Biển Đông : Việt Nam dùng dầu khí công phá đường lưỡi bò Trung Quốc (RFI, 07/07/2017)

Việt Nam đang nổi lên thành nước bạo dạn nhất trong việc chống lại yêu sách chủ quyền quá đáng của Trung Quốc tại Biển Đông, thông qua hai hành động cụ thể nhắm vào đường lưỡi bò Trung Quốc, với vũ khí là quyền thăm dò dầu khí. Mỹ và Ấn Độ là hai phía hỗ trợ Việt Nam.

Một giàn khoan dầu của tập đoàn Ấn Độ ONGC ( ảnh : en.wikipedia.org)

Mới nhất là sự kiện được tiết lộ hôm 06/07/2017, theo đó Hà Nội đã triển hạn giấy phép thăm dò lô 128 ngoài khơi miền Trung Việt Nam, cho tập đoàn Ấn Độ ONGC Videsh. Trước đó là thông tin về việc Hà Nội cho phép Talisman-Việt Nam - một liên doanh giữa ba tập đoàn dầu khí Việt Nam, Tây Ban Nha và Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất – khởi sự khoan dò tại lô 136-06, xa hơn xuống phía nam. Cả hai lô này đều bị Bắc Kinh cho là của họ vì nằm bên trong đường 9 đoạn – còn gọi là đường lưỡi bò – mà Trung Quốc trưng ra để khẳng định chủ quyền.

Theo trang mạng Mỹ The American Interest hôm qua, quả đúng là với hai động thái liên tiếp đó, Việt Nam tiếp tục đóng vai trò "đối thủ hàng đầu" của Trung Quốc tại Biển Đông. Theo tác giả bài viết trên trang mạng Mỹ, thời điểm Việt Nam bật đèn xanh cho các hành động đó không có gì là ngẫu nhiên.

Việc Việt Nam triển hạn cho ONGC Videsh tiếp tục thăm dò lô 128 được quyết định ngay sau khi ngoại trưởng kiêm phó thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh kết thúc 4 ngày công du Ấn Độ, nơi ông đã thảo luận về an ninh và hợp tác kinh tế, với một đối tác vốn không ngần ngại tái khẳng định rằng mọi nước cần phải bảo vệ quyền "tự do hàng hải và pháp luật quốc tế" ở Biển Đông.

Theo ghi nhận của Reuters, chống lại tham vọng của Trung Quốc muốn khống chế toàn bộ Biển Đông là điều được Hà Nội và New Delhi chia sẻ, và trong một vài năm gần đây, Ấn Độ đã tăng cường giúp Việt Nam nâng cao năng lực quốc phòng, cung cấp tầu tuần tra, huấn luyện phi công và thủy thủ tàu ngầm, cho Việt Nam tiếp cận thông tin vệ tinh để giám sát vùng biển của mình.

Chính trong chiều hướng kháng lại Trung Quốc đó, mà Việt Nam và nhất là Ấn Độ, đã tiếp tục hợp tác thăm dò lô 128, dù nơi đó được cho là sẽ không mang lại nhiều lợi ích về kinh tế.

Lý do tiếp tục hợp tác là "chiến lược", như một quan chức Ấn Độ từng xác nhận với Reuters. Có thể hiểu chiến lược là duy trì sự hiện diện cụ thể tại một nơi mà Trung Quốc đòi chủ quyền, mặc nhiên chọc thủng đường lưỡi bò của Trung Quốc.

Ý nghĩa chiến lược "cắt đứt đường lưỡi bò" cũng có thể được thấy qua việc Việt Nam bật đèn xanh cho liên doanh Talisman Việt Nam khoan dò tại lô 136-06 mà Trung Quốc từng nhận là của họ và giao quyền khai thác cho hãng Brightoil ở Hồng Kông.

Những động thái được cho là bạo dạn của Việt Nam chống lại Trung Quốc trên Biển Đông cũng đã được giới quan sát lồng vào trong bối cảnh tân chính quyền Mỹ của ông Donald Trump liên tiếp thực hiện hai chuyến tuần tra "bảo vệ quyền tự do hàng hải" trên Biển Đông, thách thức Trung Quốc khi cho chiến hạm tiến vào bên trong vùng 12 hải lý của các thực thể mà Bắc Kinh trấn giữ, cả ở Trường Sa lẫn Hoàng Sa.

Song song với các sự kiện đó, hai chiến hạm Mỹ cũng đã cập cảng Cam Ranh từ hôm qua, bắt đầu các hoạt động diễn tập với Hải Quân Việt Nam. Ý nghĩa quan trọng của sự kiện này chính là địa điểm diễn tập là Cam Ranh.

Đây là hoạt động đã được lên kế hoạch từ trước, nhưng ý nghĩa chống Trung Quốc được nêu bật vì diễn ra chỉ vài ngày sau khi một tàu chiến của Hoa Kỳ áp sát đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa.

Cho đến gần đây, Trung Quốc đã gần như được tự do tung hoành ở Biển Đông. Với việc Việt Nam hành động mạnh mẽ hơn chống lại các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, và các cường quốc lớn như Hoa Kỳ Ấn Độ, Nhật Bản, can dự nhiều hơn, câu hỏi mà tờ The American Interest đặt ra là liệu cục diện có sẽ thay đổi được hay không ?

Trọng Nghĩa

***********************

Việt Nam khoan dầu trên Biển Đông bất chấp Trung Quốc (VOA, 07/07/2017)

Việt Nam đã tiến hành khoan dầu tại một khu vực mà Trung Quốc nói thuộc chủ quyền của họ trên Biển Đông và hành động này được cho là nguyên nhân khiến phó chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long, đột ngột cắt ngắn chuyến thăm viếng Hà Nội gần ba tuần trước đây, các nguồn tin cho hay.

Tàu Hải giám Trung Quốc (trên) gần tàu Tuần duyên Việt Nam trên Biển Đông, cách bờ biển Việt Nam khoảng 210 kilômét (ảnh tư li ệu ngày 14/4/2017)

Một nhà quan sát từ Hoa Kỳ nói với VOA rằng sau phán quyết của Tòa trọng tài Thường trực (PCA) về vụ kiện của Philippines thì Trung Quốc không có lý do để ngăn cản Việt Nam thăm dò khai thác dầu khí trên vùng biển thuộc thềm lục địa của mình.

Bản tin của đài BBC dẫn lời ông Ian Cross thuộc công ty tư vấn về dầu hỏa Moyes & Co có trụ sở tại Singapore cho biết tàu khoan Deepsea Metro 1 đã bắt đầu khoan trên vùng biển nằm cách bờ biển Việt Nam khoảng 400km hôm 21/6.

Cũng theo bản tin này, hành động này của Hà Nội dường như là lý do khiến cho ông Phạm Trường Long đã đột ngột hủy tham dự cuộc giao lưu quốc phòng biên giới giữa hai nước Trung-Việt.

Tạp chí "The Diplomat" chuyên về các vấn đề quan hệ quốc tế của Mỹ dựa vào các nguồn tin riêng của họ cũng cho biết rằng cuộc Giao lưu Quốc phòng Biên giới lần thứ tư giữa hai nước đã bị hoãn đột ngột hồi tháng trước với nguyên do là phía Bắc Kinh bất bình với việc Hà Nội nối lại việc thăm dò dầu khí trên Biển Đông.

Tuy nhiên, truyền thông chính thức của cả Việt Nam và Trung Quốc đều không đề cập bất cứ điều gì về việc này. Thông báo chính thức của cả hai phía cho biết ông Phạm hủy bỏ tham dự cuộc giao lưu do "những vấn đề trong việc sắp xếp công việc".

Tàu khoan Deepsea Metro 1 hoạt động theo hợp đồng với công ty quốc tế Talisman-Vietnam. Khu vực Việt Nam thăm dò là lô 136-03 theo cách gọi của Việt Nam trong khi Trung Quốc gọi là lô Vạn An Bắc. BBC cũng dẫn lời một nguồn tin trong ngành cho biết Talisman-Vietnam đã bị từ chối cấp phép khoan dầu trong ba năm qua do lo ngại làm Bắc Kinh tức giận.

Tờ "Diplomat" thì cho rằng vụ việc Tướng Phạm Trường Long đột ngột cắt ngắn chuyến thăm là bước lùi lớn nhất trong quan hệ song phương kể từ cuộc khủng hoảng giàn khoan vào tháng 5/2014.

Tờ báo này dẫn một nguồn tin giấu tên từ Việt Nam cho biết ông Phạm đã "nêu vấn đề Việt Nam khoan dầu với các nhà lãnh đạo Việt Nam, trong đó có Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, và yêu cầu Việt Nam dừng khoan dầu ở lô 136-03.

Các nguồn tin Việt Nam cho hay vị lãnh đạo Việt Nam không được tiết lộ danh tính được cho là đã "mạnh mẽ bảo vệ chủ quyền của Việt Nam" trước yêu cầu của ông Phạm, và chính cuộc trao đổi này giữa Tướng Phạm và vị lãnh đạo Việt Nam đã khiến ông Phạm Trường Long hủy tham dự cuộc giao lưu quốc phòng đã được lên kế hoạch từ trước.

Theo phân tích của phóng viên Bill Hayton của BBC, người nhiều năm theo dõi những diễn biến trên Biển Đông, thì nguyên nhân Hà Nội có hành động quả quyết trước Bắc Kinh là vì Hà Nội có lẽ cho rằng Trung Quốc đang thúc đẩy ý tưởng "Một Vành đai, Một Con đường" (OBOR) cũng như Hiệp định đối tác Kinh tế Khu vực Toàn diện (RCEP) trong khi Đại hội 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc sắp diễn ra vào mùa thu năm nay nên họ khó lòng leo thang căng thẳng trong khu vực.

Trao đổi với VOA, GS Ngô Vĩnh Long thuộc Đại học Maine, Hoa Kỳ, nói rằng vùng biển mà Việt Nam thăm dò thuộc thềm lục địa của Việt Nam và phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế đã nói rằng Trung Quốc không có chủ quyền trên Biển Đông nên "Trung Quốc không có lý do gì để nói vấn đề ở đây là vấn đề tranh chấp".

"Trung Quốc chỉ ỷ thế mạnh để lấy thịt đè người", ông Long nói.

"Lúc trước Việt Nam còn nhân nhượng Trung Quốc nhưng bây giờ đã có phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế thì Việt Nam thấy rằng Việt Nam có lý do để theo đuổi phán quyết của tòa án ở The Hague", ông nói thêm.

**********************

Việt Nam và Ấn Độ tăng cường quan hệ để đối phó Trung Quốc ? (BBC, 06/07/2017)

Thái độ hung hăng của Trung Quốc tại Châu Á đang khiến cho Việt Nam và Ấn Độ tính đến những bước đi "chắc chắn và khả thi" nhằm bảo vệ lợi ích của mình, hãng thông tấn PTI của Ấn Độ nói.

Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Phạm Bình Minh

Cả Việt Nam và Ấn Độ đều đang có những bất đồng với Trung Quốc về vấn đề biên giới, lãnh thổ.

Hôm 6/7, Trung Quốc lên tiếng tuyên bố 'vững vàng giữ chủ quyền' ở Biển Đông sau khi Việt Nam cho tiến hành khoan tìm dầu tại vùng biển có tranh chấp.

Trên bộ, đã xảy ra tình trạng đối đầu quân sự Trung-Ấn tại vùng Sikkim kéo dài suốt bốn tuần qua trên một phần đường biên giới chung kéo dài 3.500km giữa hai nước.

Trong cuộc phỏng vấn với PTI, được thực hiện trong chuyến thăm mới đây tới Ấn Độ, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Việt Nam cho biết hai nước đã thảo luận về tiến độ triển khai các thỏa thuận cấp cao giữa hai bên nhằm tạo điều kiện phát triển quan hệ song phương "một cách mạnh mẽ".

Ông Phạm Bình Minh nhắc tới hoạt động đầu tư của các hãng Ấn Độ vào Việt Nam, đáng kể là hãng ONGC Videsh hoạt động khai thác dầu khí ở thềm lục địa của Việt Nam.

Trung Quốc luôn phản đối các dự án khai thác dầu Ấn Độ k‎ý với Việt Nam tại một số địa điểm trên Biển Đông mà Bắc Kinh nói thuộc chủ quyền không thể chối cãi của Trung Quốc.

Tuy nhiên, Ấn Độ nói rằng nước này đang hợp tác với Việt Nam theo đúng luật quốc tế, và muốn sự hợp tác đó tiếp tục phát triển, PTI nói.

Trong chuyến đi kéo dài từ ngày 3 đến 5/7, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Việt Nam đã có các cuộc gặp gỡ tay đôi với giới lãnh đạo Ấn Độ, trong đó có cuộc gặp với Tổng thống Pranab Mukherjee và Ngoại trưởng Sushma Swaraj.

Bộ Ngoại giao Ấn Độ sau đó ra thông cáo nói hai bên nhấn mạnh việc ủng hộ hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và tự do bay, tự do thương mại, dựa trên luật pháp quốc tế.

Hai bên lặp lại quan điểm trong bối cảnh cùng ghi nhận nội dung phán quyết mà Tòa Trọng tài Thường trực tại The Hague (PCA) đưa ra hồi tháng Bảy năm ngoái, theo đó bác yêu sách của Bắc Kinh về đường chín đoạn trên Biển Đông.

Hồi 9/2016, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện, sau khi mối quan hệ Đối tác Chiến lược được thiết lập hồi 2007.

Việc nâng cấp quan hệ này, ông Phạm Bình Minh được PTI dẫn lời, đã tạo khung hoạt động quan trọng cho sự hợp tác song phương sâu rộng trong toàn bộ các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, quốc phòng an ninh, kinh tế thương mại, khoa học kỹ thuật, giáo dục đào tạo, và các lĩnh vực khác.

Về mặt kinh tế, Ấn Độ là một trong 10 đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam.

*********************

Việt Nam gia hạn hợp đồng dầu khí với Ấn Độ (RFA, 07/07/2017)

Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh (trái) và người tương nhiệm Ấn Độ Sushma Swaraj bắt tay tại New Delhi vào ngày 4 tháng 7 năm 2017. AFP photo

Việt Nam vừa gia hạn hợp đồng cho phép công ty ONGC Videsh của Ấn Độ khoan tìm kiếm, khai thác dầu ở một khu vực khác ngoài biển Đông nơi Trung Quốc cũng đòi chủ quyền.

Giám đốc điều hành hãng ONGC Videsh cho biết hồi đầu tuần này Việt nam đã đồng ý một hợp đồng mới có thời hạn hai năm, theo đó công ty ONGC Videsh được khoan tìm kiếm ở lô 128 ngoài khơi miền trung Việt Nam. Một phần của lô dầu khí này bị đường chữ U do Trung Quốc vẽ ra trên biển Đông đi qua.

Hãng tin Reuters trích lời của một lãnh đạo cao cấp giấu tên của công ty ONGC cho biết việc Ấn Độ quan tâm đến lô dầu khí này mang tính chiến lược nhiều hơn là thương mại vì khu vực này có nhiều rủi ro trong khi tiềm năng khai thác không phải là cao. Người này nói thêm là Việt Nam muốn công ty Ấn độ ở đó vì những lo ngại về sự can thiệp của Trung Quốc ở Biển Đông.

Hồi năm 2006, tập đoàn Dầu khí Việt Nam PetroVietnam đã cho phép Ấn Độ được khoan thăm dò tại khu vực này. Hợp đồng này hết hạn vào giữa tháng 6 vừa qua.

Hồi năm 2012, báo chí Ấn Độ loan tin cho biết Ấn Độ sẽ rút khỏi hai lô thăm dò ở Việt Nam là lô 127 và 128 với lý do được ONGC đưa ra là trữ lượng tiềm tàng tại các lô này thấp hơn dự kiến. Vào lúc đó, Trung Quốc cũng lên tiếng phản đối việc Việt Nam cho phép công ty Ấn Độ khai thác dầu tại đây.

Quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc thời gian gần đây được cho là căng thẳng sau khi Việt Nam cho phép một số công ty nước ngoài khai thác dầu ngoài khơi nơi Trung Quốc cũng đòi chủ quyền. Hãng tin Reuters mới đây cho biết công ty Odfiell Drilling Ltdl, đang tiến hành khoan thăm dò từ hồi giữa tháng trước ở lô 136/3 ở phía nam vùng biển Đông.

Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng mới đây lên tiếng phản đối các hoạt động khai thác dầu khí đơn phương trên vùng nước mà Trung Quốc đòi chủ quyền. Ông này nói Trung Quốc hy vọng các nước sẽ hành động dựa trên nguyên tắc hòa bình và ổn định của khu vực và không làm gì để gây phức tạp thêm tình hình.

Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long mới đây đã cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 6 vừa qua để phản đối việc Việt Nam cho phép công ty nước ngoài khai thác dầu.

Trong khi đó, tại Ấn Độ, lãnh đạo hai nước Việt Nam và Ấn Độ tiếp tục có những thảo luận nhằm tìm cách tăng cường hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia.

Trả lời báo PTI của Ấn Độ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cho biết nhân chuyến thăm 4 ngày đến Ấn Độ, ông đã gặp các giới chức lãnh đạo Ấn Độ để thảo luận việc thực hiện những thỏa thuận cấp cao ký giữa hai nước nhằm tạo một khuôn khổ giúp các quan hệ phát triển hơn nữa về chất.

Ông Phạm Bình Minh cho biết nhiều công ty Ấn Độ đang đầu tư ở nhiều dự án khác nhau tại Việt Nam trong đó có việc tìm kiếm khai thác dầu khí.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cũng nói việc nâng cấp quan hệ hai nước từ đối tác chiến lược năm 2007 lên đối tác chiến lược toàn diện năm 2016 đã tạo ra khuôn khổ quan trọng trong hợp tác song phương ở nhiều mặt bao gồm chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, khoa học, giáo dục….

Hiện Ấn Độ là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Việt Nam. Thương mại song phương hai chiều hiện đạt 7 tỷ đô la. Tổng vốn đầu tư trực tiếp từ Ấn Độ vào Việt Nam tính đến cuối tháng 5 năm 2017 là 772 triệu đô la với 145 dự án.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh sang thăm Ấn Độ lần này nhân cuộc họp cấp Bộ trưởng giữa Ấn Đô và ASEAN diễn ra vào ngày 4 tháng 7 vừa qua.

********************

Việt Nam gia hạn cho Ấn khai thác dầu ở Biển Đông (VOA, 07/07/2017)

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung quốc Cảnh Sảng

Việt Nam gia hạn việc nhượng quyền khai thác dầu mỏ cho Ấn Độ tại Biển Đông và bắt đầu khoan thăm dò tại một khu vực khác đang tranh chấp với Trung Quốc, các động thái có thể làm gia tăng căng thẳng tranh chấp chủ quyền tại vùng biển trọng yếu này.

Mọi việc diễn ra vào thời điểm nhạy cảm trong mối quan hệ Việt-Trung.

Việt Nam tuyên bố chủ quyền một số nơi trên Biển Đông và Ấn Độ vừa mới phái chiến hạm theo dõi Eo biển Malacca, nơi hầu hết nguồn cung cấp năng lượng và thương mại của Trung Quốc đi qua.

Việt Nam gia hạn cho công ty dầu khí Ấn Độ ONGC Videsh thêm hai năm nữa để thăm dò khu vực 128 trong một văn thư gởi đến công ty tuần này, giám đốc điều hành công ty quốc doanh ONGC Videsh cho Reuters biết.

Một phần của khu vực này nằm trong đường lưỡi bò 9 đoạn mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông. Đây là thủy lộ với hơn 5.000 tỉ đô la hàng hóa qua lại mỗi năm mà Philippines, Brunei, Malaysia và Đài Loan cũng tuyên bố có chủ quyền.

Một giới chức cao cấp của ONGC Videsh, yêu cầu được dấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề, nói khu vực này được chú trọng về chiến lược hơn là thương mại, bởi việc khai thác dầu tại đây được xem là ‘năm ăn năm thua’ vì trữ lượng trung bình.

"Việt Nam cũng muốn chúng tôi có mặt ở đây vì sự can thiệp của Trung Quốc tại Biển Đông", giới chức này nói.

Công ty quốc doanh PetroVietnam từ chối bình luận về vụ việc. Việt Nam cấp phép cho công ty Ấn lần đầu tiên vào năm 2006, nhưng giấy phép hết hạn vào giữa tháng 6 năm nay.

Xa hơn về phía nam của lô 128, công tác khoan dò đã khởi sự tại một lô cùng sở hữu bởi công ty quốc doanh dầu khí của Việt Nam, công ty Repsol của Tây Ban Nha và công ty Mubadala Development Co của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Công ty Deepsea Metro I, do Odfjell Drilling Ltd điều hành đã bắt đầu khoan tìm tại đây từ giữa tháng trước nhân danh công ty Repsol SA của Tây Ban Nha, công ty này cũng có quyền khai thác tại khu vực kế cận 07/03.

Odfjell từ chối bình luận về vị trí rõ ràng của giàn khoan, nhưng dữ liệu về hàng hải cho thấy đây là lô 136/3, cũng nằm trong khu vực mà Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền.

PetroVietnam không đưa ra lời bình luận.

Khi được hỏi về hoạt động này, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói Trung Quốc phản đối bất cứ nước nào "thực hiện đơn phương, các hoạt động bất hợp pháp về dầu mỏ và khí đốt tại vùng biển Trung Quốc có chủ quyền".

Ông Cảnh nói tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh rằng : "Chúng tôi hy vọng là các nước liên hệ có thể hành động trên căn bản gìn giữ hòa bình và ổn định trong vùng và không làm việc gì làm tình hình phức tạp thêm".

Tướng Trung Quốc Phạm Trường Long đã cắt ngắn chuyến đi thăm Việt Nam và một hội nghị hữu nghị tại biên giới Việt-Trung đã bị hủy bỏ vào thời điểm việc khoan dầu bắt đầu.

Tranh chấp chủ quyền trên biển càng chứng tỏ sự thiếu tin cậy lẫn nhau kéo dài nhiều thế kỷ giữa Trung Quốc với Việt Nam, dù hai nước cùng chia sẻ ý thức hệ cộng sản và thương mại song phương đang gia tăng.

*************************

Biển Đông : Hà Nội triển hạn cho Ấn Độ tìm dầu ở lô bị Bắc Kinh yêu sách (RFI, 07/07/2017)

Việt Nam vừa triển hạn thêm hai năm giấy phép cho một tập đoàn dầu hỏa Ấn Độ quyền thăm dò và khai thác một khu vực ở Biển Đông bị Trung Quốc đòi chủ quyền. Thông tin này đã được tập đoàn Ấn Độ có liên quan tiết lộ ngày hôm qua, 06/07/2017 với hãng tin Anh Reuters.

Biển Đông : Lô 128 mà tập đoàn Nhà nước Ấn Độ ONGC Videsh được giấy phép thăm dò.Ảnh chụp màn hình (twitter.com)

Theo ông Narendra K. Verma, giám đốc điều hành tập đoàn dầu khí Nhà Nước Ấn Độ ONGC Videsh, Việt Nam đã chính thức gởi công văn gia hạn thêm 2 năm giấy phép cho tập đoàn Ấn Độ này thăm dò lô mang ký hiệu 128 ngoài khơi bờ biển miền Trung Việt Nam.

Việt Nam cấp phép cho tập đoàn Ấn Độ lần đầu tiên vào năm 2006, sau đó triển hạn tiếp tục, và giấy phép hiện hành đã hết hạn vào giữa tháng 6 năm nay.

Vấn đề đối với lô 128 là một phần của lô này nằm bên trong đường 9 đoạn mà Trung Quốc vạch ra để đòi chủ quyền tại Biển Đông

Một quan chức cao cấp của ONGC Videsh, xin giấu tên, đã công nhận rằng việc gia hạn quyền khai thác lô 128 mang ý nghĩa chiến lược và chính trị hơn là kinh tế, thương mại vì tiềm năng dầu khí tại khu mỏ này chỉ khiêm tốn, trong lúc rủi ro lại cực cao. Quan chức này xác định : "Việt Nam cũng muốn chúng tôi tiếp tục ở đó vì những hành động can thiệp của Trung Quốc ở Biển Đông".

Riêng tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PetroVietnam) thì đã từ chối bình luận sự kiện này.

Theo hãng Reuters, việc Việt Nam gia hạn giấy phép cho tập đoàn ONGC Videsh thăm dò lô 128, chắc chắn sẽ bị Trung Quốc phản đối, vào lúc mà mới đây, Hà Nội đã khiến Bắc Kinh bực tức khi cho khởi sự khoan dò tại lô 136-06 xa hơn về phía Nam, một khu vực mà Trung Quốc đã cấp phép khai thác cho một tập đoàn Hồng Kông có hai quan chức cao cấp đảng Cộng Sản Trung Quốc lãnh đạo.

Sau khi thông tin này bị tiết lộ, vào hôm qua, 06/07/2017, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã lên tiếng cho rằng Bắc Kinh phản đối bất kỳ quốc gia nào "tiến hành các hoạt động đơn phương và bất hợp pháp về dầu khí tại vùng biển Trung Quốc có chủ quyền".

Trong một cuộc họp báo ở Bắc Kinh, phát ngôn viên Trung Quốc lại kêu gọi các nước có liên can "hành động trên cơ sở gìn giữ hòa bình và ổn định trong vùng và không làm việc gì khiến cho tình hình phức tạp thêm".

Trước đó, giới quan sát đã gắn liền việc Tướng Trung Quốc Phạm Trường Long cắt ngắn chuyến đi thăm Việt Nam và hủy bỏ chương trình giao lưu quốc phòng biên giới Việt-Trung với sự kiện Việt Nam cho tiến hành khoan dò tại lô 136-06.

Trọng Nghĩa

Việt Nam khoan dầu ở nơi Trung Quốc cấp phép cho một công ty Hồng Kông (RFI, 05/07/2017)

Các thông tin rò rỉ trong những ngày qua về việc Việt Nam đã tiến hành khoan dò dầu khí tại một lô trong vùng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền vừa được giới công nghiệp dầu khí tại Singapore xác nhận. Trang mạng BBC Anh ngữ ngày 05/07/2017 trích dẫn nhiều nguồn tin tiết lộ rằng khu vực liên can cách bờ biển đông nam Việt Nam khoảng 250 hải lý.

Việc Việt Nam khoan dầu tại lô 163/03, Biển Đông, khiến Trung Quốc tức giận. Ảnh chụp màn hình (twitter.com)

Theo chuyên gia Ian Cross, thuộc hãng Moyes & Co tại Singapore, tàu khoan dò Deepsea Metro I đã bắt đầu hoạt động tại lô mang ký hiệu 136-03 từ ngày 21/06. Đây là một chiếc tàu được hãng Talisman-Việt Nam – công ty con của tập đoàn dầu khí Tây Ban Nha Repsol - thuê mướn để thực hiện công việc khoan dò.

Khu vực mà Hà Nội cho hãng Talisman thăm dò nằm trong một vùng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền. Trung Quốc gọi khu vực đó là lô Vạn An Bắc 21 (Wan-an Bei), và đã từng cấp phép khai thác cho hãng Brightoil, trụ sở tại Hồng Kông. Hai trong số lãnh đạo của Brightoil lại là đảng viên cao cấp của đảng Cộng Sản Trung Quốc.

Theo giới quan sát, có lẽ việc Việt Nam khởi sự thăm dò tại lô 136-06 là nguyên nhân khiến quan hệ Việt Nam-Trung Quốc căng thẳng trở lại, và dường như có liên quan đến sự kiện tướng Trung Quốc Phạm Trường Long (Fan Chang Long), phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc, rút ngắn chuyến thăm Việt Nam hồi tháng Sáu, và hai nước hủy bỏ chương trình giao lưu quốc phòng biên giới vào giờ chót.

Theo các nguồn tin từ ngành công nghiệp dầu khí, trong ba năm qua, chính quyền Việt Nam luôn luôn từ chối bật đèn xanh cho hãng Talisman-Việt Nam khoan dò tại lô 136-06 để tránh làm phật ý Trung Quốc. Việc Hà Nội lần này cấp phép có lẽ phản ánh thái độ bớt quan ngại của Việt Nam.

Giới phân tích cũng tự hỏi là nhân dịp ghé Tây Ban Nha trước lúc đến Việt Nam vào tháng Sáu vừa qua, phải chăng tướng Trung Quốc Phạm Trường Long cũng đã gây sức ép lên chính quyền Madrid và tập đoàn Repsol về dự án khai thác lô 136-06.

Trọng Nghĩa

*********************

Việt Nam khoan thăm dò dầu khiến tướng TQ rút ngắn chuyến viếng thăm (RFA, 05/07/2017)

Việt Nam tiến hành khoan thăm dò dầu tại một khu vực bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông và đó hẳn là nguyên nhân khiến cho tướng Phạm Trường Long, phó chủ tịch Quân ủy Trung Ương Trung Quốc rút ngắn chuyến thăm sang Việt Nam vào tháng 6 vừa qua.

Ba tàu tuần duyên Việt Nam ngăn cản 1 tàu Trung Quốc trong vụ khủng hoảng giàn khoan 2014 AFP

Hãng tin BBC loan tin vào ngày 5 tháng 7 dẫn nguồn từ một chuyên gia tư vấn dầu khí nói rõ một tàu khoan dầu ký hợp đồng với Liên doanh Talisman- Việt Nam đang thực hiện hoạt động ngoài khơi đông nam của Việt Nam.

Theo Ian Cross, thuộc Công ty Moyes & Co trụ sở tại Singapore, thì tàu Deepsea Metro I vào ngày 21 tháng giêng bắt đầu khoan tại khu vực biển cách bờ chừng 400 kilomet.

Vùng khoan thăm dò như vừa nêu được Việt Nam đánh dấu là Lô 136-03 ; nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố thuộc của Bắc Kinh và đặt tên là Vạn An Bắc 21 rồi ký với một công ty khác. Vào năm 2014, phía Trung Quốc ký lô này với Brightoil trụ sở tại Hong Kong. Công ty này có hai giám đốc là đảng viên cao cấp cộng sản Trung Quốc.

Theo nguồn tin của BBC thì Liên doanh Talismam-Việt Nam trong 3 năm qua không được cấp phép khoan thăm dò nhằm tránh làm Trung Quốc phật lòng. Tuy nhiên, dường như động thái được cho là táo bạo tại lô 136-03 cho thấy lãnh đạo Hà Nội nay bớt quan ngại về mối nguy như thế.

Liên doanh Talisman- Việt Nam trước đây thuộc Talisman Canada ; nhưng kể từ năm 2015 trở thành một phần sở hữu của Tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha.

Ngày 18/05/2017, Trung Quốc thông báo thành công đầu tiên trong việc thu thập được những mẫu khí mêtan hydrat (đôi khi còn được gọi là "đá cháy" hay "băng cháy") ở Biển Đông. Chỉ trong vòng 6 tuần, tính đến đầu tháng 07/2017, hơn 235.000 mét khối mêtan hydrat đã được Trung Quốc khai thác ở vùng biển cách 320 km phía đông nam thành phố Châu Hải (Zhuhai), tỉnh Quảng Đông (Guangdong).

Khối "đá cháy" được tầu nghiên cứu Đức FS Sonne tìm thấy trong một chuyến thám hiểm ở ngoài khơi Oregon, Mỹ, ở độ sâu 1.200 m. Ảnh minh họa. CC/Wusel007

Kết quả trên được Bắc Kinh đánh giá là "một bước tiến lịch sử" sau gần hai thập kỷ nghiên cứu với nhiều đợt khoan thăm dò trong vùng Biển Đông. Hãng tin AFP, trích phát biểu của ông Hiệp Kiến Lương (Ye Jianliang), giám đốc Cục Khảo sát Địa chất Quảng Châu, đánh giá : "Trung Quốc đã vượt qua mọi mong đợi trong quá trình khảo sát thăm dò "đá cháy" bằng những tiến bộ đổi mới của riêng mình về công nghệ và kỹ thuật. Sự kiện này đánh dấu một bước đột phá lịch sử".

Theo tuyên bố ngày 02/06/2017 của bộ Lãnh Thổ và Tài Nguyên, được Xinhua.net trích dẫn, Trung Quốc sẽ có khoảng 80 tỉ tấn "đá cháy". Khoảng 8.350 mét khối nhiên liệu này vẫn được khai thác hàng ngày ở ngoài khơi đông nam thành phố Châu Hải.

Trung Quốc nằm trong số vài nước có tham vọng khai thác nguồn tài nguyên mới này để đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng. Từ hai thập kỷ nay, quốc gia Đông Á này tăng cường các cuộc thăm dò dưới đáy đại dương để tìm "đá cháy", một loại năng lượng hóa thạch được ưa chuộng vì khí mêtan. Tuy nhiên, để sử dụng được "đá cháy" trên quy mô thế giới, còn cần ít nhất thêm 10 năm nữa.

Thành công của Trung Quốc : Cuộc cách mạng năng lượng hay dự án quảng bá ?

Thành công trong việc khai thác được khí mêtan hydrat vừa qua được Trung Quốc đánh giá là "một bước tiến lịch sử". Thế nhưng, trang Sputnik của Nga đặt câu hỏi liệu thành công này sẽ giúp Bắc Kinh tiến hành một cuộc cách mạng năng lượng hay đó chỉ là một dự án quảng bá ?

Trả lời trang Sputnik, chuyên gia Nga Igor Iouchkov, thuộc Quỹ Quốc gia vì An ninh Năng lượng, cho rằng bước đầu trong quá trình khai thác khí mêtan hydrat có thể là một tiến bộ công nghệ của Trung Quốc trong một lĩnh vực cụ thể, nhưng đó không phải là một cú đột phá lịch sử trong lĩnh vực năng lượng.

Chuyên gia Nga nhấn mạnh : "Trung Quốc thông báo thành công trong bước đầu chiết xuất "đá cháy", nhưng lại im lặng về chi phí cho hoạt động này. Dĩ nhiên, điều này gây thắc mắc, vì vấn đề giá cả của nhiên liệu được khai thác là điều quan trọng. Chỉ có giá, chứ không phải tiêu chí nào khác, cho phép đánh giá hiệu quả thương mại của công nghệ Trung Quốc và xa hơn là viễn cảnh khai thác "đá cháy" nói chung".

Theo chuyên gia Nga, Bắc Kinh hiểu rằng một cuộc cách mạng công nghệ trong lĩnh vực khí mêtan hydrat có thể sẽ tác động hơn đến năng lượng thế giới so với sản xuất khí đá phiến (schiste). Ông Igor Iouchkov nêu lên hai khả năng giải thích cho thông tin về thành công của Trung Quốc được truyền thông đăng tải : Thứ nhất, một thông tin như vậy phù hợp với chính sách của chính quyền Trung Quốc hiện nay. Thứ hai, Bắc Kinh đang bận tâm đến giá khí đốt ở nước ngoài.

Khí mêtan hydrat, nguồn năng lượng của tương lai ?

"Đá cháy" được hình thành từ những phân tử mêtan nằm trong các phân tử nước kết tinh, thường được tìm thấy bên dưới lớp băng vĩnh cửu và tầng địa chất sâu dưới lòng đại dương. Tuy nhiên, quy trình khai thác loại năng lượng này khó khăn và rất tốn kém.

Khí mêtan được chiết xuất bằng cách nâng nhiệt độ, hoặc giảm áp lực, để phân giải các hydrat thành khí và nước. Theo đánh giá của Bộ Năng Lượng Hoa Kỳ, 1 mét khối mêtan hydrat có thể tỏa 164 mét khối khí mêtan và 0,8 mét khối nước.

Hiện vẫn chưa có số liệu thống kê cụ thể về trữ lượng mêtan hydrat trên toàn thế giới. Tuy nhiên, theo Hoa Kỳ, trữ lượng loại khí này có thể lớn hơn cả "khối lượng của tất cả các nguồn năng lượng hóa thạch đã được biết" (như dầu hỏa, than đá…).

Các nhà nghiên cứu độc lập thì tỏ ra ngập ngừng trong việc đưa ra số liệu về quy mô của các mỏ "đá cháy". Nhưng theo họ, số lượng các mỏ này rất lớn và có thể "làm thay đổi cán cân" đối với các nước có trữ lượng hạn chế về năng lượng hóa thạch truyền thống.

Giảng viên Ingo Pecher, thuộc phân khoa Khoa Học, đại học Auckland, Úc, nêu trường hợp điển hình của Nhật Bản : "Họ không có nhiều khí đốt và đối với họ, loại khí này có thể là một nguồn dự trữ quan trọng". Quần đảo Nhật Bản bị lệ thuộc vào nhập khẩu khí đốt hóa lỏng tự nhiên, vì phần lớn các nhà máy điện nguyên tử của nước này vẫn đang ngừng hoạt động từ sáu năm nay, sau thảm họa Fukushima.

Tiềm năng rất lớn

"Đá cháy" được phát hiện trên khắp thế giới, từ New Zealand đến Alaska, nhưng thách thức chính là phải tìm được những mỏ tập trung và có thể thâm nhập được.

Rất nhiều nước có tham vọng khai thác được khí mêtan hydrat. Nhật Bản thông báo thành công trong việc khoan thăm dò ngoài khơi phía đông nước này. Hoa Kỳ cũng đạt được kết quả khả quan trong những lần khoan thử ở vịnh Mexico.

Nhưng để sản xuất một cách khả thi về mặt kinh tế thì sẽ còn cần "khoảng 10 năm", theo ước tính của ông Paul Duerlo, tổng giám đốc văn phòng cố vấn Boston Consulting Group, trụ sở tại Tokyo, Nhật Bản. Còn theo thẩm định của giới chuyên gia Trung Quốc, loại đá cháy có thể trở thành một nguồn năng lượng sinh lợi "trong khoảng những năm 2030".

Ông Duterlo giải thích : "Người ta biết các mỏ năng lượng này nằm ở đâu, người ta có công nghệ cần thiết, nhưng mức sản xuất từ các giếng này vẫn còn chưa khả thi về mặt thương mại do giá thành hiện nay".

Một thách thức khác trong việc chiết xuất, đó là loại khí mêtan cũng có thể gây hiệu ứng nhà kính, theo giải thích của giáo sư An Khắc (Yuan Xu), thuộc khoa Địa lý và Quản lý nguồn tài nguyên, đại học Hồng Kông. Dẫu sao, vẫn theo giáo sư An Khắc, loại nhiên liệu này vẫn là "tiềm năng lớn" nếu vượt qua được mọi cản trở về tài chính và công nghệ.

RFI tiếng Việt 

"Bản đồ với đường chín đoạn là phản ảnh hai nghìn năm lịch sử Trung Quốc", Phó Tham mưu trưởng Quân Giải phóng Trung Quốc, Vương Quán Trung tuyên bố tại diễn đàn đối thoại Shangri-La năm 2014.

Chủ tịch Hồ Chí Minh của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa và Thủ tướng Trung Quốc, Chu Ân Lai ở Bắc Kinh năm 1955

Sở dĩ ông quả quyết như vậy là vì tài liệu Trung Quốc luôn khẳng định : chính thủy thủ Trung Quốc đã phát hiện ra những quần đảo Huangyan (Hoàng Sa) từ hai nghìn năm trước.

Bây giờ đến lượt Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Phạm Trường Long tuyên bố còn mạnh mẽ hơn.

Theo tường thuật của Tân Hoa Xã thì trong chuyến viếng thăm Việt Nam vừa qua (ngày 18 tháng 6), tướng Long đã nhấn mạnh rằng "toàn bộ các hải đảo ở Nam Hải (Biển Đông) đều thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ xa xưa".

Trong những năm qua, giới truyền thông và lãnh đạo Trung Quốc luôn dùng lịch sử hai nghìn năm để chứng minh chủ quyền ở Biển Đông.

Như vậy, có thể là những thế hệ trẻ đã không biết hoặc không nhớ rằng chính người đàn anh vĩ đại của mình - ông Chu Ân Lai - đã thú nhận rằng Trung Quốc đã xâm lăng Việt Nam từ hai nghìn năm trước, như được đề cập trong bài này.

Người tranh đấu cho đường chín đoạn

Năm 1948, dưới thời Thống chế Tưởng Giới Thạch, một bản đồ hành chính của Trung Hoa Dân Quốc có kèm theo một Phụ lục về "vị trí các đảo Nam Hải" gồm 11 vạch được công bố.

Tuy nhiên chính phủ ông Tưởng chỉ xác định một cách mập mờ, không đệ trình yêu sách cho Liên Hiệp Quốc.

Năm 1949, sau khi ông Mao Trạch Đông chiếm được lục địa, Trung Quốc bỏ đi hai vạch ở Vịnh Bắc Việt và vẽ lại bản đồ với một tuyến chín vạch chi tiết.

Tác giả của sáng kiến này chính là Chu Ân Lai (1898-1976), một con người đầy quyền lực, đã thoát được bao nhiêu cơn lốc chính trị của thời gian Cách Mạng Văn Hóa và Hồng Vệ Binh để giữ được chức thủ tướng 27 năm tới khi qua đời.

Đường Chín Đoạn do Trung Quốc đưa ra

Lúc còn đương thời, ông Chu đã hăng say tranh đấu cho tuyến chín vạch, nhưng vào lúc hoàng hôn của cuộc đời thì trong nơi hậu trường kín đáo, chính ông lại lên án tổ tiên ông đã bóc lột Việt Nam. Như vậy, bằng một cách gián tiếp, ông cũng đã tự phê phán về hành động của chính mình.

Vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa

Vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa thuộc về Việt Nam thì đã được nhiều sử gia, luật gia, chứng minh rõ ràng. Nơi đây chúng tôi chỉ nhắc lại vài sự kiện lịch sử liên hệ để nói đến câu chuyện tâm sự của ông Thủ tướng họ Chu với tiến sĩ Henry Kissinger (Cố vấn Tổng thống Nixon) về lịch sử hai nghìn năm, và về con người Việt Nam.

Tháng 3, 1945 : sau khi lật đổ Pháp ở Đông Dương, Nhật đã trao trả chủ quyền về lãnh thổ cho Việt Nam. Ngày 11 tháng 3, 1945 Đại sứ Nhật Masayuky Yokohama đã nhân danh Nhật Hoàng trao trả độc lập cho Hoàng đế Bảo Đại :

"Tâu Hoàng Thượng, đêm hôm qua, chúng tôi đã chấm dứt chủ quyền của Pháp ở đất nước này", Đại sứ Mark Masayuki Yokohama nói với cựu hoàng Bảo Đại.

"Tôi được trao nhiệm vụ dâng nền độc lập của Việt Nam cho Hoàng Thượng", có nghĩa là trao trả chủ quyền toàn thể lãnh thổ gồm cả các hải đảo. Ngày hôm sau, vua Bảo Đại mời ông Yokohama tới để trao cho ông một bản sao của tuyên ngôn độc lập Việt Nam.

Năm 1951 : một hiệp ước quốc tế gọi là 'Hiệp Ước Hòa Bình với Nhật' hay 'Hiệp Ước San Francisco' (vì ký ở Memorial Opera House tại thành phố San Francisco) được 48 quốc gia tham dự và ký kết ngày 8 tháng 9. Trong số những quốc gia thành viên không có cả hai chính phủ Trung Hoa (Bắc Kinh và Đài Loan) nhưng có chính phủ Quốc Gia Việt Nam.

Vì hiệp ước này không đả động gì tới hai nhóm quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa, lại trao đảo Pratas (Đông Sa) cho Liên Hiệp Quốc, bởi vậy ngay trước và sau khi ký kết (ngày 15 tháng 8, và 18 tháng 9, 1951), Thủ tướng Chu Ân Lai tuyên bố mạnh mẽ rằng Hiệp ước San Francisco là bất hợp pháp và khẳng định chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.

Vào dịp này, ông Chu chính thức công bố cho quôc tế một bản đồ chi tiết : lãnh thổ Trung Quốc gồm cả khu vực ở Biển Đông - vẽ bằng chín cái vạch, trông giống như hình lưỡi con bò, bao gồm tới cả trăm quần đảo, bãi cạn.

Bảy năm sau, lập trường này còn được nhắc lại lần thứ hai - vào năm 1958 - khi ông Chu tuyên bố với quốc tế quyết định về hải phận 12 hải lý kể từ đất liền của Trung Quốc và các đảo Trường Sa và Hoàng Sa.

Trung Quốc chuẩn bị ăn mừng năm 2049

Trong cuốn sách "Cuộc Chạy Đua 100 Năm" (The Hundred Year Marathon) xuất bản năm 2015, chuyên gia về Trung Quốc nổi tiếng Michael Pillsbury khẳng định : Trung Quốc đang chuẩn bị để thay thế Mỹ trong vai trò là cường quốc mạnh nhất thế giới vào năm 2049 khi Bắc Kinh ăn mừng kỷ niệm 100 năm chiến thắng.

Để tiến tới mục tiêu ấy, Trung Quốc tập trung để xây một tuyến quốc phòng ngay trên biển. Trong cuốn "Vạn lý trường thành trên mặt biển : Hải quân Trung Quốc bước vào Thế Kỳ 21" (2010), tác giả Bernard Cole (chuyên gia về Á Châu, giáo sư tại Đại Học Quốc Phòng Mỹ) chứng minh rằng chiến lược của Trung Quốc là "lục địa hóa mặt biển" (territorialization of the sea), làm sao để kiểm soát được một vùng biển bao trùm 200 hải dậm tính từ vùng duyên hải.

Hai nhận xét này giải mã được tất cả các hành động của Trung Quốc tại Biển Đông trong những năm qua, gây nên tình trạng căng thẳng ngày nay.

Trong bối cảnh ấy, tại Diễn đàn Đối thoại Shangri-La vừa qua (ngày 3 tháng 6, 2017), Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đã cáo buộc việc Trung Quốc khinh thường lợi ích của các quốc gia khác và không tuân theo luật quốc tế. Trung Quốc kịch liệt phản đối và cho đó là những "nhận xét vô trách nhiệm".

Xây dựng Lãnh Thổ Xanh

Việc "coi thường lợi ích của các quốc gia khác" đã được thể hiện rõ ràng qua những hành động mới nhất. Hãy bỏ qua việc lắp đặt giàn khoan Hải dương 981 năm 2014 và những diễn biến tiếp theo đó, gần đây Trung Quốc lại đưa giàn khoan khổng lồ "Lam Kình 1" (Blue Whale 1) cao tương đương một tòa nhà 34 tầng (khoảng 118m) tới Biển Đông.

Ngoài giàn khoan Lam Kình 1 và việc tiếp tục xây dựng các căn cứ quân sự tại các hải đảo, bãi cạn, những hành động trong ba tháng qua còn gồm có :

Tàu du lịch Trường Lạc Công Chúa (Changle Princess) đã khởi hành từ thành phố Tam Á thuộc tỉnh đảo Hải Nam chở theo 308 du khách trong một chuyến đi bốn ngày ba đêm đến nhóm đảo Lưỡi Liềm thuộc quần đảo Hoàng Sa (tin ngày 3/3/2017). Tàu du lịch mới này có thể chuyên chở tới gần 500 người, có 82 phòng, với các dịch vụ ăn uống, giải trí, mua sắm, chăm sóc y tế và bưu điện. Trước đó, phía Trung Quốc đã tiết lộ các dự án khách sạn, biệt thự nghỉ dưỡng và các thương xá trên nhóm đảo Lưỡi Liềm.

Chính quyền tỉnh Hải Nam ở miền nam Trung Quốc cho biết sẽ tổ chức các chuyến du lịch thường xuyên ra quần đảo Nam Sa (tức Trường Sa) ở Biển Đông vào năm 2020. Truyền thông Trung Quốc cho biết rằng tỉnh Hải Nam đang nâng cấp các hải cảng và có kế hoạch tổ chức các tuyến tàu du lịch khắp vùng Biển Đông gồm các nước thuộc "Con đường tơ lụa trên biển".

Hoàng Sa : người Trung Quốc đeo bình khí để lặn biển ở nơi được quảng cáo là bãi nước xanh đẹp tuyệt trần ở Vĩnh Lạc Đảo

Chiêu dụ du khách tới các hải đảo để thưởng ngoạn khung cảnh thần tiên : trời xanh, biển rộng, không phải ở chung cư chật chội, chen chúc như trên đất liền, lại dư thừa hải sản tươi sống, tất nhiên là sẽ rất thành công. Như vậy, chẳng mấy lúc phong trào di dân đến hải đảo sẽ bùng lên. Thế là nhiều nhà đầu tư từ bốn phương sẽ đổ xô vào các hải đảo.

Cùng một lúc, Bắc Kinh lại hình thành được một lực lượng lao động cần thiết để khai thác các loại kỹ nghệ hóa-dầu lấy từ dầu thô ở vùng gần Hoàng Sa, Trường Sa. Các hoạt động xây cất nhà cửa và chế biến sẽ theo sau : như thực phẩm, may mặc, đồ tiêu dùng và dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của người dân hải đảo.

Như vậy, đến năm 2049 thì Bắc Kinh lại có thêm một "Trung Quốc Hải Đảo" vì đã hoàn tất việc phát triển được một lãnh thổ xanh, trong lành.

Lịch sử hai nghìn năm

"Hai nghìn năm trước Trung Quốc đã xâm lăng Việt Nam".

Đây không phải là lập luận của một luật gia, sử gia, học giả mà là lời của chính Thủ tướng danh tiếng nhất của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.

Tài liệu của Tòa Bạch Ốc (đã được giải mật) ghi thật rõ biên bản cuộc họp kín tại Bắc Kinh ngày 9 tháng 7, 1971 giữa Thủ tướng Chu Ân Lai và Cố vấn Henry Kissinger. Lúc ấy ông Kissinger gặp ông Chu để sắp xếp chuyến viếng thăm của Tổng thống Nixon (tháng 2, 1972).

Thật lạ lùng : trong buổi họp, ông Chu đã xác nhận : "Hai nghìn năm trước Trung Quốc đã xâm lăng Việt Nam… tổ tiên chúng tôi là những người bóc lột nhưng bị đánh bại bởi hai nữ tướng".

Hành động xâm lăng cũng không dễ, vì ngay từ đầu Trung Quốc đã bị đánh bại, lại bị đánh bại bởi hai nữ tướng.

Nói tới khí phách của con người Việt Nam, ông Chu xác nhận :

"Hai người nữ anh hùng ấy đã đánh bại tổ tiên của chúng tôi là những người bóc lột' (These two heroines who defeated our ancestors who were exploiters).

Biên bản Tòa Bạch Ốc ghi lại đàm thoại :

Thủ tướng Chu : "Việt Nam là một nước anh hùng".

Tiến sĩ Kissinger : "Họ là một dân tộc anh hùng, một dân tộc vĩ đại".

Thủ tướng Chu : "Họ là một dân tộc vĩ đại, anh hùng và đáng khâm phục. Hai nghìn năm trước Trung Quốc đã xâm lược họ, và Trung Quốc đã bị đánh bại. Lại bị đánh bại bởi hai người đàn bà, hai nữ tướng".

(Nguyên văn : They are a great and heroic and admirable prople. Two thousand years ago China committed aggression against them, and China was defeated. It was defeated by two ladies, two woman generals).

Ít người, kể cả người Trung Quốc được biết đến câu chuyện là chính Thủ tướng Chu Ân Lai khi sang thăm Việt Nam đã tới Đền thờ Hai Bà Trưng để phúng viếng. Ông Chu nói tiếp :

Thủ tướng Chu Ân Lai mở tiệc đãi Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon sang thăm Trung Quốc năm 1972

"Và khi tôi sang Việt Nam với tư cách là đại diện của nước Trung Hoa mới tôi đã đi thăm viếng Hà Nội, tôi đã đích thân đến tận mộ hai nữ tướng ấy và đặt vòng hoa trên những ngôi mộ để tỏ lòng kính trọng của tôi đối với hai vị nữ anh hùng, họ là những người đã đánh bại tổ tiên chúng tôi là những người bóc lột".

(Nguyên văn : And when I went to Vietnam as a representative of New China on a visit on North Vietnam, I went personally to the graves of these two women generals and left wreaths of flowers on the graves to pay my respects for these two heroines who had defeated our ancestors who were exploiters).

Lịch sử Việt và Trung viết về Hai Bà Trưng

Về Hai Bà Trưng, sử gia Trần Trọng Kim ghi lại :

"Năm Giáp Ngọ (năm 34 công nguyên) là năm Kiến Võ thứ 10, vua Quang Vũ sai Tô Định sang làm Thái thú quận Giao Chỉ. Tô Định là người bạo ngược, chính trị tàn ác, người Giao Chỉ đã có lòng oán giận lắm. Năm Canh Tí (năm 40) người ấy lại giết Thi Sách, người ở huyện Châu Diên (phủ Vĩnh tường, trước thuộc về Sơn Tây, nay thuộc tỉnh Vĩnh Yên).

Vợ Thi Sách là Trưng Trắc, con gái quan lạc tướng ở huyện Mê Linh (làng Hạ Lôi, Huyện Yên lãng, tỉnh Phúc yên) cùng với em gái là Trưng Nhị nổi lên đem quân về đánh Tô Định. Bọn Tô Định phải chạy trốn về quận Nam Hải. Lúc bấy giờ những quận Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp Phố cũng nổi lên theo về với hai bà. Chẳng bao lâu quân hai bà hạ được 65 thành trì. Hai bà bèn xưng vương, đóng đô ở Mê Linh, là chỗ quê nhà".

Rồi ông bình luận : "Hai bà họ Trưng làm vua được ba năm, nhưng lấy cái tài trí người đàn bà mà dấy được nghĩa lớn như thế, khiến cho vua tôi nhà Hán phải lo sợ, ấy cũng là đủ để cái tiếng thơm về muôn đời. Đến ngày nay có nhiều nơi lập đền thờ hai bà để ghi tạc cái danh tiếng của hai người nữ anh hùng nước Việt Nam ta".

Chính Lịch sử Trung Quốc cũng phải ghi nhận về chiến thắng của Hai Bà tuy vẫn ngạo nghễ gọi người dân Việt là "Nam man".

Chương 86 trong sách sử Hậu Hán Thư (thế kỷ thứ 5), quyển thứ 5 viết về "Lịch sử miền Nam và Tây Nam man" (Biographies of the Southern and the Southwestern Barbarians), có ghi :

"Vào năm Kiến Vũ thứ 16, ở quận Giao Chỉ có hai người phụ nữ tên là Trưng Trắc (Zheng Ce) và Trưng Nhị (Zheng Er) nổi loạn và tấn công thủ đô của thái thú. Trưng Trắc là con gái của lạc tướng ở quận Mê Linh (Miling 麊 泠), kết hôn với một người đàn ông tên là Thi Sách (Shi Suo 詩 索). Người phụ nữ này là một chiến binh hung dữ, bị thái thú Giao Chỉ kỷ luật nên nổi giận và nổi loạn. Các thị trấn man rợ của quận Cửu Chân (Jiuzhen), Nhật Nam (Rinan), và Hợp Phố (Hepu) tất cả đều theo hai bà này và đánh chiếm được sáu mươi lăm thành phố và tuyên bố là Vua".

Tài liệu của Trung Quốc không nói gì tới những tàn ác của quân đội và quan chức Trung Quốc đối với người dân Việt, kể cả việc giết chồng bà Trưng Trắc.

Sau Hai Bà Trưng, Trung Quốc luôn quay lại xâm chiếm nhưng không chiếm hẳn được, trước sau, dù sau mấy trăm năm rồi cũng bị đánh bật ra. Bốn lần Việt Nam bị Bắc thuộc tổng cộng tới hơn một 1000 năm.

Chắc ông Chu đã phản hồi về lịch sử nhà Hán cũng như những triều đại khác, cho nên mới không úp mở khi dùng cả hai chữ "xâm lăng" và "bóc lột" để nói về tổ tiên ông.

Vì sao chiếm Hoàng Sa ?

Câu hỏi đặt ra là nếu ông đã nói như vậy, tại sao ông lại để cho Trung Quốc tấn chiếm Hoàng Sa năm 1974 ?

Trang tuyên truyền của Trung Quốc ca ngợi Mao Trạch Đông đặt ra mục tiêu phát triển Hải quân Quân Giải phóng

Để trả lời phần nào câu hỏi này, trước hết ta phải nhớ rằng : quyền lực ở Trung Quốc luôn tập trung vào tay ông Mao cho tới ngày ông chết (9/9/1976).

Ngoài ra, nếu nhìn vào quãng đời cuối cùng của ông Chu thì thấy từ cuối 1972 ông đã lâm bệnh nặng. Theo tác giả Gao Wenqian viết về tiểu sử ông Chu gần đây, thì một nhóm bác sĩ Trung Quốc đã chẩn đoán ông mắc bệnh ung thư bàng quang.

Nhóm này báo cáo rằng nếu được điều trị ngay thì ông có cơ hội hồi phục từ 80 đến 90%. Tuy nhiên việc điều trị cho cấp lãnh đạo thì luôn đòi hỏi phải được ông Mao chấp thuận. Thật lạ lùng : chính ông Mao đã cấm chỉ các bác sĩ không được tiết lộ cho cả ông Chu lẫn bà vợ biết tin về chẩn đoán ung thư, cũng như không được chữa bệnh hay chẩn đoán lại. Ông Chu suy yếu thật nhanh và đã qua đời ngày 8/1/1976. Bàn về tại sao ông Mao lại đối xử với người cận thần, có công lao thật lớn với mình như vậy là ra ngoài khuôn khổ giới hạn của bài này.

Ngày nay, ngoài Hoàng Sa và Trường Sa, Trung Quốc đang thâu tóm những hải đảo khác ở Biển Đông.

Các quốc gia 'bị bóc lột' đang xích lại thành những liên minh với nhau và với Mỹ, như bình luận của Tướng không quân Mỹ Herbert Carlisle :

"Thái độ hung hăng của Trung quốc mang lại nguy cơ là họ đã tính toán sai lầm… một số hành xử hung hăng của họ trong thực tế đã đẩy bạn bè chúng tôi lại gần chúng tôi hơn, họ là những người mong muốn chúng tôi hiện diện ở nơi đây" (Khi Đồng Minh Nhảy Vào, trang 609).

Nếu các quốc gia này không nhận được sự liên kết hữu hiệu của Mỹ để cùng nhau hành động cho kịp thời thì sẽ phải chấp nhận một hậu quả trầm trọng của 'một sự đã rồi', đó là một vạn lũy trường thành trên mặt Thái Bình Dương để bá chủ Á Châu, và từ đó sẽ phóng quyền lực đi thật xa.

Chu Ân Lai, Mao Trạch Đông và Lâm Bưu trước khi Lâm bị hạ bệ

Trong thư ngày 5/04/1954), Tổng thống Dwight Eisenhower viết cho Thủ tướng Anh Winston Churchill :

"Nếu tôi có thể nhắc lại lịch sử, chúng ta đã không ngăn chận Hirohito, Mussolini, Hitler vì đã không cùng hành động chung với nhau, và cho kịp thời. Chính vì thế nên đã dẫn tới một thảm kịch bi đát và một sự nguy hiểm tuyệt vọng trong mấy năm sau. Và như vậy, chúng ta đã học được điều gì chưa trong kinh nghiệm này ?"

Vì không ngăn chặn Nhật Hoàng Hirohito nên Nhật Bản đã từng bước bá chủ cả Á Châu.

Để biết xem chính quyền Trump có học được điều gì trong kinh nghiệm này hay không, ta phải chờ đợi tới khi cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay tại Washington được hạ nhiệt.

Có dư luận cho rằng để ngăn chặn Trung Quốc, chính quyền Trump (gồm Phó tổng thống Mike Pence - người sẽ kế vị Tổng thống Trump trong trường hợp bị bãi nhiệm) đang chuẩn bị đánh "ván bài Nga" (Russian card) : liên kết với Moscow để cân bằng với Trung Quốc, ngược lại với "ván bài Trung Quốc" (China card) của Tổng thống Nixon, từng dùng Trung Quốc để cân bằng với Liên Xô hồi đó.

Chúng ta hãy chờ xem.

Nguyễn Tiến Hưng

Cựu Tổng trưởng Việt Nam Cộng Hòa, gửi cho BBC từ Virginia, Hoa Kỳ

Giáo sư Nguyễn Tiến Hưng, sinh năm 1935 ở Thanh Hóa, từng giữ chức Tổng trưởng Kế hoạch của Chính phủ Việt Nam Cộng hòa kiêm cố vấn của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu trước 1975 ở Sài Gòn. Ông là tác giả cuốn 'Khi Đồng minh Tháo chạy' và là đồng tác giả cuốn The Palace Files- Hồ sơ Dinh Độc Lập, viết cùng Jerrold L. Schecter bằng tiếng Anh. Hiện ông định cư tại Virginia, Hoa Kỳ.

Nguồn : VOA, 04/07/2017

Thất vọng Bắc Kinh, Washington đánh ván bài thách thức tại Biển Đông (RFI, 03/07/2017)

Căng thẳng Mỹ-Trung được hòa dịu từ sau cuộc hội kiến Donald Trump-Tập Cận Bình vào tháng tư năm nay tại Florida. Tuy nhiên, quan hệ song phuơng trở thành lạnh giá sau một loạt động thái của Washington làm Bắc Kinh nổi giận.

Chuẩn đô đốc Brian Hurley (trước), chỉ huy Lực Lượng Hậu Cần Tây Thái Bình Dương rời khu trục hạm USS Stethem (DDG-63), neo tại Singapore ngày 19/07/2016. ROSLAN RAHMAN / AFP

Vụ khu trục hạm Mỹ USS Stethem tiến sát đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa hôm chủ nhật 02/07/2017, chỉ là tiếp nối một loạt sự kiện trong 6 tuần lễ gần đây sau cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung hồi tháng Tư năm nay ở Florida.

Vào ngày 25/05/2017, hải quân Mỹ tiến hành chiến dịch "Tự do hàng hải" lần đầu tiên thời tổng thống Donald Trump, ở Trường Sa trong mục đích phủ nhận trên thực tế những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông.

Theo AFP, hành động biểu dương của hải quân Mỹ ở Hoàng Sa hôm chủ nhật, vài giờ trước khi tổng thống Mỹ điện đàm với chủ tịch Trung Quốc dường như xác nhận Mỹ chọn chiều hướng cứng rắn trong quan hệ với Bắc Kinh trên nhiều hồ sơ.

Trong tuần qua, Washington đã đưa ra một loạt biện pháp gây bất bình cho Bắc Kinh. Hôm thứ năm 27/06, chính quyền Trump bật đèn xanh bán cho Đài Loan 1,4 tỷ đô la vũ khí. Cùng ngày, Washington lần đầu tiên thông báo trừng phạt ngân hàng Trung Quốc Dandong, cáo buộc ngân hàng này vi phạm nghị quyết Liên Hiệp Quốc cấm vận Bắc Triều Tiên. Cũng trong ngày thứ năm, bộ ngoại giao Mỹ tuyên bố quan ngại các quyền tự do tại Hồng Kông không được Trung Quốc tôn trọng. Trước đó hai hôm, Mỹ đưa Trung Quốc và danh sách đen các nước buôn người ngang hàng với Bắc Triều Tiên, Syria và Venezuela.

Những quyết định trên đây của Hoa Kỳ hoàn toàn trái ngược với không khí "thân hữu" nhân cuộc tiếp xúc lần đầu giữa tổng thống Donald Trump và chủ tịch Tập Cận Bình hồi tháng tư và những tuần lễ sau đó mà cụ thể là vào giữa tháng 5, Trung Quốc cho phép nhập khẩu thịt bò và khí đốt của Mỹ.

Gần đây, chủ nhân Nhà Trắng nhiều lần tỏ ý thất vọng chính quyền Trung Quốc không giữ lời hứa gây sức ép với Bắc Triều Tiên hoặc ít ra "không mang lại kết quả".

Bình Nhưỡng thử một loạt tên lửa, công khai vi phạm các nghị quyết của Hội Đồng Bảo An.

Tại Biển Đông, chủ quyền truyền thống của Việt Nam và Philippines bị Trung Quốc đòi làm chủ đến hơn 80%. Sau nhiều năm gia cố, xây dựng trên các đảo thiên nhiên và bãi đá ngầm, Trung Quốc đã hoàn tất một loạt căn cứ, phi trường, hải cảng có khả năng đón máy bay, tàu chiến, bố trí tên lửa các loại, trong mưu đồ bị tố cáo là quân sự hóa Biển Đông để thống trị.

Nghi ngờ Bắc Kinh thôn tính biển đảo của các nước láng giềng bằng vũ lực, và khống chế con đường hàng hải huyết mạch quốc tế, Washington đưa hạm đội 3 về Châu Á Thái Bình Dương tăng cường cho hạm đội 7.

Tú Anh

********************

Hoàng Sa : Tàu chiến Mỹ vào khu vực 12 hải lý đảo Tri Tôn (RFI, 03/07/2017)

Theo truyền thông Hoa Kỳ, Chủ nhật 02/07/2017, quân đội Mỹ đã cho một tàu khu trục áp sát đảo Tri Tôn, quần đảo Hoàng Sa, bên trong phạm vi 12 hải lý. Đây là lần thứ hai dưới thời tổng thống Donald Trump, tàu chiến Mỹ tiến hành tuần tra để bảo vệ tự do hàng hải tại Biển Đông, bất chấp các đe dọa của Trung Quốc.

Chiến hạm Mỹ USS Stethem tại vùng biển phía đông bán đảo Triều Tiên, ngày 22/03/2017.REUTERS

Trang mạng Fox News cho biết, tàu khu trục USS Stethem, trang bị tên lửa dẫn đường, bố trí tại Nhật Bản, đã thực hiện cuộc tuần tra này. Trong suốt thời gian cuộc tuần tra, tàu khu trục Mỹ đã bị một tàu chiến Trung Quốc theo sát. Thông tin nói trên do hai quan chức quốc phòng Mỹ cung cấp.

Người phát ngôn của Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, hạm đội trưởng Matt Knight, không khẳng định thông tin này, nhưng nhấn mạnh Hoa Kỳ tiếp tục thường xuyên thực hiện các hoạt động tuần tra bảo vệ tự do hàng hải (gọi tắt là FONOP), như đã làm trong quá khứ.

Cuối tháng 05/2017, khu trục hạm USS Dewey cũng có một đợt tuần tra áp sát với khoảng cách 6 hải lý một đảo nhân tạo khác do Trung Quốc bồi đắp tại quần đảo Trường Sa.

Theo Fox News, việc Hải quân Hoa Kỳ chỉ trong vòng hơn một tháng có hai cuộc tuần tra FONOP tại Biển Đông, trong khu vực 12 hải lý của các đảo do Trung Quốc kiểm soát, dường như cho thấy chính quyền Mỹ đã "mất kiên nhẫn" trước việc Bắc Kinh tiếp tục các hoạt động quân sự hóa tại Biển Đông, bất kể các kêu gọi của cộng đồng quốc tế. Dưới thời tổng thống tiền nhiệm Obama, các cuộc tuần tra FONOP được thực hiện trung bình sáu tháng một lần.

Cuộc tuần tra sát đảo Tri Tôn, Hoàng Sa, được thực hiện ngay sau khi tổ chức tư vấn Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải (AMTI), có trụ sở tại Washington, công bố các hình ảnh vệ tinh (thứ Sáu, 30/06) cho thấy Trung Quốc xây thêm nhiều công trình quân sự mới trên ba đảo nhân tạo tại Trường Sa (đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và đá Subi).

Hoa Kỳ không thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc tại các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp tại Trường Sa. Hôm thứ Tư (28/06), tại Brisbane, Úc, nơi quân đội Hoa Kỳ đang tập trận với Úc, đô đốc Harry Harris, tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương tố cáo Trung Quốc "đang sử dụng sức mạnh quân sự và kinh tế của mình để làm sói mòn trật tự quốc tế, được xây dựng trên cơ sở pháp luật".

RFI tiếng Việt

*********************

Biển Đông : Trung Quốc phản đối Mỹ "khiêu khích nghiêm trọng" (RFI, 03/07/2017)

Sự kiện một chiến hạm Mỹ tiến gần đảo Tri Tôn trong quần đảo Hoàng Sa hôm chủ nhật 02/07/2017 làm Bắc Kinh tức giận, lên án Mỹ "khiêu khích quân sự và chính trị một cách nghiêm trọng". Vụ việc diễn ra vài giờ trước cuộc điện đàm Donald Trump-Tập Cận Bình về tình hình Bắc Triều Tiên.

Súng MK45 trên boong khu trục hạm Mỹ USS Stethem (DDG-63) đang neo đậu tại căn cứ Hải Quân Changi ở Singapore ngày 19/07/2016. ROSLAN RAHMAN / AFP

Theo Tân Hoa Xã, dẫn lời phát ngôn viên bộ ngoại giao Lục Khảng, để phản ứng lại sự hiện diện của tàu chiến Mỹ, Trung Quốc điều chiến hạm và chiến đấu cơ tới khu vực.

Như tin đã đưa ngày 02/07/2017, một nguồn tin quân sự Mỹ cho biết khu trục hạm USS Stethem, trong ngày, đã tiến sát đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa, đi vào bên trong vùng 12 hải lý quanh đảo. Hành động này, theo AFP, mang ý nghĩa Hoa Kỳ phủ nhận tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại khu vực mà Việt Nam vẫn xem là chủ quyền truyền thống, nhưng bị Bắc Kinh tranh đoạt từ năm 1974.

Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc cho là Hoa Kỳ đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền Trung Quốc và xem đây là hành động "khiêu khích chính trị và quân sự, đe dọa an ninh Trung Quốc".

Đây là lần thứ hai kể từ cuối tháng 5, Hải Quân Mỹ mở chiến dịch "tự do hàng hải" tại Biển Đông, nhưng lần này diễn ra chỉ vài giờ trước cuộc điện đàm giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về hồ sơ Bắc Triều Tiên.

"Đài Loan : yếu tố tiêu cực"

Theo đài truyền hình nhà nước Trung Quốc, trong cuộc điện đàm sáng thứ hai 03/07/2017, chủ tịch Trung Quốc than phiền với tổng thống Mỹ là có "nhiều yếu tố tiêu cực" làm quan hệ Mỹ-Trung xấu đi trước khi ông nhắc đến Đài Loan và nguyên tắc "một nước Trung Quốc".

Trong khi đó, thông cáo báo chí của Nhà Trắng không đề cập gì đến vụ "đảo Tri Tôn" nhưng cho biết tổng thống Mỹ sẽ gặp chủ tịch Trung Quốc bên lề Thượng đỉnh G20 tại Đức vào cuối tuần.

Tú Anh

*********************

Trung Quốc chỉ trích Hoa Kỳ cho tàu áp sát đảo Tri Tôn (RFA, 03/07/2017)

Bộ quốc phòng Trung Quốc hôm 3 tháng 7 lên tiếng chỉ trích việc Hoa Kỳ đưa chiến hạm USS Stethem đi vào khu vực 12 hải lý, thuộc đảo Tri Tôn ở quần đảo Hoàng Sa ngoài biển Đông hôm 2/7, gọi đây là hành động phá hoại nghiêm trọng hòa bình và ổn định khu vực.

Tàu USS Stethem đến cảng Wusong ở Thượng Hải hôm 16/11/2015. AFP photo

Tuyên bố của Bộ quốc phòng Trung Quốc viết rằng Bộ quốc phòng Trung Quốc phản đối kịch liệt việc tàu chiến Mỹ đi vào vùng lãnh thổ của Trung Quốc và gọi hành động của Mỹ đã phá hoại nghiêm trọng môi trường chính trị liên quan đến việc phát triển quan hệ quốc phòng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Người phát ngôn Bộ quốc phòng Trung Quốc, Nhiệm Quốc Cường gọi hành động của Mỹ là sai luật và cảnh báo Trung Quốc sẽ tăng cường việc xây dựng một loạt các khả năng quốc phòng, gia tăng tuần tra trên biển và trên không để bảo vệ chắc chắn lãnh thổ và an ninh tùy theo mức độ đe dọa.

Tuy nhiên theo Nhà Trắng, trong cuộc nói chuyên điện thoại giữa Tổng Thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 3/7, cả hai bên đã không đề cập đến vấn đề này mà chỉ nói về những nỗ lực nhằm giải giáp chương trình vũ khí hạt nhân của Bắc Hàn.

Trong cuộc nói chuyện, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng cảnh báo rằng dù quan hệ hai nước đã đạt được những bước tiến nhất định từ cuộc gặp lãnh đạo hai nước hồi tháng 4 vừa qua nhưng vẫn có những nhân tố gây ảnh hưởng xấu. Ông Tập nói ông hy vọng Tổng thống Mỹ sẽ giải quyết phù hợp vấn đề Đài Loan, tuân thủ nguyên tắc một Trung Hoa.

Quan hệ Trung Quốc và Mỹ đã trở nên căng thẳng sau vụ tàu chiến Mỹ đi vào khu vực 12 hải lý gần đảo Tri Tôn. Mặt khác, Mỹ cũng sốt ruột vì những phản ứng chậm chạp của Trung Quốc trong việc tìm kiếm cách ngăn cản Bắc Hàn chế tạo vũ khí hạt nhân và tên lửa.

Hồi tuần trước, Hoa Kỳ đã đồng ý bán cho Đài Loan vũ khí trị giá 1,4 tỷ đô la. Thỏa thuận này đã làm Trung Quốc tức giận.

Ngoài ra Hoa Kỳ mới đây cũng đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về tình hình tự do của Hong Kong và đưa Trung Quốc vào danh sách các nước có tình trạng buôn người tồi tệ nhất thế giới.

Chính phủ Mỹ mới đây cũng đã áp dụng lệnh cấm làm ăn buôn bán với một ngân hàng Trung Quốc, một công ty vận chuyển của nước này cùng với hai công dân Trung Quốc khác vì cáo buộc rửa tiền cho Bắc Hàn.

*************************

Bộ quốc phòng Trung Quốc : Mỹ phá hoại ổn định Biển Đông (VOA, 03/07/2017)

Hoa Kỳ gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định ở Biển Đông sau khi tàu chiến của Mỹ di chuyển gần một đảo tranh chấp trong vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, Reuters dẫn lời Bộ quốc phòng Trung Quốc nói hôm thứ Hai (3/7).

Khu trục hạm trang bị phi đạn điều hướng USS Curtis Wilbur (DDG 54) đi vào khu vực quần đảo Hoàng Sa, ở Biển Đông gần đây.

Tuyên bố được Bộ quốc phòng Trung Quốc đăng trên mạng xã hội nói bộ này "kiên quyết phản đối việc tàu chiến Mỹ đi vào lãnh thổ của Trung Quốc".

"Các hoạt động của hải quân Hoa Kỳ đã gây tổn hại nghiêm trọng đến bầu khí chính trị xung quanh việc phát triển quan hệ quân sự giữa hai nước".

Tàu khu trục tên lửa dẫn đường của Mỹ USS Stethem đã đi vào khu cực trong vòng 12 hải lý của đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông gần đây, theo lời một giới chức thuộc Bộ quốc phòng Mỹ.

Ngày 20/06/2017, Bộ quốc phòng Trung Quốc đột ngột loan báo hủy bỏ vào giờ chót cuộc Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới với Việt Nam được dự kiến mở ra cùng ngày.

Một chiếc tàu cảnh sát biển Trung Quốc (phải) đi qua giàn khoan HD-981 (trái) ở Biển Đông, cách bờ biển Việt Nam 130 hải lý. Ảnh chụp ngày 13/06/2014. REUTERS/Nguyen Minh

Thông báo được đưa ra sau khi tướng Phạm Trường Long (Fan Chanlong), phó chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc, rút ngắn chuyến công du Việt Nam. Ngày 29/06, trên tập san Nhật Bản The Diplomat, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện quốc phòng Úc tự hỏi : "Phải chăng một cuộc khủng hoảng mới về Biển Đông đang âm ỉ giữa Trung Quốc và Việt Nam ? - Is a New China-Vietnam Maritime Crisis Brewing in the South China Sea ?", nêu lên tác động có thể có của sự kiện này.

Bài phân tích trước hết ghi nhận sự kiện là có tin cho rằng sở dĩ Trung Quốc hủy bỏ cuộc Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ tư được dự trù cả năm trước đây, đó là để tỏ thái độ không hài lòng trước việc Việt Nam bắt đầu lại các hoạt động thăm dò dầu khí ở Biển Đông. Dĩ nhiên là không bên nào chính thức xác nhận thông tin đó, và giáo sư Thayer đã điểm lại các thông tin công khai cũng như những tiết lộ nội bộ từ cả hai phía để tìm hiểu thực hư.

Sự cố mới với Việt Nam cho thấy Bắc Kinh quyết đoán hơn

Kết luận của giáo sư Thayer rất rõ ràng : Sự cố Việt-Trung là một thực tế, và đây là một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang trở nên quyết đoán hơn, trong việc chống lại các hoạt động thăm dò dầu khí tiềm tàng của Philippines và thực tế của Việt Nam.

Thế nhưng cũng có những diễn biến khác, khi gắn lại với nhau, sẽ giải thích được hành động bất thường của tướng Phạm Trường Long.

Những diễn biến đó bao gồm : việc chính quyền Trump vào ngày 24/05 tái lập chiến dịch tuần tra vì tự do hàng hải của tại quần đảo Trường Sa ; việc Trung Quốc đánh chặn một chiếc máy bay tuần tra hàng hải của Hoa Kỳ P-3C Orion tuần tra trên vùng biển gần đảo Hải Nam, cũng vào ngày 24 tháng 5 ; chuyến thăm cuối tháng 5 và đầu tháng 6 của thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc qua Washington và Tokyo, nơi mà các quan hệ quốc phòng và an ninh hàng hải đã được thảo luận ; các cuộc tập trận hải quân chung Mỹ-Nhật ngoài khơi Hàn Quốc đầu tháng 6 ; và những lời chỉ trích mạnh mẽ hành vi của Trung Quốc trên Biển Đông do thủ tướng Úc và các bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Úc và Nhật Bản tại Đối thoại Shangri-La, cũng vào đầu tháng Sáu.

Bằng chứng về mối liên hệ giữa việc tướng Phạm Trường Long hủy bỏ các hoạt động Giao lưu biên giới Việt-Trung với các hành động của Hoa Kỳ và các đồng minh, có thể được thấy chính trong các bài viết trên tờ báo Trung Quốc Global Times (Hoàn cầu Thời báo) về chuyến thăm Việt Nam của ông Phạm Trường Long : "Mong muốn của các cường quốc ngoài khu vực như Hoa Kỳ và Nhật Bản không phải là giảm căng thẳng ở Biển Đông. Họ muốn biến Biển Đông thành nơi cạnh tranh về địa chính trị. Họ sẵn sàng nhìn thấy Việt Nam và Philippines gặp rắc rối với Trung Quốc, tạo cơ hội cho họ can thiệp. Giờ đây họ đã coi trọng Hà Nội hơn sau khi Manila thay đổi thái độ".

Đã có những suy đoán cho rằng tướng Phạm Trường Long đã làm theo ý riêng của mình. Trong trường hợp đó, hành động của ông rất vụng về vì công việc phản đối như vậy thường do Bộ ngoại giao Trung Quốc thực hiện, nhận xét của ông Phạm Trường Long, một vị tướng cấp cao, có thể hàm ý đe dọa sử dụng quân đội. Những lời lẽ đó cũng phản tác dụng vì không có khả năng đe dọa các lãnh đạo Việt Nam. Trong thực tế, các nguồn tin Việt Nam cho biết là "các lãnh đạo Việt Nam đã phản đối tướng Phạm Trường Long, khiến ông ta bực tức và quyết định trở về Trung Quốc ngay trong đêm".

Bước lùi quan trọng nhất trong quan hệ Việt-Trung từ sau vụ HD-981

Đối với giáo sư Thayer, việc đột ngột hủy bỏ cuộc Giao lưu biên giới Việt-Trung đã tác hại đến lòng tin chiến lược giữa Hà Nội và Bắc Kinh, và là bước lùi quan trọng nhất trong quan hệ song phương kể từ vụ giàn khoan HD-981 vào giữa năm 2014.

Câu hỏi đặt ra là liệu Bắc Kinh có sẽ tăng áp lực lên Việt Nam hay không, để chứng minh rằng Tập Cận Bình là một lãnh đạo mạnh trước Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 19.

Các nguồn tin từ Việt Nam đã cho rằng việc Trung Quốc triển khai giàn khoan cỡ lớn HD-981 ở vùng biển gần Hoàng Sa vài ngày trước chuyến thăm của ông Phạm Trường Long có thể báo hiệu cho một cuộc khủng hoảng mới. Những nguồn tin này cũng tiết lộ những thông tin chưa được xác nhận, theo đó Trung Quốc đã triển khai 40 tàu thuyền đủ loại xuống Biển Đông.

Diễn tiến vụ Bắc Kinh hủy bỏ Giao lưu quốc phòng biên giới

Về phía Trung Quốc, ngay từ ngày 12 tháng 6, Bắc Kinh đã loan báo thông tin về chuyến công du Tây Ban Nha, Phần Lan rồi Việt Nam của tướng Phạm Trường Long (Fan Changlong), phó chủ tịch Quân ủy trung ương, đã rời Bắc Kinh đến thăm Tây Ban Nha, Phần Lan và Việt Nam. Tháp tùng theo ông là một phái đoàn rất cao cấp bao gồm Thiệu Nguyên Minh (Shao Yuanming), phó tham mưu trưởng Bộ tham mưu Liên hợp Quân ủy trung ương ; Lưu Chấn Lập (Liu Zhenli), tham mưu trưởng Quân đội Trung Quốc ; Lưu Nghị (Liu Yi), phó tư lệnh Hải Quân ; Tống Côn (Song Kun), phó chính ủy Không Quân ; và Viên Dự Bách (Yuan Yubai), tư lệnh Bộ tư lệnh Miền Nam.

Các phương tiện truyền thông Trung Quốc xác nhận rằng tướng Phạm Trường Long "cũng sẽ tham dự cuộc họp biên giới cấp cao lần thứ 4 giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam" nhân dịp ghé Việt Nam.

Về phía Việt Nam, chương trình chuyến thăm của ông Phạm Trường Long cũng được thông báo chính thức, đặc biệt là cuộc giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới lần thứ tư (20-22/06), tổ chức đồng thời tại tỉnh Lai Châu của Việt Nam và Vân Nam của Trung Quốc, do đích thân bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch và tướng Trung Quốc Phạm Trường Long đồng chủ trì.

Về mặt chính thức thì mọi sự đều tích cực, quan hệ quốc phòng Việt-Trung đang chuyển biến tốt đẹp... Truyền thông của cả Việt Nam lẫn Trung Quốc thoạt đầu đều đưa tin lạc quan về các cuộc thảo luận ngày 18 tháng 6 giữa tướng Phạm Trường Long với bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch, tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, chủ tịch nước Trần Đại Quang và thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc...

Bình luận của các phương tiện truyền thông từ cả hai bên đều lạc quan và tích cực về tình hữu nghị, quan hệ hợp tác song phương, kể cả trong lãnh vực quốc phòng...

Biển Đông vẫn là đầu mối bất đồng được nêu lên

Riêng về Biển Đông, các phương tiện truyền thông Việt Nam và Trung Quốc đều ghi nhận việc vấn đề này đã được nêu ra trong các cuộc thảo luận giữa tướng Phạm Trường Long với giới lãnh đạo Việt Nam. Tân Hoa Xã chẳng hạn đã trích dẫn thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rằng "Việt Nam sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc để thực thi Tuyên bố về ứng xử (DoC) của các Bên ở Biển Đông và đạt được thỏa thuận về một bộ Quy tắc ứng xử (CoC) thông qua những cuộc tham vấn sẽ sớm được mở ra".

Điểm đáng chú ý là việc Tân Hoa Xã Trung Quốc trích dẫn tuyên bố của tướng Phạm Trường Long theo đó : "các hòn đảo ở Biển Đông đã là lãnh thổ của Trung Quốc từ thời cổ xưa... và tình hình hiện nay ở Biển Nam Hải (tên Trung Quốc gọi Biển Đông) đã ổn định và đang trở nên tích cực...". Ông cũng kêu gọi "cả hai bên tuân thủ đồng thuận quan trọng mà lãnh đạo hai nước đã đạt được. Hai bên phải tăng cường liên lạc chiến lược, quản lý đúng đắn và kiểm soát những bất đồng để duy trì mối quan hệ tổng thể cũng như hòa bình và ổn định ở Biển Đông".

Báo Nhân Dân của Việt Nam, khi tường trình về cuộc họp giữa hai ông Phạm Trường Long và Ngô Xuân Lịch, thì lưu ý rằng "cả chủ nhà và khách đều đồng ý không cho phép các vấn đề liên quan đến biển ảnh hưởng đến quan hệ hai nước".

Trung Quốc phản đối hoạt động dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông

Tuy nhiên, theo giáo sư Thayer, ngay sau đó, rõ ràng là mâu thuẫn đã xuất hiện giữa hai bên với việc Việt Nam cho khoan dầu trở lại ở Biển Đông, và những bất đồng đó đã dẫn tới việc hủy bỏ các hoạt động giao lưu quốc phòng biên giới.

Một vấn đề chưa được sáng tỏ là tướng Trung Quốc đã nói chung chung về các hoạt động thăm dò dầu khí của Việt Nam trong vùng biển đang tranh chấp, hay nêu cụ thể một khu vực nào đó.

Một nguồn tin Việt Nam qua thư điện tử cá nhân, cho biết rằng ông Phạm Trường Long đã "nêu câu hỏi với các nhà lãnh đạo Việt Nam, trong đó có thủ tướng [Nguyễn Xuân Phúc], và yêu cầu Việt Nam dừng khoan dầu tại lô 136/03". Lô 136/03 nằm ở Bãi Tư Chính (Vanguard Bank). Một số nhà phân tích khác thì nói rằng ông Phạm Trường Long đã đề cập đến lô 118, còn được gọi là Cá Voi Xanh, ngoài khơi miền Trung Việt Nam, nơi mà tập đoàn Mỹ ExxonMobil đang hoạt động.

Các nguồn tin của Việt Nam nói rằng nhà lãnh đạo Việt Nam (mà họ không nêu đích danh) bị tướng Phạm Trường Long nêu câu hỏi, đã trả lời bằng cách bảo vệ mạnh mẽ chủ quyền của Việt Nam. Chính lời lẽ này đã khiến ông Phạm Trường Long hủy bỏ sự tham gia của Trung Quốc vào cuộc Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới lần thứ 4 và trở về Trung Quốc một cách đột ngột.

Cũng không rõ là tướng Phạm Trường Long rời khỏi Hà Nội ngay vào đêm 18 tháng 6 hay sáng ngày hôm sau. Cuộc Giao lưu biên giới năm 2017 dự kiến bắt đầu vào ngày 20 tháng 6.

Việt Nam bất bình vì tướng Trung Quốc khẳng định lại đường lưỡi bò

Đối với giáo sư Thayer, có thể là những tuyên bố của tướng Phạm Trường Long khẳng định giá trị của đường lưỡi bò Trung Quốc đã gây nên bất bình nơi lãnh đạo Việt Nam.

Cần lưu ý rằng năm 2016, Tòa trọng tài La Haye đã phán quyết rằng đường chín đoạn của Trung Quốc đòi Biển Đông không có cơ sở trong luật quốc tế. Tòa cũng phán quyết rằng yêu sách của Bắc Kinh về chủ quyền dựa trên các quyền lịch sử đã bị triệt tiêu khi Trung Quốc phê chuẩn Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS).

Những nhận xét được báo chí nêu lên của tướng Phạm Trường Long về Biển Đông, có thể được hiểu là nhằm nhấn mạnh rằng Việt Nam không tuân thủ "đồng thuận giữa các nhà lãnh đạo hai nước và hai đảng". Tuyên bố của ông, mà báo chí tiết lộ, có thể đã làm cho các lãnh đạo của Việt Nam cảm thấy khó chịu vì hai lý do : Thứ nhất, bởi vì nó do một viên tướng quân đội đưa ra, chứ không phải là một người thuộc Bộ ngoại giao, và thứ hai, là vì nó thể hiện việc tái khẳng định đường chín đoạn của Trung Quốc và tuyên bố của Trung Quốc về «chủ quyền không thể tranh cãi" của họ đối với các vùng biển trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, mà Hà Nội có quyền chủ quyền.

Vào ngày 22/06, tờ Global Times của Trung Quốc loan tin Việt Nam đã tiến hành thăm dò dầu khí trở lại ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa trong năm nay, và gián tiếp gắn điều này với việc tướng Phạm Trường Long hủy bỏ cuộc Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới năm nay.

Hoàn cầu Thời báo không trích dẫn nguồn tin chính thức, mà nhưng trích lời nhà phân tích dân sự Lưu Phong (Liu Feng) : "Việt Nam đơn phương phá vỡ sự đồng thuận của mình với Trung Quốc, trong đó có việc gác tranh chấp để đồng phát triển, và động thái của Việt Nam là nhằm củng cố yêu sách lãnh thổ của mình đối với khu vực... Hành động đó tác hại đến sự ổn định của Biển Đông, và vi phạm chủ quyền và quyền hàng hải của Trung Quốc".

Tuy nhiên, tờ Hoàn cầu Thời báo đã xác nhận việc tướng Phạm Trường Long "đột ngột cắt ngắn chuyến đi Việt Nam", và trích dẫn Bộ quốc phòng Trung Quốc giải thích rằng đó là vì vấn đề "sắp xếp công việc". Global Times cũng gắn liền việc hủy bỏ cuộc Giao lưu biên giới với bất đồng giữa hai nước về Biển Đông bằng cách trích dẫn "truyền thông nước ngoài". Global Times tiếp tục lưu ý rằng "không có tuyên bố chính thức nào được đưa ra từ phía Việt Nam".

Trọng Nghĩa

Nguồn : RFI, 03/07/2017

Hoa Kỳ lại đưa chiến hạm đi vào vùng 12 hải lý của đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông (RFA, 02/07/2017)

Hoa Kỳ vào ngày chủ nhật 2 tháng 7 cho chiến hạm đi vào vùng 12 hải lý của đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông.

Tàu khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Stethem

Hãng Fox News của Mỹ dẫn lời hai quan chức quốc phòng Hoa Kỳ như vừa nêu. Theo đó khu trục hạm có tên lửa dẫn đường USS Stethem thực hiện chuyến ‘tự do hải hành’ vào ngày chủ nhật 2 tháng 7 đi qua vùng 12 hải lý của đảo Tri Tôn.

Có một chiến hạm của Trung Quốc đi theo chiếc USS Stethem của Hoa Kỳ khi làm nhiệm vụ này.

Như vậy đây là lần thứ hai kể từ khi tổng thống Donald Trump lên nhậm chức, Ngũ Giác Đài cho tàu chiến thực hiện hoạt động ‘tự do hàng hải’, tiếng Anh viết tắt là FONOPs tại khu vực Biển Đông. Chuyến đầu tiên do chiến hạm USS Dewey đi vào vùng 12 hải lý của đá Vành Khăn thuộc Trường Sa vào cuối tháng 5 vừa qua.

Tàu chiến Hoa Kỳ đi vào vùng 12 hải lý của đảo Tri Tôn lần thứ nhất vào tháng 10 năm ngoái, dưới thời của tổng thống Barack Obama.

Hoạt động thực thi chiến dịch tự do hàng hải mới nhất của chiến hạm Mỹ như vừa nêu diễn ra vào khi Hoa Kỳ tỏ ra mất kiên nhẫn với Trung Quốc về việc Bắc Kinh tiếp tục xây dựng khả năng quân sự tại khu vực Biển Đông.

Một phát ngôn nhân của Hạm Đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, thiếu tá Matt Knight, trong văn bản gửi cho hãng Fox News viết rõ là Mỹ tiến hành chiến dịch tự do hàng hải như thông lệ ; trong quá khứ đã thực hiện và tiếp tục thực hiện trong tương lai.

Mới hôm thứ tư ngày 28 tháng 6, đô đốc Harry Harris chỉ huy Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, lên tiếng tại Brisbane, Úc rằng những đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi lắp nên tại khu vực Biển Đông là những đảo giả. Vị đô đốc này nói Trung Quốc đang sử dụng sức mạnh kinh tế và quân sự làm xói mòn trật tự quốc tế dựa trên căn bản luật pháp.

Fox News nhắc lại vào ngày 30 tháng 6, Nhóm Sáng kiến Minh bạch Hàng Hải (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington DC công bố những ảnh vệ tinh cho thấy các cơ sở quân sự mới có cả những hệ thống radar được Trung Quốc bố trí trên ba đá Vành Khăn, Chữ Thập và Subi thuộc quần đảo Trường Sa.

Những cơ sở quân sự như thế khiến phía Hoa Kỳ thêm quan ngại về khả năng Trung Quốc sẽ cho bố trí tên lửa đất đối không tại những đảo nhân tạo ; từ đó thách thức các chuyến bay quân sự của Mỹ tại khu vực Biển Đông.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như trọn Biển Đông nơi có tuyến hàng hải quan trọng với lượng hàng hóa trị giá hơn 5 ngàn tỷ đô la được vận chuyển qua mỗi năm.

Ngoài Trung Quốc, còn Philippines, Malaysia, Brunei, Việt Nam và Đài Loan có tuyên bố chủ quyền chồng lấn tại Biển Đông.

************************

Khu trục hạm Mỹ áp sát đảo tranh chấp ở Biển Đông (VOA, 02/07/2017)

Một quan chức quân đội Mỹ nói với CNN rằng hôm 2/7 một tàu khu trục của Hải quân Mỹ đã đi vào vùng 12 hải lý quanh một đảo có tranh chấp ở Biển Đông.

Khu trục hạm Mỹ USS Stethem thăm cảng Thượng Hải, Trung Quốc (ảnh tư liệu 16/11/2015)

Hải quân Mỹ đã tiến hành một "hoạt động vì tự do hàng hải" quanh đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa. Cả Việt Nam, Trung Quốc và Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền về quần đảo này.

Trong khuôn khổ hoạt động, tàu khu trục mang tên lửa điều hướng USS Stethem đã đi vào bên trong vùng 12 hải lý của Tri Tôn, nơi mà Trung Quốc tuyên bố là lãnh hải của họ.

Mỹ không công nhận tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với các hòn đảo mà họ đã chiếm đóng và đã xây dựng trên đó các công trình kiên cố.

Ngũ Giác Đài từ chối bình luận về hoạt động này.

Theo Chương trình Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế đặt ở thủ đô Washington, Mỹ, "Bắc Kinh đã thực hiện nâng cấp đáng kể cơ sở hạ tầng quân sự của họ ở quần đảo Hoàng Sa".

Chương trình này cũng nói rằng Trung Quốc gần đây đã mở rộng các cơ sở của họ trên đảo Tri Tôn, bao gồm cả việc xây dựng một sân bay trực thăng.

Một phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, Trung tá Matt Knight, không thể xác nhận về hoạt động hôm 2/7 nhưng ông nói với CNN rằng các hoạt động đó là một phần thường lệ trong các công việc của Hải quân Hoa Kỳ. Ông nói "những tuyên bố về hàng hải thái quá" của 22 quốc gia đã bị thách thức trong năm tài chính vừa qua.

Hoạt động hôm 2/7 diễn ra vài ngày sau khi chính quyền ông Trump thực hiện một số động thái dường như gây khó chịu cho Bắc Kinh, bao gồm các biện pháp trừng phạt đối với các doanh nghiệp Trung Quốc kinh doanh với Bắc Triều Tiên và chuẩn thuận việc bán vũ khí mới cho Đài Loan.

Hoạt động hôm 2/7 là cuộc thứ hai được ghi nhận dưới thời chính quyền ông Trump.

Cuộc thứ nhất diễn ra ngày 24/5, khi tàu khu trục mang tên lửa điều hướng USS Dewey đi vào bên trong vùng 12 hải lý quanh đá Vành Khăn (Mischief Reef) thuộc quần đảo Trường Sa, ở phía nam của quần đảo Hoàng Sa.

Trung Quốc đã không trả lời hôm 2/7 khi được CNN đề nghị cho biết ý kiến về hoạt động của tàu Stethem.

(theo CNN, Wall Street Journal, Fox News)

Việt Nam muốn Nga đóng vai trò tích cực trên Biển Đông (VOA, 01/07/2017)

Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang và Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông bằng giải pháp hòa bình theo luật lệ quốc tế.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang được Tổng thống Nga Vladimir Putin tiếp đón nồng hậu tại điện Kremlin. Hai nhà lãnh đạo đã ra tuyên bố chung kêu gọi giải quyết tranh chấp trên Biển Đông bằng phương pháp hòa bình.

Hai nhà lãnh đạo gặp nhau tại điện Kremlin hôm 29/6 để bàn việc tăng cường hơn nữa mối quan hệ chiến lược và ký kết thêm các hợp đồng hợp tác song phương, theo trang web của điện Kremlin.

Thông Tấn Xã Việt Nam tường thuật rằng trong bản tuyên bố chung được đọc cho báo chí tại điện Kremlin, 2 nhà lãnh đạo đồng ý rằng bất cứ tranh chấp nào về lãnh thổ và biên giới cần được giải quyết một cách hòa bình và không sử dụng vũ lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước luật biển 1982 (UNCLOS) của Liên Hiệp Quốc.

Kênh truyền hình tin tức của Nga Ruptly TV trích dẫn Chủ tịch nước Việt Nam nói : ​"Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực của Nga và muốn Nga tiếp tục đóng vai trò quan trọng và tích cực trong việc gìn giữ hòa bình và ổn định trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương".

Người biểu tình bên ngoài Lãnh sự Trung Quốc ở Manila, Philippines, hôm 12/7/2016 trước khi Tòa trọng tài quốc tế ở La Hague phán quyết bác bỏ những tuyên bố chủ quyền trên hầu hết Biển Đông của Trung Quốc. Việt Nam và nhiều nước trong khu vực đều có tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc.

Cả 2 nhà lãnh đạo kêu gọi nhanh chóng thông qua một bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC-Code of Conduct). Tuyên bố chung nêu rõ "Nga và Việt Nam ủng hộ và thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông".

Hai bên còn đồng ý tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng. Báo chí trong nước đặc biệt nêu bật tầm quan trọng của hợp tác đào tạo quân sự trong quan hệ Việt-Nga.

Nga đang tìm cách thắt chặt quan hệ với Việt Nam để mở rộng phạm vi ảnh hưởng của Mosow tại Đông Nam Á trước sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Các chuyên gia nhận định rằng để thoát dần ảnh hưởng của Trung Quốc, Việt Nam đang tìm cách tăng cường quan hệ hợp tác với cả Hoa Kỳ và Nga.

Một cuộc thăm dò công chúng do Trung tâm Nghiên cứu Pew thực hiện vào năm ngoái cho thấy 75% người Việt có quan điểm tích cực về nước Nga. Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh từng lên tiếng ủng hộ "vai trò lớn hơn của Nga trong các vấn đề toàn cầu".

Việt Nam và Nga đặt chỉ tiêu tăng kim ngạch thương mại 2 chiều lên 10 tỷ USD trước năm 2020. Dầu khí sẽ tiếp tục là lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác giữa 2 nước, theo tổng thống Putin. Hai nhà lãnh đạo nhất trí tăng cường hợp tác và mở rộng vùng thăm dò và khai thác dầu khí trên thềm lục địa của Việt Nam.

Vietsovpetro, một liên doanh dầu khí giữa Việt Nam và Nga, chiếm 1/3 lượng dầu thô được khai thác ở Việt Nam.

Tranh cãi về khai thác dầu trên Biển Đông được cho là lý do khiến mối quan hệ Việt Nam-Trung Quốc căng thẳng sau chuyến thăm bị cắt ngắn của một quan chức quốc phòng Trung Quốc tới Hà Nội.

Theo nhận định của giáo sư Carl Thayer trên The Diplomat, vụ việc này "là một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang trở nên quyết đoán hơn trong vấn đề đối phó với các hoạt động khai thác dầu của Việt Nam và Philippines trên Biển Đông".

******************

Biển Đông : Nga-Việt Nam kêu gọi nhanh chóng thông qua Bộ Quy Tắc Ứng Xử (RFI, 30/06/2017)

Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang trao đổi với tổng thống Nga Putin tại điện Kremlin, ngày 29/06/2017. Reuters

Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang và tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc hội đàm ngày 29/06/2017 tại Moskva. Tại cuộc họp báo, tổng thống Nga cho biết hai bên đã thông qua hơn 20 dự án kinh tế, đồng thời kêu gọi giải quyết tranh chấp tại Biển Đông bằng con đường hòa bình.

Bản tuyên bố chung của hai nhà lãnh đạo ủng hộ việc áp dụng hoàn toàn và hiệu quả Tuyên bố 2002 về ứng xử các bên ở tại Biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên nhanh chóng thông qua bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

Cả Nga và Việt Nam cũng kêu gọi các tranh chấp biên giới, lãnh thổ và các tranh chấp khác trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương "cần được các bên liên quan giải quyết một cách hòa bình, không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực", phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có cả Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982.

Trên lĩnh vực kinh tế, theo phát biểu của tổng thống Nga, được hãng thông tấn TASS trích dẫn, "hai bên đã thống nhất về hơn 20 dự án đầu tư chung (giữa Nga và Việt Nam) với trị giá là 10 tỉ đô la". Ngoài ra, quỹ đầu tư Nga-Việt dự kiến chi khoảng 500 triệu đô la cho các dự án phi tài nguyên, cụ thể là trong lĩnh vực bào chế dược phẩm hay nông nghiệp.

Thu Hằng

Ba đảo nhân tạo lớn nhất Trường Sa sẵn sàng được bố trí thiết bị quân sự (BBC, 30/06/2017)

Ba đảo nhân tạo lớn nhất mà Trung Quốc bồi đắp lên tại khu vực Trường Sa nay sẵn sàng để được bố trí các trang thiết bị quân sự như bệ phóng tên lửa…

Bãi đá Chữ Thập sau khi được Trung Quốc bồi đắp. Ảnh chụp ngày 16/06/2017. CSIS

Nhóm Sáng kiến Minh bạch Hàng hải AMTI thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế (CSIS) tại thủ đô Washington DC của Hoa Kỳ cho biết trong một báo cáo gần đây và được truyền thông quốc tế loan đi vào cuối tháng 6.

Theo đó thì hoạt động xây dựng tại ba đá Subi, Vành Khăn và Chữ Thập thuộc Trường Sa với những công sự phòng thủ, đài radar, cơ sở hải quân, không quân… gần như hoàn thành. Bắc Kinh nay có thể bố trí những thiết bị quân sự gồm máy bay chiến đấu, dàn phóng tên lửa di động bất cứ lúc nào.

AMTI còn lưu ý những công trình ngầm chắc hẳn được xây dựng để chứa đạn dược và những trang thiết bị khác.

Theo nhận định của AMTI thì với 3 căn cứ không quân tại Trường Sa cùng một căn cứ khác trên đảo Phú Lâm thuộc Hoàng Sa, Trung Quốc sẽ đủ khả năng cho máy bay quân sự quần thảo khắp khu vực Biển Đông.

Còn Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ trong phúc trình thường niên năm nay gửi Quốc hội nêu rõ mặc dù hoạt động cải tạo và xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc không củng cố về mặt pháp lý cho tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh cũng như tạo thêm bất cứ lãnh hải mới nào cho Trung Quốc tại khu vực Biển Đông ; nhưng nước này có thể sử dụng những thực thể tạo nên ở đó làm căn cứ quân sự cũng như dân sự nhằm gia tăng sự hiện diện, nâng cao khả năng kiểm soát khu vực.

Hoạt động củng cố các điểm tiền tiêu của Trung Quốc phản ánh tuyên bố chủ quyền gần như trọn Biển Đông của Trung Quốc dù có những tranh chấp với một số nước khác trong khu vực như Philippines, Malaysia, Việt Nam.

Vào tháng tư vừa qua, cuộc gặp giữa hai nguyên thủ Hoa Kỳ và Trung Quốc tại Florida được đánh giá dường như hai nước xích lại gần nhau hơn ; tuy nhiên thực tế cho thấy không thể thuyết phục Bắc Kinh thay đổi chiến lược biển của họ.

********************

Biển Đông : Trung Quốc gần hoàn tất ba tiền đồn quân sự tại Trường Sa (RFI, 30/06/2017)

Trung Quốc gần hoàn tất việc xây dựng các hạ tầng cơ sở quân sự trên ba đảo nhân tạo tại Trường Sa, sẵn sàng cho việc triển khai tên lửa. Trên đây là thông tin do Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Á Châu (AMTI), có trụ sở tại Washington, cung cấp hôm qua, 29/06/2017.

Hạ tầng cơ sở quân sự của Trung Quốc trên đá Vành Khăn. Ảnh vệ tinh 16/06/2017. Reuters/CSIS/AMTI DigitalGlobe

Theo AMTI, phân tích các ảnh vệ tinh cho thấy, Trung Quốc đã xây tổng cộng 12 điểm đặt bệ phóng tên lửa với mái che, tại đá Chữ Thập (Fiery Cross), tức nhiều hơn bốn điểm so với hồi tháng 2/2017. Trên đá Chữ Thập và hai đảo nhân tạo khác, đá Subi, đá Vành Khăn (Mischief), Trung Quốc cũng mới mở rộng hệ thống ra-đa và mạng lưới thông tin liên lạc.

Trên mỗi đảo nhân tạo nói trên, Trung Quốc đã cho xây dựng thêm bốn công trình ngầm trong lòng đất "quy mô rất lớn" để sẵn sàng tiếp nhận đạn dược, các thiết bị quân sự và nhu yếu phẩm.

AMTI theo dõi sát việc bồi đắp và xây dựng của Trung Quốc tại Biển Đông từ gần hai năm nay. Theo Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Á Châu, với các cơ sở hàng hải, hàng không, ra-đa, hệ thống phòng ngự hiện có, Bắc Kinh hoàn toàn có đủ khả năng triển khai các phương tiện chiến tranh tại quần đảo Trường Sa bất cứ lúc nào, kể cả các phi cơ chiến đấu và bệ phóng tên lửa di động.

AMTI nhấn mạnh, với bốn tiền đồn bao gồm nhóm ba đảo ở Trường Sa thường được gọi là "Big 3" và đảo Phú Lâm (Woody Island) ở Hoàng Sa, các máy bay quân sự của Trung Quốc có thể tác chiến trên gần như toàn bộ Biển Đông. Chỉ riêng tại nhóm đảo "Big 3", Bắc Kinh có thể triển khai tổng cộng 72 phi cơ chiến đấu.

Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền trên gần như toàn bộ Biển Đông, với đường 9 đoạn, còn gọi là đường lưỡi bò, bất chấp sự phản đối của các quốc gia láng giềng. Tháng 7/2016, một tòa án quốc tế đã ra phán quyết bác bỏ yêu sách này. Cộng đồng quốc tế lo ngại đà quân sự hóa của Trung Quốc tại Biển Đông, đe dọa hòa bình và an toàn hàng hải, hàng không khu vực. Hoa Kỳ thường xuyên phản đối nỗ lực quân sự hóa của Trung Quốc.

Trọng Thành