Ngưng mua sợi bông Tân Cương, H&M bị loại khỏi các nền tảng thương mại điện tử Alibaba và JD.com.
H&M đang đứng trước nguy cơ bị người tiêu dùng Trung Quốc tẩy chay vì ngưng sử dụng bông đến từ Tân Cương. Ảnh Getty Images
H&M biến mất khỏi mạng Internet ở Trung Quốc khi chính phủ gây áp lực lên các nhãn hiệu giày và quần áo, đồng thời công bố lệnh trừng phạt hôm thứ Sáu đối với một số quan chức Anh trong một cuộc đấu tranh đang leo thang liên quan đến các cáo buộc đàn áp người thiểu số ở khu vực Tân Cương.
Các sản phẩm của H&M đã bị loại khỏi các nền tảng thương mại điện tử lớn bao gồm Alibaba và JD.com sau khi các phương tiện truyền thông nhà nước kêu gọi tẩy chay vì nhà bán lẻ Thụy Điển này đã quyết định ngừng mua bông từ Tân Cương. Điều đó làm ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận khách hàng của H&M ở một quốc gia có hơn một phần năm hoạt động mua sắm được thực hiện trực tuyến.
Làn sóng chấn động lan sang các thương hiệu khác khi hàng chục người nổi tiếng hủy hợp đồng quảng cáo với Nike, Adidas, Burberry, Uniqlo và Lacoste sau khi truyền thông nhà nước chỉ trích những thương hiệu bày tỏ lo ngại về Tân Cương.
Các thương hiệu đang phải vật lộn để đối phó với áp lực ở nước ngoài để tránh xa các vụ đàn áp mà vẫn tránh được sự trả đũa của Trung Quốc và không mất quyền tiếp cận một trong những thị trường lớn nhất và phát triển nhanh nhất. Áp lực đó đang gia tăng khi các nhà hoạt động nhân quyền đang vận động các nhà tài trợ rút khỏi Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh dự kiến diễn ra vào tháng 2 năm 2022.
Tencent, công ty vận hành trò chơi và dịch vụ tin nhắn WeChat phổ biến, đã thông báo rằng họ sẽ xóa trang phục do Burberry thiết kế khỏi một trò chơi điện thoại di động phổ biến.
Với một ứng dụng kiểm duyệt công nghệ cao được Trung Quốc và các chế độ độc tài khác sử dụng để xóa các kẻ thù chính trị khỏi các bức ảnh lịch sử, khoảng 500 cửa hàng của H&M ở Trung Quốc đã không xuất hiện trên ứng dụng gọi xe Didi Chuxing hoặc dịch vụ bản đồ do Alibaba và Baidu vận hành. Ứng dụng điện thoại thông minh của nó đã biến mất khỏi các cửa hàng ứng dụng.
Không rõ liệu các công ty có nhận được lệnh xóa bỏ sự hiện diện trực tuyến của H&M hay không, nhưng các doanh nghiệp Trung Quốc có lẽ sẽ tuân thủ mà không cần được thông báo. Các nhà quản lý có quyền hạn rộng rãi trong việc trừng phạt các công ty không ủng hộ chính sách của nhà nước.
Liên đoàn Thanh niên của Đảng cộng sản cầm quyền đã tiến hành các cuộc tấn công vào hôm thứ Tư nhằm vào H&M sau quyết định của Liên minh Châu Âu tham gia với Hoa Kỳ, Anh và Canada áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc bị cho là đàn áp người thiểu số ở Tân Cương.
Hôm thứ Sáu, chính phủ Trung Quốc đã công bố các hình phạt đối với 9 người Anh và 4 định chế. Họ bị cấm đến Trung Quốc hoặc giao dịch tài chính với các công dân và tổ chức của nước này.
Hơn 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số chủ yếu là Hồi giáo khác đã bị giam giữ trong các trại tạm giam ở Tân Cương, theo các chính phủ và nhà nghiên cứu nước ngoài. Các nhà chức trách ở đó bị cáo buộc đã áp dụng các biện pháp kiểm soát sinh sản cưỡng bức và cưỡng bức lao động.
Chính phủ Trung Quốc bác bỏ các cáo buộc đàn áp và nói rằng các trại này là để đào tạo nghề nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế và chống lại chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo.
Truyền thông nhà nước cáo buộc H&M và các thương hiệu khác thu lợi bất chính từ Trung Quốc trong khi lại chỉ trích nó. Điều đó đã khiến các nhà bán lẻ và công ty internet của Trung Quốc xa lánh nhà bán lẻ Thụy Điển này, mặc dù các thương hiệu khác vẫn có mặt trên các nền tảng thương mại điện tử.
Shaun Rein, giám đốc điều hành của Nhóm Nghiên cứu Thị trường Trung Quốc tại Thượng Hải cho biết : "Đó là một hình thức tự bảo tồn".
Rein cho biết sự giận dữ dâng lên đối với H&M ở mức nghiêm trọng nhất mà ông từng chứng kiến đối với một thương hiệu nước ngoài. Ông cho biết các công ty đang ở trong tình trạng rất dễ bị tổn hại vì điều này xảy ra vào thời điểm mà các cơ quan chống độc quyền của Trung Quốc và các cơ quan quản lý khác đang tăng cường giám sát các nhà khai thác internet.
"Nếu họ không chỉ trích, họ cũng sẽ gặp rắc rối," ông Rein nói.
Đảng cộng sản thường gây áp lực đối với quần áo, du lịch và các thương hiệu khác của nước ngoài về các hành động của chính phủ họ hoặc trong nỗ lực buộc họ phải chấp nhận lập trường của mình về Đài Loan, Tây Tạng và các vấn đề nhạy cảm khác.
Hầu hết đều tuân thủ vì Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhất, phát triển nhanh nhất đối với các thương hiệu thời trang, điện tử và tiêu dùng khác trên toàn cầu.
Trung Quốc là thị trường lớn thứ tư của H&M sau Đức, Hoa Kỳ và Anh và chiếm khoảng 5% doanh thu năm 2020.
Trung Quốc là thị trường lớn thứ ba của Nike sau Bắc Mỹ và Châu Âu.
Trung Quốc lớn chiếm 23% doanh số bán hàng toàn cầu của Nike trong quý kết thúc vào tháng 2, so với 36,5% ở Bắc Mỹ. Nhưng doanh thu của Trung Quốc đã tăng 51% so với một năm trước đó khi nhu cầu của người tiêu dùng phục hồi từ virus corona, trong khi doanh số bán hàng ở Bắc Mỹ giảm 10%.
Một cửa hàng của H&M ở Thượng Hải chỉ có một ít khách hàng vào chiều thứ Sáu.
"Tôi không biết về phản ứng dữ dội này. Tôi đến đây để mua một chiếc áo khoác cho mùa xuân vì H&M có giá cả hợp lý và thời trang," Wang Yuying, một người nghỉ hưu 52 tuổi đang mua sắm tại cửa hàng cho biết.
"Tôi vẫn sẽ mua một thứ gì đó vì tôi đã đến đây, nhưng nếu phản ứng dữ dội này kéo dài trong một thời gian nữa, tôi sẽ mua ít hơn từ thương hiệu này".
Một nhân viên bán hàng, yêu cầu giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề, cho biết có ít người mua sắm hơn nhiều so với những ngày thứ Sáu bình thường. Người bán hàng cho biết anh hiểu lý do tại sao người tiêu dùng tức giận nhưng cho biết nếu phản ứng dữ dội tiếp tục, nó sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của các nhân viên địa phương của các thương hiệu bị nhắm tới.
Hai trang phục nhân vật do Burberry thiết kế trong trò chơi di động nổi tiếng Honor of Kings của Tencent đã bị xóa, tài khoản mạng xã hội của trò chơi này cho biết hôm thứ Năm. Nó không đưa ra lý do.
Những người nổi tiếng bao gồm ít nhất một người Duy Ngô Nhĩ tuyên bố họ đã chấm dứt các giao dịch quảng cáo với các thương hiệu giày và quần áo nước ngoài.
Gulnazar, một nữ diễn viên đến từ Tân Cương, cho biết cô ấy đang cắt đứt quan hệ với Puma. Trên tài khoản mạng xã hội của mình, Gulnazar cho biết cô "kiên quyết chống lại mọi nỗ lực nhằm làm mất uy tín của Trung Quốc".
Ca sĩ Eason Chan và Angelababy của Hồng Kông tuyên bố họ cắt đứt quan hệ với Adidas. Nữ diễn viên Zhou Dongyu ngưng quảng cáo cho Burberry. Diễn viên Nghê Ni và Jing Boran đoạn tuyệt với Uniqlo.
Song Qian, một ca sĩ và cựu thành viên của nhóm nhạc pop Hàn Quốc f(x), người còn được gọi là Victoria Song, và diễn viên Huang Xuan đã thông báo trước đó họ đã kết thúc hợp đồng quảng cáo với H&M.
Tại Hồng Kông, nhà lập pháp ủng hộ Bắc Kinh, Regina Ip cho biết trong một bài đăng trên Twitter rằng bà sẽ ngừng mua Burberry, một trong những thương hiệu bà yêu thích.
Bà nói : "Tôi cùng cả nước tẩy chay những công ty tung tin dối trá về Tân Cương.
Không phải tất cả các thương hiệu đều tránh việc dùng nguồn cung ứng ở Tân Cương.
Thương hiệu giày thể thao FILA của Hàn Quốc cho biết hôm thứ Sáu rằng công ty này mua bông từ Tân Cương và sẽ tiếp tục làm như vậy.
Trên tài khoản mạng xã hội của mình, FILA Trung Quốc cho biết họ đã bắt đầu quá trình rút khỏi Sáng kiến Bông tốt hơn, một nhóm công nghiệp thúc đẩy các tiêu chuẩn về môi trường và lao động.
Thông báo của H&M vào năm ngoái rằng họ sẽ không sử dụng bông Tân Cương nữa trích dẫn động thái của BCI là ngừng cấp phép cho bông từ khu vực này vì rất khó xác định cách sản xuất bông.
Không rõ tại sao Đảng Cộng Sản lại nhắm vào H&M, công ty này có biểu hiện lo lắng về Tân Cương tương tự như các công ty khác. Tuy nhiên, nguồn gốc Thụy Điển có thể bị các nhà lãnh đạo Trung Quốc coi là dễ bị áp lực hơn do quy mô nhỏ.
Quan hệ giữa Bắc Kinh và Stockholm trở nên căng thẳng kể từ năm 2015 khi một nhà xuất bản người Thụy Điển gốc Hoa biến mất khỏi Thái Lan và xuất hiện ở Trung Quốc. Đại sứ Trung Quốc đã khiến chính phủ Thụy Điển tức giận khi gọi họ là "võ sĩ quyền anh hạng nhẹ" trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình.
Zen Soo, Joe McDonald
Nguyên tác : China erasing H&M from internet amid Xinjiang backlash, AP, 7/03/2021
Anh Khoa dịch
Nguồn : VNTB, 27/03/2021
___
McDonald báo cáo từ Bắc Kinh.
Các nhà nghiên cứu của Associated Press, Yu Bing ở Bắc Kinh và Chen Si ở Thượng Hải đã đóng góp.