Trận chiến Bakhmut : Thách thức biểu tượng hay chiến lược ?
Anh Vũ, RFI, 09/03/2023
Tại miền Đông Ukraine, trận chiến để giành quyền kiểm soát thành phố Bakhmut giữa quân đội Ukraine và lực lượng đánh thuê Wagner đang diễn ra khốc liệt. Theo NATO, dường như thành phố này đang rơi dần vào tay Nga. Các chuyên gia nói gì về những thách thức của trận chiến này ?
Xe tăng của quân Ukraine tiến về mặt trận gần Bakhmut, miền đông Ukraine, ngày 08/03/2023. AP - Yevgeny Maloletka
Ngày 08/03/2023, Yevgeny Prigozhin, chủ nhân công ty lính đánh thuê Nga hân hoan tuyên bố : "Các đơn vị của Wagner đã chiếm toàn bộ phần phía đông Bakhmut". Toàn bộ bên phía đông con sông Bakhmuta chảy qua thành phố đã trở thành tâm điểm các trận chiến trong vùng Donbass.
Dù Ukraine phòng thủ kiên cường từ tháng 8 từ đầu trận chiến, thành phố miền Đông này đang bị bao vây sau khi quân đội Ukraine rút lui dần. Hôm 08/03, tổng thư ký khối NATO đã không loại trừ khả năng trong những ngày tới Bakhmut sẽ thất thủ. Ông cũng nhấn mạnh, "việc đó không hẳn phản ánh một bước ngoặt của chiến tranh. Nhưng nó càng cho thấy chúng ta không nên đánh giá thấp Nga. Chúng ta phải tiếp tục hỗ trợ Ukraine".
Theo Moskva, chiếm được thành phố này sẽ cho phép Nga mở "các chiến dịch tấn công mới sâu hơn".
Những tuần qua, quân đội Ukraine rơi vào hoàn cảnh cực kỳ khó khăn sau khi quân Nga lấn dần đất xung quanh Bakhmut. Soledar đã thất thủ hồi tháng Giêng, đến lượt Berkhivka (Krasna Gora) tháng 2 và đầu tháng 3 này là làng Yahidne (Laguidné) nằm ở cửa ngõ thành phố.
Bakhmut, trận chiến khốc liệt nhất Ukraine
Từ khi Nga mở tấn công Ukraine tháng 2/2022, Bakhmut là trận chiến kéo dài và gây chết chóc nhất. Cả hai bên đều hứng chịu những tổn thất nặng nề. Thành phố hầu như bị phá hủy hoàn toàn. Lực lượng lính đánh thuê Wagner được đưa lên tuyến đầu tấn công. Cái giá phải trả bằng nhân mạng cũng rất lớn, theo thú nhận của Yevgeny Prigozhin.
Hồi giữa tháng 2, nhân vật này đã tuyên bố : "Không thể chiếm được Bakhmut ngay được vì sức kháng cự mạnh, cỗ máy xay thịt đang hoạt động".
Đầu tháng Ba, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tố cáo Moskva đưa quân vào chỗ chết. Ông nói : "Nga không tính đến mạng người của họ, liên tục đưa quân và tấn công các vị trí của chúng ta".
Một số chuyên gia không ngần ngại so sánh trận chiến tàn khốc này với Verdun, mặt trận gây chết chóc nhiều nhất trong cuộc Chiến tranh Thế giới Thứ nhất, đã hủy diệt gần hết quân Pháp và Đức trong khoảng từ tháng 2 đến tháng 12/1916 ở miền đông Pháp.
Scott Lucas, giáo sư chính trị quốc tế thuộc Đại học Dublin, giải thích Bakhmut "là một trận chiến đẫm máu với cả hai phía. Vì không có các đơn vị cơ giới, Wagner dùng chiến thuật biển người cố phá vỡ sự kháng cự của quân Ukraine nên đã gây tổn thất rất nhiều cho cả hai bên".
Một quan chức quân sự của NATO được CNN trích dẫn trong tuần này cho biết phía Nga đã mất ít nhất 5 lính cho mỗi mạng lính Ukraine bảo vệ Bakhmut. Đánh giá này dựa trên những thông tin tình báo của các nước đồng minh.
Một thách thức biểu tượng ?
Theo các chuyên gia, thách thức được mất của trận chiến này chủ yếu mang tính tượng trưng. Thành phố có 7 chục nghìn dân này có lẽ không mang giá trị chiến lược về phương diện quân sự.
Tổng thống Volodymyr Zelensky khi tới Bakhmut tháng 12 năm ngoái đã thề sẽ bảo vệ thành phố pháo đài này "lâu nhất có thể được".
Nhà nghiên cứu lịch sử quân sự, giáo sư Đại học Sorbonne Paris, ông Gullaume Lasconjarias nhận định : "Có khía cạnh tượng trưng cho cả hai phía, chiếm và giữ Bakhmut, thành phố tử vì đạo. Hai bên sẵn sàng hy sinh cho dù vẫn còn thắc mắc về tác dụng chiến lược của thành phố".
Theo chuyên gia Guillaume Lasconjarias, "bên này và bên kia đều thấy cần thiết có được hiệu quả". Chẳng hạn đối với Ukraine, đó là "để duy trì sự ủng hộ liên tục của dư luận trong nước và dư luận phương Tây, để chứng minh vũ khí phương Tây đang giúp cho họ tạo sự khác biệt, nhưng thành phố này chỉ đứng vững nhờ tinh thần quả cảm và sức kháng cự của binh sĩ Ukraine. Đó chính là thông điệp của Volodymyr Zelensky".
Trong tuần qua khi rộ lên tin đồn rút quân, tổng thống Zelensky hôm 06/03 đã ra lệnh cho quân đội Ukraine tăng cường phòng thủ thành phố. Viện nghiên cứu chiến tranh mới đây đã ghi nhận rằng việc phòng thủ Bakhmut thực tế vẫn mang tính chiến lược ở chỗ nó tiếp tục làm hao mòn quân số và trang bị của Nga.
Bakhmut, cuộc chiến của Prigozhin
Với phía Nga đó là cần một chiến thắng, bất kể giá nào, trong khi mà trận chiến đã phơi ra những căng thẳng giữa quân đội Nga và chủ nhân công ty Wagner. Yevgeny Prigozhin đã nhiều lần chỉ trích các cấp chỉ huy quân đội Nga không chịu cung cấp đủ đạn dược cho quân của ông ta. Phải chăng đây là một chiến lược được Kremlin điều khiển nhằm giữ khoảng cách và ngăn cản các kế hoạch của thủ lĩnh một lực lượng dân quân đã phát triển quá rộng ?
"Bakhmut là cuộc chiến của Prigozhin, muốn chứng minh mình làm tốt hơn quân đội Nga, vốn không có được chiến thắng nào từ mùa hè", theo giải thích của tướng Pháp Dominique Trinquand.
Chuyên gia Scott Lucas nhận thấy : "Bên ngoài, đó sẽ là một chiến thắng, nhưng là sau khi đã đầu tư các nguồn tài lực và nhân lực cực lớn vào một thành phố không thực sự mang tính chiến lược cho giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột. Chiếm được thành phố sẽ chỉ mang tính biểu tượng với họ, bởi từ tháng 7 năm ngoái, Nga không có được chiến thắng đáng kể nào. Họ thậm chí còn mất cả đất sau các cuộc phản công của Ukraine trong vùng phía nam và đông".
Scott Lucas nhấn mạnh, "quân Nga muốn có một chiến thắng bằng mọi giá dịp kỷ niệm năm cuộc xâm lược hôm 24/02 vừa qua. Chiến thắng đó đáng ra phải là Bakhmut, nhưng điều đó đã không hề xảy ra".
Bakhmut thất thủ sẽ có hậu quả gì ?
Theo tổng thống Volodymyr Zelensky, Bakhmut thất thủ sẽ mở ra cho quân Nga "con đường tự do" trong vùng miền Đông Ukraine. Sau Bakhmut, quân Nga "có thể đi xa hơn. Họ có thể tiến tới Kramatorsk, Sloviansk, con đường sẽ rộng mở với họ về hướng các thành phố khác của Ukraine". Ông Zelensky đã cảnh báo như vậy khi trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Mỹ CNN hôm 08/03. Nhưng đó là một viễn cảnh mà dường như Ukraine đã chuẩn bị.
Cố vấn thân cận nhất của tổng thống Ukraine, Mykhailo Podolyak, hôm 06/03 đã tuyên bố rằng "quân đội đã nhất trí cần thiết tiếp tục bảo vệ thành phố và làm tiêu hao quân địch, đồng thời xây dựng tuyến phòng thủ mới phòng khi tình hình thay đổi".
Mykhailo Podolyak thậm chí còn khẳng định đã "đạt mục tiêu phòng thủ Bakhmut", tức là làm tiêu hao sinh lực quân Nga, đồng thời tạo điều kiện để quân đội Ukraine có thời gian huấn luyện "hàng chục nghìn binh sĩ chuẩn bị cho phản công". Đây cũng là cách nói để giảm nhẹ cho khả năng quân Ukraine có thể sẽ rút lui chiến thuật có giới hạn trong những ngày tới.
(Theo France24.com)
Anh Vũ
**************************
Chiến tranh Ukraine : Lực lượng đánh thuê Nga Wagner thông báo chiếm được toàn bộ phía đông Bakhmut
Phan Minh, RFI, 08/03/2023
Lãnh đạo tập đoàn bán quân sự Nga Wagner Yevgeny Prigozhin hôm 08/03/2023 tuyên bố rằng lực lượng lính đánh thuê của ông đã chiếm "toàn bộ khu vực phía đông" của thành phố Bakhmut, tâm điểm của cuộc giao tranh ở miền đông Ukraine.
Một quân nhân Ukraine đứng gần một khẩu súng cối ở khu vực tuyến đầu mặt trận, gần thành phố Bakhmut (Ukraine) ngày 06/03/2023. Reuters - Stringer
Trong những ngày gần đây, áp lực đã gia tăng đáng kể đối với quân đội Ukraine trấn giữ ở Bakhmut, khi họ phải chống chọi với đà tiến của quân đội Nga và đối mặt với mối đe dọa bị bao vây.
Theo báo cáo mới nhất được công bố vào hôm qua 07/03 của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), có trụ sở tại Hoa Kỳ, quân đội của điện Kremlin "dường như" đã chiếm được khu vực phía đông của thành phố sau khi quân đội Ukraine "rút quân an toàn" khỏi khu vực này.
Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Mỹ CNN, tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định rằng quân đội Ukraine quyết tâm giữ vững Bakhmut.
Ông Zelensky phát biểu : "Sau Bakhmut, quân đội Nga có thể sẽ tiến xa hơn. Họ có thể tới Kramatorsk, hay Sloviansk và con đường sẽ rộng mở để họ tiến tới các thành phố khác của Ukraine".
Mặc dù giá trị về mặt chiến lược của Bakhmut bị tranh cãi, thế nhưng thành phố này đã trở thành biểu tượng, vì cả hai bên đều gánh chịu tổn thất nặng nề ở khu vực này.
Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergey Shoigu cũng cho biết Bakhmut "là nút thắt quan trọng của các tuyến phòng thủ của quân đội Ukraine ở vùng Donbass".
AFP cũng nhắc lại rằng trận chiến ở Bakhmut là trận chiến dài nhất và chết chóc nhất kể từ khi Nga tiến hành xâm lược Ukraine vào tháng 02/2022.
Phan Minh
****************************
Kyiv cam kết đưa thêm binh sĩ tới Bakhmut, nhận thấy có cơ hội phá vỡ lực lượng Nga
Reuters, VOA, 07/03/2023
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy công khai cam kết điều thêm binh sĩ cho nỗ lực cố thủ ở Bakhmut sau nhiều ngày có dấu hiệu là dường như họ có thể rút lui. Diễn biến mới cho thấy Ukraine có vẻ sẽ kéo dài trận đánh đẫm máu nhất trong cuộc chiến tranh, nhằm phá vỡ lực lượng tấn công của Moscow.
Chiến sĩ Ukraine bắn pháo tự hành về phía quân Nga ở thành phố Bakhmut.
Phát biểu của Tổng thống Zelenskyy đưa ra vào tối 6/3 cho thấy Kyiv không chỉ quyết định sẽ ở lại và chiến đấu mà cũng sẽ củng cố thêm cho thành phố Bakhmut, dường như tin rằng khi phía Nga cố gắng tấn công sẽ phải gánh chịu tổn thất nặng nề hơn nhiều so với thiệt hại của bên phòng thủ.
"Bộ chỉ huy nhất trí ủng hộ" quyết định không rút quân, ông Zelenskyy nói, "không có quan điểm nào khác. Tôi đã nói với vị tổng tư lệnh là hãy lo cho có đủ lực lượng thích hợp để giúp cho binh sĩ của chúng ta ở Bakhmut".
Nga cho rằng chiếm được Bakhmut sẽ là một bước tiến tới chiếm giữ vùng công nghiệp xung quanh Donbas, một mục tiêu lớn trong cuộc chiến tranh.
Trong khi đó, các chiến lược gia phương Tây lại cho rằng thành phố đổ nát này có ít giá trị và có lẽ động cơ đằng sau cuộc tấn công của Nga là họ cần có một chiến thắng mang tính biểu tượng.
Bộ chỉ huy quân đội Ukraine hôm 7/3 cho hay lính Nga thiệt mạng đạt mức con số kỷ lục là 1.600 trong 24 giờ trước đó. Những con số về phía quân địch tử trận như vậy không thể kiểm chứng được.
Về phía Nga, trận chiến Bakhmut đã làm lộ ra sự rạn nứt giữa quân đội chính quy và hãng lính đánh thuê Wagner. Chủ nhân của hãng này, Yevgeny Prigozhin, trong những ngày gần đây đã tung ra các video cáo buộc rằng các quan chức Nga không chịu cấp đạn dược cho binh lính của ông ta.
Mark Hertling, cựu chỉ huy lực lượng bộ binh Mỹ ở Châu Âu đã nghỉ hưu, cho rằng những cãi cọ bên phía Nga lại có lợi cho Kyiv. "Bên đối phương - trong trường hợp này là Ukraine - vui mừng vì khi ban chỉ huy quân địch mất đoàn kết sẽ gây ra sự rối loạn và tạo ra vô số cơ hội tấn công", ông viết trên Twitter.
Mặc dù Nga đã giành được những thắng lợi trong những tuần gần đây xung quanh Bakhmut, nhưng chiến dịch tấn công trong mùa đông của họ đã thất bại, không mang lại chiến thắng đáng kể nào trong các cuộc tấn công lớn ở miền bắc và miền nam Ukraine.
Kyiv đã chiếm lại nhiều vùng lãnh thổ trong nửa cuối năm 2022 và dành ba tháng qua để tập trung vào phòng thủ, cố gắng làm suy kiệt sức tấn công của quân Nga trước khi Ukraine dự kiến sẽ phản công trong những tháng tới đây của năm nay.
(Reuters)
************************
Tổng thống Ukraine Zelensky yêu cầu tăng viện bảo vệ Bakhmut
Thùy Dương, RFI, 07/03/2023
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thứ Hai 06/03/2023 khẳng định đã yêu cầu các chỉ huy quân sự "tìm cho ra lực lượng" phù hợp, hỗ trợ cho các đơn vị đang bảo vệ Bakhmut, tâm điểm các trận giao tranh ở miền đông vào lúc quân Nga đang ngày càng xiết chặt vọng kiềm.
Lính Ukraine nã pháo vào các vị trí của quân đội Nga gần Bakhmut, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 05/03/2023. © Libkos / AP
Trong video thường nhật, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định "không một phần nào của Ukraine có thể bị bỏ mặc và rơi vào tay quân Nga". Phát biểu của tổng thống Ukraine được đưa ra trong bối cảnh đang có nhiều đồn đoán rằng, sau vài tháng cố thủ, các lực lượng Ukraine phải rút quân khỏi Bakhmut trước đà siết chặt vòng vây của đối phương. AFP trích dẫn một binh sĩ Ukraine xin ẩn danh : "Bakhmut sẽ thất thủ. Chúng tôi gần như đã bị bao vây. Các đơn vị đang rút dần theo từng nhóm nhỏ".
Về phía Kiev, nhiều quan chức tuyên bố rằng việc phòng thủ Bakhmut đã tạo nên một "thành công chiến lược", vì đã buộc Nga phải dồn quân về quanh Bakhmut, làm suy yếu khả năng tấn công của quân đội Nga ở những nơi khác.
Mykhaïlo Podoliak, một cố vấn của phủ tổng thống Ukraine, tối hôm qua, cho AFP biết là có một "sự đồng thuận trong quân đội về việc cần tiếp tục bảo vệ thành phố và làm tiêu hao lực lượng quân địch, đồng thời xây dựng các tuyến phòng thủ mới để chuẩn bị cho trường hợp tình hình thay đổi". Ông Podoliak cũng nhấn mạnh, "việc phòng thủ ở Bakhmut đã đạt mục tiêu" là làm suy kiệt lực lượng Nga, giúp quân đội Ukraine có thời gian huấn luyện "hàng chục ngàn binh sĩ để chuẩn bị phản công". Theo hướng này, bất kể điều gì xảy ra, việc phòng thủ ở Bakhmut vẫn sẽ mang lại "một thành công chiến lược lớn".
Thành phố Bakhmut có khoảng 70.000 dân trước chiến tranh và trong những tháng qua, là nơi diễn ra các trận giao tranh ác liệt giữa Nga và Ukraine để giành quyền kiểm soát vùng công nghiệp Donbass, miền đông Ukraine.
Thùy Dương