Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

06/02/2021

Thấy gì qua "Nước Mỹ trở lại" của Joe Biden ?

VOA tiếng Việt - BBC tiếng Việt

Chính sách ‘Nước M tr li’ s khôi phc v thế ca M

VOA, 06/02/2021

Chính sách ‘Nước M tr li ca Tng thng Joe Biden, vn đon tuyt phương châm Nước M trên hết ca người tin nhim Donald Trump, s giúp khôi phc lòng tin ca các đng minh đ cùng nhau x lý các thách thc chung, mt nhà quan sát chính tr nói vi VOA.

my1

Ông Joe Biden đã chn B Ngoi giao là nơi phát đi thông đip v chính sách đi ngoi ca ông

Trong bài din văn đu tiên v chính sách đi ngoi ti B Ngoi giao vào ti 4/2, ông Joe Biden nói s m ra k nguyên mi v đi ngoi. Ông nhn mnh tm quan trng ca các liên minh truyn thng và khng đnh rng các hot đng ngoi giao ca M có gc r là các giá tr dân ch.

Ông Biden cũng phác tho đường hướng bn năm ti ca chính quyn ông đi vi các đi th Nga và Trung Quc. Đi vi Moscow, ông có li l cng rn trong khi vn xem Trung Quc là đi th nguy him nht ca M trên mi mt trn.

‘Tài sn, không phi gánh nng

T th đô Ottawa ca Canada, Lut sư Vũ Đc Khanh, mt nhà quan sát chính tr, nói vi VOA rng Th tướng Justin Trudeau chào đón các chính sách ca ông Joe Biden.

Ông Khanh lưu ý ông Trudeau là nguyên th nước ngoài đu tiên đã gi đin chúc mng ông Biden đc c Tng thng và bn thân ông Biden cũng chn ông Trudeau là nguyên th nước ngoài đu tiên đ đin đàm sau khi ông vào Nhà Trng.

Ông Khanh cho biết cách tiếp cn đơn phương Nước M trên hết không quan tâm đến quan h đng minh ca cu Tng thng Donald Trump đã đy Canada vào thế khó x. Tuy nhiên, ông cho rng nhng rn nt gia hai nước láng ging trong bn năm qua s nhanh chóng được khc phc dưới thi ông Joe Biden.

"M và Canada có liên h lch s cht ch, gn gũi v văn hóa và chia s các giá tr, an ninh và thnh vượng chung", ông gii thích.

Trong bài din văn ca mình, Tng thng Biden cho rng các mi quan h đng minh ca M là mt trong nhng tài sn ln nht ca chúng ta.

Lut sư Khanh đng tình và cho rng nh vào mi quan h liên minh này mà M và các nước phương Tây đã xây dng được các đnh chế và nn tng quan h quc tế theo đui dân ch và nhân quyn trong hơn 75 năm qua.

"Liên minh lúc nào cũng là mt quyn li, mt tài sn, thm chí là mt tài sn quý giá đi vi nhng quc gia chia s giá tr vi nhau ch không phi là gánh nng", ông khng đnh.

Nhà quan sát này lp lun rng chính vì M ri b đng minh mà chính sách n Đ-Thái Bình Dương M và T do dưới chính quyn Trump không đi được đến đâu vì s hp tác rt gii hn.

Tuy nhiên, ông cho rng cách tiếp cn ca ông Trump dù sao cũng làm cho các đng minh thc tnh và thy rng h không th tiếp tc da dm vào M. "Các đng minh châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương cn chia s gánh nng vi M", lut sư Khanh nói.

"Mc đích ca ông Trump không sai (các chính quyn trước Trump đu đã theo đui mc tiêu này), nhưng cách tiếp cn sai", ông Khanh phân tích. "Thay vì tìm cách đi thoi ông Trump li làm cho tt c các đng minh bt mãn".

Ông Biden lưu ý trong din văn ca mình rng trong hai tun qua, ông đã nói chuyn vi các nhà lãnh đo ca nhiu đng minh thân cn nht ca M, bao gm Canada, Mexico, Anh, Đc và Pháp, đ xây dng li các mi quan h mà ông cho là đã b tn hi trong bn năm qua.

‘Giá tr dân ch không d mt

Cũng trong bài phát biu ti B Ngoi giao, ông Biden nhn mnh vic bo v t do, duy trì các quyn ph quát và tôn trng pháp quyn là nhng yếu t không th thiếu được đi vi sc mnh toàn cu ca M.

"S kin ngày 6/1 (nhng người ng h ông Trump tn công vào Đin Capitol tượng đài ca nn dân ch M - đ đòi thay đi kết qu bu c) đã khiến nhng người yêu nước M, nhng người yêu t do, dân ch trên thế gii cm thy rt tht vng, rt bun", ông nói.

"Hình nh nước M đã b lu m trước thế gii. Lòng dân M b khng hong, ly tán, chia r", nhà quan sát chính tr quc tế Vũ Đc Khanh giãi bày.

Trong khi đó, vn theo li ông, Bc Kinh và Moscow ‘đang tn dng tt c ngun lc h đang có đ cho thế gii thy rng mô hình dân ch ca phương Tây là không phù hp mà ch có mô hình chuyên chế ca h mi phù hp.

Vi vic ông Biden nhn mnh tr li vào các giá tr dân ch và nhân quyn, ông Khanh cho rng đó là s quay tr li vi mt trong bn tr ct ca ngoi giao M xưa nay vn đã b suy yếu đi dưới thi ông Trump.

Bài toán th thách đu tiên v dân ch đi vi chính quyn Biden là cuc đo chính ca tp đoàn quân s Myanmar trong khi chế đ Hà Ni hiu rt rõ nếu h mun có s hp tác toàn din đi vi M dưới chính quyn Biden h s phi có mt s thay đi nht đnh, ông Khanh cnh báo.

Trong bài phát biu, ông Biden kêu gi các lãnh đo quân đi Myanmar t b quyn lc mà h đã giành ly và tr t do cho nhng người h giam gi. Ông Biden cũng thúc gic Nga th lãnh đo đi lp Alexei Navalny ngay lp tc và không kèm điu kin.

‘Cn hp tác vi Trung Quc

Cũng trong bài phát biu, ông Biden nói ông sn sàng làm vic vi Trung Quc khi vic đó phc v li ích ca M.

Ông Khanh cho rng M cn s hp tác vi Trung Quc đ gii quyết các vn đ toàn cu như cuc khng hong Myanmar, vn đ ht nhân ca Bc Triu Tiên hay cuc khng hong khí hu.

Theo phân tích ca ông thì cách tiếp cn ca ông Trump trong bn năm qua không gii quyết được vn đ Trung Quc. ng Trump xut thân t kinh doanh nên nghĩ tt c chính tr ch là mua bán đi chác ch không nghĩ đến hu qu v sau", ông nói.

"Không nht thiết phi c đm vào mt người khác mi chng t là mình mnh hơn mà phi có nhng chiến lược đ ép đi th chp nhn lut chơi", ông nói thêm. "Trung Quc và M đu có kh năng hy dit toàn cu. Không điên gì mà đi vào đi đu gay gt".

Mc dù chính quyn ông Biden có th hp tác vi Trung Quc vì li ích ca M nhưng vn xem Bc Kinh là đi th cnh tranh nguy him nht trên mi mt trn, ông Khanh lưu ý.

"Bc Kinh s chu áp lc mnh hơn nhưng h tin rng h s phá được vì h biết bn cht ca các nước tư bn là hành đng theo quyn li", ông phân tích. "Ba mươi năm qua h đã đưa ra miếng mi kinh tế đ chia r các nước phương Tây".

Vi vic chính quyn Biden đ cao các giá tr, ông Khanh không cho rng s đy đi đu M-Trung sang khía cnh ý thc h mà ch là cnh tranh v giá tr, gia mt bên là t do dân ch vi mt bên là đc tài không tôn trng nhng quyn cơ bn ca con người.

Nguồn : VOA, 06/02/2021

**********************

Chính sách ngoại giao của Joe Biden : Trung Quốc là 'cạnh tranh lớn nhất'

BBC, 05/02/2021

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 4/2 khẳng định Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Mỹ, trong diễn văn đọc khi lần đầu đến thăm Bộ Ngoại giao Mỹ sau khi nhậm chức.

my2

Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Mỹ

"Chúng ta sẽ giải quyết trực tiếp những mối đe dọa nhằm vào các giá trị an ninh, thịnh vượng và dân chủ đến từ đối thủ cạnh tranh lớn nhất của chúng ta, Trung Quốc".

"Chúng ta sẽ đối phó những hành vi lạm dụng kinh tế của Trung Quốc, chống lại hành vi hung hăng của họ để đẩy lùi các cuộc tấn công của họ nhằm vào nhân quyền, tài sản trí tuệ và quản trị toàn cầu".

"Tuy nhiên, chúng ta sẵn sàng hợp tác với Bắc Kinh nếu điều này phù hợp với lợi ích của Mỹ".

Ông Biden vẫn chưa nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, nhóm tác chiến tàu sân bay Nimitz CSG đã rút khỏi Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ ở Trung Đông và được bàn giao cho Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trên hải trình qua Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trở về cảng nhà, tàu USS Nimitz đã qua eo biển Malacca, ngay cửa ngõ phía tây nam của Biển Đông.

Quyết định nói trên cho thấy Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn giảm căng thẳng với Iran, nhưng sẽ cứng rắn như chính phủ tiền nhiệm với Trung Quốc.

Biden đã lựa chọn hai vị trí ngoại giao hàng đầu - Antony Blinken làm ngoại trưởng và Linda Thomas-Greenfield làm đại sứ tại Liên Hợp Quốc.

Mới ngày 3/2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân ra tuyên bố Trung - Mỹ có lợi ích chung và không gian hợp tác rộng rãi trong lĩnh vực ứng phó biến đổi khí hậu, và hợp tác Trung - Mỹ có thể làm được rất nhiều việc lớn có lợi cho hai nước và thế giới.

Ông Biden tuyên bố : "Lãnh đạo Mỹ cần đáp ứng thời điểm mới này, với tham vọng ngày càng gia tăng của Trung Quốc và quyết tâm của Nga trong việc gây tổn hại nền dân chủ của chúng ta. Chúng ta cần đáp ứng thời điểm mới này, với các thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng từ đại dịch, khủng hoảng khí hậu đến phổ biến vũ khí hạt nhân"

"Nước Mỹ đã trở lại và ngành ngoại giao đã trở lại vị trí trung tâm trong chính sách đối ngoại của chúng ta. Chúng ta sẽ xây dựng lại các liên minh của mình, can dự với thế giới một lần nữa, không phải để giải quyết những thách thức của ngày hôm qua, mà là của ngày hôm nay và ngày mai".

"Khi chúng ta củng cố các liên minh của mình, chúng ta sẽ tăng cường sức mạnh cũng như khả năng phá vỡ mọi mối đe dọa trước khi chúng đến được bờ biển của chúng ta", ông Biden tuyên bố.

Ông Biden nói : "Hai tuần qua, tôi đã hội đàm với những nhà lãnh đạo bạn bè thân cận nhất - Canada, Mexico, Anh, Đức, Pháp, NATO, Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia - để bắt đầu tái xây dựng lề lối hợp tác và phục hồi sức mạnh của các liên minh dân chủ vốn bị xói mòn 4 năm qua".

my3

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Ảnh : Reuters

'Cảnh cáo Nga'

Tổng thống Biden cáo buộc ngầm ông Donald Trump là "nhẹ tay" với Nga và dọa sẽ cứng rắn với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

"Tôi muốn nói rõ với Tổng thống Vladimir Putin, theo một cách rất khác với người tiền nhiệm của tôi, rằng chuỗi ngày Mỹ bỏ qua những hành động của Nga, như can thiệp bầu cử, tấn công mạng..., đã kết thúc".

Ông Biden chỉ trích Nga vì việc bắt giữ nhà hoạt động đối lập Alexey Navalny và đòi Moscow thả người này "ngay lập tức, vô điều kiện".

Washington và Moscow đầu tuần này ký thỏa thuận gia hạn hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START thêm 5 năm.

Ông nhấn mạnh vai trò của liên minh quốc tế : "Đầu tư vào đối ngoại không phải là điều chúng ta làm cho mình, mà bởi đó là điều đúng đắn cần làm cho thế giới. Chúng ta làm điều đó để được sống trong hòa bình, an ninh và thịnh vượng. Chúng ta làm điều đó vì nó nằm trong lợi ích cá nhân của riêng chúng ta".

Thay đổi chính sách

Ông Joe Biden tuyên bố nội chiến kéo dài ở Yemen sẽ được ông quan tâm để chấm dứt xung đột.

Ông nói sẽ chấm dứt mọi sự hỗ trợ của Washington đối với các hoạt động quân sự tại Yenemn, gồm các vụ mua bán vũ khí.

"Cuộc chiến này phải được kết thúc, do đó để khẳng định các cam kết của chúng tôi, nước Mỹ sẽ chấm dứt mọi hỗ trợ cho các hoạt động tấn công trong cuộc chiến ở Yemen, bao gồm việc bán vũ khí cho các bên liên quan", ông Biden nói.

Theo ông Biden, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin sẽ đánh giá toàn diện về việc bố trí các lực lượng Mỹ trên toàn cầu.

Trong khi quá trình rà soát đang diễn ra, Mỹ sẽ ngưng việc điều chuyển 12.000 lính Mỹ ở Đức đi nơi khác như quyết định trước đây của chính quyền Trump.

Nhưng Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ phòng thủ cho Ả Rập Saudi trước các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) tới từ các lực lượng do Iran hậu thuẫn.

Mỹ cũng sẽ tiếp tục các chiến dịch nhằm chống lại tổ chức al-Qaida tại bán đảo Ả Rập.

Tổng thống Mỹ tiết lộ sẽ tăng số lượng người tị nạn được Mỹ chấp nhận sau khi số người này xuống thấp kỷ lục thời ông Trump cầm quyền.

Trong năm tài khóa đầu tiên của chính quyền mới, tính từ ngày 1/10, Mỹ sẽ nâng số lượng người tị nạn được phép vào nước này lên 125.000 người, tăng gấp nhiều lần so với mức hạn ngạch 15.000 người của chính quyền tiền nhiệm.

**********************

Chính sách đi ngoi thay đi mnh m so vi thi ông Trump

VOA, 05/02/2021

Tng thng Joe Biden hôm th Năm 4/2 cam kết bt đu mt k nguyên mi v chính sách đi ngoi ca Hoa K, nhn mnh tm quan trng ca các liên minh truyn thng và khng đnh rng các hot đng ca M vi các nước khác cn bt đu bng nn ngoi giao có gc r là "các giá tr dân ch được trân trng nht" ca M, USA Today và CNN tường thut.

my4

Tng thng Joe Biden phát biu ti B Ngoi giao M, 4/2/2021.

Trong bài phát biu quan trng đu tiên v chính sách đi ngoi trên cương v tng thng, theo USA Today và CNN, ông Biden nói rng bo v t do, thúc đy cho cơ hi, duy trì các quyn ph quát và tôn trng pháp quyn là nhng yếu t không th thiếu được đi vi sc mnh toàn cu ca M và mang li cho M "li thế vng chc" trên vũ đài quc tế.

"Tuy rng khá nhiu trong s nhng giá tr đó đã chu áp lc mnh m trong nhng năm gn đây, thm chí b đy đến b vc trong vài tun qua, song người dân M s quy t li sau thc trng đó và tr nên mnh m hơn, quyết tâm hơn và được trang b tt hơn đ đoàn kết thế gii trong cuc chiến đu bo v dân ch - bi vì chính chúng ta đã t đu tranh đ giành được điu đó", ông Biden nói ti B Ngoi giao M, USA Today và CNN cho hay.

Cùng có mt vi ông Biden là Phó Tng thng Kamala Harris và Ngoi trưởng Anthony Blinken.

Tng thng Biden cnh báo rng Hoa K phi đi mt vi thi đim đang có "s gia tăng các thách thc toàn cu" - t đi dch, đến khng hong khí hu, đến ph biến ht nhân - tt c nhng điu này, theo li ông Biden, s ch có th gii quyết được bng cách là các quc gia hp tác vi nhau, vn theo USA Today và CNN.

"Chúng ta không th làm điu đó mt cách đơn đc", ông nói.

Bài phát biu ca ông Biden đánh du s thay đi mnh m , ri khi hc thuyết "Nước M trên hết" mà chính quyn ca ông Donald Trump theo đui. Hc thuyết đó đã to ra nhng rn nt nghiêm trng trong quan h gia Hoa K vi mt s đng minh lâu năm.

David A. Andelman, nhà báo kỳ cu và tác gi sách, viết trên CNN : "Nhng phác tho đu tiên v chính sách đi ngoi và quc phòng ca ông Biden bt đu hin ra. Nó hoàn toàn đo ngược so vi các chính sách ca người tin nhim".

Khi còn là ng c viên, ông Biden thường nói v s cn thiết phi thúc đy nn dân ch trên toàn thế gii song song vi vic xây dng li các liên minh truyn thng. Mi nhm chc được hai tun, ông đã thc hin các bước đ khng đnh li vai trò lãnh đo ca Hoa K trên trường quôc tế bng cách tham gia hip đnh khí hu Paris và T chc Y tế Thế gii, USA Today và CNN tường thut.

Điu này th hin s chuyn hướng đáng k so vi người tin nhim. Ông Trump đã tìm cách loi b hoàn toàn, hoc ít ra cũng làm vô hiu hóa, bt k n lc nào nhm duy trì s hin din ca nước M dân ch và nht quán trên trường quc tế, David A. Andelman, nhà báo k cu và tác gi sách, viết trên CNN.

Tuy nhiên, mt cuc đo chính quân s Myanmar hi đu tun này và vic lãnh đo phe đi lp Alexei Navalny Nga kết án tù hơn hai năm s th thách vai trò lãnh đo ca chính quyn mi ca M trên trường quc tế.

Trong bài phát biu ca mình, ông Biden kêu gi các nhà lãnh đo quân đi Myanmar t b quyn lc mà h đã giành ly và hãy tr t do cho nhng nhà tranh đu và nhà hot đng mà h giam gi. Ông Biden cũng thúc gic Nga th ông Navalny "ngay lp tc và không kèm theo điu kin".

my5

T phòng Bu dc ti Nhà Trng, Tng thng Joe Biden phát biu v vn đ di dân, 2/2/2021

Trong bài phát biu hôm th 4/2, Tng thng M Biden nói thêm rng "đã qua ri nhng ngày tháng mà nước M làm ngơ đi khi đi mt vi vic Nga có nhng hành đng gây hn, can thip vào cuc bu c M, tn công trên mng, đu đc công dân ca h".

Cũng trong bài phát biu, ông Biden đ cp rng ông sn sàng làm vic vi Trung Quc "khi vic đó phc v cho li ích ca M". Tuy nhiên, ch có mi Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình là nhà lãnh đo ln trên thế gii mà ông Biden chưa liên lc riêng.

Mt ngày trước bài din văn ca ông Biden, vào ngày 3/2, người phát ngôn B Ngoi giao M Ned Price chìa ra cành ô liu vi li phát biu rng chính quyn ca ông Biden s tiếp tc hướng đi căn c vào chính sách mt Trung Quc.

Điu này được xem là khó có th làm cho Đài Loan hài lòng, đó, các nhà lãnh đo Đài Loan hy vng tiếp tc khng đnh mt mc đ đc lp khi Trung Quc đi lc và h đã được lên tinh thn nh mt món quà tng sm và có phn vi vã ca ông Trump khi ông gi đin thoi đến lãnh đo Đài Loan ngay c trước khi ông nhm chc, mt điu chưa tng có vi các tng thng M khác.

Ông Biden lưu ý trong bài din văn ca mình rng trong hai tun qua, ông đã nói chuyn vi các nhà lãnh đo ca nhiu đng minh thân cn nht ca Hoa K, bao gm Canada, Mexico, Vương quc Anh, Đc và Pháp, đ bt đu xây dng các mi quan h mà theo ông là đã b tn hi do bn năm b b bê và xem thường.

Ông Biden nói : "Các liên minh ca M là mt trong nhng tài sn ln nht ca chúng ta, và lãnh đo bng ngoi giao có nghĩa là sát cánh cùng các đng minh và đi tác quan trng ca chúng ta".

Nhưng "lãnh đo bng ngoi giao cũng phi đng nghĩa vi vic là cùng hot đng, tương tác vi các đch th và các đi th ca chúng ta v mt ngoi giao nhng nơi, nhng lĩnh vc phc v cho li ích ca chúng ta và nâng cao an ninh ca người dân M", Tng thng Biden nói.

Ông Biden cũng tìm cách khích l tinh thn cho các công chc, viên chc dân s ca M, nhng người thường b chính quyn trước đó công kích. Ông Trump chế nho nhiu công chc, viên chc dân s, gi h là thành viên ca "Nhà nước ngm", mà ông Trump cho là luôn c gng làm suy yếu nhim k tng thng ca ông.

Trong mt bài phát biu riêng vi các nhân viên B Ngoi giao M, Tng thng Biden nhn mnh rng ông coi trng công vic chuyên môn ca h và ha s luôn tin tưởng là h s làm tt công vic ca mình.

Ông nói : "Nước M đã quay tr li, ngoi giao đã quay tr li. Các bn là trung tâm ca tt c nhng gì tôi đnh làm. Các bn chính gia".

Ông cũng nói thêm : "Tôi tin tưởng vào các bn. Chúng tôi rt cn các bn. Tôi s h tr các bn".

Trong mt đng thái khác cho thy bước ngot khi chính quyn tin nhim, ông Biden d kiến s ký mt lot sc lnh mà trong đó có sc lnh s bt đu quá trình tăng s lượng người t nn được phép nhp cư vào M và chm dt s h tr ca M đi vi hot đng quân s do rp Xê út đng đu Yemen.

"Cuc chiến này phi kết thúc", ông Biden nói, đây là mt s đon tuyt na đi vi chính sách ca ông Trump, người đã hết lòng ng h các đng minh rp Xê út. Ông Trump đã chng li nhng n lc nhm ngăn chn vai trò ca quân đi Hoa K trong cuc ni chiến Yemen.

Trong bài phát biu ca mình, ông Biden lưu ý rng vic tái khng đnh vai trò lãnh đo ca Hoa K nước ngoài cũng đòi hi phi đi mt trc tiếp vi các vn đ trong nước, bao gm nn phân bit chng tc có h thng và "tai ha t tư tưởng da trng thượng đng".

Ông Biden nói M s cnh tranh t v thế có sc mnh bng cách xây dng li t ngay trong nước, hp tác vi các đng minh và đi tác, đi mi vai trò ca mình trong các th chế quc tế và giành li "uy tín và thm quyn đo đc ca chúng ta".

Nguồn : VOA, 05/02/2021

********************

Biden và chính sách Châu Á : Hai góc nhìn từ Hoa Kỳ và Pháp

Tina Hà Giang, BBC, 17/11/2020

Từ Pháp ông Nguyễn Gia Kiểng nhận định rằng chính quyền Việt Nam sẽ 'rất bối rối' với việc ông Biden đắc cử, trong khi từ Hoa Kỳ, Tiến sĩ Đinh Xuân Quân cho rằng chính sách của ông Biden với Trung Quốc còn mạnh hơn là của thời ông Trump.

Hai ông Đinh Xuân Quân và Nguyễn Gia Kiểng chia sẻ nhận định của mình về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ với Châu Á, dưới thời của chính quyền tổng thống đắc cử Joe Biden, sau khi ông nhậm chức.

biden1 (2)

Tiến sĩ Đinh Xuân Quân (trái) và ông Nguyễn Gia Kiểng

BBC : Chiến thắng của ông Joe Biden sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đối với Việt Nam, và tại sao ?

Đinh Xuân Quân : Chiến thắng của Biden sẽ mang đến một chính sách ngoại giao bình thường hơn, thân thiện với các đồng minh, ít ồn ào và tập trung hơn. Đây là một chính sách cổ điển hơn nhưng sẽ hiệu quả hơn.

Hoa Kỳ sẽ phải lấy lại tin tưởng của đồng minh Âu Châu kể cả NATO. Việc này sẽ đòi hỏi thời gian. Joe Biden đã làm thượng nghị sĩ trên 10 năm, chủ tịch ủy ban ngoại giao Thượng Viện trên 10 năm, Phó tổng thống trên 8 năm vì vậy ông được các lãnh đạo thế giới biết (kể cả Tập Cận Bình của Trung Quốc trước khi ông trở thành chủ tịch), do đó sự lấy lại niềm tin có thể có, nhưng dù sao nhiều nước cũng mất tin tưởng tuyệt đối đối với đồng minh Hoa Kỳ. Sửa lại bao giờ cũng khó khăn hơn. Về quan hệ với Nga, Biden sẽ trừng phạt nhưng cũng nói chuyện dễ dàng với Nga hơn là với Trung Quốc.

Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ phải lấy lại niềm tin của đồng minh Á Châu (Nam Hàn và Nhật Bản). Hoa Kỳ sẽ vào lại CPTPP, và lập liên minh chống Trung Quốc, tại Biển Đông, Hong Kong, Tân Cương, Tây Tạng và các chính sách trên sẽ ảnh hưởng đối với Việt Nam.Về nội bộ tôi tin là ông Biden sẽ dùng người dựa trên chuyên môn không phải dựa trên trung thành hay nhờ quyên góp tiền tranh cử cho tổng thống Trump. Biden sẽ phải lấy lòng tin của giới chuyên viên vì Bộ Ngoại Giao và Bộ Tư Pháp đã bị Mike Pompeo và William Barr phá nát.

Nguyễn Gia Kiểng : Khác với ông Trump, ông Biden có khả năng hòa giải Châu Âu với Mỹ. Đức và Pháp, hai cột trụ của EU đã vừa chứng tỏ mong muốn siết chặt lại quan hệ hợp tác Mỹ-Âu.

Ông Biden đã từng là chủ tịch ủy ban đối ngoại của thượng viện Mỹ trong mười năm, sau khi đã là thành viên của ủy ban này trong mười năm. Trong tám năm làm phó tổng thống dưới thời Obama vai trò của ông cũng chủ yếu là đối ngoại. Biden đủ kiến thức và kinh nghiệm để biết những gì cần làm và phải làm như thế nào. Các nước dân chủ Châu Âu và Châu Á đều mong đợi chiến thắng của Biden, tổng thống Pháp và thủ tướng Đức đã nhanh chóng gửi lời chúc mừng đến ông Biden, bất chấp Donald Trump. Họ hoàn toàn có lý.

Chính sách đối ngoại của Biden đã được ông trình bày trong bài Why America must leadagain đăng trên tạp chí Foreign Affairs tháng 4/2020. Biden coi sự ràng buộc của Mỹ với Minh Ước Bắc Đại Tây Dương NATO như là thiêng liêng và không điều kiện (sacred and unconditional). Ông sẽ đem nước Mỹ trở lại với thỏa ước khí hậu COP21, sẽ phục hồi lại hiệp ước với Iran để nước này bỏ dự định chế tạo vũ khí hạt nhân. Quan trọng hơn Biden cam kết sẽ triệu tập ngay trong năm 2021 một hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về dân chủ để xúc tiến thành lập một Liên minh các nền Dân chủ - Alliance of Democracies mà mục tiêu công khai là cô lập Trung Quốc và thiết lập một trật tự dân chủ cho thế giới.

BBC : Chiến thắng của Biden chắc hẳn sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ của Mỹ và chính sách của nước này với Trung Quốc. Xin được hỏi là sẽ ảnh hưởng như thế nào ?

Nguyễn Gia Kiểng : Sẽ có ảnh hưởng rất lớn. Joe Biden đã là kiến trúc sư của chính sách chuyển trục của Mỹ về Thái Bình Dương và của dự án thành lập khối Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP để cô lập Trung Quốc.

Đồng thuận khá rõ rệt của các nước dân chủ hiện nay, dù là Mỹ hay Châu Âu hay Châu Á, là Trung Quốc đang là một đe dọa cho hòa bình và dân chủ. Điều khác biệt giữa Donald Trump và Joe Biden là với Biden các nước dân chủ sẽ hợp tác với nhau trong một mặt trận chung để cô lập Trung Quốc. Trung Quốc sẽ phải đương đầu với cả một mặt trận dân chủ thống nhất, thay vì với từng quốc gia, và sẽ khốn đốn hơn nhiều. Đừng nên quên rằng tại Đông Nam Á, đặc biệt là tại Biển Đông, Trung Quốc luôn luôn chủ trương chỉ giải quyết những mâu thuẫn với từng nước chứ không thương thuyết với cả khối ASEAN.

Trung Quốc không mong gì hơn là Donald Trump tái đắc cử để họ chỉ phải đương đầu với một khối các nước dân chủ chia rẽ và bất lực, nhưng với Joe Biden họ sẽ phải đương đầu vối một mặt trận thống nhất và đoàn kết. Đó là điều họ lo ngại nhất.

Đinh Xuân Quân : Tôi tin rằng chính sách của Biden đối với Trung Quốc còn mạnh hơn là Trump. Về mậu dịch chính tờ Wall Street Journal cho là chính sách đối đầu với Trung Quốc của Trump thất bại hay là huề. Chưa có công nghiệp nào trở lại Hoa Kỳ.

Biden sẽ làm việc với đồng minh nhiều hơn, lấy lại thế THƯỢNG PHONG, nói ít làm nhiều và Trung Quốc không thể lộng hành như hiện nay. Trái ngược với tin tưởng của các cộng đồng Việt Nam cuồng Trump, chính sách Biden sẽ hữu hiệu hơn. Theo tôi, Biden có thể đi với EU và còn cả với Putin nữa để chống Trung Quốc.

BBC : Về tác động tới Việt Nam, và đối thoại nhân quyền Washington - Hà Nội sẽ có gì thay đổi dưới chính quyền Joe Biden ?

Đinh Xuân Quân : Tôi tin rằng Việt Nam sẽ gặp khó khăn hơn về nhân quyền và dân chủ, các giới đấu tranh ở Việt Nam sẽ có thêm đồng minh.

Nguyễn Gia Kiểng : Chính quyền cộng sản Việt Nam sẽ rất bối rối. Họ có tham dự hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về dân chủ và sau đó có được mời tham gia Liên minh các nền Dân chủ hay không ? Không tham gia thì không được vì kinh tế Việt Nam quá lệ thuộc các nước dân chủ, còn tham gia thì phải chấp nhận trên nguyên tắc chấm dứt chế độ độc tài.

BBC : Cuối cùng, xin quý vị cho biết nhận định về kết quả của cuộc bầu cử này tại Hoa Kỳ và vị thế của Mỹ trên thế giới ?

Nguyễn Gia Kiểng : Điều khiến thế giới ngạc nhiên không phải là Biden đã thắng mà là thành tích của Donald Trump.

Ông ta đã được 70 triệu người Mỹ, gần một nửa số người đi bầu, ủng hộ sau 4 năm cầm quyền làm nước Mỹ vừa chia rẽ vừa bị cô lập như chưa bao giờ thấy. Sự chia rẽ này không chỉ lớn về mức độ mà còn rất nghịch lý về bản chất. Những người nghèo cảm thấy bị bỏ rơi ủng hộ một tỷ phú chủ trương giảm thuế cho các công ty và những người giàu có, nghĩa là giảm ngân sách liên đới xã hội, trong khi phần lớn giai cấp khá giả lại ủng hộ Biden, một ứng cử viên chủ trương trước hết dành ưu tiên cho người nghèo. Nghịch lý này chứng tỏ nước Mỹ đã thương tổn rất nặng sau bốn thập niên mê mải chạy theo chủ nghĩa phóng khoáng (neoliberalism) khiến chênh lệch giàu nghèo trở thành quá đáng và gây ra vô số mâu thuẫn khác.

Nước Mỹ đã quá chia rẽ để có thể đóng góp một cách tích cực cho thắng lợi của dân chủ trên thế giới. Vai trò lãnh đạo thế giới dân chủ của Mỹ đã chấm dứt, nhưng đó không nhất thiết là một bất lợi. Trái lại một nước Mỹ khiêm tốn và thành thực sẽ đóng góp hữu hiệu hơn cho cố gắng đánh bại các chế độ độc tài và dân túy và thiết lập một trật tự dân chủ. Việt Nam sẽ là một trong những dân tộc may mắn sau cuộc bầu cử này.

Tiny Hà Giang

Nguồn : BBC, 17/11/2020

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: VOA tiếng Việt, BBC tiếng Việt
Read 524 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)