Việt Nam chỉ còn đúng một nước chọn
Viết từ Sài Gòn, RFA, 28/4/2022
Cho đến lúc này, Việt Nam vốn dĩ quen đi hai chân trên hai thái cực và đã đến đoạn đường mà hai thái cực đó giãn rộng đến độ nguy cơ không thể tiếp tục đi được nữa, phải chọn một trong hai thái cực, Mỹ, phương Tây hay Nga, Trung ? Có lẽ, Việt Nam không còn chọn lựa nào khác ngoài Mỹ, phương Tây.
Việt Nam đã đu dây đến đoạn đường mà hai thái cực đó giãn rộng đến độ không thể tiếp tục đi được nữa, phải chọn một trong hai thái cực, Mỹ và phương Tây hay Nga và Trung
Trích từ RFA : "Ngày 21/4, tại cuộc họp báo hàng tuần, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết, Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ hai bên sẽ diễn ra từ ngày 12 – 13/5 tại Thủ đô Washington DC (Hoa Kỳ). Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã nhận lời của Tổng thống Joe Biden, dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự hội nghị, thăm và làm việc tại Hoa Kỳ và Liên Hợp Quốc. Đây sẽ là một chuyến xuất ngoại hết sức khó khăn của Thủ tướng Phạm Minh Chính sau những biến cố đầy tai tiếng, cho thấy Hà Nội đã không còn che giấu việc chọn phe. Sau khi Nga xâm lược Ukraine từ ngày 24/2, Việt Nam đã đi theo sự dẫn dắt của Nga và Trung Quốc, ra mặt đối kháng với Hoa Kỳ, chống lại các nước dân chủ, chống lại hệ thống luật pháp quốc tế ở Liên Hiệp Quốc và trên bàn cờ địa-chính trị cả ở khu vực lẫn quốc tế".
Nhìn từ bề ngoài, sẽ thấy việc chọn Mỹ, phương Tây là mơ hồ và khó xảy ra với Việt Nam lúc này, và các lá phiếu ở Liên Hiệp Quốc của Việt Nam ngầm ủng hộ Nga càng củng cố hơn lập luận cho rằng Việt Nam vẫn chọn Nga và Trung Quốc, kỳ thực, câu chuyện không chỉ 50/50 ngã về Mỹ, phương Tây mà có lẽ, tỉ lệ chọn Mỹ, phương Tây còn cao hơn nhiều. Vì đó là thế bắt buộc, dù muốn hay không muốn !
Bởi lựa chọn của Việt Nam lúc này tùy thuộc vào hai yếu tố vô cùng quan trọng gồm đối nội và đối ngoại, hai yếu tố này lại liên quan đến rất nhiều câu hỏi giữa Nhân Luân hay Ý Thức Hệ ? Chấp nhận trở thành thái thú tàu hay giữ cương vị lãnh đạo ? Đi đến Tự Do Chính Trị trong khu vực hay Tùy Thuộc Chính Trị Bắc Quyền ? Tất cả những câu hỏi này nhức nhối hơn bao giờ hết.
Về khía cạnh Nhân Luân hay Ý Thức Hệ, rõ ràng, Nhân Luân vẫn là vấn đề cốt lõi của phát triển thế giới loài người và đặc biệt phát triển quốc gia, dân tộc. Trong một quãng thời gian ngắn, ý thức hệ cộng sản là vô cùng quan trọng đối với một dân tộc đã lún quá sâu trong loại hình chính trị trung ương tập quyền và có tâm tính tự phát như Việt Nam. Tuy cơ hội tiếp cận văn minh phương Tây là rất cao nhưng trong tư thế thuộc địa, việc cởi trói của một dân tộc nếu dựa vào sức mạnh của một "mẫu quốc" sẽ không toàn triệt. Rõ ràng ý thức hệ cộng sản dù nhìn theo hướng nào thì đó cũng là ác chủ bài để triệt tiêu ý thức hệ trung ương tập quyền mà lâu nay người là quen miệng gọi chế độ phong kiến tại Việt Nam.
Nhưng sứ mệnh của ý thức hệ này đã chấm dứt cách đây hơn nửa thế kỉ tại Việt Nam, giai đoạn càng về sau, chiếc áo ý thức hệ cộng sản đã bị người ta dán lên đủ các loại hoa hòe để bịp nhau trong khu vực và quốc tế, Liên Xô, Trung Quốc cũng đã khoác lên đảng cộng sản Việt Nam những chiếc áo như thế. Và kết quả thì như thế nào ? Khi cần thiết, Trung Quốc xua quân xâm lược Việt Nam, khi cần thiết, Liên Xô bỏ mặc người anh em cộng sản Việt Nam. Bởi ý thức hệ cộng sản với cái tên mỹ miều là Quốc tế cộng sản chỉ là trò lừa bịp. Người cộng sản Việt Nam thừa sức để hiểu như vậy. Nhưng Việt Nam thời đó chưa phát triển, nghèo đói, biết bám víu vào ai ngoài hai anh cộng sản vừa tỏ ra quân tử và giấu bản chất ngụy quân tử và chơi bẩn này ?
Và, cho đến lúc này, nói gì thì nói, lượng vũ khí viện trợ từ Liên Xô, Trung Quốc, đặc biệt là Liên Xô theo diện bánh ít trao đi bánh qui trả lại, anh cho em vũ khí, em cho lại anh lúa gạo, trái cây, chuối, bò heo gà… là nhiều vô kể. Và cơ số vũ khí ấy là nền tảng trong sức mạnh quốc phòng Việt Nam. Thế nhưng trong gần ba tháng, chính các loại vũ khí Liên Xô – bây giờ là Nga cung cấp cho Việt Nam đã rụng như sung trên chiến trường Ukraine, một quốc gia nhỏ và văn minh kề cận Nga. Tuyên bố chiếm Ukraine trong một tuần của Putin trở thành câu nói giễu nhại của các chính khách quốc tế và hơn hết là Nga trở thành thằng hề khắm của quốc tế, Putin trở thành hung đế tàn ác… Điều này khiến cho mọi nước chơi với Liên Xô trước đây và Nga bây giờ phải nhìn lại, suy nghĩ lại.
Trích từ RFA : "Hoa Kỳ, với các nước ASEAN ? Cộng đồng quốc tế sẽ nhắc lại tuyên bố xanh rờn của Thủ tướng Chính rằng, Việt Nam không bao giờ chọn phe, Việt Nam chỉ chọn lẽ phải. Vậy "lẽ phải" của Việt nam ở đâu ? Là chiến tranh xâm lược ? Là tàn sát dân thường ? Là tự do áp dụng chính sách diệt chủng như ở Ukraine ? Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – ASEAN được coi là cơ hội để chính phủ Biden thúc đẩy quan hệ song phương với ASEAN, mở rộng tầm nhìn về một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP) và kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Hơn ai hết, vị Thủ tướng Việt Nam biết rằng, kinh tế Việt Nam tùy thuộc rất lớn vào thị trường Hoa Kỳ với số xuất siêu lên tới 81 tỷ USD (đồng thời nhập siêu từ Trung Quốc 54 tỷ USD) trong năm 2021. Chỉ cần Mỹ đóng cửa một số mặt hàng xuất cảng của Việt Nam, cấm vận một số công ty và ngân hàng Việt Nam (đang đội lốt để tuồn hàng Tàu sang Mỹ) thì hậu quả sẽ khôn lường".
Thế nhưng Việt Nam thì sao ? Vì mục tiêu bảo trì, bảo dưỡng kho vũ khí đã mua từ Nga mà chấp nhận nhiều vấn đề trái khoáy. Đặc biệt, chấp nhận tập trận chung với Nga. Bởi hiện tại, sau gần ba tháng xâm lăng Ukraine, Nga đã cho thế giới nhận biết vũ khí của họ lợi hại cỡ nào, đâu là điểm mạnh và đâu là điểm yếu của vũ khí Nga, muốn triệt tiêu vũ khí Nga người ta cần làm gì… Mối nguy của Việt Nam hết sức cao, bởi phép thử Nga – Ukraine cho thấy rằng vũ khí của Liên Xô – Nga chỉ còn là thứ đồ chơi cũ kĩ, không đáng nói, và ngay trong thời chiến tranh Nam – Bắc Việt Nam, Liên Xô cũng chỉ cung cấp cho Việt Nam tên lửa Sam, kĩ sư Việt Nam phải độ thành Sam II mới có cơ hội đánh nhau với không quân miền Nam. Vậy thì hiện tại, liệu kho vũ khí vốn có số lượng xuất xứ Nga đồ sộ như vậy có gây sợ cho Trung Quốc hay không ?
Vấn đề then chốt để Việt Nam phải thân Mỹ, phương Tây nằm ở khía cạnh Nhân Luân chứ không còn là Ý Thức Hệ, bởi ý thức hệ cộng sản đã chính thức hết sứ mệnh lịch sử của nó, đã đến lúc người ta tự đặt câu hỏi rằng tiếp tục tiến bộ hay lùi trở về thời nô lệ, Bắc thuộc ? Phát triển, cường thịnh hay trở thành bãi rác quốc tế ? Hệ thống chính trị độc lập hay làm thái thú ?
Bởi lẽ ngay lúc này, nếu đặt câu hỏi Mỹ có cần Việt Nam hay không ? Mỹ có sẵn sàng bắt tay hợp tác với Việt Nam hay không ? Thì rõ ràng, có nhắm mắt cũng nhìn thấy Mỹ rất cần Việt Nam và Việt Nam rất cần Mỹ. Mỹ cần Việt Nam đứng vai trò tiền trạm, người hợp tác tin cậy để ổn định khu vực Thái Bình Dương và hơn hết, Mỹ cần một đối tác chiến lược sâu bền trong vấn đề kinh tế hàng hải trên khu vực Thái Bình Dương. Và, Việt Nam cũng cần Mỹ, rất cần Mỹ trong vấn đề cân bằng trọng lực quân sự trên Thái Bình Dương trước Trung Quốc và ngay cả trên đất liền. Bởi giả định có chiến tranh xảy ra, Trung Quốc xâm lược Trường Sa, Bắc Việt, thì vũ khí Nga – Xô sẽ chẳng là gì. Đương nhiên yếu tố con người, quân đội là quan trọng nhất, nhưng thời đại kĩ thuật, chiến tranh kĩ thuật, một cú bấm nút có thể tương đương với cuộc đổ bộ vài sư đoàn. Và các sư đoàn, con người chỉ đóng vai trò tiếp quản và trấn/ấn định chủ quyền là chính.
Hơn nữa, nói về tâm lý nhân dân, một khi chính phủ, đảng, nhà nước Việt Nam chọn hướng tiến bộ, chọn Mỹ thì nhân dân sẽ vỗ tay, sức sống dân tộc bừng dậy, ngược lại, chọn Trung Quốc thì đó là một lựa chọn khiến cho nhân dân thất vọng và không chừng, đó là cách chọc giận nhân dân. Và không có gì đáng sợ bằng việc đám đông nhân dân nổi giận. Hơn nữa, kinh tế Việt Nam trong những năm sắp tới, hầu như mũi nhọn lại buộc phải dựa trên kinh tế biển và hàng hải. Nếu bây giờ Trung Quốc đánh nốt Trường Sa và thực thi đường chín đoạn một cách toàn triệt thì Việt Nam sớm muộn cũng thành một tỉnh của Trung Quốc, bởi lấy được biển rồi thì chẳng tốn viên đạn nào để tiến vào đất liền, lúc đó, những quả bom tiền sẽ lên tiếng thay cho súng đạn.
Một khi Trung Quốc nắm bá chủ biển Đông, Thái Bình Dương trở thành sân nhà, tài sản của họ thì rất khó để biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo trên thế giới. Và chỉ cần nắm biển Đông với trữ lượng đất hiếm, với vai trò cửa ngõ hàng hải thế giới và cũng là cánh cửa an ninh vô cùng quan trọng trên hải trình quốc tế, xem như Trung Quốc đã nắm bửu bối trong tay và việc làm thay đổi trục sức mạnh của thế giới không phải là khó khăn của họ. Đây mới là mối bận tâm lớn nhất của Mỹ, phương Tây. Và Mỹ cũng chẳng dại gì để Việt Nam lâm vào thế bí để rồi trở thành thuộc địa của Trung Quốc.
Và Mỹ chắc cũng không đến nỗi mù mờ về lịch sử ngàn năm Bắc thuộc của Việt Nam, họ cũng thừa biết lãnh đạo Việt Nam, cho dù là cộng sản hay Cộng Hòa hay gì nữa thì chẳng có ai dại chấp nhận trở thành thái thú của Trung Quốc. Bởi chiêu bài vốn rất cũ kĩ của Trung Quốc lặp lại nhiều lần trong lịch sử là quan sát, chiêu dụ, đánh úp và nhốt vào chuồng, biến chư hầu thành vật nuôi, con thịt. Một khi các lãnh đạo Việt Nam bị rơi vào tình thế làm thái thú cho Trung Quốc, thì đương nhiên mọi ưu tiên và chiêu dụ bấy lâu nay sẽ biến mất và thay vào đó là quân đội Trung Quốc có mặt khắp lãnh thổ Việt Nam kéo theo quyền giám sát tối cao của các thứ sử người Trung Quốc trên đất nước hình chữ S này, không chừng cả bán đảo Đông Dương. Và lúc đó, các thái thú lại trở thành con thịt mập béo đầu tiên của họ.
Với viễn cảnh như vậy, nhà lãnh đạo Việt Nam hình như không còn cách lựa chọn nào khác là ngả về phương Tây, tìm liên minh với Mỹ và tìm một lối đi tiến bộ. Bởi điều này vừa có lợi cho quốc dân, vừa có lợi cho quyền lực và chỗ đứng trên chính trường. Và, hình như chỉ có lựa chọn này mới chặn đứng được âm mưu xâm lược (mà khả năng xảy ra của nó rất cao) của Trung Quốc trên biển Đông và lãnh thổ Việt Nam trong thời gian sắp tới !
Viết từ Sài Gòn
Nguồn : RFA, 28/04/2022 (VietTuSaiGon's blog)
**********************
Quan hệ Việt-Nga có đặt Hoa Kỳ vào thế khó "quyết" ?
RFA, 27/04/2022
Báo Asia Times mới đây có bài phân tích của tác giả David Hutt với tựa đề "Russia-Vietnam ties put US in a sanctions dilemma" đại ý cho rằng, Việt Nam có thể sớm bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ vì tiếp tục quan hệ quân sự với Nga, khi phương Tây tìm kiếm các biện pháp bổ sung để trừng phạt Moscow vì cuộc xâm lược Ukraine.
Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (giữa) xem lễ duyệt binh của lực lượng bảo vệ danh dự trong lễ đặt vòng hoa tại Lăng mộ Chiến sĩ vô danh ở Moskvavào ngày 1 tháng 12 năm 2021. (Ảnh minh họa) Alexander Nemenov / AFP
Hà Nội liên tục gây "bất ngờ’
Việt Nam, đồng minh thân cận nhất của Moskvaở Đông Nam Á, đã khiến các quan chức Mỹ bất ngờ khi bỏ phiếu trắng trong các nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc chống lại Nga đồng thời nằm trong số các quốc gia bỏ phiếu phản đối loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc.
Mới đây, Việt Nam lại tiếp tục rơi vào "điểm nóng tiềm ẩn về ngoại giao" sau khi truyền thông nhà nước Nga đưa tin rằng Moscow đang lên kế hoạch cho một cuộc diễn tập quân sự chung giữa Nga và Việt Nam vào cuối năm nay.
Từ những động thái "bất ngờ" liên tiếp của Chính phủ Hà Nội đưa ra trong bối cảnh phương Tây đang áp đặt các lệnh trừng phạt lên Nga vì cuộc chiến xâm lược Ukraine, nhiều chuyên gia đặt giả thuyết, liệu Mỹ sẽ trừng phạt Việt Nam theo Đạo luật CAATSA ?
CAATSA - Countering America's Adversaries Through Sanctions Act, là một luật liên bang Hoa Kỳ nhằm áp đặt lệnh trừng phạt vào Iran, Bắc Triều Tiên và Nga. Dự luật đã được thông qua tại Quốc hội thứ 115 với tỷ lệ bỏ phiếu 98 thuận và hai chống tại Thượng viện Hoa Kỳ.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore vào ngày 27/4 nhận định với RFA :
"Việt Nam và Nga có tập trận hay không, hiện nay chưa có gì chính thức. Nếu có tập, thì rõ ràng là không bình thường, nhưng cũng không có gì sai, không sai với bất kỳ ai, nhất là với Mỹ. Việt Nam và Nga mà tập trận, thì Việt Nam không ngại gì Mỹ trừng phạt hay cấm vận. Việt Nam họ tin vào một kiến trúc an ninh đa cực, chứ không tin vào kiến trúc đơn cực. Nếu Mỹ và phương Tây tự thấy có ảnh hưởng gì, thì hãy hành động. Việt Nam họ chỉ có một phe để chọn : đấy là các nguyên tắc luật mà Liên Hợp Quốc đã đề ra. Bây giờ chưa có chiến tranh, chưa có nước nào xâm lược Việt Nam, thì Việt Nam họ có chính sách quốc phòng bốn không. Cá nhân tôi thấy Việt Nam không cần tập trận với nước ngoài lúc này, vì Việt Nam đang có kế hoạch tập trận với một số nước, trong đó có Mỹ, Nga...".
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam - Lê Thị Thu Hằng tại cuộc họp báo ngày 21/4, khi được yêu cầu bình luận về cuộc tập trận sắp diễn ra với Nga cho biết, cuộc tập trận quân sự với Nga là nhằm "tăng cường hợp tác, hữu nghị vì hòa bình".
Cùng lúc tờ Asia Times dẫn lời quan chức quân đội Nga, Đại tá Ivan Taraev cho biết cuộc tập trận chung, có khả năng được đặt tên là "Liên minh lục địa 2022", nhằm "nâng cao kỹ năng thực hành của các chỉ huy và binh sĩ trong việc tổ chức các hoạt động huấn luyện và quản lý các đơn vị trong tình huống khó khăn".
Đại diện hai bên Việt Nam và Nga đều đưa ra những biện luận được coi là nhất quán về các hoạt động quân sự sắp đến, tuy nhiên điều đó vẫn còn là dấu chấm hỏi lớn đối với các chuyên gia quan sát tình hình chính trị cả trong và ở ngoài nước. Luật sư Vũ Đức Khanh, một nhà quan sát tình hình chính trị Việt Nam từ Canada hôm 27/4 nhận định với RFA :
"Cho tới nay chưa có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy Mỹ sẽ ‘làm khó’ Việt Nam về vấn đề mua vũ khí của Nga hay lập trường bảo vệ Nga trước sự lên án của cộng đồng quốc tế về cuộc xâm lăng Ukraine. Ngoại giao vẫn là kênh liên lạc ưu tiên của cả hai bên. Tuy nhiên, nếu chiến tranh Nga-Ukraine vẫn tiếp tục và có khả năng lan ra, và Hà Nội vẫn không thay đổi quan điểm thì thế ngoại giao cân bằng của họ sẽ không còn nữa".
Theo ông Khanh, đường lối tốt nhất của ngoại giao Việt Nam là ‘hội nhập và chia sẻ’ những giá trị chung của nhân loại. Với nền tảng của cơ sở hạ tầng kinh tế hiện nay, Việt Nam không có quyền lợi gì để không có những bước đột phá mới. Ông Khanh giải thích thêm vì sao Mỹ chưa làm khó Việt Nam :
"Với vị trí địa lý chiến lược, Việt Nam luôn là điểm nóng của sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc trong khu vực và trên thế giới. Từ kẻ thù trở thành đối tác, sau 47 năm kể từ khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc, Mỹ vẫn nhất quán với chủ trương từng bước tâm phục người dân Việt Nam. Chặng đường 27 năm từ khi hai nước chính thức bình thường hóa bang giao là một trong những trường hợp đáng quan tâm cần được nghiên cứu để rút ra bài học kinh nghiệm. Đối với các chiến lược gia của Washington, việc Hà Nội thay đổi thể chế chỉ còn là vấn đề thời gian. Muốn nước nhanh sôi thì tăng lửa, nếu không muốn thì chỉ để lửa liu riu hoặc rút củi ra cũng được".
Luật sư Vũ Đức Khanh cho rằng, nếu nhìn kỹ, quan hệ Việt-Mỹ ngày nay phải gọi là Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vì dường như đã không còn vùng cấm kỵ và cũng không có gì là không chiến lược khi lợi ích của hai nước rất tương đồng. Hà Nội thường nói bóng gió rằng quan trọng của quan hệ Việt-Mỹ là thực chất, hiệu quả chứ không phải là tên gọi.
Lãnh đạo Việt Nam, được truyền thông nhà nước trích dẫn, luôn nhìn nhận mối quan hệ đó là : ‘Việt Nam luôn coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng nhất và mong muốn Hoa Kỳ cũng thực chất trong cả lời nói lẫn hành động’.
Tuy vậy, theo Luật sư Khanh, điều đó không có nghĩa là không có vấn đề phức tạp trong bang giao giữa hai nước. Tuy nhiên, luật sư Khanh cho rằng Hoa Kỳ vẫn thấy Việt Nam như một đối tác cần thiết và cả hai nước vẫn có thể đạt được những điều mong đợi mà không nhất thiết là ‘đồng minh’ !
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu (phải) và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch duyệt đội danh dự ở Hà Nội hôm 23/1/2018. AP.
Việt Nam vẫn đang chọn phe
Trở lại với bài viết trên tờ Asia Times, Đạo luật CAATSA có nhiều điều khoản đe dọa trừng phạt đối với bất kỳ quốc gia nào mua vũ khí từ Nga.
Nga là nhà cung cấp vũ khí quân sự lớn nhất của Việt Nam, với gần 80% thiết bị quân sự của Hà Nội có nguồn gốc từ Moscow kể từ năm 2000, theo số liệu của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm.
Trong một bài báo được công bố vào tháng trước, các nhà phân tích an ninh Ian Storey và William Choong suy đoán rằng sau khi Nga xâm lược Ukraine, Washington có thể báo hiệu rằng họ đã sẵn sàng áp đặt các lệnh trừng phạt CAATSA đối với các nước Đông Nam Á đang lên kế hoạch mua thiết bị quân sự mới từ Nga.
Về khía cạnh này, Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ hôm 27/4 giải thích rằng, có một số vấn đề liên quan đến mối quan hệ giữa Việt Nam với Nga và Mỹ. Thứ nhất, vì mối quan hệ mang tính lịch sử nên phần lớn vũ khí mà Việt Nam hiện sử dụng có nguồn gốc từ Nga. Việt Nam do đó muốn duy trì mối quan hệ tốt với Nga để có thể mua các phụ tùng và dịch vụ bảo dưỡng cho các vũ khí này. Thứ hai theo ông Vũ, Việt Nam mua vũ khí của Nga dễ tham nhũng hơn khi so với mua của các nước phương Tây. Vì vậy mà giới tướng lĩnh Việt Nam thích mua vũ khí của Nga hơn. Ông Vũ nói tiếp :
"Thứ ba, giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam hiện nay nếu từng được du học thì đa phần được đào tạo chủ yếu từ Nga và các nước trong Liên bang Sô Viết nên họ có một cảm tình đặc biệt với Nga.
Thứ tư, chính thể cộng sản Việt Nam hiện nay là một chính thể độc tài ; và vì vậy mà giới cầm quyền Việt Nam cảm thấy có một sự gần gũi với các chính thể độc đoán khác như Nga và Trung Quốc. Đó là lý do mà trên các diễn đàn quốc tế, Việt Nam thường chọn vị trí gần với Nga và Trung Quốc hơn là các nước dân chủ phương Tây".
Thứ năm theo Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ, mua vũ khí một nước thì sẽ phụ thuộc vào việc cung cấp phụ tùng và đào tạo sử dụng vũ khí, phương thức tác chiến của nước đó. Nhà cầm quyền ở Việt Nam hiện nay muốn duy trì thể chế độc đoán do đó có xu hướng cảm thấy yên tâm hơn khi phụ thuộc vào một chính thể độc đoán như Nga hơn là muốn phụ thuộc vào một nước dân chủ như Mỹ.
Nga là một nước độc đoán và do đó họ không có ý định can thiệp vào Việt Nam để biến Việt Nam thành một nước dân chủ. Ngược lại theo ông Vũ, giới cầm quyền Việt Nam lo ngại người Mỹ giúp làm một cuộc cách mạng nhung lật đổ chế độ độc tài hiện nay nhằm chuyển sang một thể chế dân chủ. Bởi khi Việt Nam trở thành một nước dân chủ thì hiển nhiên Việt Nam sẽ ngay lập tức hướng đến Mỹ và phương Tây, thắt chặt mối quan hệ với họ, và tự nhiên trở thành một đồng minh.
Từ mối liên hệ trên, tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ cho biết thêm những vấn đề khác liên quan đến mối quan hệ với Trung Quốc :
"Trong mối quan hệ với Trung Quốc, Hoa Kỳ và Việt Nam có những điểm tương đồng. Việt Nam lo ngại Trung Quốc độc chiếm và khống chế Biển Đông và như vậy vừa đe dọa an ninh Việt Nam, vừa triệt đường sống của Việt Nam. Đe dọa an ninh Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc đe dọa an ninh giới cầm quyền Việt Nam nên chắc chắn giới cầm quyền Việt Nam không muốn thấy điều này. Hiện nay, tính chính danh của đảng cộng sản chỉ còn ở khả năng bảo đảm một sự phát triển về kinh tế cho quốc gia. Vì vậy việc triệt đường kinh tế của Việt Nam sẽ một cách gián tiếp làm mất tính chính danh của giới cộng sản cầm quyền. Giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam do đó luôn tìm cách ngăn chặn việc Trung Quốc độc chiếm Biển Đông".
Ông Nguyễn Huy Vũ cho rằng, Hoa Kỳ cũng lo ngại trường hợp Trung Quốc độc chiếm Biển Đông rồi từ đó khống chế hải lộ từ Ấn Độ Dương sang Thái Bình Dương. Nếu điều đó xảy ra, Trung Quốc sẽ bị áp lực và sẽ tìm cách hình thành nên hệ thống đồng minh ở khu vực này, thậm chí hải quân Trung Quốc có thể vượt Thái Bình Dương mà vươn tới bờ biển của Hoa Kỳ. Một khi Trung Quốc khống chế được Biển Đông, Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với một rủi ro an ninh lớn hơn.
Ông Vũ phân tích tiếp :
"Khi Việt Nam công bố chính sách 4 Không gồm không liên minh, không liên kết nước này chống nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự, và không sử dụng vũ lực trong các quan hệ quốc tế, thì hàm ý của giới cầm quyền Việt Nam đó là họ muốn gửi một thông điệp đến Trung Quốc rằng Việt Nam chấp nhận chính sách khấu đầu, sẽ không thực hiện các hành động vũ lực hay có ý gì khác làm tổn hại đến an ninh của Trung Quốc. Với chính sách như vậy, Việt Nam sẽ không tìm kiếm một mối quan hệ đồng minh nào với Hoa Kỳ trong thời điểm hiện tại. Do đó không có gì ngạc nhiên khi Việt Nam không mặn mà với các hoạt động giúp thúc đẩy nhanh chóng mối quan hệ quân sự và chính trị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ".
Ở phía Hoa Kỳ theo ông Vũ, chính quyền Hoa Kỳ đang tìm kiếm một mối quan hệ thân thiện với Việt Nam và cố gắng giúp đỡ Việt Nam có những trang bị tốt hơn cho quân đội, bởi vì một quân đội Việt Nam mạnh chống lại sự bành trướng của Trung Quốc sẽ đem lại lợi ích cho Hoa Kỳ.
Và cuối cùng Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ kết luận, nhiều khả năng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục duy trì cách tiếp cận thực tế với Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam cần duy trì mối quan hệ với Nga. Việt Nam có thể được ngó lơ để tiếp tục mối quan hệ với Nga nhằm duy tu, bảo trì vũ khí, cũng như nhận những sự trợ giúp về đào tạo quân sự từ Nga. Tuy vậy ông Vũ dự đoán, Việt Nam có thể sẽ nhận những cảnh báo rằng nếu gia tăng việc mua thêm vũ khí mới từ Nga thì Việt Nam sẽ nhận những trừng phạt một cách thích hợp. Hoa Kỳ nhiều khả năng sẽ thực hiện điều này vì theo ông Vũ, nếu không thực hiện những trừng phạt, tiếng nói và lời đe dọa của họ sẽ không còn giá trị cho các nước khác.
Nguồn : RFA, 27/04/2022