Nhà nước Việt Nam khó có thể chống tham nhũng trong tình hình thể chế như hiện nay, một nhà hoạt động nói BBC Tiếng Việt trong cuộc hội luận hôm 16/5/2019, trong dịp Đảng Cộng sản đang nhóm họp Hội nghị Trung ương 10 khóa XII.
Lãnh đạo chủ chốt của nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam họp hôm 14/05/2019
Trong khi đó một bình luận khác tại cuộc tọa đàm cho rằng người lãnh đạo chiến dịch "đốt lò" chống tham nhũng này cần nêu gương, đi đầu trong việc công khai về kê khai tải sản.
Trước hết, bình luận với Bàn tròn thứ Năm từ London về Hội nghị Trung ương 10 của Đảng cộng sản Việt Nam diễn ra từ ngày 16-18/5/2019, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Quang A nói :
"Tôi cũng phải nói thẳng ngay là chuyện người ta gọi là chống tham nhũng thực sự là đấu đá nội bộ thôi. Không thể chống tham nhũng ở trong thể chế như thế này.
"Trong thể chế mà không có tư pháp độc lập, không có tự do báo chí và tòa án xử theo lệnh của Đảng.
"Bản thân bộ máy này đẻ ra tham nhũng, hay nói là cái lò này là lò đẻ ra tham nhũng thì phải vứt cái lò đẻ ra tham nhũng này đi, chứ không phải là đốt những kẻ tham nhũng, bởi vì không bao giờ đốt hết được cả, hết tên này thì nó sẽ sinh ra tên khác.
"Cho nên nói một cách thẳng thắn là như vậy. Nhưng việc mà họ xử nhau để mang lại độ tin cậy nào đấy, cái làm người dân tin, thì tôi nghĩ cũng là tốt, không phải là xấu. Tôi ủng hộ việc mà họ xử như thế.
"Nhưng nhiều khi họ xử, tôi nói như là ông nguyên Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, về chủ trương kiểu như thế tôi nghĩ phải xử hết từ chóp bu trở xuớng, bởi vì chủ trương các ông đều hỏng cả, hoặc không chính xác cả. Tôi nghĩ rất khó nói ở đây thực chất nó là gì. Muốn thực chất là phải sửa đổi hệ thống, chống tham nhũng từ chỗ đó".
Bình luận về người được cho là dẫn dắt công cuộc "đốt lò" chống tham nhũng đang diễn ra ở Việt Nam từ đầu Đại hội XII của Đảng cộng sản Việt Nam tới thời điểm này, Tiến sỹ Khoa học Nguyễn Quang A nói tiếp :
"Tôi nghĩ thực sự muốn chống tham nhũng là phải thay đổi những cái ở trong hệ thống, và chỉ thay đổi những cái đó trong một quá trình mà xã hội đang chuyển động như thế này, thì hiện tượng tham nhũng xảy ra là một chuyện bình thường.
"Bây giờ muốn để chống tham nhũng về dài hạn là phải thay đổi luật lệ, phải thay đổi cơ cấu của nhà nước và quan trọng nhất là tư pháp phải độc lập và phải có tự do báo chí. Chứ còn tất cả các báo chí đều hô là 'đốt lò', thì ai cũng hoan hô đốt lò, và nhiều báo chí hoan hô đốt lò thì người dân cũng rất là tin," ông Quang A nói.
So sánh với Trung Quốc
Từ Hà Nội, nhà văn Nguyên Bình, con gái của nguyên Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, chia sẻ góc nhìn tham khảo về Trung Quốc, bà nói :
"Trung Quốc cũng quá là một thể chế độc tài, độc đảng thì làm gì mà chẳng tham nhũng. Thế nhưng nhiều nước người ta cũng moi ra việc, chẳng hạn như Hàn Quốc, người ta cũng nói là có những ông bà làm to tham nhũng. Nhưng việc ấy không là phổ biến.
"Còn ở Việt Nam thì đây là ông Nguyễn Phú Trọng đứng ra chống tham nhũng, nhưng các cụ lão thành cách mạng đã ra một kiến nghị nói là ông Nguyễn Phú Trọng nói là mình liêm khiết thì phải tự mình đứng đầu làm gương mẫu kê khai tài sản.
"Nhưng cuối cùng ông ấy bảo kê khai tài sản lại ảnh hưởng đến quyền riêng tư. Thế là ông không chịu. Thành ra người ta cảm giác là ông Nguyễn Phú Trọng liêm khiết thôi, chứ chứng cớ để nói ông Phú Trọng liêm khiết là gì thì có ai biết đâu.
"Việc kê khai ấy nói là kê xong thì đóng vào dấu mật, thế thì kê khai làm gì ? Tham nhũng ở Việt Nam có tính chất phổ biến, còn ở các nước thì cứ có tham nhũng thì dù là Tổng thống hay là ai cũng phải bị đi tù.
"Vừa rồi ông Phú Trọng có 'bắt được' ông Ủy viên Bộ Chính trị, thì nhiều người cũng hoan nghênh lắm, bảo từ trước đến nay đã ai làm được như thế đâu. Đúng vậy, từ trước đến nay chưa ai làm được, như thế cũng là tốt.
"Thế nhưng mà nói như Tiến sỹ Quang A, thể chế mà đẻ ra tham nhũng thì nó vẫn còn. Cho nên, điều quan trọng nhất là sở hữu nhà nước về đất đai đó, tha hồ mà tham nhũng".
So sánh giữa Việt Nam và Trung Quốc trong công cuộc chống tham nhũng, chỉnh đốn đảng, nhà văn Nguyên Bình nói tiếp với Bàn tròn BBC :
"Chính ra là Việt Nam không học được Trung Quốc một cách tử tế, một cách hẳn hoi. Cũng học nhưng lại học méo mó hơn Trung Quốc nhiều. Tôi nói như cách đây mấy Đại hội ở bên Trung Quốc người ta đã đề ra là Đại hội Đảng bầu ra Ban Kiểm tra & Kỷ luật, tức là Ban Kiểm tra & Kỷ luật ấy ngang hàng với Trung ương.
"Bao nhiêu năm nay, Ban Kiểm tra đó rất có uy quyền, nó đã làm được, đã ngăn chặn được nhiều vụ tham nhũng.
"Nhưng còn Việt Nam không có hiện tượng như thế, mà chỉ may ra vừa rồi ông Nguyễn Phú Trọng nổi lên, ông cũng có nhiều những biện pháp lôi ra được những ông Ủy viên Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị để ông chống tham nhũng. Nhưng sau này, nếu không có ông Nguyễn Phú Trọng làm được như thế, thì ai làm, mà có cơ chế nào để mà làm được như thế ?" bà Nguyên Bình đặt câu hỏi.
Cũng hôm 16/5, trong một ý kiến mang tính tham khảo thêm được gửi cho Bàn tròn thứ Năm, nhà báo Phùng Triệu Âm, phóng viên của BBC Tiếng Trung từ Văn phòng tại Washington DC bình luận :
"Chiến dịch chống tham nhũng ở Trung Quốc đã diễn ra được hơn 6 năm. Hơn 440 quan chức cấp cao và cấp trung đã bị hạ bệ. tháng 12 năm ngoái (12/2018), Trung Quốc tuyên bố rằng chiến dịch chống tham nhũng đã mang lại thành công vượt trội.
"Đây là một sự thay đổi lớn trong cách nói. Trong quá khứ, chính phủ thường giữ một giọng điệu rằng rất nhiều việc còn phải làm để trấn áp tham nhũng. Tuyên bố thành công chống tham nhũng có thể có nghĩa là bây giờ ông Tập Cận Bình không phải đối mặt với nhiều thách thức nội bộ và thách thức quyền lực, và bây giờ có thể chuyển đổi sang tập trung cho phát triển kinh tế và tăng cường ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc".
Quốc Phương thực hiện
Nguồn : BBC, 17/05/2019