Hơn 10 ngày sau khi có tin ông Nguyễn Phú Trọng nhập viện, chủ tịch Quốc hội Việt Nam và cả người phát ngôn Bộ Ngoại giao đều xác nhận điều mà mạng xã hội đã nói ngay trong ngày ông Trọng ngã bệnh hôm 14/4, cũng là ngày ông tròn 75 tuổi.
Báo Thanh Niên loan tin về tình hình sức khỏe ông Nguyễn Phú Trọng. Photo Báo Thanh Niên
Có điều bất thường là ngay cả các blogger vốn đã từng viết về sức khoẻ của các lãnh đạo cao cấp khác, chẳng hạn như bệnh tình cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang, cũng không cảm thấy họ cần viết gì về thể trạng của ông Trọng trong hơn một tuần qua. Nếu không có phong trào dân làm báo trên mạng xã hội, Việt Nam hẳn giống đất nước của ‘thiên bồng nguyên soái’ Bắc Triều Tiên mà ông Trọng đón tiếp rất trọng thị mới đây trong 10 ngày đầu sau khi ông Trọng ốm.
Bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Quốc hội hôm 25/4 đã khẳng định sức khoẻ của ông Trọng "có bị ảnh hưởng" do lịch làm việc dày đặc trong điều kiện khi thì đi ngoài trời nóng 38 độ lúc lại vào cơ sở đông lạnh. Nhưng cả bà Ngân và người phát ngôn Bộ Ngoại giao đều không nói cụ thể ông Trọng ốm thế nào dù nói ông sẽ sớm trở lại làm việc.
Trước đó cũng có thuyết âm mưu rằng ông Trọng chỉ giả ốm và đây là một phần của kế sách chính trị của ông lão đốt lò. Tuy nhiên điều này nay đã được chứng minh là vô lý. Ngay kể cả không có những khẳng định ông Trọng ốm từ các quan chức chính phủ, người ta cũng có thể phán đoán không có chuyện ông vờ ốm. Nếu thực sự ông giả vờ để bẫy đối thủ chính trị, hệ thống truyền thông của đảng sẽ được sử dụng cho mục đích này và họ không bị cấm đưa tin như trong mười ngày đầu. Thời điểm này cũng không phải là lúc để tổng bí thư kiêm chủ tịch nước giả ốm. Người ta trông đợi ông có chuyến đi tới Trung Quốc để tham gia hội nghị ‘Vành đai và Con đường’ tại Bắc Kinh mà cuối cùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đi thay.
Ông Trọng cũng ngã bệnh vào lúc củi lửa tham nhũng đang cháy to với việc ông Phạm Nhật Vũ, em trai người giàu nhất Việt Nam Phạm Nhật Vượng, bị cho vào lò vì cáo buộc đưa hối lộ. Người ta còn đồn đoán rằng đích nhắm tới của ông Trọng là con gái cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, bà Nguyễn Thanh Phượng.
Câu hỏi đặt ra là liệu chiếc lò của ông Trọng sẽ ra sao nếu ông không còn có khả năng trông coi nó như thời gian vừa qua. Liệu một số lớn đảng viên đã bán chính thức tham gia ‘đảng ăn’ khi họ ‘ăn của dân không từ thứ gì’ có tiếp tục bị thanh trừng khi người chủ trì chống tham nhũng rời chính trường ? Đây là câu hỏi mà có lẽ chính ông Trọng cũng không có câu trả lời. Và việc ông Trọng đổ bệnh vô hình chung đã là phát súng mở đầu cho cuộc đua vào vị trí tổng bí thư khi Đảng Cộng sản mở Đại hội lần tới trong hai năm.
Chuyện ông Phúc, một trong những ứng viên mạnh cho vị trí đứng đầu đảng, đi Trung Quốc từ 25-27 và gặp gỡ Chủ tịch Tập Cận Bình tạo cho ứng viên này thêm lợi thế bên cạnh những lợi thế sẵn có. Thâm niên của ông Phúc trong Bộ Chính trị vượt trội hơn các đối thủ khác và kinh nghiệm điều hành bộ máy hành chính cũng giúp ông trong cuộc đua. Nhưng nếu kinh nghiệm của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho thấy bất cứ điều gì thì đó là trở thành người miền nam đầu tiên giữ chức tổng bí thư sẽ không dễ. Một điều không dễ nữa là ông Phúc cũng sẽ bằng tuổi ông Nguyễn Tấn Dũng vào thời điểm ông Dũng muốn ở lại làm tổng bí thư, 66 tuổi, vào thời gian diễn ra Đại hội tới vào năm 2021.
Ứng viên nhẹ ký hơn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, trong khi đó vừa có cuộc tiếp xúc cử tri tại Ninh Kiều, Cần Thơ, nơi bà đã có tuyên bố chung chung về chuyện ông Trọng không được khoẻ. Dù bà là ứng viên không hẳn nổi bật nhưng trong một cuộc đua mà các ứng viên nặng ký bất phân thắng bại, họ sẽ thà tìm người thoả hiệp thay vì ủng hộ đối thủ của mình và bà Ngân có thể là một nhân vật như vậy.
Hai ứng viên khác từ bên đảng và có nhiều khả năng họ sẽ trung thành với công cuộc đốt lò chống tham nhũng của ông Trọng hơn nếu họ thành công trong cuộc chạy đua.
Ông Trần Quốc Vượng, Thường trực Ban Bí thư và cựu Trưởng Ban Kiểm tra Trung ương là cánh tay phải của ông Trọng trong việc thanh trừng tham nhũng hiện nay. Nhưng cây bình luận Nguyễn Khắc Giang nhận định trong bài viết trên trang The Diplomat rằng ông Vượng có những điểm bất lợi. Ông chưa từng giữ bất kỳ vị trí quản lý nhân sự đáng kể nào, dù là bí thư hay chủ tịch tỉnh. Ông Vượng cũng sẽ vượt giới hạn tuổi 65 dành cho những người có thể ở lại bộ chính trị vào năm 2021 mà không cần được đặc cách như đã từng xảy ra với ông Trọng.
Ứng viên trẻ nhất trong nhóm bốn người có tiềm năng thay ông Trọng là Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính, một cựu tướng công an. Ông Chính sẽ ở tuổi 62 khi Đại hội 13 diễn ra. Nhân vật này cũng có một số điểm yếu, vẫn theo chuyên gia phân tích Nguyễn Khắc Giang - đó là ông hiện mới đang có nhiệm kỳ đầu tiên trong Bộ Chính trị dù có kinh nghiệm cải cách hành chính và đổi mới kinh tế khi là Bí thư Quảng Ninh, một trong năm địa phương giàu nhất cả nước. Nhưng trong lịch sử Đảng Cộng sản chưa từng có chuyện một người làm tổ chức đảng và nắm hồ sơ của mọi đảng viên cao cấp lại lên làm tổng bí thư, ông Giang nhận định.
Cho đến khi cuộc đua vào vị trí tổng bí thư ngã ngũ, người ta khó có thể khẳng định công cuộc đốt lò hiện nay sẽ đi về đâu. Cũng không loại trừ chuyện ông Trọng sẽ hồi phục và lại tiếp tục ở lại thêm nhiệm kỳ nữa. Người ta nói "một tuần đã là quá dài trong chính trường" nên thật khó đoán những gì sẽ xảy ra trong cả 100 tuần nữa.
Nguyễn Hiền
Nguồn : VOA, 26/04/2019