Biden bảo đảm với Marcos Jr. sự yểm trợ "không gì lay chuyển" của Mỹ với Philippines
Thanh Phương, RFI, 02/05/2023
Khi tiếp tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. tại Nhà Trắng hôm 01/05/2023, tổng thống Joe Biden đã tuyên bố bảo đảm sự yểm trợ "không gì lay chuyển" của Washington với Manila, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đón tiếp đồng nhiệm Philippines Ferdinand Marcos Jr. tại Nhà Trắng, Washington, ngày 01/05/2023. AP - Brendan Smialowski
Theo hãng tin AFP, hôm qua, tổng thống Marcos Jr. và phu nhân đã được đón tiếp long trọng hơn một chút so với phần lớn các vị nguyên thủ quốc gia mà tổng thống Hoa Kỳ tiếp ở Nhà Trắng.
Trước khi hội đàm song phương, hai vị tổng thống đã phát biểu vài câu trước báo chí. Ông Joe Biden nhấn mạnh đến "cam kết không gì lay chuyển của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ Philippines, kể cả tại khu vực Biển Đông", đồng thời ông hứa sẽ "hỗ trợ việc hiện đại hóa quân đội Philippines". Hoa Kỳ đặc biệt dự trù chuyển các phi cơ quân sự đến Philippines và giúp Manila tăng cường đội máy bay chiến đấu.
Về phần tổng thống Marcos Jr., ông cho rằng Philippines ở trong một khu vực mà nay trở nên "phức tạp hơn" về mặt địa chính trị, cho nên Manila phải hướng về quốc gia duy nhất đã ký hiệp ước phòng thủ chung với Philippines, đó là Hoa Kỳ.
Tuy không nêu đích danh, nhưng rõ ràng cả hai tổng thống Mỹ và Philippines đều nghĩ đến Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng trên Biển Đông gia tăng trong thời gian gần đây. Vụ mới nhất xảy ra hôm 23/04 vừa qua, khi các tàu của Trung Quốc và của Philippines suýt nữa đã đụng nhau trên biển tại khu vực cách đảo Palawan của Philippines khoảng 200 km.
Sau khi đắc cử tổng thống, ông Ferdinand Marcos Jr. thi hành một chính sách ngoại giao theo hướng giữ quan hệ cân bằng giữa Philippines với hai cường quốc Mỹ Trung. Trước khi đi thăm Hoa Kỳ, tháng 1 năm nay, ông đã đến Bắc Kinh với lời hứa Philippines sẽ là "bạn với mọi người, không là kẻ thù của bất cứ ai".
Nhưng Washington hy vọng là với căng thẳng gia tăng ở Biển Đông, Manila sẽ nghiêng về phía Mỹ nhiều hơn. Quân đội của Hoa Kỳ và Philippines vừa kết thúc đợt tập trận chung lớn nhất từ trước đến nay ở vùng Biển Đông. Manila cũng vừa cho phép quân đội Mỹ sử dụng thêm 4 căn cứ quân sự của Philippines, trong đó có những căn cứ nằm không xa Đài Loan.
Theo AFP, hôm qua, ông John Kirby, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, cho biết Hoa Kỳ bảo đảm việc sử dụng các căn cứ nói trên "sẽ có sự phối hợp và hợp tác hoàn toàn với chính quyền Philippines".
Thanh Phương
*************************
Thượng đỉnh Biden-Marcos sẽ đánh dấu một bước ngoặt mới trong quan hệ Mỹ-Philippines ?
Trọng Nghĩa, RFI, 0/05/2023
Ông Ferdinand Marcos Jr. sẽ là tổng thống Philippines đầu tiên được tổng thống Mỹ tiếp đón tại Nhà Trắng từ hơn 10 năm nay. Theo giới quan sát, vấn đề củng cố thêm quan hệ quốc phòng đã có từ lâu đời giữa Washington và Manila được cho là sẽ nổi bật trong chương trình nghị sự hôm 01/05/2023, của hai lãnh đạo, với việc Philippines ngày càng quan ngại trước các hành vi lấn lướt của Trung Quốc tại Biển Đông.
Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp đồng nhiệm Philippines Ferdinand Romualdez Marcos, Jr, bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, New York, Hoa Kỳ, ngày 22/09/2022. Reuters – Leah Millis
Trước khi lên đường công du Hoa Kỳ, tổng thống Philippines đã khẳng định quyết tâm siết chặt thêm quan hệ với Mỹ về mọi mặt nhằm thúc đẩy các "lợi ích cốt lõi" của nước ông. Một trong những lợi ích đó là làm sao bảo vệ được các vùng lãnh thổ của mình tại Biển Đông hiện đang bị Trung Quốc đòi chủ quyền và đe dọa. Trên vấn đề này Philippines hiện đang có một hiệp ước gọi là phòng thủ chung ký kết với Mỹ từ năm 1951. Theo nhận xét của tờ báo Nhật Bản The Japan Times ngày 28/04, nhân chuyến công du Hoa Kỳ khởi sự từ hôm nay (01/05), tổng thống Marcos sẽ yêu cầu phía Mỹ làm rõ hơn về các điều kiện kích hoạt điều 4 của hiệp ước, theo đó Mỹ sẽ ngay lập tức giúp đỡ Philippines trong trường hợp bị tấn công.
Trước ngày tổng thống Marcos đến Mỹ, bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã tranh thủ vụ tàu Hải cảnh Trung Quốc gây nguy hiểm cho tàu tuần tra Philippines ở vùng quần đảo Trường Sa để nhắc lại rằng mọi cuộc tấn công vào tàu thuyền và máy bay công vụ của Philippines – kể cả tại Biển Đông - đều nằm trong phạm vi các hành động bị Mỹ đáp trả theo tinh thần hiệp ước phong thủ chung năm 1951.
Theo Japan Times, chính các hành động lấn lướt liên tiếp của Trung Quốc nhắm vào Philippines ở Biển Đông, kèm theo những tín hiệu cảnh cáo Manila về việc cho Mỹ quyền sử dụng thêm nhiều căn cứ quân sự tại Philippines đã khiến tổng thống Marcos yêu cầu đồng minh làm rõ hơn về các tình huống, mà theo đó Mỹ sẽ bảo vệ đồng minh lâu năm của mình.
Theo ông Kei Koga, phó giáo sư tại Đại Học Công Nghệ Nanyang của Singapore, ông Marcos muốn nhận được sự trấn an chính trị từ phía Biden, theo đó Hoa Kỳ cam kết bảo đảm ổn định ở Biển Đông và bảo vệ Philippines khi bị các tác nhân bên ngoài quấy rối hoặc tấn công.
Còn theo chuyên gia Gregory Poling, giám đốc Chương trình Đông Nam Á thuộc Trung Tâm Nghiên cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, tổng thống Marcos muốn duy trì quan hệ ổn định với Bắc Kinh càng nhiều càng tốt, nhưng dường như đã đi đến kết luận rằng ông không thể hy sinh chủ quyền của Philippines. Theo ông Poling, chừng nào Bắc Kinh còn "tiếp tục các hành vi bức hiếp ở Biển Đông, thì một liên minh chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ là biện pháp ngăn chặn tốt nhất đối với Philippines".
Về phần ông Zachary Abuza, một chuyên gia về Đông Nam Á tại Đại Học Chiến Tranh Hoa Kỳ, việc ông Marcos cần Mỹ làm rõ hơn về các cam kết quốc phòng của mình có nghĩa là hai bên có thể là chưa hoàn toàn nhất trí với nhau : Manila vẫn muốn mọi điều dẫn đến việc kích hoạt Hiệp Ước Phòng Thủ Chung được xác định rõ ràng, trong khi Hoa Kỳ muốn có nhiều khoảng trống hơn (để dễ dàng hành động).
Theo chuyên gia này, Washington cũng không hài lòng với lập trường của Manila, theo đó các căn cứ Philippines mà Mỹ được quyền sử dụng sẽ không được dùng vào việc dự trữ đạn dược hoặc thiết bị cần thiết trong trường hợp Đài Loan gặp sự cố.
Dẫu sao thì riêng việc các vấn đề cụ thể trên đây được đưa ra thảo luận đã là bằng chứng cho thấy là quan hệ Mỹ-Philippines đã được cải thiện đáng kể từ ngày tổng thống Marcos Jr. lên thay thế ông Duterte, điều mà ít ai dám nghĩ tới khi ông Marcos mới nhậm chức. Thượng đỉnh Biden-Marcos có thể được coi là sự kiện đánh dấu bước ngoặt mới trong quan hệ Mỹ-Philippines theo chiều hướng mật thiết hơn.
Trọng Nghĩa