Trung Quốc trỗi dậy dựa trên vũ lực
Đại dịch virus corona tiếp tục diễn biến phức tạp trên thế giới, dịu xuống ở một vài nơi, nhưng vẫn hoành hành lây lan ở nơi khác, đặc biệt là Châu Mỹ. Nhiều vùng tưởng như đã kiểm soát được dịch giờ phải quay trở lại phong tỏa bởi làn sóng lây nhiễm mới. Nước Pháp chưa thoát ra được khỏi khủng hoảng y tế đang loay hoay với những cải cách, khôi phục kinh tế. Đó là những chủ đề chính của các báo Pháp ra ngày 10/07/2020.
Bức ảnh được chụp vào ngày 02/01/2017 cho thấy các máy bay chiến đấu J-15 của Trung Quốc được phóng từ tàu sân bay Liêu Ninh trong các cuộc tập trận quân sự ở Biển Đông. STR / AFP
Nhưng trước tiên liên quan đến chính trị quốc tế, Le Monde có bài bình luận nhà báo Pháp Alain Franchon mang tiêu đề đáng chú ý : "Cường quốc Trung Quốc và sức mạnh".
Mở đầu bài bình luận tác giả nhắc lại : "Lâu nay, các lãnh đạo Trung Quốc vẫn nói với chúng ta rằng " các bạn hãy ngủ ngon". Sự trỗi dậy thành cường quốc của nước họ sẽ diễn ra một cách hòa bình". Nhưng sự thật có là như vậy ? Tác giả cho biết cụm từ "trỗi dậy thành cường quốc hòa bình" đã được nhà lý luận, lãnh đạo Trường đảng của Trung Quốc, Trịnh Tất Kiên (Zheng Bijian) đưa ra từ cách đây gần hai chục năm (2003), giờ là một phần trong học thuyết chính thức của chế độ Bắc Kinh.
Theo nhà báo Alain Franchon, đã không biết bao nhiêu lần các nhà ngoại giao Trung Quốc cố gắng giải thích với thế giới rằng Trung Quốc lớn mạnh thành một đại cường sẽ không ứng xử như các "đế chế" khác, "không phải như chủ nghĩa thực dân Châu Âu, chủ nghĩa đế quốc Mỹ hay bành trướng kiểu Liên Xô. Trung Quốc sẽ phát triển trong sự tôn trọng tuyệt đối chủ quyền của các nước khác".
Tác giả bài viết khẳng định, thực tế chỉ cần nhìn vào những hành động mà Trung Quốc mới làm vài tuần gần đây sẽ thấy ngay sự xuất hiện người khổng lồ Trung Quốc không diễn ra một cách hòa bình. "Sự lớn mạnh của Trung Quốc diễn ra cùng những đối đầu, xung đột, đe dọa nước khác và sự khoa trương quân sự".
Bài viết điểm lại một loạt các sự kiện mới nhất liên quan đến Trung Quốc : Từ vụ đụng độ chết người ở biên giới với Ấn Độ, đến việc chính phủ Canberra tố cáo Trung Quốc tấn công tin tặc ồ ạt vào các cơ sở của nước Úc. Rồi đến sự kiện Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốc gia với Hồng Kông, bóp nghẹt các quyền tự do ở vùng thuộc địa cũ của Anh đã được trả về Trung Quốc với cam kết tôn trọng quy chế "một quốc gia, hai chế độ". Hay như cuối tháng Sáu, Trung Quốc phô trương rầm rộ sức mạnh quân sự uy hiếp đảo Đài Loan. Tác giả bình luận : "Hồng Kông và Đài Loan, với Bắc Kinh, toàn bộ dân Trung Quốc không có sự lựa chọn số phận nào khác là nằm dưới ách cai trị của đảng Cộng Sản Trung Quốc".
Bài viết tiếp đó dẫn ra sự việc những ngày qua Biển Đông đang nóng lên, nơi Trung Quốc đang áp đặt yêu sách lãnh thổ của mình bằng sức mạnh. Biển Hoa Đông thì đưa tàu chiến các loại hoạt động trong khu vực quanh các đảo đang tranh chấp với Nhật Bản. Các hành động của Trung Quốc trên các vùng biển này khiến giới quan sát lo ngại "nguy cơ xảy ra sự cố quân sự tăng lên từng ngày".
Tác giả bình luận : "Sự trỗi dậy hòa bình của Trung Quốc rất xa vời với những lý luận mà Trường Đảng của Bắc Kinh rêu rao. Chúng ta đang chứng kiến trường hợp vươn lên thành cường quốc dựa trên sức mạnh".
Vẫn theo Alain Frachon, đến giờ Bắc Kinh lại lý luận rằng những việc Trung Quốc tiến hành như vậy thuần túy mang tính phòng thủ. Hồng Kông hay Đài Loan là thuộc "công việc nội bộ" của họ. Hoa Kỳ không có gì để làm trong khu vực Tây - Thái Bình Dương.
Tác giả nhấn mạnh : "Vấn đề với Bắc Kinh là rất đông các láng giềng của Trung Quốc không đồng ý. Họ đang phải chứng kiến những đòi hỏi lãnh thổ ngang ngược cũng như thái độ hung hăng của Trung Quốc. Sự lệ thuộc kinh tế của các nước này vào Trung Quốc càng lớn, họ lại càng phải cầu cạnh Mỹ ở lại trong vùng, như một đối trọng làm yên tâm".
Để đối phó với Trung Quốc, các nước láng giềng đang tập hợp liên kết với nhau vì đến giờ mọi người đã hiểu không có chữ hòa bình trong việc Trung Quốc trỗi dậy thành cường quốc.
Đại dịch virus corona mối đe dọa dai dẳng
Nhật báo Le Monde chạy tựa chính trang nhất : "Hành tinh vẫn còn bị Covid đe dọa dữ dội". Tờ báo dành 5 trang cho các bài viết để cho thấy tình hình nghiêm trọng và phức tạp của trận đại dịch kéo dài đến nay là hơn nửa năm trên khắp thế giới. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa mới đưa ra cảnh báo đầy lo ngại : "Dịch đang tăng tốc, đại dịch vẫn chưa đạt đỉnh".
Le Monde đặc biệt chú ý tới hai nước lớn là Mỹ và Ấn Độ. Tại Mỹ, những ngày qua ghi nhận số ca nhiễm mới Covid-19 bùng lên dữ dội. Thế nhưng bất chấp nguy hiểm, cảnh báo, một bộ phận dân Mỹ vẫn từ chối tuân thủ các biện pháp phòng dịch, hạn chế giãn cách xã hội. Thậm chí có nơi như Texas người dân còn biểu tình phản đối lệnh bắt buộc đeo khẩu trang nơi công cộng.
Có nhiều ý kiến của người dân Mỹ được Le Monde trích dẫn như : "Tôi là người Mỹ và tôi thấy tôi phải được làm những gì mình muốn. Tôi đóng thuế, tôi sống tự do, tôi muốn được tự do" hay "đây là quyền hiến định của chúng tôi. Chính phủ không thể chỉ định được tôi phải mang cái gì trên người".
Hệ quả của những thái độ kỳ lạ đó là : "Năm tháng sau xuất hiện đại dịch, nước Mỹ ghi nhận trên 133 nghìn người chết, xếp hàng đầu thế giới về số nạn nhân. Hơn 3 triệu người nhiễm bệnh. Những ngày qua, 2/3 số bang của nước Mỹ trong tình trạng dịch lây lan dữ dội. Ở nhiều bang giàu có như Florida hay Texas các bệnh viện cũng rơi vào tình trạng quá tải, thiếu thốn phương tiện. Chính quyền các bang thì dường như bất lực trước đòi hỏi quyền tự do cá nhân của công dân đành chạy theo sau dập dịch".
Còn về phần chính quyền trung ương, Le Monde nhận thấy : "Sau khi cố kiểm soát con virus bất trị bằng những buổi họp báo hàng ngày kéo dài 2 giờ, tổng thống Donald Trump không quan tâm đến tình hình y tế để tập trung vào phục hồi kinh tế khi chỉ còn vài tháng nữa đến kỳ bầu cử tổng thống".
Ông Trump tiếp tục coi đại dịch virus corona là chuyện vặt, rằng "99% các ca nhiễm virus không nguy hiểm" hay số ca nhiễm tăng là vì nước Mỹ xét nghiệm nhiều và hiệu quả… Trong khi chính quyền các bang còn đang lo chống đỡ với bệnh dịch thì tổng thống liên tiếp đưa ra các tuyên bố gây sức ép để mở lại hoạt động kinh tế, trường học. Ông Trump vẫn tiếp tục các cuộc vận động tranh cử với các buổi mít tinh tập hợp hàng nghìn người ủng hộ.
Covid-19 : Nguy cơ trở lại phong tỏa hiển hiện
Tình hình dịch ở Châu Á tiếp tục những diễn biến phức tạp. Le Monde ghi nhận "Ấn Độ : Modi lạc quan, các chuyên gia nghi ngại". Với trên 760 nghìn ca nhiễm virus corona, Ấn Độ hiện đứng thứ 3 sau Mỹ và Brazil, về số ca nhiễm Covid-19. Bài viết cho thấy dịch vẫn tiếp tục lây lan phức tạp tại quốc gia Châu Á đông dân thứ 2 thế giới nhưng lại có hệ thống vệ sinh y tế tồi tàn lạc hậu. Mặc dù đã có các biện pháp kiên quyết phong tỏa đất nước bên trong cũng như với bên ngoài, nhưng dường như dịch vẫn chưa thể được kiềm chế. Chính phủ đang nôn nóng tìm cách phục hồi kinh tế muốn tin rằng Ấn Độ đã qua được đỉnh dịch.
Về tình hình dịch trong khu vực Châu Á, báo Libération nhìn sang nước Úc, quốc gia vừa phải đóng cửa trở lại thành phố lớn Melbourne, bang Victoria vì Covid-19 tái phát. Trước sự lây lan virus corona đáng lo ngại đó, bang New South Wale quyết định đóng cửa "biên giới" nội địa với Victoria. Một quyết định làm đảo lộn cuộc sống chưa kịp trở lại bình thường như vậy, có thể mang lại những hậu quả nặng nề về kinh tế và xã hội, theo như ghi nhận của Libération trong bài phóng sự mang tiêu đề : "Covid tại Úc : Đảo lục địa khóa cửa bên trong".
Cũng trong hồ sơ đại dịch virus corona, tại Châu Âu, Le Monde ghi nhận : "Trung Âu bị báo động trở lại". Nhiều nước, trong đó có Serbia, số ca nhiễm Covid-19 tăng đột biến trong những ngày gần đây. Nguyên nhân có thể do dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa, trở lại hoạt động kinh tế.
Pháp : Khủng khoảng y tế, kinh tế và cải cách
Còn về thời sự nước Pháp, bên cạnh nỗi lo canh cánh virus corona có thể bùng lên trở lại bất kỳ lúc nào là mối lo lớn vực dậy kinh tế và tiếp tục thực hiện các cải cách khi chính phủ vừa được cải tổ. Báo Le Figaro chạy tựa lớn "Hưu trí : Macron khởi động lại cuộc cải cách, một mình chống lại tất cả". Tờ báo đề cập đến việc tân thủ tướng vừa được bổ nhiệm đã bắt tay vào hồ sơ gai góc nhất là khởi động lại cuộc cải cách hưu trí bị đình lại vì dịch bệnh. Công việc bắt đầu bằng việc thương lượng lại với các đối tác xã hội, công đoàn, nhưng ngay lập tức đã vấp phải sự phản đối. Bên cạnh đó cuộc cải cách hệ thống y tế cũng gặp phải những khó khăn không nhỏ vì tốn rất nhiều tiền trong lúc nền kinh tế đất nước đang bị trận dịch Covid-19 làm cho kiệt quệ.
Nhà thờ Đức Bà Paris sẽ được dựng lại nguyên trạng
Hồ sơ chính của Libération và La Croix là quyết định của chính phủ Pháp về việc phục dựng lại công trình Nhà thờ Đức Bà Paris sau một năm bị hỏa hoạn tàn phá. Libération cho biết, ngày 09/7, tân bộ trưởng Văn Hóa, Roselyne Bachelot thông báo, tổng thống và Ủy ban Di sản đã thống nhất phương án phục dựng lại công trình nhà thờ Đức Bà Paris như trước, trong đó có tháp nhọn đã bị đổ sập hoàn toàn trong hỏa hoạn.
Việc phục dựng như kiến trúc cũ sẽ gây nhiều tranh cãi trong dư luận và giới chuyên gia sắp tới, vì đây sẽ là công việc cực kỳ khó khăn với một công trình kiến trúc cổ kính, mang nặng giá trị lịch sử và nhân văn. Tuy nhiên nhật báo Công giáo La Croix cho rằng phục dựng lại công trình theo nguyên bản không phải là đòi hỏi tuyệt đối.
Anh Vũ