Câu chuyện Tây Du Ký phổ biến khắp Á Đông, đến nay trẻ em Nhật Bản còn say mê phim hoạt họa Saiyuki (Tây Du Ký). Trẻ em Việt Nam thì đặt bài hát "Kìa Na Tra với Ông Tề đấu phép - Có bao nhiêu phép ông Tề thâu hết - Thế là Na Tra phải thua ông Tề !"

Cảnh sát đứng gác tại một cơ quan công quyền Hong Kong, 9/7/2020.

Ai từng đọc Tây Du Ký thì sẽ hiểu ngay, vào Tháng Bảy năm ngoái, khi dân Hồng Kông đang biểu tình rầm rộ, và bạo động bắt đầu, ông George Yeo đoán trước với các thính giả ở Singapore rằng Hồng Kông sẽ bị đặt một cái vòng kim cô lên đầu !

George Yeo, tên chữ Hán là Dương Vinh Văn, đã từng làm ngoại trưởng Singapore, cảnh cáo, "Hồng Kông sẽ không thoát ra khỏi được bàn tay Phật Tổ !" Khi nào ông Phật đặt cái "vòng kim cô" lên đầu thì chú Tôn Ngộ Không sẽ biết thân !

Ai đọc Tây Du Ký đều biết Tôn Ngộ Không vốn là một chú khỉ trên Hoa Quả Sơn, tu luyện nhiều kiếp, tự xưng là Tề Thiên Đại Thánh ! Ông thầy chú là Đường Tam Tạng không thể nào kiềm chế được học trò vì nó có tài đằng vân giá võ, nhún chân nhẩy là thoắt vọt lên chín tầng mây nhìn xuống cười. Thật không khác gì thanh niên Hồng Kông dùng internet thông tin cho nhau, hàng trăm ngàn người một lúc, rồi vượt qua Thái Bình Dương điều trần trước quốc hội Mỹ dù vẫn ngồi ở nhà mình ! Tôn Ngộ Không chỉ cần vặt một cái lông khỉ của mình, tung lên trời sẽ biến thành hàng ngàn chú khỉ mới giống hệt mình ! Các thanh niên ở Hồng Kông cũng làm phép biến thành hàng triệu, hai triệu người cùng đi biểu tình đòi dân chủ !

Muốn trị Tề Thiên Đại Thánh phải nhờ đến Phật Thích Ca ! Đức Phật đã giúp Đường Tăng, đặt cái vòng kim cô lên đầu Tôn Ngộ Không. Mỗi lần dậy dỗ chú khỉ không nghe thì Đường Tăng chỉ cần "niệm chú" là anh học trò nhức đầu không chịu nổi, phải ngoan ngoãn vâng lời thầy.

Tây Du Ký tiểu thuyết hóa chuyến đi của Thầy Huyền Quang (602-664) một mình đi "thỉnh kinh" ở Ấn Độ ; đi, về trong 17 năm rồi dịch kinh gần 20 năm, nhiều bản dịch bây giờ người Việt, người Nhật và Đại Hàn còn tụng đọc.

Khi Bắc Kinh ban hành đạo Luật An ninh Quốc gia ở Hương Cảng, lại phải có một người gốc Hoa khác mới nhớ lại chuyện ông Yeo ví von cái vòng kim cô trên đầu Tôn Hành Giả ! Ông Vương Hướng Vĩ, cựu chủ bút tờSouth China Morning Post ở Hồng Kông, khen rằng ông Georges Yeo có tài tiên tri ! Dân Hương Cảng đã thật sự bị đặt một cái Vòng Kim Cô trên đầu !

Nhưng đạo luật "Quốc gia An Toàn Pháp" thực ra có chỉ là một thứ Vòng Kim Cô nhẹ nhàng hay không ?

Dân Hồng Kông có thể đang bị một cái cùm sắt trùm lên đầu lên cổ, bịt cả mắt, cả miệng, còn khổ hơn Du Thản Chi (Thiên Long Bát Bộ, lại truyện Tàu !)

Khi một số sinh viên Hồng Kông biểu tình trương biểu ngữ với bốn chữ "Hương Cảng Độc Lập", lại còn phất cờ Mỹ và lên tiếng kêu gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump giúp họ, thì Bắc Kinh phải lo lắng. Năm 2003 chính quyền Hồng Kông đã đưa ra dự thảo luật về an ninh quốc gia, chiếu theo điều số 23 trong bản "hiến pháp" tạm thời gọi là Luật Căn Bản (Basic Law), nhưng không thành sau khi bị dân phản đối.

Bây giờ Quốc hội Trung Quốc làm luật, với những điều khoản rất khắc nghiệt và đặt ra các định chế thi hành luật ngay trong lãnh thổ Hồng Kông. Luật nêu lên bốn thứ tội chính : Đòi ly khai, bạo loạn chống chính quyền, khủng bố, và thông đồng với nước ngoài.

Đây là những điều mà luật lệ quốc gia nào cũng giống nhau. Nhiều điều khoản trong đạo luật của Bắc Kinh đã bị chỉ trích nhưng cũng thấy trong luật lệ ở các nước khác. Tháng 12 năm ngoái Đài Loan đã làm luật phạt những người nhận "tiền ủng hộ và chỉ thị từ người ngoại được để tổ chức biểu tình, vận động hành lang, vân vân, nhằm ngăn chặn âm mưu xâm nhập của Trung Quốc. Năm ngoái Singapore cũng làm đạo luật chống Thông tin sai lạc nhằm "làm mất lòng tin vào chính phủ", cho phép bắt giữ những người bị nghi ngờ trước khi được phép của tòa án. Hai năm trước, Australia đã làm luật về an ninh quốc gia, cho phép chính phủ nghe lén các cuộc điện đàm của dân. Đạo luật Patriot Act ở Mỹ sau vụ 11 tháng 9 năm 2001 cũng cho phép chính phủ bí mật theo dõi những người bị tình nghi khủng bố, trước khi được tòa án cho phép.

Với những đạo luật về an ninh khắt khe như thế, chính phủ các nước kể trên vẫn thi hành theo đúng tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng các quyền tự do căn bản của dân. Ở Hồng Kông, việc thi hành luật ra sao còn tùy chính sách của Bắc Kinh. Nhìn vào hành động cụ thể của họ, khi đó mới biết dân Hồng Kông sẽ chịu số phận của Tôn Hành Giả hay Du Thản Chi !

Câu hỏi quan trọng nhất của các nhà kinh doanh và giới đầu tư quốc tế là : Trung Quốc muốn chấm dứt chính sách "Một quốc gia, hai thể chế" (Nhất quốc lưỡng chế) của Hương Cảng hay không ? Dương Hiểu Minh (Zhang Xiaoming), người mới được Bắc Kinh bổ nhiệm cho đứng đầu cơ quan thi hành luật ở Hồng Kông nói rằng nếu Trung Quốc muốn chỉ có một chế độ duy nhất thì họ chỉ cần đem luật an ninh ở trong lục địa ra áp dụng, không cần soạn ra một đạo luật riêng cho thích hợp với Hồng Kông.

Liệu Bắc Kinh có muốn cướp đoạt các quyền tự do mà dân Hồng Kông đã được hưởng từ thời là thuộc địa hay không ? Họ sẽ phải thấy là không nên, và không cần, nếu phân tích lợi hại.

Ngay khi ban hành đạo luật an ninh, Bắc Kinh đã đạt được mục tiêu thứ nhất của họ là đe dọa dân Hồng Kông, sẽ chấm dứt không còn các cuộc biểu tình như đã xảy ra năm ngoái. Điều này đã thấy kết quả. Người Hồng Kông giờ biết rằng họ không thể hô hào "Độc lập". Họ cũng sẽ không thể kêu gọi Tổng thống Trump giúp sức, vì sẽ thông đồng với người nước ngoài. Các tổ chức chính trị của sinh viên như đảng Demosisto của Joshua Wong đã tự giải tán, nhiều thủ lãnh sinh viên đã đi trốn.

Vậy Bắc Kinh có lợi gì nếu vẫn duy trì đường lối Nhất quốc lưỡng chế, và chứng tỏ được rằng họ tôn trọng bản văn đã ký kết năm 1997 với chính phủ Anh ?

Bắc Kinh sẽ tiếp tục được lợi nếu cứ nuôi con gà đẻ trứng vàng này, dù trứng nhỏ hơn trước ! Mặc dù sau 23 năm địa vị kinh tế của Hồng Kông đã giảm xuống đối với lục địa nhưng các thành phố lớn trong nước Tàu vẫn chưa thay thế được. Giới tài chánh và kinh doanh quốc tế tin tưởng vào hệ thống pháp luật tại Hồng Kông và nền hành chánh được coi là sạch sẽ nhất Châu Á. Nếu người ta mất tin tưởng vào luật pháp, cảnh sát và các quan tòa, thì vai trò trung tâm tài chánh của Hồng Kông sẽ chấm dứt, không còn ích lợi gì cho nước Tàu nữa. Khi đó, Singapore sẽ đứng ra hưởng lợi chứ không phải Thượng Hải, Quảng Châu, hay Thẩm Quyến, vì không được ai tin tưởng như vậy.

Nếu muốn Hồng Kông tiếp tục là một trung tâm tài chánh quốc tế, thì sẽ phải giữ nguyên hệ thống kinh tế tư bản, bảo vệ quyền tư hữu ; và phải tôn trọng nền tư pháp độc lập.

Hiện nay Trung Quốc đang bị cả thế giới nghi ngờ, từ các hành độngxâm lăng hung bạo ở vùng biển Đông Nam Á, khiêu khích tại biên giới Ấn Độ, cho tới các trại tập trung người Uighur ở Tân Cương. Các nước Âu Châu, và nay cả chính phủ nước Anh đang lo ngại việc cho công ty Huawei xây dựng hệ thống viễn thông G5 mới. Ấn Độ đã cấm 59 ứng dụng (app) thông tin trên mạng xã hội xuất phát từ nước Tàu và đang xét lại 50 dự án đầu tư của các công Trung Quốc. Trận đại dịch Covid-19 khiến thế giới không thể tin chế độ độc tài đảng trị của họ có thể hành xử một cách minh bạch, công khai, và lương thiện !

Muốn xóa bỏ những mối nghi ngờ đó, thì Bắc Kinh phải chứng tỏ họ vẫn tôn trọng bản hiệp ước đã ký năm 1997 khi Anh quốc trao trả Hồng Kông ; tức là duy trì "một quốc gia, hai chế độ" được ghi trong Luật Căn Bản, là hiến pháp của Hồng Kông từ năm đó.

Thế giới tài chánh và đầu tư quốc tế sẽ quan sát coi cách chính quyền Hồng Kông đối xử với người dân như thế nào khi thi hành đạo luật Quốc gia An toàn.

Nhiều người Hồng Kông, trong đó có các doanh nhân và các luật gia, tin rằng tương lai sẽ không đến nỗi u tối. Ông Trương Kiến Tông, Matthew Cheung Kin-chung, người đứng đầu bộ máy hành chánh ở Hồng Kông gọi là Ty Chính Vụ, giải thích trên Facebook chính thức, rằng đạo luật an ninh mới sẽ không ảnh hưởng gì đến những quyền căn bản của dân, như tự do báo chí, tự do hội họp và quyền tự do phê phán các viên chức chính quyền.

Ông Trần Hoằng Nghị, Albert Chen Hung-yee, một giáo sư Luật khoa Đại học Hồng Kông chuyên về hiến pháp học, và cũng ngồi trong ủy ban về Luật Căn Bản của Thường vụ Quốc hội Trung Quốc, còn nói rằng dù với đạo luật mới thì một người dân Hồng Kông viết ý kiến đòi thay đổi hệ thống chính trị thành phố cũng không thể bị kết tội, nếu không sử dụng bạo lực hoặc các hoạt động phi pháp.

Sau khi chính quyền Hồng Kông nói rằng hô hào Quang phục Hương Cảng bây giờ là phi pháp, ông Pjilip Dykes, chủ tịch Luật sư đoàn thành phố phản đối, vì chính quyền không có quyền nói như vậy, chỉ có tòa án mới có quyền phán khẩu hiệu chính trị nào là phi pháp.

Một nhà báo đã hỏi bà Bộ trưởng Tư pháp của Hồng Kông rằng chính quyền có hay không thúc đẩy quan tòa để kết án người mới bị bắt trong ngày luật an ninh ra đời, vì mang trong túi tấm biểu ngữ viết khẩu hiệu Quang phục Hương Cảng, bà Trịnh Nhược Hoa, Teresa Cheng Yeuk-wah, đã hỏi lại : Làm sao có chuyện đó được ? Chính phủ nghĩ theo lối của chính phủ, tòa án suy nghĩ theo cách riêng của tòa !

Bà Đàm Huệ Châu, Maria Tam Wai-chu, phó chủ tịch ủy ban Luật Căn Bản Trung Quốc, mới nói rằng ngay việc dùng khẩu hiệu "Quang phục Hương Cảng" không thôi cũng không vi phạm vào đạo luật an ninh. Bà Đàm Huệ Châu đã tham gia ủy ban đó từ năm 1997 sau khi góp phần soạn thảo Luật Căn Bản ; bà cũng được coi là rất thân với Bắc Kinh ; cho nên ý kiến trên cho thấy việc thi hành đạo luật an ninh có thể không khắc nghiệt như mọi người lo ngại.

Có lẽ thị trường tài chánh đã biết trước điều đó. Cho nên Chỉ số Hằng Thịnh (Hang Seng) của Hồng Kông đã tăng 10% trong một tuần, sau khi đạo luật an ninh ra đời - trong khi thị trường Thượng Hải cũng tăng 8%. Thứ Bảy 4 tháng Bảy vừa rồi, năm cựu nghị viên thành phố đã thắng kiện khi một thẩm phán tòa Thượng thẩm ra lệnh cảnh sát không được theo dõi điện thoại của họ nữa, sau khi cuộc điều tra về họ đã kết thúc.

Tập Cận Bình đã đặt một đạo luật an ninh làm cái vòng kim cô trên đầu Hồng Kông, nhưng chắc ông ta cũng không muốn giết chết con gà vẫn còn đẻ trứng vàng quý giá này !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA 10/07/2020

Đỗ Phủ, Hoàng Bách, 02/07/2020

Hoàng Bách trò chuyện cùng Luật sư Đỗ Phủ

+ Chính phủ Anh triệu tập Đại sứ Trung Quốc ở London để phản đối về Luật an ninh ở Hồng Kông.

+ Chính phủ Anh nới rộng Luật nhập cư cho cư dân Hồng Kông.

+ Hạ Viện Mỹ thông qua Luật trừng phạt các giới chức Trung Quốc và Hồng Kông có liên quan tới Luật an ninh ở Hồng Kông.

Nguồn : Hoangbach Channel, 02/07/2020

Hồng Kông : Phát súng ân huệ hạ sát một nền dân chủ ngoại lệ

Hồng Kông tiếp tục là thời sự nóng trên báo Pháp ngày 02/07/2020. Chế độ Trung Quốc thô bạo bị lên án. Các nền dân chủ Tây phương cũng bị phê phán vì thái độ nhu nhược.

Cờ Trung Quốc và Hồng Kông trong lễ kỷ niệm 23 năm Hồng Kông được Anh Quốc trao trả lại cho Bắc Kinh. Ảnh ngày 01/07/2020. Anthony WALLACE / AFP

Kẻ mạnh chiếm thượng phong

Không hẹn mà nên, báo chí Pháp hôm nay đều dành trang nhất để tố cáo  bạo lực trong quan hệ quốc tế, trong chính sách quốc gia và cả trong xí nghiệp.

Bắc Kinh áp đặt chế độ áp bức tại Hồng Kông, tựa của Le Monde. Sáp nhập West Bank (Cisjordanie), ván cờ rủi ro của thủ tướng Israel Netanyahu, chủ đề chính của Le Figaro. Libération trình bày vụ án sách nhiễu tình dục trong công ty Ubisoft, số ba thế giới về trò chơi điện tử : hơn một chục giám đốc ra tòa.

Trang Châu Á của Le Monde hôm nay cũng rất súc tích : Hồng Kông, một ngoại lệ về tự do bị kết liễu một cách thô bạo. Tập Cận Bình và luật của kẻ mạnh. Kim Yo-jong, bàn tay thép của Bắc Triều Tiên. Ấn Độ cấm 59 ứng dụng điện thoại di động của Trung Quốc mà báo chí ở Bắc Kinh không phản ứng.

Phát súng ân huệ của Tập Cận Bình

Sự kiện mà nhật báo kinh tế Les Echos gọi là "Hồng Kông chuyển sang luật Trung Quốc" được Le Monde mô tả là "phát súng ân huệ của Bắc Kinh" tặng cho nền dân chủ tự do tại đặc khu, nơi mà không gian tự do mỗi ngày mỗi thu hẹp từ khi Tập Cận Bình lên cầm quyền ở Hoa Lục cách nay 7 năm.

Theo tường thuật của thông tín viên tại chỗ, đặc khu Hồng Kông là thành phố duy nhất của Trung Quốc là nơi mà các quyền tự do cá nhân được tôn trọng trước khi luật an ninh Trung Quốc ban hành, đạo luật mà dân biểu đối lập Claudia Ho gọi là "đạo luật khủng bố, đạo luật dọa nạt biến Hồng Kông thành con số không, thành một nơi không còn đối lập, không còn biểu tình phản kháng".

Chỉ mới vài giờ mà đã thấy đổi khác. Ngay một luật gia có tiếng tăm, cũng như nhiều người khác nữa, khi được nhà báo Pháp phỏng vấn, đều xin đừng nêu tên. Một thái độ chưa từng thấy tại Hồng Kông. Đúng như chính phủ Trung Quốc tuyên bố : "Luật an ninh quốc gia là lưỡi gươm treo trên đầu bọn thiểu số đe dọa an ninh quốc gia". Điều mỉa mai là chính quyền ra luật mà người dân Hồng Kông không hề được thông báo nội dung.

Đó cũng là nhận định của Le Figaro trong bài "Trung Quốc xuất khẩu công lý tùy tiện" : ngày thứ nhất, số người bị bắt lên đến hàng trăm.

Ngoại kiều và Hoa kiều phải thận trọng

Về chi tiết này, có lẽ phải tìm trên La Croix qua bài "Bắc Kinh khóa miệng Hồng Kông", La Croix cho biết một thông tin đáng ngại : mục tiêu của đạo luật triệt tự do này không chỉ giới hạn ở Hồng Kông mà còn nhắm vào kiều dân nước ngoài cũng như dân Hồng Kông định cư ở ngoại quốc "phạm tội khuynh đảo" sẽ bị trừng trị nếu đương sự đến Hoa lục hoặc Hồng Kông. 

Trong một bài khác "Bắc Kinh đập nát Hồng Kông", nhật báo công giáo  xem đây là bằng chứng quan hệ quốc tế trở lại thời dã man : chế độ Bắc Kinh xem chữ ký của chính họ không có một giá trị nào. Họ đã cam kết với Luân Đôn vào năm 1984, bảo đảm tự do cho Hồng Kông thêm 50 năm kể từ 1997. Nhưng Tập Cận Bình đã hành động như Putin đối với bán đảo Crimea.

An ninh quốc gia hay an ninh của Đảng cộng sản Trung Quốc ?

Le Monde cho rằng những người  ủng hộ Bắc Kinh chẳng có mấy ai. Trung Quốc ra tay thô bạo vì đảng cộng sản sợ hãi. Còn phản ứng quốc tế  mạnh hay yếu ? Báo chí Pháp thất vọng thái độ rụt rè của Châu Âu.

Nhìn từ Hồng Kông, thông tín viên Le Monde cho rằng phe ủng hộ Bắc Kinh chẳng bao nhiêu. Cụ thể, tại khu thương mại Causeway, ngày hôm qua, số dư luận viên thân Bắc Kinh ra đường cầm cờ đỏ 5 sao vàng và bìa các-tông với hàng chữ "giấc mơ Trung Hoa" có đông hơn ngày hôm trước một ít, trong khi phần còn lại của Hồng Kông "để tang" cho tự do.

Trên trường quốc tế chỉ có chính quyền Cuba ủng hộ luật an ninh của Bắc Kinh và nhân danh 52 nước đệ trình một dự thảo nghị quyết theo chiều hướng này lên Hội Đồng Nhân Quyền tại Genève. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhận định : Trung Quốc đang sợ hãi, sợ quyền tự do suy nghĩ và hành động của người Hồng Kông.

Cũng với nhận định là Đảng cộng sản lo sợ cho an nguy của họ chứ không phải vì an ninh quốc gia, bài xã luận "Triệt hạ Hồng Kông, thách đố phương Tây" của Le Monde, so sánh hai vụ việc xảy ra cách nhau 30 năm : Chiến xa Trung Quốc không tràn vào đường phố Hồng Kông như ở Thiên An Môn năm 1989 nhưng luật an ninh cũng gây kinh hãi không kém : Thương gia gỡ khẩu hiệu treo trong cửa kính, số người xin visa di cư tăng lên hàng ngàn.

Thật ra, theo Le Monde, đối tượng trừng trị của Bắc Kinh không phải là những tiếng nói hiếm hoi đòi độc lập. Chính vì muốn bảo vệ an toàn cho chế độ chính trị mà Tập Cận Bình mới xem chiến tranh thương mại do Mỹ phát động cũng như nghị quyết của quốc hội Mỹ chống Trung Quốc chà đạp nhân quyền, nhất là tại Tân Cương, là những yếu tố làm tăng thêm rủi ro cản trở Trung Quốc thực hiện tham vọng chiếm vị trí trung tâm trên sân khấu quốc tế. Do vậy, phải cần triệt ngay phong trào phản kháng tại Hồng Kông. Trong bối cảnh Hoa Kỳ và Châu Âu bận tâm chống dịch, Covid-19 đúng là cơ hội trời cho để Bắc Kinh ra tay, thách thức.

Châu Âu đánh mất linh hồn ?

Les Echos trong bài xã luận "Đánh mất linh hồn", không giấu tức giận  thái độ "im lặng đáng kinh ngạc của Liên Hiệp Châu Âu trước hành động chệch hướng" của Bắc Kinh. Cũng vì nội bộ chia rẽ và cũng vì quyền lợi thương mại  mà Châu Âu không có thái độ cương quyết như đã trừng phạt Bắc Kinh sau vụ đàn áp Thiên An Môn. Thái độ cứng rắn đó, đúng vào lúc Đặng Tiểu Bình muốn xích lại gần với phương Tây, làm cho Trung Quốc bị cô lập.

Những gì Bắc Kinh làm ở Hồng Kông ngày nay, cũng đi ngược lại các giá trị nền tảng của Châu Âu. Một lãnh thổ có tự do, có nhà nước thượng tôn pháp luật, nay bị rơi vào tay một chế độ phủ nhận các giá trị đó, thế mà Châu Âu, hãnh diện là khối thương mại lớn nhất hành tinh, lại bị tê liệt vì sợ làm phật lòng đối tác thương mại số hai sau Hoa Kỳ. Vậy thì tuyên bố mới đây, gọi Trung Quốc là "đối thủ trên mọi mặt" để làm gì ? Les Echos đặt câu hỏi.

Nga thuê Taliban ám sát lính Mỹ và đồng minh ?

Trang quốc tế của Libération tập trung vào hồ sơ Nga ve vãn Taliban với hai mục đích : Vừa phá hòa đàm Mỹ - Taliban tại Afghanistan, vừa để mượn tay Hồi giáo võ trang giết binh sĩ Mỹ trả thù cho lính đánh thuê Nga bị oanh kích chết ở Syria. Mục tiêu thứ nhất dường như bất thành vì Mỹ và Taliban đã đạt được thỏa thuận, Mỹ rút quân, Taliban ngăn chặn các tổ chức thánh chiến khác tấn công quyền lợi của Hoa Kỳ. Chuyện thứ hai bị CIA phát hiện nhưng hệ quả tác động đến tận Nhà Trắng và tổng thống Donald Trump.

Câu hỏi cốt lõi là Donald Trump có biết hay không ? Chuyện nghiêm trọng như thế là tại sao không được báo cáo ? Còn đã biết thì sao không có phản ứng với Nga ? Theo Libération, thái độ tung hỏa mù của Nhà Trắng và một số thượng nghị sĩ Cộng hòa bênh vực Donald Trump, sau khi New York Times tiết lộ đã làm một thượng nghị sĩ Cộng Hòa khác là Ben Sasse nổi cáu : Tổng tư lệnh tối cao có biết chuyện nghiêm trọng này hay không ? Nếu không thì tại sao hỡi trời ?

Một số chủ đề khác đáng chú ý

Le Monde cho rằng đại dịch Covid tiếp tục hoành hành tại Mỹ làm suy yếu tổng thống Donald Trump trong mùa tái tranh cử. Le Monde cũng đặt biệt tường thuật hành trình tìm đất sống và thảm nạn của thuyền nhân Rohingya.

Les Echos với "Trưng cầu dân ý" ở Nga : chính quyền Nga cố hết sức bảo đảm cho chủ nhân điện Kremlin được thật nhiều phiếu thuận để đạt kỷ lục thời gian cầm quyền tại nước Nga thời hiện đại, nhưng với cái giá "gian lận", hình như là như thế.

Le Figaro lo ngại những hệ quả mà ngay giới quân sự Israel cũng không thể tiên liệu nếu thủ tướng Netanyahu thi hành lời đe dọa sáp nhập thung lũng Cisjordani. Không kể phản ứng tuyệt vọng của người Palestine, quyết định của Israel sẽ là món quà cho đối thủ Iran, và hai tổ chức Hồi giáo Hezbollah và Hamas, cánh tay nối dài của Teheran trong khu vực.

Tú Anh

Luật an ninh Hồng Kông, hồi kết của ảo tưởng phương Tây về Trung Quốc

"Hồng Kông : Trung Quốc áp đặt luật an ninh" là tít chính của Le Monde hôm nay với nhận định, luật này đã làm tắt hẳn ảo tưởng của phương Tây về một sự mở cửa dân chủ của chế độ Bắc Kinh. Hồng Kông cũng là chủ đề được các báo Paris bàn luận nhiều nhất, bên cạnh sự kiện nước Đức của bà Angela Merkel chính thức làm chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu (EU).

Cảnh sát chống bạo động canh gác người biểu tình tại một trung tâm mua sắm, vào thời điểm Quốc hội Trung Quốc họp thông qua luật "an ninh quốc gia" Hồng Kông. Ảnh chụp ngày 30/06/2020. © Reuters/Tyrone Siu

Một năm sau phong trào dân chủ, Bắc Kinh ra luật "bàn tay sắt" với Hồng Kông

Le Monde lưu ý, theo truyền thống thì ngày 1 tháng Bảy tại Hồng Kông được đánh dấu bằng hai sự kiện riêng biệt : lễ thượng kỳ với diễn văn của trưởng đặc khu, và cuộc tuần hành lớn của người dân vào buổi chiều. Năm 2003, có đến nửa triệu người tham gia cuộc tuần hành để chống lại luật an ninh được dự kiến trong điều 23 Luật căn bản (Hiến pháp) Hồng Kông.

Trước sự chống đối này, Bắc Kinh đã quyết định áp đặt một cách thô bạo. Lần đầu tiên cuộc tuần hành và hai cuộc tập họp khác hôm nay bị cấm, với cái cớ dịch bệnh virus corona.

Le Figaro và Les Echos nhắc lại, ngày 1 tháng Bảy năm ngoái, các thanh niên biểu tình đòi dân chủ đã xông vào Nghị Viện Hồng Kông, giương lá cờ Anh, thách thức quyền lực độc tài Trung Quốc. Hôm qua 30/06 dưới pa-nô búa liềm, Quốc hội Trung Quốc đã thông qua luật "an ninh quốc gia", mang lại phương tiện đàn áp tại đặc khu vốn được bảo đảm quyền tự trị cho đến năm 2047 thông qua một hiệp ước với Anh quốc.

Cai trị Hồng Kông thông qua gieo rắc sợ hãi

Libération nhận xét, chỉ trong vài tuần lễ, Bắc Kinh đã áp đặt điều mà chính quyền Hồng Kông không thể buộc được cho người dân suốt 23 năm qua : một luật an ninh quốc gia mà cả 7,5 triệu dân lẫn Nghị Viện Hồng Kông đều không được tham vấn. Đạo luật có nội dung được giữ kín đến phút chót, được ban hành vào 23 giờ địa phương và có hiệu lực ngay lập tức. Le Monde dẫn lời ông Đái Khải Tư (Philip Dykes), chủ tịch luật sư đoàn Hồng Kông coi đây là chuyện vô tiền khoáng hậu về mặt hiến định.

Theo luật này, Bắc Kinh có thể trừng phạt mọi hành động "ly khai", "nổi dậy", "khủng bố", "thông đồng", những khái niệm mơ hồ trong luật an ninh Trung Quốc để đàn áp đối lập ở Hoa lục. Nếu vi phạm luật, có thể bị dẫn độ sang Trung Quốc, khung hình phạt cao nhất là chung thân đối với những người lãnh đạo phong trào. Tội "khủng bố" được định nghĩa rất rộng, từ quăng bom xăng đến làm hư hại, bôi bẩn phương tiện công cộng.

Những tiếng nói quan ngại của các tổ chức phi chính phủ, của G7, NATO, Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu đều không có tác dụng, kể cả những biện pháp trừng phạt đầu tiên của Washington. Amnesty International cho rằng mục đích của Bắc Kinh là "cai trị Hồng Kông thông qua sự sợ hãi".

"Nhất quốc, lưỡng chế" đã chết cùng với tương lai Hồng Kông

Nhiều người Hồng Kông vội vã gỡ những tấm áp-phích ủng hộ dân chủ, những tài khoản Twitter, WhatsApp, Telegram xóa đi những nội dung chống chế độ. Một nhà đấu tranh tên tuổi khuyến cáo "Hãy xóa hết những trao đổi của chúng ta trên WhatsApp", luật sư Lương Doãn Tín (Wilson Leung) nhận xét "Sự giải thể Hồng Kông diễn ra với tốc độ khủng khiếp".

Hoàng Chi Phong (Joshua Wong) rời khỏi đảng Demosisto (Hương Cảng Chúng Chí), và đảng này cùng với nhiều đảng khác giải thể trong cùng ngày hôm qua. Lương Tụng Hằng (Baggio Leung), nhóm Hong Kong National Front giải thích đó là "để giảm thiểu nguy cơ". "Hai năm qua, nhóm bị truyền thông thân Bắc Kinh theo dõi sát, chụp hình các thành viên và người tình nguyện". Dân biểu trẻ này bị loại năm 2016, vì khi tuyên thệ anh trương dải băng rôn có hàng chữ "Hồng Kông không phải là Trung Quốc".

Cũng như anh, vài trăm người khác không thể rời đặc khu vì hộ chiếu đã bị tịch thu trong khi chờ ra tòa : từ tháng 6/2019 đến tháng 5/2020 cảnh sát đã bắt trên 9.110 người. Một số đã tự tìm đường ra đi, như nhà đấu tranh đòi độc lập Trần Gia Câu (Wayne Chan) hôm Chủ nhật loan báo đã đi tị nạn. Cựu trưởng đặc khu Lương Chấn Anh (Cy Leung) chưa chi đã hứa thưởng 1 triệu đô la Hồng Kông (114.729 euro) cho những ai giúp bắt được những "kẻ vô lại" này.

Một ủy viên hội đồng địa phương chua chát : "Quy chế một đất nước, hai chế độ đã chết, cùng với tương lai của Hồng Kông. Ai muốn đầu tư vào một nơi mà luật lệ nằm trong tay Bắc Kinh ? Các nhà đầu tư và tư bản sẽ dần dà ra đi".

Bắc Kinh muốn triệt tiêu tinh thần tự do của người Hồng Kông

Không chỉ có thế, Bắc Kinh còn muốn kiểm soát cả tư tưởng,  tiêu diệt tinh thần tự do của người Hồng Kông, và đặc biệt nhắm vào các lãnh vực văn hóa, giáo dục, truyền thông.

Le Monde cho biết một cuộc triển lãm và trình diễn nghệ thuật mang tên "Câu chuyện của năm đầu tiên", vẽ lại 12 tháng biểu tình đòi dân chủ ở đặc khu dự kiến diễn ra vào tuần trước, đã bị ách lại hai ngày trước khi khai mạc.

Các đài truyền hình và truyền thanh phát thông cáo tố cáo "những kẻ nổi dậy", nêu ra các hình phạt, trên nền tiếng còi xe cấp cứu. Cư dân được kêu gọi không ủng hộ biểu tình, phải chọn lựa trật tự ổn định xã hội. Những tấm áp-phích to tướng xuất hiện đầy trên các đường phố, hành lang métro, trạm xe buýt, trùm lên toàn bộ các toa tàu điện, ca ngợi đạo luật "an ninh quốc gia".

"Giáo dục ái quốc" để tẩy não ?

Một nhà sản xuất phim ảnh, từ năm 2018 đã cho biết các đối tác Trung Quốc luôn áp đặt trong hợp đồng một điều khoản cấm các bình luận chính trị. Tháng 12/2015, một năm sau "Phong trào Dù vàng", tập đoàn Alibaba mua lại nhật báo uy tín Hồng Kông South China Morning Post, và từ đó các vấn đề nhạy cảm ít được đề cập tới, những cây bút xông xáo nhất biến mất. Toàn bộ truyền thông đều biết rằng phải tự kiểm duyệt.

Giáo sư xã hội học Lưu Triệu Giai (Lau Siukai), phát ngôn viên một think tank thân Bắc Kinh cho rằng nhà trường, báo chí và chính quyền phải  "giáo dục ái quốc" - một chương trình tẩy não từng bị thất bại bởi Hoàng Chi Phong, lúc đó mới là một học sinh 15 tuổi.

Trong khi hệ thống giáo dục Hồng Kông luôn khuyến khích tinh thần phản biện, quan điểm mao-ít "chỉnh đốn tư tưởng" lại được làm sống dậy. Một đại biểu địa phương nhấn mạnh cần phải chống lại tuyên truyền của chính quyền và giải thích cho những người chưa hiểu, vì tuyên truyền lặp đi lặp lại không phải là không có tác động.

Hồi kết của ảo tưởng phương Tây về dân chủ hóa Trung Quốc

Trong bài phân tích "Hồi kết của ảo tưởng phương Tây khi chìa bàn tay hòa hiếu với Trung Quốc", Le Monde nhận định việc thông qua luật an ninh Hồng Kông đã làm tắt lịm niềm hy vọng vốn là cơ sở cho chính sách mở cửa của Hoa Kỳ. Phương Tây đã sai lầm khi tin tưởng vào Trung Quốc ? Cuộc tranh luận một lần nữa được dấy lên.

Ngày 01/07/1997 khi Anh vừa trao trả, phương Tây tràn ngập lạc quan. Tổng bí thư Triệu Tử Dương (Zhao Ziyang) khẳng định "chắc chắn Hồng Kông sẽ được quản lý một cách dân chủ". Ngay cả sau vụ thảm sát Thiên An Môn, đến năm 2001 Trung Quốc vẫn được gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), và một số người mơ rằng Hồng Kông sẽ gieo virus dân chủ vào xã hội Trung Quốc.

Phương Tây giờ đây phải để tang cho một chính sách mà đối với Pháp đã bắt đầu từ năm 1964, khi tướng De Gaulle công nhận Trung Quốc cộng sản, và được áp đặt sau chuyến thăm của ông Richard Nixon năm 1972. Tổng thống Mỹ dù chống cộng vẫn cho rằng không nên để Trung Quốc đứng ngoài cộng đồng các quốc gia, và chính sách này được đeo đuổi suốt nửa thế kỷ.

Orville Schell, chuyên gia về Trung Quốc kể lại, sau vụ Thiên An Môn, tổng thống George Bush cha bí mật gởi cố vấn an ninh quốc gia Brent Scowcroft đến Bắc Kinh để nối lại đối thoại, cho biết "người dân Mỹ bị sốc" và "tổng thống Bush đang rất khó xử". Đặng Tiểu Bình, kẻ chủ trương vụ thảm sát thay vì ở thế thủ, lại ngang nhiên khẳng định "không bao giờ để cho bất kỳ ai can thiệp vào chuyện nội bộ của Trung Quốc".

Sự ngạo mạn cộng sản của Tập Cận Bình

Nhà Trắng biện minh cho chủ trương hòa dịu là tự do hóa kinh tế sẽ giúp dân chủ hóa các chế độ toàn trị. Thực tế đã diễn ra ngược lại. Trong cuốn "Cái chết của sự cam kết" (The Death of Engagement), Orville Schell nhận định, chính sách từng mang lại 50 năm hòa bình thịnh vượng nay đã cáo chung. Nếu Trung Quốc không cải cách chính trị và chuyển đổi để hội nhập vào trật tự thế giới, không có lý do gì để Hoa Kỳ  tiếp tục chìa tay ra cho Bắc Kinh. Bởi vì Tập Cận Bình coi cải cách là mối đe dọa cho đảng cộng sản.

Chính quyền Donald Trump còn đi xa hơn, cho rằng sai lầm trên là "thất bại lớn nhất trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ kể từ thập niên 30", và cần phải sửa đổi lại "40 năm quan hệ với Trung Quốc theo kiểu một chiều, bất công".

Trong khi phương Tây nhận ra chính sách hòa hiếu đã giúp Trung Quốc làm giàu trên lưng của mình, Bắc Kinh lại cho đây là một cái bẫy mà họ tự hào đã không rơi vào. Các nhà lãnh đạo cộng sản coi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 cho thấy sự yếu kém của kinh tế thị trường, và đại dịch virus corona chứng tỏ ưu thế của chế độ Trung Quốc.

Từ nhiều năm qua, Tập Cận Bình đã đưa ra quan điểm mô hình phương Tây đang đi xuống. Việc siết chặt Hồng Kông là bằng chứng cho thấy Trung Quốc nghĩ rằng họ đang ở thế thượng phong ; và có rất ít hy vọng những "quan ngại sâu sắc" của các ngoại trưởng G7 hôm 17/06 làm thay đổi được ý đồ của Bắc Kinh. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) còn tuyên bố đạo luật của Mỹ về Hồng Kông "xứng đáng quẳng vào thùng rác".

Tái thúc đẩy kinh tế Châu Âu : Thách thức của bà Angela Merkel

Les Echos hôm nayquan tâm đến "Airbus, cú sốc xã hội mang tính lịch sử". Tập đoàn hàng không Châu Âu sa thải 15.000 nhân viên trong đó có 5.000 người tại Pháp, do thị trường thế giới sụt giảm lâu dài. Libération dành trang bìa cho "Thế hệ sinh thái" với các tân thị trưởng của đảng Xanh lên nắm quyền sau cuộc bầu cử hôm Chủ nhật tại Pháp.

Hôm nay 01/07/2020 Đức trở thành chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu, vào lúc chỉ còn một năm nữa bà Angela Merkel sẽ rời chính trường. Trang nhất của La Croix đăng ảnh nữ thủ tướng giữa lá cờ Châu Âu với hàng tựa lớn "Thời điểm của bà Merkel". Tương tự, Le Figaro chạy tựa "Thách thức Châu Âu cuối cùng của bà Angela Merkel" : trong sáu tháng đứng đầu Châu Âu, ưu tiên của bà là thuyết phục được các nước còn chống đối thông qua kế hoạch tái thúc đẩy 750 tỉ euro.

Le Figaro nhận định cho đến nay, Đức vẫn đóng vai trò "con kiến" trong truyện ngụ ngôn của La Fontaine. Libération nhắc lại, khi khu vực đồng tiền chung gặp khủng hoảng (2010-2012), bà Merkel đã tuyên bố cần phải "bước qua xác chết" của bà mới có thể phát hành trái phiếu Châu Âu (eurobond).

Nhưng nay tầm cỡ của đại dịch virus corona khiến Berlin ý thức được không thể để thị trường chung sụp đổ, vì chính lợi ích của Đức, nhất là trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung. Con virus từ Vũ Hán đã làm nữ thủ tướng thay đổi 180°, trong nhiệm kỳ này bà Merkel phải thuyết phục được nhóm "cứng đầu" (Áo, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan). Cặp Pháp-Đức lại tiếp tục là đầu tàu, một tin tốt lành cho Châu Âu.

Cơ may cuối cùng cho Châu Âu

Đức lên nhậm chức chủ tịch EU một cách không kèn không trống, chỉ qua một thông điệp video của bà Merkel và một thông cáo ngắn gọn của bộ Ngoại Giao. Nhiệm kỳ của Angela Merkel có lẽ cũng giống như 15 năm cầm quyền của bà : thực dụng, hiệu quả.

Le Figaro nhận định nước Đức đang được những ngôi sao tốt chiếu mệnh : các lực lượng cánh trung ở Châu Âu đã thay chân phe cực đoan, tạo môi trường thuận lợi cho nhiệm kỳ. Sự co cụm của chính quyền Trump cũng buộc Châu Âu phải tự lực cánh sinh, bảo vệ những giá trị lâu nay của mình.

Trong bài xã luận "Cơ hội cuối cùng", La Croix cũng cho rằng đang hội đủ những điều kiện để có được sự tương trợ trong Châu Âu. Trong bối cảnh các cường quốc : Hoa Kỳ của ông Donald Trump, Trung Quốc của Tập Cận Bình, Nga của Vladimir Putin đối địch với nhau, Châu Âu phải dựa vào nội lực. Và điều may mắn là Đức, quốc gia hùng mạnh nhất Châu Âu lên làm chủ tịch luân phiên, với vị thủ tướng vào thời kỳ cuối trên chính trường nên không có gì để mất. Cần phải nắm lấy cơ hội này, vì sẽ không còn có dịp may nào khác.

Thụy My

Trung Quốc nói hành động của Mỹ về Hong Kong ‘sẽ thất bại’ (VOA, 31/05/2020)

Cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản cầm quyền Trung Quốc ngày thứ Bảy nói rằng quyết định của Mỹ chấm dứt một số đặc quyền thương mại dành cho Hong Kong là "can thiệp thô bạo" vào chuyện nội bộ của Trung Quốc và "chắc chắn sẽ thất bại".

Người biểu tình ủng hộ Trung Quốc bên ngoài Lãnh sự quán Mỹ ở Hong Kong, ngày 30 tháng 5, 2020.

Chính phủ Hong Kong gọi loan báo của Tổng thống Donald Trump là không chính đáng và nói rằng họ "không lo lắng thái quá về những lời đe dọa như vậy", dù có những lo ngại rằng nó có thể khiến các công ty rời bỏ trung tâm thương mại và tài chính này của Châu Á.

Một bài xã luận đăng trên tờ Nhân dân Nhật báo nói rằng những nỗ lực "ép buộc Trung Quốc nhượng bộ về những lợi ích cốt lõi bao gồm chủ quyền và an ninh bằng cách hăm dọa hoặc cưỡng ép... chỉ có thể là suy nghĩ viển vông và mơ giữa ban ngày !"

Bước đi của ông Trump được đưa ra sau khi Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc ngày thứ Năm biểu quyết bỏ qua cơ quan lập pháp Hong Kong và tự mình soạn thảo và ban hành luật an ninh quốc gia cho lãnh thổ bán tự trị này. Các nhà hoạt động dân chủ và nhiều chuyên gia pháp lí lo ngại rằng luật này có thể hạn chế tự do ngôn luận và các hoạt động chính trị đối lập.

Trung Quốc đến cuối ngày thứ Bảy vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức vào, nhưng trước đó cho biết họ sẽ trả đũa nếu Mỹ thực hiện lời đe dọa rút lại các đặc quyền thương mại cấp cho Hong Kong sau khi lãnh thổ này được Anh bàn giao cho Trung Quốc cai trị vào năm 1997.

"Hành động bá quyền này nhằm can thiệp vào sự vụ ở Hong Kong và can thiệp thô bạo vào chuyện nội bộ của Trung Quốc sẽ không làm người dân Trung Quốc sợ hãi và chắc chắm sẽ thất bại", tờ Nhân dân Nhật báo nói.

Tại Hong Kong, một nhóm nhỏ những người ủng hộ Bắc Kinh tuần hành đến Lãnh sự quán Mỹ vào ngày thứ Bảy mang cờ Trung Quốc và các biểu ngữ phản đối "sự can thiệp của Mỹ vào chuyện nội bộ của Trung Quốc" và gọi ông Trump là "vô liêm sỉ và vô dụng".

Ở những nơi khác trong thành phố, các nhà hoạt động trẻ tuổi bao gồm Joshua Wong đã tổ chức một cuộc họp báo để chào đón loan báo của ông Trump, và cố gắng hạ giảm tầm mức của bất kì hậu quả kinh tế nào.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan tới Hong Kong đã gia tăng trong năm qua, với việc Mỹ bênh vực những người biểu tình ủng hộ dân chủ và Trung Quốc phỉ báng họ là những kẻ khủng bố và li khai.

Ông Trump ngày thứ Sáu nói rằng chính quyền của ông sẽ bắt đầu loại bỏ "một loạt" các thỏa thuận cho phép Hong Kong có được mối quan hệ với Mỹ mà Trung Quốc đại lục không có được, bao gồm quy chế miễn trừ kiểm soát đối với một số mặt hàng xuất khẩu.

*********************

Giới chức Hong Kong phản bác quyết định của Mỹ tước bỏ địa vị đặc biệt (VOA, 30/05/2020)

Các quan chức Hong Kong ngày thứ Bảy chỉ trích các bước đi của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm tước bỏ địa vị đặc biệt của thành phố này trong một nỗ lực trừng phạt Trung Quốc vì áp đặt luật an ninh quốc gia lên trung tâm tài chính toàn cầu này.

Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc trong tuần này đã phê chuẩn quyết định soạn thảo luật an ninh quốc gia bị cho là sẽ làm suy yếu quyền tự trị của Hong Kong.

Phát biểu vài giờ sau khi ông Trump nói rằng thành phố không còn được quyền hưởng các đặc quyền kinh tế và một số quan chức có thể phải đối mặt với chế tài, Cục trưởng Cục Bảo an John Lee nói với các phóng viên rằng Hong Kong không thể bị đe dọa và sẽ xúc tiến các luật mới.

"Tôi không nghĩ rằng họ sẽ thành công trong việc sử dụng bất cứ phương tiện nào để đe dọa chính phủ (Hong Kong), bởi vì chúng tôi tin rằng điều chúng tôi đang làm là đúng", ông Lee nói.

Ty trưởng Ty Luật chính Teresa Cheng nói cơ sở cho các hành động của ông Trump là "hoàn toàn sai trái", nói rằng luật an ninh quốc gia là hợp pháp và cần thiết cho cựu thuộc địa của Anh.

Trong những lời lẽ cứng rắn nhất từ trước đến nay, ông Trump nói rằng Bắc Kinh đã nuốt lời về việc duy trì quyền tự trị ở mức cao của Hong Kong, bằng cách đề xuất luật an ninh quốc gia và lãnh thổ này không còn có quyền hưởng các đặc quyền kinh tế của Mỹ.

"Chúng tôi sẽ có hành động rút lại sự biệt đãi dành cho Hong Kong về vấn đề hải quan và du hành vốn khác biệt với phần còn lại của Trung Quốc", ông Trump nói hôm thứ Sáu. Ông nói thêm rằng Washington cũng sẽ áp đặt chế tài lên các cá nhân bị xem là chịu trách nhiệm về việc "bóp nghẹt hoàn toàn tự do của Hong Kong".

Ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng dự luật của Trung Quốc là một thảm kịch đối với thế giới, nhưng ông không đưa ra thời gian biểu cho các hành động của mình, khiến cư dân, các doanh nghiệp và quan chức Hong Kong băn khoăn không biết chính quyền của ông sẽ đi xa tới mức nào.

Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của Trung Quốc trong tuần này đã phê chuẩn quyết định soạn thảo luật pháp cho Hong Kong nhằm khống chế hành động phản loạn, li khai, khủng bố và sự can thiệp của nước ngoài. Các nhân viên an ninh và tình báo của đại lục có thể lần đầu tiên được đưa tới đồn trú tại thành phố.

Nhà chức trách ở Bắc Kinh và Hong Kong khẳng định luật pháp sẽ chỉ nhắm vào một số nhỏ "những kẻ gây rối" đe dọa tới an ninh quốc gia của Trung Quốc. Họ nói rằng hành động như vậy là cấp thiết sau nhiều tháng biểu tình chống chính phủ, chống Trung Quốc mà đôi khi trở nên bạo lực, làm rung chuyển thành phố vào năm ngoái.

********************

Hong Kong sẽ thế nào khi bị Mỹ tước ‘quy chế đặc biệt’ ? (VOA, 30/05/2020)

Hong Kong sẽ bị Mỹ đánh thuế y như Trung Quốc và sẽ mất đi lợi thế như là một trung tâm tài chính hàng đầu thế giới sau khi Mỹ tuyên bố hủy quy chế đặc biệt dành cho vùng lãnh thổ này của Trung Quốc, một nhà quan sát nói với VOA.

Chính quyền Trung ương Bắc Kinh được xem là đang ngày càng siết chặt quyền tự trị của Hong Kong

Hôm 29/5, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ bắt đầu bãi bỏ các ưu đãi đặc biệt dành cho Hong Kong, sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ xác quyết hồi đầu tuần rằng vùng lãnh thổ này ‘không còn tự trị’ từ Trung Quốc đại lục.

Động thái này sẽ ảnh hưởng đến ‘toàn bộ thỏa thuận’ mà Mỹ có với Hong Kong, ông Trump phát biểu từ Vườn Hồng ở Nhà Trắng, bao gồm hiệp ước dẫn độ và các đặc quyền kinh tế được ghi trong luật của Hoa Kỳ vốn tách bạch Hong Kong với Trung Quốc đại lục.

‘Bắc Kinh thất hứa’

"Chúng tôi sẽ có hành động thu hồi chế độ ưu đãi dành cho Hong Kong như một vùng lãnh thổ hải quan và đi lại riêng biệt với phần còn lại của Trung Quốc", ông Trump nói, và cho biết hướng dẫn đi lại của Bộ Ngoại giao dành cho Hong Kong sẽ được điều chỉnh để ‘phản ánh nguy cơ giám sát và trừng phạt của bộ máy an ninh nhà nước Trung Quốc gia tăng’.

Mỹ cũng sẽ thực hiện các bước đi để trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hong Kong ‘trực tiếp hoặc gián tiếp dính líu đến việc làm xói mòn quyền tự trị của Hong Kong,’ ông Trump nói theo ngôn từ của đạo luật của Quốc hội Mỹđược thực thi vào tháng 11 năm ngoái mà theo đó nhánh hành pháp của Mỹ được yêu cầu phải có hành động trừng phạt nếu Hong Kong được xem là không còn quyền tự trị.

Tuyên bố này của ông Trump được đưa ra một tuần sau khi Bắc Kinh tuyên bố kế hoạch sẽ áp dụng một đạo luật an ninh mới dành riêng cho Hong Kong nhằm cấm các hành vi lật đổ, làm phản và ly khai - một động thái mà những người chỉ trích lo ngại sẽ hình sự hóa trên thực tế mọi hình thức bất đồng và chống đối.

Đạo luật mới mà Quốc hội Trung Quốc đã chính thức chấp thuận hôm 28/5 sẽ mở rộng phạm vi của ‘bộ máy an ninh nhà nước Trung Quốc vào nơi trước đây là thành trì của tự do,’ ông Trump nói, cáo buộc Bắc Kinh thay thế ‘mô hình một quốc gia, hai chế độ’ mà họ đã hứa.

"Đây là thảm kịch đối với người dân Hong Kong, người dân Trung Quốc và thực sự là người dân trên thế giới", ông Trump nói.

Theo đạo luật ban hành trước khi Hong Kong được chuyển giao từ Anh sang Trung Quốc vào năm 1997, Mỹ duy trì mối quan hệ thương mại và đầu tư với Hong Kong riêng biệt với Hoa lục. Điều này giúp che chắn cho vùng lãnh thổ Hong Kong trước cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Trong báo cáo gửi Quốc hội, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết ông ‘không còn có thể xác nhận rằng Hong Kong tiếp tục được bảo đảm cách đối xử như vậy’ và dẫn ra luật an ninh quốc gia mới của Trung Quốc dành cho Hong Kong cũng như các diễn biến khác gần đây.

Sẽ rời bỏ Hong Kong ?

Trao đổi với VOA, Giáo sư-Tiến sĩ Khương Hữu Lộc, hiện đang giảng dạy chương trình sau đại học tại Keller Graduate School of Management, nhận định rằng nếu như trước đây Mỹ xem Hong Kong là một phần riêng biệt với Trung Quốc nên được những ưu đãi riêng thì kể từ giờ vùng lãnh thổ này ‘sẽ bị đối xử y như Trung Quốc’.

"Sắp tới chính quyền Trump có thể bắt đầu nói rằng mức thuế 25% đối với 250 tỷ đô la hàng hóa của Trung Quốc sẽ bắt đầu áp lên Hong Kong", ông phân tích.

"Thứ hai là những cấm đoán về công nghệ đối với Trung Quốc cũng sẽ được áp dụng đối với Hong Kong".

Ông cho biết trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, hàng hóa xuất đi từ Hong Kong không bị đánh thuế và ‘cũng ít có khả năng hàng Trung Quốc trá hình mượn Hong Kong là nơi xuất đi để tránh thuế Mỹ’.

"Mỹ đã theo dõi chặt chẽ việc trá hình để xuất khẩu gian lận nhưng Hong Kong chưa bị phạt nên họ không vi phạm chuyện đó", ông giải thích.

Tuy nhiên, do mức xuất khẩu của Hong Kong qua Mỹ rất nhỏ, chưa tới một tỷ đô la, nên dù có bị Mỹ đánh thuế cũng ‘không bị ảnh hưởng gì nhiều’, Giáo sư Lộc nhận định và cho biết Hong Kong ‘lệ thuộc vào xuất nhập cảng với Trung Quốc vốn chiếm trên 45% kim ngạch’.

Mặc dù giao thương không bị ảnh hưởng nhiều với quyết định này của Mỹ, nhưng vị thế trung tâm tài chính Châu Á của Hong Kong có thể bị lung lay, cũng theo phân tích của Giáo sư Lộc.

Theo lời ông thì nền kinh tế Hong Kong có đến 92% là dịch vụ mà trong đó phần lớn là lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán.

Ông dẫn ra hệ thống tư pháp của Hong Kong vững mạnh, nghiêm minh, chính quyền không thu thuế mà chỉ cần ‘thu tiền thuê đất cũng đủ ngân sách’ và không can thiệp vào công việc kinh doanh của các doanh nghiệp theo nguyên tắc ‘laissez-faire’, tức là để thị trường tự thân vận động, nên vùng lãnh thổ này trở thành nơi thu hút các hãng tài chính hàng đầu thế giới tụ về.

"Gần như tất cả các ngân hàng lớn của thế giới và các ngân hàng của Mỹ đều có mặt ở Hong Kong", ông nói và cho biết ‘có trên 1.400 công ty Mỹ đang làm ăn ở Hong Kong, 8.000 công ty Trung Quốc đang niêm yết trên thị trường chứng khoán ở đây.’

"Số tiền của ngân hàng Trung Quốc đi qua ngưỡng cửa Hong Kong là một ngàn tỷ đô la mỗi năm", Tiến sĩ Lộc cho biết.

"Khi Mỹ nói là Hong Kong không còn tự chủ, tức là có thể bị chính quyền Trung Quốc siết chặt bất cứ lúc nào thì một số công ty của Mỹ sẽ không niêm yết cổ phiếu của mình ở Hong Kong nữa mà sẽ đi tìm nơi khác ở Châu Á", ông nhận định.

Trong khi đó, Hong Kong đang đối mặt sự cạnh tranh quyết liệt từ Singapore, cũng theo lời chuyên gia này.

Nếu thị trường chứng khoán Hong Kong suy yếu thì các công ty Trung Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn, Giáo sư Lộc phân tích.

"Các công ty của Trung Quốc thiếu nợ rất nhiều do gặp khó khăn về chiến tranh thương mại, dịch bệnh, thì có thể không huy động vốn được trên thị trường chứng khoán Hong Kong nữa mà nợ của họ được tính theo đô la Mỹ", ông nói và cho biết một số tỷ phú Trung Quốc đã không còn niêm yết trên thị trường chứng khoán Hong Kong nữa.

Đen tối Hong Kong

Cánh Cò, RFA, 29/05/2020

Số phận của 7 triệu con người Hong Kong vậy là đã rõ sau cái nhấn nút của 3 ngàn Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc chấp nhận nghị quyết xây dựng luật an ninh Hong Kong : Cấm các hành vi và hoạt động ly khai, lật đổ, khủng bố và can thiệp nước ngoài ở đặc khu. Quan trọng hơn, các cơ quan an ninh và tình báo Trung Quốc cũng có thể thiết lập cơ sở trong toàn đặc khu hành chánh này.

Hong Kong thấy được sự khác nhau giữa tư bản và cộng sản, giữa dân chủ và độc tài, giữa nô lệ và tự chủ, đã đồng tâm đứng lên

Hong Kong được thụ hưởng thể chế "một quốc gia, hai chế độ" nên tuy thuộc về Trung quốc nhưng được thế giới đối đãi như một nước tư bản tự trị. Đặc khu hành chánh này giàu có và cơ chế dân chủ từ thời được Anh Quốc bảo hộ đã giúp cho người dân Hong Kong thấy được sự khác nhau giữa tư bản và cộng sản, giữa dân chủ và độc tài, giữa nô lệ và tự chủ… từ đó hầu như cả đặc khu hành chánh này đã đồng tâm đứng lên chống lại ý đồ thu tóm mọi hoạt động dân chủ của Bắc Kinh nhằm trói chặt người dân ở đây vào cùng một rọ với người đại lục.

Cả thế giới đã chứng kiến hơn hai triệu người Hong Kong xuống đường. Cả thế giới cũng chứng kiến những cuộc khủng bố tàn bạo của hắc cảnh Hong Kong đối với những thanh thiếu niên cả nam lẫn nữ đã lẫm liệt đạp lên những hàng rào do cảnh sát dựng lên để ngăn cản họ. Những con người không sợ cầm tù ấy vẫn xuống đường biểu tình ngày hôm nay bất kể Bắc Kinh dùng biện pháp gì để áp đảo vì họ biết nếu ngừng lại thì suối nguồn tự do của họ kể như tắt mạch.

Người dân Hong Kong thấu hiểu thế nào là bất hạnh khi mạch sống dân chủ của họ bị siết lại và họ không cam tâm đứng nhìn chính bản thân gia đình và con cháu sau này của họ bị nhuộm đỏ bằng chủ nghĩa Cộng sản. Họ thà chết hôm nay để báo động với thế giới dã tâm của Bắc Kinh vẫn chưa bị phát hiện triệt để bởi đồng tiền nhơ bẩn và sự tráo trở lành nghề của tập đoàn Nam trung hải.

EU đã khép cửa trước tiếng kêu gào tự do của Hong Kong, trong đó có lập luận đầy mùi vị đồng tiền của người đàn bà được nhiều người kính trọng : Angela Merkel. Giống như Aung San Suu Kyi, đất nước và tiền bạc mới là mục tiêu chính của các chính trị gia, mọi thứ đều là phương tiện để kiếm phiếu. Nền dân chủ của Hong Kong không thể làm cho kinh tế nước Đức tăng trưởng và vì vậy Angela Merkel tiếp tục lo ngại trên cửa miệng nhưng không chấp nhận trừng phạt Trung Quốc như Mỹ, Anh, Úc, Canada.

Có lẽ người dân Hong Kong đã biết trước điều đó nên mọi biểu ngữ của họ trong các cuộc biểu tình đều thiếu vắng biểu tượng của nước Đức. Họ cũng thừa hiểu EU già cỗi và quá yếu kém trước con cọp Trung Quốc vì thế trông cậy vào EU không khác nào uống thuốc Tylenol để chữa trị ung thư. Sự tránh né của Josep Borrell, đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại và an ninh của EU khi nói rằng trừng phạt Trung Quốc không giải quyết vấn đề Hong Kong đã làm cho người Hong Kong tuyệt vọng. EU tiếp tục nối bước nước Mỹ của bốn thập niên trước khi cho rằng hợp tác kinh tế với Trung Quốc sẽ khiến cho con cọp biết nghe tiếng chiêu dụ của con người. Nước Mỹ đã bắt đầu và đã thấm đòn phản trắc của Trung Quốc còn EU thì vẫn thì thầm vào tai cọp những luận cứ mà ngay cả con người công chính cũng khó mà tin được.

Trung Quốc biết rõ điều đó và nó đang nhởn nhơ nhìn con nai yếu ớt dãy dụa trong tuyệt vọng trước móng vuốt của con cọp vừa mạnh bạo lại vừa ranh mãnh.

Mỹ đang xem xét vấn đề và người ta chờ đợi sự trừng phạt đủ để Trung Quốc thấm đòn. Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho biết có thể cấp quốc tịch cho người Hong Kong sở hữu hộ chiếu hải ngoại (British National Overseas-BNO). BNO được cấp cho người Hong Kong sinh trước năm 1997, thời điểm Anh trao trả Hong Kong cho Trung Quốc đại lục. Khoảng 300.000 người Hong Kong đã sở hữu BNO nếu một làn sóng di tản khác từ Hong Kong con số có thể lên đến 1 triệu người.

Không chỉ Anh quốc, người Hong Kong rồi đây sẽ trở thành những khuôn mẫu tỵ nạn chính trị tới khắp nơi trên thế giới. Mặc dù con số người ra đi còn chưa ai có thể xác quyết nhưng chắc chắn không ai có tiền lại an tâm nhìn làn sóng đỏ tràn ngập nơi mình đang yên lành sinh sống.

Mà Hong Kong lại không hề hiếm người có tiền và tài sản lớn nhất của họ là tự do dân chủ.

Thế giới vẫn đang chợ đợi bi kịch xảy ra cho người Hong Kong trong khi người dân xứ này cũng đang chờ đợi sức mạnh đến từ Mỹ mặc dù trên lý thuyết không ai phản đối rằng bất cứ chính trị gia nào cũng yêu nước họ hơn người dân xứ khác. Nước Mỹ được kỳ vọng không phải vì họ tha thiết đến tự do dân chủ của Hong Kong nhưng nước Mỹ được nhìn vào và chờ đợi vì nước Mỹ không cam tâm chịu cho Trung Quốc dắt mũi một lần nữa.

Hong Kong có lẽ sẽ có những giờ phút đen tối nhất khi không còn một chút ánh sáng nào đến từ thế giới bên ngoài. Bóng tối của Bắc Kinh sẽ đè bẹp người dân Hong Kong mặc dù bản lĩnh của họ luôn thức tỉnh trước sức mạnh của một tập đoàn hung hãn nhất thế giới.

Rồi đây làn sóng trốn chạy của người Hong Kong lại một lần nữa chứng minh rằng chủ nghĩa cộng sản đi tới đâu là tai ương kéo theo đến đấy.

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 29/05/2020 (canhco's blog)

*********************

Hồng Kông : Đấu khẩu Mỹ-Trung qua cầu truyền hình Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc

Thanh Hà, RFI, 30/05/2020

Vài giờ trước khi tổng thống Trump đưa ra những quyết định cứng rắn về Hồng Kông, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm 29/05/2020 họp không chính thức qua cầu truyền hình về luật an ninh tại vùng từng là thuộc địa của vương quốc Anh. 

Bắc Kinh đang bị nhiều sức ép quốc tế quanh vấn đề quyền tự trị Hồng Kông. Ảnh : Văn phòng đại diện chính quyền Hồng Kông tại bắc Kinh, ngày 25/05/2020. Reuters - Tingshu Wang

Trong cuộc họp này đại diện của Bắc Kinh mạnh mẽ chỉ trích Luân Đôn và Washington can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Thông tín viên đài RFI Carrie Nooten từ trụ sở Liên Hiệp Quốc cho biết thêm :

Một số thành viên tại Hội Đồng Bảo An xem dự luật an ninh Hồng Kông mà Bắc Kinh áp đặt vi phạm tuyên bố chung giữa chính quyền Anh và Trung Quốc, nhằm bảo đảm quy chế riêng biệt cho Hồng Kông đối với Hoa Lục cho đến năm 2047.

Văn bản này đã được Liên Hiệp Quốc thông qua. Do vậy việc Bắc Kinh gia tăng kiểm soát Hồng Kông bị coi là một hành vi vi phạm luật pháp quốc tế. Cách nay ba hôm, Mỹ đã yêu cầu Hội Đồng Bảo An khẩn cấp họp bàn về Hồng Kông nhưng Trung Quốc đã lập tức dứt khoán bác bỏ đề xuất của Mỹ. Cuối cùng, các bên đã mở một cuộc họp kín.

Đại diện ngoại giao của Anh, Mỹ kêu gọi phía Trung Quốc xem xét kỹ về những "quan ngại sâu sắc và chính đáng" của cộng đồng quốc tế liên quan đến quyền tự trị Hồng Kông. Đại sứ Anh bên cạnh Liên Hiệp Quốc cảnh báo trước nguy cơ các quyền tự do sẽ bị hạn chế và xã hội Hồng Kông sẽ bị chia rẽ sâu rộng.

Gay gắt hơn, đại sứ Mỹ bà Kelly Craft kêu gọi nhiều quốc gia khác yêu cầu Trung Quốc thay đổi chính sách và tôn trọng những cam kết (về Hồng Kông).

Không có gì ngạc nhiên, với giọng điệu cố hữu của Bắc Kinh, đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc Trương Quân (Zhang Jun) đáp trả rằng Hồng Kông là vấn đề liên quan đến chủ quyền quốc gia Trung Quốc.

Vài giờ sau, trong một thông cáo với giọng điệu phẫn nộ và mỉa mai, ông Trương Quân đề nghị Bắc Kinh giúp đỡ giải quyết hồ sơ Brexit và bạo động về sắc tộc tại Minneapolis, hai vấn đề thuần túy liên quan đến chính sách nội bộ của Anh và Mỹ.

Thanh Hà

********************

Tổng thống Trump thông báo chấm dứt chính sách ưu đãi Hồng Kông

Thanh Hà, RFI, 30/05/2020

Họp báo tại Nhà Trắng ngày 29/05/202 tổng thống Hoa Kỳ giải thích Trung Quốc "thất hứa" với cộng đồng quốc tế, quy chế tự trị cho Hồng Kông không còn được bảo đảm. Do vậy Washington tiến hành thủ tục rút lại "quy chế đặc biệt" Washington dành cho Hồng Kông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo rút quy chế ưu đãi với Hồng Kông, trong cuộc họp bao tại vườn hồng, Nhà Trắng, Washington, ngày 29/05/2020.  Reuters - Jonathan Ernst

Theo lời lãnh đạo Nhà Trắng luật an ninh Hồng Kông vừa được Quốc hội Trung Quốc thông qua là một "tấn bi kịch đối với người dân Hồng Kông, Trung Quốc và toàn thế giới", đe dọa tất cả các quyền tự do tại đặc khu hành chính này.

Thông tín viên đài RFI Louba Anaki tại New York tường trình về buổi họp báo của tổng thống Trump :

"Trung Quốc viện lý do bảo đảm an ninh quốc gia. Nhưng sự thật, Hồng Kông là một xã hội được tự do, là nơi an toàn và thịnh vượng. Quyết định của Bắc Kinh là một bước thụt lùi, tăng cường sự kiểm soát của guồng máy an ninh Trung Quốc đối với khu vực mà đến nay luôn là một thành trì của tự do". 

Donald Trump đã tuyên bố như trên về Hồng Kông và cho rằng, không thể tiếp tục xem Hồng Kông là một vùng tự trị đối với Hoa lục. Do vậy ông đã thông báo hủy quy chế đặc biệt trong quan hệ giữa Mỹ và Hồng Kông.

Điều đó có nghĩa là Hồng Kông không còn được hưởng một số điều khoản ưu đãi về thương mại của Mỹ và đôi bên đình chỉ hợp tác trong lĩnh vực tư pháp.

Ngoài ra nguyên thủ Mỹ lên án Trung Quốc về trách nhiệm trong đại dịch Covid-19 gây khủng hoảng y tế toàn cầu.

Donald Trump thông báo nhiều biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Bắc Kinh, chẳng hạn như việc cấm nhập cảnh vào Mỹ một số công dân Trung Quốc bị xem là đe dọa đến an ninh quốc gia.

Tổng thống Hoa Kỳ cũng đã lên án Bắc Kinh kiểm soát Tổ chức Y tế Thế giới và do vậy, Mỹ quyết định đình chỉ quan hệ và ngừng đóng góp tài chính cho tổ chức này.

Phản ứng của chính quyền Hồng Kông

Sáng 30/05/2020 nhiều thành viên trong chính quyền Hồng Kông mạnh mẽ phản đối quyết định mạnh tay của chính truyền Trump về luật an ninh. Trả lời báo chí, lãnh đạo an ninh tại đặc khu hành hình này, ông Lý Gia Siêu (John Lee) cho rằng mọi hành động hù dọa Hồng Kông đều sẽ "thất bại" vì Hồng Kông đang làm theo "lẽ phải" và "đi đúng hướng" nhằm tái lập trật tự và ổn định cho vùng lãnh thổ này. Về phần bà Trịnh Nhược Hoa (Teresa Cheng) người đứng đầu cơ quan tư pháp Hồng Kông thì lấy làm tiếc là chính phủ Mỹ căn cứ trên những thông tin "hoàn toàn thất thiệt và sai lệch" để trừng phạt Hồng Kông.

Thanh Hà

******************

Quyền tự trị Hồng Kông : Liên Âu muốn duy trì đối thoại với Bắc Kinh

Trọng Thành, RFI, 30/05/2020

Các quyền tự do căn bản Hồng Kông, nguyên tắc "một quốc gia hai chế độ" có nguy cơ bị hủy hoại, sau khi Quốc hội Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia, cho phép chính quyền trung ương can thiệp vào đặc khu. Hoa Kỳ và một số đồng minh phản ứng ngày càng cứng rắn. Liên Hiệp Châu Âu khẳng định cần duy trì "đối thoại" với Trung Quốc. 

Hình minh họa : Một góc khu trung tâm Hồng Kông ngày 28/05/2020. Reuters - Tyrone Siu

Hôm qua, 29/05/2020, sau cuộc họp qua cầu truyền hình giữa các ngoại trưởng Liên Hiệp Châu Âu, lãnh đạo ngoại giao Châu Âu Joseph Borrell bày tỏ nỗi "lo ngại sâu sắc" trước việc Bắc Kinh muốn áp đặt luật an ninh với Hồng Kông, có nguy cơ hủy hoại nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ và quyền tự trị của đặc khu hành chính Hồng Kông". Tuy nhiên, lãnh đạo ngoại giao Châu Âu cũng tuyên bố : Trừng phạt "không phải là cách giải quyết các vấn đề của chúng ta với Trung Quốc".

Theo AFP, ông Joseph Borrell cho biết "sẽ nêu các vấn đề này trong khuôn khổ của chính sách theo đuổi đối thoại với Trung Quốc", đồng thời nhấn mạnh là "các quan hệ giữa Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc dựa trên cơ sở tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau", tuy nhiên, việc Bắc Kinh áp đặt luật này gây hoài nghi về "quyết tâm của Trung Quốc tôn trọng các cam kết quốc tế".

Lãnh đạo ngoại giao Châu Âu cũng giải thích thêm, quan hệ giữa Liên Âu và Trung Quốc là "quá phức tạp để có thể đặt tất cả vào trong một chiếc hộp duy nhất", với Liên Âu, Bắc Kinh vừa là "thế lực cạnh tranh, vừa là đối thủ, cũng vừa là đồng minh".

Trả lời câu hỏi liệu các diễn biến tại Hồng Kông có ảnh hưởng gì đến thượng đỉnh Liên Âu - Trung Quốc, dự kiến sẽ diễn ra tại Leipzig, Đức, ngày 14/09, tới hay không, lãnh đạo ngoại giao Liên Âu khẳng định trong hiện tại hội nghị này vẫn nằm trong lịch trình.

Đức : Trung Quốc và Liên Âu cần thảo luận thẳng thắn về "các chủ đề khó chịu"

Nửa sau của năm 2020, kể từ ngày 01/07, Đức sẽ đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên của Liên Hiệp Châu Âu. Sau buổi họp các bộ trưởng ngoại giao Liên Âu hôm qua, ngoại trưởng Đức Heiko Maas cho biết hiện tại Châu Âu chưa tính tới việc ban hành các biện pháp trừng phạt Trung Quốc trong hồ sơ Hồng Kông, mục tiêu trước mắt là hai bên cần ngồi vào bàn đối thoại, để có thể "thảo luận với nhau về các chủ đề khó chịu".

Theo ngoại trưởng Đức, lập trường của Liên Âu là rất rõ ràng : quyền tự trị của Hồng Kông và các quyền tự do căn bản của người Hồng Kông "không thể nào chỉ còn là chuyện hình thức", và quan điểm của Liên Âu là "bất di bất dịch", nguyên tắc Nhà nước pháp quyền tại Hồng Kông phải được bảo vệ.

Trong cuộc họp hôm qua, các ngoại trưởng 27 nước Châu Âu thảo luận để tìm ra một chiến lược về dài hạn của Liên Hiệp với Trung Quốc. Trong lá thư mời gửi đến các ngoại trưởng, lãnh đạo ngoại giao Liên Âu lưu ý là sự vươn lên thành cường quốc hàng đầu thế giới của Trung Quốc, sẵn sàng áp đặt quan điểm của mình với phần còn lại của thế giới "là một trắc nghiệm đối với các tham vọng địa chính trị của Liên Hiệp Châu Âu".

Tại thượng đỉnh Liên Âu - Trung Quốc tại Leipzig dự kiến, Liên Hiệp Châu Âu có thể ký kết một thỏa thuận về Bắc Kinh và đầu tư. Liên Âu cũng muốn tăng cường hợp tác với Trung Quốc trong việc bảo vệ môi trường ở Châu Phi, cũng như trong lĩnh vực chống biến đổi khí hậu, mà Trung Quốc là quốc gia phát thải số một thế giới (chiếm khoảng gần một phần ba lượng khí thải toàn cầu).

Trọng Thành

*******************

Quốc tế gia tăng áp lực với Trung Quốc trên vấn đề Hồng Kông

Thanh Phương, RFI, 29/05/2020

Bắc Kinh hiện đang đối đầu với áp lực ngày càng tăng của quốc tế sau khi Quốc hội Trung Quốc thông qua đạo luật an ninh quốc gia cho Hồng Kông, một đạo luật bị xem là đe dọa quyền tự trị của đặc khu hành chính này.

Tuổi trẻ Hồng Kông kiên cường xuống đường phản đối Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốc gia, ngày 24/05/2020. © Reuters/Tyrone Siu

Hôm qua 28/05, 4 nước Hoa Kỳ, Anh Quốc, Canada và Úc đã ra một thông cáo chung lên án Bắc Kinh vi phạm các nghĩa vụ quốc tế của Trung Quốc sau khi nước này thông qua đạo luật về an ninh quốc gia cho Hồng Kông, nhằm đáp lại các cuộc biểu tình rầm rộ vào năm ngoái tại đặc khu hành chính này. Bốn nước Tây phương bày tỏ mối "quan ngại sâu sắc" của họ về một đạo luật "sẽ hạn chế các quyền tự do của người dân Hồng Kông" và "làm xói mòn nghiêm trọng nền tự trị và hệ thống đã giúp cho vùng lãnh thổ này thịnh vượng như thế".

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và Washington, chủ yếu là do dịch Covid-19 và vấn đề Đài Loan, tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết hôm nay ông sẽ có một cuộc họp báo để thông báo "những gì mà chúng ta sẽ làm đối với Trung Quốc". Theo lời ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm qua, ông Trump sẽ đặc biệt "nhắm vào các sinh viên gián điệp Trung Quốc".

Theo hãng tin AFP, các nguồn tin ngoại giao vừa cho biết là Hoa Kỳ và Anh Quốc đã thuyết phục được Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc tổ chức một cuộc thảo luận không chính thức, trong một phiên họp kín và qua video, về tình hình Hồng Kông. Vì là cuộc họp không chính thức, nên các thành viên của Hội Đồng Bảo An có thể đề cập đến nhiều vấn đề khác nhau và trên nguyên tắc Trung Quốc không thể ngăn cản cuộc thảo luận này.

Hôm thứ Tư 27/05/2020, Bắc Kinh chống lại việc tổ chức một cuộc họp chính thức của Hội Đồng Bảo An mà Washington đã khẩn cấp yêu cầu để bàn về Hồng Kông. Lý do mà Bắc Kinh đưa ra : Hồng Kông là chuyện nội bộ của Trung Quốc.

Theo các quy định được ban hành trong thời gian có dịch Covid-19, các cuộc họp chính thức của Hội Đồng Bảo An chỉ có thể được tổ chức khi có sự đồng thuận của toàn bộ 15 thành viên. Bình thường ra, một thành viên của Hội Đồng muốn ngăn cản một cuộc họp chính thức phải thu được 9 trên 15 phiếu trong một cuộc bỏ phiếu về thủ tục.

Báo chí chính thức của Trung Quốc hôm nay dĩ nhiên hoan nghênh việc Quốc hội Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia cho Hồng Kông, cho rằng luật này sẽ củng cố sự ổn định và quyền tự trị của đặc khu hành chính này. Nhưng phong trào dân chủ ở Hồng Kông thì cực lực phản đối. Trả lời AFP, nữ nghị sĩ Hội đồng Lập pháp Claudio Mo tuyên bố : "Thế là chấm dứt đối với Hồng Kông".

Thanh Phương

******************

Việt Nam xem tình hình Hong Kong là 'việc nội bộ' của Trung Quốc

VOA, 29/05/2020

Việt Nam hôm 28/5 nói rằng luôn ủng hội chính sách 'một quốc gia, hai chế độ’ của Trung Quốc cũng như coi các vấn đề về Hong Kong là chuyện "nội bộ" của Bắc Kinh ngay sau khi Quốc hội Trung Quốc thông qua quyết định về việc trực tiếp ban hành luật an ninh quốc gia cho đặc khu này.

Đăng tải của Cổng thông tin điện tử Chính phủ Việt Nam trên Twitter hôm 28/5, trong đó phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt bày tỏ ý kiến ​​trước việc Quốc hội Trung Quốc thông qua quyết định về luật an ninh quốc gia mới cho Hong Kong.

"Việt Nam quan tâm và theo dõi tình hình Hong Kong", Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Đoàn Khắc Việt nói tại cuộc họp báo thường kỳ hôm 28/5 tại Hà Nội, và cho biết "lập trường của Việt Nam về tình hình Hong Kong đã được nêu rõ".

Trả lời câu hỏi của phóng viên Tân Hoa Xã (Xinhua) trong buổi họp báo về việc Việt Nam nhìn nhận thế nào về việc Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc thông qua quyết định về thiết lập và hoàn thiện chế độ pháp luật và cơ chế thực thi của Đặc khu hành chính Hong Kong về bảo vệ an ninh quốc gia, ông Việt nói "Việt Nam tôn trọng và ủng hội chính sách 'một nước, hai chế độ’ của Trung Quốc".

Tân Hoa Xã cho biết các đại biểu của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc - tức Quốc hội Trung Quốc - khóa 13 đã bỏ phiếu thông qua quyết định về việc trực tiếp ban hành luật an ninh quốc gia cho Hong Kong, một trong hai đặc khu hành chính của nước này, với số phiếu "áp đảo" trong ngày cuối cùng của kỳ họp thường niên hôm 28/5.

Theo đó, luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh soạn thảo sẽ nhằm "ngăn chặn và trừng phạt bất kỳ hành động nào diễn ra tại Hong Kong để chia rẽ đất nước, lật đổ chính quyền, các hoạt động khủng bố và những hành vi khác đe dọa nghiêm trọng an ninh quốc gia, cũng như hoạt động của các lực lượng bên ngoài để can thiệp vào vấn đề Hong Kong".

"Các vấn đề liên quan tới Hong Kong là công việc nội bộ của Trung Quốc", phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam nói với phóng viên Tân Hoa Xã và cho biết thêm rằng "Việt Nam luôn mong muốn tình hình Hong Kong được ổn định và phát triển thịnh vượng".

Một ngày trước khi Quốc hội Trung Quốc thông qua quyết định trên, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo tuyên bố đã báo cáo lên Quốc hội Mỹ rằng Hong Kong "không còn tự trị đối với Trung Quốc nữa", khiến Hong Kong không còn đủ điều kiện hưởng quy chế tài chính đặc biệt theo quy định của pháp luật Mỹ.

Hôm 26/5, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ đang chuẩn bị đáp lại loan báo của Bắc Kinh về luật an ninh quốc gia đối với Hong Kong, nhưng ông không cho biết chi tiết là liệu ông có ngưng những ưu đãi kinh tế Hong Kong hiện được hưởng hay không.

Căng thẳng chính trị leo thang thêm tại Hong Kong trong những tuần lễ gần đây sau khi giới chức trách thực thi luật Hong Kong bắt giữ 15 nhà hoạt động đòi dân chủ vào tháng 4 trong đó có người sáng lập Đảng Dân chủ Hong Kong Martin Lee, một hành động bị Mỹ lên án.

Hong Kong được trả lại cho Bắc Kinh vào năm 1997 theo thể thức "một quốc gia, hai hệ thống" mà qua đó thành phố này có những quyền tự do rộng rãi chưa hề thấy tại Hoa lục.

********************

Hồng Kông : Chính quyền huy động lực lượng hùng hậu giải tán biểu tình

Thanh Phương, RFI, 27/05/2020

Hôm 27/05/2020, chính quyền Hồng Kông đã huy động một lực lượng cảnh sát hùng hậu để giải tán những người biểu tình phản đối dự luật xem hành vi xúc phạm quốc ca Trung Quốc là một tội hình sự.

Cảnh sát chống bạo động bắt giữ người biểu tình phản đối dự luật an ninh quốc gia của Trung Quốc, tại Hồng Kông ngày 27/05/2020. Reuters - TYRONE SIU

Theo hãng tin AFP, khoảng 100 người biểu tình tập trung tại một khu thương mại đã bị cảnh sát bắn hơi cay giải tán vào trưa nay. Cuộc biểu tình diễn ra vào lúc Hội đồng Lập pháp Hồng Kông đang thảo luận về dự luật hình sự hóa hành vi xúc phạm quốc ca Trung Quốc. Những người bị kết tội xúc phạm quốc ca có thể lãnh án tù đến 3 năm.

Đối với phong trào dân chủ, dự luật này là một sự vi phạm quyền tự do ngôn luận ở Hồng Kông, nhất là văn bản này được đưa ra thảo luận ngay sau khi Bắc Kinh quyết định áp đặt một đạo luật an ninh quốc gia lên đặc khu hành chính này.

Phẫn nộ vì thấy Trung Quốc gia tăng kiểm soát Hồng Kông, một bộ phận trong giới trẻ tại đây nay trở nên cực đoan và chọn con đường đấu tranh cho nền độc lập của Hồng Kông, như tường trình của thông tín viên Florence de Changy :

Từ cách đây một năm, khi nổ ra các cuộc biểu tình đầu tiên, dân Hồng Kông trước hết đấu tranh đòi rút lại dự luật về dẫn độ sang Trung Quốc. Nhưng bạo hành cảnh sát đã nhanh chóng trở thành một vấn đề mới, và những người biểu tình cũng đòi tiến hành một cuộc điều tra độc lập và đòi các cải tổ dân chủ.

Ngày nay phong trào biểu tình vẫn giữ nguyên 5 yêu sách của họ. Nhưng trong thời gian gần đây, tuyệt vọng vì thấy tình hình vẫn bế tắc và Bắc Kinh thi hành các biện pháp mới để gia tăng kiểm soát Hồng Kông, một bộ phận trong giới trẻ đã trở nên cực đoan.

Ba sinh viên mới tốt nghiệp, và cũng là các nhân viên cứu hộ tình nguyện, giải thích chuyển biến tư tưởng của họ :

"Không một ai, dù là chúng tôi hay bất cứ một công dân nào khác, có thể xuống đường biểu tình, dù là một cách ôn hòa hay với bạo lực. Điều đó có nghĩa không còn cái gọi là "một quốc gia, hai chế độ". Họ vẫn muốn áp đặt lên chúng tôi nguyên tắc "một quốc gia, một chế độ" và đưa Hồng Kông vào trong Trung Quốc".

Những thanh niên này khẳng định nền độc lập là con đường duy nhất để bảo tồn quyền tự trị của Hồng Kông. Như vậy họ tạo cớ cho Bắc Kinh, ngay từ đầu vẫn xem họ là những kẻ ly khai, mà không thấy rằng chính 12 tháng đàn áp dữ dội và chính thái độ khước từ đối thoại của chính quyền đã dẫn đến sự thay đổi của phong trào biểu tình.

Donald Trump hứa hành động

Hôm qua, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã hứa là từ đây đến cuối tuần sẽ có hành động đáp trả việc Bắc Kinh muốn áp đặt đạo luật an ninh quốc gia lên Hồng Kông, cảnh báo rằng đạo luật này có thể khiến đặc khu hành chính mất đi quy chế thị trường tài chính hàng đầu thế giới.

Thanh Phương

Hong Kong ‘xuống giá, bất ổn’ vì luật an ninh mới ? (BBC, 29/05/2020)

Một vòng xoáy mới bất ổn về kinh tế, chính trị, xã hội có thể đang chờ đón Hong Kong sau khi Quốc hội Trung Quốc hôm 28/5/2020 thông qua một nghị quyết về Luật an ninh mới cho đặc khu hành chính, theo báo chí quốc tế.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình họp Quốc hội ngày 28/5 ở Bắc Kinh

Quốc hội Trung Quốc hôm 28/5 đã biểu quyết thông qua "Quyết định Quốc hội về xây dựng, kiện toàn chế độ pháp luật và cơ chế thực thi về Đặc khu hành chính Hong Kong bảo vệ an ninh Quốc gia".

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh quyết định này là để đảm bảo "Một nước hai chế độ" sẽ "đi vững, đi xa, bảo vệ sự phồn thịnh và ổn định lâu dài của Hong Kong".

Giá nhà cửa, địa ốc trượt dốc trở lại và luật an ninh mới sẽ chặn đà tái phục hồi kinh tế của Hong Kong, báo Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) hôm 29/5 nhận định.

Kế hoạch cho dự luật an ninh quốc gia có thể làm hỏng các dấu hiệu háo hức làm ăn của thị trường sau khi càng khuyến khích thêm việc bán nhà đã diễn ra trong những tuần gần đây, tờ báo có trụ sở tại Hong Kong bình luận.

"Các vết rạn nứt trên thị trường nhà ở Hong Kong có thể mở rộng trong vài tuần tới sau khi Trung Quốc tán thành đạo luật được đề xuất mà đã làm rung chuyển thị trường bất động sản và chứng khoán thành phố", Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng viết.

Vẫn theo quan sát của tờ báo này, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang chuẩn bị công bố các chính sách mới về Trung Quốc, sau khi chính quyền của ông trong tuần này xác định Hong Kong đã mất quyền tự trị từ Trung Quốc.

"Hiện tại là bất ổn", Derek Chan, người đứng đầu nghiên cứu tại hãng Ricacorp Properties được SCMP dẫn lời đưa ra nhận định.

"Thị trường rất biến động… Nếu sức mua và niềm tin một lần nữa bị giảm sút do tác động vào nền kinh tế sau đạo luật về an ninh mới và hành động của Mỹ, giá nhà có thể chịu áp lực".

Trong một thảo luận trực tuyến về thời sự thứ Năm tuần này, với BBC News tiếng Việt hôm 28/5, một số nhà quan sát từ Việt Nam đã nêu quan điểm của mình về hệ quả của đạo luật mới nếu được thông qua cuối cùng với Hong Kong.

"Việc ra đạo luật này cũng gây ra những mâu thuẫn so với những cam kết trước đây của Trung Quốc với chính phủ Anh và có thể sẽ làm gia tăng căng thẳng tại Hong Kong và gây ra những xáo trộn nhất định cho những thương gia người Mỹ hay người Anh hay một số thương gia nước ngoài tại Hong Kong", Tiến sỹ Nghiêm Thúy Hằng, nhà nghiên cứu Trung Quốc học từ Đại học Quốc gia Hà Nội nói.

"Nhưng dư luận ở Trung Quốc cũng có những hy vọng là những tình hình căng thẳng như thế sẽ được sớm giải quyết và mặc dù có thông qua đạo luật, nhưng có vẻ dư luận cũng không muốn là có những động thái lớn ngay, mà họ vẫn áp dụng những chính sách là cương và nhu kết hợp để hòa hoãn tình hình".

Người phản đối luật an ninh Hong Kong tại Đài Bắc, Đài Loan ngày 28/5

Mất đi vị trí Châu Á ?

Từ Viện Chính sách, Pháp luật và Phát triển, thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Phó Giáo sư Hoàng Ngọc Giao bình luận :

"Đây là một phản ứng có tính chất đối phó một cách mạnh mẽ với phong trào dân chủ của Hong Kong đã thể hiện, liên quan đến luật dẫn độ trong năm vừa qua. Họ muốn dùng luật pháp của Trung Quốc để kiểm soát phong trào dân chủ đòi quyền tự trị của nhân dân Hong Kong.

"Thứ hai, bất chấp chuyện họ biết rằng họ vi phạm luật cơ bản của Hong Kong và áp đặt dự án luật này với Hong Kong là một sự vi phạm và điều đó đã gây ra phản ứng rất mạnh mẽ từ phía quốc tế".

Còn từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Iseas, Singapore), nhà nghiên cứu cao cấp khách mời, Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp bình luận :

"Việc Trung Quốc đưa ra nghị quyết về Luật An ninh mới đối với Hong Kong, thì phía Mỹ đã nói trước khi có sự biểu quyết rằng nếu biểu quyết nghị quyết này thì thực chất là để cho Hong Kong không còn mang trạng thái tự trị nữa và điều đó có nghĩa rằng Trung Quốc đã từ bỏ chính sách "một nước, hai chế độ.

"Và hôm nay (28/5), khi mà thông qua nghị quyết này, thì Mỹ đã nhắc lại sẽ có những biện pháp để đáp ứng với nghị quyết này mà người ta nói sẽ là toàn diện, mà ở đây chúng ta thấy khá rõ đó là những biện pháp đối với chính phủ Trung Quốc, đối với Trung Quốc.

"Thứ hai là phải có những biện pháp thích hợp để coi Hong Kong không phải như một nơi tự trị nữa, mà đặc biệt xem xét lại dự luật năm 1992 của Mỹ coi Hong Kong như một trạng thái kinh tế đặc biệt, mà nếu bây giờ bỏ trạng thái này đi, thì đồng nghĩa với việc Hong Kong sẽ mất đi vị trí của một trung tâm tài chính lớn nhất của khu vực Châu Á".

Người phản đối ở một siêu thị tại Hong Kong ngày 29/5

Vốn và nhân tài bay biến ?

Cũng hôm thứ Sáu, báo mạng Hong Kong Business có bài viết với tựa đề "Người giàu Trung Quốc trốn tránh Hong Kong để tìm kiếm sự an toàn tài sản ở nơi khác", trong đó có đoạn viết :

"Một số người đang tìm cách chuyển cơ sở thịnh vượng kinh tài của họ ra nước ngoài đến Singapore và Thụy Sĩ".

Trong khi đó, những người giàu có của Trung Quốc dự kiến sẽ đổ ít tiền hơn vào Hong Kong.

"Vì lo ngại rằng việc Bắc Kinh đề xuất luật an ninh quốc gia cho thành phố có thể cho phép chính quyền đại lục theo dõi và tịch thu tài sản của họ", giới chủ ngân hàng và các nguồn tin trong ngành được Hong Kong Business dẫn lời cho biết.

"Hơn một nửa số người Hong Kong có khối tài sản tư nhân ước tính hơn 1 nghìn tỷ đô la Mỹ là từ các cá nhân từ Trung Quốc đại lục đã gửi tiền ở đó, vẫn theo các chủ ngân hàng.

"Thành phố đã được hưởng lợi từ sự gần gũi với Trung Quốc và một hệ thống pháp lý riêng biệt, cũng như đồng tiền được 'chốt' bằng đô-la, nhưng hiện đang lo lắng về việc mất đi vị thế là một trung tâm tài chính toàn cầu do vốn và tài năng bay biến", Hong Kong Business quan ngại.

Trò chơi nguy hiểm ?

Trước đó, hôm 27/5, tạp chí mạng Foreign Policy có bài viết cảnh báo và cho rằng Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đang chơi một "trò chơi nguy hiểm" gây tác hại chính với nước này.

Tạp chí này viết : "Với luật an ninh mới, Trung Quốc có nguy cơ chịu hậu quả lớn về kinh tế và chính trị. Việc khinh suất này của ông Tập có thể gây lo lắng các cho quốc gia dân chủ ở khắp mọi nơi".

Ngay trước đó, hôm Chủ Nhật, 24/5, báo mạng The Diplomat cũng cảnh báo đạo luật an ninh mới cho Hong Kong sẽ gây ra rủi ro cho chính Trung Quốc :

"Đối với chính Trung Quốc, bước đi này cũng mang đến những rủi ro tài chính và kinh tế đáng kể. Hong Kong là huyết mạch tài chính của Trung Quốc, và hoạt động như một nguồn vốn nước ngoài quan trọng nhất kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".

*****************

Nhận định về tình hình Hồng Kông mất quyền tự trị ! (RFA, 28/05/2020)

Luật an ninh quốc gia áp đặt lên Hong Kong do Trung Quốc thông qua vào ngày 28/5 cho phép Bắc Kinh có thể gia tăng kiểm soát đối với đặc khu hành chánh này do Anh Quốc trao trả lại hồi năm 1997.

Tập Cận Bình bỏ phiếu về luật an ninh quốc gia cho Đặc khu hành chính Hồng Kông. Reuters

Cùng ngày, trong thông cáo báo chí, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đưa ra một tuyên bố chung cùng các quốc gia Úc, Canada và Anh Quốc lên án quyết định của Bắc Kinh khi áp đặt luật an ninh quốc gia lên Hồng Kông. Thông cáo này cho rằng luật an ninh quốc gia của Trung Quốc sẽ hạn chế quyền tự do của người dân Hồng Kông cũng như làm xói mòn quyền tự trị và hệ thống xã hội tự do đã thúc đẩy sự thịnh vượng cho nơi này bấy lâu nay.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A cho hành động của Trung Quốc đã phản bội lời hứa với quốc tế khi trở tay biến một nước 2 chế độ thành 1 nước 1 chế độ. Trước phản ứng của Bộ Ngoại giao Việt Nam cho các vấn đề liên quan đến Hồng Kông là việc nội bộ của Trung Quốc, TS Nguyễn Quang A nhận định :

"Không có gì là lạ cả ! Họ nhất quyết là phải nói như vậy, bởi vì họ không thể phản đối chuyện Trung Quốc vi phạm các điều lệ quốc tế của mình, bởi vì lúc đấy nó rắc rối cho quan hệ Việt Nam và Trung Quốc ; cái đấy thì họ tìm mọi cách để họ tránh. Tôi dự đoán 100% là họ phải nói như vậy thôi.”

Mạng báo South China Morning Post, khi so sánh quy chế pháp luật giữa Trung Quốc và Hồng Kông, nêu rõ pháp luật Trung Quốc được quy định trên cơ sở các chỉ thị quan chức ban hành với quan điểm là đúng và người dân buộc phải tuân theo ; trong khi đó, tại Hồng Kông, luật pháp được ban hành chủ yếu để duy trì trật tự công cộng bằng cách đảm bảo các quan chức chính phủ phải tuân thủ luật pháp được ban hành và có hành xử đúng đắn trong việc thực hiện nhiệm vụ của họ. Vì vậy, luật an ninh quốc gia do Trung Quốc thông qua đối với Hồng Kông bị cho sẽ đe dọa nền dân chủ của khu tự trị này.

Tiến sĩ Nguyễn Quang A nhận định chính luật an ninh quốc gia tại Việt Nam cũng đã được bàn luận rất nhiều từ khi Luật An ninh mạng ra đời cách đây 2 năm và đã ảnh hưởng đến rất lớn cho hoạt động dân chủ và nhân quyền trong nước :

"Từ khi có cái luật đó, họ ra tay đàn áp mạnh hơn, bắt bớ nhiều hơn, nhưng mà thật sự cũng không phải là hoàn toàn như vậy, bởi vì trước đó khi chưa có Luật An ninh Mạng, họ cũng đã bắt bớ, cũng đã đàn áp rất khốc liệt rồi.”

Người dân Hồng Kông bị bắt giữ khi biểu tình lên án chính phủ. Reuters

Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Thành phố Hồ Chí Minh, nội dung Luật An ninh Quốc gia của Việt Nam, ban hành vào năm 2004 gồm 5 Chương và 36 Điều, được quy định theo điều ước quốc tế :

"Trên nước nào cũng vậy, nội dung luật an ninh quy định theo những Điều ước quốc tế về hình sự mà Việt Nam đã ký kết, hoặc gia nhập, hoặc có thể dẫn chiếu vào pháp luật Việt Nam, đó là Luật An ninh Quốc gia.

Luật An ninh Mạng giải quyết về vấn đề ứng phó và khắc phục sự cố an ninh mạng với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh của quốc gia, cũng như phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng. Cũng giống như Nhật Bản, Anh xếp vào tội phạm an ninh mạng tương đương với tội chống nhà nước của họ. Bên Anh, khi tôi nghiên cứu tôi cũng thấy điều đó ; bên Nhật cũng vậy. Họ xếp các loại tội phạm này ngang với loại tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia.”

Nhà báo Nguyễn Ngọc Già lo ngại rằng luật an ninh cho Hồng Kông mà nhà cầm quyền Cộng sản Trung Quốc vừa thông qua sẽ trở thành điều nguy hiểm không chỉ cho người dân Hồng Kông, mà còn cho cả người dân Trung Quốc và Việt Nam, vì việc này sẽ góp phần đẩy xung đột giữa các nước trong khu vực và thế giới lên cao :

"Tôi tin rằng trong cái thời gian ngắn trước mắt, nó sẽ đẩy cái sự xung đột giữa Hoa Kỳ, Trung Quốc và cả thế giới gồm cả Nhật Bản, EU… ; tôi cho rằng nó sẽ đẩy lên tới mức độ xung đột rất là nguy hiểm và có thể dẫn tới những cái trầm trọng hơn về chính trị, thông qua những cái trừng phạt mới về kinh tế mà chắc chắn sẽ xảy ra trong thời gian sớm nhất, thì điều đó có nghĩa rằng nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam họ cũng phải lưu tâm, để làm sao trong tình huống như thế này chính sách của họ bấy lâu nay là một chính sách rất lỗi thời và nguy hiểm không những cho Đảng Cộng sản Việt Nam, mà còn tất nguy hiểm cho toàn bộ dân tộc Việt Nam trong bối cảnh căng thẳng rất lớn như vậy.”

Tiến sĩ Nguyễn Quang A cho rằng khi nào chế độ Cộng sản độc quyền vẫn còn, thì việc đàn áp dân chủ sẽ tiếp tục duy trì. Ông nhận định, nếu người dân muốn thay đổi chế độ thì việc chỉ hô hào, nói suông và không thực hiện quyền của mình sẽ không giúp thay đổi :

"Nó sẽ chỉ bớt nếu mà người Việt Nam ở trong nước này lên tiếng, thực hiện các cái quyền của mình, được Hiến pháp hiện thời của Việt Nam nhấn định, mà thực hiện những quyền đấy một cách xây dựng, gây áp lực 24/7 lên Đảng Cộng sản Việt Nam, và họ thấy rằng biến cái quyền trên giấy thành quyền thật trong cuộc sống ; chỉ có cách đầy, với cái áp lực đấy thì chính quyền Việt Nam mới có thể bớt đi phần nào.”

Dưới cái nhìn của một người đấu tranh cho dân chủ ở Việt Nam, nhà báo độc lập Võ Văn Tạo phản đối việc Bắc Kinh áp đặt luật an ninh riêng cho Hồng Kông khi xu thế chung của người dân trên thế giới hiện nay là muốn tiến bộ và dân chủ hóa :

"Tôi mong Nhà nước Việt Nam phải có thay đổi trong luật pháp theo hướng càng ngày càng dân chủ--người dân được làm chủ cuộc sống của mình thông qua cái lá phiếu trong bầu cử.”

Nhà báo Võ Văn Tạo cho rằng những xung đột giữa Trung Quốc và Hồng Kông có thể có ảnh hưởng lan rộng đến các nước trong khu vực và cả thế giới.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, cho rằng vì Hồng Kông là một trung tâm tài chính và có quan hệ với Việt Nam về xuất nhập khẩu cũng như ngành du lịch, nên nếu tình hình tại Hồng Kông mất ổn định sẽ có thể gây ảnh hưởng đến thương mại giữa hai bên. Tuy nhiên, tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận định mọi chuyện vẫn tùy thuộc vào những diễn biến xảy ra sắp tới :

"Điều đó nó còn tùy thuộc vào mối quan hệ đó nó sẽ diễn ra như thế nào ; luật an ninh đó nó ảnh hưởng đến đâu và việc Hoa Kỳ có thái độ đối với lại Hồng Kông, nó làm giảm quy chế đặc biệt của Hồng Kông như thế nào, thì điều đó nó đang tiếp diễn. Hiện nay tôi chưa có thể có nhận định gì về số lượng, nhưng chắc chắn nó sẽ có ảnh hưởng không tốt đối với sự phát triển thương mại, cũng như quan hệ với trung tâm tài chính Hồng Kông.”

Vào ngày 27/5, Bộ Trưởng Ngoại giao Hòa Kỳ, ông Mike Pompeo, đã tuyên bố rằng Hồng Kông sẽ mất những quy chế và ưu đãi kinh tế đặc biệt từ phía Hoa Kỳ khi mất đi quyền tự trị trước việc Trung Quốc thông qua luật an ninh đối với đặc khu này.

Nguồn : RFA, 28/05/2020

*******************

Quốc hội Trung Quốc thông qua luật an ninh Hồng Kông (RFI, 27/28/2020)

Luật an ninh quốc gia Hồng Kông đã được gần như toàn thể đại biểu Quốc hội Trung Quốc thông qua trong phiên họp ngày 28/05/2020. Trong số gần 3.000 đại biểu, chỉ có 1 người bỏ phiếu chống, và 6 người bỏ phiếu trắng. Với đạo luật này, Bắc Kinh gia tăng kiểm soát đặc khu hành chính Hồng Kông. Vài giờ trước cuộc biểu quyết của Quốc hội Trung Quốc, ngoại trưởng Mike Pompeo tuyên bố trước Quốc hội Mỹ rằng Hồng Kông không còn đủ điều kiện hưởng quy chế ưu đãi của Hoa Kỳ.

Một người biểu tình đòi dân chủ giơ hai bàn tay biểu tượng cho "Năm yêu sách" trong cuộc biểu tình tại Hồng Kông ngày 28/05/2020 phản đối luật an ninh. Reuters - TYRONE SIU

Văn bản vừa được Quốc hội Trung Quốc thông qua có tên gọi chính thức là "Quyết định của Quốc hội về xây dựng kiện toàn chế độ pháp luật và cơ chế thực thi về bảo vệ an ninh quốc gia của Đặc khu hành chính Hồng Công". Trên cơ sở quyết định này, Ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc soạn thảo và có thể ban hành các luật liên quan trong một vài tuần tới mà không cần thông qua hội đồng lập pháp Hồng Kông.

Luật an ninh Hồng Kông nhằm "ngăn cản, chận đứng và trừng phạt mọi hành vi đe dọa nghiêm trọng an ninh quốc gia, như các hoạt động ly khai, lật đổ chế độ, khủng bố và sự can thiệp của các lực lượng nước ngoài". Luật này cũng sẽ cho phép các cơ quan trực thuộc Bắc Kinh thiết lập cơ sở tại Hồng Kông.

Nhiều quốc gia, đứng đầu là Anh, Mỹ, đã kêu gọi Trung Quốc tôn trọng các quyền tự do và tự trị của Hồng Kông. Pháp cũng đã bày tỏ "quan ngại" về tình hình Hồng Kông.

Pompeo : " Hồng Kông đã mất quyền tự trị"

Đối với ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo "Hồng Kông không còn là vùng lãnh thổ tự trị nữa" và như vậy có thể sẽ mất quy chế thương mại ưu đãi. Ông Pompeo tuyên bố như trên tối qua, một ngày trước khi Quốc hội Trung Quốc thông qua luân an ninh quốc gia cho đặc khu hành chính này. Washington đã yêu cầu Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc họp khẩn cấp về đạo luật này, nhưng Bắc Kinh đã từ chối.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình :

"Do lệch giờ, khi ông Pompeo tuyên bố như trên thì ở Châu Á đã là đêm khuya, nhưng ngay lập tức đã vang lên nhiều tiếng "thank you" và những câu "cám ơn đã ủng hộ Hồng Kông".

Tuyên bố của ngoại trưởng Mỹ khiến các nhà đấu tranh dân chủ phấn khởi trở lại, sau khi lực lượng an ninh hôm qua đã bắt giữ hàng loạt người biểu tình : 360 người đã bị cảnh sát bắt đi, con số gấp đôi hôm Chủ Nhật tuần trước. Hình ảnh các vụ bắt giữ này đã được chiếu đi chiếu lại trên các mạng xã hội của Hoa lục và nhất là trên các trang mạng của báo chí Nhà nước. Nhưng báo này mô tả các cuộc biểu tình ở Hồng Kông "những vụ tụ tập bất hợp pháp", với một số người đem theo cả "vũ khí sát thương".

Đối với những người phản đối sự kiểm soát của chính quyền Trung Quốc, Hồng Kông giống như đang sống dưới thiết quân luật với việc chính quyền huy động một lực lượng cảnh sát hùng hậu và đặc khu hành chính này chắc chắn sẽ bị mất quyền tự trị.

Nhưng đối với các lãnh đạo Trung Quốc, luật an ninh quốc gia mà các đại biểu Quốc hội Trung Quốc biểu quyết hôm nay là "chuyện nội bộ" của Trung Quốc, như điều mà thủ tướng Lý Khắc Cường nhắc lại chiều nay khi bế mạc kỳ họp thường niên của Quốc hội. Bắc Kinh đã dọa sẽ trả đủa nếu tổng thống Donald Trump loan báo các trừng phạt".

Thanh Hà - Thanh Phương