Sau 17 năm phòng chống tham nhũng, kể từ thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (2005), đến nay Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng vẫn phải nhìn nhận : "Tham nhũng, tiêu cực vẫn là một trong những "kẻ thù hung ác", nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ta".
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu kết luận hội nghị. Ảnh : Trí Dũng/TTXVN
Lên tiếng tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng giai đoạn 2012-2022, ông Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo trung ương nói : "Đây là một hội nghị có ý nghĩa rất quan trọng, bàn về những vấn đề liên quan đến "chống giặc nội xâm", giữ gìn sự trong sạch, vững mạnh của Đảng và hệ thống chính trị ; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta ; được cán bộ, đảng viên và nhân dân rất quan tâm, đặt nhiều kỳ vọng".
Ông cũng lưu ý : "Sự có mặt đông đủ của Bộ Chính trị (18 người), Ban Bí thư, các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt các ban, bộ, ngành trung ương và toàn bộ 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với gần 500 đại biểu dự họp trực tiếp và hơn 80.000 đại biểu dự họp trực tuyến tại hơn 4.000 điểm cầu trong cả nước (nhiều tỉnh, thành phố kết nối đến cấp huyện, xã) đã thể hiện ý thức trách nhiệm, tinh thần nghiêm túc và quyết tâm cao của toàn Đảng ta trong việc kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực".
Thế nhưng, truyện dài chống tham nhũng của ông Nguyễn Phú Trọng, bắt đầu quyết liệt từ khóa đảng XI, nay đã qua khóa XIII, tổng cộng hơn 10 năm mà việc thi hành các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 các khóa XI, XII, XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng vẫn chưa ra cơm cháo gì là tại sao ?
Tại vì, theo ông Trọng : "Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng phải thẳng thắn thừa nhận rằng : Công tác phòng chống tham nhũng vẫn còn những hạn chế, tồn tại như trong báo cáo đã nêu. Đó là : "Một số bộ, ban, ngành, địa phương chưa có quyết tâm cao, chưa có sự chuyển biến mạnh. Việc phát hiện, xử lý tham nhũng vẫn còn hạn chế ; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát còn thấp ; việc tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý tham nhũng trong nội bộ, cơ quan, đơn vị còn là khâu yếu".
Những hạn chế này cho thấy đảng duy nhất cầm quyền đã thất bại trong công tác "tự phát hiện và xử lý tham nhũng trong nội bộ", và là một tệ nạn tồn tại lâu dài không sao giải quyết được. Trong số những thiếu sót có tình trạng bao che, nể nang, giơ cao đánh khẽ, cha chung không ai khóc hay làm ngơ để cùng hưởng.
Do đó, ông Trọng đã nhìn nhận : "Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Tham nhũng trên một số lĩnh vực vẫn nghiêm trọng, phức tạp, với những biểu hiện ngày càng tinh vi, xảo trá, gây bức xúc trong xã hội. Tham nhũng, tiêu cực vẫn là một trong những "kẻ thù hung ác", nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ta".
Vẫn trơ ra
Lời than phiền của ông Trọng không mới, vì vào ngày 20/1/2022, khi Ban Nội chính Trung ương tổ chức cuộc họp thông tin về kết quả phiên họp thứ 21 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, ông Trọng đã nói : "Vì sao chúng ta chống tham nhũng mạnh mẽ, quyết liệt như thế nhưng những người thực hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực không thấy xấu hổ mà vẫn trơ ra đó ?".
Câu nói của ông Trọng đã được Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Thái Học thuật lại. Ông Trọng còn đặt câu hỏi : "Sai phạm xảy ra ngay trong quá trình kiểm tra. Liệu có ai là chỗ dựa, có ai chống lưng cho hành vi tham nhũng tiêu cực hay không ?"
Ông Học cho hay, Tổng bí thư thường đặt vấn đề "ai đã bao che, tiếp tay cho những người vi phạm pháp luật trốn ra nước ngoài".
Như vậy phài chăng "nguyên nhân của tham nhũng" đã đẻ ra "nhiều nguyên nhân khác" để từ tham nhũng cá nhân sang tham nhũng tập thể và toàn Đảng ?
Đó là lý do tại sao ông Trọng đã nói trong diễn văn ngày 30/06/2022 : "Nguyên nhân cơ bản của những tồn tại, hạn chế nêu trên là do một số cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa nhận thức thật đầy đủ và sâu sắc tính chất nghiêm trọng của tình hình tham nhũng ở địa phương, cơ quan, đơn vị, lĩnh vực mình quản lý ; chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt, nói chưa đi đôi với làm ; thiếu bản lĩnh, dĩ hòa vi quý, nể nang, né tránh, thậm chí còn bao che cho người vi phạm".
Chi tiết hơn, người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam nói rõ : "Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ cấp cao thiếu tu dưỡng, rèn luyện, sa vào chủ nghĩa cá nhân, thậm chí suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Cơ chế kiểm soát quyền lực, công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn chưa được quan tâm đúng mức ; luật pháp, cơ chế, chính sách còn nhiều kẽ hở, dễ để bị lợi dụng ; việc thực thi pháp luật nói chung và các quy định của Đảng, Nhà nước về phòng chống tham nhũng nói riêng ở một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa nghiêm".
Nhưng tại sao lại chưa nghiêm ? Có phải tình trạng "cá đối bằng đầu" đã lan rộng trọng nội bộ đảng nên mới có "một số không nhỏ" cán bộ, đảng viên vi phạm ? Đảng cộng sản Việt Nam có 5,3 triệu đảng viên, vậy "số không nhỏ" là bao nhiêu sao không thấy ông Trong nói ra ?
Hỏi chơi vậy thôi chứ ai mà không biết kẻ tham nhũng ở Việt Nam đông như rươi, nhiều như ruồi bu kiến đậu. Vì vậy ông Nguyễn Phú Trọng đã kể ra : "Tổ chức, bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn, phương tiện, điều kiện làm việc của các cơ quan, đơn vị chức năng phòng chống tham nhũng vẫn còn hạn chế, bất cập ; năng lực, trình độ của một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu ; thậm chí có trường hợp còn sa vào suy thoái, mắc vào tiêu cực, tay đã "nhúng chàm", không dám đấu tranh hoặc tiếp tục tiếp tay cho tham nhũng".
Như vậy thì còn chống với chế gì được nữa ? Cán bộ làm nhiệm vụ Phòng, chống tham nhũng cũng tham nhũng ngập đầu thì ai chống ai bây giờ ? Do đó, không ai lạ khi thấy ông Trọng bảo cán bộ : "Phải phòng, chông tham nhũng, tiêu cực trước hết và ngay trong các cơ quan phòng chống tham nhũng tiêu cực !"
Ông cũng lập lại lời nguyền : "Nhốt" quyền lực vào trong "lồng" cơ chế, thể chế, công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình là điều kiện đầu tiên để kiểm soát quyền lực, bảo đảm quyền lực được vận hành đúng đắn, không bị "tha hóa".
Đồng thời ông Nguyễn Phú Trọng cũng nhắc cán bộ : "Công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán phải được tiến hành thường xuyên, toàn diện và công khai, có trọng tâm, trọng điểm ; tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, có nhiều dư luận về tham nhũng, tiêu cực, về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ. Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn liền với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
Tổng bí thư đảng kêu gọi chống đỡ liên miền như thế vì "tiêu cực" đẻ ra "tham nhũng", và bệnh tham nhũng lại sinh ra "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" để đe dọa sự sống còn của chế độ.
Chuyện của 29 năm cũ
Tất cả những gì ông Trọng khuyến cáo phải làm, hay chỉ ra nguyên nhân cũng toàn là chuyện "biết rồi khổ lắm nói mãi". Bởi vì Đảng đã lưu ý mọi người : "Ngay từ Hội nghị giữa nhiệm kỳ khóa VII (1993), Đảng ta đã xác định 4 nguy cơ cản trở thực hiện mục tiêu chủ nghĩa xã hội ở nước ta, đó là : "nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới ; nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa ; nguy cơ về nạn tham nhũng và tệ quan liêu ; nguy cơ diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch. Các nguy cơ đó có liên quan mật thiết với nhau, tác động lẫn nhau".
Đến Đại hội VIII, Đảng ta khẳng định : "Bốn nguy cơ mà Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ nêu lên cho đến nay vẫn là những thách thức lớn. Các nguy cơ ấy có mối liên hệ tác động lẫn nhau và đều nguy hiểm, không thể xem nhẹ nguy cơ nào". Gần đây nhất, tại Đại hội lần thứ XII, Đảng ta tiếp tục nhận định : "Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới, nguy cơ diễn biến hòa bình của thế lực thù địch nhằm chống phá nước ta ; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ; sự tồn tại và những diễn biến phức tạp của tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí" (Tạp chí Lý luận Chính trị, ngày 23/11/2020).
Viết như thế để thừa nhận, sau 29 năm thi hành Nghị quyết chồng lên Nghị quyết mà quốc nạn tham nhũng vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt thì ông Trọng, người đứng đầu đảng, vẫn chưa biết xấu hổ để xin lỗi nhân dân và từ chức thì chỉ có chế độ cộng sản Việt Nam mới có một ban lãnh đạo gan lì đến vậy.
Ấy thế mà ông vẫn còn cản đảm để buông ra những lời giáo huấn nước bọt : "Cán bộ, đảng viên, trước hết là người lãnh đạo phải biết trọng liêm sỉ, giữ danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân có hành vi tham nhũng, tiêu cực. Cha ông ta đã dạy :
"Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài ;
Có tài mà cậy chi tài
Chữ Tài liền với chữ Tai một vần !".
Tránh tình trạng :
"Chân mình còn lấm bê bê
Lại cầm bó đuốc đi rê chân người" ;
"Thượng bất chính thì hạ tắc loạn !" ;
"Cấp trên ở chẳng chính ngôi,
Cho nên ở dưới chúng tôi hỗn hào !"
(Diễn văn ngày 30/06/2022)
Mọi người cũng nên biết, ông Nguyễn Phú Trọng là người đã bạo miệng hô hào cán bộ cấp lãnh đạo phải kể khai tài sản, nhưng chính ông, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch quốc hội Vương Đình Huệ và Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính chưa hề công bố bản kễ khai (nếu có) cho dân biết. Vì vậy, hầu hết những mạng xã hội đã đòi hỏi ông Trọng phải công khai tai sản để làm gương. Lời yêu cầu được Cộng đồng dân mạng nêu lên từ năm 2018, sau khi ông Trọng được báo chí ghi lời ông nói : "Phải coi công cuộc phòng chống tham nhũng giống như cuộc đấu tranh chống giặc "nội xâm", phải phát động toàn dân tham gia và phải làm quyết liệt hơn nữa để thu hồi được tài sản. Bên cạnh đó, vấn đề kê khai tài sản cũng phải quyết tâm làm và đặc biệt phải công khai kết quả" (Tiền Phong, ngày 17/06/2018).
Tuy nhiên ông Trọng lại nói với cử tri Hà Nội : "Vấn đề kê khai tài sản cán bộ là vấn đề rất khó, nhạy cảm bởi nó liên quan đến quyền đời tư, quyền bí mật cá nhân".
Trong quá khứ, nhiều cuộc kê khai tài sản đã được thi hành đối với người ra ứng cử tại Hội đồng Nhân dân và Quốc hội. Trong khi hầu hết cấp lãnh đạo đồng thời cũng là Đại biểu quốc hội nên dường như Đảng đã "tự miễn" cho họ không phải khai thêm. Tuy nhiên vấn đề không phải khai một hay hai lần mà cần được công khai cho dân biết, vì dư luận từng bàn tán có rất nhiều quan chức chỉ có đồng lương vừa ăn, hay để dành chút ít nhưng lại có nhiều nhà, nhiều xe, đôi khi có cả "biệt phủ" nguy nga và nhiều đất thì tài sản ấy từ đâu mà có, nếu không do tham nhũng ?
Vì vậy, dù ông Trọng có ra lệnh cho cấp dưới phải kê khai tài sản nhưng lại giấu dân, cất vào tủ cấp chỉ huy nơi khai báo thì cũng như "nước đổ đầu vịt", một việc làm bôi bác không được dư luận đồng tình.
Bằng chứng như báo Mặt Trận của Mặt trận Tổ quốc đã tố cáo : "Việc kê khai này có quá nhiều bất cập, kê khai nhưng không công khai. Những người có trách nhiệm phải kê khai, các loại tài sản phải kê khai chưa được quy định thống nhất. Việc kiểm tra tính trung thực của các bản kê khai còn bị bỏ ngỏ. Dư luận cho rằng, chính những viên chức thiếu liêm chính là những nhân tố gây cản trở trong thực hiện nghiêm việc kê khai tài sản. Người dân, chủ doanh nghiệp vẫn phải chi những khoản "bôi trơn" viên chức mới mong công việc được giải quyết nhanh chóng" (báo Mặt trận, ngày 19/3/2018).
Đó là lý do và là nguyên nhân chính tại sao ông Trọng đã than van : "Tham nhũng "vẫn là một trong những "kẻ thù hung ác", nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ta".
Nhưng ông Nguyễn Phú Trọng vẫn khen đảng đã "nói và làm", hay chống tham nhũng "đã trở thành phong trào, xu thế không thể đảo ngược". Ông còn khoe : "Theo kết quả điều tra dư luận xã hội do Ban Tuyên giáo Trung ương tiến hành mới đây, tuyệt đại đa số ý kiến của người dân (93%) bày tỏ tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng trong đấu tranh phòng chống tham nhũng ; khiến cho mọi sự xuyên tạc, chống phá của các thế lực xấu, thù địch đều trở nên trơ trẽn, nực cười. Đó là thành công lớn trong công tác phòng chống tham nhũng của chúng ta trong thời gian qua".
Nhưng ai rỗi công đâu mà đi dèm pha chuyện "mẹ hát con khen hay", vì khi nào Đảng cũng chỉ biết nói : "Tham nhũng từng bước đã được kiềm chế, ngăn chặn" ?
Nói thẳng với ông Trọng
Ngoài ra cũng cần nói thẳng với ông Nguyễn Phú Trọng rằng tham nhũng do cán bộ, đảng viên có chức có quyền gây ra, là căn bệnh kinh niên của Đảng nhưng Đảng lại độc quyền điều tra, truy tố và xử lý thì cũng chẳng khác gì "đánh bùn sang ao".
Nhân dân, nạn nhân của tham nhũng lại chẳng có quyền hành gì, không có cơ quan chống tham nhũng độc lập để nương nhờ thì có khác gì chuyện "Đảng vừa đá bóng vừa thổi còi" ?
Mình lại hại ta
Tình hình "tự biên tự diễn" chống tham nhũng của Đảng từ lâu đã lâm vào bế tắc vì : "Công tác phòng chống tham nhũng ở một số địa phương, bộ, ngành chuyển biến chưa rõ rệt, trách nhiệm của người đứng đầu đối với công tác phòng chống tham nhũng chưa được đề cao. Việc phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí vẫn còn hạn chế ; tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý tham nhũng, lãng phí trong nội bộ cơ quan, đơn vị vẫn là khâu yếu ; tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được đẩy lùi… Tham nhũng trên một số lĩnh vực, địa bàn vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi ; tình trạng nhũng nhiễu người dân, doanh nghiệp vẫn còn khá phổ biến, gây bức xúc trong xã hội… Tham nhũng vẫn là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ" (Ban Nội chính Trung ương, ngày 06/02/2022).
Vậy các mánh khóe tham nhũng hiện nay ra sao ?
Ban Nội chính Trung ương liệt kê :
- Một là, thách thức đến từ sự tinh vi, phức tạp của hành vi tham nhũng, tiêu cực. Hành vi tham nhũng, tiêu cực rất đa dạng, phức tạp và biến tướng ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Nếu như trước đây, tham nhũng chỉ đơn giản là hành vi "ăn cắp vặt", nhận "phong bì", lợi ích vật chất nhỏ, tính chất riêng lẻ, đơn giản, manh mún, thì nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, tham nhũng đã "biến hình", khoản tiền tham nhũng ngày càng lớn hơn, hành vi có tính cấu kết, nhiều vụ có tổ chức, có biểu hiện "nhóm lợi ích", "lợi ích nhóm" ngày càng chặt chẽ, khép kín, có sức mạnh "lũng đoạn" các quyết sách của cả tập thể, tổ chức. Lợi ích mà tham nhũng hướng đến không chỉ dừng lại ở vật chất nữa, mà còn phi vật chất, không chỉ diễn ra trong khu vực công, mà còn trong khu vực tư, có sự móc nối, câu kết chặt chẽ giữa người có chức vụ, quyền hạn trong khu vực nhà nước với doanh nghiệp... Không chỉ tham nhũng, hành vi tiêu cực còn đa dạng, tinh vi, phức tạp hơn, biểu hiện trong tất cả các lĩnh vực công tác, đời sống chính trị của cán bộ, công chức, viên chức...
- Hai là, thách thức từ chủ thể thực hiện hành vi tham nhũng. Luật phòng chống tham nhũng năm 2018 quy định "tham nhũng" là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi" (Khoản 1, Điều 3). Như vậy, chủ thể của hành vi tham nhũng rất đặc biệt, phải là những người có chức vụ, quyền hạn (cán bộ, công chức, viên chức).
Nội chính Trung ương viết : "Nhưng điều đáng lo hơn cả là, hiện nay, sự suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một số cán bộ, đảng viên trong các cơ quan có chức năng phòng chống tham nhũng đã bắt đầu xuất hiện và ngày càng gia tăng. Thực tiễn thời gian qua cho thấy, có không ít các vụ việc tiêu cực, tham nhũng xảy ra trong chính các cơ quan có chức năng chống tham nhũng. Đơn cử, trong ngành Thanh tra, trong giai đoạn 2013-2020, trong các cơ quan thanh tra nhà nước đã xảy ra 71 vụ việc tham nhũng, tiêu cực, trong đó 3 vụ việc xảy ra tại thanh tra cấp bộ, 16 vụ việc xảy ra tại thanh tra cấp tỉnh, 42 vụ tại Thanh tra cấp huyện và 9 vụ tại Thanh tra sở. Số cán bộ, công chức, viên chức thanh tra có hành vi tham nhũng, tiêu cực là 105 người. Dân gian có câu "làm nghề nào ăn nghề ấy" để nói về nghề nghiệp của mỗi người, ai làm nghề nào thì sống bằng nghề đó, nhưng dân gian cũng có câu "làm nghề nào, xào nghề đó" để chỉ những người tham ô, tham nhũng, kiếm chác, lợi dụng vị trí công tác, nghề nghiệp của mình để trục lợi. Và điều này cũng không loại trừ tình trạng tham nhũng trong chính những cơ quan có chức năng chống tham nhũng. Bởi vậy, đồng chí Tổng bí thư đã nhiều lần nhấn mạnh : "Phải chống tham nhũng ngay trong chính các cơ quan có chức năng chống tham nhũng".
Nội chính Trung ương kết luận : "Đây là một thách thức rất lớn đòi hỏi Đảng và Nhà nước ta phải có biện pháp kiên quyết, toàn diện và triệt để trong phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực, nhất là phải kiểm soát cho được quyền lực của những người có quyền lực, có trách nhiệm trong phòng chống tham nhũng, không để sự tha hóa, biến chất, sự suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" lợi dụng, lạm dụng quyền lực để trục lợi…".
Khốn nỗi, đảng viên vẫn cứ : "Việc ai người ấy lo, bè ai người ấy chống", không quan tâm đến những người xung quanh "của mình thì giữ bo bo, của người thì để cho bò nó ăn".
Ngoài ra, cán bộ, đảng viên vẫn có tư duy :
- "Muốn ăn chân giò phải thò chai rượu", từ đó, "tham nhũng vặt" trở thành một hiện tượng phổ biến trong xã hội, hễ có cơ hội là họ tham nhũng dù số tiền không lớn.
- Còn nể nang, né tránh, ngại va chạm khi phê bình và tự phê bình, theo phương châm "im lặng là vàng", "dĩ hòa vi quý", dù biết rất rõ hành vi tiêu cực của đồng chí, đồng đội nhưng không muốn phê bình, tố giác, vì sợ ảnh hưởng đến lợi ích của bản thân, đồng thời bị coi là "cạn tàu ráo máng", có lý nhưng không có tình.
- Nghiêm trọng hơn, một số cán bộ, đảng viên "khen giả còn hơn chê thật" để lấy lòng. Một bộ phận cấp ủy, tổ chức đảng vẫn nhận thức sai lầm rằng, công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực rất nguy hiểm nên không nên mạnh dạn, quyết liệt trong phát hiện, đấu tranh, thậm chí còn tìm mọi cách né tránh trách nhiệm, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác. Thậm chí, họ còn cho rằng, nếu cứ phòng chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý kỷ luật quá nhiều cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo cấp cao sẽ làm nhụt ý chí phấn đấu, cố gắng, làm chùn bước cán bộ lãnh đạo quản lý, không khuyến khích tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đã xuất hiện đâu đó lối suy nghĩ kiểm điểm, xử lý nhiều cán bộ quá thì sẽ thiếu cán bộ, không có đủ cán bộ để thực hiện nhiệm vụ"
(Ban Nội chính Trung ương, ngày 06/02/2022).
Tình hình nan giải như vậy mà ông Nguyễn Phú Trọng vẫn tự ca : "Nhìn lại chặng đường 10 năm kể từ khi thành lập Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị, Trung ương Đảng đến nay, nhất là sau hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, mặc dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức nhưng với ý chí và tinh thần trách nhiệm cao, với sự nỗ lực phấn đấu, chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng tiêu cực của chúng ta đã thu được nhiều kết quả quan trọng, góp phần củng cố, nâng cao ý chí, niềm tin của nhân dân vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, làm cho đất nước ta ngày càng giàu mạnh, ngày càng phát triển, có vị thế xứng đáng trên trường quốc tế".
Hay : "Qua tổng kết, chúng ta có thể khẳng định rằng, chưa bao giờ công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng tiêu cực lại được thực hiện một cách mạnh mẽ, đồng bộ, quyết liệt, bài bản và hiệu quả như thời gian gần đây".
Ngược lại, theo Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Quang A ở Hà Nội thì :
"Tôi cũng phải nói thẳng ngay là chuyện người ta gọi là chống tham nhũng thực sự là đấu đá nội bộ thôi. Không thể chống tham nhũng ở trong thể chế như thế này.
Trong thể chế mà không có tư pháp độc lập, không có tự do báo chí và tòa án xử theo lệnh của Đảng.
Bản thân bộ máy này đẻ ra tham nhũng, hay nói là cái lò này là lò đẻ ra tham nhũng thì phải vứt cái lò đẻ ra tham nhũng này đi, chứ không phải là đốt những kẻ tham nhũng, bởi vì không bao giờ đốt hết được cả, hết tên này thì nó sẽ sinh ra tên khác" (Phỏng vấn của BBC, ngày 17/05/2019)
Cũng trong Cuộc phỏng vấn này, nhà văn Nguyên Bình, con gái của nguyên Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nói :
"Trung Quốc cũng quả là một thể chế độc tài, độc đảng thì làm gì mà chẳng tham nhũng. Thế nhưng nhiều nước người ta cũng moi ra việc, chẳng hạn như Hàn Quốc, người ta cũng nói là có những ông bà làm to tham nhũng. Nhưng việc ấy không là phổ biến.
Còn ở Việt Nam thì đây là ông Nguyễn Phú Trọng đứng ra chống tham nhũng, nhưng các cụ lão thành cách mạng đã ra một kiến nghị nói là ông Nguyễn Phú Trọng nói là mình liêm khiết thì phải tự mình đứng đầu làm gương mẫu kê khai tài sản.
Nhưng cuối cùng ông ấy bảo kê khai tài sản lại ảnh hưởng đến quyền riêng tư. Thế là ông không chịu. Thành ra người ta cảm giác là ông Nguyễn Phú Trọng liêm khiết thôi, chứ chứng cớ để nói ông Phú Trọng liêm khiết là gì thì có ai biết đâu.
Việc kê khai ấy nói là kê xong thì đóng vào dấu mật, thế thì kê khai làm gì ? Tham nhũng ở Việt Nam có tính chất phổ biến, còn ở các nước thì cứ có tham nhũng thì dù là Tổng thống hay là ai cũng phải bị đi tù".
Mới đây lại có tin Đảng khuyến khích thành lập các Ủy ban phòng chống tham nhũng ở cấp tỉnh, thành, nhưng chưa có Luật quy định cơ chế tổ chức. Nhiều người quan ngại, nếu không minh bạch thì không chừng lại bị chồng chéo và rơi vào cảnh "cha chung không ai khóc", hay chỉ biết chạy lòng vòng từ Trung ương xuống cơ sở, rồi từ địa phương lại đi ngược về Trung ương để cho tham nhũng cứ lớn thêm ra.
Phạm Trần
(04/07/2022)