy. Chứ nếu làm đúng theo pháp luật thì đâu đến độ bức xúc thế này đâu. Ở Việt Nam rất khó, đôi lúc Thủ tướng nói và có văn bản cụ thể nhưng họ không chịu làm mà trên đó thì không nắm được kỹ những việc ở dưới này".

Năm 2012 xảy ra vụ cưỡng chế đất ở Tiên Lãng, Hải Phòng. Ủy ban Nhân dân huyện Tiên Lãng đã quyết định cưỡng chế, thu hồi đất của gia đình ông Đoàn Văn Vươn khiến gia đình ông này phản ứng bằng cách cho nổ súng và bình ga tự chế để ngăn chận lực lượng cưỡng chế.

Vụ việc được mệnh danh là ‘tiếng súng’ Tiên Lãng khiến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lúc bấy giờ lên tiếng cho rằng các quyết định thu hồi đầm nuôi thủy sản, cưỡng chế gia đình ông Đoàn Văn Vươn là trái pháp luật. Tuy nhiên sau đó, 6 người trong gia đình ông Vươn vẫn bị bắt, khởi tố và bị tuyên án tù.

Trong vụ Đồng Tâm, như đã nêu trong cam kết của ông Chủ tịch thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung, có điểm không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người dân Đồng Tâm. Tuy nhiên đến ngày 13/6 Công an Hà Nội vẫn ra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với vụ bắt giữ người trái pháp luật và hủy hoại tài sản ở địa phương này.

Nhà hoạt động Lê Dũng Vova cho rằng hiện tại chưa có cơ sở nào để đảm bảo là lời nói của Thủ tướng sẽ được thực hiện :

"Tại vì từ xưa đến giờ có rất nhiều phát ngôn của các cấp từ Quốc hội đến Chính phủ trở xuống. Họ nói một đằng nhưng không làm hoặc làm kiểu khác. Cho nên bây giờ không có gì đảm bảo là họ sẽ làm những gì họ nó với báo chí và công luận".

Phát ngôn của Thủ tướng cũng được hiểu là người dân Đồng Tâm cũng sai thì mới phải xử lý. Luật sư Nguyễn Khả Thành lại cho rằng mọi hành động của người dân Đồng Tâm chỉ là "tức nước vỡ bờ", do chính sự thiếu trách nhiệm và cách hành xử của các cơ quan chức năng châm ngòi.

Lan Hương, phóng viên RFA

***********************

‘Viện kiểm sát phải hủy việc tạm giam nhà báo Lê Duy Phong’ (VOA, 27/06/2017)

Nhà báo Lê Duy Phong (phải) khi bị công an bắt ở Yên Bái trưa ngày 22/6/2017

Luật sư Trần Vũ Hải nói nhà chức trách không có cơ sở pháp lý đúng để bắt nhà báo Lê Duy Phong, trong khi nhiều người bất bình cho rằng công an thành phố Yên Bái đã "gài bẫy thô bỉ" để bắt ông Phong với tội danh "chiếm đoạt tài sản".

Ông Phong, Trưởng ban Bạn đọc Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, bị công an thành phố Yên Bái bắt trưa ngày 22/6 khi "đang nhận tiền của một doanh nghiệp tại một nhà hàng". Sau đó 4 ngày, công an ra quyết định khởi tố vụ án và bắt tạm giam nhà báo này 4 tháng.

Không lâu sau khi ông Phong bị bắt, bà Nguyễn Quỳnh Nga, vợ ông, đưa lên mạng xã hội bản tường trình của một nữ nhân chứng có mặt trong suốt quá trình ông Phong đi đến và bị bắt ở Yên Bái.

Trong văn bản 5 trang được nhiều người lan truyền trên mạng, nhân chứng đề nghị chưa nêu tên cho hay vào cuối bữa trưa hôm 22/6, một người đàn ông tên là Hoàng Trung Thực đã cố dúi tiền vào túi ông Phong khi ông "gần say rượu", chỉ ít phút trước khi công an "ập vào bắt".

Bản tường trình nói ông Phong đã từ chối nhận tiền và không có chuyện nhà báo này đe dọa viết bài để vòi vĩnh tiền của ông Thực, người tự giới thiệu là một doanh nhân.

Căn cứ vào bản tường trình của nhân chứng, đối chiếu với quy định trong Bộ luật Hình sự về bắt tạm giam đối với các trường hợp khẩn cấp, hoặc người phạm tội quả tang hay đang bị truy nã, Luật sư Trần Vũ Hải ở Hà Nội nhận định với VOA :

"Chúng tôi đặt vấn đề là việc bắt giữ anh Phong là sai với các quy định luật pháp Việt Nam, không phải là phạm pháp quả tang, không có lệnh bắt khác hoặc lệnh truy nã. Từ đó, những hành vi sau này về tố tụng, theo chúng tôi là cũng không thể chấp nhận được. Tức là vi phạm các thủ tục ban đầu. Theo tôi, Viện kiểm sát phải hủy bỏ việc tạm giữ anh Duy Phong".

Thông tin từ phía công an cung cấp với báo chí trong nước cho hay ông Phong khai rằng ông đã nhận 250 triệu đồng từ một số doanh nghiệp.

Về vấn đề này, luật sư Hải nói cần phải xem xét những người đưa tiền cho ông Phong có tự nguyện không. Trong trường hợp không tự nguyện, nếu coi nhà báo giữ chức Trưởng ban Bạn đọc là người có chức vụ, việc nhận tiền của ông có thể bị khép vào tội nhận hối lộ.

Tuy nhiên, để khẳng định về tội này, phải có đơn tố giác từ người đưa tiền. Nhưng thông tin từ công an không thể hiện đã có người nào nộp đơn tố giác ông Phong.

Theo luật sư Hải, điều này đặt ra hai khả năng. Thứ nhất, nếu sắp tới có người tố cáo ông Phong, một mặt ông có thể bị khép vào tội nhận hối lộ khi cơ quan điều tra thu thập đủ chứng cứ, nhưng mặt khác, người tố cáo không được xem là người bị chiếm đoạt tài sản nữa mà thậm chí cũng phải bị truy tố về tội đưa hối lộ.

Điều này sẽ là một sự đánh đổi không dễ dàng đối với những doanh nhân và người có địa vị ở Yên Bái, nếu họ quả thật đã đưa hối lộ cho nhà báo. Luật sư Hải phân tích :

"Trong trường hợp đấy, người đưa đó là người đưa hối lộ. Theo luật Việt Nam, người đưa hối lộ chỉ được miễn trách nhiệm hình sự trong trường hợp họ tố giác trước khi được phát hiện. Bây giờ công an được coi là phát hiện rồi. Nếu công an nói đúng, thì những người đấy không được miễn trách nhiệm hình sự. Giả thiết rằng đến giờ họ mới khai ra vấn đề đấy, thì họ không được miễn trách nhiệm hình sự, thì họ có khai không ?"

Khả năng thứ hai là không có người tố cáo. Trong trường hợp này, ông Hải nói nhà chức trách không thể truy tố ông Phong :

"Nếu họ [người đưa tiền] không khai, thì lời khai một phía của anh Duy Phong lại không được chấp nhận. Theo luật, lời khai một phía mà không có bằng chứng thì không được coi là chứng cứ để chống lại anh ta. Trong trường hợp đấy là lời khai không xác định được thì cơ quan [pháp luật] cũng không có căn cứ để truy tố anh ta về tội có khả năng bị coi là tội nhận hối lộ".

Nhà báo Lê Duy Phong bị bắt chỉ ít ngày sau khi báo Giáo dục Việt Nam đăng loạt bài của ông phản ánh những tiêu cực đất đai ở tỉnh Yên Bái, trong đó có nói đến các tư dinh hoành tráng của hai giám đốc Sở Công an và Sở Tài nguyên-môi trường tỉnh.

Loạt bài của ông đã gây rúng động dư luận, tạo ra sức ép dẫn đến một cuộc thanh tra về đất đai, tài sản của các quan chức tỉnh.

Nhiều người viết trên mạng xã hội rằng họ tin có nhiều khả năng ông Phong bị nhà chức trách "gài bẫy".

Luật sư nổi tiếng Trần Vũ Hải viết trên trang Facebook cá nhân rằng "nếu chấp nhận nghiệp vụ này, nay mai bất cứ nhà báo, quan chức hay thường dân nào cũng có thể bị bắt ‘tào lao’, xã hội vô pháp lên ngôi".

*********************

Thanh tra tài sản của Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường Yên Bái (RFA, 27/06/2017)

Thanh tra Chính phủ cho biết sẽ tiến hành thanh tra nguồn gốc tài sản của gia đình ông Phạm Sỹ Quý- Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Yên Bái.

Ông Phạm Sỹ Quý - Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Yên Bái. Courtesy of yenbai.gov.vn

Ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục chống Tham nhũng công bố quyết định vừa nêu vào ngày 27 tháng 6 tại trụ sở Ủy ban Nhân dân tỉnh Yên Bái trong tư cách trưởng đoàn thanh tra.

Theo ông Phạm Trọng Đạt, cuộc thanh tra này do tỉnh Yên Bái đề xuất để đảm bảo tính minh bạch vì ông Phạm Sỹ Quý là em trai của bà Phạm Thị Thanh Trà- Bí thư tỉnh ủy Yên Bái. Cũng theo ông Phạm Trọng Đạt, nội dung thanh tra sẽ tập trung vào việc kê khai tài sản của ông Phạm Sỹ Qúy có minh bạch hay không, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất có đúng quy định pháp luật hay không.

Thời gian thanh tra của Cục Chống Tham nhũng đối với khối tài sản của ông Phạm Sĩ Quý sẽ kéo dài 17 ngày.

Trước đó ngày 8 tháng 6, Chánh Thanh tra tỉnh Yên Bái đã ra quyết định thanh tra lô đất vốn là đất rừng có diện tích 13.000 m2, nhưng chỉ trong vòng 1 ngày được chuyển đổi thành đất của gia đình bà Hoàng Thị Huệ, vợ ông Phạm Sỹ Quý để xây "dinh cơ" đồ sộ.

********************

Thanh tra tài sản em trai Bí thư Yên Bái (BBC, 27/06/2017)

Thanh tra Chính phủ đến Yên Bái công bố quyết định thanh tra tài sản, đất đai của gia đình Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh này.

Địa bàn tỉnh Yên Bái - Ảnh minh họa

"Việc thanh tra khối tài sản của gia đình ông Phạm Sỹ Quý, Giám đốc Sở Tài nguyên, Môi trường Yên Bái là thẩm quyền của Thanh tra tỉnh. Tuy nhiên ở đây ông Quý là em trai của Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái, nên Chủ tịch tỉnh này đã có văn bản đề nghị Chính phủ vào cuộc giúp để đảm bảo công tâm", Cục trưởng Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, Phạm Trọng Đạt được VnExpress dẫn lời.

Trước câu hỏi về "khối tài sản" của gia đình ông Phạm Sỹ Quý bao gồm biệt thự, nhà sàn, hồ nước, sân thể thao..., ông Đạt nói chúng ta mới chỉ nắm bắt được hiện tượng, chưa biết bản chất sự việc như thế nào thì chưa thể đưa ra đánh giá.

"Nếu trong trường hợp vợ ông Phạm Sỹ Quý làm ăn, kinh doanh nhiều năm, đổ mồ hôi, nước mắt mà có khối tài sản như vậy thì chúng ta nên ủng hộ khuyến khích ; còn nếu tài sản là tham nhũng mà có thì phải xử lý nghiêm, ông Đạt nói thêm.

Truyền thông trong nước gần đây đưa tin trong năm 2015, tỉnh Yên Bái có nhiều quyết định cho phép chuyển đổi hơn 13.000 m2 đất rừng sản xuất, đất trồng cây lâu năm, đất nuôi trồng thủy sản sang đất ở cho gia đình ông Quý.

Cục trưởng Chống tham nhũng cho biết cuộc thanh tra này sẽ diễn ra trong 15 ngày, có thể kéo dài hơn, nhưng dự kiến trong tháng Bảy Thanh tra Chính phủ sẽ có kết luận.

Trước đó, Chánh thanh tra tỉnh Yên Bái đã ra quyết định thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật đất đai, việc cấp giấy phép xây dựng và quản lý xây dựng theo giấy phép đối với hộ gia đình bà Hoàng Thị Huệ (vợ ông Quý), sử dụng đất đai tại tổ 42, tổ 52 phường Minh Tân, Thành phố Yên Bái, theo Tuổi Trẻ hôm 27/6.

"Tỉnh Yên Bái đã ra quyết định thanh tra này sau khi báo chí phản ánh 13.000m2 đất rừng được chuyển đổi sang thành đất ở của gia đình ông Quý chỉ trong một ngày", báo này viết.

Trong một diễn biến khác, nhà báo Lê Duy Phong của báo điện tử Giáo Dục Việt Nam bị khởi tố hình sự về tội 'lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản'.

Ông Lê Duy Phong, Trưởng ban Bạn đọc của báo Giáo Dục Việt Nam, bị truy tố theo Điều 280 Bộ luật Hình sự và bị tạm giam bốn tháng.

Ông Phong được cho là "người trực tiếp điều tra, viết bài rất nhiều vụ việc về Bí thư và lãnh đạo tỉnh Yên Bái".

Hôm 22/6, tại nhà hàng Oanh Hiện, Thành phố Yên Bái, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an thành phố Yên Bái "bắt quả tang ông Lê Duy Phong đang có hành vi nhận tiền của một doanh nghiệp trên địa bàn", theo truyền thông Việt Nam.

"Theo Công an tỉnh Yên Bái, ngoài vụ lấy 50 triệu đồng của một doanh nghiệp, ông Lê Duy Phong còn lấy tiền của nhiều cá nhân khác", báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh hôm 26/6 tường thuật.

"Theo lời khai ban đầu, ông Phong cũng nhận hàng trăm triệu đồng của một số cá nhân, doanh nghiệp khác trên địa bàn".

"Về một số thông tin cho rằng Công an thành phố Yên Bái "gài bẫy" để bắt Lê Duy Phong, đại diện Công an tỉnh Yên Bái cho hay việc bắt quả tang là có cơ sở, Cơ quan điều tra làm việc theo quy định và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Những thông tin trên mạng đều chưa có sự kiểm chứng", báo này tường thuật.