 | Tổng quan: | 3639275 |
Trong năm 2023, cả nước có gần 11.000 cán bộ, công chức và viên chức nghỉ việc để chuyển sang làm việc cho tư nhân và nước ngoài, theo báo cáo của Bộ Nội vụ. ‘Làn sóng’ này kéo dài từ đại dịch Covid đến nay vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, nhiều người cho biết thu nhập thấp và môi trường làm việc kém là những lý do chính khiến họ rời bỏ các cơ quan nhà nước hay các công ty quốc doanh.
Không ít công chức nhà nước phải tìm thêm thu nhập ngoài để trang trải cuộc sống.
Anh Nguyễn Văn Dương, một viên chức có gần 20 năm làm việc cho Ủy ban Nhân dân của một thành phố giáp ranh Hà Nội, cho biết với mức lương theo ngạch chỉ gần 7 triệu đồng/tháng thì anh không thể nuôi sống bản thân chứ chưa nói tới chuyện cho hai cô con gái đi học đại học, dù là ở một thành phố tỉnh lẻ. Ngày trước, nhờ ‘những sự nhờ vả’ về giấy tờ vànhờ có dự án này, dự án kia nên anh có thêm thu nhập ít nhất cũng gấp đôi lương nhà nước.
"Cứ bắt nhau hoài thế này, chả ai dám làm gì. Nên công chức nhà nước là đói hết với nhau," anh Dương nói.
Vì thế, cách đây gần 2 năm anh đã xin nghỉ và chuyển sang làm cho một doanh nghiệp nước ngoài với mức lương khoảng 30 triệu đồng/tháng. Anh nói đó là quyết định sáng suốt giúpcải thiện thu nhập, đủ lo cho cả gia đình, và với khoảng 20 năm làm việc còn lại, tương lai của anh lúc về hưu cũng được đảm bảo hơn.
"Làm cho hãng Nhật này thì người ta đóng bảo hiểm cao, đồng nghĩa là chế độ cho người lao động nó tốt. Hiện họ đang đóng bảo hiểm cho mình ở mức 30 triệu/tháng thì về sau về hưu còn có cái lương hưu đủ sống. Chứ còn ở nhà nước thì chỉ đóng ở mức 10 triệu là giỏi lắm rồi".
Anh Dương nói với khoảng 20 năm liên tục đóng bảo hiểm ở mức thu nhập 30 triệu/tháng, cộng với thời gian gần 20 năm đóng bảo hiểm thời còn làm nhà nước thì lương hưu của anh cũng khoảng trên dưới 20 triệu/tháng chứ không phải chỉ vài triệu đồng/tháng như một ‘công chức quèn’, uống cà phê còn không đủ.
Chị Nguyễn Hồng Nga, một chuyên viên từng làm việc ở một tổng công ty nhà nước, cho biết chị đã nghỉ việc nhà nước từ đầu năm và cảm thấy thật sự thoải mái khi không còn phảithường xuyên đi tiếp khách và phục vụ lãnh đạo sau giờ làm việc đến mức hoàn toàn không có thời gian cho bản thân và gia đình.
"Nói chung so với mức tiền kiếm được thì làm nhà nước nhàn hơn rất là nhiều nhưng mà nó lại bị cái là không thoải mái. Có một số thứ thực sự là không thoải mái. Trong khi mình thì lại thích tự do. Nói chung là đến lúc mình muốn chuyển là chuyển thôi, nó cũng không thực sự vì một lý do gì. Kiểu làm mãi một chỗ nó cũng chán ý," chị Nga cho biết thêm.
Chị nói từ ngày ra ngoài làm cho tư nhân, chị đã thay đổi hẳn so với hơn 10 năm làm trong doanh nghiệp nhà nước chỉ biết cạnh tranh với đồng nghiệp và làm vừa lòng cấp trên.
"Nói tóm lại là ra ngoài làm cũng biết thêm rất nhiều thứ và làm việc cũng vất vả hơn nhưng bù lại có nhiều thứ khác. Nhưng mà thật sự nếu muốn thay đổi thì nên thay đổi sớm hơn," chị Nga bày tỏ tiếc nuối khi cho rằng mình không còn nhiều thời gian để phấn đấu trong môi trường mới.
Anh Nguyễn Thành Trung, một viên chức có thâm niên trên 20 năm tại một doanh nghiệp quốc doanh, phản bác quan điểm ‘làm nhà nước là nhàn’ vì theo anh nhàn cũng đồng nghĩa với thu nhập thấp và ‘nhàn’ không đồng nghĩa với thoải mái.
"Chả thoải mái cái gì cả. Mà ráo mồ hôi là hết tiền. Thế nhưng mà giờ mình vẫn chưa có lựa chọn nào tốt hơn cả thì mình vẫn phải duy trì. Rồi xem có cửa gì thì nhặt nhạnh thêm tí, chứng khoán chẳng hạn. Chứ không rảnh quá thì nó cũng mất hay ra," anh nói.
Nhiều người chưa dám rời bỏ hẳn môi trường nhà nước đang phải tìm nhiều cách xoay sở khác nhau để đảm bảo cuộc sống. Anh Trung cho biết thêm rằng may là gia đình anh cũng không phải quá lo chuyện ‘cơm áo gạo tiền’ nên anh vẫn có thể trụ lại môi trường nhà nước với mức thu nhập chỉ trên dưới 7 triệu đồng/tháng.
"Không đi trước thì cũng đi sau thôi mà, làm sao có thể tồn tại với cái kiểu đấy được. Tính mình làm sao nhẫn nhịn được, tính mình nó nóng thích là mình quặc lại ngay, làm sao mà mình chấp nhận mãi môi trường nhà nước luồn cúi được," anh Trung chia sẻ.
Đời sống không ít cán bộ, công chức, viên chức đang gặp rất nhiều khó khăn trong hoàn cảnh suy giảm chung của nền kinh tế suốt từ đại dịch Covid đến nay.
Anh Nguyễn Thành Nam, một phóng viên làm việc cho một đơn vị truyền hình lớn ở Hà Nội, cho biết thu nhập của anh đã giảm nhanh chóng trong hơn 2 năm qua. Đầu tiên là nơi anh công tác cắt đi phần lương cơ bản mà chỉ trả lương theo sản phẩm, và thời gian gần đây nhuận bút cho một sản phẩm phóng sự ngắn cũng bị cắt giảm.
"Ví dụ như là một phóng sự ngày xưa thì được 600 nghìn thì giờ chỉ còn có 400 nghìn. Kiểu thế. Họ kêu là hụt doanh thu quảng cáo thế thôi, tình hình khó khăn chung của toàn đài. Mà các ban biên tập khác họ còn nợ lương đầy ra cơ mà. Họ lúc nào cũng kêu là các ban khác còn nợ lương, báo đài khác còn không có tiền trả phóng viên kia kìa. Lúc nào cũng thấy nói thế," anh Nam than thở và cho biết sớm muộn gì anh cũng phải tìm việc khác. Anh nói mức thu nhập khoảng trên 10 triệu đồng/tháng hiện nay anh và gia đình khó sống nổi ở Hà Nội.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà được báo chí nhà nước dẫn lời cho biết Bộ đã tiến hành thực hiện cải cách chính sách tiền lương để thực hiện từ ngày 01/7 năm nay. Bộ Nội vụ nói để đảm bảo cán bộ, công chức nhà nước đủ xoay sở cuộc sống, Bộ đang xin mức lương ít nhất là khoảng trên 5 triệu đồng/tháng, nhưng phải chờ ý kiến của Bộ Chính trị trước khi có thể trở thành hiện thực.
Về môi trường làm việc, Bộ nói đang xây dựng cơ chế chính sách để khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vàtăng cường thanh tra công chức cũng như xử lý nghiêm sai phạm trong tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ-công viên chức, cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Thanh Trà được báo chí nhà nước dẫn lời.
Nguyễn Lại
Nguồn : VOA, 24/05/2024
Hôm 22 tháng 9 năm 2021, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng thay mặt Bộ chính trị ký ban hành Kết luận số 14 về Chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung.
Báo Nhà nước dẫn lời ông Nguyễn Túc, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, về nhận định rằng nhiều cán bộ đứng đầu hiện nay lo giữ ghế nên rất ngại những thứ đổi mới, sáng tạo. Ông Túc đề nghị không nên đặt vấn đề kỷ luật cán bộ thí điểm, vì việc đổi mới thường chưa có tiền lệ, có thể đúng, có thể sai, do đó trước hết cần khuyến khích, tạo điều kiện và xem xét ở động cơ, mục đích của họ.
Một số lãnh đạo thừa nhận, trong đợt dịch Covid-19 bùng phát vừa qua, nỗi lo bị kỷ luật, bị xử lý có thể rơi xuống đầu họ vào bất cứ lúc nào, khi những quy định bình thường được đưa ra để xem xét việc ra quyết định trong những tình huống bất thường, mà chưa có chỉ đạo từ cấp cao.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp phân tích :
"Cái nền quản trị Nhà nước này nó không minh định rõ cái gì ra cái gì. Nó không nói rõ làm thế nào thì tốt hay không tốt ; làm thế nào thì hợp pháp hay phạm pháp… Người ta không có nền tảng pháp lý cụ thể để người ta yên tâm nên tốt nhất là người ta sẽ không làm. Đấy là do thể chế, do hệ thống. Do đó phải làm lại hệ thống và thể chế. Một người đi làm công trong bộ máy hành chính quốc gia hay bộ máy của Đảng thì phải có quy chế rõ ràng. Nhưng đây người ta không có.
Năm 2006, họ đưa ra được một bộ luật quan trọng là Bộ luật công chức viên chức khá tương đồng với Bộ luật công chức của những nước phát triển. Lúc đó tôi có tham gia soạn thảo một phần cho bộ luật này, tôi đề nghị nên tách luật về công chức ra khỏi luật về viên chức, bởi chỉ có công chức mới là người thay mặt tổ chức hành chính để thực hiện các nhiệm vụ mang tính công quyền. Nên tách ra nhưng mãi sau này người ta vẫn chưa tách".
Tuy Kết luận số 14 được coi là tấm lá chắn bảo vệ cho những người dám đổi mới, nhưng nhiều nhà quan sát vẫn cho rằng, căn bệnh ‘sợ trách nhiệm’, không dám ‘xé rào’ vẫn tồn tại trong hầu hết các công chức từ địa phương tới trung ương bởi thể chế và cơ chế vẫn không có sự thay đổi nào.
Người ta nhắc lại vụ trung tướng Trần Độ. Vì có những bất đồng với một số lãnh đạo cao cấp khác của Đảng cộng sản Việt Nam, có những bài viết đòi đa nguyên đa đảng, đòi loại bỏ vai trò lãnh đạo của đảng mà ông bị khai trừ khỏi đảng vào đầu năm 1999. Hay ông Trần Xuân Bách, từng là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng nhưng lại có chủ trương đa đảng, đã bị kỷ luật ra khỏi Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương.
Ông Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Vụ Nghiên Cứu, Ban Dân vận Trung ương nói với RFA quan điểm của ông :
"Họ sợ trách nhiệm vì cái hệ thống độc quyền nó mạnh lắm. Nó theo cơ chế tập trung quyền lực của Bộ chính trị, Ban bí thư và Tổng bí thư, cho nên người ta sợ là trái ý một tí, đi khác một tí, làm khác một tí là bị trừng trị, bị loại bỏ. Mà cái loại bỏ ở Việt Nam còn độc hại hơn thời phong kiến.
Ngoài ra, nó còn một lý do nữa là tranh giành ghế, vì ‘ghế thì ít mà đít thì nhiều’, thấy ai có vẻ ‘trồi’ lên là lập tức bị chặt ngang cho bằng phẳng. Họ đàn hặc (khiển trách, luận tội), phê phán, gây áp lực lẫn nhau chứ không phải tôn trọng và giúp đỡ lẫn nhau. Tâm lý này cũng do thể chế chính trị nó tạo ra. Nếu biết thay đổi thì mới phát triển được.
Vì thế, Việt Nam là một nước trì trệ kéo dài và bà Phạm Chi Lan từng kết luận, đây là một Nhà nước không muốn phát triển. Có điều kiện phát triển nhưng lại không muốn. Đấy là cái bi kịch lớn của dân tộc phải chú ý".
Ông Nguyễn Khắc Mai nói thêm, hiện nay Nhà nước đang có khuynh hướng muốn làm rõ trách nhiệm của từng vị trí như Chủ tịch nước, Chủ tịch quốc hội, Thủ tướng phải được làm tối đa những điều được ghi trong Hiến pháp. Họ cũng muốn thúc đẩy một nhận thức mới để đưa Bộ chính trị vào khuôn phép, nhốt quyền lực vào lồng để bộ này biết sống phải đạo. Hiện nay cấp dưới họ phải ‘xé rào’, mà những người ‘xé rào’ là những người rất dũng cảm.
Theo một số chuyên gia trong lĩnh vực chính trị, cách chọn người lâu nay cũng là một nguyên nhân dẫn đến việc có những công chức không dám nghĩ, không dám làm, và không dám chịu trách nhiệm. Việc chọn nhân sự quá phụ thuộc vào lý lịch, bằng cấp mà không lắng nghe ý kiến nhân dân. Việc thi tuyển công chức được cho là thi cho có lệ chứ không nhằm mục đích chọn người tài.
Nhà quan sát Hà Hoàng Hợp phân tích :
"Cái dở nhất trong việc sắp xếp công chức trong hệ thống này là họ bắt buộc công chức phải học những lớp chính trị cao cấp, trung cấp, sơ cấp. Đấy là cơ sở nền tảng để công chức được bổ nhiệm vào cấp nọ cấp kia. Rõ ràng là Luật Công chức của Việt Nam họ có bắt thi, nhưng nội dung thi lại hoàn toàn là nội dung chính trị, chỉ liên quan rất ít đến nội dung hành chính".
Những kẻ vô trách nhiệm, sợ trách nhiệm thì phải nói đấy là loại vô đạo đức, bởi tất cả công chức đều phải dựa trên hai nền tảng quan trọng. Thứ nhất là nền tảng chuyên môn. Tiếng Mỹ gọi là competent. Chuyên môn hành chính, chuyên môn quản lý nhà nước. Nền tảng thứ hai có khi còn quan trọng hơn, đó là nền tảng đạo đức. Nền tảng đạo đức có quy định không được làm trái những quy định trong ứng xử và phải nêu cao chuẩn mực tinh thần và đạo đức. Những quy định các nước người ta nói rất rõ. Ở Việt Nam cũng có nhưng lâu ngày họ ‘quên’ đi".
Ông Hợp kết luận, những công chức sợ trách nhiệm được coi là những công chức không có đạo đức, bởi tất cả công chức đều phải dựa trên hai nền tảng quan trọng như ông vừa nêu.
Theo lẽ thường, khi nói đến lãnh đạo là người ta nói đến quyền lực và trách nhiệm. Trách nhiệm trong cách hành xử quyền lực xuất phát từ ý thức, nhưng cần được giám sát từ người dân. Điều này ở Việt Nam còn thiếu vắng.
Diễm Thi
Nguồn : RFA, 29/10/2021
"Sở Nội vụ nên thay đổi cách tuyển dụng công chức và cần xem lại thay vì đào tạo tiến sĩ cho công chức thì công chức nên học chính sách công, tài chính công, đầu tư công, hành chính công".
Ảnh minh họa. RFA edit
Đây là đề xuất của ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học- Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh đưa ra tại hội nghị UBND Thành phố Hồ Chí Minh nhằm phê duyệt kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm 2021 của Sở Nội vụ diễn ra sáng ngày 18/3.
Theo lời ông Nguyễn Việt Dũng được báo chí Nhà nước Việt Nam trích dẫn, ông thắc mắc rằng vì sao phải đào tạo công chức thành tiến sĩ trong khi tiến sĩ là để làm nghiên cứu khoa học.
Theo ông Dũng, hệ thống thành phố cần chính sách công, tài chính công, đầu tư công, hành chính công thì không ai học.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore vào tối 22/3 nhận định với RFA về ý kiến của ông Giám đốc Sở Khoa học -Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh như sau :
"Ông ấy nói rất đúng ở chỗ bây giờ đào tạo tiến sĩ và người ta đi học tiến sĩ không đi vào bản chất để mở mang kiến thức và sáng tạo như đóng góp gì đó về mặt học thuật cho ngành của mình.
Bấy lâu nay việc đi học tiến sĩ của công chức, viên chức không nhằm vào việc đó mà nhằm vào việc có mảnh bằng để được tăng lương, lên chức".
Theo TS. Hà Hoàng Hợp, dù đề xuất của ông Nguyễn Việt Dũng là điều tốt, nhưng ông lại nói sai về chức năng và trách nhiệm của ông.
TS. Hà Hoàng Hợp lập luận :
"Đối với công chức thì việc đào tạo tiến sĩ thuộc Sở Nội vụ, mở rộng ra ở đất nước này là trách nhiệm của Bộ Nội vụ, là bộ chăm lo chất lượng, cơ cấu của người công chức, viên chức trong toàn bộ hệ thống Chính phủ Việt Nam.
Ông không thể đề nghị Sở Nội vụ thay đổi vì việc đấy thuộc chức năng Bộ Nội vụ. Tất cả quy định của Sở Nội vụ thành phố Hồ Chí Minh không được quy định gì khác quy định Bộ Nội vụ. Muốn thay đổi, muốn làm khác cái gì phải có quy định từ Bộ Nội vụ mới làm được".
Báo trong nước cho hay, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong tại buổi hội nghị cũng ủng hộ đề xuất của ông Nguyễn Việt Dũng.
Người đứng đầu UBND thành phố cho rằng nhiều chương trình cán bộ đi học hiện nay hoàn toàn không thể áp dụng được với thành phố.
Vì vậy, ông Nguyễn Thành Phong đã yêu cầu Sở Nội vụ phải ký chương trình phối hợp với Học viện Cán bộ Thành phố để đào tạo đội ngũ cán bộ chất lượng hơn.
Theo TS. Hà Hoàng Hợp, nếu lãnh đạo Sở Khoa học Công nghệ và cả lãnh đạo UBND thành phố thay đổi vai trò bản thân để đưa ra yêu cầu thì sẽ hợp lý hơn. Ông giải thích :
"Thực chất ra ở đất nước này, Ban Tổ chức Trung ương Đảng quyết định hết, tất cả những quy đinh Bộ Nội vụ đặt ra phải xin phép ý kiến của Ban Tổ chức Trung ương.
Nên giá như ông ấy nói yêu cầu Đảng Cộng sản Việt Nam này và Ban Tổ chức Trung ương Đảng này sửa những cái đấy nghe hợp lý hơn vì ông ấy là đảng viên".
Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Việt Dũng phát biểu tại hội nghị 18/3/2021. Zing
Từ Sài Gòn, Nhà báo độc lập Nguyễn Ngọc Già, từng là Phó trưởng ban Kế hoạch – Dự án và Phó trưởng ban Tư Liệu của HTV cho rằng đề xuất nêu ra với Sở Nội vụ thoạt nghe qua có vẻ đúng, nhưng thực tế việc học chính sách công sẽ thành vô ích bởi vì :
"Chính sách công bản chất của nó là để phục vụ cho công chúng và xã hội tất cả các đòi hỏi phát sinh, nhấn mạnh là nhằm giải quyết các đòi hỏi của xã hội đặt ra, thông qua những văn bản luật, văn bản dưới luật và hoạch định kế hoạch, kế hoạch ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Tổng hợp tất cả những cái đó mới gọi là chính sách công".
Nhà báo Nguyễn Ngọc Già cho rằng lý thuyết là vậy nhưng tại Việt Nam hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam mặc định vai trò của họ là lãnh đạo chứ không phải phục vụ.
Do đó, Nhà báo Nguyễn Ngọc Già khẳng định :
"Chính sách công này chỉ có giá trị trong các chế độ tự do, dân chủ, đa đảng, thành ra chính sách công này vô nghĩa đối với chế độ độc đảng toàn trị như Việt Nam hay thậm chí Trung Quốc, Cuba, Bắc Hàn.
Ý kiến phát biểu của ông Dũng chỉ đúng về mặt lý thuyết đối với thực tại ở Việt Nam nhưng hoàn toàn phi thực tế tại Việt Nam, chỉ là lý thuyết suông".
Giám đốc Sở Khoa học- Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Việt Dũng trong buổi làm việc 18/3 cho rằng, thành phố đang đào tạo quá nhiều tiến sĩ nhưng năng lực vẫn yếu.
Ông Dũng đề nghị quy trình tuyển dụng của thành phố không nên chỉ tập trung chuyên môn. Theo ông, kiến thức chỉ một phần, quan trọng là kỹ năng và tư duy.
Từ thực tế xã hội, Nhà báo Nguyễn Ngọc Già nhận xét về lực lượng công chức tại Việt Nam hiện nay rất kém về chuyên môn và hầu như vô đạo đức về nhân phẩm. Nguyên nhân theo ông vì những lý do sau :
"Hai điều này xuất phát từ giáo dục. Giáo dục của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam là một nền giáo dục nhồi sọ, đặc biệt là không có tính khai phóng trong giáo dục nên không có tính tự do.
Thêm nữa họ có một lầm lẫn rất tai hại là đánh đồng nhân tài bằng giáo sư, tiến sĩ.
Một cái cũng góp phần vào đó là ngạch lương phẩm và các thứ đều dựa vào bằng cấp".
Trước đó, báo nhà nước khi đăng tải thông tin điều tra vụ án trường Đại học Đông Đô cấp hơn 600 bằng cử nhân tiếng Anh giả, cho biết, cơ quan chức năng đã phát hiện ra nhiều cán bộ công chức nhà nước cũng đã tham gia mua bằng giả. Đáng chú ý, có 55 trường hợp sử dụng bằng giả này để xét tuyển nghiên cứu sinh, bảo vệ luận án tiến sĩ.
Theo thông tin Chủ tịch thành phố Nguyễn Thành Phong cung cấp tại hội nghị, Đại học Fulbright năm 2018 đã đồng ý đào tạo cho thành phố 20 cán bộ là lãnh đạo sở.
Theo đó, nhằm đảm bảo chương trình dạy có giá trị thực tiễn, phía Đại học Fulbright đã tiếp xúc với lãnh đạo thành phố để tìm hiểu về mục tiêu phát triển, trên cơ sở đó biên tập bài giảng.
Nếu cứ thỉnh thoảng lại tăng lương một chút cho toàn thể cán bộ công chức như lâu nay thường làm thì đó là một lối tư duy đã cũ kỹ, lạc hậu, thậm chí sai lầm vì nó giống như việc giải bài toán "con gà - quả trứng" chung chung (vốn không có lời giải), sẽ làm lỡ cơ hội phát triển nhanh hơn của đất nước chúng ta.
Con gà hay quả trứng có trước ?
Trong đời sống hàng ngày, rất nhiều chuyện người ta phải giải quyết mối quan hệ nhân- quả giữa các sự vật mà lại không biết là cái gì có trước cái gì có sau, cái gì là nguyên nhân, cái gì là kết quả. Người ta gọi đó là chuyện "con gà quả trứng", bởi vì gà thì do trứng nở ra mà thành, còn trứng thì lại do con gà đẻ ra, vậy thì cái gì có trước ?
Chuyện mối quan hệ giữa chất lượng công vụ với tiền lương và chế độ đãi ngộ đối với công chức cũng vậy : Nhiều người cho là, nguyên nhân chất lượng công vụ còn thấp là do lương của công chức còn thấp nên không thu hút được người tài và nhiệt tình công tác. Song trái lại, nhiều người lại rất có lý khi cho rằng, nếu công chức nhà nước cứ làm việc với chất lượng và hiệu quả như hiện nay thì đất nước sẽ nghèo mãi, mà đất nước nghèo thì lấy nguồn tài chính ở đâu mà trả cao cho công chức.
Lối tư duy này giống như việc giải bài toán "con gà và quả trứng" vậy.
Để làm rõ vấn đề này, trước hết cần phải phân biệt rõ là chuyện gà, trứng thật trong thực tế đời sống và chuyện khái niệm con gà, quả trứng chung chung chỉ tồn tại trong nhận thức của con người là hai chuyện khác nhau.
Nhiều người cho là, nguyên nhân chất lượng công vụ còn thấp là do lương của công chức còn thấp nên không thu hút được người tài và nhiệt tình công tác. Ảnh minh họa : Dân trí.
Tại sao phải phân biệt như vậy ? Đó là vì con gà, quả trứng tồn tại thật trong đời sống là cái riêng, cái cụ thể. Còn khái niệm con gà, quả trứng mà nhiều khi người ta đem ra tranh luận chỉ là khái niệm chung. Theo quan điểm triết học biện chứng duy vật về cái chung và cái riêng thì, cái riêng có những đặc điểm mà cái chung không có.
Trong quan hệ gà – trứng thì chỉ con gà (thật, cụ thể, riêng) và quả trứng (thật, cụ thể, riêng) thì mới có quan hệ cái gì có trước, cái gì có sau, cái gì là nguyên nhân của cái gì… Còn khái niệm chung Gà – Trứng chỉ là khái niệm của con người đưa ra trong quá trình nhận thức của mình. Những khái niệm chung này thì chẳng có cái gì nở ra hay đẻ ra cái gì (như con gà cụ thể và quả trứng cụ thể trong đời sống), và tất nhiên chẳng cái gì là nguyên nhân hay kết quả của cái gì.
Cần có tư duy đột phá trong chính sách tiền lương
Trở lại vấn đề quan hệ giữa chất lượng công vụ và đời sống (gắn với chế độ tiền lương) công chức : Nếu cứ tranh cãi một cách chung chung rằng tăng lương cán bộ trước hay đợi nền kinh tế khá giả rồi mới tăng lương cho cán bộ thì cũng luẩn quẩn như câu chuyện con gà - quả trứng mà thôi.
Chân lý bao giờ cũng cụ thể. Rõ ràng là các phân tích ở trên dẫn ta tới 01 quan điểm là phải tuỳ từng trường hợp cụ thể mà coi cái nào là trước, cái gì là sau.
Có thể chỗ này thì nên đòi hỏi cán bộ phải làm tốt hơn rồi mới tăng lương, chỗ khác thì cần phải dám nâng thật cao thu nhập cho riêng 01 bộ phận công chức nào đó trước để họ làm việc thật tốt, tạo ra bước đột phá thúc đẩy phát triển cho các khâu tiếp theo. Rõ ràng là tuỳ ở các trường hợp cụ thể khác nhau thì sẽ là gà có trước hay trứng có trước.
Hiện tại, chúng ta chưa thể có đủ điều kiện nâng cao tiền lương cho toàn thể cán bộ công chức, song chúng ta đã có thể, và rất nên mạnh dạn mà nâng cao thu nhập trước cho một bộ phận công chức đang làm việc trong những lĩnh vực đặc thù, vị trí cụ thể nào đó cần phải thu hút và giữ chân những người có năng lực, trình độ cao và phẩm chất tốt.
Khi nâng lương cao cho một bộ phận như vậy, cũng đòi hỏi sau đó, chất lượng công vụ trong lĩnh vực họ phụ trách phải có sự tiến bộ rõ rệt, nếu không thì chế độ lương đó sẽ bị cắt. Làm như vậy, chúng ta sẽ tạo ra đột phá, làm cú hích dây chuyền để tạo ra một tầm phát triển mới của đất nước
Đã đến lúc cần có tư duy đột phá trong chính sách về tiền lương cho cán bộ công chức, thể hiện bằng việc Nhà nước có thể ban hành những cơ chế đặc thù, thí điểm về tiền lương cho lĩnh vực cụ thể nào có thể thúc đẩy nhanh hơn sự phát triển của đất nước trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay (cụ thể là lĩnh vực nào xin có một bài nghiên cứu khác).
Còn nếu cứ thỉnh thoảng lại tăng lương một chút cho toàn thể cán bộ công chức như lâu nay thường làm thì đó là một lối tư duy đã cũ kỹ, lạc hậu, thậm chí sai lầm vì nó giống như việc giải bài toán "con gà - quả trứng" chung chung (vốn không có lời giải), sẽ làm lỡ cơ hội phát triển nhanh hơn của đất nước chúng ta.
Cách nhìn biện chứng duy vật trong xử lý mối quan hệ con gà - quả trứng có ý nghĩa phương pháp luận không chỉ để giải quyết mối quan hệ lao động - tiền lương mà còn có thể áp dụng giải quyết rất nhiều mối qua hệ khác trong đời sống hàng ngày.
Trần Văn Sỹ
Nguồn : VietnamNet, 04/02/2017
