Hoàng Bách nói chuyện với Nguyễn Gia Kiểng và Đinh Xuân Quân

+ Dự án xây dựng hạ tầng cơ sở (American Jobs Plan và American Families Plan) sẽ mang lại một nền kinh tế sáng tạo, mạnh nhất, vũng chắc nhất thế giới, mỗi thế hệ mới có một lần…

Nguồn : Hoangbach Channel 06/05/2021

Qua 100 ngày, Tổng thống Biden vẫn đang tái xét các vấn đề lớn gắn với Trung Quốc

VOA, 30/04/2021

Trong tuần này, Tổng thống Mỹ Joe Biden cán mốc 100 ngày đầu nắm quyền. Nhưng đến nay, Nhà Trắng vẫn chưa kiểm điểm xong một số quan điểm chính sách quan trọng và các vấn đề nóng liên quan.

Trước Quốc hội, Tổng thống Mỹ Joe Biden xác định rằng Trung Quốc là đối thủ chiến lược (28/4/2021).

Đó là một loạt các vấn đề kinh tế đã kéo dài cả một thế hệ cho đến các chính sách gây tranh cãi do chính phủ của Tổng thống Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa đưa ra trước khi chính quyền của ông Biden thuộc đảng Dân chủ kế nhiệm.

Nhiều vấn đề liên quan đến Trung Quốc, đối thủ cạnh tranh chiến lược của Hoa Kỳ. Ông Biden xác định rõ ràng, mà gần đây nhất là trong bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ hôm 28/4, rằng Trung Quốc là đối thủ cuả Mỹ trong một cuộc đấu tranh giữa dân chủ và chuyên chế để giành quyền kiểm soát nền kinh tế toàn cầu trong thế kỷ 21.

Chính quyền của ông Biden đã bắt đầu đưa ra một chiến lược tổng thể để cạnh tranh với Trung Quốc dựa vào việc đổi mới quan hệ với các đối tác như Ấn Độ và các đồng minh như Nhật Bản và Hàn Quốc, và đầu tư nhiều ở trong nước Mỹ.

Nhưng có những người chỉ trích rằng việc chính quyền Biden kiểm điểm một cách chậm chạp các chính sách cụ thể có thể khiến các công ty và nền kinh tế Mỹ phải trả giá.

Sau bài phát biểu hôm 28/4 của ông Biden, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitt Romney nói với các phóng viên : "Tôi nghĩ rằng chúng ta - ở tầm vóc một quốc gia - vẫn chưa có một chiến lược toàn diện để đối phó với ý định thống trị thế giới của Trung Quốc".

Còn một phụ tá dân biểu đảng Cộng hòa tại Hạ viện không muốn nêu tên nói rằng : "Chúng ta không có nhiều thời gian để mà lề mề và cố tìm ra giải pháp hoàn hảo cho vấn đề này. Chúng ta cần có hành động và các chính sách cụ thể".

Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận về những lời chỉ trích từ phía đảng Cộng hòa đối với việc xem xét lại chính sách. Tuy nhiên, trong các cuộc nói chuyện riêng, các đảng viên Dân chủ cho rằng chính quyền Biden vẫn đang chạy đua để giải quyết những việc quan trọng.

Ông Biden vẫn chưa công bố sẽ bổ nhiệm những ai để làm đại sứ tại Trung Quốc và ở nhiều quốc gia khác, hay ai sẽ đảm nhận chức vụ quan trọng tại Vụ Công nghiệp và An ninh của Bộ Thương mại, là cơ quan giám sát việc xuất khẩu các công nghệ quan trọng của Hoa Kỳ sang Trung Quốc.

Các quan chức trong chính quyền cho biết họ sẽ xem xét bổ sung "các hạn chế mới có mục tiêu cụ thể" đối với một số mặt hàng công nghệ nhạy cảm xuất khẩu sang Trung Quốc, và hành động với sự hợp tác của các đồng minh, nhưng họ không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Thuế đánh vào hàng Trung Quốc

Chính quyền Biden cho biết họ sẽ tiến hành xem xét lại kỹ lưỡng các mức thuế của Hoa Kỳ do chính quyền Trump áp dụng đánh vào hàng hóa Trung Quốc trị giá gần 400 tỷ đô la, nhưng chính quyền Biden chưa đưa ra thời hạn cụ thể.

Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng Hoa Kỳ chưa sẵn sàng dỡ bỏ thuế quan, một phần do sức mạnh đòn bẩy mà nó mang lại cho các nhà đàm phán Mỹ.

Theo báo cáo của Tổ chức Thuế vào tháng 9 năm ngoái, chế độ thuế quan đó làm cho các nhà sản xuất Hoa Kỳ mất 80 tỷ đô la. Trung Quốc đã không thực hiện đúng cam kết mua hàng hóa của Mỹ được nêu trong thỏa thuận thương mại hồi tháng 1/2020.

Chính quyền Biden đang rà soát lại các chuỗi cung để đảm bảo cho sức khỏe của kinh tế Mỹ.

Xem xét lại về chuỗi cung

Hồi tháng 2, ông Biden khởi động cuộc đánh giá kéo dài 100 ngày về các rủi ro đối với các chuỗi cung quan trọng, với lý do là Hoa Kỳ cần hàng hóa an toàn, đa dạng, đáng tin cậy trong các lĩnh vực như dược phẩm, chất bán dẫn, pin xe điện và đất hiếm.

Riêng các bộ Quốc phòng, Thương mại, Năng lượng, Nông nghiệp, Giao thông, An ninh Nội địa và Y tế dự kiến sẽ nộp các báo cáo về mức độ vững chắc của các chuỗi cung sau một năm kể từ khi tổng thống ra lệnh vào tháng 2.

Lệnh cấm đầu tư

Chính quyền Biden cũng chưa cho biết họ sẽ sử dụng ra sao một công cụ trừng phạt cứng rắn do ông Trump đưa ra nhằm cấm các khoản đầu tư của Hoa Kỳ vào các công ty Trung Quốc mà chính quyền tiền nhiệm nói rằng chúng là do quân đội Trung Quốc sở hữu hoặc kiểm soát.

Triều Tiên

Trong nhiều tuần qua, chính quyền Biden báo hiệu rằng họ sắp hoàn tất một cuộc đánh giá chung về Triều Tiên. Các chính quyền nối tiếp nhau của Mỹ đã tìm cách thuyết phục quốc gia theo đường lối Stalinist từ bỏ vũ khí hạt nhân của họ. Chính quyền Biden nói họ "sắp kết thúc cuộc đánh giá", nhưng không cung cấp thông tin chi tiết.

Nhà Trắng chia sẻ rất ít thông tin về cuộc đánh giá, cũng như không cho biết liệu họ có nhượng bộ gì không để Bình Nhưỡng quay lại bàn đàm phán. Cùng lúc, Nhà Trắng báo hiệu về một đường lối cứng rắn liên quan đến nhân quyền, phi hạt nhân hóa và trừng phạt.

Cuba, Venezuela

Ông Biden đã hứa trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 là sẽ đảo ngược một phần các biện pháp khắc nghiệt của ông Trump đối với Cuba, và các phụ tá của ông Biden cho biết rằng họ đang hết sức chú ý xem xét quyết định vào phút cuối của ông Trump liệt Cuba vào diện nhà nước bảo trợ cho khủng bố.

Nhưng chính quyền mới dường như không vội vàng. Và bất kỳ động thái lớn nào kiểu này cũng có nguy cơ gây ra phản ứng chính trị ở bang Florida, một bang dao động quan trọng, trước cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ năm 2022. Cách tiếp cận cứng rắn của ông Trump nhận được sự ủng hộ trong cộng đồng lớn của người Mỹ gốc Cuba ở khu vực Miami, giúp ông giành chiến thắng tại bang này hồi tháng 11/2020, mặc dù ông đã thua trong tổng thể cuộc bầu cử tổng thống.

Ngoài ra, một trong số các vấn đề vẫn đang được cân nhắc là làm thế nào để xây dựng một chính sách mới về Venezuela, nơi mà chiến dịch trừng phạt "gây áp lực tối đa" của ông Trump không thể lật đổ Tổng thống theo đường lối xã hội chủ nghĩa Nicolas Maduro ; và một vấn đề nữa là sẽ đóng cửa nhà tù quân sự tại Căn cứ hải quân ở vịnh Guantanamo, Cuba, ra sao. Đây là nơi Mỹ giữ các các nghi phạm nước ngoài và bị quốc tế lên án.

Theo Reuters

Nguồn : VOA, 30/04/2021

********************

Tham vọng của tổng thống Mỹ Biden : Chiến thắng trong cuộc tranh đua với Trung Quốc

Thanh Phương, RFI, 29/04/2021

Trong bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội lưỡng viện Hoa Kỳ tối qua, 28/04/2021, tổng thống Joe Biden đã trình bày những kế hoạch đầy tham vọng nhằm củng cố tiềm lực quốc gia, từ việc thêm 4 năm giáo dục công miễn phí, cho đến việc thúc đẩy đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.

Tổng thống Joe Biden chuẩn bị phát biểu tại Quốc hội lưỡng viện, Washington, Mỹ, ngày 28/04/2021. Reuters – Jonathan Ernst

Mục tiêu tối hậu của những kế hoạch này chính là nhằm giành lấy phần thắng trong cuộc tranh đua với Trung Quốc, như tuyên bố của ông Biden trong bài phát biểu hôm qua : "Chúng ta đang trong một cuộc tranh đua với Trung Quốc và các nước khác để chiến thắng trong thế kỷ 21". 

Nikkei Asia hôm nay trích lời Ryan Hass, một cựu giám đốc an ninh quốc gia đặc trách Trung Quốc, Đài Loan và Mông Cổ, ghi nhận là dưới thời chính quyền Biden, quan hệ Mỹ-Trung "đang dần dần chuyển từ đối đầu gay gắt sang cạnh trạnh sâu rộng".

Chính quyền Biden đã thường xuyên nói rõ, một trong những yếu tố quan trọng trong kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm chiến thắng trong cuộc tranh đua với Trung Quốc đó là tăng cường các liên minh của Mỹ. Trong chiều hướng này, Nhật Bản có vẻ là ưu tiên hàng đầu của tổng thống Biden, thể hiện qua việc trong tháng 4, tổng thống Hoa Kỳ vừa tiếp đón thủ tướng Nhật Yoshihide Suga trong chuyến viếng thăm cấp Nhà nước đầu tiên ở Mỹ trong nhiệm kỳ của ông Biden.

Trong tuyên bố chung, lãnh đạo hai nước cho biết Washington và Tokyo sẽ làm việc với nhau để "đối đầu với những thách thức từ Trung Quốc" và "bảo đảm một vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương tự do và rộng mở", đồng thời nhấn mạnh đến tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở vùng eo biển Đài Loan. 

Tuy nhiên, trong bài phát biểu hôm qua, tổng thống Dân chủ cũng cho biết ông đã nói với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Hoa Kỳ duy trì một sự hiện diện quân sự hùng hậu ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, "giống như chúng ta làm với khối NATO ở Châu Âu, không phải để gây xung đột, mà là ngăn ngừa xung đột".

Sau khi lên cầm quyền, tổng thống Biden cũng đã nhanh chóng tăng cường quan hệ với các đối tác trong Bộ Tứ, tức Đối thoại An ninh Bốn bên (QUAD), qua cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến vào tháng 3. Đối với chính quyền Biden, Bộ Tứ, quy tụ Hoa Kỳ, Ấn Độ, Úc, Nhật, sẽ phải là một bức tường thành vững chắc trước đà lớn mạnh của Trung Quốc.

Đối với Trung Quốc, nhìn chung, tổng thống Biden vẫn có một chính sách cứng rắn tương tự như người đồng nhiệm Donald Trump. Cho nên, cuộc gặp cấp cao giữa ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan với ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và ủy viên Bộ Chính trị đặc trách đối ngoại Dương Khiết Trì, tại Alaska vào cuối tháng trước, đã diễn ra rất căng thẳng, nhất là vì phía Bắc Kinh không chấp nhận những lời chỉ trích nặng nề của Washington về vấn đề Hồng Kông và người Duy Ngô Nhĩ. 

Chính quyền tổng thống Biden thật ra đang còn trong giai đoạn điều chỉnh lại chiến lược đối với Trung Quốc, cho nên nhiều chính sách của thời Donald Trump vẫn được giữ nguyên, trong đó có các thuế quan mang tính trừng phạt được ban hành trong cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Cũng không loại trừ khả năng là trong lĩnh vực công nghệ, chính quyền của tổng thống Dân chủ ban hành thêm các hạn chế đối với các công ty Trung Quốc, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực này ở Mỹ, nhất là trong ngành trí thông minh nhân tạo, một trong những ngành mà theo ông Biden, Hoa Kỳ đang tụt hậu so với nhiều nước.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn hoành hành trên khắp thế giới, cuộc tranh đua giữa Mỹ và Trung Quốc còn đang diễn ra trên mặt trận y tế. Hoa Kỳ có giành phần thắng hay không là tùy thuộc vào khả năng của cường quốc số một thế giới khống chế được dịch trong nước và giúp các nước khác đẩy lùi virus corona. Nói cách khác, chính sách "ngoại giao vac-xin" sẽ là một trong những nhân tố quyết định cho sự thắng bại cho cuộc tranh đua Mỹ-Trung.

Không chỉ là một sự cạnh tranh về việc phát triển các công nghệ của tương lai, như phát biểu của tổng thống Biden tối qua, quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh còn là một cuộc trắc nghiệm về những giá trị của dân chủ đối lại với chế độ độc đoán.

Ông Biden nói : "Chủ tịch Tập Cận Bình rất quyết tâm đưa Trung Quốc trở thành quốc gia quan trọng nhất thế giới. Ông ấy và những lãnh đạo chuyên quyền khác nghĩ rằng trong thế kỹ 21, dân chủ không thể tranh đua được với độc đoán, bởi vì dân chủ mất rất nhiều thời gian để đạt đồng thuận". Và để dân chủ thắng độc đoán, đối với ông Biden không có cách gì khác hơn là phải đầu tư mạnh mẽ để nâng cao sức mạnh của nước Mỹ qua những kế hoạch mà ông đã trình bày trước Quốc hội lưỡng viện Hoa Kỳ.

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 29/04/2021

Khi nhắc về Trung Quốc trong diễn từ tại Quốc hội, tổng thống Joe Biden đã khẳng định rằng, Hoa Kỳ chào đón sự cạnh tranh và không tìm kiếm xung đột nhưng sẽ tuyệt đối bảo vệ quyền lợi quốc gia trên mọi phương diện. Tổng thống Joe Biden đã nói với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Hoa Kỳ duy trì một sự hiện diện quân sự hùng hậu ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, như đã làm với khối NATO ở Châu Âu, không phải để gây xung đột, mà là ngăn ngừa xung đột . Ông cũng cho biết thêm là Hoa Kỳ cũng sẽ không quay lưng với cam kết cùng thế giới trong vấn đề nhân quyền cùng các quyền tự do căn bản, không có một tổng thống Mỹ có trách nhiệm nào có thể lại im lặng khi nhân quyền bị vi phạm.

Tổng thống Joe Biden diễn thuyết trước lưỡng viện Hoa Kỳ ngày 28/04/2021

Khác với thái độ phi ngoại giao và lên giọng tại hay sau cuộc hội đàm cấp cao giữa giới chức ngoại giao hai quốc gia, Trung Quốc dường như đã né tránh việc bày tỏ thái độ theo sau diễn từ này. Lướt qua các trang mạng của những cơ quan ngôn luận chính thức của Trung Quốc như thông tấn xã Xinhua, Nhân Dân Nhật Báo, Quân Đội Giải Phóng (PLA), Hoàn Cầu Thời Báo (Global Times)... trong vài ngày qua, đã không có các xã luận cứng rắn đáp trả thông thường, ngoài các bản tin mang tính tường trình sự kiện, khai thác sự chia rẽ giữa Dân chủ và Cộng hòa, cùng dăm clip ngắn, phỏng vấn một số người dân Mỹ về 100 ngày đầu tiên của tổng thống và nội các Biden.

Theo sau một đôi cuộc hội đàm giữa các cấp lãnh đạo hai quốc gia, có lẽ Trung Quốc đã phần nào hiểu rõ thái độ dù điềm tĩnh và chuyên nghiệp nhưng rất thẳng thắn, rõ ràng và cương quyết của nội các tổng thống Biden. Hoa Kỳ đang thực hiện đối sách chiến lược mà Trung Quốc e ngại : tái củng cố một liên minh để sẳn sàng cho một cuộc đối đầu nếu thật sự cần thiết và khi xảy ra. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng thấy rằng, nếu phía Cộng hòa có thể bất hợp tác với tổng thống Biden vô số điều thì đó không phải là việc đối phó với Trung Quốc, bởi các nghị quyết hay dự luật liên quan đến các chế tài Trung Quốc luôn đạt được sự đồng thuận cao.

Tuyên bố chính thức và duy nhất từ Trung Quốc có lẽ ở những câu trả lời của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong cuộc họp báo trong ngày 29 tháng Tư, vài giờ sau bài phát biểu của tổng thống Biden. Ký giả của hãng thông tấn AFP đã lặp lại các phát biểu nói trên cùng cam kết hiện diện quân sự tại vùng biển Đông để hỏi về thái độ của Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Để tường tận hơn về thái độ của Trung Quốc, có thể tóm tắt trả lời của Wang Wenbin đăng trên trang mạng Bộ Ngoại giao Trung Quốc như sau :

Thứ nhất, Wang cho rằng Trung Quốc đi theo con đường "phát triển và cổ vũ hòa bình thế giới, cam kết nối quan hệ không xung đột và tránh đối đầu với Hoa Kỳ theo sự hợp tác đôi bên cùng có lợi (win-win solution). Thứ nhì là vấn đề dân chủ là thuộc quyền tự quyết và tùy thuộc thực tế mỗi quốc gia, không riêng nước nào xem như một "sản phẩm cầu chứng". Thứ ba là hai bên cần có sự cạnh tranh công bằng, tránh việc sống thác (zero-sum game). Và cuối cùng Wang cũng không quên chỉ trích Hoa Kỳ mới là quốc gia phạm luật chơi, cổ vũ cho cuộc chiến tranh lạnh và định kiến về ý thức hệ.

Trung Quốc tuy có nhe nanh giương móng, nhưng không thể đối đầu với Hoa Kỳ cùng khối đồng minh trong lúc này.

Tất nhiên Trung Quốc luôn có những điều để chống chế và phản bác Hoa Kỳ kiểu này nhưng các điều trả lời như đang nói về chính họ. Bởi trên thực tế thì thế giới cũng thấy rõ mưu đồ cùng tham vọng của Trung Quốc ra sao. Một kẻ bắt nạt, hiếp đáp nước khác lại tự nhận đang "cổ vũ cho hòa bình". Kẻ tận dụng mọi thủ đoạn để thủ lợi và đi ra ngoài luật chơi lại kêu gọi "cạnh tranh công bằng". Tuy có nhe nanh giương móng, nhưng rõ ràng Trung Quốc không muốn và không thể đối đầu với Hoa Kỳ cùng khối đồng minh trong lúc này.

Tưởng cũng nên nhắc lại thái độ nhường nhịn, không muốn gây hấn với hải quân Iran của hải quân Hoa Kỳ trong những năm qua tại vùng Vịnh. Nay thái độ này đã thay đổi, hải quân Hoa Kỳ đã bắn cảnh cáo các chiến thuyền Iran tiến gần đến chiến hạm của mình hồi tuần trước. Phát ngôn viên của Hạm đội 5 Hoa Kỳ tại Trung Đông thông báo các tàu thuyền Iran "cần hoạt động đúng theo luật quốc tế để bảo đảm sự an toàn của các tàu thuyền quốc tế qua lại trong vùng". Liệu thái độ này sẽ được áp dụng tại vùng biển Đông Á-Thái Bình Dương khi tàu chiến và tàu dân quân Trung Quốc áp sát chiến hạm Mỹ không ?

Trung Quốc vừa phản đối các chiến thuyền của hải quân Hoa Kỳ đã gia tăng tuần tra khu vực tại gần hải phận của họ đến 20% và gia tăng hoạt động chiến đấu cơ đến 40% so với cùng thời gian năm trước, gây trở ngại cho các cuộc tập trận của họ. Cơ quan think tank tại đại học Bắc Kinh là South China Sea Strategic Situation Probing Initiative đưa ra kết luận trong báo cáo 38 trang của mình rằng, hoạt động quân sự của Hoa Kỳ "đã gây sức ép tối đa tại Biển Đông, hiếm thấy trong những năm gần đây và đưa ra sự răn đe chưa từng có với Trung Quốc".

Tàu tác chiến cận duyên (LCS) : lá bài tẩy của hải quân Hoa Kỳ trong khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương 

Đã qua rồi những màn tung hô, ca ngợi, trải thảm đỏ đón tiếp tưng bừng lẫn nhau trong quyết sách ngoại giao của nội các tổng thống Joe Biden. Nội các Biden không cần thảm đỏ, yến tiệc để vuốt ve Trung Quốc mà đang vẽ lại đường ranh cho luật chơi quốc tế để buộc Bắc Kinh phải kiêng dè, cân nhắc kỹ lưỡng hơn trong những chuyển động hải quân mang tính đe dọa sự qua lại và tàu thuyền quốc tế và địa phương trên vùng Biển Đông.

Có lẽ cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ đều không mong muốn khơi mào cho một cuộc xung đột vũ trang, nhưng trước thái độ xác quyết của tổng thống Joe Biden, Bắc Kinh hiểu rằng họ đang đối đầu với một đối thủ nguy hiểm gấp bội lần so với trước.

"Đừng đánh cược chống lại Hoa Kỳ. Càng không phải vậy với hiện nay", đó là lời tái nhắc nhở của tổng thống Joe Biden trong kết thúc diễn từ của mình.

Nhã Duy

01/05/2021

Hoàng Bách nói chuyện với Nguyễn Gia Kiểng và Đinh Xuân Quân

+ Thành quả 100 ngày của Tổng thống Biden.

+ Tạo sự liên kết các đồng minh Châu Á, Châu Âu để lên tiếng chung với Mỹ ?

+ Chính sách bành trướng, gây bất ổn của Trung Quốc trên Biển đông và chính sách của Nga đối với Ukraine

Nguồn : Hoangbach Channel 29/04/2021

Phim cao bồi viễn Tây thường có câu "There's a new sheriff in town", một thành ngữ chỉ sự thay đổi quyền lực khi có một vị sếp cảnh sát trưởng mới, đạo đức và cứng rắn hơn thay thế cho nhóm cảnh sát cũ bao che, cấu kết với tội phạm hay để cho chúng lộng hành. "Có sếp cảnh sát mới trong thị trấn" là một tuyên bố rằng cái kiểu vô chính phủ sẽ không còn, kẻ xấu sẽ bị trừng trị và luật pháp nghiêm minh sẽ được tái lập.

Đó là điều mà người dân Mỹ và thế giới đang thấy nơi tổng thống Joe Biden cùng tân nội các của ông. Rõ ràng nhất trong vấn đề đối ngoại : cứng rắn và thẳng thừng hơn với những quốc gia bị xem là nguy hiểm với nước Mỹ và thế giới như Nga, Tàu, Bắc Hàn, Iran...

Chính sách đối ngoại ngay từ những ngày đầu tiên của nội các Joe Biden cho thấy hoàn toàn khác hẳn với người tiền nhiệm. Donald Trump thất thường, khó đoán qua lời nói nhưng lại dễ hiểu về con người và đường lối để kẻ thù đối phó. Trump chỉ muốn giải quyết vấn đề theo cách hiểu và suy nghĩ nhất thời, lắm cảm xúc của một thương gia, đòi hỏi sự phục tùng của các cố vấn và nội các hơn là có sự thống nhất mang tính chiến lược. Việc liên tục sa thải, thay đổi thành phần nội các dưới thời Trump đã cho thấy điều đó.

Nếu Trump có thể hôm nay gọi Kim Jong-un là "Little rocket man" thì hôm sau đã "phải lòng", "chúng tôi yêu nhau lắm" (we fell in love). Hay nếu Trump mời mọc Tập Cận Bình sang Mar-a-Lago đánh golf rồi cho con cháu ra hát tiếng Tàu mua vui cho vợ chồng họ Tập cho đến gởi tin nhắn chúc mừng quốc khánh Trung Quốc, ve vuốt, tung hô họ Tập "chống dịch tài và minh bạch" tận khi đại dịch Covid xảy ra thì ông ta cũng có thể lấy Trung Quốc để đổ lỗi khi cần biện minh trách nhiệm.

Với Nga thì Trump từng tấn công cộng đồng tình báo quốc gia, vào đảng Dân chủ để bênh vực cho tổng thống Putin, chưa bao giờ lên tiếng chỉ trích bất cứ điều gì về Putin. Đồng thời Trump cũng không ngần ngại tấn công vào bất cứ đồng minh lâu đời nào của nước Mỹ với chiêu bài "America First", đơn thân độc mã để theo đuổi một chính sách "phi chính sách", tức tùy hứng.

Nhiệm kỳ bốn năm của Donald Trump chỉ có những sự ve vuốt, ca tụng cho đến khẩu chiến bề ngoài với Trung Quốc như vậy để có được cuộc thỏa thuận mậu dịch phần một sau tổng cộng gần 20 cuộc thương lượng nhưng rốt lại cũng không được Trung Quốc thực hiện. Thế giới đã quá hiểu những thủ đoạn đánh đu của Trung Quốc ra sao.

Với nội các của Joe Biden, họ là những khuôn mẫu ngoại giao truyền thống, không có những bước đi bất ngờ hay ra ngoài nghi thức ngoại giao nhưng lão luyện, chuyên nghiệp và thẳng thắn, khó bị tung hứng. Trong các bài xã luận của mình, Trung Quốc cũng từng cho thấy có sự dè dặt với tân nội các Biden khi lo rằng Mỹ sẽ cam kết và có thể quy tụ đồng minh về một khối nhằm đối đầu với không riêng Trung Quốc. Đó là điều đang xảy ra.

Nếu như tổng thống Joe Biden có thái độ khiêm cung, điềm tĩnh với người dân Mỹ trong tư cách người đứng đầu quốc gia, thì ông cũng sẵn sàng chứng tỏ sự không khoan nhượng với những kẻ thù. Cuộc không kích vào các nhóm phiến quân được Iran hậu thuẫn trên đất Syria là việc sử dụng vũ lực đầu tiên của nội các Biden và là một tín hiệu với Iran về thái độ của Washington. Biden không chỉ gọi đích danh Putin là "một tên sát nhân" (a killer), sẽ phải trả giá cho những can dự vào nội tình Hoa Kỳ kiểu bề ngoài mà nội các Biden có thể sớm công bố chi tiết các lệnh trừng phạt với Nga trong những tuần tới.

Với Trung Quốc thì càng rõ ràng hơn. Cuộc hội đàm cấp cao đầu tiên giữa giới ngoại giao hai quốc gia thời Joe Biden được tổ chức tại Alaska lạnh lẽo vừa kết thúc là điều mà thế giới và người dân Mỹ thấy được thái độ của Hoa Kỳ với Trung Quốc ra sao. Những lên án vỗ mặt của Ngoại trưởng Antony Blinken về các vấn đề Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan, nhân quyền, các cuộc tấn công mạng vào các quan chức Trung Quốc trước báo chí là điều nội các Biden muốn cho thế giới biết đến thái độ của Mỹ nơi công chúng và sau hậu trường với Trung Quốc nhất quán thế nào. Đó là sự trấn an cùng đồng minh để họ không còn mang tâm lý sẽ bị phản bội, bán đứng như dưới thời Donald Trump.

Cuộc tập trận hải quân Malabar 2020 của Bộ Tứ gồm 4 nước Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản diễn ra ngày 3/11. (Nguồn : Times of India)

Chuyến công du Châu Á cấp bộ trưởng đầu tiên của Ngoại trưởng Antony Blinken, Bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin đến Nhật Bản, Nam Hàn rồi Ấn Độ (riêng Bộ trưởng Austin) trước cuộc hội đàm với phái đoàn Trung Quốc đã gởi ra tín hiệu là nước Mỹ đang quay lại chiến lược xoay trục về Châu Á, qua các cam kết và tuyên bố sẽ bảo vệ đồng minh nếu Trung Quốc tiếp tục gây hấn trong khu vực và ngoài biển Đông, không chỉ ở mặt ngoại giao mà cả về quân sự.

Tổng thống Joe Biden từng bảo với họ Tập khi ông còn là phó tổng thống rằng, "Đánh cược chống lại Mỹ chưa bao giờ là cú đánh cược hay" (It's never a good bet to bet against America). Nước Mỹ đã có sếp mới, Nga, Tàu hay bất cứ quốc gia nào cũng khó trải thảm đỏ để mua chuộc hay thao túng nước Mỹ như trước kia. Truyền thông Nga, Trung Quốc, Bắc Hàn đang tấn công tổng thống Biden, ngoại trưởng Blinken và nước Mỹ dữ dội sau các sự việc kể trên, lên án phía Mỹ đã xem thường và khiêu khích họ, cho thấy chiến tuyến đã phân định rạch ròi, rõ ràng thế nào hiện nay.

Công luận có nhiều lý do riêng để giải thích, bào chữa và bênh vực hay chống đối về chính sách khác nhau giữa hai nội các, hai lãnh đạo nhưng bất luận nhìn nhận thế nào thì những điều kể trên là sự thật đã và đang xảy ra, chỉ điểm lại để nhìn vào chiến lược nước Mỹ đang thay đổi ra sao.

Và cũng có thể biết thêm rằng, nếu tổng thống Franklin Roosevelt từng ngồi xe lăn để lãnh đạo nước Mỹ suốt 12 năm và bảo vệ thế giới tự do, mang lại chiến thắng cho phe đồng minh trong Đệ Nhị Thế Chiến thì thể chất của tổng thống Joe Biden không phải là điều để người ta bàn luận nhiều như vậy. Mà hãy nhìn vào kinh nghiệm, sự lão luyện cộng thêm một ban cố vấn và nội các trí tuệ và tài ba của ông để thấy rằng tổng thống Joe Biden đang đưa nước Mỹ trở lại bàn cờ thế giới mạnh mẽ hơn lúc nào. Và điều này chỉ mới bắt đầu.

Nhã Duy

(20/03/2021)