CPJ trao giải Tự do Báo chí Quốc tế 2018 cho Blogger Mẹ Nấm (BBC, 15/06/2018)
Gia đình đã đến thăm bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh hôm 31/5
Tự do Báo chí Quốc tế là giải thưởng hàng năm do tổ chức phi chính phủ CPJ trao cho những cá nhân được chọn vì có hành vi dũng cảm trong việc bảo vệ tự do báo chí ở khắp nơi trên thế giới.
Blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tức "Mẹ Nấm", là người Á Châu duy nhất trong năm nữ nhà báo đoạt giải năm nay, và cũng là nhà báo duy nhất đoạt giải khi đang bị giam cầm.
'Vừa nghẹn ngào, vừa cay đắng'
Trả lời phóng viên BBC ở Bangkok, bà Nguyễn Tuyết Lan ngập ngừng :
"Nghe tin tôi chỉ có một thoáng vui, nhưng thật ra là vừa nghẹn ngào, vừa cay đắng... [khi nghĩ về] cái giá Quỳnh phải trả để nói lên sự thật mà Quỳnh đã viết, đã nói từ năm 2009 đến bây giờ..".
Bà cho biết lần gần nhất bà gặp Blogger Mẹ Nấm là hôm 31/5, ở trại giam số 5 Yên Định, Thanh Hóa.
"Nhưng tôi đang rất lo lắng, vì Quỳnh nói từ ngày 5 - 11/6 nó tuyệt thực phản đối cách đối xử trong tù".
"Quỳnh ốm và không nhận thức ăn trong trại, vì nói thức ăn trong trại rất là lạ và khó chịu, chỉ ăn đồ ăn nhà gửi hàng tháng. Mà có 5 ký một tháng thì tôi không biết Quỳnh sống ra sao".
Về việc blogger Như Quỳnh được nhận thêm giải thưởng, bà Tuyết Lan nói tiếp :
"Tôi muốn tri ân các tổ chức đã trao giải cho Quỳnh, vì như vậy họ đã công nhận những điều Quỳnh làm là đúng, và muốn tri ân những người đã ủng hộ, mong mọi người tiếp tục nâng đỡ chúng tôi bằng cách này hay cách khác".
"Khát vọng của tôi, với tư cách là một người bà và là một người mẹ, tôi mong con tôi được trả tự do, để ở bên hai đứa con nhỏ".
"Thời gian qua con tôi đã trải qua nhiều những nhục hình bất công, và những điều con tôi làm đã được công nhận là đúng, tại sao không thả con tôi ra ?"
"Lúc Quỳnh gặp lại bé Gấu (con trai út 6 tuổi của bà Quỳnh), Gấu có nói 'Mình đi về đi mẹ à, tôi bảo 'Mẹ không về được', Gấu nó nhìn ngơ ngác", bà Lan kể lại.
"Qua tấm kính dày đó, Quỳnh chỉ có thể nói với Gấu qua điện thoại là 'Mẹ không làm gì sai nhưng người ta bắt mẹ rồi, lớn lên con sẽ hiểu,' bà Lan nghẹn ngào.
Nhiều lần bị bắt bớ
Trong thông cáo báo chí phổ biến hôm 14/6, xướng danh 4 nhà báo nữ được trao giải, CPJ có đoạn viết về Mẹ Nấm : "Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, một trong những bloggers độc lập nổi bật nhất Việt Nam, được biết đến nhiều nhất với tên bút là "Mother Mushroom".
"Blogger Mẹ Nấm bị giam giữ kể từ năm 2016 về các cáo buộc tường trình về những vấn đề nhạy cảm bị kiểm duyệt bởi các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát, bao gồm việc chính quyền lấy đất của dân, suy thoái môi trường và sự tàn bạo của cảnh sát".
Song song với việc công bố tên những người được trao giải, CPJ cũng thúc giục chính phủ Việt Nam "trả tự do cho Mẹ Nấm ngay lập tức.
Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh từng bị bắt giữ chín ngày hồi năm 2009 khi kêu gọi mọi người chú ý tới vấn đề Trường Sa, Hoàng Sa và việc khai thác bauxite. Giới chức nói khi đó bà được thả bởi "phạm tội lần đầu" và "cam kết ăn năn hối cải".
Tháng 6/2017, blogger Mẹ Nấm bị Tòa án Nhân dân tỉnh Khánh Hòa tuyên án 10 năm tù vì tội "Tuyên truyền chống phá nhà nước" trong phiên sơ thẩm.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sau đó kêu gọi Hà Nội trả tự do cho bà Quỳnh 'ngay lập tức'.
Cuối tháng 11/2017, Tòa án Nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng cho rằng không có căn cứ xét giảm án, bác kháng cáo và giữ nguyên án 10 năm tù với Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.
Mẹ Nấm đã bị tuyên án 10 năm tù hôm 29/6
Nhiều lần đoạt giải thưởng
Nếu Blogger Mẹ Nấm nhiều lần bị nhà nước Việt Nam bắt bớ, thì bà cũng từng đoạt nhiều giải thưởng.
Năm 2010, bà đoạt giải Hellman/Hammett của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền.
Năm 2015, bà đoạt giải Người Bảo vệ Quyền Dân sự của tổ chức Civil Rights Defenders.
Năm 2017 bà được giải Phụ nữ Dũng cảm Quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Buổi lễ trao giải Tự do Báo chí Quốc tế 2008 sẽ diễn ra ngày 20/11 năm nay, tại thành phố New York.
Và như những lần trước, chiếc ghế dành cho bà trong lễ trao giải năm nay chắc sẽ không có người ngồi.
Truyền thông nhà nước nói gì ?
Truyền thông nhà nước hôm 10/10/2016 đồng loạt đưa tin Nguyễn Ngọc Như Quỳnh "có quá trình hoạt động chống đối quyết liệt" và "ngày càng nguy hiểm", và bị truy tố phạm tội tuyên truyền chống nhà nước theo Khoản 1 Điều 88.
Nhà chức trách nói các bài viết của bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh 'thù địch với công an Việt Nam'
Bản tin của VietnamNet liệt kê các hoạt động được cho là "phản động" của bà Như Quỳnh, trong đó có việc viết bài trên trang blog cá nhân "Mẹ Nấm", nhận tiền của Việt Tân để "in áo phản đối dự án bauxite Tây Nguyên".
Báo Tuổi Trẻ nói việc khởi tố được đưa ra sau khi giới chức có kết luận giám định đối với 400 bài viết trên trang Facebook cá nhân của bà Như Quỳnh cùng một tập tài liệu có tiêu đề "Stop Police Killing Civillians - SKC" ("Chấm dứt tình trạng cảnh sát giết hại dân thường") mà giới chức xác định là do bà biên tập.
Đáng chú ý, giới chức xác nhận các thông tin trên đều được lấy từ "các báo điện tử, trang thông tin điện tử trong nước", và cho rằng đó là hành vi "rất thù nghịch với lực lượng công an", báo Tuổi Trẻ dẫn lời cơ quan an ninh điều tra thuộc Công an tỉnh Khánh Hòa.
Những hình ảnh trong chương trình truyền hình an ninh về việc khám xét nhà bà Như Quỳnh cho thấy trong số những thứ công an tìm thấy có các tờ giấy, khẩu hiệu in chữ "Khởi tố Formosa" hay "Cá cần nước sạch, Nước cần minh bạch".
******************
Mẹ Nấm sẽ được vinh danh tại New York với giải Tự do Báo chí Quốc tế (VOA, 15/06/2018)
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, hay blogger Mẹ Nấm, là một trong 5 người được trao giải Tự do Báo chí Quốc tế của Ủy ban Bảo vệ các Nhà báo (CPJ) có trụ sở ở New York.
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, hay blogger Mẹ Nấm (đầu tiên từ trái qua) được CPJ chọn cho giải thưởng Tự do Báo chí Quốc tế vì "chất lượng báo chí cao trong những bài viết của cô ấy và sự dũng cảm tuyệt vời mà cô ấy đã cho thấy khi đối mặt với một chính phủ đàn áp".
CPJ hôm 14/6 công bố sẽ vinh danh các nhà báo đã và đang phải đối diện với các hành động pháp lý, bị tấn công thân thể, bị đe dọa và bị bắt bớ để trả thù vì những việc làm của họ, trong đó có Nguyễn Ngọc Như Quỳnh của Việt Nam, cho giải thưởng thường niên năm nay.
Như Quỳnh là một trong những blogger độc lập nổi tiếng nhất của Việt Nam, theo CPJ. Người phụ nữ 39 tuổi này đang bị ngồi tù từ năm 2016 với các cáo buộc "Tuyên truyền chống phá nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam" theo Điều 88 của Bộ luật Hình sự.
"Chúng tôi chọn Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bởi vì chất lượng báo chí cao trong những bài viết của cô ấy và sự dũng cảm tuyệt vời mà cô ấy đã cho thấy khi đối mặt với một chính phủ đàn áp", theo Steven Butler, điều phối viên chương trình Châu Á của CPJ.
Ông Butler nói với VOA qua email rằng "sự nổi tiếng của cô ấy là một dấu hiệu của sự khao khát những nguồn thông tin độc lập" ở Việt Nam.
Người mẹ đơn thân có 2 con nhỏ nhận bản án 10 năm tù vì viết bài về những vấn đề nhạy cảm bị truyền thông nhà nước kiểm duyệt, bao gồm thu hồi đất đai, suy thoái môi trường và sự bạo hành của công an. Như Quỳnh thừa nhận đăng những bài viết này nhưng phủ nhận cáo trạng "tuyên truyền chống phá Nhà nước", theo truyền thông trong nước.
Trước khi bị bắt, Như Quỳnh từng soạn thảo tập tài liệu "Stop police killing civillians" về 31 trường hợp người chết sau khi làm việc với công an và là người đồng sáng lập Mạng lưới Bloggers Việt Nam năm 2015 để kêu gọi mọi người tham gia Chiến dịch tranh đấu cho tự do, dân chủ và nhân quyền.
Vào năm 2014, nữ blogger này nói với tổ chức CPJ rằng cô sợ sẽ bị bắt và cầm tù. Cô cho biết cô thường phải cải trang để tránh sự chú ý của chính quyền mỗi khi ra ngoài đến các cuộc gặp và các phong trào tranh đấu.
Tháng trước, người được Bộ Ngoại giao Mỹ vinh danh ‘Phụ nữ can đảm’, đã tuyệt thực một tuần trong trại giam ở Thanh Hóa để phản đối "một số hành động, cách đối xử của trại giam, và bị ép nhận tội", theo thông tin từ mẹ của cô, bà Nguyễn Thị Tuyết Lan.
"Việc xử và kết án (Như Quỳnh) là điều đáng hổ thẹn và việc đối xử với cô trong trại giam là vi phạm nhân quyền một cách khủng khiếp", theo ông Butler.
Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và các cơ quan đại diện ngoại giao tại Việt Nam đều phản đối bản án đối với blogger Mẹ Nấm khi cho rằng đó là "cáo buộc mơ hồ" vì cô chỉ thực hiện các quyền tự do cơ bản.
Bộ Ngoại giao Mỹ tiếp tục nêu quan ngại về tình trạng nhân quyền Việt Nam tại Đối thoại Nhân quyền thường niên tổ chức vào tháng trước ở Washington và nêu một số trường hợp đặc biệt, yêu cầu phía Việt Nam trả tự do ngay lập tức, trong đó có trường hợp Blogger Mẹ Nấm.
Theo một khảo sát của CPJ đưa ra cuối năm 2017, Việt Nam đã giam cầm ít nhất 10 nhà báo, trong đó có Như Quỳnh. Tất cả những người này đều bị án tù giam vì cáo buộc "chống phá nhà nước".
Như Quỳnh, cùng 4 nhà báo nữ khác của Philipines, Sudan, Ukarine và Venezuela, sẽ được vinh danh tại buổi tiệc lễ trao giải Tự do Báo chí Quốc tế thường niên của CPJ dự kiến được tổ chức tại New York vào ngày 20/11.
Ông Butler nói, với giải thưởng này trao cho Mẹ Nấm, CPJ hy vọng "sẽ thu hút thêm được sự chú ý của cộng đồng quốc tế và tạo thêm sức ép lên chính phủ Việt Nam, buộc họ sớm trả tự do [cho Như Quỳnh]".