Trong lúc thế giới đang chú tâm đến Afghanistan, các chiến hạm và phi cơ tiêm kích Trung Quốc hôm nay 17/08/2021 tập trận bắn đạn thật ngoài khơi Đài Loan, mà theo Bắc Kinh là để trả đũa "sự can thiệp từ bên ngoài" và những "hành động gây hấn". 

Các chiến đấu cơ J15 trên hàng không mẫu hạm Liêu Ninh của Trung Quốc trong một cuộc tập trận ngày 24/04/2018.  AFP

Reuters dẫn một thông cáo của Quân khu miền đông Trung Quốc nói rằng các chiến hạm, phi cơ chống tàu ngầm và phi cơ tiêm kích đã được điều đến gần Đài Loan để "tập trận tấn công và các cuộc tập trận khác với sự tham gia của binh lính", tuy nhiên thông cáo không cho biết chi tiết.

Thông cáo của quân đội Trung Quốc nói thêm, Hoa Kỳ và Đài Loan mới đây đã "liên tục khiêu khích, gởi đi những dấu hiệu sai trái, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền Trung Quốc và gây tổn hại nặng nề cho hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan". Theo bản thông cáo, cuộc tập trận này là "biện pháp cần thiết" để đối phó với các "can thiệp từ bên ngoài và sự khiêu khích của các lực lượng đòi Đài Loan độc lập".

Bộ Quốc phòng Đài Loan đáp trả rằng quân đội Đài Loan "hoàn toàn hiểu và đánh giá toàn bộ tình hình tại khu vực eo biển Đài Loan, cũng như các diễn biến liên quan trên biển và trên không", đồng thời khẳng định Đài Loan "đã chuẩn bị những biện pháp trả đũa khác nhau".

Từ gần 2 năm qua, Đài Loan tố cáo Trung Quốc tập trận thường xuyên ở vùng biển kế cận nhằm gây áp lực buộc Đài Bắc phải quy phục Bắc Kinh. Vào đầu tháng 08, Hoa Kỳ đã thông qua chương trình bán vũ khí mới cho Đài Loan trị giá 750 triệu đô la.

Thụy My

Khả năng xảy ra xung đột trên eo biển Đài Loan

Tình hình trên eo biển Đài Loan đang diễn ra với các viễn cảnh đáng lo ngại. Các tàu chiến Trung Quốc đang bao vây và đe dọa Đài Loan. Máy bay chiến đấu Trung Quốc cũng liên tục xâm phạm không phận Đài Loan. Mặc dù nhiều chuyên gia cho rằng, sẽ là bất lợi cho Trung Quốc nếu tấn công Đài Loan lúc này, bởi vì, nói cho cùng nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, đây sẽ là sự tàn sát giữa những anh em trong một nhà ; đồng thời, cộng đồng quốc tế sẽ phản ứng bằng cách cô lập Trung Quốc, điều này sẽ khiến Trung Quốc gặp bất lợi.

Cờ Trung Quốc và cờ Đài Loan và hình máy bay chiến đấu - Reuters

Tuy nhiên, thái độ thù địch của Bắc Kinh ngày càng dâng cao ở khu vực này. Đặc biệt, Tập Cận Bình đã cảm thấy rất tự tin trong việc đưa Trung Quốc trở thành siêu cường, thỏa mãn "Giấc mộng Trung Hoa". Chính những điều này đã dẫn đến những xung đột tiềm ẩn tại eo biển Đài Loan.

Mỹ đang lo ngại rằng họ có thể không còn đủ khả năng để ngăn cản Trung Quốc chiếm Đài Loan bằng vũ lực. Đô đốc Phil Davidson, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, lo ngại nói với Quốc hội Mỹ hồi tháng 3 rằng, từ nay đến năm 2027, có thể Trung Quốc sẽ tấn công Đài Loan.

Nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, Mỹ sẽ buộc phải tham gia. Mặc dù Mỹ không bị ràng buộc theo hiệp ước phải bảo vệ Đài Loan, nhưng một cuộc tấn công của Trung Quốc sẽ là phép thử đối với sức mạnh quân sự cũng như quyết tâm ngoại giao và chính trị của Mỹ. Nếu Hạm đội 7 không xuất hiện, Trung Quốc sẽ sớm trở thành cường quốc ở Châu Á. Các đồng minh của Mỹ trên khắp thế giới sẽ biết rằng không thể tin tưởng vào Mỹ. Nền hòa bình do Mỹ thống trị (Pax Americana) sẽ sụp đổ.

Tuy nhiên, một số chuyên gia khuyến cáo rằng có thể Trung Quốc sẽ không chọn cách tấn công Đài Loan từ biển vào, mà Trung Quốc có thể sử dụng chiến thuật phong tỏa để dần dần xâm chiếm Đài Loan nhưng lại hạn chế được sự tham gia từ Mỹ và các quốc gia khác. Đó sẽ là một cuộc phong tỏa nhằm tấn công Đài Loan trong vòng vài tháng hoặc vài năm, mở đường cho một chiến dịch không kích cuối cùng để buộc hòn đảo này phải đầu hàng.

Tuần duyên Đài Loan tuần tra gần quần đảo Đông Sa ở Biển Đông do Đài Loan kiểm soát nhưng Trung Quốc cũng đòi chủ quyền. Hình : Reuters

Kịch bản Trung Quốc phong tỏa Đài Loan

Trong những năm tới, nhiều khả năng Bắc Kinh sẽ lợi dụng thành quả của một cuộc bầu cử ở Đài Loan làm cái cớ để thông báo rằng họ sẽ bắt đầu khai thác và thực thi Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) xung quanh hòn đảo này để chuẩn bị cho một cuộc "thống nhất". Động thái này sẽ nhanh chóng leo thang thành cuộc xâm nhập quy mô lớn và có tổ chức nhắm vào các vùng biển của Đài Loan bằng các tàu không vũ trang hoặc vũ trang hạng nhẹ, tương tự như việc Bắc Kinh chiếm đóng Đá Ba Đầu trong năm nay. Do thiếu lực lượng quân sự truyền thống, nên hải quân Đài Loan sẽ không thể ngăn chặn các cuộc xâm nhập này, vì việc sử dụng lực lượng gây chết người sẽ là bất khả thi về mặt chính trị trong mắt dư luận thế giới.

Trong lúc Đài Loan phải vật lộn với những sự việc gần giống như các cuộc đột kích, hải quân Trung Quốc sẽ bắt đầu ngăn chặn và kiểm tra các tàu trong vùng biển của Đài Loan. Các tàu này sẽ chỉ được trả tự do nếu thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc. Các lực lượng hải quân khác, trong đó có hải quân Mỹ và Nhật Bản, có thể cố gắng đảm bảo cho tàu của họ tiếp cận các cảng của Đài Loan, nhưng việc này đòi hỏi một nỗ lực không thể duy trì lâu dài.

Hơn nữa, Trung Quốc sẽ bắt đầu sử dụng các chiến thuật va chạm và cản trở bằng các tàu chuyên dụng giá rẻ, độ bền cao, trước khi gia tăng sử dụng các loại vũ khí nguy hiểm nhưng không gây sát thương trực tiếp. Chẳng hạn, Bắc Kinh có thể sử dụng thiết bị phát sóng siêu ngắn và các vũ khí sóng âm - loại vũ khí đã được sử dụng để chống lại Ấn Độ. Đây sẽ là những vũ khí vô giá trên biển và có thể khiến các nỗ lực quốc tế dần sụp đổ, qua đó giúp Trung Quốc thắt chặt phong tỏa Đài Loan.

Tại thời điểm này, các đồng minh của Đài Loan sẽ phải đối mặt với hai lựa chọn đầy khó khăn : một là chấp nhận thất bại và rút lui, để Đài Loan tự định đoạt số phận của họ ; hai là bắt đầu đánh chìm tàu Trung Quốc. Lựa chọn đầu tiên, mặc dù đáng lo ngại, nhưng dường như lại dễ xảy ra nhất. Khi các đồng minh của Đài Loan dần dần bỏ mặc họ và dư luận nước ngoài không còn quan tâm, Trung Quốc sẽ hiện thực hóa kế hoạch phong tỏa bằng cách cắt đứt mọi cách tiếp cận với bên ngoài qua đường hàng không và đường biển. Nếu quân đội Đài Loan bắt đầu sử dụng vũ lực để phá vỡ phong tỏa, Trung Quốc sẽ triển khai một chiến dịch không kích nhằm vào Đài Loan bằng lực lượng không quân và dàn tên lửa mặt đất của nước này.

Bởi Đài Loan sẽ không thể bảo vệ các ngành công nghiệp và cơ sở hạ tầng của họ khỏi bị tấn công hoặc tiếp nhận sự trợ giúp từ bên ngoài, nên hòn đảo này sẽ dần kiệt quệ, cuối cùng chấp nhận một giải pháp chính trị - tương tự như sự đầu hàng. Câu hỏi duy nhất là liệu Đài Loan sẽ cầm cự được trong 6 tháng hay 3 năm. Kết quả sẽ không khiến bất kỳ ai phải nghi ngờ.

Vậy còn lựa chọn thứ hai ? Điều gì sẽ xảy ra nếu một liên minh quốc tế bắt đầu đánh chìm các tàu Trung Quốc và cố gắng phá vỡ lớp phong tỏa ? Thứ nhất, về mặt chính trị, đây là phương án khó thực hiện. Các quốc gia phương Tây hoàn toàn có khả năng đánh bom các nước có nền quân sự yếu kém. Tuy nhiên, việc đối đầu với một cường quốc sẽ khó hơn nhiều. Điều này được chứng tỏ một phần qua phản ứng nhẹ nhàng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đối với sự xâm lược của Nga ở Caucasus và Ukraine, trái với hành động quyết liệt của họ nhằm chống lại Serbia trong những năm 1990, hay gần đây hơn là Libya, Iraq và Syria.

Thứ hai, tính ưu việt của các loại vũ khí trên bộ của Trung Quốc, cũng khoảng cách địa lý xa xôi đồng nghĩa rằng hải quân Mỹ sẽ không bao giờ có thể duy trì hạm đội của nước này đủ gần Đài Loan như trước. Đây không phải là cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan năm 1996. Khối lượng lớn tên lửa, máy bay không người lái, tàu nhỏ và máy bay truyền thống mà Trung Quốc có thể sử dụng trong khu vực nhiều khả năng sẽ áp đảo các hạm đội và căn cứ trên đảo của Mỹ, tất cả đều dựa vào hệ thống phòng không vốn có rất ít đạn dược sẵn sàng sử dụng ngay lập tức. Thậm chí các tàu khu trục Zumwalt - vũ khí hủy diệt hàng loạt tân tiến nhất - cũng sẽ khó có thể đánh chặn hơn vài chục mục tiêu đang bay tới, ngay cả khi giả sử chúng hoạt động gần như hoàn hảo. Trên thực tế, các loại vũ khí trên bộ của Trung Quốc cũng được bổ sung nhanh hơn các hệ thống trên biển của Mỹ.

Kịch bản phong tỏa sẽ được lặp lại

Nếu Trung Quốc thành công trong chiến thuật phong tỏa để xâm chiếm Đài Loan, kịch bản này sẽ được Trung Quốc tiếp tục áp dụng để có thể giành vị trí thống lĩnh trên biển Đông. Các quốc gia ASEAN đang trực tiếp kiểm soát một số thực thể trên biển Đông sẽ là mục tiêu tiếp theo, trong đó Việt Nam có thể sẽ là mục tiêu đầu tiên mà Trung Quốc muốn nhắm tới.

Tại sao lại là Việt Nam ? Bởi vì các lý do sau đây :

Thứ nhất, Việt Nam hiện nay là quốc gia đang kiểm soát nhiều thực thể nhất tại Trường Sa, gồm 21 thực thể (gồm 9 đảo nổi, 12 đảo chìm) với 33 điểm đóng quân. Vì vậy, nếu Trung Quốc có thể chiếm đoạt các thực thể này của Việt Nam thì Bắc Kinh có thể mở rộng sự hiện diện ở biển Đông một cách dễ dàng.

Thứ hai, Việt Nam được coi là nước "cứng đầu" nhất trong các quốc gia ASEAN có tranh chấp biển Đông với Trung Quốc. Nếu "trị" được Việt Nam, các quốc gia ASEAN khác sẽ dễ dàng "quy thuận" Trung Quốc.

Thứ ba, các nguồn lực của Việt Nam để chống lại cuộc phong tỏa trên biển Đông của Trung Quốc còn nhiều hạn chế. Nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc. Việt Nam cũng không có hiệp ước an ninh nào ràng buộc để các cường quốc khác tham chiến hỗ trợ Việt Nam như trường hợp Nhật Bản hoặc Đài Loan.

Tàu dân quân biển của Trung Quốc tập trung ở đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa. Hình chụp hôm 31/3/2021. AFP

Trung Quốc đã và đang áp dụng chiến thuật phong tỏa này ở các khu vực nhỏ hơn. Sự kiện Đá Vành khăn năm 1995, Scarborough năm 2012 hay sự kiện Đá Ba Đầu mới đây là minh chứng cho các hoạt động đó của Trung Quốc. Trung Quốc cũng đã từng đe dọa tấn công các thực thể Việt Nam đang chiếm giữ tại Trường Sa nếu Việt Nam không rút các dự án thăm dò và khai thác dầu khí tại các Lô 07.3 hồi năm 2018.

Chính vì vậy, Mỹ, Đài Loan, Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á trực tiếp liên quan đến tranh chấp biển Đông cần phải đặt ra các chiến lược đối phó khi bị Trung Quốc phong toả. Trung Quốc sẽ giành chiến thắng nhờ chiến thuật tiêu hao hậu cần - một dạng tấn công âm ỉ mà không phải dồn dập. Đồng thời các quốc gia này cần phải tập trung các nguồn lực cần thiết để sẵn sàng đối phó trong trường hợp này xảy ra.

Viên Chinh Chiến

Nguồn : RFA, 04/052021

Mỹ cảnh báo Trung Quốc về Đài Loan : "Thay đổi nguyên trạng" là "sai lầm nghiêm trọng"

Mai Vân, RFI, 12/4/2021

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm 11/04/2021 cho biết Hoa Kỳ lo ngại về các hành động gây hấn của Trung Quốc đối với Đài Loan và cảnh báo sẽ là một "sai lầm nghiêm trọng" nếu bất kỳ ai cố gắng thay đổi hiện trạng ở Tây Thái Bình Dương bằng vũ lực.

Tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan trong chiến dịch tuần tra qua eo biển Đài Loan hôm 06/07/2020.( Ảnh do Hải Quân Mỹ cung cấp)  © AP -

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình Mỹ NBC, ngoại trưởng Hoa Kỳ nhấn mạnh : "Những gì chúng ta đã thấy và thực sự quan tâm là các hành động ngày càng hung hăng của chính quyền Bắc Kinh nhắm vào Đài Loan, làm gia tăng căng thẳng ở vùng eo biển".

Bắc Kinh hôm thứ Năm 08/04 đã đổ lỗi cho Washington là bên gây ra căng thẳng sau vụ một tàu chiến Mỹ áp sát Đài Loan.

Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có phản ứng quân sự để đáp trả một hành động của Trung Quốc ở Đài Loan hay không, ông Blinken từ chối bình luận về một giả thuyết.

"Tất cả những gì tôi có thể nói là chúng ta - tức là nước Mỹ - có một cam kết nghiêm túc để giúp Đài Loan tự vệ… một cam kết nghiêm túc đối với hòa bình và an ninh ở Tây Thái Bình Dương".

Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ rất tôn trọng lời hứa và "sẽ là một sai lầm nghiêm trọng cho bất kỳ ai cố gắng thay đổi hiện trạng đó bằng vũ lực".

Trong vài tháng qua, Đài Loan đã phàn nàn về các phi vụ thường xuyên của Không Quân Trung Quốc gần hòn đảo.

Nhà Trắng hôm 09/04 cho biết là Washington đang theo dõi chặt chẽ các hoạt động quân sự ngày càng nhiều của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan, xem đó là các hành động có khả năng gây bất ổn.

Cùng ngày, bộ ngoại giao Mỹ đã ban hành bản hướng dẫn mới cho phép các quan chức Hoa Kỳ gặp gỡ các quan chức Đài Loan một cách tự do hơn. Đây được cho là động thái góp phần làm cho quan hệ Washington-Đài Bắc thêm sâu sắc, trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan.

Mai Vân

Nguồn : RFI, 12/04/2021

*********************

Đài Loan nâng cấp đường băng trên đảo Đông Sa

RFA, 13/04/2021

Mạng báo Focus Taiwan loan tin vào ngày 12 thánẢnh Taiwan Newsg tư, dẫn nguồn từ Cơ Quan Phòng Vệ Đài Loan nêu rõ, dự án nâng cấp đường băng bị trì trệ lâu nay nay được bắt đầu bất chấp những mối đe dọa quân sự gia tăng từ phía Trung Quốc.

Đài Loan đang nâng cấp đường băng trên quần đảo Đông Sa tại khu vực Biển Đông. Ảnh Taiwan News

Cũng theo Cơ quan Phòng Vệ Đài Loan, vào tháng hai năm ngoái, nhà thầu cho dự án đã được chọn và công khác khởi công dự kiến bắt đầu vào tháng tư ; thế nhưng do căng thẳng trong khu vực cộng thêm thời tiết xấu nên phải ngưng lại. Gần đây công tác nâng cấp đường băng trên đảo Đông Sa đã được tiến hành và dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng hai năm 2022.

Cơ quan Phòng Vệ Đài Loan cho biết sau khi công tác nâng cấp hoàn thành, đường băng trên quần đảo Đông Sa sẽ được dùng để vận chuyển nhanh chóng các khí tài quân sự nhằm hỗ trợ lực lượng phòng thủ trên đảo.

Cơ quan này cũng cho biết sẽ sớm triển khai 292 tên lửa chống tăng Kestrel cho lực lượng phòng thủ ở đảo Đông Sa.

Đài Loan gần đây đã lên tiếng tố cáo Bắc Kinh nhiều lần điều máy bay xâm phạm vùng nhận dạng phòng không ở đảo Đông Sa do Đài Loan quản lý.

Nguồn : RFA, 13/04/2021

*********************

Kỷ lục mới : 25 chiến đấu cơ Trung Quốc sách nhiễu Đài Loan

Thụy My, RFI, 13/04/2021

Hôm 12/04/2021 có đến 25 chiến đấu cơ Trung Quốc xâm nhập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan, một con số kỷ lục, một ngày sau khi Mỹ lên tiếng cảnh cáo Bắc Kinh. AFP dẫn nguồn từ chính quyền Đài Bắc cho biết như trên.

Oanh tạc cơ Trung Quốc bay ở eo biển Đài Loan trong một động thái hù dọa. Ảnh minh họa chụp ngày 18/09/2020. © via Reuters – Taiwan National Defense Ministry

Sự hiện diện đông đảo của các máy bay quân sự Trung Quốc trong đó có 18 phi cơ tiêm kích, đã buộc không quân Đài Loan cho các phi cơ cất cánh và ra lệnh cho phía Trung Quốc ra khỏi ADIZ. Đây là ngày thứ 10 liên tiếp trong tháng này, phi cơ Trung Quốc xâm nhập vùng nhận diện phòng không Đài Loan, với số lượng hùng hậu nhất từ trước đến nay.

Chuyên gia Antoine Bondaz nhận xét trên Twitter, hồi tháng Giêng đã có đến 81 lượt phi cơ Trung Quốc xâm nhập, nhưng đó là trong suốt cả tháng, còn hôm qua có đến 25 chiến đấu cơ cùng bay vào thị uy. Trang web của bộ quốc phòng Đài Loan nêu chi tiết : 2 chiếc Y-8 (Thiểm Tây), 1 chiếc KJ-500 (Không Cảnh), 4 chiếc tiêm kích J-10 (Mãnh Long), 14 chiếc tiêm kích J-16 (Thẩm Dương), 4 oanh tạc cơ H-6K (Tây An).

Động thái này diễn ra sau khi ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm Chủ nhật 11/04 tố cáo "các hành động ngày càng hiếu chiến của Bắc Kinh đối với Đài Loan". Ông nói thêm "sẽ là sai lầm nghiêm trọng đối với những ai mưu toan dùng vũ lực để thay đổi nguyên trạng". Trong ngày 13/04/2021, Đài Loan cũng là một đề tài quan trọng trong cuộc đối thoại của ngoại trưởng ba nước Pháp, Ấn Độ và Úc.

Nhà nghiên cứu Cleo Paskal chuyên về Ấn Độ-Thái Bình Dương của Viện Chatham House trụ sở tại Luân Đôn nhận định :

"Lúc nào thì Trung Quốc sẽ tấn công Đài Loan ? Theo như cách mà họ đang tiến hành, thì Bắc Kinh sẽ cố tình gây ra căng thẳng tại nhiều địa điểm khác nhau. Chẳng hạn nếu Nga tiến vào Ukraina, nếu khủng hoảng tăng lên ở Miến Điện, nếu các vấn đề khác xảy ra với Iran, Bắc Triều Tiên, và Washington, Paris và Luân Đôn phải quan tâm đến tất cả những xung đột khác, thì sẽ có khoảng hở để tung ra cuộc tấn công tin học vào Đài Loan. Thế nên tôi không nhìn thấy được lối thoát cho tình hình căng thẳng này.

Bắc Kinh sẽ khuấy động lên nhiều xung đột ở một chừng mực nào đó, Moskva cũng vậy. Và rốt cuộc, Trung Quốc sẽ đạt được điều mình muốn, có nghĩa là chiếm lấy Đài Loan. Nhưng đồng thời, họ cũng cố gắng tung ra đồng tiền ảo của mình để phá hoại đồng đô la Mỹ. Đó là hai mục đích chính của Bắc Kinh hiện nay."

Hôm qua kênh truyền hình quân đội Trung Quốc CCTV-7 đăng một video cho thấy Trung Quốc tập trận bắn đạn thật trên Biển Đông, nói rằng để trả đũa "sự khiêu khích của Hải quân Mỹ". Trước đó Hải quân Hoa Kỳ đăng ảnh khu trục hạm tên lửa dẫn đường USS Mustin đi qua phía cửa sông Dương Tử trong khi chiếc tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc đang hướng về phía Đài Loan. Những hình ảnh hiếm hoi được phía Mỹ đăng lên cho thấy thuyền trưởng USS Mustin, Robert Briggs và thuyền phó Richard Slye đang quan sát chiếc Liêu Ninh.

Thụy My

Nguồn : RFI, 13/04/2021

**********************

Mỹ cảnh cáo Trung Quốc về Biển Đông và Đài Loan

Thanh Phương, RFI, 08/04/2021

Hôm 07/04/2021, Hoa Kỳ đã lên tiếng cảnh cáo Trung Quốc về những hành động ngày càng hung hăng đối với Philippines và Đài Loan, đồng thời nhấn mạnh đến những nghĩa vụ của Washington đối với các đối tác châu Á.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price trong cuộc họp báo tại Bộ Ngoại giao, Washington DC, Hoa Kỳ, ngày 31/03/2021. Reuters - Pool

Theo hãng tin AFP, trong cuộc họp báo hôm qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price khẳng định : "Một cuộc tấn công vũ trang chống các lực lượng quân sự, các tàu hay các phi cơ của Philippines tại vùng Thái Bình Dương, kể cả ở Biển Đông, sẽ buộc chúng tôi thi hành các nghĩa vụ chiếu theo hiệp ước phòng thủ chung Mỹ-Philippines".

Ông Ned Price nói thêm : "Chúng tôi chia sẻ mối quan ngại của đồng minh Philippines trước những thông tin về sự tập hợp liên tục của lực lượng trên biển của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại khu vực gần Đá Ba Đầu".

Khoảng 200 tàu của Trung Quốc đã bị tuần duyên Philippines phát hiện từ ngày 07/03 ở khu vực Đá Ba Đầu, thuộc Cụm Sinh Tồn, quần đảo Trường Sa, cách tỉnh Palawan của Philippines 320 km. Nhưng đa số các tàu này sau đó đã phân tán ra những khu vực khác của quần đảo Trường Sa. Từ mấy tuần qua, Bắc Kinh vẫn từ chốt rút các tàu của họ, mà Manila khẳng định là đã xâm nhập trái phép vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Căng thẳng cũng đã bùng lên giữa Trung Quốc với Đài Loan. Theo Đài Bắc, hôm qua đã có thêm 15 phi cơ Trung Quốc, trong đó có 12 chiến đấu cơ, xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Trong những tháng gần đây, hầu như ngày nào cũng có phi cơ Trung Quốc xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Tình hình lên đến mức mà ngoại trưởng Ngô Chiêu Nhiếp (Joseph Wu) hôm qua đã tuyên bố Đài Loan sẽ "chiến đấu đến cùng" nếu bị Trung Quốc tấn công.

Trong cuộc họp báo hôm qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price đã bày tỏ mối "quan ngại" của Washington về những hành động này của Bắc Kinh. Ông Ned Price nhắc lại là chiếu theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act), Mỹ có nghĩa vụ cung cấp vũ khí cho Đài Loan nếu đảo này bị Trung Quốc tấn công.

Trong bối cảnh căng thẳng này, hải quân Mỹ thông báo là chiếc khu trục hạm trang bị tên lửa dẫn đường John S. McCain hôm qua đã đi ngang qua eo biển Đài Loan trong một chuyến đi "bình thường".

Thanh Phương

Sự trỗi dậy của Trung Quốc liên quan đến một số quyết định mang tính định mệnh đối với Chủ tịch Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo của đất nước. Không gì quan trọng hơn là câu hỏi liệu có nên tấn công Đài Loan để đưa hòn đảo dân chủ, thân phương Tây với 24 triệu dân này vào vòng kiểm soát của Đảng Cộng sản hay không. Nếu một ngày nào đó một chiếc xe limousine Hồng Kỳ bọc thép chở ông Tập trong vai trò "nhà chinh phục" diễu qua các đường phố ở thủ đô Đài Bắc của hòn đảo, ông sẽ trở thành một nhà Cộng sản bất tử. Ông sẽ được xếp ngang hàng Mao Trạch Đông với tư cách là người cùng giành chiến thắng trong cuộc nội chiến Trung Quốc vốn vẫn dang dở từ năm 1949 khi chế độ Quốc Dân Đảng bại trận lưu vong sang Đài Loan.

Có lẽ ông Tập sẽ diễu qua những con phố Đài Bắc vẫn còn nghi ngút lửa, đầy máu và vắng bóng dân thường do lệnh thiết quân luật. Nhưng cuộc chinh phục Đài Loan vẫn sẽ đánh dấu sự nâng tầm Trung Quốc lên hàng các cường quốc hùng mạnh đến mức không một quốc gia nào dám thách thức mong muốn của họ. Đối với những lãnh đạo cứng rắn cai trị Trung Quốc, lịch sử không được viết bởi những kẻ mềm yếu. Nếu ông Tập ra lệnh cho Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc chiếm Đài Loan, quyết định của ông sẽ được định hình bởi một nhận định quan trọng nhất: liệu Mỹ có thể ngăn cản ông hay không. Trong 71 năm, sự tồn tại của Đài Loan như một hòn đảo tự trị là nhờ vào khả năng của Mỹ trong việc răn đe ngăn chặn sự xâm lược của Trung Quốc. Đúng vậy, Đài Loan cũng được hưởng lợi từ sự kiên nhẫn của Trung Quốc trong khi Trung Quốc muốn thử nghiệm các kế sách khác để có thể tránh được chiến tranh.

Kể từ thời Đặng Tiểu Bình, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã ràng buộc Đài Loan với đại lục về mặt kinh tế. Họ cũng đã cố gắng lôi cuốn công chúng Đài Loan bằng những lời hứa về quyền tự chủ nếu họ chấp nhận sự cai trị từ Bắc Kinh, theo tiêu chuẩn "một quốc gia, hai chế độ". Năm ngoái, nhận thức về khái niệm đó đã được chuyển từ ngờ vực thành bác bỏ bởi sự phá hủy các quyền tự do công dân ở Hồng Kông, một lãnh thổ được trao những lời hứa tương tự. Nhưng Trung Quốc đang mất kiên nhẫn với việc "tái thống nhất bằng biện pháp hòa bình", và những tính toán lạnh lùng hơn luôn quan trọng hơn. Về cơ bản, Trung Quốc vẫn e ngại vì sợ rằng quân đội Đài Loan có thể sẽ cầm cự được cho đến khi lực lượng Mỹ đến ứng cứu.

Tổng thống Joe Biden và các trợ lý chính sách đối ngoại của ông, những người rất giàu kinh nghiệm, biết rõ vai trò trung tâm của nước Mỹ trong thế trận này. Đó là lý do tại sao vào ngày thứ tư sau khi chính quyền Biden nhậm chức, Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên án các nỗ lực quân sự, kinh tế và ngoại giao của Trung Quốc nhằm đe dọa Đài Loan, đồng thời tuyên bố cam kết của Mỹ đối với hòn đảo này là "vững như bàn thạch".

Trên thực tế, khả năng của Mỹ trong việc ngăn chặn một cuộc xâm lược Đài Loan đang suy yếu dần. Lý do chính là vì Trung Quốc trong hơn 20 năm đã theo đuổi mục tiêu duy nhất là các vũ khí tiên tiến và các kỹ năng cần thiết để ngăn chặn sự can thiệp của các lực lượng Mỹ. Một yếu tố khác là ý thức về vận mệnh lịch sử của ông Tập và việc ông sử dụng chủ nghĩa dân tộc dân túy để củng cố quyền lực của mình — mặc dù chủ nghĩa dân tộc cũng làm tăng chi phí của một cuộc tấn công bất thành. Trên một số diễn đàn, các học giả Mỹ và các quan chức cấp cao nghỉ hưu đã ca ngợi chính quyền Trump vì đã thông qua giao dịch bán vũ khí cho Đài Loan trị giá hơn 17 tỷ USD. Họ cũng phê phán các trợ lý của Trump, những người đã phô trương sự ủng hộ đối với Đài Loan như một cách khiêu khích Trung Quốc mà không nghĩ đến những rủi ro đối với hòn đảo này. Một số học giả từng là nhà ngoại giao, chẳng hạn như Richard Haass của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), đã thúc giục Mỹ chấm dứt chính sách "mơ hồ chiến lược", tức tránh đưa ra các cam kết rõ ràng trong việc đáp lại các hành động gây hấn chống lại Đài Loan. Sự mơ hồ này là nhằm ngăn cản sự hấp tấp của các chính trị gia Đài Loan và gây phẫn nộ cho Trung Quốc.

Bonnie Glaser, chuyên gia về an ninh Trung Quốc và Đài Loan tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một viện nghiên cứu chính sách ở Washington, nói rằng chính quyền Biden đang tỏ ra kiên quyết khi nói về Trung Quốc và Đài Loan, vì họ "rất lo lắng về khả năng xảy ra tai nạn và tính toán sai lầm". Bà Glaser, một học giả có nhiều mối quan hệ, bày tỏ lo ngại về các cuộc đụng độ ngẫu nhiên, chẳng hạn như giữa các máy bay hoặc tàu của Trung Quốc và Đài Loan, và về khả năng xảy ra xung đột quân sự có chủ ý trong 5 hoặc 10 năm nữa.

Robert Blackwill, cựu trợ lý an ninh quốc gia của George W. Bush và là đồng tác giả của bài phân tích mới của CFR, The United States, China and Taiwan: A Strategy to Prevent War (Hoa Kỳ, Trung Quốc và Đài Loan: Chiến lược ngăn chặn chiến tranh), muốn Mỹ tạo ra "khả năng răn đe địa – kinh tế đáng tin cậy", cũng như củng cố sự răn đe về mặt quân sự. Ông cho rằng Mỹ và các đồng minh như Nhật Bản nên nói rõ rằng Trung Quốc sẽ bị trục xuất khỏi các hệ thống tài chính và thương mại dựa trên đồng đô la nếu nước này tấn công Đài Loan. Blackwill nói nếu các chỉ huy Trung Quốc thúc giục chiến tranh, "chúng ta muốn các lãnh đạo kinh tế có mặt trong phòng" để chỉ ra các chi phí kinh tế của hành động đó.

Tuy nhiên, phần khó nhất của việc ngăn chặn Trung Quốc là việc xây dựng các liên minh vững mạnh sẵn sàng thách thức sự xâm lược của Trung Quốc. Các so sánh với thời Chiến tranh lạnh không phù hợp với vấn đề Đài Loan. Sự sống còn của Tây Berlin được coi là lợi ích quốc gia quan trọng của Mỹ và các đồng minh NATO, những người đã lên kế hoạch chiến tranh để ngăn chặn việc Liên Xô phong tỏa thành phố. Nhưng điều quan trọng là Liên Xô là đối thủ yếu về kinh tế. Ngày nay, không có sự đồng thuận nào giữa các đồng minh khu vực của Mỹ rằng sự sống còn của Đài Loan là một lợi ích quan trọng đáng để họ phải chọc giận Trung Quốc, vốn thường là đối tác thương mại lớn nhất của họ.

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang cố gắng giảm bớt tính dễ bị tổn thương của đất nước trước áp lực kinh tế bên ngoài. Trong một bài báo vào tháng 5 năm ngoái, Qiao Liang, một thiếu tướng không quân đã nghỉ hưu, dự đoán rằng nếu chiến tranh xoay quanh Đài Loan nổ ra, Mỹ và các đồng minh sẽ chặn các tuyến đường biển chuyên chở hàng xuất nhập khẩu của Trung Quốc, đồng thời cắt đứt khả năng tiếp cận thị trường vốn của Trung Quốc. Tướng Qiao ủng hộ các động thái của ông Tập nhằm giảm sự phụ thuộc của Trung Quốc vào nhu cầu kinh tế bên ngoài. Ông nói thêm rằng chìa khóa cho câu hỏi Đài Loan sẽ là kết quả của cuộc cạnh tranh sức mạnh giữa Trung Quốc với Mỹ. Vị tướng này là một kẻ khiêu khích theo tư tưởng dân tộc chủ nghĩa, nhưng những bình luận của ông phản ánh quan điểm của nhiều người ở Trung Quốc ngày nay. Điều đó sẽ khiến các đồng minh của Mỹ phải suy nghĩ. Đối với nhiều người Trung Quốc, việc thu hồi Đài Loan không chỉ là một sứ mệnh quốc gia thiêng liêng. Việc hoàn thành sứ mệnh này cũng sẽ báo hiệu rằng vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ sắp kết thúc. Nếu Trung Quốc tin rằng họ có thể hoàn thành sứ mệnh đó với chi phí có thể chấp nhận được, họ sẽ ra tay.

The Economist

Nguyên tác : "China faces fateful choices, especially involving Taiwan", The Economist, 18/02/2021.

Phan Nguyên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 22/03/2021

Trung Quốc hành động quyết liệt với Đài Loan do thiếu lương thực ?

Dipanjan Roy Chaudhury, BBC tiếng Việt, 27/09/2020

Trung Quốc được cho là đang trên bờ vực nạn thiếu lương thực trầm trọng, điều có thể gây ra một cạnh tranh chiến lược về an ninh lương thực, có tiềm ngăn gây rắc rối cho Đài Loan và các khu vực khác, theo tạp chí The Economic Times.

Tập Cận Bình - Ảnh minh họa

Trong năm nay, Trung Quốc đã gặp phải một loạt cơn bão thiên tai tàn khốc. Bên cạnh sự đảo lộn đời sống do đại dịch Covid-19, những trận mưa xối xả đã gây lũ lụt thảm khốc ở lưu vực sông Dương Tử, khu vực nông nghiệp lớn nhất Trung Quốc.

Tình hình ngày càng phức tạp hơn do dịch châu chấu và sâu bọ phá hoại mùa màng ở các khu vực khác, nơi các cánh đồng bị trơ trọi, và ba cơn bão lớn tháng trước kéo vào vùng đông bắc Trung Quốc.

Trích một bài xã luận trên The Taipei Times, The Economic Times cho biết nước lũ ước tính đã phá hủy mùa màng trên 6 triệu ha đất nông nghiệp.

Dữ liệu của chính phủ Trung Quốc cho thấy giá thực phẩm tăng 13% trong tháng 7, trong đó giá thịt lợn tăng 85%. Cũng có báo cáo về việc nông dân tích trữ sản phẩm, dự trù giá sẽ bị đẩy cao hơn nữa.

Sau khi thoạt đầu tung hô là "vụ mùa bội thu", truyền thông nhà nước Trung Quốc chuyển từ che đậy sự thật sang kiểm soát hành vi, quảng cáo chiến dịch quốc gia "Ăn sạch đĩa" chống lãng phí thực phẩm, theo bài xã luận.

Tháng trước, ông Tập đã kêu gọi công chúng Trung Quốc "trau dồi thói quen tiết kiệm và thúc đẩy một môi trường xã hội nơi lãng phí là điều đáng xấu hổ và tiết kiệm là điều đáng hoan nghênh".

Thiếu lương thực có vẻ không chỉ là một vấn đề ngắn hạn. Trong tình trạng Trung Quốc trở nên giàu có hơn, chế độ ăn - và vòng eo của người dân - đã nới rộng, gây căng thẳng cho cung và cầu. Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc ước tính rằng nguồn cung cấp gạo, lúa mì và ngô của Trung Quốc gạo, sẽ thấp hơn nhu cầu khoảng 25 triệu tấn vào cuối năm 2025. Điều này đặt ra câu hỏi, làm thế nào Trung Quốc có thể nuôi sống 1,4 tỷ người của họ trong dài hạn ?

An ninh lương thực, do đó, có thể sẽ trở thành một mặt trận chiến lược mới.

Trong vài năm qua, Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực nông nghiệp của châu Phi như một phần của chiến lược rộng lớn hơn, nhằm khuyến khích các tập đoàn thực phẩm Trung Quốc sản xuất cho thị trường nội địa trên đất thuê ở nước ngoài.

Nếu tình trạng thiếu lương thực trở nên nghiêm trọng, Trung Quốc sẽ phải đối phó với việc phải chia khẩu phần ăn, hoặc thậm chí nạn đói. Ông Tập lúc đó sẽ cần tìm cách đánh lạc hướng quần chúng - và một cuộc chiến tranh biên giới nhỏ với Ấn Độ có lẽ sẽ không đủ. Bài viết trên The Taipei Times lập luận.

Máy bay quân sự Trung Quốc hầu như hàng ngày đều thăm dò vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Ông Tập có thể đang tìm cách khiêu khích Đài Loan vào tình trạng phải có cuộc xung đột quân sự đầu tiên. Một điểm nguy hiểm đáng kể đối với Đài Loan là cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11. Do sự phân cực của Mỹ. Chính trị, kết quả có thể sẽ bị tranh cãi gay gắt. Tạp chí này viết.

Nếu Mỹ rơi vào tình trạng hỗn loạn với một tranh chấp kéo dài tại tòa để giải quyết kết quả bầu Tập Cận Bình có thể coi đây là cơ hội chỉ có một lần trong thế hệ để giải quyết "vấn đề Đài Loan".

Thêm vào đó, ngày 31 tháng 7 năm sau đánh dấu 100 năm ngày thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc. Với việc bị người dân trong nước ngày càng bất mãn vì vô số thất bại trong chính sách, ông Tập liệu có cần một cái gì đó để lôi kéo sự quan tâm của họ qua hướng khác ? The Economic Times đặt câu hỏi.

Nguyên tác : Food shortages in China might push Xi Jinping to take drastic actions against Taiwan and elsewhere, The Economic Times, 26/09/2020

Nguồn : BBC, 27/09/2020

********************

Trung Quốc "lồng lộn" – Đài Loan "dấn tới"

Trung Kiên, Thoibao.de, 26/09/2020

Trong khi Trung Quốc đã nản với ý tưởng "thống nhất hòa bình" với Đài Loan nên ngày càng trở nên hung hăng trong cả lời nói và hành động với hòn đảo 23 triệu dân này thì Mỹ lại ngày càng siết chặt quan hệ với Đài Loan như để thách thức những đe dọa của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Hồ sơ Đài Loan đã leo thang đến mức báo động đỏ khi không bên nào có dấu hiệu nhượng bộ.

Ảnh : Thứ trưởng ngoại giao Mỹ Keith Krach tới sân bay Đài Bắc, Đài Loan, ngày 17/09/2020

Ông Keith Krach, Thứ trưởng Ngoại giao (đứng hàng thứ ba trong Bộ Ngoại giao Mỹ) đặc trách Tăng trưởng Kinh tế, Năng lượng và Môi trường đã công du Đài Loan ba ngày kể từ ngày 17 đến 20/09.

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, mục đích của cuộc viếng thăm Đài Loan của nhà ngoại giao cao cấp Hoa Kỳ là để tham dự buổi lễ tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy, tổng thống đầu tiên của Trung Hoa Dân Quốc, quốc hiệu chính thức của Đài Loan, được bầu một cách dân chủ vào năm 1988.

Phát ngôn viên Morgan Ortagus cho biết thêm : "Hoa Kỳ tôn vinh di sản của tổng thống Lý Đăng Huy bằng cách tiếp tục mối quan hệ chặt chẽ với Đài Loan và nền dân chủ năng động qua các giá trị chung về chính trị và kinh tế."

Đáng chú ý là chuyến đi này diễn ra chỉ vài tuần sau chuyến thăm của Bộ trưởng Y Tế Mỹ Alex Azar.

Từ năm 1979 đến nay, chưa bao giờ Hoa Kỳ gửi đến Đài Loan các quan chức cao cấp như thế với tần suất nhiều như thế, hai chuyến thăm của một bộ trưởng và một thứ trưởng trong vòng hai tháng liên tiếp.

Chuyến thăm của ông Krach còn có mục đích khảo sát xem Đài Loan có thể giúp Hoa Kỳ bớt lệ thuộc về kinh tế với Trung Quốc, nhất là trong lãnh vực điện tử.

Đồng thời, Washington còn bán cho Đài Bắc bảy hệ thống vũ khí trong đó có các hỏa tiễn cơ động giúp quân đội tiếp tục tự vệ cho dù các phi cơ đã bị hải quân hoặc không quân Trung Quốc loại ra ngoài vòng chiến.

Trong khi đó, về phần mình, Đài Loan không ngừng tăng cường các quan hệ không chính thức, đặc biệt về kinh tế, với phương Tây. Liên minh châu Âu hôm 22/09 đã mở diễn đàn đầu tư đầu tiên với Đài Loan, với sự tham gia của khoảng 15 nước châu Âu trong đó có Pháp, Đức.

Những sự kiện trên đã làm Bắc Kinh nổi đóa.

Để trả đũa chuyến thăm của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, Trung Quốc đã cho tập trận với quy mô chưa từng thấy.

Trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh, Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Nhậm Quốc Cường (Ren Guoqiang) tuyên bố : "Hôm nay, quân đội Trung Quốc đã tiến hành cuộc tập trận chiến đấu gần sát eo biển Đài Loan… Đây là một hoạt động chính đáng và cần thiết để bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, và được tiến hành để đáp trả tình hình hiện nay tại eo biển Đài Loan."

Quân đội Trung Quốc thường xuyên tiến hành các cuộc tập trận, nhưng luôn luôn tuyên bố là không nhằm vào một nước hay lãnh thổ nào. Lần này, Bắc Kinh không kìm được sự tức giận và nói thẳng mục đích cuộc tập trận là do tình hình Đài Loan.

Bộ Quốc phòng Đài Loan, cho biết tổng cộng 19 phi cơ Trung Quốc đã tham gia vào cuộc tập trận tại eo biển. Các phi cơ tham gia tập trận hôm 19/09 bao gồm 12 máy bay tiêm kích J-16, 2 chiến đấu cơ J-10, 2 chiến đấu cơ J-11, 2 oanh tạc cơ H-6 và một phi cơ chống tàu ngầm Y-8. Cuộc tập trận hôm 18/09 có 18 máy bay tham gia.

Ảnh : Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Nhậm Quốc Cường

Đặc biệt, trong thời gian nhà ngoại giao Mỹ ở thăm, không quân Trung Quốc đã hai lần vượt qua "đường trung tuyến", tức ranh giới trên không ngầm định giữa Hoa Lục và Đài Loan tại eo biển, vốn chưa từng bị xâm phạm trong suốt hai thập niên, từ 1999 đến 2019.

Một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ, công bố hồi thượng tuần tháng 09, cho biết Không quân Trung Quốc đã không hề vượt qua "đường trung tuyến" tại eo biển Đài Loan trong vòng hai thập niên, từ năm 1999 đến hồi tháng 3/2020.

Tuy nhiên, theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, chỉ riêng từ tháng 03/2020 đến nay, chiến đấu cơ Trung Quốc đã vượt qua "đường trung tuyến" tổng cộng 5 lần, trong đó có 2 lần vào hôm 18 và 19/09, tức đúng vào thời điểm Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Keith Krach đang công du Đài Bắc.

Cũng trong ngày 19/09, Không quân Trung Quốc đã tung lên mạng Weibo một video rất dữ dội mang tựa đề : "Nếu chiến tranh nổ ra, đây là hành động đáp trả của chúng ta". Trong video là cảnh bắn tên lửa, khói lửa ngùn ngụt và cảnh lính Trung Quốc chạy, nhảy, vượt qua các chướng ngại vật, trên nền những bài ca ái quốc…

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc thì hung hăng bắn ra loạt đạn từ ngữ : "Đài Loan là một bộ phận thiêng liêng và không thể tách rời của Trung Quốc".

Không chỉ quân đội phô trương thanh thế mà ngành truyền thông Trung Quốc cũng lao vào chiến dịch đe dọa Đài Loan và Mỹ. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, đại diện cho quan điểm dân tộc chủ nghĩa cứng rắn của chính quyền Trung Quốc, hôm 19/09 có bài xã luận, trực tiếp đe dọa : "Nếu Hoa Kỳ và Đài Loan tiếp tục có các hành động khiêu khích, chiến tranh sẽ không thể tránh khỏi."

Tiếp đó, đến lượt ngành ngoại giao Trung Quốc giở mánh khóe, chiêu trò.

Một quan chức cao cấp Trung Quốc mới đây đã bác bỏ sự tồn tại của một đường trung tuyến ở eo biển Đài Loan từng được mặc nhiên công nhận là ranh giới trên biển giữa Đài Loan và Hoa lục trên eo biển Đài Loan.

Hành vi leo thang ngôn từ của Bắc Kinh đã làm dấy lên lo ngại nổ ra xung đột võ trang trong bối cảnh sự cố xẩy ra ngày càng nhiều ở các vùng ven biển Trung Quốc.

Thủ tướng Lý Khắc Cường trong bài diễn văn đọc trước Quốc hội vào tháng 05 đã đặc biệt không nêu ra khái niệm "thống nhất Đài Loan vào Trung Quốc một cách hòa bình" được giới quan sát đánh giá đã là một tín hiệu của sự hiếu chiến đầy tham vọng.

Về phía Đài Loan, vào thời điểm diễn ra chuyến thăm của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, Bộ Quốc phòng vùng lãnh thổ này cho biết đã triển khai hệ thống tên lửa phòng không để sẵn sàng đối phó và kêu gọi Trung Quốc kiềm chế, nhưng đồng thời khẳng định không có phi cơ nào áp sát hải đảo hoặc trực tiếp xâm phạm không phận Đài Loan.

Tổng thống Thái Anh Văn cho rằng các hành động đe dọa của Trung Quốc không có lợi gì cho hình ảnh của chính Trung Quốc trên trường quốc tế. Thêm vào đó, người dân Đài Loan được thấy rõ chân tướng của chế độ cộng sản Bắc Kinh và sẽ cảnh giác nhiều hơn nữa. Rồi các nước trong khu vực cũng có dịp hiểu sâu hơn về mối đe dọa của Trung Quốc. Để kết luận, Tổng thống Đài Loan khuyên : "Cộng sản Hoa Lục cần chừng mực hơn là gây sự".

Tổng thống Thái Anh Văn hôm 21/09 cũng thông báo các máy bay tiêm kích Đài Loan từ nay được "vũ trang", như một lời cảnh báo với Trung Quốc. Quân đội Đài Loan được đặt trong tình trạng báo động, bố trí hỏa tiễn trên cụm đảo Bành Hồ dọc theo bờ biển phía tây đối diện Trung Quốc.

Trong chuyến thị sát một căn cứ không quân vào hôm 22/09, bà Thái Anh Văn đã ca ngợi các phi công Đài Loan, trong những ngày qua, đã liên tục xuất kích để ngăn chặn các phi cơ Trung Quốc áp sát hải đảo.

RFI dẫn lời của chuyên gia về Trung Quốc tại Trường Khoa học Chính trị Lyon Stéphane Corcuff, cho rằng Trung Quốc đã bước qua một giai đoạn mới trong việc khiêu khích quân sự với Đài Loan.

Ảnh : Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rick Scott

Eo biển Đài Loan đang trong khủng hoảng quân sự trầm trọng kể từ 1958 (Trung Quốc oanh tạc các đảo Kim Môn, Mã Tổ) và 1996 (Trung Quốc bắn mấy chục hỏa tiễn vào Đài Loan). Không loại trừ trường hợp một phi công có hành động quá trớn, làm nổ ra chiến tranh.

Nhà nghiên cứu người Pháp cho rằng Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vẫn chừng mực để không tạo cớ cho Trung Quốc gây chiến, một cuộc chiến mà bà không chắc thắng. Còn Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình muốn tranh thủ các phần tử dân tộc chủ nghĩa trong quân đội, nhưng không đến nỗi khởi động một cuộc chiến tổng lực với Đài Loan. Bởi một kịch bản như vậy sẽ khiến quân đội Mỹ có phản ứng quân sự ngay lập tức và gây ra một cuộc chiến khu vực đẫm máu.

Một số chuyên gia khác thì nhận định Trung Quốc muốn tiến hành chính sách "việc đã rồi" như trên Biển Đông khi áp đặt dần ưu thế quân sự và qua đó thu thập tối đa những dữ liệu về không quân Đài Loan. Còn Hoa Kỳ thì gửi đến các quan chức để đưa ra một thông điệp rõ ràng cho Bắc Kinh : Không được tấn công Đài Loan.

Đúng vào dịp Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đến Đài Loan, ngày 18/09/2020, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rick Scott đã đệ trình lên Thượng Viện Hoa Kỳ dự luật H.R. 7758 Taiwan Invasion Prevention Act. "Dự luật chống xâm lăng Đài Loan" cho phép Hoa Kỳ huy động quân đội để bảo vệ Đài Loan trong trường hợp hòn đảo bị Trung Quốc tấn công, do dân biểu Cộng Hòa Ted S. Yoho đề xuất.

Tại Washington, những tiếng nói có ảnh hưởng đã kêu gọi chính quyền Mỹ chấm dứt "chiến lược mập mờ", công khai cam kết bảo vệ đảo Đài Loan để răn đe Tập Cận Bình. Họ cho rằng cách tốt nhất để bảo đảm Hoa Kỳ sẽ không cần phải đến cứu Đài Loan là đánh tín hiệu cho Trung Quốc thấy là Mỹ sẵn sàng làm việc đó.

Giới quan sát nhận định những gì đang diễn ra tại eo biển Đài Loan có thể quyết định tương lai châu Á nên rất đáng để làm bùng lên một cuộc khủng hoảng lớn ở eo biển này, bất chấp cam kết về nguyên tắc một nước Trung Quốc duy nhất. Bởi lùi bước ở Đài Bắc sẽ là dấu hiệu Washington từ bỏ cam kết trong khu vực, đồng thời làm tổn hại sự tin cậy của các đồng minh vào Mỹ, trong đó có Nhật Bản và Hàn Quốc và như thế sẽ mở ra cho nước Trung Quốc chuyên chế con đường thênh thanh tại khu vực chiến lược quan trọng này.

Trung Kiên (tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 26/09/2020

Quân đội Đài Loan khẳng định quyền "tự vệ" và "đáp trả" Trung Quốc

Thanh Hà, RFI, 21/09/2020

Thông cáo của Bộ Quốc phòng Đài Loan ngày 21/09/2020 khẳng định quyền tự vệ đáp trả đối với các hành vi "sách nhiễu và đe dọa" của Trung Quốc. Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Bắc Kinh liên tục phô trương sức mạnh tại eo biển Đài Loan.

Một bệ phóng tên lửa phòng không của Đải Loan. Ảnh chụp ngày 11/09/2020, không nêu địa điểm via Reuters – Taiwan Presidential Office

Văn bản nói trên cho biết đã "quy định rõ ràng" về những "phản ứng đầu tiên" của Đài Loan trong trường hợp bị tấn công. Chiến lược này được đưa ra trong bối cảnh Đài Bắc ghi nhận từ đầu năm tới nay "tàu chiến và chiến đấu cơ của kẻ thù có những hành động dồn dập sách nhiễu và gia tăng hù dọa" nhắm vào hòn đảo này.

Đài Loan nhắc lại nguyên tắc "không leo thang" và "không gây hấn trước" nhưng có quyền tự vệ, phản công và "không sợ kẻ thù". Tránh nêu đích danh Trung Quốc nhưng tài liệu của Bộ Quốc phòng Đài Loan đã nhiều lần sử dụng cụm từ "kẻ thù" trong thông cáo hôm nay. Lập trường cứng rắn của Bộ Quốc phòng Đài Loan được đưa ra một ngày sau phát biểu của tổng thống Thái Anh Văn, xem Trung Quốc là mối đe dọa đối với toàn khu vực.

Tại Bắc Kinh báo China Daily trong bài xã luận hôm 21/09/2020 trực tiếp lên án Hoa Kỳ dùng lá bài Đài Loan để kềm tỏa ảnh hưởng Trung Quốc đồng thời khẳng định quyết tâm của Bắc Kinh thống nhất Đài Loan.

Hãng tin Reuters nhắc lại Bắc Kinh phẫn nộ trước việc Mỹ ngày càng ủng hộ Đài Loan. Hai quan chức cao cấp trong chính quyền của tổng thống Trump liên tục đến thăm Đài Loan. Thêm vào đó Washington đang có kế hoạch bán thêm vũ khí cho Đài Bắc. 

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 21/09/202

********************

Quân đội Đài Loan nói có quyền phản công trong bối cảnh bị Trung Quốc đe dọa

VOA, 21/09/2020

Hôm 21/9, trong một cảnh báo đối với Trung Quốc, Đài Loan cho biết các lực lượng vũ trang của họ có quyền tự vệ và phản công trong bối cảnh bị "quấy rối và đe dọa", theo Reuters.

Máy bay ném bom H-6 của Trung Quốc.

Hôm 18/9 và 19/9, máy bay Trung Quốc vượt qua ranh giới để tiến vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, khiến Đài Loan điều máy bay phản lực để nghênh cản và Tổng thống Thái Anh Văn gọi Trung Quốc là mối đe dọa đối với khu vực.

Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đã "xác định rõ ràng" các thủ tục cho phản ứng đầu tiên của hòn đảo trong bối cảnh "tần suất quấy rối và đe dọa cao từ tàu chiến và máy bay của đối phương trong năm nay".

Tuyên bố nói rằng Đài Loan có quyền "tự vệ và phản công" và tuân theo phương châm "không leo thang xung đột và không gây ra sự cố".

Đài Loan sẽ không khiêu khích, nhưng họ cũng "không sợ kẻ thù", tuyên bố nói thêm.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân nói với báo giới ở Bắc Kinh : "Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc. "Cái gọi là đường ranh giới của Eo biển không tồn tại".

Hôm 21/9, Nhân dân nhật báo, tờ báo chính thức của Trung Quốc, cho biết Hoa Kỳ đang cố gắng sử dụng Đài Loan để kiềm chế Trung Quốc nhưng không ai nên đánh giá thấp quyết tâm khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh đối với hòn đảo này.

"Chính quyền Hoa Kỳ không nên phiến diện trong tuyệt vọng để kiềm chế sự trỗi dậy hòa bình của Trung Quốc và mãi mê nghiện bá quyền của mình", bài xã luận của Trung Quốc trên trang Nhân dân Nhật báo viết.

Từ trước đến nay Trung Quốc nổi giận khi Mỹ tăng cường hỗ trợ Đài Loan, bao gồm hai chuyến thăm trong nhiều tháng qua của các quan chức hàng đầu, một chuyến thăm vào tháng 8 của Bộ trưởng Y tế Alex Azar và chuyến thăm tuần trước của ông Keith Krach, Thứ trưởng phụ trách các vấn đề kinh tế Hoa Kỳ.

Theo Reuters

*******************

Tổng thống Đài Loan : Trung Quốc tập trận chỉ có hại cho Bắc Kinh

Tú Anh, RFI, 20/09/2020

Những vụ máy bay Trung Quốc áp sát Đài Loan trong hai ngày qua chứng tỏ Bắc Kinh là mối đe dọa cho toàn khu vực và giúp cho dân Đài Loan thấy rõ bản chất của chính quyền Hoa Lục. Trên đây là tuyên bố của tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn về các hành động phô trương vũ lực của Trung Quốc.

Ảnh tư liệu chụp ngày 10/02/2020 do Bộ Quốc phòng Đài Loan công bố : Một chiếc F-16 của Không Quân Đài Loan (phía dưới) áp sát một oanh tạc cơ H-6 của Không Quân Trung Quốc khi chiếc máy bay này đến gần Đài Loan.  AP

Trong lúc Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Keith Krach viếng thăm Đài Loan (từ 17-19/09), Trung Quốc cho máy bay quân sự nhiều lần xâm nhập đường trung tuyến phân chia eo biển và vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan bắt buộc hải đảo phải hai lần cho chiến đấu cơ F-16 bay lên cảnh cáo.

Theo bản tin ngày 20/09/2020 của Reuters, trả lời các câu hỏi của báo chí về sự kiện này, tổng thống Thái Anh Văn cho rằng các hành động đe dọa này không có lợi gì cho hình ảnh của Trung Quốc trên trường quốc tế. Thêm vào đó, người dân Đài Loan được thấy rõ chân tướng của chế độ cộng sản Bắc Kinh và sẽ cảnh giác nhiều hơn nữa. Rồi các nước trong khu vực cũng có dịp hiểu sâu hơn về mối đe dọa của Trung Quốc.

Để kết luận, tổng thống Đài Loan khuyên : "Chế độ cộng sản Hoa Lục cần chừng mực hơn là gây sự".

Còn trong quan hệ tay ba Bắc Kinh - Đài Bắc - Tokyo, tổng thống Thái Anh Văn cho biết "không có kế hoạch" điện đàm với thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide như cựu thủ tướng Yoshiro Mori đề xuất nhân lễ truy điệu cố tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy.

Dường như để tránh gây căng thẳng vô ích với Bắc Kinh, tổng thống Đài Loan nói là cho đến hiện tại, bà chưa có kế hoạch. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nhật cũng hòa điệu với tuyên bố của lãnh đạo Đài Loan.

Ngày hôm qua, bộ ngoại giao Trung Quốc cho biết đã đặt câu hỏi với Tokyo và được xác nhận "chuyện điện đàm sẽ không bao giờ có".

Theo Reuters, khác với Trung Quốc và Hàn Quốc, dân Đài Loan rất có thiện cảm với Nhật Bản và xem cuộc đô hộ từ 1895 đến 1945 đã giúp Đài Loan, một nền nông nghiệp chậm tiến, phát triển mạnh.

Tú Anh

Nguồn : RFI, 20/09/2020

**********************

Đài Loan : Chiến đấu cơ Trung Quốc vượt đường trung tuyến ngày thứ 2 liên tiếp

Trọng Thành, RFI, 19/09/2020

Bắc Kinh tiếp tục phô trương sức mạnh tại eo biển Đài Loan, trong lúc một thứ trưởng Ngoại giao Mỹ viếng thăm Đài Bắc. Hôm nay, 19/09/2020, nhiều chiến đấu cơ Trung Quốc vượt qua "đường trung tuyến", tức ranh giới trên không ngầm định giữa Hoa lục và Đài Loan tại eo biển, vốn chưa từng bị xâm phạm trong suốt hai thập niên. Đây là ngày thứ hai liên tiếp máy bay Trung Quốc vượt qua "đường trung tuyến".

Một oanh tạc cơ H-6 và hai tiêm kích hộ tống của Trung Quốc bay sát vùng phòng không Đài Loan trong cuộc tập trận của Trung Quốc ở vùng eo biển Đài Loan, ngày 18/09/2020.  AP

Reuters dẫn thông tin từ Bộ Quốc phòng Đài Loan, cho biết tổng cộng 19 phi cơ Trung Quốc đã tham gia vào cuộc tập trận tại eo biển. Các phi cơ tham gia tập trận hôm nay bao gồm 12 máy bay tiêm kích J-16, 2 chiến đấu cơ J-10, 2 chiến đấu cơ J-11, 2 oanh tạc cơ H-6 và một phi cơ chống tàu ngầm Y-8. Cuộc tập trận hôm qua có 18 máy bay tham gia.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết đã triển khai hệ thống tên lửa phòng không để sẵn sàng đối phó, và kêu gọi Trung Quốc kiềm chế, nhưng đồng thời khẳng định không có phi cơ nào áp sát hải đảo hoặc trực tiếp xâm phạm không phận Đài Loan.

Một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ, công bố hồi tuần trước, cho biết Không Quân Trung Quốc đã không hề vượt qua "đường trung tuyến" tại eo biển Đài Loan trong vòng hai thập niên, từ năm 1999 đến hồi tháng 3/2020. Tuy nhiên, theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, chỉ riêng từ tháng 3/2020 đến nay, chiến đấu cơ Trung Quốc đã vượt qua "đường trung tuyến" tổng cộng 5 lần, trong đó có hai lần vào hôm qua và hôm nay, tức đúng vào thời điểm thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Keith Krach đang công du Đài Bắc, nhằm siết chặt quan hệ song phương.

Chuyến công du của lãnh đạo ngoại giao Mỹ tới hòn đảo, mà Trung Quốc coi là vùng lãnh thổ ly khai, khiến Bắc Kinh giận dữ. Hôm nay, tờ Hoàn Cầu Thời Báo, đại diện cho quan điểm dân tộc chủ nghĩa cứng rắn của chính quyền Trung Quốc, có bài xã luận, trực tiếp đe dọa : "Nếu Hoa Kỳ và Đài Loan tiếp tục có các hành động khiêu khích, chiến tranh sẽ không thể tránh khỏi".

Đúng vào dịp thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đến Đài Loan, vào hôm qua, 18/09/2020, thượng nghị Cộng Hòa Rick Scott đã đệ trình lên Thượng Viện Hoa Kỳ dự luật H.R. 7758 Taiwan Invasion Prevention Act. "Dự luật chống xâm lăng Đài Loan" cho phép Hoa Kỳ huy động quân đội để bảo vệ Đài Loan trong trường hợp hòn đảo bị Trung Quốc tấn công, do dân biểu Cộng Hòa Ted S. Yoho đề xuất.

Trọng Thành

Nguồn : RFI, 19/09/2020

***************************

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ thăm Đài Bắc : Trung Quốc tập trận ở eo biển Đài Loan

RFI, 18/09/2020

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, Keith Krach, ngày hôm qua 17/09/2020, đã tới Đài Loan. Sự kiện này đã làm chính quyền Bắc Kinh nổi đóa. Hôm nay, Trung Quốc thông báo tiến hành tập trận ở eo biển Đài Loan.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Keith Krach tới sân bay Đài Bắc, Đài Loan, ngày 17/09/2020.  Reuters - POOL

Trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Nhậm Quốc Cường (Ren Guoqiang), được AFP trích dẫn, tuyên bố : "Hôm nay, quân đội Trung Quốc đã tiến hành cuộc tập trận chiến đấu gần sát eo biển Đài Loan".

Đại diện quân đội Trung Quốc còn nói rõ : "Đây là một hoạt động chính đáng và cần thiết để bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, và được tiến hành để đáp trả tình hình hiện nay tại eo biển Đài Loan".

Quân đội Trung Quốc thường xuyên tiến hành các cuộc tập trận, nhưng luôn luôn tuyên bố là không nhằm vào một nước hay lãnh thổ nào. Lần này, Bắc Kinh không kìm được sự tức giận và nói thẳng mục đích cuộc tập trận là do tình hình Đài Loan.

Trong khi đó, tại Đài Loan, thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Keith Krach, có các cuộc tiếp xúc và tham khảo với giới chức Đài Loan. Về mặt chính thức, thứ trưởng Ngoại giao Mỹ tới Đài Loan để tham dự lễ tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy. Theo lịch trình, ông Krach sẽ hội đàm với ngoại trưởng Đài Loan và sẽ được tổng thống Thái Anh Văn tiếp vào tối nay, 18/09/2020.

Nguồn : RFI, 18/09/2020

***********************

Đài Loan chuẩn bị ký với Mỹ các hợp đồng mua nhiều loại vũ khí

RFI, 18/09/2020

Một dấu hiệu thể hiện sự ủng hộ ngày càng gia tăng của Mỹ đối với Đài Loan : chính quyền Washington và Đài Bắc chuẩn bị ký kết các hợp đồng mua bán thiết bị quân sự, trong đó có ít nhất 7 loại vũ khí khác nhau.

Tập trận tại Taichung, Taiwan, ngày 16/07/2020.  Reuters/Ann Wang

Các giao dịch này diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng và Bắc Kinh liên tục đe dọa Đài Bắc. Nếu được Quốc Hội Mỹ phê chuẩn, đây sẽ là một trong những đợt chuyển giao vũ khí lớn nhất của Mỹ cho Đài Loan.

Từ Đài Bắc, thông tín viên Adrien Simorre gửi về bài tường trình :

"Mìn, tên lửa, drone (máy bay tự hành) để ngăn chặn Trung Quốc xâm lược hòn đảo. Theo hãng tin Reuters, đó là các loại vũ khí nằm trong những hợp đồng mua bán thiết bị quân sự mà Đài Loan dường như chuẩn bị ký với Hoa Kỳ.

Cho đến lúc này, chính quyền Đài Loan tuy không thừa nhận việc mua cùng một lúc nhiều loại vũ khí, nhưng cũng không bác bỏ thông tin là đang có các cuộc thương lượng về việc này.

Nếu được ký kết thì đây sẽ là những hợp đồng lịch sử. Từ trước tới nay, Washington chưa bao giờ ngừng cung cấp vũ khí cho Đài Bắc, nhưng chỉ làm dưới dạng nhỏ giọt để tránh gây căng thẳng với Bắc Kinh. Do vậy, đây sẽ là lần đầu tiên trong chính sách đối với Đài Loan, Hoa Kỳ cung cấp nhiều loại vũ khí cho Đài Bắc.

Sở dĩ có bước ngoặt này vì quan hệ ngày càng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington thúc đẩy Hoa Kỳ nhích lại gần đồng minh Đài Loan hơn. Về phần mình, Đài Loan hoan nghênh việc ký kết các hợp đồng như vậy.

Trong những tháng gần đây, Trung Quốc gia tăng các cuộc tập trận ngay sát Đài Loan. Hơn bao giờ hết, tổng thống Đài Loan tìm cách hiện đại hóa quân đội và rất trông cậy vào các loại thiết bị quân sự của Mỹ để làm việc này".

Nguồn : RFI, 18/09/2020

Vùng biển trong khu vực đã bị biến thành một vạc dầu trong cuộc đối đầu siêu cường vì sự đổ vỡ quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc – một cuộc chiến tranh lạnh mới do tham vọng hung hăng của Tập Cận Bình và tính toán bầu cử ngày càng tuyệt vọng của Donald Trump.

Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện một cuộc tập trận tàu sân bay kép ở Biển Đông vào ngày 6 tháng 7 - JASON TARLETON / US NAVY / REX

Cuộc tập trận kéo dài năm ngày của Đài Loan diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và các đối thủ đẩy Đông Á đến bờ vực đối đầu.

Máy bay Trung Quốc đã nhiều lần gây xâm phạm Đài Loan khi Bắc Kinh tăng cường chiến dịch đe dọa và uy hiếp khi Tập Cận Bình tuyên bố sẽ sử dụng vũ lực nếu cần thiết.

Khi cuộc tập trận bắt đầu, một máy bay do thám Mỹ đã bay sát bờ biển Trung Quốc để theo dõi hoạt động quân sự.

Thái Anh Văn, tổng thống Đài Loan bị Bắc Kinh thù ghét bỏ, theo dõi các cuộc tập trận bắn đạn thật trong trang phục vũ trang. Các nhà quan sát quân sự Mỹ được cho cũng cùng tham dự.

Mỹ vừa phê duyệt một hợp đồng trị giá 495 triệu bảng của hãng Lockheed Martin để nâng cấp hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Đài Loan, khiến Bắc Kinh tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với công ty này. Trump cũng đã ký một hợp đồng bán máy bay F-16 và nhiều khí tài khác.

Nhưng sự khác biệt quân sự vẫn rất lớn. Vì vậy, chiến lược chống xâm lược của Đài Loan đã được kéo dài nhằm tranh thủ hỗ trợ quốc tế. Trong thực tế, điều đó có nghĩa là dựa vào sự can thiệp vũ trang của Mỹ để bảo vệ nhà nước dân chủ chống lại sự sáp nhập vào Trung Quốc.

Eo biển Đài Loan tiếp giáp với Biển Đông, nơi có các tuyến đường vận chuyển nhiều nhất thế giới và tuyến hàng hải nguy hiểm nhất. Lần thứ hai trong hai tuần, hai tàu sân bay Mỹ đi vào vùng biển này hôm thứ Sáu, khiến Bắc Kinh nổi giận.

Vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ trở thành nơi nơi thể hiện sự gia tăng sức mạnh quân sự hàng hải cũng như các tàu cứu hộ hiếu chiến của Bắc Kinh lẫn Washington.

Đầu tháng này, Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp, trong khi hải quân Mỹ tổ chức cuộc tập trận ở những nơi khác trên Biển Đông.

Các lực lượng hàng hải Bắc Kinh, bao gồm cả các tàu đánh cá quân sự, đã quấy rối, đe dọa hoặc có khi đánh chìm các tàu cá của Việt Nam, Philippines, Malaysia và Indonesia, ngay cả khi các tàu này hoạt động trong vùng biển của họ ở Biển Đông. Bốn quốc gia, cùng với Đài Loan và Brunei đều có yêu sách ở Biển Đông.

Cả Bắc Kinh và Washington đều không muốn xung đột mở, nhưng mối nguy về cuộc đối đầu trên biển giữa các siêu cường có thể vượt khỏi tầm kiểm soát đã tăng lên đáng kể. Việc một tàu Trung Quốc xém đâm vào tàu chiến Mỹ vào năm 2018 là một lời nhắc nhở nghiêm khắc rằng điều đó có thể dễ dàng xảy ra như thế nào.

Alexander Neill, một nhà tư vấn an ninh Châu Á-Thái Bình Dương tại Singapore cho biết, "Với việc quân sự hóa Biển Đông, triển vọng va chạm vô tình và khả năng leo thang chiến sự không được kiểm soát là rất lớn và ngày càng tăng cao".

Ngay cả khi hai nhóm tấn công của Mỹ quay trở lại, các nguồn tin quân sự Trung Quốc tiết lộ rằng Bắc Kinh dự kiến ​​sẽ xuất xưởng tàu sân bay thế hệ tiếp theo trong vòng một năm và sẽ chế tạo gấp một chiếc tương tự.

Tàu mới sẽ mang theo hệ thống phóng máy bay điện từ tiên tiến nhất thế giới, tương đương với công nghệ mới nhất của Mỹ, các nguồn tin cho biết. Một loại máy bay chiến đấu tàng hình mới gần đây đã được đưa vào sản xuất hàng loạt, sẵn sàng ra mắt khi tàu sân bay hạ thuỷ.

Hạm đội khu trục hạm của hải quân Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025 và dự định sẽ có ít nhất sáu nhóm tàu sân bay một thập kỷ sau đó, để đọ với tiềm lực hải quân của Mỹ ở Châu Á – Thái Bình Dương. Trên toàn thế giới, Mỹ có 11 tàu sân bay lớn, với hai chiếc đang được đóng.

Với một cuộc chạy đua vũ trang ở Châu Á đang diễn ra, tuần trước, Nhật Bản đã tiết lộ kế hoạch tăng cường chi tiêu quân sự và nâng cấp lực lượng hải quân của mình để chống lại các yêu sách lãnh thổ hung hăng của Bắc Kinh gia tăng trong bối cảnh đại dịch corona. Tokyo đã lên án sự xâm nhập không ngừng của những người Trung Quốc trên các tàu Trung Quốc quanh Quần đảo Senkaku, thuộc quyền kiểm soát của Nhật Bản nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố có chủ quyền.

Scott Morrison, thủ tướng Úc, xem khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương là một "cuộc thi thống trị toàn cầu trong thời đại của chúng ta", và nói rằng "nguy cơ tính toán sai lầm, và thậm chí là xung đột, đang tăng cao", khi ông tuyên bố kế hoạch chi tiêu quốc phòng mới là 150 tỷ bảng.

Úc là mục tiêu của trút giận của Trung Quốc với trừng phạt thuế quan thương mại và nghi ngờ tấn công mạng sau khi ông Morrison kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch corona. Mỹ cũng đang hy vọng xây dựng một căn cứ hải quân mới ở miền bắc Australia

Anh dự kiến ​​sẽ tham gia liên minh chống lại tham vọng hàng hải của Bắc Kinh bằng cách triển khai tàu sân bay Queen Elizabeth, tới Biển Đông trên hành trình lớn đầu tiên. Các nhà phân tích an ninh Châu Á cho rằng con tàu có thể được trú đóng ở trong khu vực, nhưng có thể sẽ ghé thăm Singapore, Nhật Bản và Úc trong các chuyến hải trình dài ngày.

Liu Xiaoming, đại sứ Trung Quốc tại Luân Đôn, cảnh báo Anh không nên "hùa với Hoa Kỳ để chống Trung Quốc" bằng cách gửi tàu sân bay đến Biển Đông. Trong một cuộc phỏng vấn với The Times ngày hôm qua, ông Liu Xiaoming nói rằng đặt căn cứ một tàu sân bay trong khu vực sẽ là "một động thái rất nguy hiểm".

Quan hệ của Anh với Trung Quốc đã rơi tự do sau khi Bắc Kinh áp đặt luật pháp an ninh quốc gia mới đối với Hồng Kông, vi phạm mô hình "một quốc gia, hai chế độ" mà Trung Quốc đồng ý với London sau khi bàn giao năm 1997. Quyết định của chính phủ Anh về việc loại bỏ Huawei khỏi mạng 5G đã làm tổn hại sâu hơn mối quan hệ giữa Bắc Kinh và London.

Tổng thống tuyên bố tại Vườn Hồng về việc tước đi quy chế tối huệ quốc của Hồng Kông để đối phó với Trung Quốc, trong khi Tổng chưởng lý William Barr cáo buộc Bắc Kinh dàn dựng một vụ "chiến tranh kinh tế chớp nhoáng" để thách thức Mỹ.

Nhà Trắng đang xem xét lệnh cấm nhập cảnh đối với tất cả các đảng viên cộng sản và gia đình của họ – ước tính khoảng 270 triệu người. Bắc Kinh chắc chắn sẽ áp đặt các biện pháp đối phó với du khách Mỹ nếu Trump ký dự thảo này. Hai nước đã trục xuất các nhà báo trong để ăn miếng trả miếng nhau trong những tháng gần đây.

Ngoại trưởng Mike Pompeo đã đưa ra lời phản bác cứng rắn nhất của Hoa Kỳ đối với tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh trên ở Biển Đông nơi có tuyến hàng hải trị giá 4,2 tỷ bảng Anh và trữ lượng dầu khí khổng lồ.

Ông đã tố cáo những nỗ lực thành lập một "đế chế hàng hải" của Trung Quốc và tuyên bố chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên dưới đáy biển là "hoàn toàn bất hợp pháp" theo luật pháp quốc tế. Mỹ làm thế nào để cố gắng củng cố lập trường đó dự kiến ​​sẽ do Mark Esper, Bộ trưởng quốc phòng, tuyên bố vào thứ ba trong một bài phát biểu phác thảo tầm nhìn của Hoa Kỳ về an ninh ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Tại Washington, Trump hy vọng hồi sinh chiến dịch tái tranh cử đang bị chững lại với chính sách cực kỳ hiếu chiến đối với Trung Quốc, ra lệnh cho các nhân vật hàng đầu trong chính quyền đưa ra các cuộc tấn công phối hợp vào Bắc Kinh.

Khi sự phẫn nộ của Washington gia tăng, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết các nhà lãnh đạo Mỹ đã "mất trí và điên rồ" khi chỉ trích Bắc Kinh.

Nhưng Trump vẫn ca ngợi Tập Cận Bình là một người bạn và đối tác thương mại cho đến gần đây, ngay cả khi Bắc Kinh thể hiện sự hung hăng trên khắp Đông Á. Cuộc tấn công gần đây của lực lượng Trung Quốc vào quân đội Ấn Độ ở biên giới Hy Mã Lạp Sơn đã mở ra một mặt trận khác.

"Rõ ràng quyết định chiến lược của ủy ban quân sự trung ương Trung Quốc được đưa ra nhằm tiếp cận kiên quyết hơn, quyết đoán hơn những gì họ gọi là lợi ích cốt lõi", ông Neill nói. "Sau đó, Bắc Kinh cảm thấy mạnh dạn hơn sau khi từ bỏ chiến lược ẩn mình chờ thời" của Đặng Tiểu Bình.

"Hoa Kỳ cảm thấy họ đã muộn, và hiện đang xem xét mọi lựa chọn để đẩy lùi Trung Quốc".

Tuy nhiên, Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình sẽ không lùi bước.

"Không bên nào chịu tránh và chuyện đó sẽ không sớm xảy ra".

Chính quyền Trump đổ lỗi cho người tiền nhiệm Barack Obama và chính sách đối ngoại của đảng Dân chủ hiện đang tập trung xung quanh Joe Biden vì đã không phản đối Bắc Kinh ở Biển Đông trong thời gian họ xây dựng căn cứ quân sự ở đó.

Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đã thành lập một trung tâm nghiên cứu hải dương học trên đảo Vành Khăn vào năm ngoái. Các đội tàu dân quân lớn trong khu vực, và một trung tâm cứu hộ hàng hải mới được mở trên đảo Chữ Thập. Bắc Kinh cũng đã tạo ra các trung tâm hành chính dân sự để điều hành khu vực này.

Bắc Kinh lấn lướt bành trướng trong khi các đối thủ đang lo chống lại đại dịch.

Chiến thuật thường lệ của Bắc Kinh, Richard McGregor, một chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Lowy ở Sydney cho biết.

"Trung Quốc đang tiếp tục làm những gì họ đã làm trước khi có đại dịch", ông nói. "Họ chỉ có không ngừng lại trong khi gần như cả thế giới bất động.

Nhưng Neill lưu ý rằng Trung Quốc hiện đã chuyển sang các hoạt động dân sự và khoa học để củng cố các yêu sách ở Biển Đông.

Neill nói "Về cơ bản đó là chuyện đã rồi, ông Neill nói. Tôi mong Hoa Kỳ thách thức bất kỳ hành động chiếm đóng nào, nhưng Trung Quốc đã thiết lập các căn cứ quân sự và cơ sở hạ tầng dân sự".

"Họ đang bão hòa Biển Đông với sự hiện diện của họ. Đưa dân ra các đảo là mục tiêu rõ ràng. Họ đã chuyển sang giai đoạn thứ hai để làm cho đường thủy không thể đảo ngược Trung Quốc".

Philip Sherwell

Nguyên tác : Superpowers face off over South China Sea, as Taiwan drills for war, The Time, 19/07/2020

Khánh An dịch

Nguồn: VNTB, 22/07/2020

Trung Quốc có thể sẽ "giải phóng" Đài Loan bằng vũ lực. Việc này có thể xảy ra cùng lúc với việc "bình định" Hong Kong bằng các biện pháp "chế tài" mạnh mẽ. Đại dịch Covid-19 đã gây ra một "khoảng trống chiến lược" trên toàn thế giới. Các quốc gia Châu Âu, Châu Á… trong suốt ba tháng qua xem như "bất động". Nếu có biến cố, như Trung Quốc đổ quân chiếm Đài Loan, sẽ khó có quốc gia nào (kể cả Mỹ) dấn thân can thiệp. Mỹ có thể "bán" thêm vũ khí cho Đài Loan, hoặc cho các hạm đội đến trợ thủ với Đài Loan. Nhưng quân Mỹ không thể đổ bộ cứu giúp.

Vấn đề là Trung Quốc có thể khai thác thời cơ "ngàn năm có một" này hay không ?

Lễ thượng ký ở Đài Loan - Ảnh minh họa

Nếu so sánh dân số và ngân sách quốc phòng cán cân chênh lệch thấy quá rõ.

Ngân sách quốc phòng của Đài Loan từ nhiều thập niên nay không quá 3% GDP. Ngân sách năm 2020 dự trù là 11 tỉ đô la, phần lớn (8 tỉ đô) dành cho chi phí nhân sự và bảo trì. Phần còn lại 3 tỉ chi cho việc mua sắm vũ khí phòng vệ và đào tạo nhân sự.

Trong khi ngân sách quốc phòng của Trung Quốc năm 2020 lên đến 178 tỉ đô. Số này là số "chính thức". Con số thực sự dự đoán có thể cao hơn nhiều. Từ những năm 2000, lục địa có ngân sách dành riêng cho "vấn đề Đài Loan" lên đến 53% ngân sách quốc phòng. Nếu con số này vẫn còn giữ đến hôm nay, ngân sách Bắc Kinh dành riêng cho (giải phóng Đài Loan và các lãnh thổ khác) lên tới 90 tỉ đô la.

Nhưng thấy vậy con cá mập Bắc Kinh không dễ "nuốt" con cá "fugu" tên Đài Loan.

Trung Quốc thường hay tổ chức các cuộc diễn binh "hoành tráng", chủ ý "sô hàng" vũ khí "tối tân", với các loại hỏa tiễn siêu thanh "chống tiếp cận" và bội siêu thanh "tấn công - phòng ngự từ xa" nối với các hệ thống điều khiển C4ISR trên căn bản 5G. Các loại phi cơ, tàu ngầm, hàng không mẫu hạm… đủ thứ... Một mặt răn đe Mỹ nhưng mặt khác như khuyên thầm Đài Loan "bó giáo qui hàng" trở về với đất mẹ.

Tuy nhiên thấy vậy mà không phải vậy. Nạn tham nhũng của Trung Quốc trong lãnh vực quốc phòng cũng không thua Việt Nam. Nó là cái thùng không đáy. Chi phí để "bảo trì" khí cụ quốc phòng cứ mỗi 3 năm "ngốn" khoảng 50% ngân sách quân đội. Trong khi từ năm 1949 đến nay, Đài Loan luôn sống với sự đe dọa của Bắc Kinh mà vẫn phát triển kinh tế đều đặn. Dĩ nhiên họ có một "chiến lược phòng thủ" hữu hiệu.

Lịch-sử chiến-lược quốc-phòng của Đài-Loan có thể tóm gọn qua 3 giai-đoạn. Cả ba chỉ nhắm vào việc phòng-thủ.

Giai-đoạn đầu, sau khi mất lục-địa về phe cộng-sản 1949, Tưởng Giới Thạch củng-cố lực-lượng ở Đài-Loan và dựa vào Hoa-Kỳ vừa để tự-vệ, vừa hy-vọng (được Mỹ chống lưng) đổ quân vô lục-địa đánh đuổi "cộng phỉ" quang phục đất nước. Giai-đoạn này chiến-lược quốc-phòng của Đài-Loan là "tấn-công – phòng-ngự".

Đến thập niên 60 mộng-ước "quang-phục" ngày một xa-vời, chính-phủ Trung-Hoa Dân-Quốc cố-gắng giữ "nguyên-trạng - statu quo", tức giữ thẩm-quyền của mình trên đảo Đài-Loan và các đảo Bành-Hồ, Kim-Môn, Mã-Tổ (và đảo Ba-Bình, thuộc Trường-Sa của Việt-Nam). Chiến-lược quốc-phòng bỏ phần tấn công để chuyển sang việc "củng-cố - phòng-ngự".

Đến đầu thập-niên 90, trước đe-dọa mất còn do quyết-tâm "thống-nhất" của lãnh-đạo Bắc-Kinh, Đài-Loan đưa vào chiến-lược quốc-phòng quan-niệm "dự-phòng chiến-tranh" nhằm nghiên-cứu các khả-năng có thể xảy ra chiến-tranh.

Sách trắng quốc-phòng Đài-Loan dự-phòng 3 trường-hợp có thể xảy ra chiến-tranh "cục-bộ - régional" liên-quan đến Đài-Loan : 1/ Cộng-sản từ lục-địa xâm-lăng Đài-Loan. 2/ Việc ly-khai, đòi độc-lập của các tỉnh trong lục-địa. 3/ Tranh-chấp vùng Biển Đông.

Cả ba trường-hợp này sẽ kéo nhiều nước trong vùng Đông và Đông-Nam Châu Á vào cuộc chiến.

Giả-thuyết thứ nhất sẽ có thể xảy ra trong 2 trường-hợp : Đài-Loan (và Hong kong) tuyên-bố độc-lập hay Đài-Loan trang-bị vũ-khí nguyên-tử.

Giả-thuyết thứ hai có thể sẽ xảy ra nếu khủng-hoảng kinh-tế, chính-trị và xã-hội rộng lớn ở lục-địa làm mất uy-tín chính quyền trung-ương. Các tỉnh có truyền-thống tự-trị hay phát-triển ven biển nhân cơ-hội này để tuyên-bố độc-lập.

Giả thuyết thứ ba sẽ có thể xảy ra nếu trữ-lượng dầu-khí vùng Biển Đông được xác-định là to lớn. Việc tranh-chấp chủ-quyền Trường-Sa và vùng biển chung quanh có thể sẽ là một cái cớ để Bắc-Kinh gây chiến-tranh nhằm giải-tỏa một số khủng-hoảng kinh-tế, chính-trị hay xã-hội ở lục-địa.

Tình hình hiện tai cho thấy cả ba giả thuyết đều hội đủ các điều kiện.

Nhưng khả-năng quân-sự vượt trội không đồng nghĩa với chiến-thắng. Vấn-đề thắng hay thua cũng tùy-thuộc vào ý chí toàn dân và "nghệ-thuật" phòng-thủ.

Sau khi bị Mỹ cắt đứt ngoại-giao năm 1979, các căn-cứ quân-sự của Mỹ trên đảo lần-lượt đóng cửa và mọi kết-ước trước đó giữa Mỹ và Trung-Hoa Dân-Quốc đều trở thành vô giá-trị (caduc). Năm 1982 Mỹ còn ký-kết với Trung-Quốc sẽ giảm dần số lượng vũ khí phòng vệ bán cho Đài Loan.

Vì vậy Đài Loan phải nghĩ đến việc "tự lực tự cường", không chỉ ở việc sản xuất vũ khí phòng vệ mà còn phải phát huy khả năng răn đe nguyên tử.

Trên "giấy tờ" Đài-Loan, cũng như Nhật, không có vũ-khí nguyên-tử nhưng người ta nghĩ rằng hai nước này đã có đủ phương-tiện – kiến-thức cũng như kỹ-thuật – để chế-tạo bom nguyên-tử trong một thời-gian tương-đối ngắn.

Lịch-sử nghiên-cứu nguyên-tử của Đài-Loan bắt đầu sau khi lục-địa thử-nghiệm thành-công bom A năm 1964. Lúc này Đài-Loan vẫn còn giữ ghế thường-trực Hội-Đồng Bảo-An Liên-Hiệp Quốc.

Ban đầu Viện Nghiên-cứu Năng-lượng Nguyên-tử của Đài Loan trách-nhiệm lo cho hồ sơ này. Sau đó giao lại viện nghiên-cứu Trung-Sơn (vì nhân-sự của Viện Nghiên-cứu Năng-lượng Nguyên-tử đều thuộc viện Trung Sơn).

Thế-giới biết đến chương trình nghiên-cứu nguyên-tử của Đài-Loan từ năm 1967 và Đài-Loan buộc phải ký Công-ước Không Phổ biến Nguyên-tử (Traité de Non-Prolifération Nucléaire) tháng 7 năm 1968. Nhưng đến năm 1971 Đài-Loan bị mất ghế đại-diện tại LHQ, do đó bị trục-xuất ra khỏi AIEA (Agence Internationale de l'Energie Atomique), các công-ước đã ký-kết không còn giá-trị ràng-buộc. Nhưng do áp-lực của Mỹ, Đài-Loan ký-kết sau đó 3 công-ước liên-quan đến năng-lượng nguyên-tử. Nội-dung các công-ước Đài-Loan chỉ được nghiên-cứu nguyên-tử cho mục-tiêu dân-sự mà thôi.

Chương trình nguyên tử của Đài Loan xếp lại cho đến năm 1975, VNCH sụp đổ. Chương tình này khởi động trở lại vì phe Quốc dân đảng lo ngại Kissinger "bán đứng" Đài Loan cho lục địa (như đã bán Việt Nam Cộng Hòa cho miền Bắc). Đến năm 1976, sau nhiều áp-lực của Mỹ, các nhân-viên của AIEA mới vào kiểm-soát được các cơ-sở nghiên-cứu của Đài-Loan và tìm thấy được các bằng-chứng Đài-Loan vẫn tiếp-tục nghiên-cứu nguyên-tử nhằm mục-tiêu quân-sự.

Lập tức Mỹ yêu-cầu Đài-Loan ngưng các chương-trình nghiên-cứu này. Tuy nhiên, năm 1978, Tưởng Kinh Quốc ra lệnh tiếp-tục việc nghiên-cứu và một vụ nổ thí-nghiệm nguyên-tử cỡ nhỏ năm đã được thực-hiện tại vùng quân-sự thuộc Pingtung vào tháng 4 năm 1986. Vụ nổ này đã bị vệ-tinh do-thám Mỹ khám-phá.

Đến tháng 12 năm 1987 một vụ xì-căng-đan nổ ra : CIA đã bắt quả-tang ông Chang Hsien-yi, cấp bậc đại-tá, phó giám-đốc trung-tâm Nguyên cứu Nguyên tử với một số tài-liệu mật đang tại Hoa-Kỳ dự-tính trở về Đài-Loan.

Có tin cho rằng tháng giêng năm 1988, trong lúc Tưởng Kinh Quốc đang hấp-hối, các lực-lượng của CIA đã bí-mật tấn-công và phá-hủy các cơ-sở nghiên-cứu nguyên-tử của Đài-Loan tại trung-tâm Trung-Sơn cùng tịch-thu một số tài-liệu kỹ-thuật liên-quan đến việc chế-tạo vũ-khí nguyên-tử. Như vậy Tưởng Kinh Quốc đi về cõi chết với lời nguyền rủa Kissinger trên miệng và nỗi căm hờn người Mỹ trong tâm.

Câu hỏi đặt ra, bà tổng thống Thái Anh Văn luôn "cứng cựa" với Trung Quốc trong hồ sơ "thống nhứt đất nước" đồng thời chủ trương độc lập cho đảo quốc. Người phụ nữ "thép" của Châu Á có "bật đèn xanh" chế tạo bom nguyên tử hay chưa ?

Dĩ nhiên khó có câu trả lời. Nhưng nếu Bắc Hàn chế được thì chắc chắn Đài Loan (dư sức) chế tạo bom nguyên tử.

Vì vậy ta thấy lực lượng hải quân Trung Quốc ngày càng lớn lao, ngày càng "hiện đại". Nhưng đến nay họ vẫn chỉ "vờn quanh" mà không dám "chụp" con mồi.

Trương Nhân Tuấn

Nguồn : fb.nhantuan.truong, 25/05/2020

Covid-19 : Trung Quốc loan báo hết ca lây nhiễm (RFI, 19/03/2020)

Ngày 19/03/2020, giới chức y tế Trung Quốc thông báo có thêm 34 ca lây nhiễm nhưng tất cả đều du nhập từ bên ngoài. Trái lại, toàn quốc không có một trường hợp nào mới xuất phát trong nội địa. Tuy nhiên, cũng theo chính quyền Trung Quốc, vỉrus corona từ nước ngoài xâm nhập trở lại vẫn là nguy cơ lớn.

Nhân viên y tế bệnh viện Leishenshan, Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc ngày 01/03/2020. Reuters - CHINA DAILY

Từ Thượng hải, thông tín viên Simon Leplatre phân tích : 

"Hai tháng hy sinh gian khổ đã cho thấy rõ thành quả đầu tiên. Từ khi dịch corona chủng mới xuất hiện tại Vũ Hán vào tháng 12/2019, Trung Quốc tuyên bố không còn ca nhiễm trong ngày hôm nay. Ít ra là không ca nào trong nước. Trung Quốc vẫn tiếp tục phát hiện siêu vi ở các hành khách từ nước ngoài. 

Có nên tin vào số liệu của Bắc Kinh hay không ? Thái độ của chính quyền Trung Quốc vào giữa tháng Hai rất đáng nghi ngờ khi ông Tập Cận Bình chỉ đạo phải ưu tiên phục hồi kinh tế, hãng xưởng hoạt động lại. Tuy nhiên, Trung Quốc khó có thể che giấu hàng ngàn ca lây nhiễm nếu dịch thật sự vẫn lan rộng.

Chúng ta có thể nghi ngờ chính quyền địa phương tô hồng kết quả nhưng phải nhìn nhận rằng dịch đã bị khống chế.

Thành công này là nhờ vào các biện pháp vô cùng nghiêm ngặt. Sau khi che giấu thực trạng suốt một tháng trời, chính quyền phong tỏa toàn tỉnh Hồ Bắc và lập rào cách ly toàn quốc.

Ngày hôm nay, dân chúng ra đường vẫn phải đeo khẩu trang, khi vào siêu thị vẫn phải qua thủ tục đo thân nhiệt và rửa tay sát trùng. Và những người Trung Quốc từ nước ngoài hồi hương phải chịu cách ly 14 ngày là điều​​​​​​​ không tránh được".

Tú Anh

********************

Virus corona : Đài Loan chống dịch thành công, Trung Quốc tức tối (RFI, 18/03/2020)

Theo nhật báo Le Figaro, đại dịch do con virus xuất phát từ Vũ Hán vẫn đang hoành hành, nhưng Bắc Kinh vẫn không quên việc khiêu khích Đài Loan. Đó là do thành công của Đài Bắc trong cuộc chiến chống virus corona khiến Trung Quốc càng thêm bực tức.

Người dân xếp hàng chờ mua khẩu trang để tự bảo vệ trước dịch bệnh coronavirus (Covid-19) bên ngoài một hiệu thuốc ở Đài Bắc, Đài Loan, ngày 17 /3 năm 2020. Reuters - ANN WANG

Trong đêm đen, những chiến đấu cơ F-16 của quân đội Đài Loan đã khẩn cấp bay lên, sẵn sàng ngăn chận các đối thủ đang lao đi với vận tốc siêu thanh trên bầu trời eo biển Formosa. 

Lần đầu tiên, nhiều phi cơ tiêm kích J-11 của Trung Quốc tiến sát vùng nhận diện phòng không của Đài Loan, trong đêm tối mịt mùng ; gây lo ngại về ý đồ của Bắc Kinh khi Tập Cận Bình năm 2019 đã từng đe dọa dùng vũ lực xâm chiếm Đài Loan. 

Rốt cuộc các phi công Hoa lục đã đổi hướng sau khi Đài Loan phát lời cảnh cáo qua làn sóng điện. Hôm thứ Hai 16/03/2020 bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết như trên. 

Nhiều sự cố tương tự đã xảy ra trong những tuần lễ vừa qua, cho thấy căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc lại tăng lên, ngay trong thời điểm đại dịch virus corona. 

Bị o ép, Đài Loan vẫn xoay sở được để chống dịch 

Vào lúc chế độ cộng sản Trung Quốc đang phải chiến đấu với nạn dịch virus Vũ Hán trong nước, Bắc Kinh vẫn gia tăng áp lực lên địch thủ truyền kiếp, khuấy động dân tộc chủ nghĩa trước một công chúng đang lo ngại. Sau chiến thắng vang dội của bà Thái Anh Văn trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan hôm 11/1, nạn dịch Covid-19 bùng nổ càng làm quan hệ trở nên xấu đi giữa đôi bờ eo biển Đài Loan. 

Các nhà ngoại giao trước hết tranh cãi gay gắt về việc di tản công dân Đài Loan bị kẹt lại khi ổ dịch Vũ Hán bị phong tỏa. Ngay trong đại dịch, Đài Bắc một lần nữa tố cáo việc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dưới sự áp đặt của Trung Quốc, không cung cấp cho Đài Loan những thông tin quý giá để chống dịch, và đòi hỏi tư cách quan sát viên. 

Hòn đảo 23 triệu dân còn đặt ra một thử thách khiến chế độ Bắc Kinh bối rối, đó là việc xử lý một cách hiệu quả cuộc khủng hoảng virus Vũ Hán. Kể từ đầu nạn dịch cho đến nay, Đài Loan chỉ có khoảng 60 người bị nhiễm và một trường hợp tử vong duy nhất, cho dù có quan hệ kinh tế mật thiết với Hoa lục. Đây là thành tựu tuyệt vời, khi so sánh với 80.000 ca dương tính và 3.100 người chết chỉ riêng tại tỉnh Hồ Bắc. 

Sản xuất 10 triệu khẩu trang một ngày 

Nhờ các biện pháp phòng chống cụ thể ngay từ đầu, Đài Bắc dường như chận đứng được nạn dịch virus corona mà không cần đến việc cách ly thô bạo toàn bộ người dân như ở Hồ Bắc, và nay thì phần lớn Châu Âu cũng đã phải dùng đến biện pháp phong tỏa.

Dựa vào kinh nghiệm từ thời dịch SARS, từ đầu tháng Giêng, Đài Loan đã cho xét nghiệm các hành khách và cách ly tất cả những người nào có triệu chứng, đồng thời phổ biến việc xét nghiệm virus corona. Trong khi đó, công an Vũ Hán lại bắt giữ, o ép bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), và rốt cuộc bác sĩ Lý đã chết vài tuần sau đó vì căn bệnh mà ông cố gắng đưa ra lời cảnh báo. 

Bộ trưởng Y Tế Đài Loan Trần Thời Trung (Chen Shih Chung) tuyên bố : "Người dân Đài Loan không tin vào cơ chế dự phòng ở Hoa lục, và sự không minh bạch của hệ thống y tế Trung Quốc". Ngay từ cuối tháng Giêng, Đài Bắc đã dự trữ được 44 triệu khẩu trang, và hiện nay sản xuất thêm 10 triệu chiếc mỗi ngày cho dân chúng có thể tự bảo vệ khi di chuyển, trong khi khẩu trang vô cùng thiếu thốn trong suốt nhiều tuần lễ tại Hoa lục. 

Tin vịt tràn ngập 

Thực tế này khiến Bắc Kinh khó nuốt trôi, và Trung Quốc đã đẩy mạnh đợt tuyên truyền phản công trên mạng. Nhiều tài khoản đáng ngờ trên các mạng xã hội tung ra những tin đồn như nữ tổng thống Thái Anh Văn đã bị dương tính với virus corona, hoặc cáo buộc Đài Loan giấu đi tình trạng số người bị nhiễm đang tăng lên. Một dòng thác "fake news" được tin tặc Hoa lục dựng lên, cáo buộc ngành ngoại giao Đài Loan, tố cáo một cuộc chiến bóp méo thông tin. 

Cùng với Hàn Quốc, Đài Loan là mô hình xử lý sớm nạn dịch virus Vũ Hán một cách dân chủ tại Châu Á, trái ngược với cung cách độc đoán mà Bắc Kinh đã thành công trong việc "xuất khẩu" sang nhiều nước trên thế giới, với sự góp sức của WHO. 

Từ Genève, tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus ca ngợi kinh nghiệm của Trung Quốc có thể được "dùng làm bài học" cho các nước khác. Ông Ghebreyesus được bầu lên nhờ sự ủng hộ của Bắc Kinh và Nhóm 77 gồm các nước đang phát triển. 

Le Figaro ghi nhận, Hàn Quốc, Đài Loan và Singapore đã chận được con virus Vũ Hán mà không phải phong tỏa đất nước, buộc mọi sinh hoạt của người dân phải dừng lại.

Thụy My

Đài Loan, một vố đau đối với Trung Quốc

Tổng thống Đài Loan tái đắc cử, đảng Dân Tiến bài Bắc Kinh chiếm đa số tuyệt đối tại Quốc hội là một vố đau đối với Trung Quốc. "Chính sách hù dọa và cô lập Đài Loan của Bắc Kinh thất bại", "Thắng lợi vẻ vang của nữ tổng thống Thái Anh Văn là một cái tát tai" cử tri Đài Loan giáng cho Hoa Lục, "Đài Bắc nói không với Trung Quốc cộng sản"... là một số nhận định trên các báo Pháp hôm 13/01/2020.

Cử tri Đài Loan ăn mừng thắng lợi của tổng thống Thái Anh Văn, ngày 11/01/2020. Reuters/Tyrone Siu

Le Figaro mở đầu bài báo : "Sau Hồng Kông, đến lượt Đài Loan cưỡng lại trước móng vuốt của Tập Cận Bình. Tổng thống Thái Anh Văn tái đắc cử với hơn 57 % cử tri ủng hộ, đảng Dân Tiến của bà giành được đa số tại Quốc hội". Về tỷ lệ cử tri tham gia cuộc tổng tuyển cử cuối tuần qua, tác giả bài báo nói đến hiện tượng "làn sóng thủy triều, thể hiện ý chí của toàn dân ủng hộ đường lối cứng rắn của tổng thống Đài Loan đối với Hoa Lục". Lá phiếu của cử tri biến Đài Loan thành "thành trì dân chủ".

Đặc phái viên báo Les Echos lưu ý, giữa Đài Loan và Hoa lục là một eo biển chỉ rộng có 130 cây số, nhưng chưa bao giờ khoảng cách giữa Đài Bắc và Bắc Kinh lại xa đến ngàn trùng như vậy. "Thái Anh Văn không sợ Bắc Kinh". Dorian Malovic của tờ La Croix phác họa sơ qua chân dung bà Thái Anh Văn và nhắc lại, "từ năm 2016, nữ tổng thống Đài Loan liên tục ghi những bàn thắng quan trọng, từ việc điện đàm với tổng thống Mỹ tân cử, Donald Trump, cho đến việc bà ủng hộ phe dân chủ Hồng Kông trong những tháng gần đây. Nhờ vậy, bà Thái Anh Văn thuyết phục được giới trẻ Đài Loan, vốn rất tự hào về bản sắc và đặc thù chính trị" của hòn đảo này.

Nguy cơ Trung Quốc siết chặt gọng kềm

Đối với Bắc Kinh, tất cả các báo Paris đều nói đến "hiệu ứng boomerang", "thất bại", cú "revers" vỗ vào mặt chính quyền của ông Tập Cận Bình. Theo quan điểm của Mathieu Duchâtel, giám đốc khoa Châu Á, Viện nghiên cứu Montaigne, "khủng hoảng tại Hồng Kông lót đường cho thắng lợi vừa qua của đảng Dân Tiến Đài Loan. Về Trung Quốc, các thế hệ ở Đài Loan có quan điểm rất khác nhau. Các đợt đàn áp ở Hồng Kông và Tân Cương khiến giới trẻ Đài Loan lo sợ cũng sẽ chịu chung số phận, bị cướp đoạt tự do".

Chuyên gia Pháp Jean-Yves Heurtebise giảng dậy tại Đại học công giáo Phụ Nhân (Fu Jen University), trên tờ Les Echos cho rằng, kết quả cuộc tổng tuyển cử hôm 11/01/2020 tại Đài Loan là một thất bại kép đối với "quyền lực mềm - soft power - của Bắc Kinh, cũng như đối với các chiến dịch nhằm thao túng công luận - sharp power - mà Hoa Lục đã đặc biệt nhắm vào Đài Loan". Các đòn đó đều "phản tác dụng". Theo ông Heurtebise, nếu đủ khôn ngoan thì chính quyền Trung Quốc phải hiểu được rằng "chủ trương hù dọa, cô lập Đài Bắc và cắt đứt quan hệ với đảng Dân Tiến Đài Loan đã thất bại. Nhưng có nhiều khả năng, Bắc Kinh sẽ đi đến những kết luận khác hẳn hoàn toàn với logic đó, và sẽ quyết định gia tăng áp lực với chính quyền ở Đài Bắc".

(...) Vấn đề đặt ra là Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều hồ sơ nóng cùng một lúc, từ khủng hoảng tại Hồng Kông đến những cáo buộc tống giam người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương trong các nhà tù khổng lồ hay chiến tranh thương mại với Mỹ, sự kháng cự của nhiều nước Đông Nam Á ở Biển Đông từ phía các quốc gia như Việt Nam hay Indonesia". Trong hoàn cảnh đó, chính quyền Tập Cận Bình có còn khả năng chi phối Đài Loan nữa hay không ?

Trên ấn bản internet được cập nhật của tờ Le Monde, chuyên gia Heurtebise cho rằng bầu cử Đài Loan lần này là bằng chứng rõ rệt nhất cho thấy, "một quốc gia có thể tự do và thịnh vượng, một nền dân chủ và những giá trị văn hóa Trung Hoa hoàn toàn có thể đi đôi với nhau. Đấy là điều khiến Bắc Kinh đang đau đầu nhất". Trường hợp của Đài Loan đi ngược lại với những gì Đảng cộng sản Trung Quốc luôn hô hào từ năm 1949. Do vậy, theo chuyên gia này, Đài Loan là cái gai trong mắt giới lãnh đạo cộng sản tại Bắc Kinh và Trung Quốc "có lẽ đang tìm cách để gạt trường hợp của Đài Loan sang một bên, thậm chí là loại bỏ hẳn mô hình Đài Loan".

Nga - Thổ Nhĩ Kỳ hạ nhiệt chảo lửa Libya

Nhìn đến những điểm nóng khác trên thế giới, Le Monde và báo La Croix xoáy vào sự kiện : Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang nổi lên như hai đối tác quan trọng trong cuộc nội chiến tại Libya. Bằng chứng rõ rệt nhất là thủ tướng đứng đầu chính phủ Đoàn kết Dân tộc và lãnh đạo lực lượng Quân đội Quốc gia Libya cùng đến Moskva đàm phán về một thỏa thuận vãn hồi hòa bình.

Trước đó, Quân đội Quốc gia trong tay thống chế Khalifa Haftar thông báo chấp nhận lệnh ngừng bắn. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ là hai quốc gia bảo trợ cho lệnh ngừng bắn đó, trong lúc Ankara đứng về phía chính phủ Đoàn kết Dân tộc, còn nước Nga thì đã ngầm đưa hàng trăm lính đánh thuê sang Libya yểm trợ cho tướng Haftar.

Libya được tạm im tiếng súng là nhờ có sự dàn xếp giữa hai tổng thống Putin và Erdogan. Còn Ý đang mất hẳn vai trò và ảnh hưởng đối với một quốc gia từng là thuộc địa của mình, như báo kinh tế Les Echos phân tích.

Le Monde không vòng vo : "Putin và Erdogan, hai người cha đỡ đầu mới của Libya" khiến Châu Âu "ngỡ ngàng" và lo ngại việc đưa Libya ra khỏi khủng hoảng càng thêm "phức tạp". Tờ báo có uy tín của Paris nhận định : Liên Hiệp Châu Âu phải đối mặt với ba đám cháy cùng một lúc. Đó là căng thẳng leo thang giữa Iran với Mỹ có nguy cơ làm tan vỡ liên minh chống khủng bố Hồi giáo, thỏa thuận hạt nhân Iran chỉ còn là cái vỏ rỗng, và thứ ba là tình hình Libya. Trên cả ba hồ sơ này, Liên Hiệp Châu Âu bất lực và phải thu mình làm những diễn viên phụ. Riêng trong trường hợp cuộc xung đột tại Libya, Bruxelles buộc phải nhường cho Thổ Nhĩ Kỳ và Nga các vai diễn chính.

Pháp và mặt trận chống khủng bố tại Châu Phi

Một chủ đề quốc tế lớn khác trong ngày, là thượng đỉnh 5 nước Châu Phi trong vùng Sahel với Pháp họp tại Pau. Từ năm 2013, Pháp điều 4.500 lính sang Châu Phi trong khuôn khổ chiến dịch quân sự Bakhane với mục đích giúp Châu Phi tiêu diệt khủng bố. Tới nay, 41 lính Pháp tử vong và các tổ chức khủng bố có khuynh hướng mở rộng ảnh hưởng tại Châu lục này. Tại một số nơi, tinh thần bài Pháp gia tăng.

Trong bối cảnh đó, tờ Le Figaro nhấn mạnh thượng đỉnh tại Pau, miền nam nước Pháp, là cơ hội để các đối tác Châu Phi "làm sáng tỏ lập trường về sự hiện diện của quân đội Pháp tại vùng Sahel và định nghĩa lại khuôn khổ can thiệp của chiến dịch Barkhane", chống khủng bố Hồi giáo đe dọa Châu Phi.

Thiệt hại quân sự không chỉ nhắm vào lính Pháp ở Châu Phi. Quân đội của 5 nước Châu Phi tại Sahel, một dải đất trải dài từ đông sang tây Châu Phi ở giữa khu vực sa mạc Sahara, liên tục bị tấn công, từ Burkina Faso đến Mali. Trong bài viết mang tựa đề "Tại Sahel, Paris và đồng minh ngày càng phải cấp bách đối mặt với nạn khủng bố của quân thánh chiến Hồi giáo". "Sahel, Paris muốn đồng minh trong thế sẵn sàng chiến đấu", tựa một loạt bài chiếm 3 trang báo Libération. Tờ báo trích lời một chuyên gia cho rằng, chống khủng bố là giải pháp đang nằm trong tay 5 nước Châu Phi và có lẽ đã đến lúc Châu Phi cần năng động trên hơn trong mục đích tiêu diệt quân thánh chiến.

Cải tổ hưu trí : đòn ngoạn mục của thủ tướng Pháp

Cũng về Pháp, liên quan đến kế hoạch cải tổ hưu trí, thủ tướng Edouard Philippe thông báo tạm thời rút lại biện pháp gây tranh cãi nhiều nhất liên quan tới ngưỡng 64 tuổi. Đây là ngưỡng tuổi cho phép lãnh đầy đủ lương hưu cơ bản.

Báo La Croix xem chiến lược chìa bàn tay thân thiện của chính phủ là một cơ may cho "đối thoại trong xã hội". Libération thiên tả đặt câu hỏi : Đó là "màn ảo thuật hay bước nhượng bộ thực sự ?".

Ở trang trong, tờ báo này nhấn mạnh đến một quyết định gây chia rẽ giữa các công đoàn bảo vệ người lao động. Trong bài xã luận, Laurent Joffrin cho rằng "còn nhiều vấn đề chưa được làm sáng tỏ, cho nên hơn bao giờ hết, các công đoàn cần hợp lực với nhau". Le Figaro thân hữu thận trọng cho rằng bước nhượng bộ của thủ tướng Philippe khiến "các công đoàn ôn hòa hài lòng, nhưng còn quá sớm để khép lại cuộc đọ sức với phe chống đối kế hoạch cải tổ hưu trí" của Pháp.

Nhật báo kinh tế Les Echos tán đồng chính phủ, vẫn coi mục tiêu cân bằng quỹ hưu trí của Pháp là một ưu tiên, đồng thời ý thức được rằng cần có thêm thời gian hoàn thành mục tiêu đó. Trong ấn bản được cập nhật trên internet, tờ báo cho rằng thủ tướng Pháp đã khéo léo tìm ra ngõ thoát, nhưng vẫn còn nhiều thách thức chờ đợi ông Edouard Philippe. Khó khăn lớn nhất là làm thế nào để lấy lại cân bằng cho quỹ hưu trí đang bị thâm hụt 12 tỷ euro. Dù vậy, tác giả bài viết đánh giá là chính phủ đã nhượng bộ, giờ đây, đến lượt các công đoàn cũng phải biết điều. Thái độ cực đoan nhất có nguy cơ dẫn tới những tình huống "đáng tiếc".

Vai trò xã hội của các trung tâm thương mại

Cuối cùng, cũng về Pháp, hai tờ Les Echos và Libération cùng bất ngờ nhận thấy rằng, các trung tâm thương mại thu hút trở lại người mua bán trong lúc mà ai cũng tưởng rằng, các dịch vụ giao dịch trên mạng có nguy cơ từng bước khai tử các thương xá - nơi tập trung nhiều cửa hàng và rất sầm uất vào mỗi cuối tuần, trước những dịp lễ lạt hay vào mùa bán hàng đại hạ giá.

Libération trích dẫn phân tích của nhà xã hội học Vincent Chabault, theo đó, các siêu thị lớn hay những cửa hàng, ngoài việc mua bán còn là điểm hẹn của những người cần có một đời sống hàng ngày, cần có quan hệ với đồng loại. Trong điều kiện đó, các dịch vụ mua bán trên mạng có được phát triển đến đâu đi chăng nữa, lượng người lui tới các trung tâm thương mại vẫn không giảm.

Còn theo báo Les Echos, trào lưu giảm tiêu thụ để bảo vệ môi trường, các đợt biểu tình của phong trào Áo Vàng năm ngoái hay những ngày đình công kéo dài hiện tại không ảnh hưởng đến số người lui tới các trung tâm thương mại. Hơn thế nữa, những khu vực này đang trở thành một nét tiêu biểu của đời sống tại các thành phố lớn ở Pháp.

Thanh Hà