 | Tổng quan: | 3249069 |
Tập Cận Bình muốn thành "Mao của thế kỷ 21"
Ám ảnh "khủng hoảng tài chính" toàn cầu 10 năm sau vụ phá sản của ngân hàng Mỹ Lehman Brothers, những lợi hại của việc đồng euro tăng giá, hay việc nhiều nơi tại Châu Âu đang đối mặt với tình trạng "quá tải du lịch", là một số chủ đề trang nhất của báo Pháp ngày đầu tuần lễ thứ hai tháng 8/2017. Trước hết xin giới thiệu bài phân tích trên Le Figaro tham vọng trở thành một Mao Trạch Đông thứ hai của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trước thềm Đại Hội 19 của Đảng Cộng Sản mùa thu năm nay.
Ông Tập Cận Bình phát biểu nhân ngày thành lập Quân Đội Trung Quốc, Bắc Kinh, 01/08/2017. REUTERS/Damir Sagolj
Bài "Tại Trung Quốc, Tập Cận Bình (Xi Jin Ping) tự khẳng định là nhà tư tưởng mới của chủ nghĩa cộng sản" nhấn mạnh đến một điều đã trở thành truyền thống của nước Trung Quốc cộng sản. Đó là các lãnh đạo nổi tiếng nhất, bắt đầu với Mao Trạch Đông (Mao Tse Tung), đều được nâng lên hàng "các đại trí thức".
Trong những tháng gần đây, để chuẩn bị cho kỳ Đại Hội quan trọng sắp tới, cỗ máy tuyên truyền của chế độ "chạy hết công suất" để giới thiệu ông Tập Cận Bình như "một ngọn đèn pha tư tưởng mới, có thể mang lại sự vĩ đại cho Trung Quốc". Hiếm khi sự sùng bái cá nhân trên báo chí Nhà nước Trung Quốc lại mãnh liệt đến như vậy. Độc giả có thể thấy những dòng ca tụng lãnh đạo họ Tập như là "kiến trúc sư và người cầm lái thúc đẩy sự nghiệp tái sinh vĩ đại của nhân dân Trung Quốc".
"Đóng góp lớn cho nhân loại"
Nhiều "chuyên gia" ca ngợi tầm cỡ nhân loại của tư tưởng Tập Cận Bình. Một giáo sư tôn vinh "tư tưởng cầm quyền" của "hoàng đế đỏ" như là "một bước tiến lớn lao của chủ nghĩa Mác tại Trung Quốc trong giai đoạn đương đại", và đồng thời cũng là "một đóng góp lớn cho nhân loại". Các cán bộ của đảng được khuyến khích tắm mình trong nguồn suối trí thức này. Một phụ trách trường học của đảng còn gọi đây là "nhiệm vụ quan trọng nhất" của các nhà nghiên cứu.
Chính trị gia Lâm Hòa Lập (Willy Lam), đại học Trung Văn Hồng Kông (CUHoa Kỳ), giải thích cơn sốt tư tưởng Tập Cận Bình tại Trung Quốc, chính là "vừa để củng cố quyền lực, vừa để thỏa mãn ham muốn bản ngã" của ông Tập. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Hồng Kông, trên thực tế Tập Cận Bình hoàn toàn "không phải là một nhà trí thức, cũng không phải là một nhà tư tưởng độc đáo", "về mặt lý thuyết, ông ta không đề xuất một điều gì mới mẻ, cả về mặt kinh tế, xã hội hay chính trị". Ngược lại, lãnh đạo Trung Quốc đương nhiệm lại xuất sắc trong việc tuyên truyền cho "một giấc mơ Trung Hoa".
Theo nhiều nhà quan sát, như nhà Hán Học Pháp Jean-Pierre Cabestan, Đại học Báp-tít tại Hồng Kông, thì Đảng Cộng Sản Trung Quốc của ông Tập cố gắng thích nghi học thuyết Mác-Lê Nin với hiện thực của xã hội Trung Quốc hiện nay. Các phát biểu của chủ tịch Trung Quốc đang được nhào nặn thành một tập hợp lý luận gắn bó.
Theo Le Figaro, tham vọng của Tập Cận Bình là rất lớn. Mục tiêu của chủ tịch Trung Quốc là đưa "tư tưởng" của mình vào Hiến pháp, nhằm vĩnh viễn để lại tên tuổi, tiếp theo Mao Trạch Đông. Chỉ có "người cầm lái vĩ đại" Mao Trạch Đông mới có được tôn vinh là "nhà tư tưởng". Lãnh đạo Đặng Tiểu Bình (Deng Xiao Ping), người khởi xướng cải cách kinh tế Trung Quốc cũng chỉ được coi là "nhà lý luận", một danh hiệu "kém vẻ vang hơn". Giang Trạch Dân (Jiang Ze Min) và Hồ Cẩm Đào (Hu Jin Tao) thậm chí còn không được nêu tên trong văn bản này.
Theo nhà Hán học Jean-Pierre Cabestan, để đạt được cương vị "trí thức" ngang với Mao Trạch Đông, Tập Cận Bình phải kiểm soát được Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Le Figaro nhấn mạnh là hiện tại, ông Tập đang đưa những người thân tín vào các cương vị chủ chốt trong đảng, tuy nhiên, điều quan trọng là ông ta "phải hóa giải được sự lưỡng lự của các phe phái", bởi trào lưu sùng bái cá nhân ông Tập hiện nay nhắc lại hồi ức không xa về Mao Trạch Đông, người chủ xướng cuộc "Đại Nhảy Vọt", để lại nhiều hậu quả khủng khiếp cho xã hội Trung Hoa.
"Các tham vọng toàn cầu của Tập Cận Bình"
Cũng về Tập Cận Bình, Le Monde bắt đầu loạt bài "Các tham vọng toàn cầu của Tập Cận Bình" (kéo dài 8 số). Số đầu tiên hôm nay mang tựa đề "Những Con Đường Tơ Lụa Mới, Chân trời của Trung Quốc thế kỷ XXI". Cũng Le Monde có bài phóng sự giới thiệu về Trùng Khánh (Chong Qing), được mệnh danh là một thành phố ga trọng điểm trên tuyến đường sắt Âu-Á, tuyến đường mà Bắc Kinh đang đầu tư, đi vào hoạt động từ năm 2014.
Mỹ : "Gọng kìm siết lại" quanh Trump, trong lúc thất nghiệp giảm mạnh
Về thời sự quốc tế, Les Echos chú ý đến tình thế khó khăn tổng thống Mỹ Donald Trump trong nghi án Nga can thiệp, đồng thời ghi nhận tỉ lệ thất nghiệp tháng 7 giảm đến mức thấp nhất kể từ năm 2001 (4,3%). Tổng thống Trump vừa rời Nhà Trắng về nghỉ tại khu chơi golf New Jersey hôm thứ Sáu, tuần trước, 4/8, đúng vào lúc các thông tin tốt lành về thất nghiệp giảm tại Mỹ được công bố.
Donald Trump nhanh chóng tung lên Twitter một thông điệp ca ngợi thành quả "tuyệt vời" này, với nhận xét là ông chỉ "vừa mới bắt đầu" nhiệm kỳ. Tuy nhiên, cũng vào thời điểm đó, Robert Mueller - viên chưởng lý phụ trách điều tra – thông báo thành lập "bồi thẩm đoàn", một giai đoạn được đánh giá là "quyết định" trong tiến trình điều tra. Việc này chưa khẳng định ngay là các cáo buộc sẽ trực tiếp nhắm vào tổng thống, tuy nhiên điều có thể thấy là các phương tiện được triển khai là "hùng hậu".
Để giới hạn khả năng can thiệp của tổng thống, hai dự luật được đệ trình trước Quốc Hội Mỹ trong tuần này, với mục tiêu không cho phép Donald Trump cách chức chưởng lý Mueller, nếu không có sự đồng ý của ba thẩm phán liên bang.
Bắc Kinh "phó mặc" Bắc Triều Tiên cho Liên Hiệp Quốc
Báo Le Figaro ghi nhận Washington đã giành được "một chiến thắng ngoại giao đáng kể" hôm thứ Bảy, 05/08, với việc 15 thành viên Hội Đồng Bảo An nhất trí thông qua một nghị quyết trừng phạt nghiêm khắc Bình Nhưỡng. Nghị quyết được đánh giá là "khắc nghiệt chưa từng có" nhằm để đáp lại hai vụ thử tên lửa đạn đạo liên lục địa. Điều gây "ngạc nhiên" là chính Trung Quốc đã ủng hộ nghị quyết trừng phạt đồng minh cứng đầu này.
Le Figaro cũng ghi nhận thái độ quyết liệt khác thường của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) trong cuộc gặp đồng nhiệm Bắc Triều Tiên Ri Su Yong, bên lề các hội nghị ASEAN mở rộng tại Manila, đang diễn ra.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu các trừng phạt mới có hiệu quả ? Theo nhà báo Eduardo Porter, phát biểu trên New York Times, trừng phạt kinh tế chỉ đạt mục tiêu khi "thực sự được thực thi một cách đa phương". Kinh nghiệm cho thấy hàng loạt trừng phạt nhắm vào Bình Nhưỡng từ năm 2006, đã không cản trở Bắc Triều Tiên tiếp tục đàn áp dân chúng một cách tàn bạo, đồng thời vẫn bám được được vào các phao cứu nạn kinh tế mà Bắc Kinh và Moskva chìa ra.
Bắc Triều Tiên, một "vùng dự trữ nhân công" của Trung Quốc
Về quan hệ kinh tế Bắc Triều Tiên – Trung Quốc trên thực địa, Libération có bài phóng sự "Bắc Triều Tiên, vùng dự trữ nhân công của Trung Quốc", ghi nhận nhu cầu sử dụng nhân công giá rẻ tại Bắc Triều Tiên của nhiều doanh nghiệp miền đông bắc Trung Quốc, đặc biệt tại tỉnh biên giới Cát Lâm (Ji Lin).
Xu thế sử dụng nhân công Bắc Triều Tiên – thông qua các công ti nhận thầu - gia tăng một mặt do giá cả hấp dẫn, mặt khác do tình trạng dân số trong độ tuổi lao động giảm mạnh tại khu vực này. Tỉnh Cát Lâm là nơi rất nhiều cư dân Trung Quốc gốc Triều Tiên di cư sang Hàn Quốc để tìm cơ hội cải thiện cuộc sống. Mức di cư ở quy mô lớn. Cụ thể như ở Tumen, một thị trấn biên giới Trung Quốc, dân cư hiện chỉ còn 27 ngàn người, giảm hai phần ba trong vòng 16 năm.
Hiện tượng sử dụng lao động Bắc Triều Tiên chiếm tỉ lệ nhỏ trong nền kinh tế Trung Quốc, nhưng đây là một "phương diện" đáng kể trong trao đổi kinh tế Trung – Triều, ước tính khoảng 5,5 tỉ đô la năm 2015.
Euro tăng giá 10% có đáng lo ?
Trở lại với Châu Âu, câu hỏi "đồng euro tăng giá 10%, so với đô la, trong vòng ba tháng, liệu có đáng lo ?" là hàng tựa trang nhất của Le Figaro. Theo tờ báo, mức tăng này là kết quả của "tình trạng kinh tế khỏe mạnh" của Châu Âu và tình hình chính trị tương đối ổn định của khu vực. Tuy nhiên, Le Figaro cũng lưu ý về ảnh hưởng tiêu cực của xu thế này đối với các hoạt động xuất khẩu của Châu Âu, đặc biệt đối với các quốc gia như Pháp, do "nhạy cảm nhiều hơn" đối với vấn đề giá cả.
Theo kinh tế gia Alain Durré, nông sản chưa qua chế biến và các sản phẩm có hàm lượng công nghệ thấp của ngành xe hơi là hai trong số các lĩnh vực của Pháp có thể bị tác động nhiều.
Tài chính : "Vũ khí hủy diệt hàng loạt" ?
Cũng về kinh tế, báo Les Echos dành hồ sơ lớn để mổ xẻ các hiểm họa của hệ thống tài chính thế giới, 10 năm sau khủng hoảng. Xã luận Les Echos với tựa đề "Tài chính : Ảo tưởng an toàn" nhấn mạnh đến tài chính như "một vũ khí hủy diệt hàng loạt", và thế giới hiện nay chưa thực sự thoát khỏi nguy cơ này. Les Echos điểm mặt ba đe dọa, "hai cũ và một mới".
Đe dọa mới đầu tiên là hiện tượng "tài chính trong bóng tối" (shadow banking), hay tài chính ngoài sổ sách. Les Echos so sánh hiện tượng này với việc bụi không được quét dọn, dồn vào dưới thảm. "Tài chính trong bóng tối" chiếm đến một phần tư tổng lượng tài chính toàn cầu, và trở nên một lĩnh vực phức tạp chưa từng thấy. Mối đe dọa lớn thứ hai là xu thế giảm nhẹ các quy định đối với các ngân hàng dưới thời tổng thống Trump. Việc quay trở lại tình trạng trước 2007 được đánh giá là rất nguy hiểm.
Đe dọa chủ yếu thứ ba mức nợ nần thái quá của nhiều quốc gia. Theo Les Echos, cho đến nay, về thực chất tình hình hoàn toàn không được cải thiện, từ năm 2007 đến nay.
Tờ báo kinh tế Pháp trong một bài viết khác đặt vấn đề : Phải chăng tất cả các bài học từ cuộc khủng hoảng lớn này đã được hiểu đầy đủ ? Một trong vấn đề mà Les Echos lưu ý là các bong bóng mới trên thị trường cổ phiếu, đặc biệt do khối lượng tiền lớn do ba ngân hàng lớn nhất thế giới (Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản) phát ra, hơn 13.500 tỉ đô la hiện nay, so với 3.500 tỉ hồi 2007.
Cũng về chủ đề này, Les Echos phỏng vấn nguyên kinh tế gia của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF, Raghuram Rajan, một trong vài chuyên gia hiếm hoi báo trước cuộc khủng hoảng tài chính 2007. Cựu chuyên gia kinh tế IMF thừa nhận nhiều tiến bộ đạt được trong lĩnh vực các quy định kiểm soát ngân hàng, thế nhưng lĩnh vực tài chính trong bóng tối đang hoàn toàn bị bỏ ngỏ. Mà đây là nguy cơ lớn nhất cho một cuộc khủng hoảng mới.
"Lôgic điên rồ" của bóng đá thế giới
Cũng về lĩnh vực tài chính, nhưng liên quan đến bóng đá, xã luận Le Monde có bài "Lô gic điên rồ của bóng đá thế giới". Nhân dịp siêu sao bóng đá Neymar, người Brazil, được câu lạc bộ bóng đá Pháp Paris Saint Germain (PSG), do Qatar sở hữu, mua lại với giá kỉ lục 222 triệu euro, Le Monde cố gắng làm sáng tỏ những "lô gic" nào ẩn đằng sau thương vụ được đánh giá là "điên rồ" này.
Thương vụ Neymar là kết quả của ba lô gic : "sao hóa, đầu cơ và toàn cầu hóa". Đối với nền công nghiệp giải trí mang tính sân khấu hiện nay, Neymar trở thành một nơi đầu tư "chắc chắn". Siêu sao sân cỏ, đẹp trai, hình ảnh tiếp thị được chăm chút tới từng milimét, danh thủ Brazil đã trở thành một "nhãn hiệu mang tính toàn cầu". Sở hữu được Neymar đồng nghĩa với việc mở ra cơ hội lớn xâm nhập vào "các thị trường hứa hẹn nhất, như Trung Quốc, Hoa Kỳ hay Châu Phi". Đối với Qatar, đây còn là một phương tiện ngoại giao, đúng vào thời điểm quốc gia này chuẩn bị cho Cúp thế giới 2022, trong bối cảnh bị các quốc gia vùng Vịnh cô lập.
Tựu chung, theo Le Monde, nếu không có các biện pháp can thiệp tương thích, bóng đá hiện đại chỉ là "một tấm gương phản ánh sự tàn bạo của một thế giới, mà những người giàu nhất ngày càng giàu hơn, người dễ tổn thương nhất càng dễ tổn thương hơn".
Đáy biển : Quốc tế thương lượng kiểm soát việc khai thác
Đại dương đang trở thành một vấn đề trọng tâm trong các thương thuyết toàn cầu. Le Figaro có bài điểm lại các nỗ lực gần đây của cộng đồng quốc tế. Ngày 21/07, tại Liên Hiệp Quốc, các nước đạt thỏa thuận mở thương thuyết về một hiệp định quốc bảo tế bảo vệ đa dạng sinh học tại biển khơi, chống nạn khai thác hải sản quá mức, biến đổi khí hậu và ô nhiễm.
Bắt đầu từ hôm nay, một thương thuyết quan trọng khác (dưới sự điều phối của Cơ Quan Quốc Tế về Đáy Biển/ISA, thành lập năm 1994) diễn ra tại Jamaica, giữa 168 thành viên của Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Mục tiêu của thương lượng liên quan đến toàn bộ các hoạt động khai thác khoáng sản nằm ngoài khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các nước.
So với những năm 1970, khoa học hiện nay đã có nhiều tiến bộ. Nhiều nghiên cứu cho thấy tầm quan trọng của đa dạng sinh học dưới đáy đại dương, không kém các khoáng sản. Ngày 26/06, một nhóm các nhà khoa học quốc tế (thuộc Liên minh bảo vệ biển sâu/Deep sea conservation coalition) công bố thư ngỏ trên Nature Geosience, đặt vấn đề về trách nhiệm của Cơ Quan Quốc Tế về Đáy Biển/ISA, nếu khai thác được cấp phép, đa dạng sinh học bị phá vỡ.
Nhiều tổ chức bảo vệ môi trường kêu gọi minh bạch hơn trong cơ chế điều hành của ISA. Năm 2016, Liên Hiệp Quốc từng nhấn mạnh đến vai trò vô cùng quan trọng của đáy biển, không chỉ đối với các đại dương, mà đối với cả việc sản xuất khí oxy cho khí quyển. Liệu điều đó có đủ để ngăn chặn cơn khát khoáng sản dưới đáy biển ?
Trọng Thành
La Croix nhận xét « Tập Cận Bình trừ khử các địch thủ để duy trì quyền lực ». Le Monde có bài viết dài mang tựa đề « Tập Cận Bình thanh trừng trước Đại hội Đảng », với sự kiện bí thư thành ủy Trùng Khánh Tôn Chính Tài (Sun Zhengcai) bị thay thế bởi Trần Mẫn Nhi (Chen Miner), một người thân tín của ông Tập.
"Hoàng đế đỏ" Tập Cận Bình tại Berlin ngày 05/07/2017. REUTERS/Fabrizio Bensch
Tôn Chính Tài : Ủy viên Bộ Chính trị đầu tiên bị Tập « đả hổ »
Bản tin rất ngắn gọn, cũng như trường hợp tất cả những con « hổ » trong đảng bị « đả » trước đây trong nhiệm kỳ năm năm đầu tiên của chủ tịch Tập Cận Bình. Tân Hoa Xã hôm 24/7 loan báo việc mở điều tra đối với ông Tôn Chính Tài vì « vi phạm kỷ luật nghiêm trọng », khẳng định sự thất sủng của người đứng đầu Trùng Khánh - đại đô thị 30 triệu dân đang phát triển mạnh, đồng thời là mảnh đất đầy bẫy rập cho các quan chức nhiều tham vọng.
Le Monde dẫn lời một phóng viên báo nhà nước : « Đó là rủi ro chính trị, không ai ngạc nhiên cả ». Đại hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc lần thứ 19 sắp họp vào mùa thu này, và tổng bí thư Tập Cận Bình sẽ tiếp tục nhiệm kỳ 5 năm thứ hai. Nhưng mức độ tập trung quyền lực trong tay ông Tập và các đồng minh như thế nào sau đại hội thì chưa ai biết được.
Ủy viên Bộ Chính trị Tôn Chính Tài như vậy sẽ bị gạt ra khỏi cơ quan quyền lực này. Là bộ trưởng Nông Nghiệp năm 2006 rồi chủ tịch tỉnh Cát Lâm (Jilin) năm 2009, ông được đôn lên làm bí thư thành ủy Trùng Khánh năm 2012. Người tiền nhiệm Bạc Hy Lai, đối thủ tiềm năng của ông Tập sau một vụ xì-căng-đan lớn đã phải ra tòa lãnh án chung thân.
Tôn Chính Tài thuộc loại quan chức « trẻ » : 53 tuổi, nhỏ hơn Tập Cận Bình 10 tuổi. Ông là « thế hệ lãnh đạo thứ sáu » của đảng, nằm trong số những người có thể nối gót nếu ông Tập chịu rút lui vào năm 2022, sau 10 năm cầm quyền như những người tiền nhiệm. Theo ông Tăng Nhuệ Sinh (Steve Tsang), giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc thuộc School of Oriental and African Studies (SOAS) ở Luân Đôn, thì « Đó là một lời cảnh cáo thẳng thừng. Các quan chức tham vọng ở cùng độ tuổi đã được báo trước : hoặc phủ phục trước Tập Cận Bình, hoặc trở thành kẻ thù của ông ta ».
Tăng Nhuệ Sinh giải thích : « Tôn Chính Tài không đứng về phía Tập Cận Bình, cũng như tất cả các bộ trưởng và quan chức có hàm tương đương đã bị thất sủng trong 5 năm qua ». Hồi tháng Hai, Ủy ban Thanh tra Kỷ luật Trung ương do Vương Kỳ Sơn, đồng minh của Tập Cận Bình lãnh đạo, đã chỉ trích hiệu quả làm việc của ban lãnh đạo Trùng Khánh. Họ bị phê phán vì để tham nhũng lan tràn, và ông Tôn thì bất lực trong việc diệt trừ ảnh hưởng « độc hại » của Bạc Hy Lai – dù ông Bạc đang ngồi tù. Ủy ban ra lệnh phải phục tùng « chính quyền trung ương » -tất nhiên phảihiểu là Tập Cận Bình.
Trần Mẫn Nhi, Hồ Xuân Hoa : Hai đệ tử trung thành
Không có gì bất ngờ khi một người thân tín của ông Tập lên thay ông Tôn hôm 15/7, trước khi việc Tôn Chính Tài bị điều tra được chính thức loan báo. Trần Mẫn Nhi, 56 tuổi, chủ yếu làm việc tại nguyên quán Chiết Giang (Zhejiang), từ trưởng ban tuyên huấn rồi lên phó chủ tịch thành phố, nơi ông Tập từng lãnh đạo trong 5 năm (2002-2007). Ông Trần là viên chức tận tụy trung thành với ông Tập. Le Monde nhắc lại, hồi tháng Năm, chức bí thư thành ủy Bắc Kinh cũng đã được trao cho một quan chức khác từng làm việc với Tập Cận Bình một thời gian dài ở Chiết Giang.
Trần Mẫn Nhi nằm trong số những đệ tử trung thành nhất. Từ năm 2015, ông lãnh đạo Quý Châu (Guizhou), một trong những tỉnh nông nghiệp nghèo, là một bước chuyển bắt buộc trước khi được cất nhắc lên cao. Nhà bình luận Lưu Nhuệ Thiệu (Johnny Lau Yui Siu) ở Hồng Kông nhận định : « Ông ta hãy còn non, nhưng mọi thăng quan tiến chức đều nhờ bám chặt Tập Cận Bình ». Chức bí thư Trùng Khánh được coi là một chiếc ghế chiến lược, sau bước nhảy này Trần Mẫn Nhi còn có thể được thăng lên một cấp nữa, trở thành ủy viên Bộ Chính trị sau Đại hội 19.
Một ứng viên khác là Hồ Xuân Hoa (Hu Chunhua), 54 tuổi, bí thư tỉnh Quảng Đông. Cũng như Tôn Chính Tài, ông ta từng được cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào nâng đỡ, nhưng Hồ Xuân Hoa lại biết ngoan ngoãn tuyên thệ trung thành với Tập Cận Bình.
Hồi tháng Tư, Hồ Xuân Hoa đã đến làng Ô Khảm (Wukan), nơi ông ta đã đàn áp phong trào dân chủ, một cách để chứng tỏ sự ủng hộ phe chủ trương cứng rắn. Rồi đến tháng Năm, trong một bài diễn văn kéo dài 1 giờ 40 phút, ông đã nhắc tên Tập Cận Bình đến 26 lần và từ « hexin » (hạch tâm, tức cốt lõi) 7 lần. Đây là từ ngữ dùng để chỉ việc tập trung quyền lực vào tay ông Tập.
Tham vọng Tập Cận Bình có dừng ở năm 2022 ?
Le Monde nhấn mạnh, đây chính là vấn đề chủ yếu của Đại hội 19 : liệu một người kế nhiệm Tập Cận Bình sẽ được chỉ định trong dịp này, như mười năm trước ông Tập đã được đề cử làm phó chủ tịch nước để chuẩn bị lên kế vị ? Hai khuôn mặt trên đây liệu có hy vọng gì không ? Chuyên gia Tăng Nhuệ Sinh nhìn nhận : « Hiện nay chưa ai có thể nói trước gì được ».
Vấn đề này lại còn tùy thuộc vào một câu hỏi khác : liệu tham vọng của Tập Cận Bình có vượt quá kỳ hạn năm 2022 ? Theo thông lệ, sau 10 năm làm tổng bí thư kiêm chủ tịch nước thì phải rời ghế. Tuy trên giấy tờ việc tiếp tục tại vị không bị cấm cản, nhưng nếu ông Tập nhất định ngồi lại, thì sẽ phá vỡ truyền thống xưa nay.
Le Monde nhắc lại, những người tiền nhiệm của Tập Cận Bình sau hai nhiệm kỳ đều rút lui, và tiếp tục giựt dây trong hậu trường. Đặng Tiểu Bình vẫn là khuôn mặt có ảnh hưởng bao trùm lên đời sống chính trị Trung Quốc thậm chí cả sau năm 1990, khi ông Đặng chỉ còn chức vụ duy nhất là chủ tịch danh dự Hiệp hội những người chơi bài bridge Trung Quốc ! Theo La Croix, quyền lực của Tập Cận Bình hiện nay mạnh cho đến nỗi ông ta muốn ngự trị trên ngai vàng cho đến tận năm 2027.
Gia đình Donald Trump : Bầu một, được đến năm
Nhìn sang nước Mỹ, các báo đều dành nhiều đất cho chủ đề phe tổng thống Donald Trump đang chao đảo vì hồ sơ Nga. Le Figaro chạy tựa trang bìa « Điều tra về hồ sơ Nga : Gia đình Trump bị vây hãm », còn ở trang trong, thông tín viên Le Figaro tại Washington mô tả « Một gia tộc gắn bó bằng huyết thống, tiền bạc và nay là quyền lực ».
Người Mỹ đã từng biết đến các gia tộc nổi tiếng trên chính trường, từ Adams đến Roosevelt hay Kennedy. Ông Bill Clinton năm 1992 đã báo trước cho cử tri là họ sẽ « được hai, tuy chỉ bầu một người ». Nhưng nay đến thời ông Trump thì bầu một mà được ba, thậm chí đến năm ! Con gái Ivanka Trump và con rể Jared Kushner, với các chức vụ cố vấn, đã an vị tại cánh tây của Nhà Trắng, gần Phòng Bầu dục. Ngoài ra còn có thể kể thêm sự hỗ trợ của hai con trai Donald Jr và Eric Trump.
Đối với những ai theo dõi câu chuyện của gia tộc Donald Trump từ nhiều năm qua, thì không có gì đáng ngạc nhiên khi bao quanh tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ tại Nhà Trắng là những người thân trong gia đình. Từ khi đến tuổi lao động, ba người con lớn của ông Trump đã tham gia việc kinh doanh của gia đình. Thế thì tại sao từ tổng giám đốc trở thành tổng thống, lại phải thay đổi đội ngũ tín cẩn lâu nay ? Với gia đình này, thành công mới là quan trọng, bất kể với phương pháp nào. Và có thể với ít nhiều ngây thơ, họ cho rằng đã là tổng thống Mỹ thì nói gì, làm gì cũng được.
Pháp « quá tải » khách du lịch
Tựa chính các báo Paris hôm nay tập trung vào các vấn đề kinh tế của nuớc Pháp. Les Echos chạy tựa « Trợ cấp nhà ở : Những gì sẽ thay đổi sau cải cách ». Libération đặt vấn đề « Phải chăng có quá nhiều du khách đến nước Pháp ? ». Le Monde giải thích « Vì sao đồng euro lên giá so với đồng đô la »
Về mặt xã hội, La Croix dành trang bìa và bốn trang trong để vinh danh cha Jacques Hamel, vị linh mục bị sát hại dã man cách đây đúng một năm, ngày 26/07/2016. Buổi lễ tưởng niệm hôm nay tại Saint-Etienne-du-Rouvray có sự hiện diện của tổng thống Emmanuel Macron.
Trong lãnh vực du lịch, sau năm thảm họa 2016 do phải chịu đựng nhiều vụ khủng bố, năm 2017 du khách lại dồn dập kéo đến khiến nhiều địa điểm du lịch, đặc biệt là tại thủ đô Paris, bị bão hòa. Như vậy mục tiêu đến năm 2020 đạt 100 triệu lượt khách có lẽ không còn xa, nhưng xung quanh tin vui này, nhiều vấn đề khác đang được đặt ra.
Tuy dân số chỉ bằng 1/4 Hoa Kỳ, nhưng nước Pháp lại đón nhiều khách du lịch hơn Mỹ. Hiện nay những địa điểm nổi tiếng như viện bảo tàng Louvre, tháp Eiffel, nhà thờ Đức Bà, cung điện Versailles… dòng người xếp hàng chờ đợi rất dài, tuy đã tăng giá vé tham quan để hạn chế bớt.
Đứng đầu thế giới về số lượng du khách, nhưng Pháp lại xếp hạng thứ 53 về số tiền khách du lịch chi ra, tính theo đầu người. Thế nên theo Libération, cần phải tăng thêm dịch vụ, tăng cường quảng bá cho các địa phương có phong cảnh đẹp cũng như giá trị lịch sử, thay vì chỉ tập trung vào Paris. Việc này cần có sự phối hợp giữa chính quyền trung ương và địa phương, và quyết tâm của giới lãnh đạo, thay vì để mặc cho ngành du lịch tự xoay sở.
Thủ đô Roma của Ý bị cúp nước 8 giờ một ngày
Cũng tại Châu Âu, thủ đô Roma của nước Ý vốn được mệnh danh là Nữ hoàng Nước, lại sắp bị cúp nước luân phiên 8 giờ một ngày, kể từ thứ Sáu tới do hạn hán.
Không chỉ thủ đô mà trên toàn nước Ý, tuy có nhiều sông hồ, đang bị hạn nặng nhất kể từ 200 năm qua. Bên cạnh hiện tượng biến đổi khí hậu, còn có những nguyên nhân chủ quan khác. Tại Roma, dân cư tiêu thụ đến 300 lít nước/ngày so với mức bình quân của cả nước là 245 lít. Hệ thống đường ống dẫn nước có từ 30 năm qua đã xuống cấp cộng việc sử dụng không đúng mục đích khiến 44% lượng nước máy bị thất thoát. Tuy nhiên các chính khách Ý hiện đang đổ lỗi cho nhau, và bao giờ người dân thủ đô Roma lại được dùng nước như bình thường thì chưa biết được.
Thụy My
Phong trào dân chủ Hồng-Kông tuyên bố "tiếp tục tranh đấu" (RFI, 02/07/2017)
Từ 1997 đến nay, tại Hồng Kông,mỗi năm đều có biểu tình nhân ngày nhượng địa trở về Trung Quốc. Hôm qua, 01/07/2017, khoảng 60.000 người, "vũ trang" dù và biểu ngữ đòi "dân chủ, nhân phẩm và tự do", đã tham gia tuần hành trong sự giám sát chặt chẽ của cảnh sát vào lúc chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đe dọa "không được vượt làn ranh đỏ" thách thức quyền lực Bắc Kinh.
Biểu tình ở Hồng Kông ngày 01/07/2017 đòi trả tự do cho giải Nobel Hoà Bình Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo) Reuters
Từ Hồng Kông đặc phái viên RFI, Heike Schmidt, tường thuật :
"Đấu tranh cho Hồng Kông", đây là dòng chữ viết trên áo phong của Michelle, một người biểu tình rất lo ngại cho thành phố này : "Hồng Kông mà chúng tôi biết đang biến mất dưới mắt của tôi. Nguyên tắc ‘Một nước hai chế độ’ chưa bao giờ mang lại những điều được hứa hẹn. Cho nên điều rất quan trọng đối với chúng tôi là đấu tranh vì dân chủ để lấy lại thành phố của chúng tôi".
Phải bảo vệ quyền tự do ở Hông Kông, nhưng cũng không quên các quyền tự do của Trung Quốc. Một thanh niên hoạt động công đoàn, phất một lá cờ xanh, giải thích : "Từ ‘dân chủ’ được viết bằng Hoa Ngữ trên đấy. Chúng tôi không có quyền đến Trung Quốc để giúp đỡ công nhân, nhưng chúng tôi biết là công đoàn ở đấy bị đàn áp vì họ đấu tranh bảo vệ quyền của người lao động."
Không được vượt làn ranh đỏ : Chủ tịch Trung Quốc đã cảnh báo ngay buổi sáng ngày 01/07 ở Hồng Kông : "Tất cả những nỗ lực gây hiểm nguy cho chủ quyền quốc gia để thách thức chính quyền trung ương và luật cơ bản của Hồng Kông" sẽ "dứt khoát không được chấp nhận."
Trước phát biểu mạnh mẽ này, Hà Tuấn Nhân (Albert Ho), chủ tịch Liên Minh Hồng Kông vì Dân Chủ, đáp trả khôn ngoan : "Chúng tôi là những kẻ yếu. Chúng tôi cảm nhận là mình bị đàn áp, nhưng không đủ sức đáp trả mạnh mẽ. Chúng tôi là những người bình thường. Điều duy nhất chúng tôi có thể làm là nói lên sự bất bình của mình. Chúng tôi sẽ tiếp tục nói lên sự thật với giới có quyền hành."
Vào buổi sáng, một cuộc biểu tình khác cũng diễn ra nhưng nhỏ hơn, và cũng gặp nhiều khó khăn.
Thông tín viên RFI Florence de Changy cho biết thêm là người biểu tình gần như không quan tâm đến tuyên bố và sinh hoạt của chủ tịch Trung Quốc trong hai ngày tại Hồng Kông cho dù đoàn xe của ông Tập Cận Bình được tiền hô hậu ủng với trực thăng yểm trợ trên không rất ồn ào.
Cyd Ho, nhân vật số hai của đảng Lao Động nhận định : "Chuyến viếng thăm của chủ tịch Trung Quốc là chuyến viếng thăm của một người tìm cách nấp phía sau hàng rào sắt và giả vờ như đang ở trong một thành phố tuyệt vời. Nhưng nếu quan sát kỹ những gì đang diễn ra trên đường phố, bên kia hàng rào sắt với cảnh sát lạm dụng chức năng thì sẽ thấy quyền công dân và tự do bị thu hẹp. Nếu muốn Hồng Kông chói sáng trở lại, chúng ta phải đòi hỏi một nền dân chủ và Nhà nước thượng tôn pháp luật".
Theo Reuters, để biểu dương uy lực của Trung Quốc , hàng không mẫu hạm Liêu Ninh của Trung Quốc sẽ đón tiếp công chúng Hồng Kông lên thăm khi cập bến cảng vào tuần tới.
Tú Anh
********************
Tập Cận Bình vạch "lằn ranh đỏ" cho Hồng Kông (RFI, 01/07/2017)
Hôm 01/07/2017 ông Tập Cận Bình khẳng định Hồng Kông được tự do hơn bao giờ hết, đồng thời cảnh báo các thách thức "không thể chấp nhận được" đối với chính quyền Bắc Kinh, và ấn định một "lằn ranh đỏ" không thể vượt qua, 20 năm sau khi Hồng Kông được trao trả cho Trung Quốc.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đọc diễn văn tại lễ kỷ niệm 20 năm ngày Hồng Kông được trao trả về Trung Quốc. Hồng Kông, ngày 01/07/2017. REUTERS/Bobby Yip
Chủ tịch Trung Quốc tuyên bố : "Mọi nỗ lực nhằm làm phương hại đến chủ quyền quốc gia, thách thức chính quyền trung ương và Luật căn bản của Hồng Kông đều bị coi là đã vượt qua một lằn ranh đỏ, hoàn toàn không thể chấp nhận được". Ông cũng răn đe những ai "muốn dùng Hồng Kông làm bàn đạp để xâm nhập vào Hoa lục và tiến hành các hoạt động phá hoại".
Trong phát biểu sáng nay, đúng 20 năm sau khi trao trả, ông Tập cũng khẳng định Hồng Kông ngày nay "có nhiều quyền dân chủ và tự do hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử". Tuy vậy hôm qua Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại cho rằng Tuyên bố Anh-Trung năm 1984 với nguyên tắc "Một đất nước, hai chế độ" là "không còn phù hợp".
Hồng Kông trên nguyên tắc được quyền tự do ngôn luận, hệ thống tư pháp độc lập và bầu cử Quốc hội tương đối tự do, những điều không hề có tại Hoa lục. Tuy nhiên bàn tay can thiệp của Bắc Kinh ngày càng lộ liễu, nhất là vụ năm chủ nhà sách "mất tích" năm 2015 rồi sau đó lên truyền hình "tự thú" tại Hoa lục.
Sau phong trào "Cách mạng Dù vàng" đòi phổ thông đầu phiếu đã gây nhiều tiếng vang năm 2014, xuất hiện một trào lưu chính trị khác đòi quyền tự quyết, thậm chí đòi độc lập cho Hồng Kông.
Chuyến thăm Hồng Kông đầu tiên của ông Tập Cận Bình kể từ khi lên nắm quyền được bảo vệ an ninh tối đa, vào thời điểm vài tháng nữa là đến Đại hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Tuy nhiên đây cũng là dịp để những người biểu tình tố cáo Bắc Kinh ngày càng muốn bóp nghẹt đặc khu hành chính có 8 triệu dân.
Đặc khu trưởng Hồng Kông tuyên thệ nhậm chức
Vào lúc Hồng Kông kỷ niệm 20 năm ngày được trao trả cho Trung Quốc, tân đặc khu trưởng Hồng Kông, bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga ( Carrie Lam ) hôm nay tuyên thệ nhậm chức trước chủ tịch Tập Cận Bình.
Là một công chức cao cấp 60 tuổi, lãnh đạo hành pháp họ Lâm, cũng giống như những người tiền nhiệm, đã được một ủy ban thân Bắc Kinh bầu lên và chưa gì đã bị lên án là bù nhìn của chính quyền Trung Quốc.
Tân đặc khu trưởng Hồng Kông, bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga tuyên thệ nhậm chức trước chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ngày 01/07/2017. REUTERS/Bobby Yip
Là phụ nữ đầu tiên lãnh đạo cơ quan hành pháp Hồng Kông, bà sẽ phải đảm nhận một nhiệm vụ rất khó khăn, đó là làm dịu các căng thẳng chính trị tại đặc khu hành chính này, nơi mà nhiều người cho rằng Bắc Kinh không còn tôn trọng nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", mà họ đã cam kết khi tiếp nhận lại Hồng Kông vào năm 1997.
Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga đã tuyên thệ nhậm chức đặc khu trưởng Hồng Kông trước một lá cờ Trung Quốc tại buổi lễ diễn ra tại trung tâm hội nghị, rồi bắt tay chủ tịch Tập Cận Bình.
Nhưng trước khi buổi lễ nhậm chức diễn ra, nhiều vụ xô xát xảy ra giữa những người thân Bắc Kinh với những người biểu tình tưởng niệm các nạn nhân vụ đàn áp Thiên An Môn 1989. Từ Hồng Kông, thông tín viên Florence de Changy gởi về bài tường trình :
Trong khi các buổi lễ chính thức vẫn chưa bắt đầu, hai đảng thuộc phe dân chủ là Demosisto và Liên đoàn Dân chủ Xã hội đã loan báo ý định biểu tình. Họ muốn diễu hành với một quan tài giả, tượng trưng cho tất cả những người đã thiệt mạng trong vụ thảm sát tại quảng trường Thiên An Môn. Nhưng cuộc biểu tình không kéo dài được bao lâu. Chỉ vài phút sau, một nhóm thân Bắc Kinh đã tấn công vào chiếc quan tài.
Cựu dân biểu Mạch Quốc Phong (Mak Kwok Fung) tham gia đoàn biểu tình, kể lại : "Ngay khi chúng tôi tuần hành, bọn côn đồ thuộc phía chính quyền cầm những lá cờ có năm ngôi sao của Trung Quốc đã đụng độ với những người đi phía trước và phá hủy chiếc quan tài".
Nhưng đây không phải là sự cố đầu tiên loại này, từ khi ông Tập Cận Bình đặt chân đến Hồng Kông. Ông Ngô Văn Viễn (Avery Ng), phó chủ tịch đảng Liên đoàn Dân chủ Xã hội cho biết : "Tôi muốn nói thêm là từ 48 giờ qua, chúng tôi và đảng Demosisto đã bị bọn côn đồ tấn công. Chính bọn chúng còn tự xưng là mafia, chúng vây quanh trụ sở của chúng tôi và như quý vị đã thấy, thêm một lần nữa cảnh sát không can thiệp".
Sau nhiều vụ tấn công bạo lực của những người thân Bắc Kinh vào đoàn tuần hành, cảnh sát đã bắt những người biểu tình ôn hòa, trong những tiếng vỗ tay hoan hô của phe thân chính quyền.
Thụy My, Thanh Phương
***********************
Tập Cận Bình cảnh báo Hong Hong chớ thách thức Trung Quốc (VOA, 01/07/2017)
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Bảy đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc đối với Hong Kong khi ông chủ trì buổi lễ tuyên thệ nhậm chức cho tân lãnh đạo của đặc khu hành chính này, nói với cư dân rằng Bắc Kinh sẽ không dung thứ những nỗ lực thách thức thẩm quyền của họ. Lời cảnh báo được đưa ra ngay cả khi ông Tập cố gắng sử dụng giọng điệu mềm mỏng hơn trong bài diễn văn tại sự kiện đánh dấu 20 năm ngày cựu thuộc địa của Anh này được trao trả lại cho Trung Quốc.
Trưởng Đặc khu Hành chính Hong Kong, Lâm Trịnh Nguyệt Nga (trái), bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau khi bà tuyên thệ nhậm chức nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành phố này được trao trả về cho Trung Quốc, Hong Kong, Trung Quốc, ngày 1 tháng 7, 2017.
"Bất kỳ nỗ lực nào nhằm gây nguy hại cho chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, thách thức quyền lực của chính quyền trung ương... hoặc sử dụng Hong Kong để thực hiện các hoạt động thâm nhập và phá hoại đại lục là một hành động vượt qua lằn ranh đỏ và hoàn toàn không thể được cho phép", ông Tập nói.
Ông không nói những hành động nào có thể cấu thành một thách thức đối với thẩm quyền của Bắc Kinh, nhưng trong những năm gần đây có nỗi tức giận đang gia tăng đối với điều mà nhiều người xem là Trung Quốc trì hoãn những lời hứa cho phép nhà lãnh đạo của họ được bầu cử trực tiếp. Điều này đã dẫn tới những lời kêu gọi dân chủ và thậm chí độc lập.
Trong bài phát biểu của mình, ông Tập nói rằng ông trông cậy vào chính quyền mới ở Hong Kong hàn gắn sự chia rẽ trong xã hội, tạo ra những cơ hội mới và giải quyết các vấn đề kinh tế và sinh kế.
Ông thừa nhận rằng việc thực hiện mô hình "một quốc gia, hai chế độ" đang đối mặt với những thách thức và Hong Kong vẫn chưa tạo dựng được sự đồng thuận về điều mà ông gọi là "một số vấn đề chính trị và pháp lý quan trọng".
Ngăn chặn sự đồng thuận
Đối với những người tập hợp trên đường phố hôm thứ Bảy, không phải Hong Kong thiếu sự đồng thuận mà là Bắc Kinh đang ngăn chặn điều đó xảy ra.
Trong số những người có mặt trong cuộc tập hợp là một học sinh trung học tên Hong. Tuần hành với những người khác, trẻ có già có, và cầm một biểu ngữ to màu đen viết "Tôi muốn tuyển cử phổ thông thật sự", cô nói ông Tập Cận Bình biết người dân Hong Kong muốn gì, nhưng ông giả vờ không hiểu.
"Người dân Hong Kong muốn tự do, chúng tôi muốn một quốc gia, hai chế độ [thật sự], nhưng ông ấy đã không giữ lời hứa", cô nói.
Tại cuộc tập hợp, người biểu tình đưa ra nhiều đòi hỏi, từ bầu cử trực tiếp cho tới quyền của người tàn tật và người nhập cư nước ngoài. Rất nhiều người mang hình ảnh hoặc đeo sticker kêu gọi phóng thích vô điều kiện người đoạt giải Nobel Hòa bình Lưu Hiểu Ba.
Người biểu tình tuần hành trên đường phố Hong Kong, ngày 1 tháng 7, 2017.
Đầu tuần này, tin cho hay ông Lưu, người đang chịu bản án 11 năm tù vì bày tỏ quan điểm của ông về dân chủ và cải cách chính trị, được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan giai đoạn cuối. Ông được thả ra trước thời hạn vì lý do y tế nhưng vẫn bị kiểm soát chặt chẽ.
Theo mô hình "một quốc gia, hai chế độ" vốn đóng vai trò then chốt trong việc đàm phán trao trả Hong Kong, thành phố này được bảo đảm sẽ tiếp tục được hưởng các quyền tự do báo chí, ngôn luận cũng như pháp trị. Những chuẩn mực mà Trung Quốc vẫn còn thua kém.
Chia rẽ gia tăng
Nhưng một số người đã trở nên tức giận với điều mà họ xem là sự can thiệp ngày càng nhiều của Bắc Kinh trong các vấn đề nội bộ của Hong Kong. Dòng vốn và nhân công từ đại lục ồ ạt đổ vào thành phố cảng này đã tác động đến xã hội từ công ăn việc làm và cơ hội cho tới giá nhà tăng vọt.
Kể từ khi Hong Kong được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997, nền kinh tế của thành phố cảng đã chứng kiến tăng trưởng hết sức to lớn, nhưng không phải ai cũng hưởng lợi từ sự bùng nổ này. Hong Kong là một trong những nơi có cách biệt giàu nghèo lớn nhất thế giới.
Nhà lãnh đạo mới của Hong Kong, Lâm Trịnh Nguyệt Nga, người đã được Bắc Kinh chấp thuận từ trước, được giao nhiệm vụ hàn gắn chia rẽ và ngờ vực giữa công chúng và chính phủ, cả ở Trung Quốc lẫn ở nhà. Trong bài phát biểu sau buổi lễ tuyên thệ, bà Lâm nói về việc đẩy mạnh giáo dục, dù bà nhấn mạnh những thành tích mà Hong Kong đã đạt được.
Bà Lâm nói rằng các kế hoạch đang được xúc tiến để ưu tiên gần 700 triệu đôla một năm ngân quỹ bổ sung cho giáo dục. Bà cũng nói Hong Kong sẽ thúc đẩy phát triển công nghệ canh tân và các ngành công nghiệp sáng tạo, điều mà nhiều người VOA nói chuyện trong tuần này đều nói rằng đang hết sức cần.
Giáo dục về Trung Quốc
Bài diễn văn của ông Tập cũng đề cập đến điều mà ông nói là nhu cầu tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức của công chúng về lịch sử và văn hoá quốc gia Trung Quốc. Ông cũng nói về nhu cầu giáo dục yêu nước cho những người trẻ tuổi Hong Kong.
Trong số những người mà VOA nói chuyện tại cuộc tập hợp, tất cả họ đều rất hoài nghi về những nỗ lực dạy lịch sử Trung Quốc cho người dân Hong Kong. Một số người cũng băn khoăn làm thế nào mà Trung Quốc có thể gợi ý rằng Hong Kong học thêm về lịch sử, vì nhiều chủ đề vẫn còn là điều cấm bàn luận ở đại lục.
Một người cha, tham gia cuộc tụ tập với vợ và đang đẩy xe em bé, nói rằng những lời kêu gọi về giáo dục của Trung Quốc là mối lo ngại lớn, đặc biệt khi con của anh sắp sửa vào trường tiểu học.
"Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng kiểm soát các phương pháp giáo dục. Họ muốn thay đổi tiếng của chúng tôi. Họ muốn chúng tôi nói tiếng Quan Thoại hơn, nhưng chúng tôi sinh ra ở đây và nói tiếng Quảng Đông, và chúng tôi rất khó chịu về chuyện này", anh nói.
***********************
Hong Kong đánh dấu 20 năm chuyển giao (BBC, 01/07/2017)
Chủ tịch Trung Quốc chứng kiến lễ tuyên thệ nhậm chức của tân đặc khu trưởng Hong Kong Carrie Lam vào thời điểm lãnh thổ này đánh dấu 20 năm chuyển giao cho Trung Quốc.
Nghi lễ thượng cờ Trung Quốc và Hong Kong diễn ra sáng 1/7
Ông Tập Cận Bình tham dự một loạt sự kiện hoàng tráng, gồm lễ thượng cờ trong bối cảnh an ninh được thắt chặt.
Nhưng các cuộc đụng độ vẫn diễn ra giữa những người biểu tình ủng hộ dân chủ và người tuần hành ủng hộ Bắc Kinh.
Một số người bị bắt giữ.
Nhiều khu vực của thành phố bị đóng cửa để bảo đảm an ninh.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (giữa) trong một tiết mục kỷ niệm 20 năm chuyển giao
Đảng ủng hộ Dân chủ Demosisto cho hay cảnh sát bắt giữ 5 thành viên của họ, và 4 thành viên Liên đoàn Dân chủ Xã hội.
Trong số những người bị câu lưu có Joshua Wong, thủ lĩnh phong trào Dù Vàng.
'Bi quan'
Trả lời BBC hôm 1/7, Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, giảng viên Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.Hồ Chí Minh, nói : "Theo những gì tôi quan sát được, đa số người Hong Kong, nhất là giới trẻ, bi quan về thời điểm năm 2047, cột mốc Hong Hong hoàn toàn thuộc về Bắc Kinh".
"Họ không biết tương lai thế nào và lo lắng về điều này".
"Nhất là trong bối cảnh tôi nhận thấy khoảng cách giàu - nghèo trong xã hội Hong Kong ngày càng sâu sắc, giới trẻ có thêm những cuộc xuống đường".
Đề cập đến cộng đồng người Việt tại Hong Kong, cựu giảng viên Đại học Hong Kong Baptist nói : "Phần lớn dân Việt ở lãnh thổ này sống bất hợp pháp, bị đặt bên lề, nên tương lai của họ càng thêm bấp bênh".
"Sự kiện 20 năm chuyển giao cũng là dịp để các quốc gia khác, nhất là Đài Loan phải ngẫm nghĩ, dự báo về tương lai của họ".
Bà Carrie Lam đến dự lễ thượng cờ trước khi tuyên thệ nhậm chức
Juliana Liu, phóng viên BBC ở Hong Kong nói rằng đã xảy ra "nhiều cuộc xô xát" giữa cảnh sát và những người biểu tình ủng hộ dân chủ.
Ông Tập chứng kiến lễ tuyên thệ của đặc khu trưởng Carrie Lam và các thành viên của chính quyền. Bà là nữ lãnh đạo đầu tiên của Hong Kong.
Ông Tập dự kiến sẽ rời Hong Kong ngay sau sự kiện này.
Lễ tuyên thệ diễn ra sau lễ thượng cờ Trung Quốc và Hong Kong để đánh dấu kỷ niệm 20 năm chuyển giao.
Đã xảy ra xô xát giữa cảnh sát và những người biểu tình ủng hộ dân chủ
Hôm 30/6, tại khu vực gần trung tâm hội nghị nơi diễn ra tiệc kỷ niệm chính thức, những người biểu tình tụ tập hô vang "chấm dứt độc tài độc đảng".
Đang có mối quan ngại ngày càng tăng về việc chính quyền Trung Quốc làm xói mòn truyền thống tự do chính trị của Hong Kong, dù Bắc Kinh hứa hẹn cho lãnh thổ này mức độ tự chủ cao theo chính sách "một quốc gia, hai chế độ".
Thời gian vừa qua, trong khi chưa có mấy tiến triển trong công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng thì rộ lên một ý tưởng, khởi đi từ Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sau đó được nhắc lại với Trưởng ban Tổ chức trung ương Phạm Minh Chính và các cán bộ cao cấp, trung cấp khác, rằng cần phải "nhốt quyền lực vào lồng quy chế".
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại buổi tiếp xúc cử tri quận Hoàn Kiếm, Hà Nội ngày 17/10/2016.
Đơn cử trong lần tiếp xúc cử tri gần đây nhất (tháng 10/2016), để giải đáp băn khoăn của người dân về kết quả phòng chống tham nhũng, ông Trọng cho biết : "Trung ương đưa ra 4 nhóm giải pháp, trong đó có giải pháp rất quan trọng, đó là có cơ chế kiểm soát quyền lực. Như lần tiếp xúc trước đây tôi đã nói là nhốt quyền lực vào trong lồng quy chế lập pháp" (báo Dân Trí).
Lần đầu tiên nghe câu "nhốt quyền lực vào lồng quy chế", thực ra tôi đã bán tín bán nghi không chính chủ của ông Trọng rồi, hôm nay mới thử tra Google với vài từ khóa đơn giản như "Xi Jinping" (Tập Cận Bình) và "lock power" (khóa quyền lực), lập tức ra ngay hàng loạt kết quả như bên dưới cho thấy đây là câu nói của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình khi tới dự phiên họp toàn thể thứ hai của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật đảng này hồi tháng 1 năm 2013.
Chẳng ai ý kiến gì việc học kinh nghiệm chống tham nhũng của nước này nước khác, nhưng dù sao một khi đã dùng câu nói/ý tưởng riêng của người khác, ông Trọng vẫn nên dẫn nguồn để mọi người hiểu rằng đấy không phải là ý tưởng được đưa ra bởi ông ấy. Điều này còn đặc biệt quan trọng khi mà ông Trọng đang mang học hàm Giáo sư, Tiến sĩ (ngành Xây dựng đảng) - vốn đòi hỏi những quy tắc nghiêm cẩn về việc sử dụng ý tưởng của người khác.
Ông Tập Cận Bình viếng thăm Việt Nam - Ảnh minh họa
Nhân đây, tôi xin gợi ý một vài cách trích dẫn để lần sau ông Trọng có thể dùng :
"Thưa các đồng chí, để phòng chống tham nhũng thành công, Tổng bí thư Tập Cận Bình đã chỉ đạo "phải nhốt quyền lực vào cái lồng quy chế" - nay nó đã trở thành giải pháp rất quan trọng trong 4 nhóm giải pháp của Trung ương đảng ta".
hoặc :
"Thưa cử tri nhân dân cả nước, để phòng chống tham nhũng thành công, Tổng bí thư Tập Cận Bình đã chỉ đạo "phải nhốt quyền lực vào cái lồng quy chế" - nay nó đã trở thành giải pháp rất quan trọng trong 4 nhóm giải pháp của Trung ương đảng chúng tôi".
Đảm bảo không ai băn khoăn về việc trích dẫn nguồn nữa.
---
Nguyên gốc phát biểu của Tập : "Ba quanli guanjin zhidu de longzi li" (To lock power into the cage of regulations/Nhốt quyền lực vào lồng quy chế).
Nguyễn Anh Tuấn
Nguồn : RFA tiếng Việt, 09/02/2017
http://news.xinhuanet.com/…/china/2013-01/22/c_132120363.htm (Tân Hoa Xã)
http://www.academia.edu/8338769/Disciplining_the_Party_Xi_Jinpings_anti-... (Washington Post)
http://www.academia.edu/8338769/Disciplining_the_Party_Xi_Jinpings_anti-...
Ngay trước dịp Tết Nguyên đán, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thúc giục quân đội nước này cần phải cải tổ, Reuters tường thuật.
Tập Cận Bình - Ảnh minh họa
Khi tới thăm một đơn vị quân đội theo truyền thống dịp tất niên, ông Tập nói quân đội phải trong sạch, không còn tình trạng tham nhũng và tuân thủ các mệnh lệnh của Đảng Cộng sản trong vấn đề cải tổ cũng như huấn luyện.
Các lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc thường chọn thời điểm gần cuối năm âm lịch, trước dịp nghỉ Tết Nguyên đán để đi thăm các đơn vị, địa phương có tầm quan trọng trong chính sách, hoặc những nơi có vấn đề cần chú ý trong năm tới, Reuters nói.
Khi tới thăm binh lính đóng tại Trương Gia Khẩu, thành phố thuộc tỉnh Hà Bắc, ông Tập nhấn mạnh về tầm quan trọng của cuộc chiến chống tham nhũng, đặc biệt là trong các lực lượng có vũ trang.
"Cần phải thanh lọc hoàn toàn và kỹ lưỡng những ảnh hưởng độc hại của Quách Bá Hùng và Từ Tài Hậu", truyền hình nhà nước dẫn lời ông Tập, người đồng thời giữ chức Chủ tịch Quân ủy Trung ương, nói.
Cả hai đều từng là phó chủ tịch Quân ủy Trung ương, và đều bị cách chức do bị cáo buộc tham nhũng.
Ông Quách bị tù chung thân hồi năm ngoái. Ông Từ chết do bệnh ung thư hồi 2015, trước khi ra hầu tòa.
Hiện ông Tập đang theo dõi giám sát chương trình hiện đại hóa quân sự đầy tham vọng của Trung Quốc, trong đó gồm việc cắt giảm 300 ngàn quân nhân các cấp, và việc phát triển các vũ khí tối tân như chiến đấu cơ tàng hình và có thêm các tàu hàng không mẫu hạm.
Ông Tập nói Trung Quốc cần xây dựng một lực lượng quân sự hùng mạnh bằng cách nâng cao nhận thức chính trị, tiến tới cải tổ và đảm bảo tuân thủ pháp luật, truyền hình nhà nước Trung Quốc đưa tin.
Việc đi chúc Tết cũng là hoạt động được các lãnh đạo Việt Nam thực hiện vào mỗi dịp cuối năm.
Hôm 20/1 Tổng Bí thư đồng thời Chủ tịch Quân ủy Trung ương Nguyễn Phú Trọng tới thăm Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, truyền thông Việt Nam đưa tin.
Bên cạnh việc thăm hỏi, chúc Tết, ông Trọng đặt yêu cầu cho lực lượng này cùng các lực lượng có vũ trang nói chung là phải "bảo vệ chủ quyền, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ", trang tin Đài Tiếng nói Việt Nam nói.
Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc đầu tiên tại Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới Davos. Ảnh ngày 17/01/2017. Reuters
Báo chí Pháp ngày 19/01/2017 tiếp tục bình luận về bài diễn văn của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại buổi khai mạc Diễn Đàn Davos. Le Figaro ghi nhận việc ông Donald Trump đắc cử đã tạo "một cơ hội không ngờ tới để cho vị hoàng đế đỏ của Trung Quốc khoác lên mình chiếc áo của một nhà lãnh đạo có trách nhiệm", gìn giữ trật tự và hòa bình cho thế giới.
Kế hoạch của thủ tướng Theresa May đưa nước Anh ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu chiếm trang nhất nhật báo Le Monde số đề ngày 19/01/2017. Libération quan tâm đến những người ủng hộ ứng cử viên tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, giải thích vì sao họ nghe theo cựu Bộ trưởng Kinh tế.
Tờ Le Figaro thì chú trọng đến những tranh cãi chung quanh phương pháp giảng dạy ngữ pháp mới vừa được đưa vào các trường tiểu học và trung học cấp hai ở Pháp. Nhật báo kinh tế Les Echos đưa tin về một tranh cãi khác ở Pháp, đó là về vai trò của các quỹ bảo hiểm y tế phụ (mutuelles). Nhật báo Công giáo La Croix chú tâm đến những trường học mà mạng lưới Espérance Banlieues, thân với giới Công giáo, lập ra cho các vùng ngoại ô ở Pháp.
Về thời sự quốc tế, báo chí Pháp hôm nay, tiếp tục bình luận về bài diễn văn của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại buổi khai mạc Diễn Đàn Davos ngày 17/01/2017.
Tập Cận Bình, hiện thân của một trật tự thế giới mới ?
Tờ Le Figaro ghi nhận, việc ông Donald Trump đắc cử đã tạo cho Trung Quốc "một cơ hội không ngờ tới để cho vị hoàng đế đỏ Tập Cận Bình khoác lên mình chiếc áo một nhà lãnh đạo có trách nhiệm của thế giới".
Theo Le Figaro, trong khi nhà tỷ phú Mỹ liên tiếp đưa ra những lời tuyên bố mang tính hiếu chiến hoặc bảo hộ mậu dịch, xem thường vấn đề biến đổi khí hậu, thì ông Tập Cận Bình lại tranh thủ Diễn Đàn Davos để tự thể hiện mình như là một nhân vật đối trọng với Trump và là người bảo vệ trật tự thế giới : bảo đảm cho tiến trình toàn cầu hóa và tự do mậu dịch, nhưng cũng bảo vệ môi trường và hòa bình cho thế giới.
Tờ báo cũng nghi nhận rằng trong khi Trump gây xáo trộn Liên Hiệp Châu Âu - hoan nghênh Brexit và chỉ trích chính sách nhập cư của Đức - hoặc gây hoang mang cho các đồng minh của Mỹ ở Đông Nam Á, thì ông Tập Cận Bình xuất hiện như là hiện thân tuyệt đối của sự ổn định.
Nhưng theo Le Figaro, sau những lời lẽ mang tính đồng thuận như thế, vị lãnh đạo Trung Quốc độc đoán nhất kể từ thời Mao Trạch Đông sẽ phải thuyết phục thế giới về sự thành tâm của ông. Bài diễn văn mang tính cởi mở dành cho công chúng quốc tế tương phản hoàn toàn với những tuyên bố mang màu sắc dân tộc chủ nghĩa cực đoan khi ngỏ lời với đồng bào của ông. Cũng ông Tập Cận Bình, không ngần ngại lên án "những lực lượng phương Tây thù địch" và lên án cả những giá trị phổ quát về nhân quyền và "mối nguy" của dân chủ.
Với báo Le Monde, bài diễn văn của ông Tập Cận Bình chính là bài mà các đại biểu Mỹ tham dự Diễn đàn Davos muốn tổng thống của họ đọc. Theo tờ báo này, đây quả là thế giới đảo chiều : trong tất cả các nền dân chủ phương Tây, toàn cầu hóa và tự do mậu dịch bị tấn công bởi một xu hướng chính trị mạnh, mà hiện thân là Donald Trump. Và chính chủ tịch Trung Quốc, người thừa kế Mao Trạch Đông, lại đến trấn an các lãnh đạo doanh nghiệp về những khái niệm đã làm thay đổi sâu rộng nền kinh tế thế giới từ cuối thế kỷ XX.
Brexit, con đường đầy chông gai
Về bài diễn văn mà thủ tướng Anh đọc tại Bruxelles ngày 17/01 trình bày kế hoạch Brexit, đưa nước Anh ra khỏi luôn cả thị trường duy nhất Châu Âu, theo nhận định của Le Monde, bà Theresa May đã xen lẫn những lời vuốt ve với những lời đe dọa, những lời lẽ hòa dịu với những tối hậu thư gởi đến những "người anh em Châu Âu".
Le Monde cũng lưu ý rằng tiến trình Brexit còn rất nhiều gian truân : lời đe dọa của chính phủ Scotland sẽ một lần nữa tổ chức trưng cầu dân ý về nền độc lập nếu Anh Quốc ra khỏi thị trường duy nhất Châu Âu, vấn đề ranh giới giữa hai nước Ireland mà Brexit sẽ tạo ra, thái độ chống đối của các cử tri ủng hộ Brexit, không muốn trả cái giá của việc phục hồi thuế quan…
Nhưng theo Le Monde, bài diễn văn của bà May tại Bruxelles, mang hơi hướng một cuộc chiến tranh thương mại, đã thu phục được cảm tình của báo chí bình dân tại Anh. Tờ Daily Mail ca ngợi bà là một "người đàn bà thép" mới.
Giới tài chính ngân hàng tại Luân Đôn lo ngại về một Brexit cứng rắn, đó là điều mà nhật báo kinh tế Les Echos nhấn mạnh hôm nay.
Theo Les Echos, khi chọn ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu một cách cứng rắn, thủ tướng Theresa May đã xác nhận điều mà người Anh sợ nhất : không còn được tiếp cận thị trường Liên Hiệp Châu Âu. Cho tới nay, trong khuôn khổ thị trường duy nhất, các ngân hàng ở Luân Đôn có thể bán các dịch vụ ra 27 nước thành viên khác của Liên Hiệp Châu Âu.
Để không bị mất ưu đãi đó, ngân hàng hàng đầu của Châu Âu là HSBC vừa loan báo sẽ chuyển 1000 nhân viên từ Luân Đôn sang Paris.
Chính sách đưa đầu tư trở lại Mỹ
Tờ Les Echos hôm nay cũng quan tâm đến việc tổng thống tương lai của Mỹ Donald Trump buộc các công ty phải đưa ra những tuyên bố sẽ đầu tư ở Mỹ.
Sau Lockheed Marin, Amazon, Fiat Chrysler hay Ford, trong tuần này đến lượt General Motors, Bayer và Walmart loan báo tạo ra thêm hàng ngàn việc làm ở Mỹ và đầu tư tại nước này hàng tỷ đô la.
Thật ra theo Les Echos, các công ty này phải làm như vậy để tránh những hậu quả từ những quyết định mà chính quyền Trump sẽ đưa ra. Ngành công nghiệp xe hơi của Mỹ sản xuất rất nhiều xe ở Mexico và rất ngại về mức thuế mà họ sẽ phải gánh chịu. Tập đoàn siêu thị Walmart, vốn nhập rất nhiều hàng từ Trung Quốc, sẽ lãnh đủ nếu nổ ra chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Lockheed Martin và Boeing thì phần lớn sống nhờ vào các đơn đặt hàng của Lầu Năm Góc.
Hiện tượng Macron
Về thời sự chính trị nước Pháp, tờ Libération dành nhiều trang để nói về sức thu hút ngày càng mạnh của ứng cử viên tổng thống Emmanuel Macron, tìm hiểu vì sao cựu Bộ trưởng Kinh tế đi đến đâu vận động, khán phòng đều chật cứng người.
Theo Libération, 9 tháng sau khi khởi động phong trào "En marche" (Tiến bước), ông Macron đã trở thành một hiện tượng. Trong khi các ứng cử viên bầu cử sơ bộ bên cánh tả không thu hút đủ người cho những hội trường nhỏ, thì các cuộc mít tinh của cựu Bộ trưởng Kinh tế trong tháng 1/2017 có cả ngàn người đến dự.
Tờ Libération cho rằng một trong những bí mật của Macron là khả năng "dịch chuyển liên tục" của ông. Khi còn là Bộ trưởng Kinh tế của Tổng thống François Hollande, Macron đã được nhiều dân Pháp hoan nghênh vì đã dám đụng vào những vấn đề mang tính biểu tượng của Đảng Xã hội : Luật làm việc 35 giờ/tuần, thuế đánh vào thu nhập cao… và dám chỉ trích chính phủ của ông bị xem là quá nhút nhát. Chính vì có những lập trường như vậy, mà lúc đó ông Macron thu hút cử tri cánh hữu nhiều hơn cử tri cánh tả, thu hút giới hưu trí và hành nghề tự do hơn là giới trẻ và người làm công ăn lương.
Nhưng nay, theo một chuyên gia được Libération trích dẫn, ứng cử viên Macron lôi kéo mọi thành phần cử tri của Pháp, với tỷ lệ ủng hộ bên cảm tình viên cánh tả lên tới 50%, và bên phía cảm tình viên đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa là 46%, những tỷ lệ rất cao so với các ứng cử viên khác.
Cho dù bị mô tả là "ứng cử viên của người giàu", vì trước đây ông từng là lãnh đạo ngân hàng, Macron vẫn được các tầng lớp bình dân ủng hộ ngày càng nhiều. Thậm chí, những người cho tới nay không thèm đi bỏ phiếu hoặc chỉ bỏ phiếu cho cực hữu hoặc cực tả, nay cũng thấy Macron hấp dẫn.
Pháp và nguy cơ thiếu điện trong mùa đông
Nhật báo công giáo La Croix báo động về tình hình an toàn hạt nhân "đáng ngại" của Pháp trong bối cảnh mức tiêu thụ điện tăng vọt do đợt lạnh hiện nay.
Theo Les Echos, hiện giờ dân Pháp có thể an tâm vì 9 lò phản ứng hạt nhân tạm dừng để kiểm tra đã được phép hoạt động trở lại, giúp nước Pháp đối phó với đợt lạnh hiện nay, kéo theo mức tăng tiêu thụ điện. Lãnh đạo Cơ quan An toàn Hạt nhân, một cơ quan độc lập, khẳng định kết quả kiểm tra các lò phản ứng nói trên là "khá tốt".
Thế nhưng, theo La Croix, tình hình chung lại không gây an tâm chút nào, những lý do đáng quan ngại về an toàn hạt nhân ở Pháp ngày càng nhiều, trong bối cảnh mà các nhà máy điện nguyên tử sắp bước vào tuổi 40, đặt ra vấn đề về việc có nên cho những nhà máy này tiếp tục hoạt động hay không. Nếu tiếp tục hoạt động thì phải bảo đảm an toàn hạt nhân như thế nào, nhất là với những bài học rút ra từ thảm họa Fukushima. Toàn bộ chi phí cho việc này lên tới 55 tỷ euros.
Tỷ phú Nga và thiên văn học Châu Âu
Về khoa học, tờ Le Figaro loan tin về việc một nhà tỷ phú Nga tham gia vào nghiên cứu thiên văn học của Châu Âu.
Đài Thiên văn Châu Âu Nam vừa ký một hiệp định với nhà tỷ phú Iouri Milner tài trợ cho một dụng cụ gắn trên Viễn vọng kính cực lớn (Very Large Telescope – VLT) đặt tại Chile. Những cải thiện nhờ công cụ mới này sẽ giúp cho VLT tìm ra những hành tinh mới trong hệ Alpha Centauri.
Vì sao nhà tỷ phú Nga chấp nhận tài trợ cho dụng cụ nói trên ? Bởi vì ông mơ ước rằng lần đầu tiên trong lịch sử, nhân loại sẽ có thể phóng một phi thuyền nhỏ lên một thiên thể nằm ngoài Thái dương hệ, với một vận tốc có thể lên tới 200 triệu km một giờ.
Hiện giờ, phi thuyền mà con người có thể phóng xa nhất là Voyager 1 chỉ mới di chuyển với vận tốc 60 ngàn km/giờ. Với tốc độ như vậy, phải mất 45 năm mới có thể ra khỏi Thái dương hệ và mất thêm… 18 ngàn năm nữa để đến được hệ Alpha Centauri ! Dự án của ông Iouri Milner là nhằm giảm thời gian của chuyến du hành này xuống chỉ còn 20 năm.
Tuy nhiên, theo Le Figaro, còn phải giải quyết nhiều vấn đề trước khi ước mơ của nhà tỷ phú Nga trở thành hiện thực. Chẳng hạn như làm sao tránh cho phi thuyền bị tan rã nếu đụng vào các đám mây khí khi bay với vận tốc kinh khủng như thế ? Hiện giờ chưa ai có thể trả lời câu hỏi này.
Thanh Phương
Đương nhiên, với hai nhà lãnh đạo của hai cái chế độ mà hàm lượng sự thật có thể đọc được qua bề nổi của chính sách và các phát ngôn công khai là thấp nhất trong các nguyên thủ quốc gia, thì chuyện đoán xem họ có thể nói thầm, nói vụng với nhau những gì là chuyện hoàn toàn bất khả thi.
Tập Cận Bình đón tiếp Nguyễn Phú Trọng ngày 120/01/2017 tại Bắc Kinh
Nhưng nếu với một mức độ khó đoán nhất của Tổng thống Mỹ vừa đắc cư,̉ mà vẫn có không ít nhà phân tích uy tín tốn không ít bút mực và thời gian để mò mẫm, phán đoán, thì biết rằng, dẫu những phỏng đoán đó ít và khó xác định nhất, nó có thể vẫn có tác dụng, và đem lại ít nhiều ích lợi.
Không rõ ông Tập nảy ra ý định mời ông Trọng sang thăm Trung Quốc từ bao giờ, nhưng chỉ xét bối cảnh gấp gáp ngay trước ngày Têt́ cổ truyền, vốn được coi là dịp chỉ dành cho những chuyện hiếu hỉ, chỉ giành cho những cuộc hộ ngộ giữa những người thân, không ai bàn chuyện quan trọng và nghiêm túc vào những ngày này, thì có thể đóan rằng, chuyện không phải là chuyện thường tình. Và vì vậy mà những chuyện đăng công khai trên mặt báo, chẳng hạn như việc bày ra chuyện bắn 21 phát đại bác, rồi lại long trọng ra tuyên bố chung, thực ra chỉ là việc vớ vẩn, diễn tuồng.
Bởi vì chuyến đi thăm không vào một cái dịp có ý nghĩa chính trị hay ngoại giao nào, không phải năm chăñ Năm hay chẵn Chục, cũng chẳng có lý do cụ thể gì, không theo một chương trình có sắp đặt trước nào. Vả lại, giữa hai nước không có diễn biến gì đặc biệt kể từ khi ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức hồi tháng 9/2016, tức là chỉ mới có bốn tháng, chẳng có lý do gì để cả hai nhà nước phải thăm nhau tới cấp Nguyên thủ.
Ban Đối ngoại trung ương ngày 9/1 ra thông báo, thì ngày 11/01/2017, ông Trọng đã lên đường đi thăm Trung Quốc 3 ngày. Chuyện lạ hiếm có. Một chuyêń thăm của một tổng bí thư nguyên thủ, chỉ cho công luận biết trước có 2 ngaỳ. Chắc chắn chuyện làm gì, đọc gì, sẽ không kịp có nghị quyết của bộ chính trị như tập quán.
Không có lý do gì cụ thể nhưng lại có nghi lễ 21 phát đại bác.
Đọc bản Tuyên bố chung lần này, nếu đem nó so sánh với tuyên bố chung trong chuyến thăm của ông Thủ tướng Phúc hồi tháng 9/2016, và với bản tuyên bố chung của chính ông Trọng thăm Trung Quốc tháng 4 năm 2015, thì thấy ro,̃ rằng, người ta đã chép lại chính những văn bản này, và chỉ sửa có một vài điều. Những Hiêp định hay những Ghi nhớ chỉ là sự tiếp tục hay kết quả của các bản ghi nhớ hay những dự thảo có từ những tuyên bố chung lần trước, có lẽ đã bị bỏ bê do sự hờn dỗi của Trung Quốc sau những vụ ầm ĩ về sự xích lại gần Mỹ của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 2016 vừa qua. Có vẻ như Trung Cộng làm lành, lại có vẻ như ông Trọng đi tìm sự che chở.
Những điều mà bản tuyên bố chung lần này, dù không mới, nhưng được nhắc lại và được nhấn mạnh hơn so hai bản nêu trên kia, đó là :
- Nhắc lại quan hệ hai nước là tài sản vô giá do Hồ Chủ tịch và cố Chủ tịch Mao vun đắp.
- Nhắc lại quy tắc 16 chữ vàng và quan hệ Bốn tốt.
- Tiếp tục làm tốt Hội thảo lý luận hàng năm.
- Xúc tiến chương trình đào tạo cán bộ lý luận và quản lý cao cấp.
Sở dĩ có hai điểm cần phải "nhắc lại" trong Tuyên bố, có lẽ vì sau chuyến thăm của Tổng Trọng sang Mỹ, sau vụ cá chết trên biển miền Trung do Formosa, nhưng có gốc tích từ âm mưu phá quan hệ Việt Mỹ của Trung Quốc, sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ sang Việt Nam, và sau tuyên bố Mỹ dỡ bỏ cấm vận vũ khí sát thương, có vẻ như, Đảng Cộng sản Việt Nam đã công khai nhạt tình anh em với Trung Quốc.
Hội thảo lý luận tổ chức luân phiên hàng năm giữa hai đảng là công cụ níu kéo, trói chặt Đảng Cộng sản Việt Nam vào với đảng đàn anh Trung Quốc bằng sợi dây chủ nghĩa Mác. Hội thảo này, kết thúc tại Thượng Hải tháng 5/2015, nhưng gần như bị bỏ lơ suốt cả năm 2016. Cho đến tận 23/12/2016, không biết do sức ép từ đâu và từ ai, mới tổ chức lại tại Hà Nội, nhưng lại không do ông Đinh Thế Huynh, đương kim Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương, hay ông Võ văn Thưởng, trưởng ban Tuyên giáo dẫn đầu như thông lệ, mà lại do ông Phạm Minh Chính, trưởng ban Tổ chức trung ương làm trưởng đoàn.
Điều này lại được nhấn mạnh trở lại trong bản Tuyên bố chung Trọng - Tập là một sự tự gán ghép của ông Trọng vào Trung Quốc, hay là áp lực trói buộc như một điều kiện mà ông Tập đưa ra, trước khi bố thí gì đó cho ông Trọng hay cho chế độ của ông Trọng ?!
Cùng với sự trói buộc này là Chương trình đào tạo cán bộ lý luận và quản trị cao cấp. Đây là điều kiện thứ hai, và là điều kiện sinh tồn của đảng cộng sản Việt Nam. Vì không khó khăn để hiểu rằng, đào tạo là là khuôn đúc. Những người sẽ nắm những chức vụ quan trọng trong guồng máy lãnh đạo của Việt Nam sẽ là những người theo khuôn Trung Quốc, có kiến thức của Trung Quốc, mang tư tưởng theo hệ thống tư tưởng Trung Quốc, sẽ phải chịu những ràng buộc thông qua hệ thống liên lạc được thiết lập kín, trói buộc họ với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Những cán bộ cốt cán này sẽ bị mua chuộc, bị cài bãy, phải trải qua các thử thách để tạo dựng hồ sơ cá nhân. Họ bị ép buộc trung thành với Trung Quốc. Chưa kể họ sẽ được huấn luyện để trở thành gián điệp cho Trung Quốc, hay một lực lượng chuẩn bị cho bất cứ một cuộc khủng hoảng chế độ nào.v.v. tóm lại trong tương lai, bộ máy Việt Nam sẽ do Trung Quốc kiểm soát.
Ông Trọng từng có kinh nghiệm này, từng dùng thủ đoạn này và có lẽ ông đã từng tìm cách từ chối nó.
Vậy tại sao có chuyến đi vội vàng và bí ẩn này. Nếu đọc kỹ cả những hiệp định hợp tác giao thông, cả kinh tế, cả quốc phòng, an ninh, cả văn hóa, gíao dục, thì có cảm giác như Việt Nam đã là một bộ phận, một địa phương thuộc Trung quốc. Và một câu hỏi đặt ra là, nếu ông Trọng và Đảng Cộng sản Việt Nam không chính thức bán nước, thì vì lý do gì ông Trọng chấp nhận những trói buộc trên ?
Chuyện này chỉ có thể giải thích bằng sự ra đời chính thức của Luật Nhân quyền Magnitski do chính Tổng thống Obama vừa ký phê chuẩn ngày 2/12/2016, và do chính tay Thượng nghị sĩ John McCain trình lên Quốc hội. Nếu kết hợp với chuyến thăm cuối cùng trước khi rời chức vụ tại Nhà Trắng của Bộ trưởng ngoại giao John Kerry, thì có thể giải thích thông điệp này như sau :
Cùng một lúc, cả bộ Ba Obama, Kerry và McCain đã mất cả bốn năm để làm chuyển hóa chế độ cộng sản Việt Nam theo hướng dân chủ hóa trong trật tự, hòa bình, như cố gắng cuối cùng, đã bị ông Trọng và Đảng Cộng sản Việt Nam lợi dụng và phản bội. Họ đã trở thành một lá bài trong trò chơi thể chế chính trị của ông Trọng và của Đảng Cộng sản Việt Nam. Công sức và những cố gắng của họ đã đổ xuống biển và biến họ thành những thằng ngốc tốt bụng. John Kerry đến lần cuối để nói lời vĩnh biệt chế độ đảng trị và để lại thông điệp rằng, những người Việt, nên tiên trách kỵ̉, hậu trách nhân. "Những thằng ngu thường tưởng rằng mình khôn hơn người khác".
Khi Magnitski chính thức có hiệu lực và phát huy tác dụng, thì ngay Nguyễn Phú Trọng có thể cũng bị quy kết vi phạm nhân quyền. Trong bộ máy chính quyền của Việt Nam, sẽ không ít hơn một phần ba số lãnh đạo chóp bu hoặc dính tội vi phạm luật nhân quyền, hoặc phạm tội tham nhũng, hoặc phạm tội cả hai. Và nghiêm trọng hơn, cái thể chế chính trị độc đảng phản dân chủ có bản chất vi phạm nhân quyền và nuôi dưỡng tham nhũng của Việt Nam sẽ không được công nhận là một thể chế chính danh theo pháp luật truyền thống quốc tế, có thể không được hưởng các quy chế đang áp dụng cho các chế độ thông thường.
Nếu chính phủ Việt Nam và Trung Quốc tới đây bị quy liệt vào danh sách quốc gia phân biệt và đàn áp nhân quyền, phân biệt và đàn áp tôn giáo và dung dưỡng tham nhũng hệ thống, cả hai sẽ không được hưởng các quyền tự do thương mại và các quyền tự do kinh tế khác. Tất cả các hiệp định đã ký kết có thể sẽ bị xét lại và sẽ bị siết chặt lại. Không phải vô tình khi Trump nói rằng ngay cả tư cách thành viên WTO của Trung Quốc cũng cần phải xem lại.
Hệ thống chính trị tương đồng duy nhất với chế độ độc đảng cầm quyền của Việt Nam, trên mặt Địa cầu chỉ còn lại nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Nhà nước duy nhất trên trái đất thừa nhận tính chính danh của Tổng bí thư như Nguyên thủ quốc gia chỉ còn lại duy nhất là Nhà nước Trung Quốc. Chỉ còn duy nhất Tập Cận Bình có thể bắn đại bác để đón tiếp ông Trọng. Bắc Triều tiên là một ngoại lệ bệnh tật. Cuba là người bạn cuối cùng đã ra đi nốt. Chỉ còn Trung Quốc, dẫu đất nước Việt có thể mất, sông núi, biển trời Việt có thể mất, nhưng chế độ thì không và cái chức Tổng bí thư của ông sẽ còn cớ lý để sống sót. Trung Quốc sẽ giúp ông ngồi vững trên ghế, để ông cùng họ chống lại Mỹ.
Trên trái đất, người Tàu chỉ còn Việt Nam cộng sản của ông Trọng được gọi là đồng chí. Người Tàu không có bạn, chưa bao giờ có bạn, sẽ không bao giờ có bạn. Những kẻ đi với họ chỉ là những con mồi mà họ sẽ ăn thịt vào lúc khẩn cấp, là những thằng ngốc mà vừa đá vào đít vừa nhét kẹo vào mồm. Họ chỉ nuôi ông để thí mạng ông khi cần bảo toàn cho sinh mệnh của họ.
Hai con người này gặp nhau vội vã sẽ có thể nói những gì ? Không, chẳng có gì cả, chỉ là hai thằng người ôm lấy nhau mà khóc để cùng cảm thấy bớt cô đơn, để cố che đậy sự lo sợ. Chúng sẽ bỏ Biển Đông lại, vì "nếu chỉ vì Biển Đông mà bị tách ra cho Mỹ diệt từng thằng thì cả hai cùng chết. Tàu phải sống, vì nếu Tàu chết, thì Việt Nam cộng sản không thể sống. Biển Đông là tiểu tiết, phải lấy Đại cục làm trọng".
Đấy là điều duy nhất họ nói với nhau, và chỉ giữa họ với nhau. Họ nói thầm và nói vụng với nhau. Người ngoài chỉ nghe thấy 21 phát đại bác.
Paris, 17/01/2017
Bùi Quang Vơm
Từ sau đại hội đảng lần thứ 18 (tháng 11/2012), chiến dịch chống tham nhũng tại Trung Quốc được ông Tập Cận Bình phát động mạnh mẽ với 1,2 triệu công chức bị kết án, tính đến đầu năm 2017. REUTERS/Carlos Barria/Files
Cuộc chiến chống tham nhũng của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng từ năm 2012, đã ngày càng có thêm nhiều nạn nhân : Một báo cáo ngày 09/01/2017 ghi nhận là trong 4 năm qua phải có đến 1,2 triệu người bị kết án. Chiến dịch không có dấu hiệu gì là kết thúc.
Thông tín viên RFI, Angélique Forget tường thuật từ Thượng Hải :
Chính Ủy Ban Kỷ luật Trung Ương của Đảng Cộng Sản Trung Quốc đã loan báo : Từ 2012 khi mở đầu chiến dịch chống tham nhũng, 1,2 triệu công chức đã bị kết án. Một con số rất lớn trong một đất nước có hơn 7 triệu công chức một chút.
Phát ngôn viên của Ủy Ban tỏ vẻ hài lòng và đảm bảo là chiến dịch chống tham nhũng này không dừng lại ở con số đó : "Chúng tôi sẽ tiếp tục và áp dụng chính sách không dung thứ". Bằng chứng là có 76 trường hợp ở cấp bộ trưởng.
Cách đây vài ngày, chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố là chiến dịch chống tham nhũng đã đến giai đoạn ‘nghiền nát’. Theo ông, căn bệnh này "hiểm họa lớn nhất ‘ mà Đảng duy nhất tại Trung Quốc phải đối phó.
Nhưng chiến dịch này thật ra đã cho phép vị chủ tịch gạt bỏ những đối thủ của ông. Vào mùa thu tới, đảng Cộng Sản sẽ tổ chức Đại Hội và ông Tập Cận Bình sẽ tranh một nhiệm kỳ nữa.
Để đạt mục tiêu ông không từ một thủ đoạn nào : vào tháng 10, một lãnh đạo vùng Vân Nam bị xem là quá ‘cồng kềnh’, và đã bị kết án tử hình vì nhận tiền đút lót.
Mai Vân
