Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 21/6 cảnh báo công dân của mình về sự an toàn của họ khi tới các quốc gia có biểu tình sau khi sinh viên Mỹ William Anh Nguyễn bị bắt và đang bị giam giữ ở Việt Nam vì tham gia tuần hành ở đó cách đây hơn hai tuần.
Hình ảnh Will Nguyễn tham gia vào buổi biểu tình ở Thành phố Hồ Chí Minh hôm 10/6 trên Youtube. Bộ Ngoại giao Mỹ vừa đưa ca cảnh báo đối với các công dân Mỹ khi đến một nước khác nơi có biểu tình thì phải lưu ý về sự khác biệt của luật pháp nước đó với luật pháp của Mỹ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Heather Nauert nói với các phóng viên tại một buổi họp báo ở Washington DC rằng vụ việc sinh viên 32 tuổi, còn được gọi là Will Nguyễn, bị bắt giữ vì tham gia biểu tình hôm 10/6 ở Thành phố Hồ Chí Minh là "một lời nhắc nhở lớn với những công dân Mỹ, hay bất kỳ ai có liên quan, đi tới một đất nước khác và ở đó có biểu tình hay tuần hành đang diễn ra – các diễn tiến đó có thể chuyển rất nhanh từ ôn hòa, và có vẻ ôn hòa" thành cái khác.
Nữ phát ngôn viên của Bộ ngoại giao Mỹ nói : "Vì vậy chúng tôi chỉ muốn cảnh báo, nhân vụ việc này, cảnh báo những người Mỹ khi du hành về điều đó".
Will Nguyễn, một sinh viên vừa tốt nghiệp thạc sĩ trường đại học Lý Quang Diệu, tới Việt Nam để du lịch trước khi đến Singapore để tham dự lễ tốt nghiệp vào tháng 7.
Công dân Mỹ này bị cáo buộc về tội "gây rối trật tự công cộng" khi tìm cách phá một rào chắn và lật nhiều xe cảnh sát trên con đường chính dẫn tới sân bay Tân Sơn Nhất. Công an Thành phố Hồ Chí Minh ra quyết định khởi tố anh về hành vi này hôm 15/6.
Tuy nhiên Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết sinh viên này "vẫn chưa bị chính phủ Việt Nam buộc tội". Người phát ngôn Nauert hôm 21/6 nói rằng "theo như chúng tôi hiểu về luật pháp (Việt Nam) thì họ sẽ tiến hành điều tra trước khi thực sự buộc tội một ai đó".
Theo người phát ngôn, điều này cho thấy rằng luật pháp của Mỹ khác với luật pháp của Việt Nam và bà Nauert nhắc nhở những công dân Mỹ khi đi tới nước khác phải lưu ý điều đó.
"Những thứ dường như là bình thường ở (Mỹ) thì có thể không bình thường ở một nước khác và bạn phải tuân theo những luật lệ của đất nước mà bạn đang tới thăm", theo người phát ngôn Bộ ngoại giao.
Ở Mỹ, người dân được quyền tụ tập và biểu tình phản đối chính phủ một cách ôn hòa. Trong khi đó Việt Nam không có luật biểu tình và người biểu tình nếu bị nhà chức trách cáo buộc "gây rối trật tự công cộng" sẽ bị bắt do họ không có luật pháp bảo vệ.
Bộ ngoại giao Mỹ cho biết đại sứ Mỹ ở Hà Nội đã tới tiếp xúc với phía Việt Nam về trường hợp của Will Nguyễn và đại diện lãnh sự Mỹ đã gặp sinh viên này trong trại giam hôm 15/6.
"Sự an toàn của (Will Nguyễn) và sự an toàn của tất cả công dân Mỹ, đều là mối quan tâm cao nhất và chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi vụ việc này", người phát ngôn Bộ ngoại giao nói khi trả lời một phóng viên hôm 21/6.
Tuy nhiên gia đình của Will Nguyễn ở Mỹ cho rằng Bộ Ngoại giao chậm chễ trong việc hành động để giúp sinh viên này được tự do. Victoria Nguyễn, em gái của Will Nguyễn, nói với Washington Post rằng các quan chức (của Bộ ngoại giao) không cung cấp chỉ dẫn cụ thể về những gì cần phải làm để đưa anh trai cô trở về.
Hôm 19/6, ba dân biểu của California đã gửi một bức thư tới Tổng thống Donald Trump và trước đó tới Đại sứ Mỹ ở Việt Nam để yêu cầu họ hành động. Nhiều thành viên của quốc hội cũng đã ký vào một bức thư đề ngày 15/6 gửi tới Ngoại trưởng Mike Pompeo yêu cầu ông tiến hành "điều tra về sự vi phạm nhân quyền và làm tất cả những gì có thể để giúp (Will) Nguyễn được trả tự do".
Hôm 18/6, Will Nguyễn xuất hiện trên truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh và thừa nhận rằng anh đã "vi phạm luật pháp Việt Nam" đồng thời bày tỏ hối hận là các hành động của anh đã "gây rắc rối cho gia đình, bạn bè…".
Victoria Nguyễn cho rằng anh trai mình "không phải là anh ấy một tí nào" trong video nhận tội mà Việt Nam công bố. Viết trên trang Twitter #FreeWilly, được bạn bè lập ra để kêu gọi thả tự do cho sinh viên này, cô nói : "Không có vẻ là anh ấy. Anh ấy có vẻ kiệt sức, dường như là anh ấy đã bị huấn luyện và bị ép buộc".
Hãng tin AFP nhận định rằng hiện tượng những người bị nhà nước Việt Nam khép là tội phạm, lên truyền hình "công khai nhận tội theo kịch bản" khá là phổ biến, đôi khi để đánh đổi một bản án nhẹ hơn, mặc dù các tổ chức nhân quyền có lúc tố cáo nhà nước độc đảng đã "ép cung" để buộc những người này nhận tội.