Shinzo Abe, người có chiến lược ngăn chặn bành trướng Trung Quốc
Trọng Nghĩa, RFI, 08/07/2022
Năm nay 68 tuổi, cựu thủ tướng Shinzo Abe, bị sát hại hôm 08/07/2022, có lẽ sẽ đi vào lịch sử trong tư cách là người đã phá vỡ kỷ lục tại nhiệm trong cương vị thủ tướng Nhật Bản.
Ông Shinzo Abe, khi đương chức thủ tướng Nhật Bản, tham dự Diễn đàn Kinh tế APEC, tại Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 11/11/2017. Reuters - Jorge Silva
Di sản đối nội của ông là chính sách kinh tế mang tên ông là "Abenomics", góp phần duy trì vị trí cường quốc kinh tế của đất nước. Còn trong lãnh vực đối ngoại, ông nổi tiếng là người có tinh thần dân tộc chủ nghĩa cao độ, biết đề ra chiến lược nâng cao vai trò của Tokyo, hạn chế đà bành trướng của Trung Quốc.
Sinh năm 1954 trong một gia đình danh giá Nhật Bản theo xu hướng bảo thủ về chính trị, ngay từ đầu, ông Shinzo Abe đã gia nhập hàng ngũ đảng Dân Chủ Tự Do gần như cầm quyền liên tục tại Nhật Bản từ sau Đệ Nhị Thế Chiến. Đến năm 2006, vào tuổi 52, ông lần đầu tiên trở thành thủ tướng trong một nhiệm kỳ ngắn ngủi đúng 1 năm, nhưng là người đứng đầu chính phủ Nhật Bản trẻ nhất thời hậu chiến, người đầu tiên sinh sau Thế Chiến Thứ Hai.
Phải chờ đến năm 2012, sau chiến thắng áp đảo của đảng Dân Chủ Tự Do trong cuộc bầu cử Quốc Hội, ông được bầu làm thủ tướng lần thứ hai, rồi thêm hai nhiệm kỳ khác, kéo dài tổng cộng gần 8 năm, trở thành người nắm chức vụ thủ tướng lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản, chỉ từ chức vào tháng 9 năm 2020 vì lý do sức khỏe.
Theo hãng tin Pháp AFP, chính trong nhiệm kỳ thủ tướng thứ hai (2012-2020) mà ông Abe đã gây ấn tượng mạnh với chính sách khôi phục kinh tế táo bạo và những hoạt động ngoại giao mạnh mẽ.
Shinzo Abe được biết đến nhiều nhất ở nước ngoài với chính sách kinh tế được mệnh danh là "Abenomics" được đưa ra từ cuối năm 2012, kết hợp giữa nới lỏng tiền tệ, kích thích tài chánh và cải cách cơ cấu, một chính sách đã mang lại những thành công nhất định, dù không trọn vẹn.
Về đối ngoại, điểm nổi bật của ông Shinzo Abe là quan điểm không để nước Nhật ngày nay bị gánh nặng thời quân phiệt trong quá khứ chi phối, nỗ lực thúc đẩy việc sửa đổi Hiến Pháp chủ hòa của Nhật Bản để cho phép Quân Đội Nhật can thiệp ra ngoài nước.
Trên tinh thần đó, năm 2015, ông Abe đã thúc đẩy thông qua luật an ninh gây tranh cãi cho phép quân đội Nhật Bản tham gia các nhiệm vụ chiến đấu ở nước ngoài cùng với các lực lượng đồng minh, như một phần của "quyền tự vệ tập thể".
Trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng bành trướng thế lực lấn lướt các láng giềng, thủ tướng Abe đã đề ra một loạt chiến lược đối phó, từ sáng kiến kinh tế TPP, rồi CTTPP (sau khi Mỹ rút đi), cho đến việc hình thành khối Tứ Giác Kim Cương, còn gọi là Bộ Tứ QUAD tập hợp 4 nền dân chủ Châu Á-Thái Bình Dương (Nhật, Mỹ, Ấn, Úc).
Chính thủ tướng Abe là người đã thúc đẩy việc tăng cường hợp tác với các quốc gia Biển Đông bị Trung Quốc chèn ép, cụ thể là Philippines và Việt Nam, kể cả về mặt Quốc Phòng.
Quan điểm đối kháng Trung Quốc của ông Shinzo Abe dĩ nhiên đã bị Bắc Kinh đả kích. Trong một bài xã luận ngày 15/12/2021 về việc ông Abe từ chức thủ tướng Nhật Bản, tờ Hoàn Cầu Thời Báo đã không ngần ngại gọi ông Abe là "chính khách bài Trung Quốc "đầu sỏ" tại Nhật Bản".
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 08/07/2022
********************
Thế giới bàng hoàng trước tin cựu thủ tướng Nhật Shinzo Abe bị ám sát
Trọng Nghĩa, RFI, 08/07/2022
Thông tin về vụ cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị sát hại bằng súng tại Nara rồi từ trần ít lâu sau đó đã gây chấn động trên toàn thế giới. Từ Pháp, Mỹ đến Nga, từ Châu Á đến Châu Âu, giới lãnh đạo khắp nơi đều bày tỏ nỗi xúc động.
Ông Shinzo Abe bị ám sát khi đang phát biểu. Ảnh : Asahi
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lên tiếng bày tỏ thái độ "hết sức chấn động" trước vụ "tấn công ghê rợn" nhắm vào ông Abe. Trên mạng Twitter, nguyên thủ Nhà Nước Pháp đã gởi lời chia buồn đến gia đình và thân nhân của cựu thủ tướng Nhật, đồng thời cho biết nước Pháp luôn "sát cánh cùng người dân Nhật Bản".
Trước đó, phát biểu từ Hội Nghị G20 ở Bali (Indonesia), ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết, ông "vô cùng đau buồn" trước thông tin cựu thủ tướng Nhật bị bắn. Các thủ tướng Úc Anthony Albanese, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng gởi đi lời chia buồn…
Tại Châu Âu, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel cũng bày tỏ nỗi xúc động và xác định rằng "ông Abe là người bạn thực sự của chúng tôi. Ông ấy đã bảo vệ quyết liệt cho các giá trị dân chủ. Liên Hiệp Châu Âu luôn sát cánh cùng người dân Nhật Bản và thủ tướng Nhật Kishida trong thời điểm khó khăn này". Về phần mình, bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, cũng ca ngợi một "nhà dân chủ vĩ đại", nạn nhân của một vụ "ám sát hèn hạ và tàn bạo".
Ông Shinzo Abe, khi đương chức thủ tướng Nhật Bản, tham dự Diễn đàn Kinh tế APEC, tại Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 11/11/2017. Reuters - Jorge Silva
Rất đáng chú ý là phản ứng của Nga và Trung Quốc.
Từ Hội Nghị G20 ở Indonesia, ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov phát biểu trước báo giới rằng ông "chia buồn với người dân Nhật Bản về những gì xảy ra. Vụ việc cần được điều tra kỹ lưỡng". Đại sứ Nga tại Nhật Bản cũng tuyên bố "cực lực lên án hành động dã man" nhắm vào ông Abe.
Trung Quốc cũng cho biết thái độ "chấn động" trước vụ ám sát và bày tỏ sự "thông cảm" với gia đình của cựu thủ tướng Nhật.
***********************
Cựu thủ tướng Shinzo Abe bị sát hại
Thanh Hà, RFI, 08/07/2022
Theo các nguồn tin bệnh viện, cựu thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã từ trần vào sáng 08/07/2022 sau khi ông bị bắn vào ngực tại Nara, miền tây Nhật Bản. Hung thủ đã bị bắt. Thế giới bàng hoàng về vụ sát hại một chính khách hàng đầu của Nhật hai ngày trước bầu cử Thượng Viện.
Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo phát biểu tại thành phố Nara, ngày 8/7/2022. (Ảnh : asahi.com/TTXVN)
Bệnh viện Nara cho biết cựu thủ tướng Abe đã được đưa vào khoa cấp cứu vào lúc 12 giờ 20 trưa nay trong tình trạng "tim đã ngừng đập". Ông Shinzo Abe, 67 tuổi đã "qua đời vào lúc 5 giờ 03 phút chiều ngày 08/07/2022"
Sáng nay, ông đã bị bắn lúc 11 giờ 30 khi đang thuyết trình vận động tranh cử ở thành phố Nara.
Thông tín viên Frédéric Charles từ Tokyo cho biết thêm :
"Ông Shinzo Abe đã được đưa vào một bệnh viện thành phố Nara. Theo đài truyền hình NHK, cựu thủ tướng Nhật trong tình trạng "tim đã ngừng đập". Đây là thuật ngữ được sử dụng để chỉ tình trạng một đối tượng đã qua đời nhưng còn phải đợi bác sĩ xác nhận.
Cựu thủ tướng Nhật, một chính trị gia cứng rắn, đã ngã gục trên khán đài trong lúc ông đang thuyết trình gần Kyoto. Người ta đã nghe thấy tiếng súng nổ. Một phóng viên của đài truyền hình NHK cho biết là đã nghe thấy hai tiếng súng liên tiếp. Nghi can là một người đàn ông 42 tuổi đã bị bắt".
Ông Abe hai lần giữ chức thủ tướng, lần thứ nhất là từ 2006-2007 và lần thứ nhì là trong hơn 8 năm từ 2012 đến 2020.
Đây là vụ ám sát chính trị tại Nhật đầu tiên từ những thập niên 1930.
Thanh Hà
**********************
Vụ ám sát cựu Thủ tướng Abe : Thế giới chia buồn cùng người dân Nhật
Reuters, VOA, 08/07/2022
Cựu Thủ tướng Shinzo Abe, nhà lãnh đạo nắm quyền lâu nhất của Nhật Bản, qua đời hôm thứ Sáu 8/7, vài giờ sau khi ông bị bắn trong lúc đang vận động tranh cử vào quốc hội. Sự kiện này gây chấn động một đất nước vốn hiếm khi có bạo lực chính trị và súng đạn được kiểm soát chặt chẽ.
Cựu Thủ tướng Nhật Shinzo Abe ngã xuống sau khi bị một kẻ bắn từ phía sau trong lúc ông đang tranh cử ở Nara, 8/7/2022.
Truyền thông Nhật Bản cho hay một người đàn ông đã bắn hai phát súng vào ông Abe, 67 tuổi, từ phía sau bằng một khẩu súng tự chế khi ông Abe đang phát biểu bên ngoài một ga tàu vào khoảng 11h30 sáng (tức 02h30 giờ GMT) ở thành phố Nara, miền tây Nhật Bản.
Đây là lần đầu tiên xảy ra vụ ám sát một người hoặc là thủ tướng đương nhiệm hoặc là cựu thủ tướng Nhật Bản kể từ thời chủ nghĩa quân phiệt trước chiến tranh vào những năm 1930.
Bệnh viện nơi đã cố gắng cứu ông Abe cho biết rằng ông qua đời lúc 05h03 chiều (08h03 giờ GMT), khoảng 5 tiếng rưỡi sau khi ông bị bắn. Một bác sĩ cho hay ông Abe chết vì mất máu do hai vết thương sâu, một vết thương ở bên phải cổ. Ông không có các dấu hiệu sinh tồn khi được đưa vào viện.
Cảnh sát nói một người đàn ông 41 tuổi, kẻ bị tình nghi đã nổ súng, đã bị bắt. Đài NHK dẫn lời nghi phạm, được xác định danh tính là Tetsuya Yamagami, nói với cảnh sát rằng hắn ta không hài lòng về ông Abe và muốn giết ông.
Cảnh sát cho biết nghi phạm trong vụ nổ súng là một cư dân của Nara. Truyền thông cho hay hắn đã phục vụ trong quân đội Nhật Bản trong 3 năm cho đến năm 2005.
Airo Hino, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Waseda, nói rằng một vụ nổ súng như vậy là điều chưa từng có ở Nhật Bản.
Các chính trị gia cấp cao của Nhật Bản có các nhân viên an ninh vũ trang tháp tùng, nhưng họ thường tiếp xúc gần với công chúng, đặc biệt là trong các chiến dịch chính trị khi họ phát biểu bên đường và bắt tay người qua đường.
Ông Abe đã làm thủ tướng trong hai nhiệm kỳ và từ chức vào năm 2020 với lý do sức khỏe kém. Tuy nhiên, ông vẫn có nhiều ảnh hưởng trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và ông kiểm soát một trong những phe phái chính trong đảng này.
Phát biểu trước khi ông Abe được chứng tử, Thủ tướng Fumio Kishida lên án vụ nổ súng "ở mức độ mạnh mẽ nhất" trong khi người dân Nhật Bản và các nhà lãnh đạo thế giới bàng hoàng về vụ việc.
"Cuộc tấn công này là một hành động tàn bạo đã xảy ra trong cuộc bầu cử - nền tảng của nền dân chủ của chúng ta - và hoàn toàn không thể tha thứ được", ông Kishida nói, cố gắng kiềm chế cảm xúc.
Ông Kishida, người được ông Abe ủng hộ, đã hy vọng sử dụng cuộc bầu cử để vượt ra khỏi cái bóng của ông Abe và làm rõ nét về nhiệm kỳ thủ tướng của ông, các nhà phân tích nhận xét. Ông Kishida đã đình chỉ chiến dịch tranh cử của mình sau vụ nổ súng. Tất cả các đảng phái chính trị lớn đều lên án vụ ám sát.
Phản ứng của các nước :
HOA KỲ - Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói vụ ám sát ông Abe "gây sốc" và "đáng lo ngại sâu sắc", đồng thời mô tả ông Abe là một nhà lãnh đạo có tầm nhìn vĩ đại.
TRUNG QUỐC - Người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản : "Cựu Thủ tướng Abe đã có những đóng góp trong việc cải thiện quan hệ Trung Quốc-Nhật Bản trong nhiệm kỳ của mình. Chúng tôi xin chia buồn vì ông qua đời và bày tỏ lòng cảm thông với gia đình ông".
TỔNG THỐNG PHÁP EMMANUEL MACRON - "Nhật Bản đã mất một vị thủ tướng vĩ đại, người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho đất nước và đã làm việc để đảm bảo trật tự trên thế giới".
THỦ TƯỚNG ANH BORIS JOHNSON - Ông Johnson viết trên Twitter : "Tin cực kỳ buồn về ông Shinzo Abe. Vai trò lãnh đạo toàn cầu của ông trong những giai đoạn khó khăn sẽ được nhiều người ghi nhớ. Tôi xin bày tỏ sự cảm thông với gia đình, bạn bè ông và người dân Nhật Bản. Vương quốc Anh sát cánh cùng quý vị trong thời điểm u buồn này".
THỦ TƯỚNG ĐỨC OLAF SCHOLZ - Ông Scholz nói ông "choáng váng và vô cùng đau buồn". "Chúng tôi sát cánh với Nhật Bản ngay cả trong những giờ phút khó khăn này", ông Scholz viết trên Twitter, bày tỏ sự cảm thông sâu sắc nhất tới gia đình ông Abe.
THỦ TƯỚNG Ý MARIO DRAGHI - "Nước Ý bị sốc vì cuộc tấn công khủng khiếp này, là cuộc tấn công vào Nhật Bản và cuộc tranh luận dân chủ tự do. Ông Abe là một vĩ nhân trong đời sống chính trị Nhật Bản và quốc tế trong những thập kỷ gần đây, vì ông có tinh thần đổi mới và tầm nhìn cải cách. Ý xin gửi lời chia buồn tới gia đình ông, cũng như tới chính phủ và toàn thể nhân dân Nhật Bản".
TỔNG THỐNG ĐÀI LOAN THÁI ANH VĂN - "Không chỉ là cộng đồng quốc tế mất đi một nhà lãnh đạo quan trọng, mà Đài Loan cũng mất đi một người bạn thân thiết và quan trọng. Đài Loan và Nhật Bản đều là những quốc gia dân chủ có nền pháp quyền, và chính phủ chúng tôi cực lực lên án các hành vi bạo lực và bất hợp pháp", bà Thái nói trong một tuyên bố được văn phòng của bà công bố.
TỔNG THỐNG HÀN QUỐC YOON SUK-YEOL - "Tôi xin gửi lời chia buồn tới tang quyến và người dân Nhật Bản, những người đã mất vị thủ tướng tại vị lâu nhất và chính trị gia được kính trọng trong lịch sử lập hiến của Nhật Bản", một đoạn trích trong tuyên bố của Tổng thống Yoon viết, do văn phòng của tổng thống công bố.
Tổng thống Yoon nói thêm rằng vụ nổ súng là "một hành động tội ác không thể tha thứ".
THỦ TƯỚNG BA LAN MATEUSZ MORAWIECKI - "Tôi vô cùng sốc vì tin tức về vụ ám sát ông Shinzo Abe. Tôi cảm thông với gia đình của người bạn Nhật Bản của chúng tôi, người luôn rất tốt với Ba Lan. Cầu mong ông yên nghỉ", thủ tướng Ba Lan viết trên Twitter.
GIÁM ĐỐC CƠ QUAN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TƯ QUỐC TẾ RAFAEL GROSSI -
Vị giám đốc viết trên Twitter : "Vô cùng đau buồn vì Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe chết rất thương tâm. Tôi vinh hạnh đã gặp ông và làm việc với ông về những vấn đề quan trọng đối với Nhật Bản. Xin gửi lời chia buồn đến gia đình ông, cầu mong ông yên nghỉ".
THỦ TƯỚNG AUSTRALIA ANTHONY ALBANESE - "Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo chết thật bi thảm là một tin đau buồn ... Ông Abe là một trong những người bạn thân thiết nhất của Australia trên trường thế giới ... Dưới sự lãnh đạo của ông, Nhật Bản nổi lên như một trong những đối tác cùng chí hướng nhất của Australia ở Châu Á - một di sản tồn tại cho đến ngày nay".
"Ông Abe là nhà lãnh đạo ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, ủng hộ tầm nhìn về một khu vực tự do và rộng mở. Bộ tứ và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương Toàn diện và Tiến bộ, về nhiều mặt, là kết quả của vai trò lãnh đạo ngoại giao của ông".
"Ông Abe cũng là một người khổng lồ trên trường thế giới - một nhà lãnh đạo trong G7, G20 và Liên Hiệp Quốc. Di sản của ông là một trong những điều có tác động toàn cầu, và là một di sản tích cực và sâu sắc đối với Australia".
(Reuters)
Nguồn : VOA, 08/07/2022
************************
Cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị bắn, đã nhập viện
Reuters, VOA, 08/07/2022
Cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị bắn hôm thứ Sáu khi đang vận động tranh cử ở thành phố Nara, một phát ngôn viên của chính phủ cho biết. Đài truyền hình NHK đưa tin ông dường như bị một người đàn ông bắn từ phía sau bằng súng ngắn.
Cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nằm trên mặt đất sau một vụ nổ súng trong khi ông đang đi vận động tranh cử cho cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 10 tháng 7 năm 2022, ở Nara, miền tây Nhật Bản, ngày 8 tháng 7 năm 2022. (Ảnh do Kyodo chụp và cung cấp cho Reuters)
Chánh Văn phòng Nội các Hirokazu Matsuno nói ông không biết tình trạng của ông Abe ra sao. Hãng thông tấn Kyodo và NHK cho biết ông Abe, 67 tuổi, dường như trong tình trạng ngừng tim khi được đưa đến bệnh viện.
Những phát súng được nghe thấy và một làn khói trắng bốc lên khi ông Abe đang phát biểu vận động cho cuộc bầu cử thượng viện vào Chủ nhật bên ngoài một nhà ga xe lửa ở thành phố nằm ở miền tây, NHK cho biết.
Một phóng viên NHK có mặt tại hiện trường nói có thể nghe thấy hai tiếng nổ liên tiếp trong khi ông Abe đang phát biểu.
Ông Matsuno nói trong một cuộc họp báo rằng ông Abe bị bắn vào khoảng 11 giờ 30 phút sáng (0230 GMT). "Một hành động man rợ như vậy không thể dung thứ được", ông nói thêm.
Đài truyền hình TBS đưa tin ông Abe bị bắn vào phía bên trái ngực và có vẻ như cả ở cổ.
Ông Abe đã phục vụ hai nhiệm kì thủ tướng và là thủ tướng tại vị lâu nhất của Nhật Bản trước khi từ chức vào năm 2020 vì lý do sức khỏe kém.
Nhưng ông vẫn là nhân vật có uy quyền trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, kiểm soát một trong những phe phái chính của đảng này.
Thủ tướng Fumio Kishida, người được ông Abe dìu dắt, đã đình chỉ chiến dịch vận động tranh cử của ông sau khi ông Abe bị bắn và đang trở về Tokyo, truyền thông đưa tin.
Đại sứ Mỹ Rahm Emanuel cho biết ông rất đau buồn và bang hoàng về vụ nổ súng nhắm vào "một nhà lãnh đạo xuất sắc và đồng minh kiên định". Chính phủ Mỹ và người dân đang cầu nguyện cho sức khỏe của ông Abe, ông nói.
Nguồn : VOA, 08/07/2022