Suy nghĩ của trí thức Việt về tượng John McCain ‘quỳ gối’ ở Hà Nội (Người Việt, 29/08/2018)
Những ngày này, nhiều người dân Hà Nội và người Mỹ ở Việt Nam đến đặt hoa tưởng niệm tại phù điêu và tượng Thượng Nghị Sĩ John McCain ở hồ Trúc Bạch, Hà Nội.
Người dân Hà Nội và người Mỹ ở Việt Nam đặt hoa tưởng niệm Thượng nghị sĩ John McCain tại phù điêu ở hồ Trúc Bạch. (Hình : Zing)
Một tấm ảnh của Reuters cho thấy trong chuyến thăm Việt Nam hồi năm 2016, ông McCain đã chụp ảnh cạnh phù điêu tại hồ Trúc Bạch nhưng gương mặt của ông có vẻ khá gượng gạo.
Bức phù điêu mô tả phi công quỳ gối giơ tay đầu hàng với dòng chữ cho biết vào ngày 26 tháng Mười, 1967, tại hồ Trúc Bạch, "quân và dân thủ đô Hà Nội bắt sống phi công John Sydney McCain, thiếu tá không quân thuộc lực lượng Hải Quân Hoa Kỳ".
Về bức phù điêu này, ông Hà Kim Ngọc, đại sứ Việt Nam tại Mỹ được báo điện tử VnExpress dẫn lời : "Ấn tượng lớn nhất của tôi với McCain là ông ấy là một người có tính cách rất mạnh mẽ, thẳng thắn và cũng rất hài hước. Ông ấy thỉnh thoảng vẫn nói đùa với John Kerry và các lãnh đạo Việt Nam rằng mình là người Mỹ duy nhất có tượng ở Việt Nam".
Báo điện tử của Đài Tiếng nói Việt Nam hôm 26 tháng Tám còn viết rằng ông John McCain "tự hào khi được Việt Nam dựng bia ở hồ Trúc Bạch". Bài báo còn dẫn lời cựu Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Cường : "Mỗi lần thăm Việt Nam, ông McCain thường dẫn các thượng nghị sỹ và bạn bè của ông tới để khoe về tấm bia".
Tuy vậy, sau khi có tin ông McCain qua đời, một số trí thức người Việt đã tỏ ý bất bình về việc nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đến nay vẫn duy trì một bức tượng mang tính "bêu xấu" hình tượng của một chính khách Hoa Kỳ đã góp phần đáng kể trong tiến trình cải thiện quan hệ Việt–Mỹ.
Ông Trương Nhân Tuấn, nhà nghiên cứu ở Pháp chia sẻ trên trang Facebook cá nhân : "Bức tượng ông John McCain quỳ gối giơ hai tay đầu hàng vẫn ‘trơ gan cùng tuế nguyệt’ mặc dầu chiến tranh đã chấm dứt 43 năm và Mỹ rút khỏi miền Nam Việt Nam là 45 năm. Trong khi những tấm bia ghi tội ác của quân Trung cộng trên vùng biên giới nhân cuộc chiến 1979 đã bị đục bỏ từ lâu, vào những năm đầu của thế kỷ 21".
"Tư thế quỳ gối đầu hàng của một chiến binh là một sự sỉ nhục ở tầm quốc gia. Nhưng ông McCain không hề quỳ gối với tư thế ươn hèn như vậy. Đơn giản vì ông đã bị gãy hai chân, trong người bị nội thương nhiều nơi, khi chiếc máy bay của ông bị bắn hạ, rớt xuống hồ Trúc Bạch năm 1967", ông Trương viết.
"Bức tượng giả tạo nói lên nhiều điều, mà ý chính cho thấy đến nay nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam vẫn còn thù hận sâu sắc, muốn sỉ nhục nước Mỹ. Báo chí trong nước không thể đăng tin khác hơn là nói lên sự thật, đó là ông McCain là ‘người ơn’ của chế độ cộng sản Việt Nam hiện thời. Chính ông McCain đã tích cực vận động để Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình bang giao giữa hai quốc gia cựu thù địch. Không biết nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam có đủ thông minh để nhân việc ông John McCain đã ra người thiên cổ, đập bỏ tấm bia hận thù kia, dựng lên đó một bức tượng McCain khác đầy tình người, như thái độ của McCain khi đứng chụp hình bên bức tượng đầy dối trá và ô nhục này", theo Facebook Nhân Tuấn Trương.
Ở một góc độ khác, ông Mạc Văn Trang, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam viết trên trang cá nhân : "Người Mỹ họ suy nghĩ thoáng lắm, nhất là một nhân cách lớn như John MacCain. Sinh thời ông đã đến thăm hồ Trúc Bạch, ngắm tấm phù điêu nhiều lần và chụp ảnh kỷ niệm. Việc ông bị bắn rơi, bị bắt sống, bị giam cầm ở Hòa Lò… đó là sự thật lịch sử. Chẳng có gì phải né tránh".
"Việc người dân lập cái bia kỷ niệm chiến tích là việc của họ, người ta muốn làm thế nào để thỏa mãn niềm kiêu hãnh của họ là tùy họ, chả chấp làm gì ! Ông đã vượt qua tất cả sự thù hận giữa hai bên, vượt qua những ám ảnh bị tù đầy ở Hỏa Lò, vượt lên tất cả để hàn gắn mối quan hệ Việt–Mỹ ; với một tầm suy nghĩ lớn và lòng bao dung, cao thượng, ông khát khao làm nhiều việc để giúp cho Việt Nam phát triển lên. Khi nhân cách đã ở tầm cao rồi, người ta không còn vướng bận vào những điều nhỏ nhặt nữa", ông Trang bình luận. (T.K.)
****************
Việt Nam nói Thượng nghị sĩ John McCain giúp "hàn gắn vết thương chiến tranh" (VOA, 28/08/2018)
Các lãnh đạo nhà nước Việt Nam gửi lời chia buồn tới gia đình Thượng nghị sĩ John McCain và chính phủ Mỹ đồng thời ca ngợi những đóng góp của ông vào việc giúp bình thường hóa mối quan hệ của hai cựu thù Việt-Mỹ.
Công dân Mỹ gốc Việt Mai Tran khóc bên bức ảnh của Thượng nghị sĩ John McCain sau khi tới khi sổ tang tại Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội hôm 27/8. Chính phủ Việt Nam "trân trọng" những nỗ lực của Thượng nghị sĩ McCain trong việc hàn gắn quan hệ Việt-Mỹ.
Cùng với Thượng nghị sĩ John Kerry, ông McCain đã giúp tác động và thúc đẩy chính quyền của Tổng thống Mỹ Bill Clinton dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận đối với Việt Nam vào năm 1994 và bình thường hóa quan hệ ngoại giao với quốc gia cựu thù này vào năm 1995.
Hai ngày sau khi ông McCain qua đời tại nhà riêng hôm 25/8 vì ung thư não, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã gửi điện chia buồn tới gia đình Thượng nghị sĩ McCain và lãnh đạo Thượng viện Hoa Kỳ, theo Thông Tấn Xã Việt Nam.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh ghi sổ tang viếng Thượng nghị sĩ John McCain. (Ảnh : Tuấn Anh)
Cùng ngày 27/8, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết chính phủ Việt Nam "gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia quyến Thượng nghị sĩ John McCain và Quốc hội Hoa Kỳ".
"Đối với cả chính phủ và người dân Việt Nam, Thượng nghị sĩ McCain là một biểu tượng của thế hệ Nghị sĩ-cựu binh chiến tranh Việt Nam, là người đi đầu và có nhiều đóng góp to lớn trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh, bình thường hóa và xác lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ", theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao.
Bà Hằng cũng nói rằng Việt Nam "trân trọng những nỗ lực của Thượng nghị sĩ John McCain trong việc xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ trong những thập kỷ qua".
Mối quan hệ của Thượng nghị sĩ Mỹ với Việt Nam bắt đầu khi ông là phi công lái máy bay cho hải quân Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam và máy bay của ông bị bắn rơi tại Hà Nội vào năm 1967.
Ông McCain bị gãy hai tay và một chân rồi sau đó bị đâm và đánh trọng thương sau khi được kéo lên từ Hồ Trúc Bạch nơi máy bay của ông rơi xuống. Ông bị giam trong nhà tù Hỏa Lò – còn được gọi là Hanoi Hilton, trong hơn 5 năm.
"Bia" John McCain
“Bia” tưởng niệm John McCain ở Hà Nội đã được chỉnh sửa theo yêu cầu của ông
Một bức tượng – mà người Việt Nam gọi là "bia" – đã được dựng lên cạnh hồ Trúc Bạch, ngay gần nơi máy bay của ông bị bắn rơi.
Theo nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Cường, ông McCain đã rất "tự hào" khi được Việt Nam dựng "bia" tại Hồ Trúc Bạch. Ông chỉ đề nghị chỉnh sửa cho chính xác ông là "phi công của Hải quân Mỹ" chứ không phải là "phi công của Không lực Mỹ" và cũng mong Hà Nội quan tâm giữ gìn vệ sinh quanh tấm bia này, theo bài viết tưởng niệm ông McCain trên Facebook của ông Cường.
**************
‘Các lãnh đạo Việt Nam cần học tập Thượng nghị sĩ John McCain’ (VOA, 28/08/2018)
Những người Việt Nam từng gặp Thượng nghị sĩ John McCain chia sẻ với VOA về tình cảm trân trọng của họ dành cho nhà lãnh đạo Quốc hội Hoa Kỳ vừa qua đời, người để lại một di sản lớn trong mối quan hệ giữa hai nước cựu thù.
Ông John McCain và ông Nguyễn Phú Trọng.
Tấm gương cho lãnh đạo Việt Nam
Bà Lê Thu Hà, một phụ nữ ở Hà Nội, có dịp gặp Thượng nghị sĩ John McCain cách nay mười mấy năm, nói với VOA rằng ông là nhân cách đáng trân trọng mà các lãnh đạo Việt Nam cần học tập.
"Ngài thượng nghị sĩ mà tôi từng gặp tại thủ đô Hà Nội đã ra đi rồi. Tôi rất ấn tượng khi trong những cuộc tranh luận tại thượng nghị viện Mỹ, ông thúc bách chính phủ Mỹ hãy thiết lập mối quan hệ với Việt Nam và gạt bỏ những đau thương trong chiến tranh. Tôi rất ngưỡng mộ vì ông, một cựu tù binh tại Hỏa Lò Hà Nội, lại là người đi đầu trong việc gạt bỏ những đau thương này. Tôi nghĩ chính phủ Việt Nam cần phải học ở ông John McCain. Những người cầm quyền, những vị lãnh đạo ở Hà Nội cần phải nhìn vào tính cách của ông John McCain mà học tập".
Cựu nữ cử nhân khoa tiếng Anh ở Hà Nội vẫn còn nhớ lời của Thượng nghị sĩ Mỹ khi ông mong ước người Việt Nam hãy vượt trên các "khuôn khổ hạn hẹp" mà tiến xa hơn về phía trước :
"Ông muốn người Việt Nam dùng sức lực và tâm quyết của mình vượt lên trên các khuôn khổ hạn hẹp để phấn đấu đi lên bằng trí tuệ, học hành".
Ủng hộ giới tranh đấu
Luật sư nhân quyền Lê Quốc Quân, đã đôi lần gặp ông John McCain, chia sẻ rằng ngài thượng nghị sĩ Hoa Kỳ là một người đầy bao dung, quan tâm đến từng cá nhân cụ thể :
"Ông ấy là một người tuyệt vời. Ông John McCain không chỉ quan tâm đến những vấn đề lớn, tầm quốc gia, mà còn quan tâm đến những con người cụ thể, trao đổi cụ thể đối với chính phủ Việt Nam.
"Cá nhân tôi là một bằng chứng rất rõ ràng. Khi tôi bị bắt thì ông lên tiếng, và ông lên tiếng với từng điều khoản cụ thể với phía Việt Nam. Và cuối cùng là tôi được trả tự do.
"Có lần tôi đến thăm ông về thì tôi bị đánh. Tôi kể câu chuyện đó cho ông và ông bảo Việt Nam phải tiến hành một cách rõ ràng để sự việc đó không bị lặp lại. Tôi nghĩ ông John McCain quan tâm đến từng người một và đầy lòng nhân hậu, bao dung và có tầm nhìn chiến lược".
Vào cuối tháng 5/2017, ông John McCain cùng các nhà lập pháp thuộc Ủy ban Quân vụ Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ đã thăm Việt Nam nhằm tăng cường hợp tác an ninh quốc phòng, và đồng thời, khẳng định lập trường bênh vực nhân quyền.
Thượng nghị sĩ bang Azrizon đã nhiều lần đến thăm Hà Nội, nơi ông từng bị giam cầm từ năm 1967 đến 1973 trong chiến tranh Việt Nam.
Từ Đức, luật sư Nguyễn Văn Đài kể lại những lần thượng nghị sĩ Mỹ lên tiếng ủng hộ cho các nhà hoạt động nhân quyền Việt Nam
"Vào năm 2007, khi Chủ tịch Nguyễn Minh Triết thăm Hoa Kỳ, chính quyền Việt Nam có bắt một số người bất đồng chính kiến như tôi, luật sư Lê Quốc Quân, và một số người khác. Ông John McCain đã gây áp lực rất là mạnh lên chuyến thăm của ông Nguyễn Minh Triết, buộc nhà cầm quyền phải trả tự do cho ông Lê Quốc Quân, ông Nguyễn Vũ Bình. Sau này, các vụ đàn áp, bắt giữ các blogger, các nhà hoạt động, những người bất đồng chính kiến xảy ra ở Việt Nam thì lần nào ông John McCain cũng lên tiếng rất mạnh và kêu cầu Việt Nam trả tự do cho họ ngay lập tức".
Từ trái sang, Thượng nghị sĩ Chris Coons, nhà hoạt động Vũ Quốc Ngữ, Thượng nghị sĩ John McCain, luật sư Lê Qu ốc Quân, và Thượng nghị sĩ John Barrasso tại Hà Nội. (Ảnh Facebook Vũ Quốc Ngữ)
Lên tiếng trước Trung Quốc
Luật sư Lê Quốc Quân nhận định những đóng góp to lớn của ông John McCain trong việc tạo ra sự e dè từ phía Trung Quốc đối với Việt Nam.
"Tôi cho rằng ông John McCain có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đóng góp cho quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, không chỉ là các nạn nhân của chiến tranh, nạn bách hại, mà còn đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của Việt Nam nói chung. Đặc biệt đóng góp quan trọng nhất là nỗ lực của ông để Việt Nam có mối quan hệ gần gũi hơn với Hoa Kỳ, mua sắm được một số trang thiết bị nhằm tự chủ tự cường trước sự xâm lấn của Trung Quốc. Chính ông đã tạo ra một cảm giác e dè nào đó từ phía Trung Quốc đối với Việt Nam".
Trong sự nghiệp hơn 30 năm làm nghị sĩ Mỹ, ông John McCain, người có lập trường rất cứng rắn với Bắc Kinh, đã nhiều lần gọi Trung Quốc là "kẻ bắt nạt".
Ông John McCain ủng hộ mạnh mẽ chủ trương hải quân Mỹ tiến hành thường xuyên tuần tra tự do hàng hải, đặc biệt là chiến hạm Mỹ đi vào phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh bồi đắp, cải tạo trái phép trên biển Đông, nơi có tranh chấp với Việt Nam.
Ông Nguyễn Văn Đài nhận định :
"Tôi đánh giá rằng ông John McCain là một trong những người có sự quan tâm và lo lắng nhất đối với chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Việc ông ra đi là một sự mất mát to lớn không chỉ đối với gia đình ông, Quốc hội, nhân dân Hoa Kỳ, mà đó là sự mất mát một người bạn rất lớn đối với nhân dân Việt Nam, đặc biệt đối với những người đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam".
Góc khuất truyền thông
Đài truyền hình Việt Nam VTC dẫn lời nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết ông John McCain chính là người tiên phong trong "ngoại giao cựu chiến binh", góp phần thúc đẩy nhanh tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ sau chiến tranh.
Các nhà quan sát nói truyền thông trong nước ca ngợi những công lao to lớn của Thượng nghị sĩ Mỹ trong mối quan hệ Việt – Mỹ, nhưng dường như không nhắc đến những năm tháng ông bị giam cầm và tra tấn tại nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội.
Ông Lê Quốc Quân nói :
"Tôi nghĩ Hà Nội đã nghe theo lời của ông John McCain trong nhiều khía cạnh. Tuy nhiên, một chế độ độc tài có những vi phạm nhân quyền rõ ràng thì họ không thể đưa những ý kiến của ông John McCain về những vi phạm của mình.
"Những câu chuyện ngày xưa đối xử tệ đối với ông John McCain thì cũng không đưa lên báo chí được, ví dụ hồi ký của John McCain kể rất rõ là ông đã bị đánh liên tục, bị tra trấn, nhục mạ…. Nhưng sau đó họ đối xử tử tế, rất tốt, đó là lúc rất nhiều máy ảnh giương lên, phóng viên báo chí đến… đó là câu chuyện truyên truyền…".
Thượng nghị sĩ John McCain thăm nhà tù Hòa Lò năm 2009.
Luật sư Trịnh Hữu Long viết trên Facebook hôm 27/8 rằng có ít nhất 3 điều mà chính quyền Việt Nam và và báo chí chính thống không muốn đề cập là : ông John McCain cáo buộc chính quyền Việt Nam tra tấn ông trong trại giam ; bảo trợ cho một chương trình tị nạn cho người Việt Nam, trong đó cho phép con cái đã trưởng thành của những cựu sĩ quan Việt Nam Cộng hòa bị đi học tập cải tạo sau năm 1975 được đi định cư ở Mỹ ; và việc ông thường xuyên gặp các nhà hoạt động dân chủ Việt Nam.
Tuy nhiên, Luật sư Quân cho biết chính quyền Việt Nam dường như hiểu được tấm lòng nhân ái và lòng yêu mến đất nước Việt Nam của ông McCain.
"Tôi nghĩ rằng chính quyền Việt Nam hiểu ông, và hiểu những đóng góp của ông cho đất nước, và ông có lòng nhân ái thực sự, và yêu mến đất nước Việt Nam".
**********************
Ý tưởng tên đường, tượng ông McCain ở VN gây tranh cãi (VOA, 27/08/2018)
Biết tin Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain qua đời hôm 25/8/2018, rất nhiều người Việt Nam trong những ngày qua bày tỏ trên mạng xã hội những tình cảm tốt đẹp và sự đánh giá cao của họ về những nỗ lực của ông đối với việc hòa giải, bình thường hóa quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ.
Tùy viên Quân sự Đại sứ quán Mỹ Tôn Thất Tuấn thắp hương tưởng nhớ Thượng nghị sĩ McCain tại bức phù điêu bên hồ Trúc Bạch, 27/8/2018
Về mặt nhà nước, truyền thông Việt Nam cho hay Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh vào chiều ngày 27/8 đã đến Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Hà Nội để chia buồn về việc Thượng nghị sĩ McCain từ trần ở tuổi 81, sau một thời gian chống chọi với bệnh ung thư não.
Phó Thủ tướng Việt Nam viết vào sổ tang tại đại sứ quán rằng đối với chính phủ và nhân dân Việt Nam, "ngài Thượng nghị sĩ John McCain luôn là biểu tượng cho thế hệ nghị sĩ – cựu binh chiến tranh Việt Nam, là người đi đầu và có nhiều đóng góp to lớn trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh, bình thường hóa và thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ".
Ông Minh nhấn mạnh Việt Nam "luôn trân trọng những nỗ lực của ngài Thượng nghị sĩ trong việc xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ trong những thập kỷ qua".
Trước đó, tuyên bố hôm 26/8 của phái bộ ngoại giao Mỹ ở Việt Nam viết : "Trong nhiều thập kỷ, ông ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam, dũng cảm tạo dựng bước đường để hai quốc gia chúng ta chuyển đổi từ kẻ thù thành đối tác".
Báo chí trong và ngoài nước dịp cuối tuần vừa qua đưa tin các kiều dân Mỹ và nhiều người Việt Nam đã mang hoa đến đặt tại một bức phù điêu bên hồ Trúc Bạch để tưởng nhớ ông McCain.
Bức phù điêu mô tả một phi công quỳ gối giơ tay đầu hàng, với các hàng chữ cho biết vào ngày 26/10/1967, tại hồ Trúc Bạch, "quân và dân thủ đô Hà Nội bắt sống phi công John Sydney McCain, Thiếu tá không quân thuộc lực lượng Hải quân Hoa Kỳ".
Vào thời điểm máy bay của ông bị tên lửa đối phương bắn rơi, ông McCain đang thực hiện phi vụ oanh tạc thứ 23 của ông ở miền bắc Việt Nam.
Ông John McCain khi được Bắc Việt Nam trao trả cho Mỹ đầu năm 1973
Viên phi công, khi đó 30 tuổi, đã bị giam trong nhà tù của Bắc Việt Nam trong hơn 5 năm và được trao trả hồi đầu năm 1973, sau khi các bên tham gia chiến tranh Việt Nam ký Hiệp định Paris.
Trong hồi ký của mình, vị thượng nghị sĩ Mỹ nói ông đã bị "tra tấn" và không được chữa trị phù hợp trong thời gian bị cầm tù đó. Việt Nam phủ nhận những cáo buộc này.
Trên mạng xã hội Facebook trong những ngày này, không ít người đưa ra đề xuất rằng sự đóng góp của viên phi công thời chiến tranh Việt Nam mà sau này trở thành một thượng nghị sĩ Mỹ có tầm ảnh hưởng lớn cần được ghi nhận tương xứng.
Nhà báo, nhà thơ Bùi Hoàng Tám, một Facebooker có tổng cộng hơn 8.000 người theo dõi, viết trên trang cá nhân rằng ông "đề nghị Hà Nội có một con đường mang tên John McCain".
Ông Tám nêu ra lý do một cách ngắn gọn : "Từ kẻ thù, trở thành bạn và nói thẳng, là ân nhân. Vượt qua thù hận, quên oán, tạo ơn... Ông xứng đáng được đặt tên đường phố tại Thủ đô Hà Nội".
Cùng suy nghĩ như ông Tám, trên diễn đàn mang tên Góc nhìn Báo chí – Công dân có hơn 69.500 thành viên, một người tên là Nguyễn Thành Long viết "John McCain là người có công rất lớn trong việc hòa giải mối quan hệ Việt - Mỹ. Rất mong Nhà nước Việt Nam mạnh dạn lấy tên ông đặt cho con đường chạy quanh hồ Trúc Bạch".
Facebooker mang tên Nguyễn Thiện sống ở thành phố Hồ Chí Minh, có tổng cộng 44.500 người theo dõi, thậm chí kêu gọi rằng : "Việt Nam nên tuyên bố đặt tên đường McCain tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh". Theo ông Thiện, điều đó "rất có lợi cho 2 nước" và nên làm "càng sớm càng tốt".
Những ý kiến như vậy nhận được sự hưởng ứng từ đông đảo những người khác. Bên cạnh đó, còn có một số người đưa ra quan điểm rằng Hà Nội nên dựng một bức tượng ông McCain có hình thức đàng hoàng hơn, thay cho bức phù điêu bên hồ Trúc Bạch hiện nay, được xem là có tính chất sỉ nhục cả cá nhân ông McCain lẫn nước Mỹ.
Nhận xét về việc nhiều người đặt hoa tại bức phù điêu, một người sử dụng Facebook có tên Nam Hai viết : "Độc tài lập bia để đề cao mình và hạ nhục người khác, nhưng ngờ đâu nơi đây lại thành chỗ biểu tượng cho một nền văn minh dân chủ thông qua cách ứng xử cao thượng của một con người mà trước đây chúng ta coi là kẻ thù".
Cựu tù nhân lương tâm Lê Quốc Quân, người đã nhiều lần gặp gỡ Thượng nghị sĩ McCain và coi ông là "bạn thân", nhận định với VOA về khả năng chính quyền đón nhận những gợi ý, đề xuất kể trên :
"Chính phủ Việt Nam không bao giờ thực hiện điều đó. Nhà nước chỉ muốn tận dụng những con người như vậy, lợi dụng lòng thương yêu, tầm nhìn chiến lược của người ta. Chứ còn thực tâm mà nói, tôi chưa nhìn thấy sự ghi nhận đến mức đặt tên đường hay là thay phù điêu".
Nhạc sĩ Tuấn Khanh, người vẫn thường lên tiếng phản biện về các vấn đề chính trị, xã hội ở Việt Nam, nêu ra "lòng kiêu ngạo" và "quan điểm cố hữu" của những người cộng sản để đưa ra nhận định rằng việc đặt tên đường hay dựng tượng sẽ "không trở thành sự thật".
Cho dù như vậy, hai ông Quân và Khanh lưu ý rằng những gì người dân bày tỏ ra đã cho thấy tình cảm của người Việt dành cho vị thượng nghị sĩ quá cố là như thế nào.
Luật sư Lê Quốc Quân nói :
"Bản thân ông chắc chắn được người dân Việt Nam ghi nhận. Và rất nhiều người đã biết đến ông vì ngay từ 1985, thì ông đã đến Hà Nội, tức là ông trở nên một con người rất là gần gũi đối với nhân dân Việt Nam".
Theo nhạc sĩ Tuấn Khanh, ngoài tình cảm dành cho cá nhân ông McCain về những đóng góp giúp hàn gắn quan hệ hai nước, cũng cần xét đến việc nhiều người Việt thường có thiện cảm hơn với các giá trị và các chính khách phương Tây. Ông nói với VOA :
"Người Việt Nam vẫn chờ đợi một sự thân thiện của phương Tây và người ta tin rằng nền dân chủ và nhân quyền phương Tây có giá trị nằm trong trái tim người ta. Mặc dù đằng sau nhân dân này là chế độ cộng sản, nhưng tình cảm của người dân thể hiện đối với một người như ông John McCain, tôi nghĩ rằng nó có thể nhiều hơn mức hiện thực ông John McCain đã làm được cho Việt Nam".
Một trong số nhiều người Việt Nam đặt hoa tưởng niệm ông John McCain ở Hà Nội từ ngày 26/8/2018
Ngược lại với nhiều ý kiến tưởng nhớ, tôn vinh hay bày tỏ biết ơn vị thượng nghị sĩ Mỹ, trong một trang Facebook có tên Diễn đàn độc giả trẻ gồm hơn 32.500 thành viên, đã có một số cuộc thảo luận theo hướng nhắc nhở rằng ông John McCain từng nhiều lần ném bom "gây tội ác" ở Bắc Việt Nam, cũng như đã có những phát biểu miệt thị, xúc phạm những binh sĩ đã giam giữ ông.
Bên cạnh những lời mỉa mai dành cho nhiều người có cảm tình với ông McCain, các thành viên của Diễn đàn độc giả trẻ còn xem đó là những người "ngây thơ chính trị".
Nhắc đến thực tế là ông McCain đã quay trở lại Việt Nam để xây đắp tình hữu nghị giữa hai nước, luật sư Lê Quốc Quân cho rằng những người có quan điểm thù địch hay tức tối dành cho vị thượng nghị sĩ Mỹ mới qua đời là những người "cố ăn mày về quá khứ, không có đủ lòng bao dung, hoặc không có hiểu biết bằng chính ông ấy".
Ông Quân nói thêm :
"Những con người đó không có tầm nhìn về tương lai, và theo tôi thì không thể hiện rõ ràng lòng yêu nước Việt Nam. Yêu nước Việt Nam có nghĩa là mong cho một Việt Nam tốt đẹp hơn, mà điều đó John McCain đã và đang làm. Chẳng qua họ nói vậy để khơi lại quá khứ, và như vậy không tốt một tí nào cả".
Còn về phần nhạc sĩ Tuấn Khanh, ông bình luận :
"Ngày hôm nay mà đặt lại vấn đề những tội ác và những sai lầm của một người hôm qua trong bối cảnh chiến tranh, thì ngày hôm nay thực sự chúng ta khó có chuyện hòa giải. Ngày hôm nay mà cứ giở lại những vấn đề quá khứ mà không nhìn thấy những giá trị của hiện tại thì chúng ta sẽ mãi mãi không đi đến được tương lai".
Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội hôm 26/8 cho biết sẽ mở cửa đón người Việt tới gửi lời chia buồn tới gia đình Thượng nghị sĩ John McCain. Cơ quan đại diện ngoại giao này cho hay "sẽ mở sổ chia buồn" từ ngày 27 tới 29/8, và sẽ "chào đón tất cả những ai mong muốn có lời chia sẻ với gia đình ông McCain".
Cùng thời gian, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, ông Hà Kim Ngọc, được Đài Tiếng nói Việt Nam dẫn lời nói rằng ông McCain là "biểu tượng của quá trình hòa giải của quan hệ Việt - Mỹ".