THÔNG LUẬN

Published in

Diễn đàn

24/02/2021

‘Bốc thăm’ kiểm tra kê khai tài sản : chống tham nhũng cũng ngẫu nhiên

Trân Văn

Nhiều người chưng hửng khi Bộ Lao động, thương binh và xã hội Việt Nam quyết định : Sẽ tổ chức bốc thăm để tiến hành kiểm tra mức độ trung thực khi kê khai tài sản, thu nhập của những cá nhân được lựa chọn ngẫu nhiên theo cách vừa kể !

"Biệt phủ" của ông Phạm Sỹ Quý, nguyên lãnh đạo Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Yên Bái. Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã kết luận ông Quý có vi phạm trong việc kê khai tài sản. Ảnh : NLĐ

Việc tổ chứcbốc thăm sẽ được thực hiện tại chín cơ quan thuộc Bộ Lao động, thương binh và xã hội. Tỷ lệlựa chọn ngẫu nhiên đểxác minh được khống chế ở mức 10% và được chỉ đạo là khi "bốc", ít nhất phải có một trong những người đứng đầu chín cơ quan này trúng "thăm" !

Sáng kiếnbốc thăm được Bộ Lao động, thương binh và xã hội quảng cáo là nhằm bảo đảm việc xác minh tài sản, thu nhập phải được tiến hành kịp thời, công khai, khách quan, trung thựctheo đúng tinh thần của các qui phạm pháp luật về phòng chống tham nhũng (1).

***

Trước giờ, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã soạn thảo – ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật về kê khai tài sản, thu nhập,đồng thời sử dụng những văn bản ấy như các công cụ để quảng bá quyết tâm, nỗ lực phòng – chống tham nhũng.

Tuy công cuộc phòng – chống tham nhũng được xác định là không có vùng cấm, không có ngoại lệ,song tờ khai tài sản, thu nhập của các viên chức thuộc diện phải kê khai tài sản, thu nhập lại được xác định là tài liệu mật. Đó là lý do thay vì điều tra xem tại sao tài sản của những cá nhân như : Ngô Văn Khánh – Phó Tổng Thanh tra chính phủ (2), Huỳnh Đức Thơ – Chủ tịch thành phố Đà Nẵng (3)… lại lớn tới mức làm thiên hạ choáng váng thì các cơ quan hữu trách chỉ tập trung truy tìm kẻ tiết lộ !

Một điểm khác phải lưu ý là việc kiểm tra mức độ chính xác, trung thực của các tờ khai chỉ được thực hiện theo kiểu có chọn lọc. Năm 2018, có khoảng 1.137.000 cá nhân phải kê khai tài sản, thu nhập nhưng Việt Nam chỉ kiểm tra tờ khai tài sản, thu nhập của 44 người (4). Đến 2020, số cá nhân đã nộp tờ khai tài sản, thu nhập là 1.081.235 người nhưng hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam cũng chỉ tổ chức xác minh mức độ chính xác, trung thực khi kê khai tài sản, thu nhập của 46 người (5) !

Sau hai thập niên thực hiệnkê khai tài sản, thu nhập,từ 2018 đến nay, mỗi năm, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam chỉ xác minh chưa tới 0,01% tờ khai tài sản, thu nhập của những viên chức thuộc diện phải khai !

Cuối tháng 10 năm ngoái, hệ thống công quyền Việt Nam ban hànhmột nghị định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị(Nghị định 130/2020/NĐ.CP) và bằng quyết định tổ chức bốc thăm, lựa chọn ngẫu nhiên xem ai thuộc trường hợp phải xác minh – kiểm tra mức độ chính xác, trung thực khi kê khai tài sản, thu nhập, Bộ Lao động, thương binh và xã hội trở thành một trong những cơ quan dẫn đầu trong việc thực thi Nghị định 130/2020/NĐ-CP.

Dù sao thì cũng phải cám ơn Nghị định 130/2020/NĐ-CP bởi ít nhất cũng có Bộ Lao động, thương binh và xã hội đi tiên phong, tổ chứcbốc thăm, lựa chọn ngẫu nhiên và 10% rõ ràng là hơn xa0,01% !

Tất nhiên 10% hơn hẳn 0%. Tháng 10 năm 2018, Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam nhiệm kỳ 12 ban hành Quy định 08-QĐ/TW xác định nêu gương là trách nhiệm của đảng viên, trước hết và trên hết là trách nhiệm của các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư và các Ủy viên còn lại của Ban chấp hành trung ương đảng. Ban chấp hành trung ương đảng khóa trước đã xác minh – kiểm tra mức độ chính xác, trung thực trong kê khai tài sản, thu nhập của bao nhiêu Ủy viên Ban chấp hành trung ương, đặc biệt là những Ủy viên được bầu vào Bộ Chính trị, Ban Bí thư ?

Liệu Ban chấp hành trung ương đảng nhiệm kỳ này có theo gương của Ban chấp hành trung ương đảng nhiệm kỳ trước : Tổ chức kê khai tài sản, thu nhập rồi cất, hay cũng tổ chức bốc thăm, lựa chọn ngẫu nhiên như sáng kiến của chính phủ ?

10% tuy buồn cười nhưng trong bối cảnhchống tham nhũng không có vùng cấm, không có ngoại lệ như đã biết và đang thấy thì 10% là đặc biệt hiếm, quý. Khi tất cả những đề nghị như phạt tù, tịch thu tài sản sung công… nếu các viên chức không thể giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản của họ đều đã bị gạt ra khỏi cả Luật Hình sự lẫn Luật Phòng chống tham nhũng (6) thì bốc thăm, lựa chọn ngẫu nhiên 10% để xử lý kỷ luật (nặng nhất là khai trừ khỏi đảng và cách chức) chính là giải an ủi !