Thông Luận

Chuyến thăm Việt Nam của giáo hoàng Francis đang được chuẩn bị

Liên quan đến thời sự Châu Á, nhật báo công giáo La Croix ngày 10/04/2024 có bài viết đáng chú ý đề cập đến quan hệ Vatican và Hà Nội nhân chuyến thăm Việt Nam của tổng giám mục Paul Richard Gallagher, bộ trưởng ngoại giao của Tòa Thánh từ ngày 09 đến 14/04.

Giáo hoàng Francis đứng giữa Giám mục Hồng Kông và người tiền nhiệm của ngài, ngày 3/9/2023 tại Ulaanbaatar, Mông Cổ - © / Vatican Media AFP

Nhật báo công giáo nhận thấy, "chuyến thăm đánh dấu một giai đoạn mới cho việc tái lập quan hệ song phương giữa quốc gia cộng sản và Vatican" đã bị cắt đứt từ năm 1975 và quan trọng hơn chuyến đi còn nhằm chuẩn bị cho khả năng một chuyến tông du của giáo hoàng tới Việt Nam.

Tờ báo cho hay sau tổng giám mục Gallagher, thời gian tới đây quốc vụ khanh của Tòa Thánh, hồng y Pietro Parolin sẽ tới Việt Nam để làm các công tác tiền trạm cho chuyến đi của Giáo hoàng. Chính tổng giám mục Gallagher hồi tháng Giêng đã nói : "Tôi nghĩ là chuyến đi sẽ diễn ra. Giáo hoàng Francis cũng muốn tới Việt Nam và cộng đồng công giáo cũng mong mỏi rất nhiều điều đó".

Hiện tại Vatican chưa xác nhận điều gì, nhưng theo La Croix, chuyến thăm này có thể diễn ra trong khuôn khổ vòng tông du hơn chục ngày của Giáo hoàng tới một loạt các quốc gia : Indonesia, Papuasia New-Guinea, và có khả năng cả Đông Timor và đảo quốc Singapore, được dự trù vào cuối tháng 8 đầu tháng 9.

Tờ báo cho biết, chính giáo hoàng cũng đã tỏ ý muốn thăm Việt Nam. Trên chuyến bay thăm Mông Cổ trở về giáo hoàng đã nói đùa "nếu tôi không đến đó thì chắc chắn sẽ có ông Jean XXIV đến" trước khi ngài nhấn mạnh : "Chắc chắn một chuyến đi như vậy sẽ diễn ra (...), Việt Nam là một trong những trải nghiệm đối thoại rất tốt đẹp mà Giáo hội đã có được trong thời gian qua".

Thực tế thì đã có nhiều sáng kiến để nối lại quan hệ giữa Hà Nội và Vatican. Từ năm 2009, hai bên đã thiết lập nhóm công tác chung. Mới đây nhất là trong cuộc gặp của nguyên chủ tịch Việt Nam Võ Văn Thưởng với giáo hoàng tại Vatican hồi tháng 7 năm ngoái, hai bên đã đạt thỏa thuận đặt văn phòng đại diện thường trú của Tòa Thánh tại Việt Nam. Trước đó các liên lạc giữa Vatican và Việt Nam đều thông qua văn phòng đại diện tại Singapore.

Chuyên gia về công giáo Châu Á, Michel Chambon nhận định : "Hoạt động của Giáo hội Công giáo ở Việt Nam rất sống động, năng động, đặc biệt trong lĩnh vực xã hội, phong phú, giữa một trong những xã hội đang tiến bộ nhanh nhất khu vực".

La Croix ghi nhận, trong những thập kỷ gần đây, chính sách ngoại giao kín đáo của Giáo hội đã giúp dỡ bỏ những hạn chế về số lượng chủng sinh và linh mục được thụ phong. Tuy nhiên, chính quyền vẫn nắm quyền hạn chế số lượng và quy mô của các giáo xứ và tổ chức các cuộc tham vấn trước khi bổ nhiệm các giám mục. Ông Michel Chambon cho biết thêm : "Một số chủ đề vẫn còn gây tranh cãi, chẳng hạn như đòi đền bù tài chính cho đất đai của các Giáo hội bị chính phủ tịch thu, hoặc việc mở các trường tiểu học và trung học trong nước".

Liên Âu cải cách kiểm soát di dân

Tiếp tục với chủ đề chính của La Croix : "Di dân : Liên Hiệp Châu Âu muốn siết chặt biên giới". Hôm nay, Nghị Viện Châu Âu xem xét Hiệp ước về di dân và tị nạn, một vấn đề luôn nan giải của Liên Âu từ nhiều năm nay.

Xã luận của La Croix phân tích, thực chất của các văn kiện được nghị viện xem xét là Liên Âu muốn phân định rõ giữa di dân và người xin tị nạn. Một trong những điều khoản chính là dự trù lập những trại tạm giữ những người xin tị nạn ở gần biên giới nơi có dòng người nhập cư hợp pháp tràn vào đông, trước khi xét duyệt và trả những người bị từ chối trở lại nơi xuất phát.

Ngoài ra, văn kiện còn quy định việc phân bổ giữa các nước thành viên Liên Âu về trách nhiệm đón tiếp người nhập cư được chấp nhận tị nạn.

Mục tiêu của văn kiện là ngăn chặn người nhập cư không kiểm soát được, đồng thời vẫn bảo đảm tôn trọng các giá trị nhận đạo chung là che chở cho những người yêu cầu được bảo vệ vì cuộc sống bị đe dọa trong đất nước họ. Nhưng có vẻ như các nhà chính trị Châu Âu còn hướng tới mục tiêu khác, đó là cuộc bầu cử Nghị Viện Châu Âu tới đây. La Croix nhấn mạnh : Không phải ngẫu nhiên cuộc bỏ phiếu hôm nay diễn ra 9 tuần trước cuộc bầu cử Nghị Viện Châu Âu (09/06). Trong khi mà nhập cư là lá bài chủ của các đảng cực hữu ở Châu Âu để thuyết phục lôi kéo cử tri.

Chiến tranh Ukraine : Người Đức bị cáo buộc dính líu với Nga

Liên quan đến chiến tranh tại Ukraine, vẫn trên nhật báo La Croix có bài : "Hai công ty Đức bị cáo buộc tham gia tuyên truyền của Nga ở Mariupol". Sự việc liên quan đến những vật liệu xây dựng có hình hiệu (logo) của hai công ty Đức đã được phát hiện trong các công trình tái thiết khổng lồ thành phố Mariupol của Ukraine, bị Nga chiếm đóng. Chính quyền Đức đang nỗ lực xác minh tính hợp pháp của vụ việc này.

Theo thông tín viên của La Croix tại Đức, gần hai năm trước, vào ngày 21/5/2022, thành phố Mariupol của Ukraine thất thủ, sau ba tháng bị Nga bắn phá khốc liệt khiến hơn 20.000 người thiệt mạng. Moskva nắm quyền kiểm soát Mariupol sau khi đã tàn phá 90% thành phố cảng và 3/4 cư dân ở đây đã bỏ đi. Ngay sau đó, tổng thống Nga Vladimir Putin hứa sẽ xây dựng lại thành phố mà chính ông đã ra lệnh cho biến thành cát bụi.

Tuy nhiên, tuần trước, kênh truyền hình nhà nước Đức ARD đã tiết lộ sự tham gia của 2 công ty Đức vào dự án tái thiết này. Với những bằng chứng là hình ảnh và báo cáo hoạt động, tạp chí Monitor xác nhận sự hiện diện của tấm thạch cao và bê tông đúc sẵn mang nhãn hiệu Knauf với logo của tập đoàn WKB Systems.

Trước những cáo buộc như vậy này, WKB Systems vẫn giữ im lặng. Mặt khác, công ty Knauf đã công bố một thông cáo báo chí phủ nhận thông tin.

Ukraine với chiến thuật tiêu hao nhiên liệu

Vẫn về chiến tranh Ukraine, trên trang báo Les Echos có bài : "Các cuộc tấn công của Kiev vào các nhà máy lọc dầu Nga gây thiệt hại nặng nề cho Moskva".

Tờ báo cho hay : Cuộc chiến tiêu hao nhiên liệu Nga do quân đội của Kiev tiến hành là một trong những thành công thấy rõ nhất trong những tháng gần đây, đến mức Moskva buộc phải tạm thời cấm xuất khẩu xăng dầu và phải nhờ đến sự giúp đỡ của các đồng minh.

Kể từ đầu năm, hàng chục máy bay không người lái của Ukraine đã nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng nhiên liệu của Nga, đôi khi ở các khu vực xa biên giới. Một chiến lược thắng lợi khi Moskva buộc phải tạm thời cấm xuất khẩu xăng và dầu diesel kể từ ngày 1/3 trong thời hạn sáu tháng.

Cuối tháng 3, các cuộc không kích của Ukraine đã khiến Nga mất 14% hoặc 15% công suất lọc dầu, theo ước tính của Reuters và NATO. Cơ quan này tiết lộ thêm rằng Nga đã yêu cầu Kazakhstan sẵn sàng cung cấp 100.000 tấn xăng trong trường hợp tình trạng thiếu hụt trở nên trầm trọng hơn do các cuộc tấn công này. Về phần mình, Belarus cũng sẽ đồng ý giúp Nga tự cung cấp xăng nếu cần thiết.

Chiến thuật của Kiev còn gây ra hệ quả ở mặt trận. Theo tình báo Anh, Nga đã phải đưa các hệ thống phòng không hiện đại về bảo vệ xung quanh các nhà máy lọc dầu, nên các vị trí của Nga trên mặt trận sẽ được bảo vệ kém hơn. Và những khó khăn về hậu cần do thiếu nhiên liệu có thể gây ra có thể gây ra sự chậm trễ trong việc vận chuyển quân.

Vì sao xe hơi điện Trung Quốc làm ùn tắc cảng Châu Âu ?

Liên quan đến kinh tế, Le Figaro có bài viết với hàng tựa : "Xe hơi điện sản xuất tại Trung Quốc làm tắc nghẽn các cảng Châu Âu".

Bài báo cho hay, các cảng của Châu Âu giờ đang trở thành bãi đậu cho các xe hơi điện chế tạo tại Trung Quốc. Hiện tượng không hẳn cho thấy xe hơi điện Trung Quốc đang bán rất chạy ở Châu Âu. Vấn đề là ở chỗ những nhà chế tạo xe hơi Trung Quốc, những người mới nhảy vào thị trường, không dự trù được hết vấn đề giao thông để vận chuyển xe của họ về các đại lý bán hàng hoặc họ không thuê được xe vận tải vì nhiều lý do khác nhau.

Một yếu tố khác là các nhà chế tạo xe Trung Quốc không bán được hàng nhanh như dự liệu nên mới bị dồn ứ lại cảng, trong khi các hãng xe điện Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu sang Châu Âu. Riêng trong năm 2023 đã tăng 58%. Ở một số cảng của Châu Âu, xe điện Trung Quốc nằm chết dí ở sân cảng đến cả gần 2 năm trời.

Daesh đe dọa tấn công Champions League UEFA

Le Figaro cho biết tổ chức Nhà nước Hồi giáo vừa tung lên internet đe dọa sẽ tấn công các sân vận động tổ chức các trận đấu sắp tới của Champions League (Cúp C1 bóng đá Châu Âu) ở các thủ đô Madrid, Luân Đôn và Paris. Những đe dọa như thế này không có gì mới, nhưng phản ứng của cơ quan an ninh của các thành phố trên chứng tỏ nguy cơ khủng bố Hồi giáo cực đoan ở Châu Âu là có thực và không hề nhỏ, đặc biệt từ sau vụ tấn công rạp hát Crocus City Hall ở ngoại ô Moskva hôm 22/03.

Hàng nghìn cảnh sát sẽ được huy động ở Pháp, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh ngay hôm nay, ngày diễn ra các trận tứ kết lượt đi của Champions League. Pháp đã nâng mức báo động khủng bố lên mức cao nhất từ đầu tháng, thông báo tăng cường lực lượng bảo vệ trận cầu trên sân Parc des Princes tối nay giữa câu lạc bộ Paris Saint-Germain và Barcelona

Tại Tây Ban Nha, mức báo động khủng bố nâng lên cấp 4 trên 5, Bộ Nội vụ cho biết họ đã tăng cường an ninh với hơn 2.000 đặc nhiệm từ cảnh sát quốc gia và Lực lượng Bảo vệ Dân sự. Các biện pháp tương tự cũng được triển khai tại Luân Đôn. Trong mọi trường hợp xảy ra, điều có thể thấy ngay lúc này là những kẻ tuyên truyền của Nhà nước Hồi giáo đã đạt được một phần mục tiêu là gây hoang mang lo sợ.

Anh Vũ

"Đồng hành" : đó là chủ đề được viết bằng hai thứ tiếng Anh "Walking Together" và Pháp "Marcher Ensemble" mà tôi xem là nổi bật nhứt trong chuyến viếng thăm Canada mới đây của Đức Phanxicô, nhà lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Công giáo trên toàn thế giới. Là một tín hữu công giáo, tôi thường theo dõi điều được gọi là các "chuyến tông du" của các vị giáo hoàng. Theo dõi để lắng nghe các lời giảng dạy của những người được xem là có một uy tín lớn trong lãnh vực tinh thần. Theo dõi để hiểu biết lịch sử và văn hóa của những đất nước được các vị giáo hoàng viếng thăm và dĩ nhiên, qua đó, gặp gỡ và bày tỏ sự cảm thông hay đúng hơn học hỏi để biết tỏ ra cảm thông đối với người dân các nước đó.

Đức Phanxicô đi đến tận nơi đã diễn ra tội ác để nói lên hai tiếng xin lỗi và bày tỏ sự sám hối.

Mãi cho đến giữa thập niên 1960, được nhìn thấy một vị giáo hoàng bằng xương bằng thịt là một ân huệ hiếm có trong đời của một người công giáo. Năm 1929, dưới thời nhà độc tài Benito Mussolini (1883-1945), Ý và Tòa thánh Vatican đã ký một thỏa ước qua đó Ý nhìn nhận Vatican như một quốc gia. Nhưng cũng kể từ đó, nhà lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Công giáo bị giam hãm trong bốn bức tường của Điện Vatican chẳng khác nào một tù nhân. Năm 1964, Đức Phaolô VI đã làm một bước đột phá lịch sử khi ra khỏi điện Vatican để hành hương đến Thánh Địa, nơi chào đời của Chúa Giêsu. Kể từ đó, lên đường viếng thăm các nước được những người kế vị Đức Phaolô VI xem như một truyền thống phải tuân giữ.

Trong hầu hết các chuyến viếng thăm được gọi là "mục vụ" của các vị giáo hoàng, các tín hữu công giáo tại những nước được viếng thăm có dịp "chiêm ngưỡng" dung nhan của người mà họ thường cung kính gọi là "Đức Thánh Cha" và lắng nghe từng lời giảng dạy của các ngài. Nhưng với riêng tôi, dường như trong chuyến viếng thăm Canada lần này, Đức Phanxicô không đến đó để giảng dạy cho bằng bày tỏ sự sám hối. Chính Ngài gọi chuyến viếng thăm là một cuộc hành hương sám hối. Trong nhiều dịp khác nhau, kể từ năm 2000, các vị giáo hoàng không ngừng nói lên lời xin lỗi vì những tội ác của "con cái Giáo hội" qua suốt dòng lịch sử của Giáo hội tại rất nhiều nơi trên thế giới. Nhưng những lời xin lỗi ấy chỉ được thốt lên trong những nghi thức trang trọng được cử hành ở trung tâm của Giáo hội là Roma. Nay, Đức Phanxicô đi đến tận nơi đã diễn ra tội ác để nói lên hai tiếng xin lỗi và bày tỏ sự sám hối. Trong một cuộc gặp gỡ với những người bản địa Canada tại Thành phố Edmonton, Tỉnh bang Alberta hôm thứ Hai 25 tháng Bảy vừa qua, ngài đã đội trên đầu chiếc mũ làm bằng lông chim đặc trưng của người thổ dân và lập lại nhiều lần hai tiếng xin lỗi.

Lời xin lỗi của Đức Phanxicô được đưa ra gần nơi đã từng có một trường nội trú dành cho trẻ em người bản địa. Với hệ thống trường nội trú dành cho trẻ em bản địa, trong suốt một giai đoạn kéo dài trên 150 năm, Chính phủ Canada đã tách biệt trẻ em bản địa khỏi gia đình của chúng với mục đích xóa bỏ văn hóa và truyền thống của các em và áp đặt văn hóa của người da trắng lên các em.

Một trong những nỗ lực đồng hóa này là trao phó các trường nội trú cho các Giáo hội Kitô Giáo, trong đó nổi bật nhứt là các linh mục và tu sĩ công giáo. Những nhà truyền giáo này đã ép buộc các trẻ em thổ dân phải gia nhập Kitô Giáo và đồng hóa các em vào nền văn hóa Canada. Tính chung đã có khoảng 150.000 trẻ em từ các bộ lạc của người bản địa đã bị bắt đi và đưa vào 139 trường nội trú, hầu hết do Giáo hội Công giáo điều hành. Năm 2015, một bản báo cáo của Ủy ban Sự thật và Hòa giải đã phanh phui những câu chuyện về các trẻ em bản địa "bị lạm dụng về thể lý và tính dục." Những nấm mồ vô danh được khai quật trong các trường nội trú cũng cho thấy tính cách mờ ám của nhiều cái chết của trẻ em bản địa. Bản báo cáo khẳng định rằng hệ thống các trường nội trú dành cho các em bản địa không được thiết lập để "giáo dục" các em mà "chính là để cắt đứt mối liên hệ của các em với nền văn hóa và bản sắc của các em". Bản báo cáo kết luận rằng hoạt động của các trường nội trú này "có thể được mô tả như một cuộc diệt chủng văn hóa" (1).

Hai tiếng xin lỗi rất chân thành của Đức Phanxicô đã tạo ra một niềm cảm xúc sâu xa nơi nhiều người dân bản địa Canada. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng lời xin lỗi và sám hối ấy chưa đủ. Như được nhìn thấy trên một tấm biểu ngữ được treo trước Vương cung Thánh đường Sainte Anne de Beaupré ở Québec hôm thứ Năm 28 tháng Bảy vừa qua, một số người bản địa đã yêu cầu Đức Phanxicô "Hãy hủy bỏ học thuyết"  (Rescind the Doctrine). "Học thuyết" mà những người biểu tình muốn ám chỉ là "Học thuyết khám phá" (Doctrine of Discovery). Đây là học thuyết được các giáo hoàng ở Thế kỷ 15 đề ra trong một số sắc lệnh để khuyến khích các vua, đặc biệt là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha lên đường chinh phục đất đai của các dân tộc bản địa, cách riêng tại Mỹ Châu, xóa bỏ văn hóa của họ và  áp đặt lên họ  Kitô Giáo cũng như nền văn hóa của người da trắng ở Âu Châu. Theo linh mục dòng tên Ricardo da Silva, "mặc dù giáo hoàng và Tòa thánh Vatican đã thoát ra khỏi tâm lý coi người bản địa và những người không theo Kitô Giáo là thua kém các Kitô hữu da trắng Âu Châu, lời kêu gọi thu hồi "học thuyết khám phá" vẫn chưa được đáp ứng" (2).

"Học thuyết khám phá" quả là một vết nhơ của Kitô Giáo nói chung, chứ không riêng của Giáo hội Công giáo La Mã.

Cùng với những cuộc thập tự viễn chinh và tòa điều tra vào thời Trung Cổ, "học thuyết khám phá" quả là một vết nhơ của Kitô Giáo nói chung, chứ không riêng của Giáo hội Công giáo La Mã. Dù chưa công khai "hủy bỏ học thuyết khám phá", nhưng khi đến tận nơi để nói lên lời xin lỗi với người dân bản địa ở Canada, Đức Phanxicô có lẽ đã nhìn nhận những lỗi lầm và tội ác, không phải chỉ của "con cái Giáo hội" trong suốt dòng lịch sử, mà còn của chính Giáo hội. Qua lời xin lỗi của nhà lãnh đạo Giáo hội Công giáo hoàn vũ, tôi nghe vọng lại lời tự thú mà Giáo hội trên khắp thế giới lập lại mỗi ngày, từng phút từng giây ở mỗi đầu thánh lễ "Lỗi tại tôi, lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng".

Trong chuyến viếng thăm Canada lần này, Đức Phanxicô đã không "giảng dạy" hay dẫn giải về một điểm cao siêu nào trong giáo lý của Giáo hội Công giáo.  Nhưng với tôi, lời xin lỗi và cử chỉ khiêm tốn của ngài cũng đủ là một thông điệp rất có giá trị cho thời đại này: tự cho mình chiếm giữ sự thật và áp đặt lên người khác niềm tin tôn giáo và văn hóa của mình,  không những là một hành động "diệt chủng văn hóa" mà còn là một tội ác dẫn đến vô số những tội ác khác.

Tôi không biết các tín hữu Kitô, đặc biệt là người công giáo Mỹ có theo dõi chuyến viếng thăm Canada của Đức Phanxicô và nhận ra thông điệp ngài muốn nhắn gởi không. Cốt lõi của thông điệp và của chính Kitô Giáo lúc nào cũng là sám hối, khoan nhượng và cảm thông !

Một bài phân tách  trên trang mạng của Đài CNN mà tôi đọc được cách đây mấy hôm (3) đã ghi lại một số hình ảnh rất đặc trưng của cuộc bạo loạn trong tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6 tháng Giêng. Một trong những hình ảnh đó là cảnh  3 người đàn ông, mắt nhắm nghiền và đầu cúi xuống, đứng cầu nguyện trước một cây thập giá bằng gỗ sần sù. Ở một nơi khác, một người đàn ông cầm trên tay một quyển Kinh Thánh, áp chặt vào ngực như một chiếc thuẩn vững chắc. Rải rác trong đám đông, nhiều người giương lên những tấm bản có viết dòng chữ "Chúa Giêsu giải cứu" và đưa nắm tay lên trời.

Một hình ảnh rất đặc trưng của cuộc bạo loạn trong tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6 tháng Giêng là cảnh 3 người đàn ông, mắt nhắm nghiền và đầu cúi xuống, đứng cầu nguyện trước một cây thập giá bằng gỗ sần sù.

Thoạt nhìn qua, những hình ảnh như thế tưởng chỉ gợi lên những cuộc biểu dương tôn giáo bên ngoài một giáo đường nào đó. Nhưng đây không phải là những hình ảnh thường được thấy trong những buổi cầu nguyện ngoài trời, mà là điều mà nhiều người gọi là một cuộc nổi dậy của Kitô Giáo. Đây chính là hình ảnh của những người đã tấn công vào Điện Capitol để lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020.

Đây là lần đầu tiên, với cuộc bạo loạn này, nhiều người Mỹ ý thức được rằng Hoa Kỳ đang đối diện với Phong trào Dân tộc  Kitô giáo da trắng. Phong trào này sử dụng ngôn ngữ của Kitô giáo để nói lên sự thù nghịch đối với người Mỹ gốc Phi Châu và những người di dân da màu khác để thiết lập một nước Mỹ của người da trắng theo Kitô giáo.

Một biểu ngữ khác được nhìn thấy trong cuộc bạo loạn Ngày 6 tháng Giêng có in hình một lá cờ Mỹ với hàng chữ đi kèm : "Giêsu là Đấng Cứu Thế của tôi, Trump là Tổng thống của tôi". Xóa bỏ hàng rào tách biệt tôn giáo và chính trị là điểm nổi bật của Phong trào Dân tộc Kitô giáo. Một trong những niềm tin cốt lõi của phong trào này là : Hoa Kỳ đã được thành lập như một quốc gia Kitô giáo, tất cả các nhà lập quốc đều là những tín hữu Kitô Tin Lành thuần thành và Chúa đã chọn Hoa Kỳ để đóng một vai trò đặc biệt trong lịch sử. Thật ra, trong hàng ngũ các nhà lập quốc không thiếu những người vô thần hay thuộc những Giáo hội không phải là Tin Lành. Hơn nữa cho rằng Hoa Kỳ được thành lập như một quốc gia Kitô giáo và nhờ vậy được phồn thịnh là quên rằng quốc gia này có được phồn thịnh ở khởi đầu là nhờ sự đóng góp công lao mồ hôi nước mắt và ngay cả máu của người nô lệ gốc Phi Châu cũng như từ đất đai ăn cướp của người dân bản địa.

"Giêsu là Đấng Cứu Thế của tôi, Trump là Tổng thống của tôi".

Những băng hình đã được thu giữ từ cuộc bạo loạn cho thấy những người tham gia cuộc bạo loạn tuyên xưng và tôn thờ một Chúa Giêsu hoàn toàn đối nghịch với Đấng mà Kinh Thánh gọi là "Hoàng tử của Hòa Bình", một Đấng Cứu Thế chỉ đi giảng dạy và cứu rỗi bằng một con đường duy nhứt là khoan nhượng, cảm thông và tha thứ. Xét cho cùng, đó cũng chính là con đường cứu rỗi của mọi tôn giáo đích thực cũng như mọi nền đạo đức của con người.

"Đồng hành" : chủ đề của chuyến viếng thăm Canada vừa qua quả là chìa khóa để xây dựng một xã hội thực sự hài hòa. "Đồng hành" là chấp nhận và tôn trọng những khác biệt về ngôn ngữ, màu da, văn hóa , tôn giáo và ngay cả những quan điểm chính trị của người khác. Thiếu sự tương nhượng và cảm thông, thì suy đồi đạo đức là điều không thể tránh khỏi. Các chế độ độc tài, đặc biệt là độc tài toàn trị, cai trị bằng cách đồng bộ hóa người dân. Trung Quốc là một điển hình. Chế độ cộng sản này muốn xây dựng một "xã hội hài hòa" bằng cách áp đặt triệt để ý thức hệ cộng sản lên người dân. Trong cuốn sách có tựa đề "Chúng tôi bị hài hòa hóa : cuộc sống bị nhà nước theo dõi tại Trung Quốc" (We have been harmonized : life in China’ surveillance State) nhà báo người Đức Kai Strittmatter đã nói đến "hệ thống tín dụng xã hội" trong xã hội Trung Quốc hiện nay. Nhất cử nhất động của người dân đều bị theo dõi và "cho điểm". Bất đồng chính kiến được xem là hành vi "tồi tệ" nhứt trong mọi hành vi xấu.

Nhất cử nhất động của người dân Trung Quốc đều bị theo dõi và "cho điểm"

Điều gì đã xảy ra trong một xã hội mà người dân bị "hài hòa hóa" và theo dõi cặn kẽ như thế ? Tác giả đã trích dẫn "một cuộc thăm dò toàn cầu được thực hiện năm 2017 về điều gì khiến người dân lo lắng nhứt. Đa phần những người được khảo sát ở các quốc gia đều lo ngại nhất về tình trạng thất nghiệp, nạn tham nhũng hay bất bình đẳng. Trung Quốc là nơi duy nhất mà người dân xem "suy thoái đạo đức" (moral decline) là mối lo lắng hàng đầu"(4).

"Đồng hành" hay khoan nhượng, cảm thông là chìa khóa để xây dựng một xã hội hài hòa. Đó cũng chính là thước đo nhân cách của một con người.

Chu Văn

(30/07/2022)

Chú thích :

1. Scott Neuman, The pope’s apology in Canada was historic, but for some Indigenous people, not enough NPR, July 25,2022.

2. Ricardo da Silva, S.J , Could pope Francis revoke the 15th century ‘Doctrine of Discovery’ used to justify colonizing Indigenous peoples?  America, the Jesuit ReviewJuly 28, 2022, bản dịch của Trần Giao Thủy,  DCVonline July 29, 20022.

3. John Blake, An ‘Imposter Christianity’ is threatening American democracy CNN July 24, 2022.

4. Y Chan, Đọc "xã hội hài hòa" của Trung Quốc : Biết để soi mình, hiểu để rùng mình, Luật Khoa 19/07/2022

Bảo vệ sinh thái : Giáo hoàng lên án giới tài chính, kêu gọi "cách mạng"

Khủng hoảng do đại dịch Covid-19 tiếp tục là chủ đề chính của các tuần báo Pháp. L’Obs tìm nguyên nhân giải thích tình trạng tiêm chủng chậm trễ tại Pháp. Tuần san Courrier International dành chủ đề chính cho nạn nhân hàng đầu của khủng hoảng y tế. Đó là phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ thuộc các nhóm xã hội yếu thế. Nhưng khủng hoảng y tế - xã hội không thể tách khỏi khủng hoảng khí hậu – môi trường.

Giáo hoàng Francis via Reuters - VATICAN MEDIA

Tuần báo L’Obs đặc biệt chú ý đến cuộc gặp ngày 15/03/2021 tại Vatican, giữa Giáo hoàng Francis với một số chính trị gia, nhà hoạt động xã hội Pháp, với chủ đề chính : Tìm nguồn lực tài chính cho công cuộc chuyển đổi sang nền kinh tế Xanh. Tuần báo L’Obs phỏng vấn đạo diễn Cyril Dion và nghị sĩ Châu Âu Pierre Larrouturou. Nghị sĩ Pierre Larrouturou là người phụ trách báo cáo về dự luật Ngân sách 2021 (bao gồm ngân sách về chuyển đổi sang nền kinh tế Xanh), chuẩn bị trình lên Nghị Viện Châu Âu.

Ông Pierre Larrouturou là tác giả cuốn "Aujourd’hui, l’esprit se révolte. Crise sociale, crise climatique : 7 solutions pour éviter l'effondrement" (Giờ đây, những ai có ý thức đều phẫn nộ. Khủng hoảng xã hội, khủng hoảng khí hậu : 7 giải pháp để tránh sụp đổ) (xuất bản 2020). Còn đạo diễn Cyril Dion là người bảo trợ cho Hội nghị Công dân vì Khí hậu Pháp, mà các đề xuất sẽ được đưa ra thảo luận trước Quốc hội Pháp đầu tuần tới. Đạo diễn Dion là tác giả bộ phim về môi trường "Demain" (Ngày mai), đoạt giải điện ảnh Cesar cho phim tài liệu hay nhất năm 2016.

Bài phỏng vấn, mang tựa đề "Giáo hoàng, Tài chính và Khí hậu", cho biết các nhà hoạt động Pháp đã thông báo với giáo hoàng Francis về dự luật Khí hậu tại Pháp và các thương lượng hiện nay tại Nghị Viện Châu Âu về tài chính cho nền kinh tế Xanh. Đây là một cơ hội không thể bị bỏ lỡ. Giáo hoàng Francis tái khẳng định quan điểm của ngài. Theo đó, tình trạng tê liệt của nhiều chính phủ hiện nay trong vấn đề khí hậu là do áp lực của giới tài chính, đặt lợi ích kinh tế của họ lên trên lợi ích chung.

Giáo hoàng nhấn mạnh là nhân loại đã bỏ lỡ hai cơ hội : khủng hoảng tài chính 2008 và Thỏa thuận khí hậu Paris 2015, để có các đột phá. Kẻ gây cản trở chủ yếu là các "thế lực tài chính hùng mạnh" đặt lợi ích của họ lên trên hết. Cần phải có một cuộc "cách mạng" xã hội trên quy mô toàn cầu là ý tưởng mà cả hai phía chia sẻ, bên Đức giáo hoàng, cũng như phía các nhà hoạt động Pháp.

Giáo hoàng Francis đặt nhiều hy vọng vào giới trẻ, nhưng Giáo hội Công giáo cũng có các nguồn lực riêng. Theo nghị sĩ Pierre Larrouturou, nhiều lãnh đạo quốc tế hàng đầu, như tổng thống Mỹ, thủ tướng Đức lắng nghe nhà lãnh đạo Vatican, bên cạnh đó mạng lưới các tu sĩ Dòng Tên hoạt động rất mạnh về môi trường.

Nhân loại có chấp nhận đâm đầu xuống vực thẳm ?

Vấn đề trước hết nằm ở nhận thức. Nghị sĩ Châu Âu lưu ý, để giải quyết bế tắc hiện nay trong việc tìm nguồn tài chính cho công cuộc chuyển đổi sang nền kinh tế Xanh, vấn đề chủ yếu không thuộc lĩnh vực kỹ thuật, mà là thuộc lĩnh vực ý thức của con người, lĩnh vực của triết học và tâm linh, của niềm tin. Câu hỏi chủ yếu cần đặt ra là : Liệu nhân loại biết mình đang sắp đâm đầu xuống vực thẳm, vẫn quyết định đi tới hay không ?

Vận mệnh của nhân loại sẽ được quyết định chỉ trong vòng 20 hoặc 30 năm tới. Nghị sĩ Châu Âu nhấn mạnh là nhân loại sẽ kịp thoát hiểm, nếu có đủ nguồn lực tài chính cho công cuộc chuyển đổi sang nền kinh tế Xanh. Đánh thuế vào các giao dịch tài chính mang lại một nguồn quan trọng. Tại Châu Âu, mọi thứ đã sẵn sàng cho việc này, và ở Mỹ, chính quyền Joe Biden cũng đang suy nghĩ về hướng này để có nguồn chi cho kế hoạch khổng lồ "Green Deal" (tức thỏa thuận chuyển sang kinh tế Xanh).

Nghị sĩ Châu Âu thông báo với Giáo hoàng về biến chuyển mới tại Châu Âu trong các vận động lập ra sắc thuế đánh vào các giao dịch tài chính (TTF), với hy vọng có thể mang lại cho Châu Âu khoảng 60 tỉ euro/năm. Thương thuyết giữa 27 nước Liên Âu đã nối lại từ cuối tháng 2. Bỉ - vốn có quan điểm chống lại – đã bắt đầu thay đổi lập trường, Đan Mạch và Ba Lan cũng tương tự, nhưng Pháp vẫn giữ quan điểm phản đối.

Theo nghị sĩ Pierre Larrouturou, "toàn thế giới đang theo dõi phản ứng của Pháp và Châu Âu". Pháp và Liên Hiệp Châu Âu đã khẳng định rõ ràng các mục tiêu đầy tham vọng về Khí hậu, vì vậy, "nếu để xảy ra tình trạng "greenwashing" (tức "nói một đằng làm một nẻo" hay "treo đầu dê bán thịt chó") thì đây sẽ là điều rất nguy hiểm".

Phụ nữ : Người trả giá đắt nhất cho Covid

Nạn nhân hàng đầu của khủng hoảng đại dịch Covid-19 là phụ nữ. Đặc biệt là phụ nữ thuộc các nhóm xã hội yếu thế. Làm thế nào để giải quyết tình trạng này là chủ đề chính của tuần san Courrier International. "Thất nghiệp, cuộc sống bấp bênh, việc nhà quá tải… Từ Hoa Kỳ cho đến Nhật Bản, khắp nơi phụ nữ phải trả giá đắt cho khủng hoảng". Tuần san Courrier International tổng hợp tình hình, giới thiệu các ghi nhận về thực trạng và giải pháp trên báo chí nước ngoài. Từ vài tháng trở lại đây, trên báo chí nước ngoài, liên tục xuất hiện nhiều bài vở về tình cảnh khốn khổ của phụ nữ. The Washington Post cho biết hai triệu rưỡi phụ nữ Mỹ mất việc làm, trong lúc báo Hồng Kông South China Morning Post cho biết từ đây cho đến sang năm, sẽ có thêm 47 triệu phụ nữ lâm vào cảnh thất nghiệp.

Tình hình đặc biệt nghiêm trọng, theo nhà báo Mỹ Hanna Rosin. Trong bài viết trên tạp chí New York Magazine, nữ ký giả nhận định : các điều kiện của phụ nữ hiện nay bị tụt lùi một bước dài, trở về tương tự như trong những năm 1980. Chỉ trong vòng một năm, các tiến bộ của ba thập niên tan biến.

Một số nước công nghiệp phát triển, như Hoa Kỳ, cũng là nơi dịch bệnh hoành hành mạnh nhất, đã đưa ra hàng loạt biện pháp hỗ trợ tài chính quy mô. Kế hoạch 1.900 tỉ euro tổng thống Mỹ vừa ban bố hôm 11/03, tập trung đầu tư cho phụ nữ và trẻ em.

Courrier International dành 6 trang để giới thiệu bài phỏng vấn nhà tư tưởng nữ quyền Mỹ gốc Ý Silvia Federici, trên New York Times, người được coi là một trong những nhà tư tưởng nữ quyền quan trọng nhất của thế kỉ XX. Cách đây nhiều thập niên, nhà tư tưởng Mỹ đã báo động về thực trạng lao động của người phụ nữ trong gia đình bị hạ thấp ý nghĩa, các xã hội tư bản nhìn chung đã không thừa nhận lao động đặc biệt này. Lao động của người phụ nữ trong gia đình không chỉ liên quan đến việc mang thai, đẻ con, giáo dục con cái, mà còn là tất cả mọi công việc đóng góp vào việc duy trì sức khỏe, vào bữa ăn hàng ngày, vào tất cả những gì liên quan đến sự phát triển của các thành viên trong gia đình.

Theo nhà tư tưởng Mỹ, có rất nhiều điểm có thể làm để cải thiện tình trạng phụ nữ : nỗ lực thay đổi tận gốc rễ chế độ tư bản hiện nay (vốn chủ yếu dựa trên nguyên tắc tìm kiếm lợi nhuận), ngăn chặn việc thương mại hóa các lĩnh vực xã hội (từ y tế, nông nghiệp, đến trông nom trẻ…). Theo bà Silvia Federici, cuộc khủng hoảng hiện nay cũng là cơ hội để xây dựng các hình thức đoàn kết, tương trợ xã hội mới. Bài phỏng vấn của New York Times mang tựa đề : "Silvia Federici : người đã dự báo tất cả". 

Báo Hồng Kông South China Morning Post đặc biệt nhấn mạnh là tình trạng nghèo khó trở nên nghiêm trọng hơn với phụ nữ và trẻ em, không thể đảo ngược được, nếu không có các chính sách lớn, từ phía chính phủ các nước. Báo Hồng Kông nêu trường hợp một phụ nữ Việt Nam, như một ví dụ cho thấy người phụ nữ phải gánh chịu các thiệt hại kép. Cô Dương Thị Huyền, 28 tuổi, vốn là giáo viên dạy yoga, kể từ tháng 2/2020, không còn tìm được việc làm, trong bối cảnh dịch bệnh, do các trung tâm yoga thích tuyển dụng nam giới, do nam có điều kiện đầu tư cho công việc hơn. Người giáo viên yoga này giờ phải chuyển sang bán quần áo trên mạng, để kiếm chút đỉnh tiền nuôi con, tuy nhiên, công việc cũng không chạy vì khách hàng giờ đây cũng mua sắm ít hơn.

Pháp : Nguyên nhân khiến chiến dịch tiêm chủng sa lầy

Nước Pháp trầy trật đối phó với đại dịch là chủ đề chính của L’Obs. "Vac-xin : Cuộc chiến kỳ lạ" là tựa trang bìa của tuần báo L’Obs. L’Obs truy tìm nguyên nhân khiến chiến dịch tiêm chủng bị sa lầy tại Pháp.

Bài xã luận L’Obs ghi nhận nguyên nhân đầu tiên là quan điểm "quá thận trọng" của chính phủ Pháp, chọn con đường tiêm chủng với tốc độ được xác định là vừa phải, để không gây phản ứng chống đối từ phía những người ngờ vực vac-xin. Việc chính phủ tập trung trước hết cho các nhóm dân cư có nguy cơ cao, rồi dần dần mở rộng, nhìn chung được đánh giá là chính sách đúng đắn về mặt dịch tễ học, nhưng do áp dụng cứng nhắc, nến khiến các cơ sở y tế địa phương không rảnh tay lựa chọn các biện pháp mềm dẻo hơn, để nhanh chóng có nhiều người được tiêm chủng. Ngoài việc điều hành chiến dịch tiêm chủng trong nội bộ nước Pháp, Châu Âu bị chỉ ra như một nguyên nhân chính, khi toàn khối lâm vào tình trạng thiếu vac-xin.

Vẫn về đại dịch Covid-19 tại Pháp, tuần báo L'Express có bài phỏng vấn nhà dịch tễ học Dominique Costagliola, chỉ trích mạnh mẽ phong cách điều hành của tổng thống Macron, mà theo bà, đã không biết lắng nghe các nhà dịch tễ học thực sự. Theo nhà dịch tễ học nổi tiếng này, nước Pháp có nguy cơ tiếp tục phải đối mặt với làn sóng dịch mới vào cuối năm nay, đầu sang năm. Để ngăn chặn được làn sóng mới, phải đạt được mức tiêm chủng cho từ 80-90% cho nhóm dân cư có nguy cơ cao, tức nhóm cao hơn 50 tuổi. Mà tỉ lệ này là khó đạt được vào tháng 9 tới, với tốc độ tiêm chủng hiện nay. Nhà dịch tễ học Dominique Costagliola đoạt giải thưởng lớn của INSERM năm 2020, vì các đóng góp của bà trong cuộc chiến chống Covid-19.

Tranh cử tổng thống Pháp

Về chính trị nước Pháp, Chủ đề chính của Le Point tuần này là tham vọng ra ứng cử tổng thống Pháp của chính trị gia đảng cánh hữu Những người Cộng hòa (LR), ông Xavier Bertrand, chủ tịch vùng Hauts-de-France.

Covid-19 : Món "lộc trời cho" với chế độ cộng sản Việt Nam

Cũng về Covid, nhưng tại Việt Nam, L'Express có bài phân tích : "Đối với chế độ cộng sản Việt Nam, đại dịch Covid-19 là một cơ hội trời cho". Trái ngược với nhiều quốc gia phát triển, Việt Nam là một quốc gia được coi là ốc đảo bình yên, với số lượng chính thức ca nhiễm Covid chỉ là hơn 2.500, và 35 người chết trong một năm. Kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng trong đại dịch. Theo L'Express, "thành công" của chính quyền Việt Nam cơ bản là do tái sử dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ dân cư vốn có của chế độ cộng sản, các biện pháp của thời chiến, vào mục tiêu y tế. Đó là truy lùng nhanh nhất những ai tiếp xúc với người bị nhiễm virus, hoặc có nguy cơ lây nhiễm, và tiến hành các biện pháp cách ly mạnh tay. Nhìn chung, việc áp dụng trở lại các biện pháp của chế độ cộng sản thời chiến cũng khiến cho chính quyền hiện tại tăng cường khả năng kiểm soát xã hội. Chính vì vậy, L'Express gọi đại dịch Covid-19 là "một cơ hội trời cho" với chế độ cộng sản Việt Nam.

Miến Điện : Trung Quốc có thể mất tất cả với chính sách bắt cá hai tay

Về thời sự chính trị Châu Á, đáng chú ý có bài "Miến Điện : Trung Quốc có thể mất tất cả với tập đoàn quân sự" của báo Nhật được Courrier International giới thiệu. Bài viết của báo The Diplomat, Nhật Bản, vạch rõ thái độ hai mặt của Trung Quốc đối với cuộc khủng hoảng Miến Điện hiện nay, và hệ quả gậy ông đập lưng ông của thái độ này. Nhưng không chỉ Trung Quốc thiệt hại. Toàn bộ khu vực sẽ phải gánh chịu hậu quả, nếu tập đoàn quân sự tiếp tục chính sách đàn áp.

Nguyên tắc của Bắc Kinh lâu nay là "không can thiệp vào công việc nội bộ" của nước khác, với Trung Quốc, đảo chính và khủng hoảng chính trị tại Miến Điện chỉ là công việc nội bộ của Miến Điện. Với quan điểm này, Trung Quốc đã không ủng hộ các dự thảo tuyên bố của Hội đồng Bảo an lên án đảo chính. Tuy nhiên, trước tình hình ngày một trở nên tồi tệ hơn tại Miến Điện, với số người chết do bạo lực quân đội tăng lên hàng ngày, Trung Quốc không thể giữ nguyên thái độ không can thiệp. Dù sao hành xử của Bắc Kinh hiện nay là cố gắng duy trì tính hai mặt : một mặt chấp nhận một phần các lên án quốc tế nhắm vào tập đoàn quân sự Miến Điện, mặt khác vẫn duy trì nguyên tắc không can thiệp.

Theo The Diplomat, sở dĩ Bắc Kinh bảo vệ đến cùng nguyên tắc "không can thiệp vào công việc nội bộ" của nước khác, do lo sợ đến lượt mình, Trung Quốc cũng sẽ bị quốc tế gây áp lực mạnh hơn trong các hồ sơ nhân quyền (như Tân Cương, Tây Tạng hay Hồng Kông). Theo một số nguồn tin rò rỉ từ nội bộ, đầu tháng 3 vừa qua, chính quyền Bắc Kinh đã có đàm phán bí mật với tập đoàn quân sự để bảo vệ an toàn cho các đường ống dẫn dầu nối liền Miến Điện với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Tuy nhiên, sự an toàn của các cơ sở kinh tế của Trung Quốc tại Miến Điện có lẽ khó được bảo đảm, nếu tình hình tồi tệ hơn.

Vấn đề là thái độ nước đôi của Bắc Kinh, dung túng tập đoàn quân sự, không chỉ khiến lợi ích kinh tế của Trung Quốc tại Miến Điện bị tổn hại, mà khiến toàn khu vực có thể chịu hậu quả dây chuyền.

Trọng Thành

Vatican : Giáo hoàng gây "dao động" tinh thần cho giáo dân

Tòa thánh Vatican gia hạn hiệp định tạm thời với Trung Quốc ; Ý kiến của đức giáo hoàng về hôn nhân đồng tính ; Sân sau của Putin bất ổn ; Covid-19 bất chấp giới nghiêm ; Dư âm vụ giáo viên môn sử-địa Samuel Paty bị khủng bố Hồi giáo sát hại là những chủ đề trên báo Pháp hôm nay 23/10/2020.

Giáo hoàng Francis trong chuyến tông du Philippines, ngày 18/01/2015.  AP - Aaron Favila

"Samuel Paty, gương mặt của Cộng Hòa Pháp", Le Monde nhắc lại tuyên bố của tổng thống Emmanuel Macron trong buổi lễ tưởng niệm nhà giáo bị chặt đầu lên trang nhất. Tình trạng lây lan của Covid-19 đã đến đâu ? Thủ tướng Pháp nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng là tựa chính của Le Figaro. Đồng nghiệp Les Echos đăng bức ảnh đường phố vắng tanh vào giờ giới nghiêm để minh họa cho viễn cảnh bi quan "kinh tế nguy ngập".

Giáo hoàng gây sóng : Đồng tính kết hôn có trái với giáo lý Công giáo ?

"Luật kết hợp dân sự cho hai người đồng tính", đức giáo hoàng thật sự muốn nói gì ? Tựa của La Croix dẫn đầu cho một loạt bài phân tích không riêng gì của nhật báo công giáo, cùng với quyết định gia hạn hiệp định tạm thời với Bắc Kinh, đó là hai chủ đề có nguy cơ gây chia rẽ trong nội bộ Công giáo.

Vào đầu, nhật báo công giáo cho biết trong cuốn phim tài liệu truyền hình, giáo hoàng tỏ ý mong muốn các cặp đồng tính phải được bảo vệ qua một đạo luật "kết hợp dân sự" trong những nước chưa có luật này. "Từ lúc còn là giám mục và từ khi làm giáo hoàng, đức cha Francis chưa bao giờ ủng hộ hôn nhân đồng tính. Hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ".

Vấn đề là niềm mong muốn này đã gây ra tranh luận : Phải chăng giáo lý của Giáo hội đang có chuyển biến ? Nhật báo công giáo mời hai cây bút thần học lý giải. Đức ông Pierre Debergé thẩm định khi đức giáo hoàng trình bày là ngài không có quyền phê phán khi có một người đồng tính tìm đến Chúa thì đó là phát biểu phát xuất từ đáy lòng của một linh mục. Giáo hội phải lưu tâm đến mọi hoàn cảnh của nữ giới và nam giới trong thời đại chúng ta, phải mở vòng tay đón tiếp và không xô đuổi bất kỳ ai.

Linh mục Laurent Lemoine, cây bút thần học thứ hai kêu gọi phải tìm hiểu đức giáo hoàng muốn nói gì. Còn quá sớm để kết luận là Francis chuyển hướng. Giáo hội nên quyết định ngưng chống đối tính chính đáng của những cặp đồng tính sống chung dưới mái nhà. Công đồng Vatican II kêu gọi là "phải nhìn nhận thực tế của trần thế". Giáo hội cũng nên phát khởi một công trình nghiên cứu thần học để tạo điều kiện cho các cặp và gia đình đồng tính, không chỉ được bao dung, mà còn phải được chấp nhận một cách chân thật trong cộng đồng xã hội. Để kết luận, tác giả thẩm định là tuyên bố của đức giáo hoàng không gây hệ quả gì cho quyền lực của Tòa Thánh.

Theo Le Monde, lời chia sẻ của đức giáo hoàng trong phim tài liệu bị phe bảo thủ xem là "chệch hướng" và công khai phản đối. Giám mục Thomas Tobin (Rhode Island) Hoa Kỳ phản ứng : "Tuyên bố của đức giáo hoàng đi ngược lại giáo lý bất di bất dịch của Giáo hội về kết hợp dân sự của những người cùng giới tính. Giáo hội không thể ủng hộ quan hệ, một cách khách quan, là chuyện phi luân lý".

Nhật báo thiên tả Libération cũng đặt câu hỏi theo lối chơi chữ : Giáo hội có sẵn sàng "kết hợp" với đức giáo hoàng hay chưa ? Điều chắc chắn là Tòa Thánh lo ngại nội bộ rạn nứt.

Tòa Thánh triển hạn với Bắc Kinh một thỏa thuận gây tranh cãi

Vì ước mơ muốn đi sang Trung Quốc mà đức giáo hoàng công nhận 8 giám mục do Bắc Kinh tấn phong. Nhật báo thiên hữu cho độc giả biết ai là người chủ xướng : Hồng y Pietro Parolin, ngoại trưởng của Tòa Thánh.

Đây là vấn đề không những gây tranh cãi mà còn làm giáo dân thất vọng. Theo Le Figaro, bất chấp mọi phản đối, Giáo hoàng Francis bám chặt vào ước mơ Trung Quốc, bật đèn xanh tái triển hạn thảo thuận với chính quyền cộng sản Bắc Kinh về vấn đề bổ nhiệm giám mục.

Trong bối cảnh gặp đối kháng trong lãnh vực địa chính trị, bị Mỹ và nhiều nước chỉ trích về vụ dịch Covid, quyết định này, do Hồng y Pietro Parolin, kiến trúc sư của chính sách thân thiện với Bắc Kinh thông báo, là một tin mừng cho chính quyền Trung Quốc trong nỗ lực "ve vãn" nhà nước Châu Âu cuối cùng còn thủy chung với Đài Loan.

Muốn theo dấu chân của linh mục Dòng Tên Matteo Ricci, truyền bá đạo Thiên Chúa vào triều đình Trung Hoa ở thế kỷ 16, Giáo hoàng Francis chấp nhận 8 giám mục do Bắc Kinh bổ nhiệm, đổi lại có ít nhất hai vị do Tòa Thánh bổ nhiệm phải được Bắc Kinh nhìn nhận.

Thế nhưng, từ hai năm nay, tình hình vẫn căng thẳng. Những giáo dân thuộc Giáo hội thầm lặng tiếp tục bị chính quyền ngược đãi như tín đồ hạng hai. Điển hình là giám mục Vinh Sơn Quách Hy Cẩm, giáo phận Mân Đông, Phúc Kiến bị buộc phải nhượng quyền cai quản cho giám mục nhà nước Chiêm Tự Lộc, ngày 04/10 hai tuần trước khi Trung Quốc được "tin mừng".

Trong nội bộ Giáo hội, nhiều người đã công khai cáo buộc Tòa Thánh đầu hàng. Hồng y Trần Nhật Quân ở Hồng Kông tố cáo ngoại trưởng Pietro Parolin "nói dối và tự che mắt" trước thảm nạn của giáo dân Hoa lục như biện pháp cấm thiếu niên theo đạo từ năm 2018.

Chủ tịch Tập Cận Bình, trong tham vọng kiểm soát toàn bộ dân chúng ở mọi giai tầng, đã ghi "tư tưởng" của mình vào Hiến Pháp. Hồng y Trần Nhật Quân cảnh báo Tòa Thánh : "Trung Hoa hóa tôn giáo không mang ý nghĩa hội nhập văn hóa mà thật sự là biến đảng thành đạo. Đảng cộng sản là thần linh và đảng trưởng là thượng đế". Chính bầu không khí "siết chặt ý thức hệ này" cản trở ước mơ của lãnh đạo Giáo hội hoàn vũ theo dấu chân thừa sai Dòng Tên Matteo Ricci. Chuyến công du Trung Quốc của giáo hoàng khó có thể được thực hiện trước nhiều năm cho dù Tòa Thánh đã im lặng trước chính sách đàn áp ở Hồng Kông và Tân Cương.

Thái Lan : Lý Tiểu Long can thiệp chiến thuật

Về thời sự Châu Á, Le Monde phân tích diễn biến mới tại Thái Lan : thủ tướng Thái lúng túng trước phong trào đấu tranh biến đổi không ngừng như Triệt quyền đạo của Lý Tiểu Long, chiến thuật của giới trẻ Hồng Kông.

Quyết định nhượng bộ của thủ tướng Chan O-Cha hủy bỏ tình trạng khẩn cấp và giả vờ như nhận lỗi không xoa dịu được phong trào tranh đấu. Sinh viên Thái không chấp nhận hành động đàn áp thô bạo của cảnh sát hôm thứ Sáu tuần trước trong khi phe biểu tình chỉ tụ tập một cách ôn hòa.

Chưa biết trong nhữg ngày tới tình hình sẽ diễn biến ra sao về phía chính quyền bởi vì theo nhận định của Le Monde, chính phủ Chan O-Cha ngày càng lúng túng không biết đối phó ra sao, không có một chiến lược đồng bộ đối đầu với một phong trào đa hình, đa dạng, bắt chước phong trào phản kháng tại Hồng Kông chống Trung Quốc : Biểu tình được tổ chức theo nguyên lý dòng nước của cố tài tử điện ảnh phim võ hiệp Lý Tiểu Long. Cụ thể, mỗi ngày, trên Tweet và các mạng xã hội khác nhau, thanh niên Thái cho điểm hẹn ở nhiều nơi tại thủ đô, thường là gần các trạm xe điện. Từ đó, họ nương theo các ngả đường, tuần hành luồn lách cảnh sát.

Một nhượng bộ khác của chính quyền được phóng viên Le Monde cho là quan trọng, đó là tiếp theo tuyên bố của thủ tướng Thái cam kết tôn trọng tự do ngôn luận, tòa án hình sự đã bác một quyết định của bộ Kinh tế Kỹ thuật Số "cấm đài Voice TV hoạt động" và trong phán quyết, tòa cho phép mọi "cơ quan truyền thông chuyên nghiệp có quyền trình bày quan điểm hay thông tin đúng theo đạo lý nghề nghiệp".

Chiến thuật lách né của Joe Biden

Cuộc chạy đua vào Nhà Trắng bước vào giai đoạn cuối với cuộc tranh luận sau cùng giữa hai ứng cử viên. Báo chí Pháp chưa kịp lên khuôn. Le Monde phân tích chiến thuật "tránh đòn" của Joe Biden.

Theo dõi hoạt động của cựu phó tổng thống Mỹ, thông tín viên Gilles Paris nhấn mạnh đặc điểm : Tin cậy vào điểm tín nhiệm trong công luận, ứng cử viên đảng Dân chủ, tỏ ra rất kín đáo, để cho Donald Trump loay hoay trong khủng hoảng y tế.

Kín đáo theo nghĩa tránh những đề tài gây tranh cãi như không cho ý kiến về câu hỏi có nên thêm thẩm phán trong Tối Cao Pháp Viện hay không ? Hay là cố tình tránh né các câu hỏi liên quan đến con trai Hunter Biden, sau một bài báo của New York Post.

Cũng liên quan đến bầu cử tổng thống Mỹ, Le Figaro bình luận rộng rãi về tin tình báo Mỹ tố cáo Nga và Iran can thiệp, tung tin giả làm hại Donald Trump. Iran và Nga rõ ràng là muốn Joe Biden đắc cử.

Vành đai an toàn của liên bang Nga căng thẳng

Moskva bị ép đẩy vì những biến động ngoài tầm kiểm soát. Tuy nhiên, không nên xem thường khả năng ứng phó "nguội" của Putin. Theo Les Echos, càng ngày tình hình ở các quốc gia sát nách Nga càng bất ổn từ Belarus, Kyrgyzstan cho đến Armenia và Azerbaijan.

Ba mươi năm sau khi đế quốc cộng sản tan rã, khủng hoảng chính trị ở Belarus, Kyrgyzstan và xung đột ở Thượng Karabakh làm người ta nghi ngờ ảnh hưởng thật sự của đàn anh Moskva. Một nguồn tin thân cận với Điện Kremlin nhìn nhận mối lo : Putin không thích các cuộc biểu tình phản kháng vì nó phủ nhận tính chính đáng của các chế độ đương quyền. Tình trạng bất ổn là một phản đề (biện chứng) đi ngược lại những gì tổng thống Nga chờ đợi.

Tuy nhiên, một nhà ngoại giao Châu Âu cảnh báo : không nên xem thường khả năng đối phó của Putin. Ông ta không thích phản ứng dưới sức ép.

Cuối cùng, Le Figaro dành một trang thể thao để mừng sinh nhật 80 tuổi của cầu vương Pélé, một huyền thoại bóng đá vượt thời gian.

Tú Anh

Giáo hoàng Francis kêu gọi bảo đảm an ninh cho vùng Trung Đông (RFI, 25/12/2019)

Trong thông điệp truyền thống Urbi et Orbi nhân ngày lễ Giáng sinh hôm nay, 25/12/2019, giáo hoàng Francis đã kêu gọi cộng đồng quốc tế "bảo đảm an ninh cho vùng Trung Đông, đặc biệt là tại Syria". Từ ban công chính của đại giáo đường Thánh Phêrô ở Roma, Ngài còn kêu gọi giúp đưa Liban ra khỏi khủng hoảng.

Giáo hoàng Francis đọc thông điệp truyền thống Urbi et Orbi tại đại giáo đường Thánh Phêrô ở Roma, ngày 25/12/2019. Vatican Media/ Handout via Reuters

Trong thông điệp, giáo hoàng Francis lên án hành động của những nhóm cực đoan tại Châu Phi, nhất là ở Burkina Faso, Mali, Niger và Nigeria. Ngài cũng an ủi những người tại Châu lục này đang bị bách hại vì đức tin tôn giáo của họ, nhất là những nhà truyền giáo và những giáo dân bị bắt cóc.

Giáo hoàng cũng không quên tình hình tại nhiều quốc gia Châu Mỹ "đang trải qua nhiều xáo trộn xã hội và chính trị", bày tỏ hy vọng là người dân Venezuela nhận được sự trợ giúp mà họ cần đến.

Hôm qua, trong thánh lễ nửa đêm tại đại giáo đường Thánh Phêrô ở Roma, giáo hoàng Francis mời gọi mọi người xem tình yêu thương như là một món quà, chứ không phải là thứ để đổi chác.

Từ Roma, thông tín viên Eric Sennanque gởi về bài tường trình :

"Trong bài giảng, giáo hoàng Francis nhắc lại rằng việc Chúa Giêsu sinh ra tại Bethléem mời gọi chúng ta được bao bọc bởi sự dịu dàng của một hài nhi yếu đuối, đấng mà tín hữu Kitô Giáo còn gọi là hoàng tử của hòa bình. Giáo hoàng nhấn mạnh, Noel đặc biệt nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa yêu thương mỗi con người, vô điều kiện.

Ngài nói : "Trong đêm thánh này, trong vẻ đẹp của tình yêu Thiên Chúa, chúng ta cũng khám phá lại vẻ đẹp của chúng ta, bởi vì chúng ta được Thiên Chúa yêu thương. Dù tốt dù xấu, dù khỏe mạnh hay đau yếu, dù vui hay buồn, trong mắt Chúa, chúng ta đều trông rất đẹp : không phải vì điều chúng ta làm, mà vì chúng ta là như thế".

Những lời giảng đó mang ý nghĩa đặc biệt đối với Emmanuel, đến từ Nigeria, rất vui sướng sau khi dự thánh lễ nửa đêm :

"Đất nước chúng tôi đang gặp nhiều bất ổn chính trị, phải đối phó với khủng bố Boko Haram, đó là một thông điệp gởi đến cho mỗi người trong chúng ta, Noel là thời khắc của hòa bình, của niềm vui. Chúa Kitô đã sinh ra vì mọi người : dù gốc gác từ đâu, dù theo tôn giáo nào, dù là Hồi giáo hay Thiên Chúa giáo, điều mà Chúa mong muốn, đó là tất cả chúng ta sống trong hòa bình và đoàn kết".

Nhiều khách hành hương và du khách hôm nay vẫn ở lại quảng trường Thánh Phêrô để nghe thông điệp Giáng sinh của giáo hoàng Francis và được ngài ban phép lành urbi et orbi".

Thanh Phương

*****************

Tuyệt vọng của người Kitô giáo ở Trung Đông, hố sâu chia cách về tôn giáo ngày càng lớn (RFI, 25/12/2019)

Tại Trung Đông, cộng đồng Thiên Chúa giáo từ Iraq đến Syria, từ Cisjordanie đến Ai Cập ngày càng mai một. Ngay tại chiếc nôi của Kitô giáo, những tín đồ của Chúa Giêsu bị truy bức. Các vụ khủng bố tấn công nhắm vào các nhà thờ tại các quốc gia với đa số dân theo đạo Hồi thường xuyên nổ ra trước sự im lặng của phương Tây cũng như của thế giới Hồi giáo.

Giáo dân dự lễ Giáng sinh tại Nhà Thờ Thánh Giu Se, Cairo, Ai Cập, ngày 24/12/2019 Reuters/Amr Abdallah Dalsh

Chuyến tông du của đức giáo hoàng Francis hồi tháng 2/2019 trên một vùng lãnh thổ của Hồi giáo liệu có hy vọng đảo được ngược thế cờ ? Trong một thế kỷ cộng đồng Kitô giáo trong khu vực này đang từ 20 % dân số rơi xuống còn chưa đầy 3 %. Tại Iraq hay Cisjordanie, tại thánh địa Bethlehem cũng như trong vùng được mệnh danh là "thung lũng của Thiên Chúa giáo tại Syria" giáo dân lần lượt phải bỏ xứ ra đi. Trong chưa đầy hai thập niên, cộng đồng theo đạo Thiên Chúa tại Iraq đang từ một triệu rưỡi nay chỉ còn chưa đầy 300.000. Từ ở Liban đến các vùng lãnh thổ của người Palestine, đâu đâu các tín đồ của chúa Kitô cũng sống trong sợ hãi.

Tổ chức tự nhận là một Nhà nước Hồi giáo từng tàn sát người theo đạo Thiên Chúa tại Syria hay Iraq. Các nhà thờ của cộng đồng người Copte ở Ai Cập từng là mục tiêu tấn công đẫm máu.

Năm 2003 khi Hoa Kỳ can thiệp vào Iraq, triệt hạ Saddam Hussein, một số người Thiên Chúa giáo tại đây từng hy vọng được sống trong một nền dân chủ. Từ đó tới nay, chính trị tại quốc gia Trung Đông này triền miên đi từ khủng hoảng này đến khủng hoảng khác. Gọng kềm nhắm vào cộng đồng Thiên Chúa giáo từ ở thành phố Bassora trù phú cho tới vùng đồng bằng Ninive ở miền bắc Iraq. Năm 2016, một nhà bình luận trên báo Le Figaro của Pháp thậm chí đã cay đắng cho rằng "tại đồng bằng Ninive này, chính sách thanh lọc tôn giáo đã thành công ngoài mong đợi". Tác giả, Adrien Jaulmes, không ngần ngại quy trách nhiệm cho cả các chính quyền tại các nước Hồi giáo. Ông viết : "Daech khi ra tay sát hại các tín đồ của Chúa Giêsu thực ra chỉ là một bước kế tiếp trên con đường đã được "nhiều tác nhân khác" đã vạch ra. Mục tiêu của những người này là xua đuổi khỏi những vùng đất mà chính đạo Thiên Chúa đã ra đời".

Ở vào đầu thế kỷ 20, với sự đồng lõa của người Kurdistan, đế chế Ottoman đã tiến hành một cuộc diệt chủng nhắm vào người Armenia. Gần với thời đại của chúng ta hơn, cuộc nội chiến Liban kéo dài trong vòng 15 năm ở vào thập niên 1980 không hơn không kém là một xung đột mang màu sắc tôn giáo. Dù vậy tới nay, Liban là một ngoại lệ. Đây là nơi duy nhất tại Trung Đông quyền lực hiện còn trong tay một người theo đạo Thiên Chúa và chính quyền nước này coi thế cân bằng trong guồng máy lãnh đạo giữa các tôn giáo là một ưu tiên. Nhưng ngay tại nơi này đây cũng chỉ là một thế "cân bằng rất dễ vỡ".

Trong mắt nhà sử học Jean-Pierre Valogne, chuyên nghiên cứu về các cuộc xung đột tôn giáo, "lịch sử oai hùng của Kito giáo tại Trung Đông đã quá nhiều lần bị gột tẩy, và bóp méo để rồi những người Thiên Chúa giáo bị xua đuổi khỏi mảnh đất họ từng sinh ra. May mắn lắm thì cộng đồng tôn giáo này mới được chấp nhận như những người con ghẻ, nếu không muốn nói là họ thường bị coi là những người xa lạ". Một cây bút khác của tờ Le Figaro, Renaud Girard tiếc là mỗi lẫn, ở bất cứ nơi nào trên thế giới cộng đồng Hồi giáo bị đàn áp, bị cướp đi quyền được sống, thì các nước phương Tây có truyền thống Thiên Chúa giáo luôn bước lên tuyến đầu. Nhưng không thấy quốc gia Hồi giáo nào lên tiếng trước các vụ thảm sát nhắm vào người Kitô giáo tại Trung Đông.

Phương Tây khi thì lên tiếng bảo vệ cộng đồng Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương lúc thì đòi Miến Điện trả lời về tội diệt chủng người Rohingya. Xa hơn nữa thì Anh, Pháp và Mỹ từng can thiệp quân sự khi chính quyền Serbia theo đạo Thiên Chúa sát hại 7.000 người Hồi giáo, đốt phá các đền thờ ở Sebrenica năm 1995.

Thanh Hà

*******************

Hàng ngàn người dự Thánh lễ tại Bethlehem (RFI, 25/12/2019)

Theo truyền thống vào khuya 24/12/2019, hàng trăm ngàn tín đồ trên thế giới tập hợp về thánh địa Bethlehem, nơi Chúa sinh ra đời dự lễ nửa đêm. Năm nay giáo dân thêm hân hoan, sau sự kiện một mảnh của chiếc nôi từng thuộc về chúa Giêsu sau hơn 1300 năm lưu lạc tại Châu Âu đã trở về lại thánh địa Jerusalem rồi được đưa về Bethlehem hồi tháng 11/2019. Trong bài giảng, tổng giám mục Jerusalem nhấn mạnh đến thông điệp hòa bình và lòng vị tha.

Tổng giám mục Jerusalem Pierbattista Pizzaballa chủ trì lễ tại Nhà Thờ Giáng sinh, ở Bethlehem, ngày 25/12/2019 Reuters/Mussa Qawasma/Pool

Thông tín viên đài RFI Guilhem Delteil tường trình :

"Hàng năm từ các lớp lãnh đạo của Palestine đến các nhà ngoại giao, phóng viên của nhiều quốc gia trên thế giới đều tập hợp về đây dự Thánh lễ nửa đêm. Năm nay, tổng giám mục Jerusalem biến sự kiện này thành một diễn đàn để trình bày tầm nhìn của ngài về thế giới chúng quanh, đặc biệt là về những xáo trộn trong khu vực.

Trong bài giảng, đức tổng giám mục Pizzaballa kêu gọi thế giới cùng nhau phát huy tinh thần của Bethlehem, đặt mình vào thân phận của những người khác. Theo tổng giám mục Pizzaballa, đến nay tinh thần này vẫn còn thiếu vắng trên vùng thánh địa. Ngài cũng đã mạnh mẽ lên án thái độ cam chịu và chấp nhận những mối chia rẽ trong quần chúng xuất phát từ những ý đồ chính trị.

Tổng giám mục Jerusalem không quên những người Thiên Chúa giáo trên dải đất Gaza. Năm nay, một lần nữa chỉ có rất ít người được chính quyền Israel cấp giấy phép đến Bethlehem chào đón Giáng sinh. Nhưng theo lời tổng giám mục Pizzaballa, "dường ở bất cứ nơi trên thế giới, các tín đồ của Chúa cũng bị bạo hành và sách nhiễu". Ngài kêu gọi tất cả hãy chấp nhận "sự hiện hữu của những người chung quanh, dù họ có khác chúng ta, bất luận đấy là người Do Thái, là các tín đồ Hồi giáo hay Thiên Chúa giáo".

Thanh Hà

Việt Nam cấm xuất cảnh một linh mục trong đoàn dự thánh lễ với Giáo hoàng (VOA, 21/11/2019)

Linh mục Nguyễn Đình Thục nói với VOA rằng ông bị chính quyền Việt Nam cấm xuất cảnh hôm 20/11 vì "yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội" khi ông tháp tùng đoàn linh mục và giáo dân trong giáo phận Vinh đi Tokyo dự một thánh lễ nhân chuyến thăm của Giáo hoàng Phanxico đến Nhật.

Biên bản của Công an Cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài cấm xuất cảnh Linh mục Nguyễn Đình Thục ngày 20/11/2019. Photo Facebook Nguyen Dinh Thuc.

Linh mục Nguyễn Đình Thục chia sẻ :

"Tôi không hiểu tại sao là lý do ‘an ninh quốc gia’ khi tôi cùng một đoàn có 15 người đi dự thánh lễ với Đức Thánh cha chứ phải là việc gì đâu là lại gọi là ‘an ninh quốc gia ?

"Tôi thấy công an, chính quyền Việt Nam rất tự tiện ! Họ muốn cấm ai thì họ cấm. Họ chẳng có luật lệ gì, hay một lý do gì cho chính đáng."

VOA chưa liên lạc được với Công an XNC sân bay Nội Bài để tìm hiểu thông tin việc linh mục Nguyễn Đình Thục bị cấm xuất cảnh.

Hãng tin AFP trích lời linh mục Nguyễn Đình Thục, giáo xứ Song Ngọc, nói rằng chính quyền nhắm mục tiêu vào ông vì những hoạt động bảo vệ nạn nhân ô nhiễm môi trường trong vụ nhà máy Formosa xả thải gây thiệt hại ở các tỉnh miền Trung, trong đó có Nghệ An, từ năm 2015.

Linh mục cho VOA biết đây là lần thứ hai ông bị cấm xuất cảnh :

"Năm 2017, khi tôi đi Úc cũng bị cấm xuất cảnh và trong biên bản có ghi rằng việc cấm xuất cảnh do yêu cầu của Công an Nghệ An. Sau đó, tôi có đề nghị gặp lãnh đạo Công an Nghệ An nhưng họ cứ hẹn lần hẹn lừa mãi.

"Lần này cũng vậy. Họ bảo rằng nên về làm việc với chính quyền địa phương để giải quyết !"

Theo Vatican News, Giáo Hoàng Phanxico đang đi thăm Thái Lan bốn ngày, và sẽ sang thăm Nhật từ ngày 23 đến 26/11. Nhà lãnh đạo Công giáo La Mã theo dự trù sẽ chủ trì một thánh lễ tại một sân vận động ở thành phố Nagasaki và một thánh lễ thứ hai tại sân vận động Tokyo Dome.

*******************

Khoảng 12g30 hôm 20/11, Giáo hoàng Francis đặt chân xuống sân bay Quân sự tại Bangkok trong sự chào đón long trọng của nước chủ nhà Thái Lan.

Giáo Hoàng Francis đặt chân xuống sân bay quân sự tại Bangkok vào 12g30 ngày 20/11/2019

Chuyến viếng thăm Bangkok, Thái Lan chính thức của vị lãnh đạo khoảng 1,2 tỷ tín đồ Công giáo trên khắp thế giới, từ 20 đến 23/11, không chỉ được cộng đồng Công giáo người Thái tưng bừng đón chào.

Hàng ngàn giáo dân Việt Nam, từ mấy hôm nay, đã đến Bangkok, nô nức chờ giây phút được nhìn thấy Giáo hoàng, dù từ rất xa, và họ chắc chắn sẽ phải chen chúc với khoảng 70.000 người tham dự khác.

Sau chuyến thăm Thái Lan từ 20/11-24/11, Giáo hoàng Francis sẽ thăm Nhật Bản. Ông sẽ trở thành vị Giáo Hoàng thứ hai thăm hai nước này sau 35 năm, kể từ chuyến thăm đầu tiên của Giáo hoàng John II vào năm 1984.

Học sinh Thái Lan chào đón Giáo hoàng Francis

Đây được coi là cơ hội hiếm có để cộng đồng Công giáo tại Thái Lan và các nước lân cận diện kiến Giáo hoàng. Cộng đồng Cơ đốc giáo Việt Nam cũng tham dự một số sinh hoạt trong dịp này.

Chủ đề chính trong chuyến thăm lần này của Giáo hoàng Francis là nêu bật sứ mệnh bảo vệ môi trường và hòa bình.

Hoạt động của Giáo hoàng tại Thái Lan

Công tác đón tiếp Giáo hoàng đã được nước chủ nhà Thái Lan chuẩn bị từ lâu.

Ban tổ chức lập ngay kênh thông tin có tên popevisitthailand trên website, Facebook, Youtube, và Instagram, trong đó thông tin chi tiết và cập nhật liên tục hoạt động chuẩn bị và đón tiếp, đồng thời cung cấp các hình ảnh nóng hổi của chuyến thăm.

Một lễ "Đếm ngược" (Count-down) online được thực hiện trên các kênh này, tính từng giây tới thời điểm máy bay chở Giáo hoàng hạ cánh xuống sân bay quân sự của Hoàng gia Thái Lan hôm 20/11.

An ninh được thắt chặt tại các tuyến đường chính và các địa điểm nơi Giáo hoàng ghé thăm. Trong những ngày này, nhiều tuyến đường bị phong tỏa.

Một trong nhiều đoàn giáo dân từ Việt Nam vừa bay sang Thái Lan để chào đón Giáo hoàng Francis hôm 20/11/2019

Người tham dự sự kiện phải đăng ký với Ban tổ chức trước đó hơn một tháng. Do số lượng chỗ có hạn, không phải ai cũng được cấp thẻ.

Một số hoạt động trong chuyến thăm của Giáo Hoàng Francis không mở cửa cho truyền thông và công chúng, như các cuộc gặp riêng biệt với Thủ tướng Thái Lan, Đức Tăng Thống Somdet Phra Maha Muniwong, và với Vua và Hoàng hậu Thái Lan.

Sự kiện mở cửa cho công chúng và báo chí là Thánh Lễ chiều 21/11, dự kiến có sự tham dự của khoảng 70.000 người, trong đó khoảng 6.000 người là người Việt.

Ấu dâm trong Công giáo : Giáo hoàng khiến giới bảo vệ trẻ em "thất vọng" (RFI, 24/02/2019)

Hôm Chủ Nhật 24/02/2019, trong phiên kết thúc hội nghị giám mục toàn thế giới bài trừ lạm dụng tình dục trẻ em, Giáo hoàng Phanxicô kêu gọi "một cuộc chiến tổng lực" chống tệ nạn này. Tuy nhiên, giới bảo vệ các nạn nhân tỏ ra thất vọng trước các kêu gọi chung chung của người đứng đầu Tòa thánh.

Khép lại hội nghị bốn ngày chưa từng có về nạn ấu dâm trong Giáo hội Công giáo, giáo hoàng Phanxicô kêu gọi "một cuộc chiến tổng lực" ®CTV via Reuters

Trong tuyên bố khép lại hội nghị bốn ngày chưa từng có về nạn ấu dâm trong Giáo hội Công giáo, người đứng đầu Vatican đã so sánh các chức sắc của Giáo hội có hành động như vậy như là "công cụ của quỷ Sa Tăng". Theo Reuters, Giáo hoàng Phanxicô nhấn mạnh là Giáo hội sẽ không quản ngại trong việc nỗ lực đưa ra công lý các thủ phạm trong Giáo hội lạm dụng tình dục trẻ em.

Người lãnh đạo Giáo hội đã dành một phần chính của bài phát biểu, kéo dài hơn nửa giờ đồng hồ, cho các thống kê của Liên Hiệp Quốc, và một số tổ chức khác, cho thấy nạn bạo hành tình dục là một thực trạng phổ biến trên thế giới, gần như ở khắp nơi, nhưng "phổ biến nhất là trong các gia đình". Giáo hoàng Phanxicô khẳng định nạn ấu dâm là điều khủng khiếp, dù xảy ra trong hay ngoài Giáo hội. Tội ác này phải được "xóa khỏi Trái đất này", ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên, về các biện pháp cụ thể, giới bảo vệ nhân quyền bày tỏ vẻ thất vọng khi Giáo hoàng Phanxicô chỉ nhấn mạnh đến việc tăng cường thực thi các chỉ dẫn đã có, mà các hội đồng giám mục trên toàn thế giới đang bắt đầu áp dụng. Bà Anne Barret-Doyle, đại diện của nhóm bishop-accountability.org (được coi là hiệp hội phổ biến các thông tin về nạn ấu dâm trong Giáo hội đáng tin cậy nhất và đầy đủ nhất thế giới), cho biết hết sức thất vọng, bởi công luận đã từng trông đợi Tòa thánh sẽ có một "chương trình táo bạo và cương quyết",nhưng ngược lại, Giáo hoàng đã chỉ đưa ra các lời hứa hẹn chung chung, và những đề xuất đã được nhắc lại nhiều lần.

Trước đó, tổng giám mục Brisbane, Úc, tuyên bố Giáo hội Công giáo đã trở thành "kẻ thù lớn nhất" của ông, vì che giấu các hành động ấu dâm của giới tăng lữ. Lời lẽ của tổng giám mục Mark Coleridge rõ ràng là nghiêm khắc hơn nhiều so với tuyên bố của Giáo hoàng.

Lên án nạn hủy tài liệu và chỉ trích nguyên tắc bí mật

Giới quan sát đặc biệt chú ý đến điểm nổi bật của ngày làm việc hôm qua 23/02, các tiết lộ của hồng y Marx, chủ tịch Hội đồng giám mục Đức, về nạn tiêu hủy tài liệu, gây bất lợi cho các nạn nhân. Hồng y người Đức cùng một số giới chức cao cấp của Giáo hội cũng lên tiếng chỉ trích nguyên tắc bí mật của Tòa thánh trong việc xử lý các thủ pham.

Đặc phái viên Geneviève Delrue tường trình từ Vatican :

"Phát biểu nói trên sẽ đi vào lịch sử. Ngày làm việc thứ ba và cũng là ngày làm việc cuối cùng được dành cho chủ đề minh bạch. Chính tổng giám mục Munich đã nói rõ về tầm quan trọng của sự minh bạch, và đặc biệt là vấn đề lưu trữ các thông tin liên quan đến quản lý hành chính trong nội bộ Giáo hội Công giáo. Tổng giám mục Munich nhắc lại là : trong vấn đề các vụ lạm dụng tình dục, việc nhiều tài liệu bị tiêu hủy đã dẫn tới chỗ nạn nhân bị bịt miệng.

Tổng giám mục Munich tố cáo việc quyền của các nạn nhân bị chà đạp và bị phó mặc cho quyết định của một số cá nhân. Ông cũng phê phán nguyên tắc bí mật của Giáo hội liên quan đến việc xử lý các vụ lạm dụng tình dục đối với người vị thành niên.

Vẫn về chủ đề minh bạch và sự thật, một nữ tu người Niger, bà Veronica Opennibo, đã chất vấn toàn thể hội nghị, khi đặt câu hỏi : Tại sao chúng ta đã im lặng quá lâu như vậy ? Vị nữ tu nói trên cũng nêu ra một số vụ lạm dụng tình dục đầu những năm 1990 tại một số tu viện ở châu Phi.

Bà kết luận là các lý do nghèo đói và bạo lực tại một số nước phía nam không thể cho phép giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của nạn lạm dụng tình dục".

Trọng Thành

**********************

Giáo hoàng so sánh tội ấu dâm với nghi lễ hiến tế tà giáo BBC, 24/02/2019)

Giáo hoàng Francis vào cuối hội nghị thượng đỉnh của Giáo hội La Mã về nạn ấu dâm cam kết sẽ có hành động cương quyết nhằm xử lý tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em.

Giáo hoàng Francis cam kết sẽ có hành động cương quyết nhằm xử lý tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em. Ảnh Reuters

Hành vi tội lỗi của các giáo sỹ là "công cụ của quỷ Satan", Giáo hoàng nói, và nói Ngài sẽ đối diện với từng vụ việc "một cách hết sức nghiêm túc".

Việc lạm dụng tình dục trẻ em, Ngài nói, khiến Ngài nghĩ tới những hoạt động tôn giáo cổ theo đó trẻ em bị đem hiến tế trong những nghi lễ tà giáo.

Các giám mục nay cần phải rà soát và củng cố các nội dung chỉ dẫn nhằm ngăn chặn tình trạng này và trừng phạt những kẻ thủ ác, Đức Giáo hoàng nói thêm.

Giáo hoàng phát biểu một cách chung chung, nhưng các nạn nhân sẽ muốn thấy các bước đi chi tiết trên thực tế được công bố rõ ràng, phóng viên BBC chuyên theo dõi chuyện Vatican, James Reynolds nói.

Giáo hoàng nói gì ?

"Tôi được gợi nhớ về hoạt động tôn giáo tàn độc vốn từng lan tràn khắp nơi trong nhiều thế kỷ, theo đó đem hiến tế con người - mà thường là trẻ em - trong những nghi lễ tà giáo", Ngài nói vào lúc kết thúc hội nghị thượng đỉnh kéo dài bốn ngày tại Vatican.

"Sự vô nhân đạo trong hiện tượng diễn ra trên toàn cầu này thậm chí đã trở nên nghiêm trọng hơn, bê bối hơn trong Giáo hội, bởi điều này đi ngược lại chức phận đạo đức và đạo l‎ý của Giáo hội".

"Kẻ đã dâng mình cho Chúa, được Chúa chọn để dẫn dắt các linh hồn tới nơi được cứu rỗi, lại để bản thân mình bị khuất gối trước những cám dỗ của dục vọng cá nhân hoặc sự bệnh hoạn cá nhân, như vậy đã trở thành công cụ của quỷ Satan. Trong các vụ lạm dụng, chúng ta thấy rằng bàn tay của quỷ không buông tha kể cả sự thơ ngây của trẻ em".

Ngài hứa hẹn sẽ không còn tình trạng che đậy tội lỗi nữa, và nói toàn bộ những kẻ phạm tội sẽ bị đưa ra trước công lý.

Ngài cũng nhấn mạnh rằng lạm dụng tình dục trẻ em là một vấn nạn toàn cầu, "một hiện tượng diễn ra tràn lan ở mọi nền văn hóa, mọi xã hội".

"Kẻ đã dâng mình cho Chúa, được Chúa chọn để dẫn dắt các linh hồn tới nơi được cứu rỗi, lại để bản thân mình bị khuất thân trước những cám dỗ của dục vọng bản thân hoặc của sự bệnh hoạn bản thân, như vậy đã trở thành công cụ của quỷ Satan. Trong các vụ lạm dụng, chúng ta thấy rằng bàn tay của quỷ không tha cho kể cả sự thơ ngây của trẻ em".

Ngài hứa hẹn sẽ không còn tình trạng che đậy tội lỗi nữa, và nói toàn bộ những kẻ phạm tội sẽ bị đưa ra trước công ly.

Ngài cũng nhấn mạnh rằng lạm dụng tình dục trẻ em là một vấn nạn toàn cầu, "một hiện tượng diễn ra tràn lan ở mọi nền văn hóa, mọi xã hội".

Hội nghị thượng đỉnh bàn chuyện gì ?

Là một sự kiện chưa từng diễn ra, hội nghị có tên 'Việc bảo vệ những người chưa thành niên trong Giáo hội' có sự tham dự của người đứng đầu toàn bộ các hội nghị giám mục quốc gia từ hơn 130 nước.

Những giáo sỹ tham dự hội nghị được trao một lộ trình gồm các gợi y về việc làm thế nào để xử ly tình trạng lạm dụng, chẳng hạn như đưa ra quy tắc ứng xử bắt buộc dành cho các giáo sỹ, huấn luyện mọi người biết cách phát hiện tình trạng lạm dụng, và thông báo cho cảnh sát.

Những người tới có mặt tại Vatican cũng được nghe lời khai của các nạn nhân, hầu hết đều giấu tên, nói về các vụ lạm dụng và về việc che giấu hành vi phạm tội.

Một phụ nữ từ châu Phi nói cô đã bị buộc phải phá thai ba lần sau khi bị lạm dụng trong nhiều năm tuổi tên bởi một tu sỹ, kẻ không chịu dùng biện pháp tránh thai.

Một nạn nhân khác từ châu Á nói cô bị dâm ô hơn 100 lần.

Giáo hoàng bị áp lực tới mức nào ?

Khi được bầu chọn lên làm giáo hoàng hồi 2013, Ngài đã kêu gọi có "hành động mang tính quyết định" về vấn đề này, nhưng những người chỉ trích thì nói Ngài đã hành động chưa đủ mức trong việc buộc các giám mục bị cho là đã che đậy cho cách hành vi phạm tội của tu sỹ dưới quyền phải chịu trách nhiệm.

Hàng ngàn người được cho là đã bị các giáo sỹ lạm dụng trong nhiều thập niên, và Giáo hội bị cáo buộc là đã che đậy cho các hành vi phạm tội trên toàn thế giới.

Các nạn nhân nói cần có trình tự mới để bảo vệ cho các đối tượng chưa thành niên.

Giáo hoàng Francis hiện đang bị áp lực nặng nề trong việc phải dẫn dắt và tạo ra những giải pháp khả thi cho điều mà Giáo hội đang bị chỉ trích mạnh mẽ - cũng là điều mà một số người nói rằng đã khiến cho uy tín đạo đức của Giáo hội bị sứt mẻ.

Giáo hoàng muốn biện pháp hiệu quả chống lạm dụng tình dục (RFI, 22/02/2019)

Khai mạc Hội nghị Thượng hội đồng Giám mục toàn thế giới bài trừ tệ nạn lạm dụng tình dục trẻ em đang gây bão tố Giáo hội, Giáo hoàng Francis kêu gọi "biện pháp cụ thể và hiệu quả".

Giáo hoàng Francis đọc diễn văn tại Hội nghị Thượng hội đồng Giám mục toàn thế giới về bảo vệ trẻ vị thành niên trong Giáo hội, ngày 21/02/2019 tại Vatican.Vatican Media/­Handout via Reuters

Thứ Năm 21/02/2019, nhân lễ khai mạc thượng đỉnh ba ngày tại Vatican, trước 190 chức sắc gồm 114 chủ tịch Hội đồng Giám mục khắp các Châu lục, Giáo hoàng Francis nhấn mạnh đến lòng mong chờ của nạn nhân, của tín hữu mà ngài gọi là "dân Chúa đang đòi hỏi những biện pháp cụ thể và hiệu quả để bài trừ tệ nạn ấu dâm" mà thủ phạm là tu sĩ và giám mục. Không nhìn vào văn bản viết sẵn, Giáo hoàng kêu gọi các vị giám mục, hồng y hãy lắng nghe "tiếng kêu đòi công lý của những nạn nhân bé nhỏ".

Theo AFP, đại hội đã lắng nghe trong im lặng và xúc động trước một đoạn băng ghi lại lời chứng của 5 nạn nhân được phát trong phần mở đầu. Một nạn nhân người Chilê, từng bị cáo buộc là nói dối khi tố cáo bị lạm dụng, kêu gọi những kẻ "tiêu diệt đức tin" hãy tận diệt căn bệnh "ung thư" trong Giáo hội. Một phụ nữ Châu Phi kể lại thảm kịch cá nhân trong tay một cha xứ…

Linh mục Hans Zollner, chuyên gia tệ nạn ấu dâm cho rằng các tiếng nói tiêu biểu từ 5 Châu lục cho phép khẳng định tệ nạn này không giới hạn ở Bắc Mỹ và Châu Âu.

Để đi đến những biện pháp cụ thể, Tòa Thánh phân phát tập tài liệu gồm 21 điểm do các ủy ban và các Hội đồng Giám mục đề nghị để Giáo hoàng trao cho hàng chức sắc và tu sĩ nghiên cứu và phổ biến. Một loại cẩm nang đối phó với mọi tình huống, mọi lời tố cáo phải được điều tra.

Tú Anh

*********************

Vatican mở hội nghị về bê bối giáo sĩ lạm dụng tình dục (BBC, 21/02/2019)

Trong một nỗ lực làm dịu tình hình trước các cáo buộc về bê bối tình dục làm rung chuyển Giáo hội Công giáo La Mã, Giáo hoàng triệu tập một hội nghị giám mục ở Rome tuần này (21-23/02/2019).

Vị Giáo hoàng 82 tuổi đang tìm giải pháp cho nạn lạm dụng tình dục trong Giáo hội

Không lâu trước đó, ngài thừa nhận rằng có vụ trong một tu viện ở Pháp, các nữ tu bị những linh mục nam dùng như ''nô lệ tình dục''.

Hội nghị toàn cầu này diễn ra sau khi Giáo hoàng có cuộc trao đổi với nhóm C9, bao gồm chín vị hồng y là cố vấn cao cấp, được bổ nhiệm sau khi Giáo hoàng Francis lên ngôi.

Những câu chuyện về lạm dụng tình dục đã và đang xuất hiện khắp nơi trên thế giới.

Và Giáo hội đã bị cáo buộc đã che đậy tội phạm giới tu sĩ gây ra, và điều này ảnh hưởng đến uy tín đạo đức của Giáo hội.

Giáo hoàng Francis đang phải chịu áp lực lớn để tỏ ra là vẫn đóng vai trò lãnh đạo và phải tìm ra giải pháp khả thi cho khủng hoảng có lẽ là lớn nhất từ trước đến nay của Giáo hội.

Ngoài ra, các câu hỏi, về hành vi, thái độ gì dẫn đến việc lạm dụng tình dục trong Công giáo trở nên phổ biến cũng sẽ là nỗi đau đầu cho Giáo hoàng.

Hội nghị này sẽ bao gồm các vị đứng đầu hội đồng giám mục từ 130 quốc gia trên thế giới.

Tuy nhiên, đây chỉ là những nỗ lực khởi đầu trong việc giải quyết mầm bệnh đã tồn tại trong đạo Công giáo từ những năm 1980.

Nhà báo Jason Berry đi đầu trong việc lôi ra ánh sáng các vụ lạm dụng trong Giáo hội

Khi Jason Berry, phóng của viên tờ báo địa phương ở bang Louisiana của Hoa Kỳ, bắt đầu theo dõi câu chuyện về linh mục Gilbert Gauthe, anh không ngờ rằng mình sẽ châm ngòi cho vụ bê bối quốc tế vẫn còn bùng cháy hơn 30 năm sau.

Cuộc điều tra của Berry là tiền đề cho cuốn sách Lead Us Not Into Temptation, xuất bản năm 1992, dựa trên các thỏa thuận pháp ‎lý Giáo hội đã dàn xếp đối với những người tố cáo họ vào cuối những năm 1980.

Năm 2002, cuộc điều tra của tòa soạn Boston Globe đã giúp tường thuật rộng rãi hơn về các vụ bê bối tình dục và hành vi che đậy nó của Giáo hội Công giáo.

Giới nhà báo trong cuộc đã nhận được giải thưởng Pulitzer danh giá, và những nỗ lực của họ được đưa lên màn ảnh qua bộ phim Spotlight.

Nhưng làn sóng bê bối vẫn chưa dừng lại ở đó.

Trong năm vừa rồi, cũng tại tiểu bang Pennsylvania, luật sư Josh Shapiro đã tập hợp và duyệt lại hàng trăm ngàn tài liệu liên quan đến Giáo phận địa phương.

Hàng chục nhân chứng đã đưa ra các bằng chứng khác nhau liên quan tới bê bối tình dục, và một số giáo sĩ đã thừa nhận tội ác của mình.

''Hơn 1000 nạn nhân là trẻ em được ghi lại trong hồ sơ của chính Giáo hội'', báo cáo của Shapiro cho biết, và ''hàng loạt tố cáo có cơ sở được nêu ra với hơn 300 linh mục''.

Báo cáo của ông được công bố vào tháng 12 năm ngoái, dài hơn 1000 trang và bao gồm những cáo buộc từ 70 năm qua, kể lại nhiều câu chuyện khủng khiếp.

Ở giáo phận Scranton, sau khi hãm hiếp một cô gái, một linh mục đã sắp xếp để cô đi phá thai. Vị cấp trên của linh mục đó, giám mục trong vùng, đã viết một bức thư, với nội dung :

Film Spotlight của Michael Rezendes, Walter V Robinson và Sascha Pfieffer được giải vì tố cáo ra các vụ lạm dụng trong giáo hội

''Đây là thời gian rất đen tối trong cuộc đời con, và ta thông hiểu cảm xúc của con như thế nào.''

Nhưng lá thư đó không dành cho cô gái mà để gửi cho linh mục hiếp dâm.

Ở một giáo phận khác có linh mục đã đến thăm một cô bé bảy tuổi trong bệnh viện sau phẫu thuật cắt amidan và đã cưỡng hiếp em.

Trong một chuyện khác, có linh mục đã lạm dụng tình dục bé trai chín tuổi và sau đó súc miệng cho nạn nhân bằng nước thánh để 'thanh tẩy' em nhỏ.

Báo cáo kết luận rằng những kẻ ấu dâm tàn bạo vẫn cứ hoạt động đều vì sự che đậy của Giáo hội, thông qua việc luân chuyển linh mục phạm tội đến các giáo xứ khác, và từ chối thông báo tội của họ cho chính quyền.

Các cáo buộc tình dục

Franco Mulakkal, từ một thị trấn nhỏ mang tên Kerala, nằm ở bờ biển Tây Nam Ấn Độ, đã vươn lên từ nghèo khó để lên tới hàng giám mục ở phía Bắc Ấn Độ.

Trong tháng 9 năm 2018, ông ta bị cảnh sát bắt vì có cáo buộc từ một tu nữ rằng cô thường xuyên bị cưỡng hiếp khi giám mục này đến thăm tu viện.

Giám mục Mulakkal, hiện nay đã mất quyền hành lễ, bác bỏ mọi cáo buộc, coi chúng là 'vô căn cứ và bịa đặt'.

Trong một lá thư gửi lên bề trên trong dòng tu, người nữ tu viết rằng vụ cưỡng hiếp đầu tiên xảy ra vào tháng 5 năm 2014 và lần cuối vào tháng 9 năm 2016.

Hồi tháng 1, các tu nữ đã kêu gọi thủ hiến tiểu bang Kerala can thiệp vì quan chức của Giáo hội yêu cầu họ rời khỏi giáo phận trong nỗ lực xóa đi vụ bê bối.

Các tu nữ cho rằng họ dễ bị lạm dụng vì bị phụ thuộc vào linh mục và giám mục để có chỗ trú ngụ và lo ngại bị cho ra đường nếu tiếp tục tố cáo các vụ lạm dụng.

Ở Malawi, nơi tỷ lệ nhiễm HIV ở người trưởng thành đến 64 tuổi là hơn 10%, các nữ tu cũng là mục tiêu của lạm dụng tình dục vì họ được coi là "tinh khiết" và ít bị mang virus hơn.

'Sẽ không bao giờ tiếp diễn'

Năm 2012, chính phủ Úc đã cho lập Ủy ban Hoàng gia có nhiệm vụ điều tra các cáo buộc đối với hành vi lạm dụng trẻ em.

Các nữ tu Công giáo ở Kerala, Ấn Độ yêu cầu bắt Giám mục Franco Mulakkal ở Jalandhar và tố cáo ông ta hiếp dâm

Các tổ chức có liên quan bao gồm các trung tâm chăm sóc dân cư cho những người trẻ tuổi, trường học, thể thao, nghệ thuật và các nhóm cộng đồng khác, và Giáo hội.

Ủy ban kết luận rằng 7% linh mục Công giáo La Mã của Úc bị cáo buộc lạm dụng trẻ em, trong thời gian từ năm 1950 đến 2010.

Trong nhà dòng mang tên St John of God Brothers, 40% thành viên ở đây đã bị buộc tội lạm dụng trẻ em.

Trả lời với BBC News, Chrissie Foster, người mẹ của hai đứa trẻ bị các linh mục lạm dụng ở Melbourne, cho biết sau khi tố cáo với chính quyền, gia đình của bà trở thành một chủ để tán gẫu.

''Họ cho rằng chúng tôi là những kẻ nói dối, rằng chúng tôi bịa chuyện để câu tiền.''

''Đó là những gì họ sẽ nói với giáo dân. Và giáo dân sẽ tin điều đó bởi vì chẳng ai tin rằng linh mục hãm hiếp trẻ em ? Điều đó dễ nghe hơn sự thật rằng các linh mục lạm dụng tình dục trẻ em".

Vào tháng 8 năm 2018, Giáo hội Công giáo La Mã ở Úc đã công bố báo cáo chính thức của mình đối với Ủy ban Hoàng gia.

Đức Tổng Giám mục Mark Coleridge, người đứng đầu Hội đồng Giám mục Công giáo Úc phát biểu rằng ''nhiều giáo sĩ, giáo dân trong Giáo hội Úc đã ''thất bại trong nhiệm vụ bảo vệ và tôn vinh phẩm giá của mọi người, đặc biệt đối với những người dễ tổn thương nhất là trẻ em.''

''Với cùng một tiếng nói, các giám mục và những người đứng đầu Công giáo ở đây cam nguyện rằng những điều tương tự sẽ ''không bao giờ xảy ra nữa''.

Lạm dụng kinh hoàng

Mùa hè năm ngoái, Cục Điều tra Độc lập về lạm dụng tình dục trẻ em ở Anh đã công bố về cuộc điều tra đối với hai trường Công giáo La Mã uy tín nhất ở Anh : Ampleforth College, ở Bắc Yorkshire và Downside School, ở Somerset.

Theo báo cáo, các trường "ưu tiên các nhà sư và danh tiếng của họ hơn việc bảo vệ trẻ em" và "hành vị lạm dụng tình dục đã xảy ra trong nhiều thập kỷ qua, bao gồm các nạn nhân chỉ có tuổi đời 7 ở Ampleforth và 11 ở Downside".

Các nhân chứng bao gồm những người bị ép buộc tham gia vào các hành vi lạm dụng tình dục, đôi khi trước sự hiện diện của các bạn bè trang lứa.

Báo cáo kết luận rằng ''một số thủ phạm không hề che giấu chúng quan tâm đến trẻ em về mặt tình dục''.

Bà Marie Collins bị cha đạo lạm dụng tình dục năm 13 tuổi, nhưng nay không muốn ngồi trong ủy ban của Giáo hội Công giáo để giải quyết vấn đề này vì không tin vào bộ máy của Vatican

''Sự lộ liễu trắng trợn của các hành vi này cho thấy có tồn tại một văn hóa chấp nhận các hành động lạm dụng ở đây", báo cáo cho biết.

Sau khi báo cáo được công bố, trường Ampleforth lên tiếng rằng ''tu viện và trường học muốn gửi lời xin lỗi chân thành nhất tới tất cả nạn nhân và những người sống qua vụ việc".

Tương tự, trường Downsize bày tỏ sự hối tiếc :

''Chúng tôi thừa nhận những thất bại và sai lầm nghiêm trọng trong việc bảo vệ các nhân vật liên quan, cũng như việc phản ứng kịp thời.''

Với hơn 1,2 tỷ tín đồ có mặt khắp nơi trên thế giới, mọi ánh mắt đang hướng về Giáo hoàng Francis.

Khi được bầu lên vào tháng 3 năm 2013, Giáo hoàng đã hiểu rõ những ảnh hưởng xấu của bê bối tình dục đối với Giáo hội.

Chỉ trong vòng một năm, ngài đã thăm trực tiếp sáu nạn nhân của các vụ bê bối tình dục từ Ireland, Anh và Đức. Trong một thánh lễ kín, gồm sự có mặt của sáu nạn nhân, ngài gửi đến họ một lời xin lỗi chân thành.

''Trước Chúa, ta bày tỏ nỗi buồn về tội lỗi và tội ác nghiêm trọng của các giáo sĩ đối với con", Giáo hoàng Francis nói trong bài giảng được Vatican công bố sau đó.

''Và ta mong muốn nhận được sự tha thứ. Ta xin sự tha thứ từ các con vì những sai lần của những người đứng đầu Giáo hội khi không thể ngăn chặn và phản ứng kịp thời trước tố cáo đến từ gia đình và chính nạn nhân. "

Ngay sau đó, Giáo hoàng Francis đã bổ sung tám thành viên mới vào Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên từ Châu Phi, Châu Đại Dương, Châu Á và Nam Mỹ. Nhưng cơ quan này đã sớm bị mất thành viên.

Hai nhân vật duy nhất trong ủy ban từng là nạn nhân của quấy rối tình dục, Marie Collins và Peter Saunders, đã xin thôi.

Trong bức thư gửi đến Giáo hoàng, bà Marie Collins, từng bị một linh mục lạm dụng hồi 13 tuổi, viết rằng Giáo hoàng có thể muốn đề ra giải pháp nhưng bộ máy quan liêu của Vatican sẽ luôn tìm cách cản trở những thay đổi.

Sau khi ủy ban đưa ra một khuyến nghị rằng tất cả các thư từ của nạn nhân và những người sống sót sẽ được hồi đáp, bà Marie Collins phát hiện ra rằng trên thực tế, chưa ai nhận được phản hồi.

''Lời phát biểu của Giáo hội về việc chăm lo cho các nạn nhân của bạo hành tình dục đối với tôi nghe rất giả tạo,'' bà viết, '' khi mà giới quan chức ở Vatican còn không coi trọng những bức thư đó.''

''Đây là sự phản ánh cách mà Giáo hội xử lý các bê bối tình dục trước đây : nói lời lẽ tốt đẹp trước công chúng và làm ngược lại sau cánh cửa đóng kín".

Giáo hoàng Francis đã quyết định mở cửa, triệu tập một hội nghị thượng đỉnh chưa từng có để giải quyết vấn đề này. Nhưng để giảm kỳ vọng cao, trong chuyến bay trở về Rome từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất,ngài nói với truyền thông rằng hội thảo kéo dài ba ngày như vậy sẽ chỉ là sự khởi đầu.

Nhiều người cho rằng Giáo hoàng chỉ nên đưa ra một sắc lệnh để Giáo hội tuân theo. Tuy nhiên để thực hiện áp dụng nguyên tắc chung cho toàn cầu quả là không đơn giản bởi vì Giáo hội tồn tại và vận hành trong các nền văn hóa và hệ thống tư pháp rất khác nhau.

Thật khó tưởng tượng ra thách thức lớn hơn cho vị giáo hoàng 82 tuổi này.

Ngài lên nắm quyền và thoạt đầu nhận được sự ủng hộ và yêu mến khắp nơi vì luôn chọn công tác mục vụ trên cả sự hào nhoáng của lễ lạt, đặt sự khiêm tốn và đồng cảm lên trên vinh hoa của chức quyền.

Nhưng giáo triều của ngài chấm dứt ra sao sẽ tùy thuộc vào hành động sắp tới của vị Giáo hoàng và các thủ tục và quy định ngài áp dụng, thực hiện để giải quyết tệ nạn lạm dụng.

Martin Bashir , B iên tập viên tôn giáo của BBC

******************

Vatican tổ chức họp về nạn ấu dâm trong Giáo hội Công giáo (RFI, 21/02/2019)

Tòa thánh Vatican vào hôm nay, 21/02/2019, đón cuộc họp chưa từng thấy về nạn ấu dâm trong Giáo hội, mang tên "Thượng đỉnh bảo vệ thiếu niên trong Giáo hội". 190 người từ khắp năm Châu sẽ họp trong 3 ngày tại Roma. Cuộc họp mang tính then chốt trong lúc mà Giáo hội Công giáo bị mất uy tín trầm trọng với các vụ ấu dâm tai tiếng.

Giáo hoàng Francis họp với các lãnh đạo Giáo hội về vấn đề nạn ấu dâm, Vatican, 21/02/2019. Vincenzo PINTO / POOL / AFP

Đặc phái viên RFI Geneviève Delrue tường thuật từ Roma :

"Chính là vào cuối mùa hè vừa qua, sau các tiết lộ về một vụ tai tiếng ấu dâm mới ở Mỹ mà giáo hoàng Francis và Hội đồng Hồng y đã quyết định triệu tập một cuộc họp quốc tế.

Hôm nay có đến 114 chủ tịch Hội đồng Giám mục về Vatican : 36 từ Châu Phi, 32 từ Châu Âu, 24 từ Châu Mỹ và 18 từ Châu Á. Một ủy ban tổ chức đã chuẩn bị kỹ càng cuộc họp.

Vào tháng 12, những người tham gia "thượng đỉnh vào hôm nay" đã nhận được một bảng câu hỏi để đánh giá nhận thức của mình về vấn đề tai tiếng này và được yêu cầu gặp các nạn nhân.

Sau hàng thập niên chối bỏ và im lặng, giờ đây là lúc toàn thể Giáo hội ý thức rõ về thảm kịch lạm dụng tình dục và trách nhiệm của từng giám mục.

Mỗi người sẽ ra về với một lộ trình hành động để chấm dứt những sai lệch trong quá khứ, và phương thức giải quyết các trường hợp linh mục lạm dụng tình dục trẻ em. Nâng cao nhận thức này ở cấp toàn cầu là một thách thức thật sự. Nhưng đây cũng chính là vấn đề tương lai của Giáo hội".

Mai Vân

Giáo hoàng Francis trước nguy cơ "đảo chính"

Trước tai tiếng ấu dâm mà Giáo hội đang trải qua, với đỉnh điểm là quyết định ngày 28/09/2018 huyền chức linh mục Fernando Karadima, người Chile, giáo hoàng Francis triệu tập toàn bộ chủ tịch các hội đồng giám mục đến họp thượng hội đồng giám mục tại Roma từ ngày 21-24/02/2019. Mục tiêu là "phòng ngừa lạm dụng đối với trẻ em và người lớn yếu đuối".

Giáo hoàng Francis tại quảng trường Thánh Phêrô, Vatican, ngày 26/06/2018. Reuters/Tony Gentile

Với chủ đề "Hiểm họa lơ lửng trên Vatican", Courrier international trở lại tai tiếng ấu dâm đeo bám Tòa Thánh với một số bài nhận định của báo chí nước ngoài. Tai tiếng này càng làm gia tăng sự sứt mẻ trong nội bộ Vatican, dù những người ủng hộ vẫn đoàn kết bảo vệ giáo hoàng Francis.

Liệu giáo hoàng Francis phải ra đi sau 5 năm đứng đầu Giáo hội ?

Ít ra đây là một toan tính của cánh bảo thủ trong Vatican do lo sợ Giáo hội bị thay đổi chưa từng có. Đây là nhận định của báo Financial Times (Luân Đôn), được Courrier international trích dịch. Tờ báo Anh cho rằng "trước khuynh hướng cởi mở và các chính sách cải cách của giáo hoàng, cánh truyền thống trong Giáo hội tìm cách khai thác sự phản đối kịch liệt về các vụ lạm dụng tình dục để lật đổ giáo hoàng".

Âm mưu này bắt đầu từ cuối tháng 08/2018. Giáo hoàng Francis tông du Ireland, nơi Vatican bị lên án nhắm mắt làm ngơ trước những lời tố cáo ấu dâm xảy ra tại quốc gia này trong suốt nhiều năm. Giáo hoàng đã gặp gỡ nạn nhân, không ngừng xin lỗi, thể hiện hổ thẹn và cầu nguyện cho các nạn nhân. Mọi nỗ lực của giáo hoàng Francis bị dội gáo nước lạnh ngay khi trở về. Trong bức thư ngỏ, sứ thần Vatican ở Mỹ, tổng giám mục Carlo Maria Viganò, cáo buộc giáo hoàng bao che các vụ ấu dâm của cựu giám mục Washington Theodor McCarrick. Không vòng vo, tác giả bức thư yêu cầu giáo hoàng từ chức.

Chỉ trích thì nhiều nhưng bằng chứng thì ít, bức thư dài 11 trang còn nhắm đến 12 quan chức Vatican, phần lớn là những người thân cận của giáo hoàng Francis và có những quan điểm tiến bộ. Theo ông Brendan Walsh, tổng biên tập tuần báo Công giáo Anh The Tablet, "kẻ thù của giáo hoàng Francis và những cải cách của ngài sử dụng "bằng chứng" của Viganò để yêu cầu giáo hoàng từ chức. Họ sử dụng tai tiếng ấu dâm phục vụ cho mục đích chính trị riêng".

Tư tưởng cởi mở của giáo hoàng Francis bị phản đối trong Vatican

Thực vậy, phe bảo thủ rộng quyền hành động trong suốt 50 năm qua, ngay cả dưới thời giáo hoàng John Paul II và Benedict XVI. Vì vậy, họ tìm cách hạ uy tín giáo hoàng Francis, người chủ trương cải cách và quan trọng hơn là phải làm được trước khi giáo hoàng lập được một đa số tiên tiến trong hội đồng bầu giáo hoàng. Đây chính là điểm mấu chốt của cuộc chiến hiện nay. Họ không muốn giáo hoàng tương lai sẽ tiếp tục những cải cách của người tiền nhiệm Francis.

Ngoài ra, phe bảo thủ còn chống giáo hoàng Francis vì những lời kêu gọi độ lượng, thái độ từ bi đối với người đồng tính, người li hôn hoặc tái hôn. Với Vatican, đây là cách thích ứng với thực tế xã hội, nhưng với phe bảo thủ, đây là "một cách lách giáo lý" và điều này không chấp nhận được.

Phe chống giáo hoàng Francis không ngần ngại gắn những vụ ấu dâm với việc giáo hoàng không lên án người đồng tính. Theo ông Chris Patten, chủ tịch danh dự đại học Oxford, kiêm cố vấn truyền thông của giáo hoàng, "gắn vấn đề đồng tính với các vụ ấu dâm là cách đê hèn mà phe cực hữu trong Giáo hội không ngần ngại sử dụng" để hạ uy tín giáo hoàng Francis.

Bài báo kết luận cuộc chiến tranh giành quyền lực không những gây ảnh hưởng đến danh tiếng của Vatican, mà còn kéo dài nỗi đau, sự chịu đựng của các nạn nhân lạm dụng tình dục trong Giáo hội. Nhiều tiếng nói bắt đầu chỉ trích giáo hoàng Francis còn lưỡng lự để đưa thủ phạm ra pháp luật.

Với báo La Repubblica (Roma), khi tung tin đồn Vatican bị chia rẽ sâu sắc, những người tung tin có một mục đích chính trị rất rõ ràng : thu phục lại số giáo dân bảo thủ nhất, thất vọng vì giáo hoàng Francis.

Nhìn từ nước Mỹ, nhật báo Washington Post, được Courrier international trích dịch, nhận định những con chiên mộ đạo nhất cũng bắt đầu nghi ngờ sau những phát giác ấu dâm gần đây trong Giáo hội. Điều trớ trêu, theo nhận định của giáo sư thần học Mỹ Joseph Capizzi, "chúng ta không tin vào hội đồng giám mục để giải quyết các vấn đề này. Rất nhiều người muốn một cơ quan thế tục điều tra. Họ quen hơn và cảm thấy thoải mái hơn với ý tưởng này".

Đây chính là trường hợp tại Pháp. Mới đây, nhiều nhân vật quan trọng đã yêu cầu thành lập một ủy ban điều tra nghị viện về tình trạng ấu dâm trong Giáo hội Pháp, hiện còn rất chậm trễ so với những gì đã được tiến hành ở một số nước như Chile, Úc, Mỹ, Đức...

Iran : Tại sao tổng thống Trump sẽ thắng ?

Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran được ký năm 2015. Dù các nước còn lại muốn duy trì thỏa thuận và tiếp tục quan hệ kinh tế với Tehran, thì việc này vẫn khó có thể thực hiện trước quyết tâm của tổng thống Mỹ và những bất đồng nội bộ Iran. Courrier international trích bài phân tích của Foreign Policy (Washington) để trả lời câu hỏi : "Tại sao Trump sẽ thắng trong hồ sơ Iran ?"

Thứ nhất, tổng thống Trump tuyên bố rõ ràng sẽ trừng phạt bất kỳ ai làm ăn với Iran. Mục đích chính là bóp nghẹt nền kinh tế và chặn mọi nguồn thu nhập của Iran, chủ yếu là từ dầu lửa. Ý đồ phản đối của Châu Âu sẽ còn được thử thách trong thời gian tới, khi Mỹ áp dụng loạt trừng phạt thứ hai từ đầu tháng 11.

Thứ hai, các tập đoàn lớn nước ngoài đã rời khỏi Iran, nhiều doanh nghiệp khác từ chối vận chuyển dầu của nước này do lo sợ bị cấm tham gia vào hệ thống tài chính Mỹ. Đối với phần lớn các đại tập đoàn này, bị cắt đứt khỏi thị trường Mỹ, nhất là hệ thống tài chính thế giới mà Mỹ thống trị, sẽ cầm chắc cái chết trong tay.

Theo đánh giá của chuyên gia Matthew Kroenig, đại học Georgetown, "thỏa thuận hạt nhân đã bị chôn vùi ngay khi Mỹ thông báo sẽ rút. Châu Âu tự gây ảo tưởng nếu họ nghĩ có thể cứu vãn thỏa thuận này". Nhưng dù sao Liên Hiệp Châu Âu vẫn có thể kéo dài thỏa thuận thêm một thời gian thông qua "trao đổi" nhờ hệ thống ngân hàng quốc tế Swift mà Iran vẫn là thành viên từ năm 2015. Chừng nào còn là thành viên của hệ thống có 11.000 thành viên trên khắp thế giới, Iran vẫn có thể chuyển tiền ra nước ngoài. Tuy nhiên, trong quá khứ, Swift đã phải lùi bước trước sức ép của Hoa Kỳ, loại Iran ra khỏi hệ thống tài chính Mỹ trong khuôn khổ loạt trừng phạt do chính quyền Obama ban hành năm 2012.

Để ngăn cản hệ thống này, chính quyền Trump sẽ phải trừng phạt Châu Âu, nhưng chưa chắc tổng thống Mỹ sẵn sàng đi xa đến như vậy. Hiện tại, ngoại trưởng Mỹ Pompeo mới chỉ lên án "hệ thống đặc biệt" trên chỉ giúp cho Iran tài trợ khủng bố.

Ngoài sức ép từ Mỹ, tổng thống Iran Rohani còn phải đối mặt với nhiều vấn đề chính trị nghiêm trọng trong nước. Chương trình mở cửa của ông bị phe bảo thủ chỉ trích, ngay cả người dân, với hy vọng cải thiện cuộc sống từ 3 năm qua, cũng tỏ ra thất vọng.

Số nước thách thức các biện pháp trừng phạt Iran của Mỹ cũng bắt đầu giảm dần. Ví dụ như Ấn Độ, sau thời gian đầu kiên quyết tiếp tục mua dầu của Iran, dường như New Delhi đã ngừng nhập khẩu.

Dựa vào những yếu tố trên, có thể nói tổng thống Mỹ sẽ thắng. Nhưng thỏa thuận hạt nhân Iran khi trở nên vô hiệu lực, thì càng đẩy Tehran vào con đường phát triển hạt nhân, trong khi Iran hiện đang hùng mạnh hơn so với thời điểm năm 2013 khi các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân được bắt đầu.

Pháp : Hành trình tìm nguồn gốc của những trẻ sinh từ hỗ trợ sinh sản

Dự luật về hỗ trợ sinh sản (procréation médicalement assistée, PMA) sẽ được Nghị Viện Pháp nghiên cứu vào đầu năm 2019. Theo L’Obs, tại Pháp có khoảng 50.000 đến 70.000 đứa trẻ được sinh từ người cha hiến tinh trùng vô danh.

Theo luật năm 1994 về hỗ trợ sinh sản, người hiến tinh trùng hoàn toàn vô danh và phụ nữ nhận tinh trùng hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên, theo bài phóng sự : "Sinh từ tinh trùng hiến tặng", ngày càng có nhiều người đòi quyền được biết nguồn gốc của mình. Họ "không tìm một người cha, vì đã có, mà muốn tìm hiểu về chính bản thân mình", theo phát biểu với L’Obs của một nha sĩ, sinh ra nhờ PMA. Nhiều hiệp hội được thành lập vì mục đích này và lời kêu gọi của họ đã được lắng nghe. Cuối tháng 09/2018, Ủy ban Tư vấn Đạo đức Quốc gia (CCNE) tuyên bố ủng hộ quyền được biết nguồn cội.

Theo thẩm định của giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo quản Trứng và Tinh trùng (Cecos), "chỉ có khoảng 20% cha mẹ cho con cái biết chúng được sinh ra trong điều kiện như nào". Hiện nay, các bác sĩ khuyến khích nói sự thật cho người được sinh ra nhờ PMA. Thậm chí, năm 2007, một cơ sở tư vấn tâm lý được thành lập trong bệnh viện Cochin ở Paris để hỗ trợ cha mẹ trong quá trình tiết lộ bí mật với con cái.

Phóng sự của L’Obs cho biết những người sinh từ tinh trùng hiến tặng không đòi hỏi gì hết, mà chỉ muốn có thêm một vài chi tiết sinh học trong cơ thể họ, và biết đâu có thể gặp được người đã giúp họ trào đời. Với tiến bộ khoa học ngày nay, họ còn cần những thông tin để theo dõi tình trạng sức khỏe và điều trị trong trường hợp mắc bệnh hiểm nghèo.

Kẻ giết giải Nobel Văn Học

Mùa giải Nobel 2018 sẽ không có Nobel Văn Học mà thay vào đó là một phiên tòa được theo dõi sát sao. Jean-Claude Arnault, một người Pháp và là tâm điểm của vụ tai tiếng tiền-tình theo phong trào MeToo, vừa bị kết án hai năm tù vì tội hiếp dâm. Tuần báo Le Point điều tra về "Kẻ huênh hoang đã giết giải Nobel".

Vụ tai tiếng bắt đầu được phanh phui vào tháng 11/2017, 18 phụ nữ, đúng với số phụ nữ tại Viện Hàn Lâm Thụy Điển, tố cáo ông Arnault, 72 tuổi, cưỡng bức và quấy rối tình dục từ năm 2006 đến 2017.

Về các cáo buộc tình dục, ông Jean-Claude Arnault, giám đốc Forum, một trung tâm văn hóa có ảnh hưởng tại Stockholm, bị cáo buộc lợi dụng vị thế và quyền lực của mình để buộc phụ nữ phục tùng. Về tài chính, trung tâm Forum sống được một phần lớn là nhờ trợ cấp của Viện Hàn Lâm Thụy Điển và do chính vợ của ông, bà Katarina Frostenson, thành viên Viện Hàn Lâm, cấp cho. Bà cũng là người sở hữu một nửa trung tâm Forum, nơi mọi người dồn dập đổ về vì Forum là "nơi kích thích trí tuệ nhất ở Stockholm về nghệ thuật như âm nhạc, đọc và thảo luận về các nhà tư tưởng Pháp".

Tại Thụy Điển, hình ảnh Arnault giờ như một con quỷ bất trị. Một cuộc đời được thêu dệt từ những chiến tích, tiệc tùng náo nhiệt, thật giả lẫn lộn trong câu chuyện về "người Pháp". Theo bà Aline Bohman Gauguin (cháu gái họa sĩ Gauguin), một cộng tác viên khi mới thành lập Forum, Arnault là người dễ nổi nóng, "có thể mất kiên nhẫn đến mức thành hung hăng" và tuôn ra hàng tràng bực tức bằng tiếng Pháp. Từ vài chục năm qua, ông luôn có những hàng động, cử chỉ khêu gợi như vuốt tóc phụ nữ, thì thầm vào tai một lời khen hoặc tay quàng qua eo.

Nữ nhà văn kiêm luật gia Malin Persson Giolito nhận xét với Le Point : "Đây là một chấn thương ở Thụy Điển. Giới hoạt động văn hóa nghĩ rằng Arnault là một gương mặt quan trọng của văn hóa Pháp… Chúng tôi bị sốc… khi thấy Viện Hàn Lâm Thụy Điển bị một kẻ lừa đảo gây ấn tượng mạnh như vậy, vì ông ta nói tiếng Pháp. Viện Hàn Lâm bị lừa. Tôi nghĩ là hiện giờ mọi người đều cảm thấy bị lừa và rất ngốc".

Charles Aznavour : 94 tuổi mới rời đỉnh cao sự nghiệp

Sự ra đi của Charles Aznavour, ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên nổi tiếng người Pháp là chủ đề trên trang nhất của L’Obs và L’Express. L’Obs lấy câu mở đầu bài hát La Bohème nổi tiếng, "Tôi kể cho bạn nghe về một thời…" để thuật lại sự nghiệp của Aznavour.

Không được giới phê bình đánh giá cao khi mới vào nghề, nhưng Charles Aznavour đã từng bước nỗ lực vươn lên để đạt đến đỉnh cao danh vọng mà ông chỉ rời khi từ giã cõi đời ở tuổi 94. "Charles nhỏ bé" hát về cuộc sống, tình yêu, khiến cả thế giới rung động trước lời ca làm say đắm lòng người.

Tuần báo Courrier international trích dịch những lời chia buồn và ca ngợi sự nghiệp và tính cách của "Aznavour, cây đại thụ cuối cùng của làng nhạc Pháp" thông qua báo chí nước ngoài.

New York Times nhắc lại, "Mỹ là ngôi nhà thứ hai đối với Aznavour", nơi "Bob Dylan coi ông là một trong những nghệ sĩ lớn nhất trên sân khấu", theo Variety. Với báo Nhật Asahi Shimbum, ông là "hiện thân của làng nhạc Pháp". Bất chấp những phê bình ban đầu, "không có giọng hát hay. Không đẹp trai, thậm chí không cao lớn. Ông chẳng có tiêu chí gì để thành công. Nhưng ông đã bỏ ngoài tai và ông đã làm đúng", nhật báo Tây Ban Nha El País kết luận.

Thu Hằng

Giáo hoàng Francis, lãnh tụ thế giới tự do ?

"Giáo hoàng Francis đóng vai trò như thế nào trước Donald Trump, Erdogan, Vladimir Putin, Tập Cận Bình, Emmanuel Macron…". Đó là chủ đề của tuần báo Le Point kỳ này. Tờ báo đặt vấn đề, ảnh hưởng của người đứng đầu Giáo hội Công giáo không ngừng tăng lên, trước các nhà lãnh đạo cá tính, phải chăng ngài đang trở thành lãnh tụ của thế giới tự do ?

Giáo hoàng Francis vẫy chào giáo dân sau khi cử hành thánh lễ Phục Sinh ở quảng trường Thánh Phêrô, Vatican, 01/04/2018. Reuters/Max Rossi

"Tôi sẽ nhớ những gì ngài nói !". Khi rời văn phòng Vatican hôm 24/05/2017, tổng thống Mỹ Donald Trump đã quay trở lại, nói nhỏ vào tai Giáo hoàng Francis như thế - theo lời kể của Hồng y Jean-Louis Tauran. "Giáo hoàng để lại dấu ấn nơi tất cả các vị khách, thế nên ai cũng muốn gặp ngài".

Dưới thời Francis, vị giáo hoàng đầu tiên xuất thân từ Dòng Tên và không phải là người Châu Âu, Vatican đã trở thành ngã tư của thế giới. Tổng thống, thủ tướng các nước thi nhau đến khu vực Đại giáo đường Thánh Peter : trong năm năm qua có đến 90 nguyên thủ, người đứng đầu chính phủ đã được Giáo hoàng tiếp, trong đó có những vị được tiếp nhiều lần.

Ngay cả nữ hoàng Elisabeth của Anh quốc, cũng đã đến Vatican lần đầu tiên. Ông chủ điện Kremlin đến Vatican năm lần, trong đó có hai lần để gặp Giáo hoàng Francis. Bà Angela Merkel trước đây thường đến thăm người đồng hương - Giáo hoàng Benedict XVI - nay cũng rất thân thiết với vị giáo hoàng kế nhiệm, nhất là sau khi mở cửa biên giới cho người tị nạn. Giáo hoàng Francis chìa bàn tay cho mọi người, kể cả Joseph Kabila (nhà độc tài Congo), Erdogan (thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ).

Ngoại giao Vatican hiện diện khắp nơi. Tại Châu Mỹ la-tinh, Giáo hoàng đã cố gắng đưa Cuba quay lại với cộng đồng quốc tế, xúc tiến hòa bình cho Colombia. Tại Châu Á, ngài đang xích gần lại với Trung Quốc, và luôn lên tiếng bênh vực người Rohingya ở Miến Điện. Ở Châu Phi, ngài vận động cho hòa bình ở Mozambique, Trung Phi, Congo, và dự định đến Nam Sudan dù mọi người can gián vì lý do an ninh. Tại Cận Đông, trên vùng Đất Thánh, Giáo hoàng liên tục tìm cách làm dịu đi xung đột Israel-Palestine.

Vatican, ngã tư quốc tế

Người đứng đầu một giáo hội 1,2 tỉ tín đồ còn là một thủ lãnh chính trị. Vatican, nhà nước nhỏ bé với diện tích vỏn vẹn 44 hecta có một bộ máy rất hiệu quả. Quốc vụ khanh là Hồng y Pietro Parolin là nhà ngoại giao lão luyện, từng đóng vai trò quan trọng trong các hồ sơ lớn như việc thương lượng với Lực lượng FARC ở Colombia, giúp quan hệ Hoa Kỳ-Cuba tan băng. Khoảng một trăm sứ thần, tức đại sứ của Vatican, mỗi vị chỉ có một hoặc hai cộng sự.

Tuy số lượng khiêm tốn, nhưng đây là một mạng lưới toàn cầu, vì trong số 195 quốc gia trên thế giới, chỉ có hơn một chục nước không có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh. Trong đó có ba quốc gia quan trọng nhất, theo đánh giá của một nhà ngoại giao, là Saudi Arabia, Trung Quốc và Việt Nam. Vatican là thành viên của Hội đồng Châu Âu, các tổ chức quốc tế như OSCE (Tổ chức An ninh Hợp tác Châu Âu), AIEA (Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế), và có tư cách quan sát viên tại Liên Hiệp Quốc, thậm chí là Nhà nước đầu tiên phê chuẩn Hiệp ước cấm vũ khí nguyên tử vào tháng 7/2017.

Nhà báo Constance Colonna-Cesari, tác giả cuốn "Bí mật của nền ngoại giao Vatican" nhận định : "Thế mạnh chính là chất lượng thông tin. Các nhà ngoại giao được thông báo lập tức từ các hồng y, linh mục, tu sĩ… là chứng nhân của những gì đang diễn ra khắp nơi trên thế giới. Và Tòa Thánh không hề tìm cách bán vũ khí, giành thị phần hay lấn lướt bất kỳ quốc gia nào, nhờ đó được rộng tay hơn".

Le Point cho rằng trong lúc bản đồ địa chính trị đang được vẽ lại và các chế độ độc tài nở rộ, những ý tưởng của Giáo hoàng Francis mang một tầm quan trọng mới. Nelson Mandela đã qua đời, bà Aung San Suu Kyi của Miến Điện và ông Lula của Brazil bị mất uy tín, giải Nobel hòa bình Obama gây thất vọng, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres chưa gây được dấu ấn, Dalai Lama lặp lại những điều đã cũ… Giáo hoàng Francis có cơ hội trở thành lương tâm của thế giới.

Tiếng nói của ngài hàng ngày được đưa đến cả những nơi xa xôi hẻo lánh trên toàn cầu, với 350 nhân viên của Radio Vatican - từ ngày 01/01/2018 đã đổi tên thành Vatican News - phát bằng 40 thứ tiếng. Tài khoản Twitter của Giáo hoàng có 43 triệu người theo dõi. Bài trả lời phỏng vấn, bài giảng, sắc thư… rồi những chuyến tông du : trong 5 năm qua, Giáo hoàng Francis đã thăm 33 nước. Ở Vatican người ta nói đùa : "Chúa hiện diện ở mọi nơi, nhưng Giáo hoàng John Paul II đã đến thăm trước đó. Còn Giáo hoàng Francis thì tìm đến những nơi mà người tiền nhiệm chưa hề đặt chân đến" - như đảo Lampedusa của người tị nạn, hay giữa rừng Amazon.

Tất nhiên bên cạnh đó vẫn có những vùng xám. Một linh mục Pháp ở Roma nhận định : "Giáo hoàng rất quan tâm đến những người bên ngoài Giáo hội, nhưng lại ít chú ý hơn đối với những cộng sự". Ngoại giao thành công, nhưng quản lý lại gây thất vọng. Đến nỗi ngài từng thốt lên : "Cải cách ở Roma, cũng giống như dùng bàn chải đánh răng để làm sạch tượng Nhân sư lớn ở Ai Cập".

Chiến tranh thương mại, trò chơi rủi ro

L’Expresstrích đăng cuốn sách nói về thực trạng các bệnh viện Pháp, chạy tựa "SOS, các bệnh viện đang trầm cảm", còn L’Obs tìm hiểu những gì diễn ra "Trong đầu của loài vật", từ tác phẩm của nhà văn Đức Peter Wohlleben, tác giả cuốn best-seller "Cuộc sống bí mật của cây cối".

Trên lãnh vực kinh tế, Le Courrier International dịch bài viết của Wall Street Journal mang tựa đề "Thương mại, trò chơi đầy rủi ro giữa Bắc Kinh và Washington".

Tờ báo lo ngại cho các công ty Mỹ, đặc biệt trong lãnh vực nông sản phẩm, nếu chiến tranh thương mại trở nên gay gắt hơn. Năm ngoái Mỹ bán được hơn 1 tỉ đô la thịt heo vào thị trường Trung Quốc, táo của tiểu bang Washington được xuất qua từ năm 2015 đã tăng rất cao, rượu vang, hạt dẻ cười (pistachio)… đang được ưa chuộng có thể bị Bắc Kinh áp thuế.

Tác giả cho rằng ông Donald Trump có thể làm mất đi lợi ích của việc cải cách ngân sách cũng như các biện pháp khác đang giúp kinh tế tăng trưởng, và đặt câu hỏi : Có ai đó ở Nhà Trắng theo dõi hồ sơ này hay không ?

K-pop với vòng lưu diễn ngoại giao ở Bình Nhưỡng

Tại Châu Á, Le Monde cuối tuần mô tả "K-pop với vòng lưu diễn ngoại giao ở Bình Nhưỡng", thuật lại câu chuyện của một ca sĩ Hàn Quốc có mẹ là người gốc Bắc Triều Tiên, đã tham gia đoàn nghệ sĩ từ Seoul sang Bình Nhưỡng trình diễn mới đây.

Ca sĩ Kang San-eh, tên thật là Kang Young-gul cho biết cuộc đời của mẹ anh điển hình cho lịch sử đương đại Triều Tiên. Khi chiến tranh nổ ra trên bán đảo, cặp vợ chồng trẻ vừa có em bé tìm cách chạy sang miền Nam, nhưng họ bị lạc nhau trong đợt di tản Hungnam. Từ ngày 15 đến 24/12/1950, gần 100.000 thường dân chạy khỏi thành phố cảng miền Bắc, cùng lúc với 100.000 quân Hàn Quốc và Liên Hiệp Quốc, trước đà tiến của liên quân Trung-Triều. Những người di tản Hungnam hầu hết định cư tại Geoje thuộc Hàn Quốc. Mẹ của Kang tái giá, sinh ra Kang San-eh và em gái, còn chồng cũ của bà ở lại miền Bắc.

Quá khứ và nỗi đau của người di tản ghi dấu ấn trong một số bài hát nổi tiếng của Kang San-eh. Trước đây anh từng trình diễn tại khu công nghiệp liên Triều Kaesong, nhưng nay người ca sĩ có cảm giác khác hẳn khi được đến tận Bình Nhưỡng, trái tim của Bắc Triều Tiên, trong một bối cảnh chính trị nhạy cảm.

Miến Điện : Tương trợ không dành cho người Rohingya

Còn tại Miến Điện, bài báo "Một sự hào hiệp tương đối" của Nikkei Asian Review, được Le Courrier International dịch lại, cho biết người dân Miến Điện có tinh thần tương trợ rất cao - tuy nhiên đối với người Rohingya thì họ lại không ngó ngàng đến.

Phóng viên của tờ báo tại Rangoon cho biết, một buổi tối anh nhìn thấy một chiếc xe hơi tông phải một người đàn ông đang đi bộ. Trong vòng chưa đầy một phút, hàng mấy chục người đã xúm lại. Hai người lo cho người bị thương, hơn một chục người làm thành hàng rào chắn xe cộ qua lại, còn những người khác ngăn chận người tài xế say rượu rời khỏi hiện trường, trong khi chờ đợi cảnh sát đến. Một chiếc xe cấp cứu gồm toàn người tình nguyện nhanh chóng tới nơi, đưa nạn nhân đến bệnh viện gần nhất.

Sau trận lụt năm 2015 khiến 100.000 người dân nông thôn phải sơ tán, có những hội thiện nguyện đã được lập ra ở Rangoon. Họ quyên góp trên đường phố để mua thực phẩm, chở về đến tận các trại tạm cư.

Nhưng những hành động nhân ái này không dành cho người Rohingya, thiểu số Hồi giáo bị kỳ thị. Tại bang Arakan, dân địa phương đồng lòng ngăn cản viện trợ nhân đạo đến tay người Rohingya, cô lập những ai chấp nhận làm việc cho các tổ chức phi chính phủ thiện nguyện. Một chủ tiệm là Phật tử đã bị cạo đầu, buộc phải đi diễu trên đường phố với tấm bảng "Phản quốc" chỉ vì buôn bán với người Hồi giáo.

Cho đến nay, chính quyền của bà Aung San Suu Kyi vẫn làm ngơ trước tình trạng này. Các tổ chức xã hội dân sự không được tham vấn, các chuyên gia tài năng không có quan hệ chặt với đảng của bà Suu Kyi bị nghi ngại. Còn những ai lên án nạn bạc đãi người Rohingya thì bị đe dọa mà cảnh sát không hề can thiệp, hoặc bị kiện tụng tơi bời.

Hai lần ly dị của Ireland

Le Courrier Internationaltuần này ra số đặc biệt "Du hành tại Ireland trong thời Brexit". Từ Derry đến Dublin, tờ báo vẽ nên chân dung của một quốc gia đã trở thành con tin của sự kiện Anh quốc ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu (EU), nhấn mạnh đến "Hai lần ly dị của Ireland". Vào lúc Anh quốc đang chuẩn bị ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, nước láng giềng Ireland đang phải gánh chịu hậu quả của cuộc ly dị vất vả này.

Một ly bia trong một "pub" ở Dublin hay Luân Đôn giá bao nhiêu ? Khoảng 5 euro, nhưng tất cả còn tùy thuộc vào những thỏa thuận cuối cùng trong hợp đồng Brexit, sẽ bắt đầu có hiệu lực vào lúc 23 giờ ngày 29/03/2019, và những thay đổi của đồng bảng Anh.

Bởi vì nếu quay trở lại với đường biên giới thực tế giữa Bắc Ireland - là một tỉnh trực thuộc Vương quốc Anh - và Cộng hòa Ireland, thì việc vận chuyển bia từ nhà máy ở Dublin (Cộng hòa Ireland) đến xưởng đóng chai ở Belfast (Bắc Ireland) sẽ mất nhiều thời gian hơn, và giá cước đắt hơn. Còn đồng bảng Anh hiện đã sụt giá đến 13% kể từ cuộc trưng cầu dân ý ngày 23/06/2016.

Không chỉ loại bia nâu thông dụng này trở nên "đắng" hơn, mà Brexit còn đe dọa toàn bộ nền kinh tế Ireland, có nguy cơ khoét lại vết thương đã liền sẹo từ 20 năm qua với Hiệp định Thứ Sáu Tuần Thánh. Cách đây hai năm, khi bày tỏ mong muốn ở lại trong Liên Hiệp Châu Âu, người dân Bắc Ireland đã phản đối hai vụ ly dị, một với Bruxelles và một với láng giềng phương Nam. Nhưng các đồng bào của họ ở Anh đã quyết định ngược lại. Hậu quả là : sau hai thập niên hâm nóng quan hệ giữa hai Ireland, các bức tường chia cách ở Belfast đang bị đập bỏ, nhưng những hàng rào khác có thể được dựng lên trong tương lai.

Các viên chức Châu Âu luôn nói rằng mọi thỏa thuận về Brexit sẽ không được ký nếu Ireland không bật đèn xanh. Thế nhưng theo tờ báo bảo thủ The Spectator có trụ sở ở Luân Đôn, thì đó chỉ là những lời lẽ mị dân. EU tôn trọng đường biên giới và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ireland "cũng như cá mập tôn trọng hải cẩu" - theo tác giả, và EU chỉ muốn Ireland giúp mình chơi cho Brexit một cú !

Hungary : Thủ tướng Orban sẽ tái đắc cử nhiệm kỳ thứ ba ?

Cũng về Châu Âu, tờ Magyar Idok thân cận với chính quyền Budapest được Le Courrier International trích dịch, giải thích "Vì sao ông Orban sẽ thắng cử thêm một nhiệm kỳ thứ ba" : đó là nhờ những thành công về kinh tế và chính trị của thủ tướng Hungary.

Đối lập không thuyết phục được dân chúng, đảng cực hữu Jobbik không có chương trình hành động rõ ràng, phe xã hội bị mất đi sự ủng hộ của giai cấp trung lưu. Trong khi đó chính phủ của ông Orban đã giúp GDP tăng lên, nợ công giảm xuống, nâng cao mức sống người dân, tỉ lệ người nghèo từ 1/3 xuống còn 1/4 dân số.

Những tấm hộ chiếu Châu Âu bằng vàng cho đại gia

Trang kinh tế của L’Express đề cập đến một khía cạnh khác "Bán quốc tịch Châu Âu" : một số nước Nam Âu bán tư cách công dân cho những nhà đầu tư giàu có từ Trung Quốc, Nga hay Châu Phi.

Những người nhập cư này không phải chen chúc trên những chiếc tàu cũ kỹ có nguy cơ bị đắm. Họ du hành bằng ghế hạng thương gia tiện nghi trên máy bay, sẵn sàng ký những tấm séc có sáu, bảy con số zéro để có được tấm hộ chiếu Châu Âu, sự bảo đảm vượt qua các biên giới một cách thoải mái, an toàn và… một cuộc đời mới.

Trong một thế giới toàn cầu hóa, đồng tiền không mang màu cờ nào, khoảng hai chục quốc gia nhỏ đã thu hút những người siêu giàu bằng món quà loại này. Hiện tượng "chiếu khán bằng vàng" kể từ đầu năm 2010 từ vịnh Caribean đã lan đến Châu Âu. Những nước bị khủng hoảng tài chính làm ảnh hưởng như Chyprus, Malta, Bồ Đào Nha, Hy Lạp và ngay cả Bulgaria, Hungary coi đây là cơ hội để có thêm nguồn ngoại tệ. Nếu đầu tư từ 500.000 euro cho đến 2,5 triệu euro tùy theo từng nước, người giàu có thể nhập tịch. Một nhà môi giới cho biết phân nửa số khách hàng là người Trung Quốc, 1/3 từ Trung Đông, số còn lại từ các nước thuộc Liên Xô cũ.

Syria : Thổ-Kurdistan, một cuộc chiến khác

Còn tại Trung Đông, cây bút Christian Makarian trên L’Express nhận định "Thổ Nhĩ Kỳ chống lại người Kurdistan : Một cuộc chiến trong cuộc chiến". Theo tác giả, việc Ankara tăng cường áp lực quân sự tại Syria làm gia tăng nhịp độ tan rã của Trung Đông.

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan muốn loại hẳn sự hiện diện của quân Kurdistan, không chỉ dọc theo biên giới với Syria, mà cả ở biên giới Iraq, tổng cộng 900 km. Sau khi chiếm Afrin hôm 19/3, Ankara nay nhắm vào các thành phố khác ở Syria mà người Kurdistan đang trấn giữ - Manbij, Kobane, Tall Abyad - những địa danh oai hùng, nơi dân quân Kurdistan từng đối đầu với tổ chức Nhà nước Hồi giáo.

Đây là một cuộc chiến trong cuộc chiến : Thổ Nhĩ Kỳ lợi dụng thảm kịch Syria để lấn tới. Như vậy Ankara đang tiến hành một cuộc xâm lược vào Syria, làm phức tạp thêm tình hình và càng khiến phương Tây khó thể bỏ rơi người Kurdistan - đồng minh duy nhất ở Syria chống quân thánh chiến. Mặt khác, nếu Lực lượng Kurdistan bị tiêu diệt sẽ bất lợi cho quốc tế trong cuộc chiến chống nạn khủng bố, vốn đã tạo ra rất nhiều nạn nhân vô tội ở Châu Âu, và ngay tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Thụy My