Hồng Kông tưởng niệm nạn nhân Thiên An Môn bất chấp lệnh cấm (RFI, 04/06/2020)
Viện cớ dịch Covid-19, cảnh sát Hồng Kông lần đầu tiên từ ba thập niên qua, cấm tổ chức đêm canh thức tại công viên Victoria, tưởng niệm cuộc đàn áp đẫm máu Thiên An Môn ngày 04/06/1989. Dù vậy dân Hồng Kông dự trù thắp nến vào lúc 8 giờ tối nay, ở rải rác trên toàn lãnh thổ đặc khu hành chính này.
Thắp nến tưởng niệm các nạn nhân trong vụ đàn áp phong trào dân chủ Thiên An Môn, Hồng Kông, ngày 03/06/2020 Reuters - Tyrone Siu
Trong đêm mồng 3 rạng sáng ngày 04/06/1989 chính quyền Bắc Kinh huy động quân đội và xe tăng giải tán hàng ngàn sinh viên biểu tình đòi dân chủ tại khu vực Thiên An Môn. Phong trào dân chủ Mùa Xuân Bắc Kinh đã bị đàn áp đẫm máu. Từ đó đến nay, đây luôn là đề tài cấm kỵ tại Hoa lục. Hồng Kông là phần lãnh thổ Trung Quốc duy nhất hàng năm vẫn tổ chức đêm canh thức, với hàng trăm ngàn người tham dự tưởng nhớ các nạn nhân Thiên An Môn. Nhưng năm nay, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, thêm vào đó là luật an ninh quốc gia nhằm tái lập trật tư tại Hồng Kông vừa được Quốc Hội Trung Quốc thông qua, đang đặt ra nhiều thách thức cho ban tổ chức.
Thông tín viên Florence de Changy tại Hồng Kông cho biết thêm :
"Covid-19 là cái cớ để biện minh cho quyết định cấm tổ chức đêm canh thức tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn. Trong khi đó thì trường học đã được mở cửa lại từ lâu và mọi hoạt động kinh tế đã được trở lại bình thường như trước.
Từ 30 năm nay, kể cả trong những điều kiện thời tiết tệ hại nhất, Hồng Kông không quên tưởng niệm những sinh viên Trung Quốc thiệt mạng vì đã can đảm và một cách ôn hòa đòi Đảng cộng sản Trung Quốc nới lỏng các quyền tự do. Dù vậy dân cư Hồng Kông vẫn trung thành với truyền thống vốn có, nhưng bằng một cách khác. Ông Lý Trác Nhân (Lee Cheuk Yan) đồng sáng lập Liên minh Hồng Kông hỗ trợ phong trào dân chủ yêu nước tại Hoa lục, từ năm 1990, hàng năm, hiệp hội này vẫn tổ chức đêm canh thức giải thích : "Chúng tôi tiếp tục thắp nến ở khắp lãnh thổ Hồng Kông trong đêm canh thức. Không chỉ đơn thuần ở công viên Victoria, bởi vì chúng tôi bị cấm tập họp như bình thường. Dù vậy, đương nhiên một số người cũng sẽ đến địa điểm này và chúng tôi khuyến khích mọi người tự chọn nơi thắp nến. Khoảng 100 quầy sẽ được dựng lên ở khắp nơi để cung cấp nến cho mọi người. Hy vọng là mọi người có thể cùng đến với chúng tôi với một ngọn nến, và kể cả hưởng ứng phong trào qua mạng internet vào lúc 8 giờ tối".
Ngoài ra, ban tổ chức tin chắc rằng với luật an ninh Hồng Kông đang được Bắc Kinh soạn thảo, trong tương lai, những đêm canh thức tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn sẽ bị xếp vào danh sách những hoạt động chống đối chế độ và như vậy sẽ bị cấm".
Dự luật chống xúc phạm quốc ca Trung Quốc
Nghị Viện Hồng Kông trên nguyên tắc chiều ngày 04/06/2020 biểu quyết về dự luật chống xúc phạm quốc ca Trung Quốc. Tuy nhiên phiên họp đã bị gián đoạn do sự cố một dân biểu thuộc phe đối lập ném hỗn hợp phân bón với mùi nồng nặc ngay trong tòa nhà của Nghị Viện. Hành động này nhằm phản đối chính quyền Hồng Kông cấm cho tổ chức buổi tưởng niệm nạn nhân phong trào Mùa Xuân Bắc Kinh.
Nhân kỷ niệm 31 năm biến cố Thiên An Môn, tại Hoa Kỳ, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 03/04/2020 đã tiếp 4 thành viên tham gia phong trào đòi dân chủ tại Trung Quốc hồi năm 1989. Thủ tướng Anh, Boris Johnson trên báo The Times ngày 03/06/2020 nhấn mạnh "Hồng Kông thành công là nhờ dân cư vùng lãnh thổ này được tự do" và Luân Đôn sẽ không bao giờ "bỏ rơi người dân Hồng Kông, vùng đất từng là thuộc địa cũ của nước Anh".
Thanh Hà
***********************
Người Hong Kong tìm cách kỷ niệm ‘lần cuối’ cuộc thảm sát Thiên An Môn (VOA, 04/06/2020)
Bất chấp lệnh cấm của cảnh sát, hàng ngàn người Hong Kong hôm 4/6 tụ tập thắp nến tưởng niệm cuộc đàn áp dân chủ đẫm máu tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh vào năm 1989, đồng thời cáo buộc chính quyền Trung Quốc bóp nghẹt các quyền tự do trên lãnh thổ bán tự trị của họ, theo Reuters.
Hàng ngàn người Hong Kong thắp nến tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn ở công viên Victoria vào tối 4/6/2020.
Tụ họp tại Công viên Victoria, một số người Hong Kong đã hô vang các khẩu hiệu như "Chấm dứt độc đảng cầm quyền", "Dân chủ cho Trung Quốc ngay bây giờ"… trong lúc vẫn tuân thủ các quy định giãn cách xã hội do dịch Covid-19.
Vào ngày 4/6/1989, quân đội và xe tăng Trung Quốc đã nổ súng vào những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Bắc Kinh. Ước tính số người chết có thể từ vài trăm đến vài nghìn người.
Mọi năm, người Hong Kong vẫn tổ chức các buổi lễ tưởng niệm biến cố này. Nhưng năm nay, cảnh sát Hong Kong viện lý do các quy định hiện hành về việc hạn chế các cuộc tụ họp đông người do đại dịch Covid-19 nên từ chối cấp phép biểu tình. Nhiều người cho rằng đây chỉ là cái cớ vì các khu mua sắm, tàu điện ngầm và công viên trong thành phố đã được mở cửa nhiều tuần trước.
Cảnh sát nói với truyền thông địa phương rằng 3.000 sĩ quan chống bạo động sẽ được triển khai để ngăn chặn các lễ buổi kỷ niệm nhỏ hoặc ngẫu hứng.
Lễ tưởng niệm tại Hong Kong diễn ra trong bối cảnh được xem là nhạy cảm, khi Bắc Kinh vừa thông qua nghị quyết về dự luật an ninh quốc gia mới đối với Hong Kong, trong đó hình sự hóa những hành động được xem là không tôn trọng quốc ca của Trung Quốc.
Trong khi tìm cách tổ chức buổi thắp nến hoặc tưởng niệm trên mạng xã hội, nhiều người e rằng đây sẽ là lần cuối cùng người dân Hong Kong có thể công khai tưởng niệm biến cố Thiên An Môn.
Liên Hiệp Châu Âu đã lên tiếng kêu gọi Trung Quốc cho phép người dân ở Hong Kong và Ma Cao - một thành phố bán tự trị khác của Trung Quốc - được tưởng niệm cuộc đàn áp như là một biểu hiệu về bảo đảm các quyền tự do của người dân.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bày tỏ thương tiếc đối với các nạn nhân ở Thiên An Môn và đồng hành với những người Trung Quốc yêu tự do.
Đài Loan thì yêu cầu Trung Quốc phải "xin lỗi", và Bắc Kinh nói đây là điều "vô nghĩa".
Viết trên trang Facebook cá nhân, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn nói : "Tại Trung Quốc, hàng năm chỉ có 364 ngày. Một ngày đã bị lãng quên. Tôi hy vọng rằng ở mọi nơi trên trái đất, sẽ không có một ngày nào bị biến mất thêm nữa. Và tôi cũng cầu chúc điều đó cho Hong Kong".