 | Tổng quan: | 3636750 |
Hội nghị trung ương 7 của đảng cầm quyền ở Việt Nam có thể khai mạc vào đầu tuần sau, tức từ ngày 7 tháng Năm.
Trần Đại Quang sẽ là nhân vật có tuổi thọ ngắn nhất trên ghế chủ tịch nước ? Ảnh : Zing.vn
Với những dấu hiệu và không khí đồn đoán về nhân sự trước Hội nghị trung ương 7, có thể so sánh mức độ gay cấn và biến động nhân sự của hội nghị này với Đại hội 12 diễn ra vào đầu năm 2016 – khi xảy ra động thái ‘Trọng loại Dũng’ và tạm kết thúc một triều đại ‘phá chưa từng có’, dù còn lâu mới kết thúc chế độ ‘ăn của dân không chừa thứ gì’.
Tiêu điểm lớn nhất thu hút dư luận tại Hội nghị trung ương 7 là Trần Đại Quang.
Mặc dù đang xuất hiện vài nhà bình luận cho rằng Trần Đại Quang sẽ từ bỏ chức vụ chủ tịch nước tại Hội nghị trung ương 7 do vấn đề sức khỏe, nhưng lịch sử của triều đại cộng sản qua các kỳ đại hội và hội nghị trung ương đã cho thấy lý do ‘yếu sức khỏe’ hầu như chỉ mang tính bề mặt, trong khi thâm sâu hơn nhiều là nguồn cơn ‘phe cánh chính trị’.
Thật ra, Trần Đại Quang đã có vấn đề sức khỏe từ tháng Bảy năm 2017. Khi đó, đã có đồn đoán là ông Quang bị ung thư máu và phải đi điều trị ở Nhật. Một tháng sau khi ‘biến mất’, Trần Đại Quang xuất hiện trở lại, và cứ nhìn vào gương mặt thiếu hẳn thần sắc của ông, người ta có thể tin là Quang bị bệnh thật.
Tuy nhiên, ngay cả lý do bị bệnh thật của Trần Đại Quang vẫn bị phủ quyết bởi chính những yếu tố chính trị liên quan đến ông : chính tờ Nikkey của Nhật đã xác nhận rằng không có bất kỳ cơ sở nào cho thấy ông Quang đi Nhật chữa bệnh. Trong khi đó, cũng chẳng có bất kỳ quan chức có trách nhiệm nào của Ban Bảo vệ và Chăm sóc sức khỏe trung ương – cơ quan chuyên theo dõi tình hình sức khỏe của các ủy viên bộ chính trị và ủy viên trung ương – phát ra tin tức chính thức nào về việc cơ quan này có thể đã theo dõi sức khỏe của Trần Đại Quang.
Do tình trạng quá thiếu khả tín về ‘đi chữa bệnh’ trên, đến lần ‘đi Nhật chữa bệnh’ vào tháng Tư năm 2018 của Trần Đại Quang đã càng khiến dư luận nghi ngờ. Thậm chí một số người còn đặt dấu hỏi liệu ông Quang đã không đi đâu khỏi Việt Nam mà chỉ ‘trị bệnh’ ngay tại Hà Nội và trong một điều kiện ‘bị bó buộc về không gian’.
Từ tháng Giêng năm 2018, đã có đồn đoán về một bức thư từ nhiệm chủ tịch nước của Trần Đại Quang gửi đến Bộ Chính trị. Tuy nhiên, không ai thấy bức thư này trên mạng xã hội và cho tới nay nhiều người đã không biết mặt mũi bức thu này ra sao – khác hẳn với hình ảnh rất rõ ràng của một bức thư dài 9 trang A4 được cho là của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tràn lan chóng mặt trên mạng xã hội. Đó là bức thư ông Dũng gửi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bộ Chính trị để giải trình 12 điểm về cá nhân ông và gia đình ông mà Ủy ban Kiểm tra trung ương đã yêu cầu phải làm rõ.
Thời điểm tháng Giêng năm 2018 trên lại trùng với một sụ kiện chấn động chính trường Việt Nam : một quan chức bậc trung của Tổng cục tình báo thuộc Bộ Công an là Thượng tá Phan Văn Anh Vũ, tức đại gia Vũ ‘Nhôm’ bị phát lệnh truy nã quốc tế và sau đó bị dẫn độ từ Singapore về Hà Nội.
Có thông tin cho rằng Phan Văn Anh Vũ còn có tên là Trần Đại Vũ.
Sự trùng hợp về tính sự kiện trên lại có thể khiến người ta nhớ lại vụ ‘biến mất’ của Chủ tịch nước Trần Đại Quang vào thảng Bảy năm 2017 – trùng với sự kiện ‘Trịnh Xuân Thanh tự nguyện về nước đầu thú’ theo cách nói của Bộ Công an Việt Nam, cho dù Nhà nước Đức đã thẳng thừng tố cáo mật vụ Việt Nam đã bắt cóc ông Thanh ngay tại Berlin mà sau đó đã dẫn đến cuộc khủng hoảng ngoại giao Đức- Việt.
Còn bây giờ, gần như chắc chắc sẽ có một cú đảo lộn vị trí chóp bu trong Bộ Chính trị tại Hội nghị trung ương 7, mà nhiều khả năng là ngay trong ‘tứ trụ’.
Nếu có sự biến động lớn về nhân sự như thế, Trần Đại Quang sẽ là nhân vật có tuổi thọ ngắn nhất trên ghế chủ tịch nước.
Trong khi đó, vài nhà bình luận quốc tế lại cho rằng ‘ông Nguyễn Phú Trọng sẽ hài lòng với kết quả nhân sự trong Hội nghị trung ương 7’.
Cho tới nay, dường như mọi chuyện đang nằm gọn trong quỹ đạo tính toán của ông Trọng.
Hội nghị trung ương 7 về thực chất có thể xem là ‘đại hội giữa nhiệm kỳ’ với một sự thay đổi lớn về nhân sự cấp cao trong Bộ Chính trị.
Ba cái ghế bị khuyết – trong đó một cái chắc chắn của Đinh La Thăng đang nằm tù và hai cái còn lại dự kiến thuộc về Đinh Thế Huynh và Trần Đại Quang – sẽ có thể được ông Trọng bù đắp bằng những nhân sự gần gũi với ông ta,
Kể cả một chủ tịch nước mới, và thông thường phải là người biết tiếng Anh, mà có thể là nhân vật được xem là ‘ngoan hiền dễ bảo’ – Nguyễn Thiện Nhân.
Thiền Lâm
Nguồn : CaliToday, 04/05/2018
Sắp có Chủ tịch nước và Ủy viên Bộ Chính trị mới ? (VOA, 03/05/2018)
Nhiều khả năng sẽ có thay đổi ở vị trí chủ tịch nước và sẽ có thêm một số gương mặt mới được đưa vào Bộ Chính trị tại hội nghị trung ương sắp tới của Đảng cộng sản Việt Nam, theo nhận định của các nhà quan sát bên ngoài Việt Nam.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang được cho là đang phải chữa bệnh
Hội nghị toàn thể Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ Bảy được dự kiến diễn ra trong tháng này trong bối cảnh xuất hiện nhiều đồn đoán quanh tương lai của ông Trần Đại Quang, chủ tịch nước đương nhiệm, sau thời gian dài ông không thấy xuất hiện trước công chúng.
Biến động dồn dập
Cho đến trước Hội nghị 7, Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13 đã chứng kiến nhiều biến động nhân sự dồn dập ở mức độ chưa từng thấy. Hồi năm ngoái, lần đầu tiên trong hàng chục năm, một Ủy viên Bộ Chính trị là ông Đinh La Thăng đã bị cách chức rồi sau đó bị tòa tuyên án 18 năm tù vì hành vi tham nhũng. Hồi đầu năm nay, một ủy viên Bộ Chính trị khác là ông Đinh Thế Huynh, thường trực Ban Bí thư và là người trước đó được coi là có triển vọng lên thay ông Nguyễn Phú Trọng trong chức Tổng bí thư, đã thông báo từ chức vì lý do sức khỏe. Hội nghị trung ương 6 họp vào tháng 10 năm ngoái đã khai trừ ông Nguyễn Xuân Anh ra khỏi Ban chấp hành trung ương vì những vi phạm về bằng cấp và phương cách lãnh đạo.
Như vậy, nếu như ông Trần Đại Quang cũng phải ra đi vì lý do sức khỏe như ông Đinh Thế Huynh thì Bộ Chính trị, cơ quan ra quyết sách tối cao của Đảng, sẽ giảm từ 19 xuống còn 16 thành viên. Đây là biến động nhân sự lớn nhất trong lịch sử của Đảng cộng sản Việt Nam trong nhiều thập niên.
Một bài báo của tác giả David Hutt trên tạp chí The Diplomat dự đoán Hội nghị Trung ương 7 lần này sẽ bổ sung thêm ba gương mặt mới vào Bộ Chính trị. Nếu dự đoán này là đúng thì nhiều khả năng ba ủy viên Bộ Chính trị mới sẽ thay thế cho ông Đinh La Thăng, ông Đinh Thế Huynh và cả ông Trần Đại Quang.
Cũng đã từng có diễn biến tương tự tại Hội nghị Trung ương 7 khóa 12 cách nay 5 năm khi Bộ Chính trị lúc đó được bổ sung thêm hai thành viên là ông Nguyễn Thiện Nhân và bà Nguyễn Thị Kim Ngân.
Lần này, ông Nhân, người đang giữ chức Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh sau cú rớt đài của ông Đinh La Thăng, được cho là sẽ được cất nhắc lên làm Chủ tịch nước, tác giả David Hutt dẫn một bài viết của ông Lê Hồng Hiệp, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu đông nam Á Yusof Ishak ở Singapore, cho biết.
Người ba phải
Ông Nguyễn Thiện Nhân được cho là có dấu ấn chính trị mờ nhạt
Theo nhận định của David Hutt thì ông Nhân được nhìn nhận rộng rãi là một ‘người ba phải’ dễ phục tùng người khác. Theo lời ông Hutt thì một nhà phân tích chính trị mà ông không nêu tên đã từng nói với ông là ông Nhân là một người có "tác phong lãnh đạo thụ động và kết quả làm việc tầm thường". Ông Nhân từng có thời gian giảng dạy rồi quản lý tại Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh, sau đó được cất nhắc lên làm Phó Chủ tịch thành phố này trước khi ra trung ương làm Bộ trưởng giáo dục, rồi Phó Thủ tướng. Sau khi vào Bộ Chính trị, ông được đưa qua làm Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam, một tổ chức đặt các hội đoàn dân sự dưới sự lãnh đạo của Đảng.
"Ông Nhân có thể được xem là một ủy viên Bộ Chính trị khác thường vốn dường như đã bị thất sủng sau kết quả làm việc tệ hại trên cương vị Bộ trưởng Bộ giáo dục-Đào tạo vào những năm 2000", David Hutt viết trên tờ Diplomat.
Tuy nhiên, kiểu người ba phải như ông Nhân lại "chính là tuýp người mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, thích", ông Hutt nhận định. Đảng cộng sản Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của ông Trọng, đã "thay đổi theo chiều hướng bảo thủ hơn". Quyết sách của Đảng đã trở nên ‘tập trung hơn’ mặc dù vẫn đi theo sự "đồng thuận" dựa trên nguyên tắc "dân chủ tập trung".
Ông Hutt dẫn lời ông David Brown, một nhà ngoại giao Mỹ từng làm việc ở Việt Nam, nhận định rằng ông Trọng muốn khôi phục kỷ cương trong Đảng và trừng phạt những Đảng viên cao cấp bị suy thoái về mặt tư tưởng. Điều này đã được cụ thể hóa trong "27 dấu hiệu về sự suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hóa" mà Trung ương Đảng đã đưa ra để cho Ủy ban Kiểm tra Trung ương dựa vào để xem xét hành vi của các Đảng viên. Mục tiêu của 27 dấu hiệu này là nhằm vào những nhân vật lãnh đạo có phong cách quá chủ nghĩa cá nhân hay dân túy kiểu như cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hay ông Đinh La Thăng.
Việc đưa ông Nguyễn Thiện Nhân về lại Thành phố Hồ Chí Minh để thay thế ông Đinh La Thăng chính là thể hiện cách thay đổi theo hướng này của ông Trọng. Ông Nhân, người được xem là dễ phục tùng trước nguyên tắc dân chủ tập trung của Đảng là kiểu người mà ông Trọng cần cho các vị trí lãnh đạo. "Thật ra, chúng ta hãy chờ xem trong hội nghị Trung ương lần này sẽ chứng kiến sự cất nhắc của những nhân vật trung thành nhưng tẻ nhạt, hầu hết là đi theo hình mẫu của ông Nguyễn Phú Trọng".
Ứng viên Tổng bí thư
Ông Trần Quốc Vượng hiện phụ trách công tác chống tham nhũng của Đảng
Tác giả David Hutt cũng dự đoán rằng ông Trần Quốc Vượng là người nhiều khả năng nhất sẽ lên làm Tổng bí thư thay ông Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội 13 của Đảng vào năm 2021. Điều này trái với dự đoán của ông Lê Hồng Hiệp rằng nếu được cất nhắc làm Chủ tịch nước, ông Nhân sẽ là một ứng cử viên cho vị trí tổng bí thư.
Ông Vượng hiện đang là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, người phụ trách chiến dịch chống tham nhũng của Đảng do ông Trọng đề xướng. Chức vụ này cũng giống như ông Vương Kỳ Sơn, cựu chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương của Đảng cộng sản Trung Quốc, người được xem là cánh tay phải của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc chiến chống tham nhũng ở nước này.
Nếu ông Trọng muốn duy trì nhịp độ và cường độ của cuộc chiến chống tham nhũng thì ông Vượng sẽ là một ứng viên khả dĩ nhất cho vị trí Tổng bí thư. Điều đáng lưu ý là ông Vượng đã lên thay ông Đinh Thế Huynh ở vị trí Thường trực Ban bí thư, một chức vụ bản lề để lên làm Tổng bí thư của Đảng.
Một nhân vật khác cũng thăng tiến nhanh chóng đáng được theo dõi, theo ông David Hutt, là ông Nguyễn Xuân Thắng, người được đưa lên làm Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương thay thế cho ông Đinh Thế Huynh hồi tháng Ba. Ông Thắng cũng đang là Bí thư Trung ương Đảng và Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Thật ra, ông Thắng đã nắm Hội đồng Lý luận Trung ương từ tháng 12 năm ngoái kể từ khi ông Huynh vắng mặt vì đi chữa bệnh. Điều đáng lưu ý là ông Trọng đã từng giữ chức vụ này trước khi ông lên làm Tổng bí thư. Ông Huynh, ứng cử viên hàng đầu cho chức vụ Tổng bí thư trước khi ông ngã bệnh, cũng là người nắm các vấn đề lý luận trong Đảng.
"Với việc tư tưởng lý luận ngày càng được coi trọng trong hệ thống của Đảng cộng sản thì Hội đồng Lý luận Trung ương càng có vai trò quan trọng, và do đó vai trò của ông Thắng cũng quan trọng", ông David Hutt viết.
Tuy nhiên, ngoài các tin đồn về việc ông Nhân sẽ lên thay thế ông Quang làm Chủ tịch nước, hiện vẫn chưa ra ba gương mặt có thể vào Bộ Chính trị tại hội nghị trung ương Bảy sẽ gồm những ai. Nếu phân tích của David Hutt là đúng thì rất có thể ông Nguyễn Xuân Thắng sẽ là một ứng cử viên sáng giá.
******************
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ‘sẽ hài lòng’ với Hội nghị trung ương 7 ? (BBC, 03/05/2018)
Dư luận đang đồn đoán về các thay đổi nhân sự có thể xảy ra ở Hội nghị Trung ương 7 khóa XII của Đảng cộng sản Việt Nam, diễn ra trong tháng 5.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Một số cây bút, viết trên báo tuần này, cho rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ tiếp tục củng cố sức mạnh chính trị tại Hội nghị.
Viết trên The Diplomat hôm 1/5, cây bút David Hutt dự đoán có thể ba gương mặt mới sẽ được bầu vào Bộ Chính trị tại Hội nghị.
Bầu thêm vào Bộ Chính trị ?
Suy đoán này dựa vào một bài trước đó hôm 26/4 của Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp viết cho Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS - Yusof Ishak Institute), Singapore.
Sở dĩ có con số 3 người, theo Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, là do vấn đề sức khỏe đã được Đảng xác nhận đối với ông Đinh Thế Huynh, việc xử tù ông Đinh La Thăng, và đồn đoán về tình trạng sức khỏe của Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Do đó, Tiến sĩ Hiệp cho rằng "ít nhất ba thành viên mới có thể được bổ sung vào Bộ Chính trị".
Tiến sĩ Hiệp đặt giả thiết ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, có thể sẽ được chọn thay thế Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp phân tích : "Một vấn đề quan trọng khác sẽ được quyết định là việc tìm người thay thế Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Ông Nguyễn Thiện Nhân, hiện là ủy viên Bộ Chính trị và Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, được cho là người nhiều khả năng nhất sẽ đảm nhiệm vị trí này".
"Nếu ông Nhân được thăng chức, ông Võ Văn Thưởng, từng là Phó Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, có thể rời vị trí Trưởng Ban Tuyên giáo hiện tại của mình để thay ông Nhân làm Bí thư Thành phố Hồ Chí Minh".
"Nếu vậy, điều này sẽ mở ra cơ hội cho ông Nguyễn Xuân Thắng được bầu vào Bộ Chính trị và tiếp quản vị trí Trưởng ban Tuyên giáo mà ông Thưởng để lại".
Tiếp nối đánh giá này, cây bút David Hutt bình luận ông Nguyễn Thiện Nhân có thể được xem là "ủy viên Bộ Chính trị không có gì nổi bật, từng có vẻ mất thế sau khi kém cỏi trong vị trí bộ trưởng giáo dục".
"Ông được xem là một người của Đảng luôn vâng lời (a Party yes-man)", David Hutt bình luận.
David Hutt nói tiếp : "Tuy vậy, đây có thể chính là người mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chính khách hàng đầu, ưa chuộng".
Cây bút David Hutt cho rằng từ khi được bầu lại năm 2016, ông Nguyễn Phú Trọng đã đem lại thay đổi "mang tính chất bảo thủ".
"Đảng, dưới sự lãnh đạo của ông, trở nên trung ương hóa hơn, các quyết định mang tính 'đồng thuận'".
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
Hôm 30/4, trên báo mạng Asia Sentinel, cây bút David Brown cũng có bài đánh giá về Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
David Brown tổng kết về suy nghĩ của ông Trọng như sau : "Ông tin rằng nhiều năm trước đây tình hình tốt hơn hẳn, khi Việt Nam còn nghèo nhưng Đảng cộng sản cầm quyền trong sạch".
"Ông là nhà lý luận, người tin tưởng nhiệt thành, đã vượt qua cuộc đấu tranh quyền lực hơn hai năm trước đây".
"Nay ông muốn làm sạch đảng, loại bỏ những kẻ tái phạm, xu thời, cơ hội".
David Brown cho rằng từ khi được bầu lại năm 2016, ông Trọng "rõ ràng là sếp lớn" trong Đảng.
Tại Hội nghị Trung ương 7, David Brown dự đoán, ông Trọng sẽ có thể "đưa các đồ đệ vào những vị trí Bộ Chính trị đang trống".
Trên The Diplomat, David Hutt dự đoán ông Trần Quốc Vượng, Thường trực Ban Bí thư và là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng, là ứng viên hàng đầu cho chức Tổng bí thư năm 2021.
Nhưng Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp thì nói nếu ông Nguyễn Thiện Nhân trở thành Chủ tịch nước, ông lại "có thể trở thành một đối thủ cạnh tranh tiềm năng của ông Vượng, đặc biệt nếu xét đến truyền thống của Đảng trong việc bầu một người trong "Tứ trụ" của nhiệm kỳ trước vào vị trí Tổng bí thư của nhiệm kỳ sau".
Ảnh hưởng đến dân ?
Hội nghị Trung ương 7 là công việc nội bộ của Đảng cộng sản, nhưng nó có ảnh hưởng gì đến hàng chục triệu người dân Việt Nam ?
David Brown nhận xét điều quan trọng cho khoảng 90% dân số là liệu Đảng, dù do ai lãnh đạo, có thể "chỉ đạo nhà nước nâng cao chất lượng sống, thậm chí lên đến mức thu nhập trên trung lưu".
"Chừng nào đảng vẫn còn đem lại thịnh vượng và chất lượng sống cải thiện cho nhiều người cũng như thiểu số tinh hoa, sự kiểm soát quyền lực của đảng vẫn còn vững".
Cũng nhìn về tác động tới dân chúng, David Hutt, trên The Diplomat, nói những gì được quyết định ở Hội nghị Trung ương 7 "sẽ quan trọng cho người bình thường".
Đề án nâng tuổi nghỉ hưu từ 60 lên 62 cho nam, 55 lên 60 cho nữ, sẽ được trình cho Hội nghị.
Ngoài ra, Đảng cũng đang xem xét điều chỉnh thời gian đóng bảo hiểm xã hội. Hiện nay, Luật bảo hiểm xã hội đang quy định người lao động có thời gian đóng 20 năm sẽ được hưởng lương hưu.
Nhưng chính phủ đang tính toán theo lộ trình, có thể giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội xuống 15 năm đủ điều kiện hưởng lương hưu ; sau khi áp dụng, sẽ tiếp tục tính toán phương án có thể giảm xuống mốc 10 năm đóng bảo hiểm xã hội.
David Hutt chỉ ra rằng trong một, hai thập niên tới, Việt Nam sẽ có dân số già đi, làm tăng nguy cơ "già đi trước khi giàu".
Vì thế, giải pháp là giảm đi số lượng người nhận tiền hưu, mà tăng số lượng người trả tiền cho quỹ hưu. Việc giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội dường như là cách để khuyến khích thêm người lao động và doanh nghiệp đóng tiền.
Đề án "Xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược" do Ban Tổ chức trung ương chuẩn bị từ một năm nay và sẽ trình Hội nghị Trung ương 7 trong tháng 5 này, về bản chất có hai ý nghĩa : một là kế hoạch tảo thanh, một công cụ dùng để loại bỏ những phần tử chống lại chiến dịch truy quét tham nhũng, hai là chuẩn bị nhân sự cho Trung ương và Bộ chính trị của Đại hội XIII.
Hai nhân vật được coi là có uy lực nhất trong bộ máy dưới ông Trọng hiện nay là hai ông Trần Quốc Vượng (phải) và Phạm Minh Chính (trái)
Nằm trong kế hoạch này, những gì có thể quyết định được, tức là đã đạt được một sự nhất quán nào đó, đều được thực hiện ngay, không chờ đợi đồng bộ.
Chẳng hạn như việc bổ sung ông Phan Đình Trạc, trưởng ban Nội chính và ông Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh vào Ban bí thư ngày 6/10/1017. Thông lệ, trưởng ban Trung ương phải là ủy viên bộ chính trị. Ông Trạc sau một năm thử thách đã đủ điều kiện. Trung ương 7 sẽ làm thủ tục bầu bổ sung.
Tuy vậy, việc đưa ông Thắng vào Ban bí thư, rồi sau đó 3 tháng bổ nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương, lại cho thấy ý đồ khác của ông Trọng : Ông Đinh Thế Huynh chính thức bị loại, và ông Võ Văn Thưởng không được bồi dưỡng cho vị trí Tổng bí thư, như ông từng nói "tre già măng mọc".
Việc bổ nhiệm chính thức ông Trần Quốc Vượng vào chức Thường trực Ban bí thư thay ông Đinh Thế Huynh, là việc chính thức gạt ông Đinh Thế Huynh ra khỏi sân khấu chính trị chính thống. Việc gạt bỏ ông Huynh là một việc khó khăn và đầy bí ẩn. Ông vắng mặt từ tháng 5/2017, sau Hội nghị Trung ương 5 và được xem là chính thức "nghỉ việc chữa bệnh" từ tháng 8 năm 2017 đến nay, vẫn không biết ông bệnh gì và việc chữa chạy tiến triển thế nào ? Liệu ông có còn quay lại ?...
Ông Đinh Thế Huynh là người Bắc, chủ tịch Hội đồng lý luận, có thâm niên hai nhiệm kỳ ủy viên Bộ chính trị, người duy nhất đáp ứng đầy đủ ba tiêu chuẩn do ông Trọng đưa ra để trở thành Tổng bí thư. Trên thực tế, ông Huynh, sau đại hội XII, là ứng viên độc nhất. Ông bắt đầu "có vấn đề" sau chuyến đi Mỹ kéo dài 8 ngày vào tháng 10/2016. Người ta đồn an ninh Trung Quốc đã cung cấp cho Bộ chính trị Việt Nam chi tiết một số cuộc trao đổi giữa ông Huynh và thủ lĩnh hai đảng Mỹ, về kinh nghiệm quản trị thể chế lưỡng đảng cầm quyền.
Khả năng nhân sự của Đảng cộng sản Việt Nam trong nhiệm kỳ Đại hội XIII sắp tới - Ảnh minh họa
Mật ước Thành Đô cho phép đảng anh em can thiệp trực tiếp, mỗi khi xuất hiện nguy cơ đe dọa sinh tồn của chế độ. Sống còn của chế độ được định nghĩa trong Mật ước Thành Đô là sự sống còn của chủ nghĩa xã hội và thể chế độc đảng cầm quyền, ông Nguyễn Văn Linh cùng với Đỗ Mười đã ký với Giang Trạch Dân và Lý Bình. Nội dung này được nhắc lại trong Hiệp định lập đường dây nóng và hỗ trợ quân sự giữa Bộ Quốc phòng hai nước, do nguyên bộ trưởng quốc phòng Phùng Quang Thanh ký với bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Phạm Trường Long tháng 5/2015, hai tháng trước chuyến thăm Mỹ của ông Trọng.
Với giả thuyết này, ông Huynh đang đại diện một xu hướng chính trị khác trong nội bộ đảng, vốn tồn tại âm ỉ từ trước. Cùng thời gian (8/2017), xuất hiện đồn đoán về một chuẩn bị cho ra đời một đảng "anh em" nhưng đối lập luân phiên cầm quyền với đảng cộng sản, theo mô hình Mỹ. Đảng này lấy lại tên "Đảng Lao động".
Việc quyết định thôi chức và thay thế ông Huynh cho thấy, trên bề nổi các sự kiện, thế lực trung thành với thể chế độc đảng và thân Trung Quốc do ông Trọng cầm đầu đã lấn át. Kịch bản dung hòa thất bại. Hội nghị Trung ương 7, dưới vỏ bọc truy quét tham nhũng, sẽ làm tiếp các công việc thanh lọc, như một viên đạn nhằm vào hai đích.
Trên góc nhìn khác, việc bổ nhiệm ông Nguyễn Xuân Thắng giữ chức chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương, cho thấy ông Trọng hay Bộ chính trị đánh giá không cao khả năng và trình độ lý luận của ông Trần Quốc Vượng, ít nhất là không tương xứng với vị trí Tổng bí thư, khác với trường hợp ông Đinh Thế Huynh. Có thể phải hiểu rằng giữa ông Vượng và vị trí Tổng bí thư đang còn một khoảng cách. Đấy là chưa nói, ông Vượng không thuyết phục được ai trong số các ủy viên còn lại trong bộ chính trị, trong khi đang gây oán với số rất đông đảng viên có chức.
Đưa ông Nguyễn Xuân Thắng vào vị trí cao nhất của cơ quan lý luận khi đang là trung ương ủy viên, cho thấy ông Thắng mới chỉ nằm trong danh sách được quy hoạch cho vị trí Tổng bí thư trong tương lai. Theo quy trình thì ông Thắng sẽ vào Bộ chính trị nhiệm kỳ tới hoặc ngay trong Hội nghị Trung ương 7 này và có thể sẽ kiêm chức trưởng Ban Tuyên giáo. Ông Thưởng, là người được cho là chịu ảnh hưởng trực tiếp của Đinh Thế Huynh, tức là có xu hướng thân Dân chủ hóa, có thể chuyển sang lĩnh vực khác.
Việc phải rời khỏi chức vụ Chủ tịch nước của ông Trần Đại Quang đã được quyết định. Không phải do sức khỏe. Nguyên nhân chính là việc ông này dính đến rất nhiều vụ án tham nhũng. Lý do sức khỏe để xin tự rút là giải pháp danh dự tại thời điểm này cho cả ông Quang lẫn bộ mặt Bộ chính trị, mặc dù, không ai có thể biết sau khi ông Quang từ nhiệm, thì việc điều tra và kết luận sẽ như thế nào, có giống những gì đang diễn ra với ông Nguyễn Tấn Dũng và ông Vũ Huy Hoàng không ?
Một nhân vật có khả năng được lựa chọn thay thế ông Quang là ông Nguyễn Thiện Nhân. Ông Nhân nổi tiếng là người ba phải, né tránh va chạm, không có "công cứu giá" như thông thường phải có cho ứng viên chủ tịch nước, nhưng có tiếng "sạch" và ít bộc lộ tham vọng. Năng lực kém, hay không có cá tính, thường được cho là yếu điểm thì trong lúc này lại là ưu thế để được tất cả chấp nhận. Nếu ông Nguyễn Thiện Nhân được giao cho chức chủ tịch nước, có thể ông Võ Văn Thưởng quay lại giữ chức Bí thư Sài Gòn.
Nhưng Sài Gòn đứng trước cuộc cải cách rộng lớn sắp tới, cùng một lúc với ngọn lửa lò của ông Trọng đã động tới hang ổ Lê Thanh Hải, Tất Thành Cang, vai trò của ông Nhân đang rất quan trọng đối với đảng ủy thành phố có lịch sử rất phức tạp này, trong khi ông Thưởng có thể chưa đủ dạn dĩ lại chịu ơn dìu dắt của "Anh Hai Nhựt".
Mặc dù ông Nhân phù hợp nhất với vị trí thay thế ông Quang, nhưng nếu Bộ Chính trị không đủ tin cậy ông Thưởng thì ông Nhân vẫn phải ở lại Sài Gòn. Bộ chính trị không còn người.
Nhân vật Nguyễn Văn Bình lại là một bí ẩn nữa. Có dư luận ông này là một phương án cho vị trí Chủ tịch thay ông Quang. Nhưng để một con người tai tiếng như ông này vào vị trí nguyên thủ quốc gia thì thật không còn gì xuẩn hơn. Giả như ông ta có công "cứu giá" thì việc bạch hóa, tẩy sạch cho ông khỏi cái tên "Bình Ruồi" chắc cũng cần vài năm. Còn không, chả lẽ gọi ngài chủ tịch Bình Ruồi ?
Đối tượng thay thế vị trí Tổng Bí thư vẫn chưa có dấu hiệu xuất hiện, ít nhất trong quy hoạch. Người ta nói nhiều về chuyện ông Trọng dụng bài của ông Tập Cận Bình, tức là phá nhưng không xây, rút bỏ nhưng để trống chỗ.
Hai nhân vật được coi là có uy lực nhất trong bộ máy dưới ông Trọng hiện nay là ông Trần Quốc Vượng và ông Phạm Minh Chính. Nhưng hai ông này, đến thời điểm hiện tại, chưa hề được "vẽ râu" lãnh tụ. Có cảm giác cả hai ông chỉ đang được khai thác như những công cụ. Ông Vượng, mặc dù vừa ký ban hành một loạt văn bản, nhưng người ta thấy ông chỉ ký thay. Ông Phạm Minh Chính vẫn chỉ luẩn quẩn quanh việc "sắp xếp, thu dọn".
Chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc cũng trong cùng một tình trạng tương tự. Chưa thấy xuất hiện người thừa kế chức Thủ tướng chính phủ trong trường hợp ông Phúc, hoặc rời ghế vì "cái gì đó", hoặc đi lên, vì dẫu ông Trọng có muốn dàn xếp kiểu gì, thì đến năm 2021, ông cũng vào tuổi 77. Song thất, thất thất, chỉ có tổn thất, hay chỉ có thất bại. Thầy giáo Trọng chắc biết rút khi ở đỉnh vinh quang. Còn như ông Trọng chơi trò của ông Tập, dọn xung quanh không còn một ai, để mặc nhiên, lại "không ngờ" được 100% phiếu, thì tuổi già cũng chắc không giúp cho ông được nữa.
Nếu ông Phúc được quy hoạch, người được chuẩn bị thay chân thủ tướng có khả năng là ai ? Nhìn cách phân công hiện nay, có thể dự đoán hai người là Phạm Bình Minh và Vương Đình Huệ. Ông Phạm Bình Minh đã qua một nhiệm kỳ phó thủ tướng, và là người được quy hoạch cho vị trí phó thường trực, nhưng nhu cầu chống tham nhũng đã buộc Bộ chính trị sắp đặt ông Trương Hòa Bình vào vị trí này, với mục tiêu chủ yếu trong nhiệm kỳ là việc ngăn chặn tham nhũng và giữ cho chính phủ khả dĩ trong sạch. Nếu nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ tới không còn là chống tham nhũng, thì vai trò của Trương Hòa Bình kết thúc. Ông Phạm Bình Minh có thể lên thủ tướng. Nhưng ông Phạm Bình Minh cần qua được thử thách lập trường trung thành với chủ nghĩa Mác Lê và chủ nghĩa xã hội. Ông Minh im lặng trước quyết định "bắt bằng được" Trịnh Xuân Thanh của ông Trọng và việc tổ chức bắt cóc trên đất Đức của Bộ Công an, đã bị coi là thiếu lập trường bảo vệ chế độ, và phải nhận một cảnh cáo bằng việc báo cáo dân số trong Hội nghị Trung ương 6. Đây là yếu thế của ông Minh trong so sánh với ông Vương Đình Huệ, có chuyên môn quản lý kinh tế, lại có bảo lãnh của riêng ông Trọng về lập trường chính trị. Hội nghi Trung ương 7 sẽ phải xác định ông nào.
Ông Phúc là người được xem là thuộc trường phái kỹ trị thực dụng. Không nhiều lý luận và vụng nói, nhưng ông là người thực tế và tôn thờ tính hiệu quả của Thị trường tự do. Nếu ở vị trí cao nhất, có lẽ ông Phúc sẽ làm tất cả để Việt Nam có cơ chế thị trường đích thực. Vì vậy, dù ông Phúc may mắn thoát được tầm ngắm của "tài sản bất minh", thì ông Phúc cũng không qua được cửa ông Trọng. Ông Phúc sẽ không được ông Trọng, trong tư cách Tổng bí thư đương nhiệm, tiến cử và không có phiếu thuận của chính Tổng bí thư. Người được ông Tổng giới thiệu thường đã có ít nhất một nửa số phiếu.
Nhưng nếu nói rằng ông Phúc hiện có đa số trong Bộ chính trị thì không quá xa sự thật.
Người đang bị cô độc sau vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh là ông Trọng chứ không ai khác. Chính vì vậy mà tham nhũng phải thật nhiều khói và nhiều lửa. Dập tắt chuyện bàn tán sau lưng. Truy tố tham nhũng bất cứ kẻ kiếm chuyện nào ! Nhưng có thể bịt mắt người ngoài, dân đen, có ai không biết chuyện mất thể diện quốc gia của chuyến đi Pháp. Ai không biết thất bại ngoại giao, thất bại kinh tế có nguồn gốc từ quyết định bắt cóc người vô văn hóa và bất chấp luật pháp quốc tế của vị Tổng bí thư đảng cầm quyền ? Xét về mức độ gây hại cho quốc gia, cho chế độ, ông Trọng đáng phải bị buộc từ chức, làm sao đủ uy tín để tiếp tục giao tiếp với thế giới.
Nếu Trung ương 7 đủ dũng khí và đủ sáng suốt, một cuộc bỏ phiếu bất thường phế truất chức vụ Tổng bí thư của ông Trọng phải được tiến hành. Đó là giải pháp cứu cánh có tính cấp bách nhất hiện nay. Nếu ông Trọng và ông Tô Lâm cùng đồng thời từ chức, Tòa án xử vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Đức sẽ có thể kết thúc, tránh được sự phơi bày bộ mặt một đảng chính trị cầm quyền một nhà nước, nhưng không hiểu luật quốc tế. Ngược lại, nhà nước Việt Nam sẽ không còn tư cách để được cư xử bình đẳng như một quốc gia có văn minh khác.
Tóm lại, Hội nghị Trung ương 7, có vẻ như sẽ được triệu tập vào thứ hai tới, ngày 7/05/18, chắc chắn sẽ thất bại, vì thứ nhất, đảng không còn cán bộ cho nhiệm kỳ sau, và vì thứ hai : Nội dung của Hội nghị sẽ chuyển sang đề tài thảo luận : Ai là người quyết định, ai và những ai phải chịu trách nhiệm vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh để gây ra khủng hoảng toàn diện của Việt Nam hiện nay ? Ông Trọng đã thành tên một kẻ bắt cóc người giữa ban ngày, giả sử làm nhất thể thành công, liệu có dám vác mặt với danh nghĩa nguyên thủ một quốc gia không gặp các quốc gia khác không ?
Trước đây, khi chưa bắt đầu khai mạc Đại hội đảng toàn quốc lần thứ XII, đã có nhiều dự báo Đại Hội XII là Đại Hội cuối cùng, vì mệnh của Đảng kị con số 13, chưa biết chừng đang linh ứng.
05/05/2018
Bùi Quang Vơm
Hội nghị trung ương 7 của đảng cầm quyền ở Việt Nam có thể khai mạc vào đầu tuần sau, tức từ ngày 7 tháng Năm.
Trần Đại Quang sẽ là nhân vật có tuổi thọ ngắn nhất trên ghế chủ tịch nước ? Ảnh : Zing.vn
Với những dấu hiệu và không khí đồn đoán về nhân sự trước Hội nghị trung ương 7, có thể so sánh mức độ gay cấn và biến động nhân sự của hội nghị này với Đại hội 12 diễn ra vào đầu năm 2016 – khi xảy ra động thái ‘Trọng loại Dũng’ và tạm kết thúc một triều đại ‘phá chưa từng có’, dù còn lâu mới kết thúc chế độ ‘ăn của dân không chừa thứ gì’.
Tiêu điểm lớn nhất thu hút dư luận tại Hội nghị trung ương 7 là Trần Đại Quang.
Mặc dù đang xuất hiện vài nhà bình luận cho rằng Trần Đại Quang sẽ từ bỏ chức vụ chủ tịch nước tại Hội nghị trung ương 7 do vấn đề sức khỏe, nhưng lịch sử của triều đại cộng sản qua các kỳ đại hội và hội nghị trung ương đã cho thấy lý do ‘yếu sức khỏe’ hầu như chỉ mang tính bề mặt, trong khi thâm sâu hơn nhiều là nguồn cơn ‘phe cánh chính trị’.
Thật ra, Trần Đại Quang đã có vấn đề sức khỏe từ tháng Bảy năm 2017. Khi đó, đã có đồn đoán là ông Quang bị ung thư máu và phải đi điều trị ở Nhật. Một tháng sau khi ‘biến mất’, Trần Đại Quang xuất hiện trở lại, và cứ nhìn vào gương mặt thiếu hẳn thần sắc của ông, người ta có thể tin là Quang bị bệnh thật.
Tuy nhiên, ngay cả lý do bị bệnh thật của Trần Đại Quang vẫn bị phủ quyết bởi chính những yếu tố chính trị liên quan đến ông : chính tờ Nikkey của Nhật đã xác nhận rằng không có bất kỳ cơ sở nào cho thấy ông Quang đi Nhật chữa bệnh. Trong khi đó, cũng chẳng có bất kỳ quan chức có trách nhiệm nào của Ban Bảo vệ và Chăm sóc sức khỏe trung ương – cơ quan chuyên theo dõi tình hình sức khỏe của các ủy viên bộ chính trị và ủy viên trung ương – phát ra tin tức chính thức nào về việc cơ quan này có thể đã theo dõi sức khỏe của Trần Đại Quang.
Do tình trạng quá thiếu khả tín về ‘đi chữa bệnh’ trên, đến lần ‘đi Nhật chữa bệnh’ vào tháng Tư năm 2018 của Trần Đại Quang đã càng khiến dư luận nghi ngờ. Thậm chí một số người còn đặt dấu hỏi liệu ông Quang đã không đi đâu khỏi Việt Nam mà chỉ ‘trị bệnh’ ngay tại Hà Nội và trong một điều kiện ‘bị bó buộc về không gian’.
Từ tháng Giêng năm 2018, đã có đồn đoán về một bức thư từ nhiệm chủ tịch nước của Trần Đại Quang gửi đến Bộ Chính trị. Tuy nhiên, không ai thấy bức thư này trên mạng xã hội và cho tới nay nhiều người đã không biết mặt mũi bức thu này ra sao – khác hẳn với hình ảnh rất rõ ràng của một bức thư dài 9 trang A4 được cho là của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tràn lan chóng mặt trên mạng xã hội. Đó là bức thư ông Dũng gửi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bộ Chính trị để giải trình 12 điểm về cá nhân ông và gia đình ông mà Ủy ban Kiểm tra trung ương đã yêu cầu phải làm rõ.
Thời điểm tháng Giêng năm 2018 trên lại trùng với một sụ kiện chấn động chính trường Việt Nam : một quan chức bậc trung của Tổng cục tình báo thuộc Bộ Công an là Thượng tá Phan Văn Anh Vũ, tức đại gia Vũ ‘Nhôm’ bị phát lệnh truy nã quốc tế và sau đó bị dẫn độ từ Singapore về Hà Nội.
Có thông tin cho rằng Phan Văn Anh Vũ còn có tên là Trần Đại Vũ.
Sự trùng hợp về tính sự kiện trên lại có thể khiến người ta nhớ lại vụ ‘biến mất’ của Chủ tịch nước Trần Đại Quang vào thảng Bảy năm 2017 – trùng với sự kiện ‘Trịnh Xuân Thanh tự nguyện về nước đầu thú’ theo cách nói của Bộ Công an Việt Nam, cho dù Nhà nước Đức đã thẳng thừng tố cáo mật vụ Việt Nam đã bắt cóc ông Thanh ngay tại Berlin mà sau đó đã dẫn đến cuộc khủng hoảng ngoại giao Đức- Việt.
Còn bây giờ, gần như chắc chắc sẽ có một cú đảo lộn vị trí chóp bu trong Bộ Chính trị tại Hội nghị trung ương 7, mà nhiều khả năng là ngay trong ‘tứ trụ’.
Nếu có sự biến động lớn về nhân sự như thế, Trần Đại Quang sẽ là nhân vật có tuổi thọ ngắn nhất trên ghế chủ tịch nước.
Trong khi đó, vài nhà bình luận quốc tế lại cho rằng ‘ông Nguyễn Phú Trọng sẽ hài lòng với kết quả nhân sự trong Hội nghị trung ương 7’.
Cho tới nay, dường như mọi chuyện đang nằm gọn trong quỹ đạo tính toán của ông Trọng.
Hội nghị trung ương 7 về thực chất có thể xem là ‘đại hội giữa nhiệm kỳ’ với một sự thay đổi lớn về nhân sự cấp cao trong Bộ Chính trị.
Ba cái ghế bị khuyết – trong đó một cái chắc chắn của Đinh La Thăng đang nằm tù và hai cái còn lại dự kiến thuộc về Đinh Thế Huynh và Trần Đại Quang – sẽ có thể được ông Trọng bù đắp bằng những nhân sự gần gũi với ông ta,
Kể cả một chủ tịch nước mới, và thông thường phải là người biết tiếng Anh, mà có thể là nhân vật được xem là ‘ngoan hiền dễ bảo’ – Nguyễn Thiện Nhân.
Thiền Lâm
Nguồn : CaliToday, 04/05/2018
Những nghi vấn về tương lai chính trị của Chủ tịch nước Việt Nam lại rộ lên trên các trang mạng xã hội sau lần vắng mặt kéo dài thứ nhì của ông trong trên dưới 9 tháng. Trong khi sự vắng mặt của ông Trần Đại Quang không được giải thích đầy đủ và minh bạch, có tin ông đang ở Nhật Bản để chữa bệnh.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, phải, bắt tay với các giới chức Việt Nam, bên cạnh người đồng cấp, Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Phủ Chủ Tịch ở Hà Nội, Việt Nam ngày 21/11/2017. (Luong Thai Linh/Pool Photo via AP)
Nhiều bài báo trên các trang mạng xã hội thậm chí nói rằng sự nghiệp chính trị của Chủ tịch Trần Đại Quang coi như đã được định đoạt, và việc ông sang Nhật chữa bệnh chỉ là một sự ‘dàn xếp’ trước những thay đổi nhân sự sẽ được công bố tại Hội nghị Trung ương 7 của Ban Chấp hành Trung ương Đcộng sản Việt Nam, dự kiến diễn ra vào tháng 5 năm 2018. Lần này, một số nhà quan sát nhận định những đồn đoán rằng ông Quang có thể bị loại, hoặc rút lui khỏi chính trường là ‘có cơ sở’ và bình luận về một số nhân vật có tiềm năng thay thế ông, trong số đó có ông Nguyễn Thiện Nhân, ủy viên Bộ Chính trị và hiện là Bí thư Thành ủy thành phố HCM, ông Nguyễn Văn Bình, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Một kịch bản khác là Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm luôn chức Chủ tịch nước. Từ Paris, nhà báo độc lập Bùi Tín trao đổi với VOA-Việt ngữ.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang không xuất hiện trước công chúng từ ngày 4/4 năm nay, khiến các trang mạng xã hội nóng lên với những tin đồn về sự vắng mặt ‘bất thường’ của ông. Dư luận chú ý tới sự vắng mặt của ông tại các hoạt động và nghi lễ ngoại giao thường có mặt của Chủ tịch nước. Họ lưu ý rằng ngay cả hình ảnh của ông cũng không thấy xuất hiện trên báo chí hay các phương tiện truyền thông khác.
Lãnh đạo Myanmar Aung San Suu Kyi, trái, và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, phải, tại lễ chào mừng bà Suu Kyi tại Phủ Chủ tịch tại Hà Nội. Ảnh chụp ngày 19/4/2018. (AP Photo/Minh Hoang)
Nhiều dấu hỏi đã được nêu lên về tình trạng sức khỏe và thậm chí, tương lai chính trị của ông. Đây không phải là lần đầu ông Trần Đại Quang trở thành tâm điểm của sự chú ý vì đã vắng bóng trên chính trường một cách bất thường. Hồi năm ngoái, sự vắng mặt ‘bí ẩn’ của ông trong một tháng - từ tháng 7 năm 2017- dẫn đến những tin đồn về một cuộc đấu đá nội bộ trong hàng ngũ lãnh đạo hàng đầu Việt Nam, gây sự chú ý của báo chí quốc tế. Một nguồn tin từ Nhật bản lúc đó cho biết ông Trần Đại Quang được điều trị y tế tại nước này. Lần này những thông tin tương tự cũng lan truyền trên các trang mạng xã hội khi người ta không thấy ông Quang tới dự một số sự kiện quan trọng, chẳng hạn như không gặp bà Aung San Suu Kyi, Cố vấn Chính phủ và là nhà lãnh đạo ‘trên thực tế’ của Myanmar, tới thăm chính thức Hà nội trong 2 ngày 19-20/4, khi bà gặp tất cả các lãnh đạo cao cấp nhất, ngoại trừ Chủ tịch nước.
Nhà báo Bùi Tín từ Paris nói về những tin đồn liên quan tới Chủ tịch Trần Đại Quang :
"Người ta đồn đoán vì có thể là ông Nguyễn Phú Trọng muốn thay đổi người ở cái chức vụ Chủ tịch nước, hạ ông Quang xuống thay người khác".
Trong bài viết tải lên trang mạng nghiencuuquocte.org về khả năng thay đổi nhân sự đáng kể tại Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam dự kiến diễn ra vào tháng 5 năm 2018, Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) Yusof Ishak ở Singapore, nói có nhiều khả năng vị trí của ông Quang sẽ được thay thế "do vấn đề sức khỏe".
Ông Bùi Tín nói ông cũng có được nghe tin đồn rằng ông Trần Đại Quang đang ốm nặng :
"Ba tháng nay ông ấy ốm, có tin nói ông ấy ốm nặng và phải sang Nhật Bản để điều trị, nghe nói là bị bệnh ung thư. Nhưng mà có thể đây là một cách sắp xếp bố trí của ông Nguyễn Phú Trọng để đưa dần, dưa dần ông Quang ra, và có thể còn thay 3, 4 ủy viên Bộ Chính trị nữa".
Ba ủy viên mới là để thay thế các ủy viên đang đối mặt với vấn đề sức khỏe hoặc pháp lý khiến họ không thể hoàn tất nhiệm kỳ 5 năm, trong đó ngoài Chủ tịch Trần Đại Quang, có ông Đinh Thế Huynh, Thường trực Ban Bí thư, nhân vật số 5 của chế độ bị ngừng công tác vì sức khỏe kém, và ông Đinh La Thăng, nguyên Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, bị loại khỏi Bộ Chính trị vào tháng 5/2017 do các cáo buộc về tham nhũng và sai phạm trong quản lý kinh tế.
Tư liệu : Ông Nguyễn Thiện Nhân (phải) đến thăm ông Nguyễn Tấn Dũng (Hình : Sài Gòn Giải Phóng)
Như Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, nhà báo Bùi Tín tin rằng ông Nguyễn Thiện Nhân là nhân vật có thể được chọn để thay thế ông Trần Đại Quang trong vai trò chủ tịch nước. Ông Bùi Tín nêu lý do vì sao dưới con mắt ông Nguyễn Phú Trọng, ông Thiện Nhân là ứng viên sáng giá cho chức vụ này :
"Ông Nguyễn Phú Trọng chọn ông Nguyễn Thiện Nhân là vì ông Nhân nổi tiếng là con người rất là ‘hiền lành, có thể nói là mềm yếu, người ít có ý kiến độc lập, chuyên môn nghe theo lãnh đạo".
Hai ứng viên khác được nhắc đến như những ứng viên có tiềm năng là ông Nguyễn Văn Bình, cựu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước- hiện là Trưởng ban Kinh tế Trung ương, và bà Đặng Thị Ngọc Thịnh - Phó Chủ tịch nước.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp cũng tin rằng sẽ có 3 thành viên mới được đưa vào Bộ Chính trị. Trong số 5 ứng viên mà ông cho là có triển vọng nhất, có ông Nguyễn Văn Nên, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, và ông Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính.
Nhà báo Bùi Tín nói ông không tin là cựu Thống Đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình sẽ được chọn bởi vì ông Bình có liên can trong một số vụ tai tiếng trong ngành ngân hàng, trong khi bà Ngọc Thịnh, theo ông, chưa có đủ mức tín nhiệm cần thiết.
"Người ta đồn về ông Nguyễn Văn Bình là vì ông Bình mới đây đã được cử sang Bắc Kinh, đây là một vị trí hiếm hoi, nhưng đây chỉ là giả thuyết thôi. Về bà Ngọc Thịnh thì tôi nghĩ là chưa đến đủ mức tín nhiệm về chuyên môn để có thể tham gia Bộ Chính trị".
Nhà báo Bùi Tín nói loại trừ Chủ tịch nước Trần Đại Quang đi song song với chiến dịch ‘đốt lò’ của ông Nguyễn Phú Trọng, mà mục đích, theo nhà báo, là để trừ khử ‘một cách chọn lọc’ các đối thủ chính trị và phe cánh của họ.
đốt lò lên không phải là để trừ khử mọi sâu bọ đâu, mà đây chỉ là cái cớ để mà diệt, nhưng mà diệt ‘có chọn lọc’ những đối thủ của ông. Chống tham nhũng chỉ là cái cớ để đấu tranh trong nội bộ để giành lấy quyền lợi và vị trí cho phe phái riêng của mình".
Nhà báo độc lập Bùi Tín về chiến dịch đốt lò của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng :
"Vâng ý muốn của ông Trọng là đốt lò lên, không phải là để trừ khử mọi sâu bọ đâu, mà đây chỉ là cái cớ để mà diệt, nhưng mà diệt ‘có chọn lọc’ những đối thủ của ông. Chống tham nhũng chỉ là cái cớ để đấu tranh trong nội bộ để giành lấy quyền lợi và vị trí cho phe phái riêng của mình".
Hầu như đã rõ ràng ông Trần Đại Quang là một đối thủ sắp bị loại. Lần gần đây nhất mà các báo nhà nước đưa tin về ông là ngày 2 tháng Tư, khi ông Quang tiếp đón Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Mông Cổ Amarjargal Gansukh tại Phủ Chủ Tịch ở Hà Nội.
Nhiều người bày tỏ lo ngại rằng chiến dịch đốt lò "có chọn lọc" của ông Nguyễn Phú Trọng, hiện đang nhắm vào hai thành phố lớn là Đà Nẵng và thành phố HCM, đang gây nhiều hoang mang trong nội bộ và có nguy cơ tác động tới tinh thần đảng viên. Một loạt vụ bắt giữ và truy tố những nhân vật từng làm mưa làm gió trên chính trường và thương trường Việt Nam, chưa kể tới nhiều tướng công an từng được vinh danh "anh hùng lực lượng vũ trang", hé lộ một bức tranh u ám về cuộc đấu đá quyền lực vẫn đang tiếp diễn, kịch liệt, đàng sau chiến dịch đốt lò.
Theo nhà báo Bùi Tín và các tác giả của nhiều bài viết dồn dập tải lên các trang mạng xã hội trong vài ngày qua, thì chiến dịch đốt lò sẽ tiếp tục và sẽ còn nhiều màn ngoạn mục trong việc sắp xếp nhân sự trong thời gian dẫn tới Hội nghị Trung ương 7.
Hoài Hương
Nguồn : VOA, 27/04/2018
*******************
Việt Nam lại rộ tin Nguyễn Văn Bình ‘mới là người thay Trần Đại Quang’ (Người Việt, 27/04/2018)
Việc Trưởng ban Kinh tế trung ương Nguyễn Văn Bình liên tục xuất hiện trong các sự kiện gần đây khiến dấy lên suy đoán rằng ông này "có thể là người thay ông Trần Đại Quang làm chủ tịch nước", chứ không phải Bí Thư Sài Gòn Nguyễn Thiện Nhân.
Ông Nguyễn Văn Bình. (Hình : Saul Loeb/AFP/Getty Images)
Trước đó, hôm 26 tháng Tư, ông Lê Hồng Hiệp, nhà nghiên cứu chính trị Việt Nam tại Singapore phán đoán rằng ông Quang "sắp bị thay thế tại Hội nghị Trung ương 7" và người thay thế được dự báo là Bí thư Nhân.
Ông Bình, hơn một năm trước, bị đánh giá là "người phải chịu trách nhiệm chính" vì dính bê bối nợ xấu và những bất ổn của ngành ngân hàng.
Tuy vậy, thời gian gần đây, người ta đột nhiên thấy ông Bình "phủ sóng" trên các bản tin thời sự.
Trong bản tin về việc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dâng hương tưởng nhớ các vua Hùng đăng trên báo VOV của Đài Tiếng Nói Việt Nam hôm 25 tháng Tư, người ta thấy ông Bình đứng cạnh ông Phúc, dẫn đầu đoàn đại biểu.
Trước đó, bản tin hôm 18 tháng Tư do Thông Tấn Xã Việt Nam phát đi ghi : "Nhận lời mời của Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc, đoàn đại biểu Đảng cộng sản Việt Nam do đồng chí Nguyễn Văn Bình, ủy viên Bộ chính trị, bí thư trung ương Đảng, trưởng Ban Kinh tế trung ương, dẫn đầu thăm và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 15 đến ngày 19 tháng Tư".
Báo này mô tả ông Bình được ông Vương Kỳ Sơn, phó chủ tịch nước Trung Quốc, "tiếp thân mật" tại Trung Nam Hải, Bắc Kinh. Ông Bình được ghi nhận "đề nghị hai bên tiếp tục tập trung thực hiện tốt nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao hai đảng, hai nước và các thỏa thuận và văn kiện đã ký kết ; duy trì và tăng cường tiếp xúc cấp cao, nâng cao hiệu quả hợp tác thực chất trên các lĩnh vực".
Ông Nguyễn Văn Bình (thứ hai, trái) tại lễ dâng hương tưởng nhớ các vua Hùng hôm 25 tháng Tư, 2018, ở tỉnh Phú Thọ. (Hình : VOV)
Hôm 27 tháng Tư, Luật Gia Nguyễn Đình Hà ở Hà Nội nói với nhật báo Người Việt : "Có một số người quan sát cho rằng, để dự báo về tình hình nhân sự sắp tới, cần xét thêm một số động thái gần đây của các ủy viên Bộ chính trị. Ông Nguyễn Thiện Nhân không có hoạt động gì nổi bật, trong lúc ông Nguyễn Văn Bình lại được cử đi Trung Quốc, được ông Vương Kỳ Sơn tiếp (dù không cùng cấp bậc). Mặt khác, trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương tại Đền Hùng, ông Bình đứng kế ngay bên tay phải của ông Nguyễn Xuân Phúc. Từ đó, một số người dự đoán rằng đây là chỉ dấu ông Bình có thể sẽ thay ông Trần Đại Quang làm chủ tịch nước".
Ban Kinh Tế Trung Ương là cơ quan tham mưu của Ban Chấp Hành Trung Ương, mà trực tiếp và thường xuyên là Bộ chính trị và Ban Bí Thư. Nếu ông Bình từ nơi này được cất nhắc thành chủ tịch nước thì quả là một bất ngờ, vì cơ quan này được cho là nơi "ngồi chơi xơi nước" của các quan chức đang thất thế hoặc chờ ngày "bị tổ chức kỷ luật".
Minh chứng cho trường hợp này là ông Đinh La Thăng, sau khi mất ghế bí thư Sài Gòn hồi tháng Năm, 2017, đã được phân công về làm phó Ban Kinh Tế Trung Ương khoảng nửa năm trước khi ông này bị bắt và phải nhận tổng cộng 31 năm tù trong hai phiên tòa đầu năm 2018. Ông Thăng sẽ tiếp tục phải ra tòa phúc thẩm hôm 7 tháng Năm tới đây tại Tòa Án Nhân Dân Cấp Cao ở Hà Nội.
Trong một diễn biến khác, đêm 27 tháng Tư, truyền thông trong nước đồng loạt đăng "Bài viết của Chủ Tịch Nước Trần Đại Quang nhân ngày 30 tháng Tư". Động thái này được cho là cách làm dịu đi những suy đoán về nguyên do khiến ông Quang vắng mặt thời gian qua trong các bản tin thời sự, cũng như "đáp lại" việc các báo đài hải ngoại nói ông này "đang đi chữa bệnh tại Nhật và có thể sắp bị thay thế". (T.K.)
Vụ khởi tố và tống giam một sĩ quan tình báo cấp tướng của Tổng cục V Bộ Công an vào ngày 17/4/2018 rất có thể chỉ là bước khởi đầu, hoặc là "giai đoạn 1" của một trận công kích đến những cấp cao hơn nữa của Tổng cục Tình báo này trong thời gian tới.
Phan Văn Anh Vũ. (Photo : VnExpress)
Vụ khởi tố và tống giam một sĩ quan tình báo cấp tướng của Tổng cục V Bộ Công an vào ngày 17/4/2018 rất có thể chỉ là bước khởi đầu, hoặc là "giai đoạn 1" của một trận công kích đến những cấp cao hơn nữa của Tổng cục Tình báo này trong thời gian tới.
Vào những ngày này, dư luận đang sôi sục với dự đoán sẽ có ít nhất 2 thứ trưởng Bộ Công an phải bị liên đới trách nhiệm, thậm chí cả trách nhiệm hình sự, ở "giai đoạn 2" của "đại án kinh tế-chính trị Vũ "nhôm"".
"Binh chủng hợp thành"
Có lẽ "rút kinh nghiệm sâu sắc" từ vụ Trịnh Xuân Thanh mà có vẻ chẳng phăng ra được đầu mối nào đã giúp Thanh đào tẩu ra nước ngoài ngay trước mũi "ngành công an Việt Nam giỏi nhất thế giới", Tổng bí thư Trọng đã chỉ đạo chiến dịch bắt và khai thác Vũ "nhôm" - Thượng tá tình báo công an Phan Văn Anh Vũ một cách "làm việc gì ra việc đó" - như một lời khen dân dã của ông Trọng dành cho cơ quan Ủy ban Kiểm tra đảng trung ương.
Song một cơ quan khác mà ông Trọng không công khai khen ngợi nhưng lại có vẻ chiếm lĩnh vai trò rất lớn trong chiến dịch bắt và khai thác Vũ "nhôm" : Tổng cục 2, tức Tổng cục Tình báo Bộ Quốc phòng.
Mặc dù từ lâu nay đã được xem là "thanh kiếm và lá chắn của đảng", nhưng từ khoảng giữa năm 2016 đến nay, Bộ Công an dường như đã phải nhường lại hình ảnh "thanh kiếm" cho những đồng nghiệp bên quân đội.
Sau khi Thượng tá tình báo công an Phan Văn Anh Vũ bị bắt và dẫn độ từ cửa khẩu Singapore-Malaysia về Việt Nam vào đầu tháng Giêng năm 2018, dư luận và báo chí sôi trào. Nhưng trong suốt một thời gian sau đó, mọi tin tức về vấn đề "chính trị nội bộ" của Vũ "nhôm" đã bặt tăm, có chăng chỉ là vài ba thông tin về Vũ "nhôm" dính líu sâu với nhiều nhà công sản và dự án bất động sản ở Đà Nẵng, với Ngân hàng Đông Á ở Sài Gòn, và bị cáo buộc tội danh "trốn thuế" và "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ"…
Trước tết nguyên đán 2018 và lồng trong bầu không khi xử đại án Đinh La Thăng-Trịnh Xuân Thanh, những tưởng vụ Vũ "nhôm" đã có thông tin mới và đã xảy ra bắt bớ những quan chức liên quan đến Vũ ‘Nhôm" ngay trước tết. Nhưng tất cả vẫn lắng bặt.
Sau tết nguyên đán 2018, "vụ án" đầu tiên và thuộc loại "đại án" hóa ra lại là vụ việc mà nhiều người tưởng như đã chìm lắng hoặc chìm xuồng : "Mobifone mua AVG", với phạm vi liên đới trách nhiệm thuộc về nhiều bộ ngành như Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Văn phòng chính phủ. Trong khi đó, vụ Vũ "nhôm" vẫn không thấy tăm hơi gì. Thậm chí liên quan đến đại án Trần Phương Bình ở Ngân hàng Đông Á, người ta còn đặt dấu hỏi vì sao cho tới thời điểm đó vẫn chưa khởi tố Vũ "nhôm" trong vụ án này, dù hành vi chiếm đoạt tài sản của Vũ "nhôm" tại ngân hàng Đông Á là đã rõ.
Còn giờ đây, đã rõ là Nguyễn Phú Trọng, và ít nhất một người tham mưu giấu mặt đầy sâu hiểm bên cạnh ông Trọng, đã tính toán một nước cờ vừa chiến thuật vừa mang tính chiến lược để "không cho chúng nó thoát".
Việc Bộ Công an khởi tố, tống giam và câu lưu 7 quan chức vào ngày 17/4/2018, trong đó có những cái tên cộm cán như Phan Hữu Tuấn, cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng cục tình báo Bộ Công an đã nghỉ hưu, Trần Văn Minh-cựu Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2006-2011), Văn Hữu Chiến-cựu Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2011-2014)… cho thấy trong quan niệm và chủ trương của ông Trọng, vụ Vũ "nhôm" chính là một đại án, không chỉ đại án về kinh tế mà còn về an ninh quốc gia.
Về mặt tốc độ, khác biệt phần nào với vụ bắt và xử án cựu ủy viên bộ chính trị Đinh La Thăng, nước đi của ông Trọng trong vụ Vũ "nhôm" không quá thần tốc mà có thể bứt qua những công đoạn của tố tụng hình sự, mà có thể mang đặc thù "không cần nhanh nhưng phải chắc". Các bị can bị khởi tố không phải chỉ cùng một cơ quan mà nhiều hơn hai cơ quan. Nhưng ấn tượng nhất là ngọn roi của ông Trọng đã quất thẳng vào ưng cánh tình báo công an.
Một chiến dịch mang sắc tố "binh chủng hợp thành"-như một thuật ngữ của ngành quân sự Việt Nam.
Có đảo lộn "tứ trụ" tại Hội nghị 7 ?
Chưa biết với tính chất xen cài cả kinh tế và an ninh như trên, vụ án Vũ "nhôm" mà chắc chắn sẽ đưa ra xét xử có được chia thành hai phiên tòa-một xử những tội danh về kinh tế như "trốn thuế", "lợi dụng chức vụ, quyền hạn…" hay "cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng" ; và một sẽ được xét xử riêng với tội danh "cố ý làm lộ bí mật nhà nước", hay hai phần này sẽ được gộp chung làm một.
Nhưng vụ bắt tướng tình báo Phan Hữu Tuấn-sếp của Thượng tá Phan Văn Anh Vũ-xảy ra trong bối cảnh ông Trọng đang cầm chịch để thông qua và triển khai Đề án 106 của Đảng ủy công an trung ương về "cải tổ" ngành công an.
Về tính quy trình, khác nhiều với vụ Trịnh Xuân Thanh, vụ bắt và khai thác Vũ "nhôm" đang có nét giống với "quy trình Đinh La Thăng" : sau khi bị loại khỏi Bộ Chính trị vào tháng Năm năm 2017, Đinh La Thăng được bố trí về Ban Kinh tế trung ương và tưởng như đã "hạ cánh an toàn". Nhưng từ tháng Tám năm 2017 trở đi, một chiến dịch bắt quan chức của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã được xúc tiến nhanh chóng. Chẳng bao lâu sau, vào tháng Mười Hai năm 2017, Đinh La Thăng chính thức chịu chung số phận với những quan chức dầu khí đã phải tra tay vào còng.
Vũ "nhôm" không chỉ là tâm điểm kinh tế, tập trung nhiều mối quan hệ làm ăn phi pháp với các quan chức khác, mà còn là một tâm điểm chính trị. Khởi nguồn từ Vũ "nhôm" và khai thác tối đa nhân vật này, dường như ông Trọng đang thành công trong chiến dịch ‘truy ngược" lên các quan chức cấp cao hơn, kể cả cấp ủy viên bộ chính trị. Trong khi ở vụ Trịnh Xuân Thanh, cho đến giờ vẫn chẳng thấy ông Trọng nói năng hay tự hào báo cáo về kết quả "đã phát hiện thế lực tổ chức cho Trịnh Xuân Thanh bỏ trốn ra nước ngoài".
Vụ bắt tướng tình báo Phan Hữu Tuấn cũng xảy ra trước Hội nghị trung ương 7 của đảng cầm quyền-một hội nghị rất có thể sẽ đặc trưng và đặc tả về nhân sự, hoặc là sự đổi thay về nhân sự rất cao cấp.
Đúng vào thời gian này, một vị trí rất cao cấp là Trần Đại Quang, Chủ tịch nước, lại… đi chữa bệnh ở Nhật Bản.
Mặc dù vẫn không có thông tin chính thức nào từ hệ thống tuyên giáo đảng hay từ Ban Bảo vệ và Chăm sóc sức khỏe trung ương, nhiều dư luận vẫn cho rằng ông Quang đã sang Nhật chữa bệnh từ đầu tháng Tư năm 2018.
Vào năm ngoái, ông Trần Đại Quang cũng đã có một lần "biến mất" khiến không chỉ dư luận trong nước xôn xao mà cả báo chí quốc tế cũng phải đặt dấu hỏi.
Cuối tháng Bảy năm 2017, trùng với sự kiện "bắt cóc Trịnh Xuân Thanh" theo cách gọi của Nhà nước Đức, hoặc "Trịnh Xuân Thanh tự nguyện về nước đầu thú" theo lối tuyên giáo của Bộ Công an, ông Trần Đại Quang đã "biến mất" đến gần một tháng, và chỉ xuất hiện trở lại vào cuối tháng Tám năm 2017 với gương mặt phờ phạc.
Trong thời gian Trần Đại Quang vắng mặt tại Phủ chủ tịch, một blogger nắm nhiều tin tức nội bộ thậm chí còn đòi hỏi ông Quang cần "bàn giao quyền lực" cho người khác. Một dấu ấn khác là khác hẳn với hai vụ tau khỏe mà có chi mô" của Trưởng ban Nội chính trung ương Nguyễn Bá Thanh vào cuối năm 2014 và vụ "tướng chữa bệnh" Phùng Quang Thanh vào giữa năm 2015, trong vụ Trần Đại Quang đi chữa bệnh ở Nhật bản vào năm 2017 đã hoàn toàn không có xác nhận hay lời động viên an ủi nào của Ban Bảo vệ và chăm sóc sức khỏe trung ương.
Ở vào lần thứ hai "biến mất" của ông Trần Đại Quang, lại đang xuất hiện những dư luận và đồn đoán về tình trạng sức khỏe "khó hồi phục" của ông, và về những gương mặt nào có thể đảm nhiệm chức vụ chủ tịch nước nếu ông Quang "nghỉ giữa chừng".
Trong khi đó, chủ trương "nhất thể hóa" của đảng cầm quyền vẫn tiếp tục triển khai và triển khai ngày càng nhanh, bắt đầu từ Quảng Ninh-"cái nôi cách mạng" của trưởng ban tổ chức hiện thời là Phạm Minh Chính - đang lan đến một số tỉnh thành khác. Ở nhiều nơi, hai chức danh bí thư và chủ tịch ủy ban nhân dân cấp quận huyện đã được nhập làm một, thậm chí còn đặt cả vấn đề nhập "3 thành 1", tức cả chức chủ tịch hội đồng nhân dân.
Cũng trong bối cảnh đó, thông tin sốt nóng về việc Quốc hội Trung Quốc đã gần như tuyệt đối thông qua Hiến pháp không giới hạn nhiệm kỳ chủ tịch nước của Tập Cận Bình hẳn đã có tác động như một sự gợi ý đến chính trường Việt Nam, hé ra khả năng "chủ tịch nước kiêm tổng bí thư" trong tương lai không quá xa.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 23/04/2018
Đảng cộng sản Việt Nam đang bị thử thách về lòng "trung thành tuyệt đối" và "kiên định với chế độ" của cán bộ, đảng viên trước thềm Hội nghị trung ương 7, khai mạc tháng 05/2018. Hội nghị này sẽ bàn về "xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ".
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại cuộc họp Ban bí thư ngày 10/04/2018. Ảnh : Trí Dũng/TTXVN
Chỉ dấu chưa đo được lòng dạ của đảng viên giữa nhiệm kỳ của khóa đảng XII (hay còn gọi là năm bản lề) đã được ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư đảng nêu lên tại phiên họp của Ban bí thư trung ương Đảng ngày 10/04/2018. Cuộc họp này được tổ chức để thảo luận về kết quả 5 đoàn của Ban bí thư kiểm tra việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Nghị quyết trung ương 4 Khóa XII và Công tác học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tại 15 tổ chức đảng trực thuộc trung ương, gồm 10 tỉnh và 5 cơ quan trung ương.
Bản tin của Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV, Voice of Vietnam) viết :
"Báo cáo cho biết, qua kiểm tra tại 10 tỉnh và 5 cơ quan trung ương gồm Sơn La ; Hưng Yên, Ninh Thuận ; Tây Ninh, Trà Vinh, Kiên Giang, Bắc Kạn, Phú Thọ, Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Bộ Kế hoạch và đầu tư ; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Thông tấn xã Việt Nam và Ban cán sự đảng Chính phủ cho thấy : các cấp ủy, tổ chức đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức học tập, quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết trung ương 4 khóa XII gắn với Chỉ thị 05 đúng chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương ; kịp thời chỉ đạo các cấp ủy xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện".
Tuy nhiên, ông Trọng lại cho rằng :
"Vẫn còn tình trạng "trên nóng dưới lạnh", sự chuyển biến chưa toàn diện, chưa đồng bộ giữa các cấp, các ngành, các lĩnh vực. Có tình trạng dưới cơ sở học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh còn hình thức, chưa có nhiều sáng kiến, đổi mới và đang dần đi vào lối mòn, nhất là khi phong trào này đã được thực hiện từ năm 2003 đến nay" (VOV, 10/04/2018).
Cứ ì ra đấy
Nên biết sau 5 năm thực hiện, Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ chính trị, thời ông Trọng làm Tổng bí thư khóa đảng XI về "Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", đảng viên vẫn không khá lên được nên ngày 15/5/2016, sau khi tái đắc cử Khóa XII ông Trọng lại ra Chỉ thị 05-CT/TW về "đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh".
Chuyện dài "học Bác" dù đã kéo dài 15 năm (2003-2018) mà cán bộ vẫn trơ ra như đá, chả ai muốn nhúc nhích, chứng nào vẫn tật ấy. Đơn giản vì ai cũng thấy "học Bác" không làm ra tiền nuôi thân trong khi nhiều cấp lãnh đạo tuy to mồm hô hào "học Bác" nhưng lại suy thoái đạo đức và tham nhũng hơn ai hết. Do đó đã có nhiều đơn vị, tổ chức coi việc học tập là việc phải gượng cười mà làm để báo cáo cho được yên thân.
Bằng chứng này đã được Ban kiểm tra báo cáo tại Hội nghị ngày 10/04/2018 :
"Việc đưa nội dung học tập Nghị quyết trung ương 4 khóa XII và Chỉ thị 05 của Bộ chính trị vào sinh hoạt chi bộ hằng tháng chưa sâu rộng, hiệu quả chưa cao. Kết quả kiểm tra cũng cho thấy, nhận thức của một số cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ chưa đầy đủ. Việc tổ chức quán triệt, học tập Nghị quyết và Chỉ thị còn hình thức, chưa đổi mới, chưa đồng đều ở các cấp, các địa phương, đơn vị ; chương trình hành động, kế hoạch triển khai thực hiện chưa cụ thể" (TTXVN, 10/04/2018).
Như vậy, sau gần hai năm thi hành, Nghị quyết 4/XII ban hành ngày 30/10/2016 nhằm "tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ" vẫn đứng bên lề cuộc sống vì sự thờ ơ của cán bộ, đảng viên.
Ông Trọng cảnh báo
Đó là lý do tại sao ông Trọng đã chỉ rõ :
"Sự chuyển biến chưa đồng bộ, toàn diện giữa các cấp, ngành, lĩnh vực, giữa trên và dưới. Việc học tập Nghị quyết, Chỉ thị còn qua loa hình thức, việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình còn sơ sài" (TTXVN/ 10/04/2018).
Chuyện ông Trọng than phiền không mới. Có mới chăng là những biến chứng "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" của cán bộ, đảng viên đã biến dạng từ kín đáo sang công khai. Chuyện có nhiều đảng viên bỏ sinh hoạt đảng, bất tuân hay ngấm ngầm làm sai lệnh đảng, phê bình lãnh đạo, bài bác chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đòi viết lại "vai trò lịch của đảng", hay đã xa rời quần chúng, hành dân, quan liêu, tham nhũng thả giàn thì ai ở Việt Nam không biết ?
Thậm chí có cả những "lão thành cách mạng", đảng viên nổi tiếng hay cựu viên chức lãnh đạo đảng còn công khai đòi đảng phải "đổi mới chính trị" song song với "đổi mới kinh tế" để nhân dân và trí thức có thể tham gia xây dựng đất nước nhưng ông Trọng đã gạt đi vì ông sợ đảng sẽ mất độc quyền cai trị đất nước.
Bằng chứng như ông đã nói tại Hội nghị trung ương 10, Khóa đảng XI :
"Phải nắm vững và khẳng định : Đổi mới chính trị không phải là làm thay đổi chế độ chính trị, thay đổi bản chất của Đảng ta, Nhà nước ta mà là đổi mới cơ chế, chính sách, tổ chức bộ máy, kiện toàn nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đổi mới phương thức công tác, lề lối làm việc, cải cách hành chính, chống tệ quan liêu, lãng phí, tham nhũng gây phiền hà cho dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của các cơ quan trong hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia".
Nhưng nay, vào giữa nhiệm kỳ 2, chính ông Trọng đã nhiều lần than phiền bộ máy hành chính vẫn cồng kềnh và chồng chéo. Có cơ quan càng tinh giảm thì càng phình to ra để ăn hại ngân sách nhà nước nên dân không còn tin vào đảng nữa.
Trong lĩnh vực suy thoái tư tưởng, nguy cơ đến tồn vong của đảng, ngày 10/04/2018 ông Trọng thú nhận :
"Nội hàm tự diễn biến, tự chuyển hóa về tư tưởng chính trị chưa được chú ý, mà mới nặng về đạo đức lối sống, xử lý các sai phạm kinh tế. Cái sâu xa là trung thành tuyệt đối với Đảng, kiên định với chế độ. Cần chú ý ngăn chặn những biểu suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" cả về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống. Việc học tập, làm theo Bác chưa có nhiều sáng kiến, đổi mới".
Nói như thế nhưng ông Trọng, một tiến sĩ chuyên gia ngành xây dựng đảng, phải hiểu khi cán bộ, đảng viên đã tự ý "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" thì họ đâu còn tha thiết gắn bó gì với đảng hay muốn máu thịt gì với chế độ nữa. Có chăng là phải "bằng mặt" để có cơm mà ăn chứ mấy ai còn "bằng lòng", phải không ?
Hơn nữa, cái khuyết tật "nói một đàng làm một nẻo" của lãnh đạo vẫn đang diễn biến phức tạp, vì không ai dại gì muốn làm anh hùng để cho kẻ khác kiếm ăn đầy túi. Vì vậy, dù chủ trương "tự phê bình và phê bình" đã có từ hơn 80 năm trước mà có đem lại nghiêm minh và trong sạch trong đảng đâu.
Đấy là lý do tại sao không ai muốn đem đầu ra cho người ta phỉ báng như báo cáo kiểm tra của Ban bí thư viết :
"Vai trò nêu gương của một số cán bộ, đảng viên, người đứng đầu chưa tốt ; vẫn còn những biểu hiện thiếu gương mẫu trong công tác và sinh hoạt. Việc thực hiện tự phê bình và phê bình ở một số cấp ủy, cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên chưa nghiêm túc, còn tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm.
Việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế còn chậm, hiệu quả thấp, tổ chức bộ máy còn cồng kềnh gây lãng phí nguồn lực ; công tác cải cách hành chính còn hạn chế ; việc kê khai, công khai tài sản, thu nhập, kiểm soát, xác minh kê khai và công khai tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên chưa được quan tâm thực hiện, còn hình thức" (TTXVN).
Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. (Ảnh : TRẦN HẢI)
Nhưng với những biểu hiện lo ngại mới của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng về lòng "trung thành tuyệt đối" với Đảng và "kiên định với Chế độ" trong hàng ngũ cán bộ, đảng viên, tình hình nội bộ Việt Nam đã chuyển sang một hướng mới khó lường.
Vậy liệu ông Trọng có ý sử dụng lòng "trung thành tuyệt đối" và "kiên định với chế độ" là điều kiện để thanh lọc hàng ngũ tại Hội nghị trung ương 7, vào tháng tới (05/2018) hay ông muốn tung ra quân bài này để thách đố những ai đang khuyến cáo ông đừng nên bắt chước Chủ tịch, Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình để trở thành nhà Lãnh đạo vô thời hạn ở Việt Nam ?
Phạm Trần
(12/04/2018)
Hội nghị trung ương 7 khóa XII là hội nghị đầu tiên trong năm 2018 của trung ương Đảng cộng sản Việt Nam. Năm ngoái, Hội nghị 6 diễn ra vào tháng 10/2017 đã đưa ra nhiều quyết định trong đó nổi bật nhất là việc cách chức ông Nguyễn Xuân Anh, Ủy viên trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng.
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam ông Nguyễn Phú Trọng đọc bài phát biểu tại Đại Hội Đảng XII vào 1/2016. AFP
Nhà quan sát chính trị Tiến sĩ Phạm Chí Dũng ở Sài Gòn nói với RFA rằng có khả năng hội nghị năm nay sẽ được tổ chức vào tháng 4, tức là sớm hơn so với dự kiến.
Về những nội dung có thể được đưa ra bàn bạc tại Hội nghị, ông Phạm Chí Dũng dự đoán :
Có một điều chắc chắn là Hội nghị này sẽ bàn về vấn đề cơ chế, thứ nhất là tinh gọn bộ máy bên Đảng và bên chính quyền. thứ hai là tiếp tục triển khai nhất thể hóa và có lẽ sẽ đặt vấn đề không chỉ nhất thể hóa ở cấp quận huyện mà có thể cả cấp tỉnh thành. thứ ba là tiếp tục tinh giản biên chế cho bộ máy chính quyền để có thể đạt mục tiêu giảm khoảng 250.000 công chức từ nay cho đến năm 2021.
Vừa rồi Việt Nam đã thực hiện nhất thể hóa một số cơ quan của Đảng và chính quyền Nội vụ, thanh tra chính quyền với ủy ban kiểm tra của bên Đảng và ở một số địa phương đặc biệt là tỉnh Quảng Ninh.
Về vấn đề tinh giản biên chế, cuối tháng 3 vừa rồi Bộ Nội vụ cho biết đã giảm được 34.663 công viên chức trong bộ máy Nhà nước, tính từ năm 2015 đến ngày 28/2/2018. Đồng thời, mới hôm 2/4 vừa qua, Bộ chính trị đã ban hành nghị quyết sắp xếp lại Bộ công an. Theo đó, Bộ này sẽ giảm triệt để tầng nấc trung gian mà cao nhất là sẽ không còn cấp tổng cục.
Theo ông Phạm Chí Dũng, những người quan tâm đến nhân quyền cũng đang trông đợi Hội nghị trung ương 7 và sau đó là kỳ họp Quốc hội giữa năm 2018 sẽ nhắc đến vấn đề nhân quyền liên quan đến Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam - Liên Hiệp Châu Âu (EU) :
Trong cuộc gặp giữa Việt Nam và EU vào tháng 2 vừa qua thì Việt Nam đã chịu cam kết một số điều về nhân quyền trong đó có việc ban hành luật về hội và hứa hẹn đến năm 2020 có thể sẽ cho phép thành lập công đoàn độc lập. Thế thì, muốn có công đoàn độc lập thì phải có luật về hội, thì vừa qua Việt Nam đã bắt đầu khơi lại các hội thảo về luật về hội.
Giới quan sát cho rằng Việt Nam hiện nay đang gấp rút thúc đẩy EU ký kết Hiệp định Tự do Thương mại, đặc biệt kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tăng cường bảo hộ mậu dịch qua việc tăng thuế rất nhiều sản phẩm nhập khẩu vào nước Mỹ trong đó có mặt hàng thép, nhôm, và cá basa của Việt Nam. EU có vẻ muốn nhân cơ hội thông qua Hiệp định này để thúc giục Việt Nam phải cải thiện tình hình nhân quyền trong nước.
Bên cạnh những nội dung vừa nêu, ông Dũng còn cho rằng rất có khả năng Hội nghị 7 sẽ xem xét đưa ông Đinh La Thăng ra khỏi trung ương Đảng. Ông Đinh La Thăng nguyên là một quan chức cấp cao ngành dầu khí, một ủy viên Bộ chính trị, và Bí thư Thành ủy Hồ Chí Minh nhưng đã bị cách chức vì dính líu đến một số đại án tham nhũng và hiện đang thụ án tù chung thân.
Từ Pháp, nhà báo - cựu đại tá Bùi Tín lại dự đoán hai nội dung chính sẽ được đưa vào nghị trình của Hội nghị trung ương năm nay đó là chống tham nhũng và quy hoạch cán bộ chiến lược cao cấp :
Họ sẽ tổng hợp lại chiến dịch chống tham nhũng, sẽ kể lể khoe rằng vừa rồi chống tham nhũng được khá đấy. Đến tháng 5 mới họp, thì còn ba bốn vụ sắp sửa xử tiếp.
Nhưng chủ đề lớn nhất đó là bàn về cán bộ, tức là quy hoạch cán bộ chiến lược để chuẩn bị hai năm rưỡi nữa quy hoạch vào bộ chính trị mới và ban chấp hành trung ương mới, cũng như khung Bí thư và Phó Bí thư Tỉnh ủy mới bởi vì các vị đó có đến một nửa đã lên đến 60-65 tuổi rồi mà quá 55 tuổi là không được vào trung ương nữa.
Theo truyền thông trong nước, Ban tổ chức trung ương sẽ sẽ trình ra tại Hội nghị 7 Đề án "Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ". Bản dự thảo của đề án này đặt ra mục tiêu đến năm 2020 phải hoàn thành nghiên cứu và bồi dưỡng nhân sự để chuẩn bị cho đại hội Đảng các cấp. Ông Phạm Minh Chính, Trưởng ban Tổ chức trung ương cũng từng nói năm 2018 là năm bản lề, cần phải chuẩn bị cán bộ cho nhiệm kỳ tới.
Về chiến dịch chống tham nhũng, năm 2017 được nói là một năm chống tham nhũng quyết liệt của Đảng cộng sản VN, nổi tiếng với tên gọi chiến dịch lò nóng- củi tươi của ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trong đó, hàng loạt các vụ đại án bị phanh phui liên quan đến các ngành ngân hàng, dầu khí, và gần đây ngành công an cũng được nói đã bị "sờ gáy". Ngoài ra, hiện Bộ công an cũng đang điều tra vụ Mobifone mua 95% cổ phần AVG trong đó có dính líu đến 4 bộ ngành. Bên cạnh đó, dư luận thời gian vừa qua cũng rất quan tâm đến vụ án đánh bạc qua mạng hàng ngàn tỷ đồng mà một trong những người cầm đầu là ông Nguyễn Thanh Hóa, nguyên Cục trưởng Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao.
Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore cũng cho rằng vấn đề nhân sự sẽ là trọng tâm của Hội nghị trung ương 7. Theo ông, họ sẽ chuẩn bị nhân sự cho nửa cuối của Khóa XII tức đến năm 2021 và cho cả khóa XIII sau đó :
Trong sự chuẩn bị đó, Hội nghị trung ương 7 chắc là người ta sẽ bầu thêm hai hoặc ba Ủy viên Bộ chính trị cho số thiếu trong thời gian vừa qua. Và sẽ chuyển đổi một số người từ vị trí này sang vị trí kia và đưa ra danh sách nhân sự cho khóa XIII, đặc biệt là nhân sự ở cấp tỉnh.
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng khẳng định rằng sau Hội nghị trung ương 7 chắc chắn nhiều nhân vật của Bộ công an sẽ bị thay đổi. Tuy nhiên cả ba nhà nghiên cứu chính trị đều nói rằng họ không kỳ vọng một biến chuyển lớn trong thể chế, đường lối chính trị của Việt Nam sau Hội nghị năm nay.
Nguồn : RFA, 03/04/2018
"Đề án trung ương 7, khóa XII về công tác cán bộ" được cho là nội dung chính của Hội nghị trung ương sắp diễn ra vào tháng 5/2018. Chuyện "quy hoạch nhân sự" vẫn chưa thấy có gì mới, vẫn tiếp tục kiểu bó buộc của "hạn điền", bất chấp tuyên bố trước đó của Tổng bí thư tại Hội nghị trung ương 6 khóa XII, diễn ra vào thượng tuần tháng 10/2017, là "đổi mới phát triển xã hội, đổi mới chính trị phải đồng bộ với đổi mới phát triển kinh tế".
Một phiên họp của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Hội nghị lần thứ năm - Ảnh minh họa
Gom 2.800 héc ta đất ngư nghiệp để làm du lịch
Trong một trò chuyện với người viết hôm 17/3/2018, một cựu quan chức ở huyện Cần Giờ, Sài Gòn cho biết có tới 2.800 héc ta đất ngư nghiệp ven biển, ngay trung tâm thị trấn Cần Thạnh đã được đại gia Phạm Nhật Vượng của Vingroup và Đào Hồng Tuyển của tập đoàn Tuần Châu, mua và trả tiền sòng phẳng cho các hộ dân nơi đây.
Tuy nhiên hai vị đại gia này vẫn để cho người dân kinh doanh mua bán, nuôi nghêu như bình thường. Tham vọng của liên danh Vingroup và Tuần Châu là sẽ xây dựng nơi đây thành một thiên đường du lịch biển, bất chấp chuyện cát biển nơi đây có màu đen, không bắt mắt du khách như biển Nha Trang hay Vũng Tàu.
Việc chuyển đổi công năng như nói trên đã nhận được sự ủng hộ của Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân.
Trong buổi gặp gỡ với giới trí thức vào năm ngoái, ông Nguyễn Thiện Nhân nói Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố dịch vụ, công nghiệp song cơ cấu sử dụng đất chưa hợp lý. Năm 2015, Thành phố có hơn 118.000 ha đất nông nghiệp, nhưng chỉ đem lại giá trị 6.494 tỉ đồng (chiếm 0,89% tỷ trọng GDP), giá trị gia tăng trên mỗi héc ta đất nông nghiệp là 55 triệu đồng. Trong khi đó, đất công nghiệp, dịch vụ chỉ có 14.264 ha nhưng đem lại giá trị 726.978 tỉ đồng, giá trị gia tăng mỗi héc ta đất đạt gần 51 tỉ đồng, gấp 926 lần so với giá trị đất nông nghiệp.
Từ những con số đó, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân đặt vấn đề nên chuyển một phần đất nông nghiệp thành đất công nghiệp, dịch vụ. Bởi chỉ cần chuyển đổi 1/3 đất nông nghiệp để phát triển công nghiệp, dịch vụ sẽ tạo tiền đề có thể tăng GDP cho Thành phố thêm 2,73 lần.
Vì sao không bỏ hạn điền ?
Câu chuyện 2.800 héc ta đất ngư nghiệp ở Cần Giờ đã được Vingroup và Tuần Châu sở hữu, đặt ra câu hỏi là vì sao có thể mua không giới hạn đất nông nghiệp để làm du lịch, nhưng lại không thể mua như vậy nếu dùng để canh tác nông ngư lâm nghiệp ?
Luật Đất đai 2013 quy định, Nhà nước chỉ giao tối đa 3 ha đất cho nông dân trồng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và tối đa 2 ha ở các tỉnh, thành phố khác. Tuy nhiên, thực tế đất Nhà nước giao cho nông dân canh tác hầu hết thấp hơn giới hạn này.
Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2013 và Nghị định 43/2014/NĐ-CP, quy định mỗi hộ gia đình, cá nhân được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp không quá 30 ha đối với đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối tại các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, không quá 20 ha tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác.
Bên cạnh đó, đất nông nghiệp do cấp xã cho thuê chỉ có thời hạn tối đa 5 năm, nên không ai muốn đầu tư lớn sản xuất lớn vì nhiều rủi ro.
Trung tuần tháng 3 năm ngoái, tại An Giang có hội nghị "Giải pháp phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long" do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì, với sự tham gia của trên 200 đại biểu đại diện các bộ, ngành trung ương và địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long. Cam kết với các đại biểu tham dự, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết chính phủ của ông sẽ mở rộng hạn điền để phát triển nông ngư nghiệp.
"Một thứ trưởng của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn là dân Đồng Tháp đã nói với tôi rằng cụm từ "bỏ hạn điền" là nhạy cảm đối với các cụ trên Bộ Chính trị. Ông Thủ tướng không phải muốn bỏ là bỏ !". Vị cựu quan chức ở huyện Cần Giờ kể như vậy. Theo vị cựu quan chức này, chuyện hạn điền của Việt Nam là làm theo mô hình cải cách ruộng đất của Trung Quốc từ những năm thập niên 50 thế kỷ trước.
Khi lòng dân không an
"Theo tôi thì cái "bí" của sản xuất nông nghiệp vừa qua và hiện nay nằm ở tầm vĩ mô thuộc quản lý nhà nước đã không bảo đảm các cân đối lớn chủ yếu về sản xuất - thị trường, sự an lòng của người dân về quyền tài sản đối với đất đai ; và, về một nền giáo dục phổ thông lành mạnh - vì con người - do con người chưa được đáp ứng…". Ông Nguyễn Minh Nhị, cựu chủ tịch UBND tỉnh An Giang, nhận định như vậy.
Chuyện hạn điền của Việt Nam là làm theo mô hình cải cách ruộng đất của Trung Quốc từ những năm thập niên 50 thế kỷ trước.
Vẫn theo ông Nhị, tại sao thời hạn ghi trong thủ tục hành chính về đất đai chỉ là 50 năm, mặc dù đất đai này là của người dân bỏ tiền ra mua ? Điều này đã gây lo lắng, hoài nghi trong dân nhưng không ai nói ra. Đó cũng có thể là nguyên nhân sâu xa vì sao dân không mạnh dạn, hứng thú đầu tư vào nông nghiệp như chính phủ kỳ vọng !
"Đề nghị đất trong hạn điền không ghi thời hạn sử dụng, không thu thuế trực canh hoặc thuế cho thuê lại ; không dùng khái niệm "thu hồi đất" mà dùng từ "mua lại", "trưng mua", "trưng dụng có thời hạn", "trưng thu"… Hạn điền là "chiếc giày" do chế độ này đóng cho nông dân. Nay cũng nên tháo nó ra !". Ông Nhị kiến nghị.
Bỏ hạn điền thì phải minh bạch : có phải đó là điều e ngại của Bộ Chính trị ?
Luật đất đai năm 2013 dù làm rõ hơn các trường hợp thu hồi đất nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội, nhưng phạm vi quy định vẫn quá rộng. Khoản 3d của điều 62, trao cho cơ quan hành chính nhà nước quyền thu hồi đất của người dân ở lĩnh vực : thực hiện dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới ; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn ; cụm công nghiệp ; dự án phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng...
Như vậy, nếu một khi mở cánh cửa hạn điền thì cũng đồng nghĩa phải thu hẹp lại "cánh cửa thu hồi đất", bởi nếu không thì sẽ có nhiều vấn đề phát sinh : Thứ nhất, doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp thân hữu, sẽ tìm cách vận động chính quyền tỉnh, lập dự án nông nghiệp và mượn "bàn tay" nhà nước để đứng ra thu hồi đất. Cách làm này vừa nhanh chóng cho doanh nghiệp, lại giúp họ giảm đáng kể chi phí bởi không phải mua lại đất từ chủ sử dụng hiện tại theo giá thị trường.
Hệ quả thứ hai và thứ ba cũng là một phần xuất phát hệ quả của điều thứ nhất. Đó là doanh nghiệp thân hữu sẽ "mượn tay" chính quyền thu hồi đất với giá rẻ thông qua vỏ bọc là đầu tư dự án nông nghiệp, sau đó tìm cách chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất thương mại và nhà ở. Việc quy hoạch không minh bạch và tình trạng tuân thủ quy hoạch kém như hiện nay, không khó để doanh nghiệp "phù phép" chuyển đất nông nghiệp sang đất thương mại.
Nói cách khác, một khi bỏ hạn điền thì tiên quyết phải chấm dứt chuyện "thu hồi đất" bằng mệnh lệnh hành chính. Nếu không thì đây sẽ là chuyện "mở toang" cánh cửa cho các doanh nghiệp thân hữu lấy đất một cách "hợp pháp", và người nông dân sẽ thiệt thòi, chính quyền địa phương thêm gánh nặng. Hơn thế, một hệ quả không tích cực khác : doanh nghiệp thân hữu chuyển nhượng đất giá rẻ, sau đó bán trao tay lại cho các doanh nghiệp khác thực sự có nhu cầu làm nông nghiệp.
Kinh doanh "quan hệ" một cách "siêu lợi nhuận" này hoàn toàn có thể xảy ra, nhờ lợi dụng việc thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Đó là tiến trình "đầu cơ đất giá rẻ" dựa vào quan hệ thân hữu với người, cơ quan quyền lực nhà nước, trong lúc đó người có nhu cầu đất thực lại mất đi cơ hội tiếp cận đất đai theo cơ chế thị trường.
Một thể chế độc đảng, và sắp tới đây là "nhất thể hóa" để danh chính ngôn thuận chuyện độc đảng toàn trị, cho thấy ngay trong cơ cấu nhân sự vào tháng 5 này, có lẽ vẫn tiếp tục là những rào chắn kiểu như "hạn điền", khi thiếu sự cạnh tranh và giám sát của xã hội dân sự. Bởi dù có giỏi dang đến đâu mà nếu không là đảng viên, thì đừng mơ được ‘cơ cấu’…
Thảo Vy
Nguồn : VNTB, 20/03/2018
