Một kế hoạch tốn kém, khó thu hút đầu tư Mỹ ?
Việt Nam thúc đẩy đàm phán với nhiều công ty Mỹ nhằm thu hút đầu tư và thực hiện tham vọng xây dựng nhà máy sản xuất chip điện tử đầu tiên từ nay đến năm 2030, song song với hoạt động lắp ráp, đóng gói, kiểm tra. Tuy nhiên, chi phí để theo đuổi mục tiêu này sẽ rất tốn kém, theo cảnh báo của một số quan chức trong ngành công nghiệp linh kiện điện tử Mỹ.
Cơ sở sản xuất chip điện tử của tập đoàn Mỹ Intel (DR) tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, ngày 29/10/2010. Associated Press - Le Quang Nhat
Tại Hội nghị cấp cao về công nghiệp bán dẫn, tổ chức tại Hà Nội chiều 29/10/2023, Mạng lưới bán dẫn Việt Nam đã chính thức ra mắt để khẳng định cam kết "trở thành đối tác tin cậy và là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất bán dẫn toàn cầu", theo phát biểu của bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Việt Nam đang nghiên cứu một chiến lược để thu hút thêm đầu tư trong lĩnh vực này, đặc biệt là phần đúc chip điện tử, trước mắt có thể là sẽ sản xuất những loại chip ít tinh vi hơn, ví dụ loại chip được sử dụng trong ô tô hoặc các ứng dụng truyền thông.
Việt Nam muốn xây dựng nhà máy sản xuất chip điện tử đầu tiên
Để từng bước thực hiện tham vọng này, nhiều cuộc họp đã được tổ chức trong những tuần qua giữa Việt Nam và khoảng 6 doanh nghiệp chip điện tử Mỹ, trong đó có nhiều nhà sản xuất lớn, theo phát biểu với Reuters của ông Vũ Tú Thành, trưởng văn phòng Việt Nam của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN (USABC) nhưng không tiết lộ thông tin vì vẫn trong giai đoạn đàm phán sơ khởi.
Còn một quan chức khác ẩn danh cho biết GlobalFoundries, nhà sản xuất linh kiện bán dẫn theo hợp đồng lớn thứ ba thế giới và tập đoàn Đài Loan PSMC cũng có mặt trong các cuộc họp. GlobalFoundries từng được đích thân tổng thống Mỹ mời tham gia một cuộc họp cấp cao nhân chuyến công du Hà Nội. Nhưng kể từ đó, tập đoàn Mỹ chưa thể hiện quan tâm đầu tư vào Việt Nam. Một người phát ngôn của GlobalFoundries "không bình luận tin đồn trên thị trường". Còn PSMC không hồi âm đề nghị phản hồi của Reuters.
Các cuộc gặp ở giai đoạn hiện tại chủ yếu nhằm khảo sát lợi ích và thảo luận về những chương trình khuyến khích và hỗ trợ trong tương lai, kể cả về cung ứng điện, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực có tay nghề. Để khẳng định quyết tâm của Việt Nam, tại Hội nghị cấp cao về công nghiệp bán dẫn, bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết : "Việt Nam đã xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực với mục tiêu hình thành đội ngũ 50.000 kỹ sư cho ngành công nghiệp này đến năm 2030. Đồng thời xây dựng nhiều cơ chế ưu đãi đầu tư hấp dẫn cho các công ty, tập đoàn ngành bán dẫn. Các dự án đầu tư ngành bán dẫn thuộc lĩnh vực công nghệ cao được áp dụng những ưu đãi cao nhất trong khuôn khổ pháp luật Việt Nam".
Những trở ngại trước mắt
Tuy nhiên, thách thức lớn trước mắt của Việt Nam là thiếu kỹ sư công nghệ thông tin. Mỗi kỹ sư cần đến 4 năm đào tạo và nếu chờ thế thệ kỹ sư mới, Việt Nam sẽ bỏ lỡ cơ hội. Cho nên, theo ông Nguyễn Thiện Nghĩa, phó cục trưởng phụ trách Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin và truyền thông, bộ Văn hóa và thông tin, được trang VnBusiness trích dẫn ngày 31/10, Việt Nam có thể tận dụng đội ngũ kỹ sư công nghệ thông tin khoảng 300.000 người để phát triển thêm các năng lực, kỹ năng để có thể trở thành lực lượng lành nghề trong thiết kế chip.
Về hỗ trợ từ phía chính phủ cho cơ sở hạ tầng, một chuyên gia phụ trách chương trình chuỗi cung ứng, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng Việt Nam có thể hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước, như tập đoàn Viettel, xây dựng các nhà máy với trang thiết bị nhập khẩu.
Tuy nhiên, ông Robert Li, phó chủ tịch Synopsys Mỹ, một công ty thiết kế chip điện tử Mỹ hiện hoạt động ở Việt Nam, kêu gọi chính phủ "suy nghĩ kỹ" trước khi tài trợ xây dựng nhà máy. Tại Hội nghị cấp cao về công nghiệp bán dẫn, ông nhấn mạnh đến chi phí xây dựng một nhà máy sản xuất có thể lên đến 50 triệu đô la, cùng với nguy cơ cạnh tranh về trợ cấp với Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc và Liên Hiệp Châu Âu, trong khi những bên này cũng lần lượt công bố kế hoạch tài trợ sản xuất chip điện tử từ 50 đến 150 tỉ đô la.
Còn đối với ông John Neuffer, chủ tịch Hiệp hội Mỹ công nghiệp linh kiện bán dẫn, chính phủ Việt Nam nên tập trung vào những lĩnh vực liên quan đến chip điện tử mà Việt Nam có thế mạnh, như lắp ráp, đóng gói và kiểm tra. Việt Nam hiện là đối tác lý tưởng của nhiều tập đoàn trong lĩnh vực này, trong đó có các doanh nghiệp Mỹ.
Từ 10 năm qua, tập đoàn Mỹ Intel đã đặt nhà máy lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm chip lớn nhất thế giới tại Việt Nam, với vốn đầu tư hơn 1 tỉ đô la. Ngày 11/10/2023, tập đoàn Amkor đã khánh thành nhà máy Amkor Technology Việt Nam (ATV) tại khu công nghiệp Yên Phong II-C, tỉnh Bắc Ninh, tập trung vào việc cung cấp các giải pháp lắp ráp và kiểm tra cho các công ty sản xuất điện tử và bán dẫn hàng đầu thế giới. Đây là giai đoạn I trị giá 520 triệu đô la trong dự án có tổng vốn đầu tư 1,6 tỉ đô la của Amkor.
Thu Hằng
Nguồn : RFI, 31/10/2023