Thông Luận

Khi Tô Lâm sang Mỹ, một điểm nhỏ trong trang phục của ông ta cùng hầu hết các thành viên phái đoàn là những chiếc cà-vạt màu tím đã đeo khi gặp gỡ Tổng Thống Joe Biden. Trong chính trị Hoa Kỳ, màu tím biểu tượng cho tính lưỡng đảng và sự trung dung. Có thể nhận thấy đó là ngầm ý của Tô Lâm và phía Việt Nam, mong muốn được hợp tác cùng cả hai bên Cộng Hòa hay Dân Chủ, bất kể ai sẽ đắc cử tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới đây.

Ngày 11/11/2017 Tổng thống Mỹ Donald Trump viếng thăm chính thức Việt Nam. Reuters/Jonathan Ernst

Tuy nhiên về phía Hoa Kỳ, việc Donald Trump hay bà Kamala Harris đắc cử tổng thống sẽ hoàn toàn khác biệt trong chính sách đối ngoại giữa Hoa Kỳ với Việt Nam và cả khối Châu Á-Thái Bình Dương nói chung.

Tháng 1/2017, ngay sau khi Donald Trump nhậm chức, một trong những chính sách đầu tiên là Hoa Kỳ đơn phương rút khỏi thương ước Đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà nội các cựu Tổng thống Barack Obama đã bỏ nhiều công sức thiết lập trong chiến lược chuyển trục sang Châu Á. Việc rút khỏi TPP hay hủy bỏ nhiều hiệp ước quốc tế khác theo sau là một tiền lệ hiếm hoi trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, vì những hiệp ước và cam kết mang tính chiến lược lâu dài giữa Hoa Kỳ cùng thế giới không phải là các cam kết mang tính giai đoạn của riêng cá nhân một đời tổng thống tiền nhiệm nào.

Có thể nhắc lại, TPP là thương ước bao gồm 12 quốc gia thành viên thuộc khối tư bản, ngoại trừ Việt Nam, quốc gia được xem là có lợi nhất trong nhóm này khi được gia nhập vào khối tự do mậu dịch cùng các quốc gia như Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Úc... Việt Nam sẽ được miễn giảm thuế quan xuất cảng, có triển vọng nhận được các khoản đầu tư ngoại quốc to lớn khác sẽ đổ vào, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho người dân Việt Nam.

TPP gạt bỏ Trung Quốc khỏi thương ước này với ý định và chiến lược rõ ràng : cô lập và làm suy yếu sự cạnh tranh cùng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, đồng thời tạo ảnh hưởng và quyền lực cho Hoa Kỳ tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương thông qua mậu dịch.

Việc TPP bị hủy bỏ là một thiệt hại cho các quốc gia thành viên nhóm này, nhất là Việt Nam và tạo cơ hội cho Trung Quốc tái lập quyền lực của mình qua thương ước Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực  (Regional Comprehensive Economic Partnership - RCEP) về sau. Theo số liệu từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (International Trade Commission - ITC), GDP của các quốc gia thuộc TPP mất khoảng 18.600 tỉ đô la khi không còn Hoa Kỳ. Không có số liệu chính thức cho riêng từng quốc gia nhưng với Việt Nam, Mỹ là thị trường xuất cảng chủ yếu và quan trọng nhất, mức thiệt hại chắc chắn đã không nhỏ từ quyết định này của Donald Trump.

Với chính sách chống lại toàn cầu hóa (anti-globalist) và đặt quyền lợi nước Mỹ lên trên hết (America first), nhiệm kỳ thứ nhì của Donald Trump 2.0 chắc chắn sẽ được tiếp tục với các chính sách mà ông ta từng theo đuổi và qua các tuyên bố trong các cuộc tranh cử hiện nay.

Donald Trump nhắm đến việc bảo hộ và thâm thủng mậu dịch, gia tăng thuế quan hàng nhập cảng, không riêng hàng hóa Trung Quốc mà cả từ Việt Nam cùng hầu hết các quốc gia khác. Donald Trump muốn thuyết phục người dân Mỹ là ông đặt quyền lợi nước Mỹ trên hết, dù các cuộc thương chiến dưới nhiệm kỳ của ông đã không mang lại các kết quả khả quan như mong đợi.

Cuộc thương chiến giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc vào năm 2018 đã phải đình chiến vào tháng 1/2020 vì Trung Quốc trả đũa bằng cách tăng thuế quan nhập cảng từ Mỹ, tìm mua các nguồn hàng thay thế từ các quốc gia khác, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng Mỹ.

Các kinh tế gia đã chỉ ra rằng, các cuộc thương chiến chỉ cản trở sự phát triển nền kinh tế quốc gia và gia tăng gánh nặng lên người dân của chính quốc gia đó vì không có bất cứ quốc gia nào có thể vận hành độc lập hay có thể hoàn toàn thủ lợi trong các cuộc thương chiến.

Đặt cân bằng mậu dịch là quan trọng, Donald Trump dựa trên vấn đề kinh tế cho quan hệ đối ngoại. Đó là các thỏa thuận song phương với từng quốc gia riêng rẽ và được tin là có lợi nhất cho nước Mỹ, thay vì mối quan hệ đồng minh chiến lược bao gồm cả chính trị, quân sự và các bên cùng có lợi. Các yêu cầu đóng góp hay trả tiền của Donald Trump với các đồng minh lâu đời như khối NATO hay Nhật Bản, Nam Hàn... đã cho thấy điều này. Nội các Trump từng đưa Việt Nam vào danh sách quốc gia thao túng tiền tệ để làm áp lực giao thương và tăng thuế quan nhập cảng.

Ngược lại, nếu Trung Quốc đồng ý các thỏa thuận thương mại, dù ở bề mặt, Trung Quốc vẫn có thể trở thành một đồng minh của Hoa Kỳ dưới thời Trump. Về phía nhà cầm quyền Việt Nam, việc Donald Trump đắc cử sẽ giúp họ giảm đi các áp lực về chính trị xã hội, các yêu cầu nhân quyền và dân chủ đính kèm để được giao dịch thương mại với Hoa Kỳ.

Còn nếu bà Kamala Harris đắc cử tổng thống, quan hệ đối ngoại với vùng Châu Á-Thái Bình Dương hoàn toàn khác biệt với Donald Trump 2.0 nêu trên.

Ngày 25/08/2021 Phó Tổng thống Kamala Harris công du đến Việt Nam nhằm tăng cường quan hệ và mở rộng hợp tác kinh tế với hai đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. 

Bà Harris và ban tranh cử của bà chưa công bố chính thức về mối quan hệ đối ngoại tại Châu Á nhưng qua các chuyến công du và tuyên bố của bà khi đến Châu Á, và cả Việt Nam trong vai trò một phó tổng thống trước đây cùng các nền tảng chính sách chung, người ta có thể thấy được là bà sẽ tiếp tục chính sách các đời tổng thống Dân Chủ tiền nhiệm hoặc không quá khác biệt.

Nếu vậy, bà Kamala Harris sẽ tái lập mối quan hệ đồng minh, cô lập và làm giảm quyền lực cùng ảnh hưởng của Trung Quốc tại Châu Á và trên thế giới, mở rộng mậu dịch với các quốc gia qua chủ trương toàn cầu hóa và các bên cùng có lợi, gia tăng quyền lực lẫn ảnh hưởng chiến lược của Hoa Kỳ thông qua các mối quan hệ đa phương.

Việt Nam đã từng nhận được các giúp đỡ, viện trợ về y tế, giáo dục, khoa học kỹ thuật trong nhiệm kỳ Joe Biden, như đã từng nhận được lô viện trợ vaccine Covid quý giá trong đại dịch, điều mà Donald Trump từng cương quyết từ chối tham gia chương trình nhân đạo này. Các trợ giúp này có nhiều khả năng sẽ được tiếp tục trong chiến lược sử dụng quyền lực mềm của Hoa Kỳ nói chung hay nhiệm kỳ bà Kamala Harris.

Tuy nhiên, trái với Donald Trump 2.0 chỉ chú trọng việc đáp ứng các yêu cầu mậu dịch, Việt Nam có thể phải nhượng bộ một số yêu cầu từ phía Hoa Kỳ về mặt dân chủ và nhân quyền cùng các hoạt động xã hội dân sự khác nếu phía Dân Chủ tiếp tục cầm quyền. Việc trả tự do cho một đôi tù nhân lương tâm ngay trước chuyến đi của Tô Lâm không phải là sự ngẫu nhiên.

Việt Nam không có bất cứ tác động nào đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 nhưng việc ai sẽ trở thành tổng thống thứ 47 của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ sẽ có một ảnh hưởng lớn lao không chỉ đến nước Mỹ mà cả với người dân Việt Nam lẫn cục diện thế giới nói chung.

Vẫn chưa có câu trả lời chắc chắn liệu nước Mỹ sẽ là Donald Trump 2.0 hay Kamala Harris cho đến tháng 11 này. Nhưng với người dân Việt Nam thì nếu dùng lý trí thay cho cảm tính, ắt họ đã phải có câu trả lời và mong đợi ai sẽ trở thành tổng thống Mỹ tương lai.

Nhã Duy

(28/09/2024)

Dân biểu Mỹ gây sức ép về nhân quyền với Việt Nam trước chuyến thăm của Phó Tổng thống Harris

Trước ngày người đứng phó cho ông Biden sắp đi thăm Việt Nam, hai đại diện lập pháp Mỹ đã gửi thư yêu cầu Phó tổng thống cũng như Ngoại trưởng Hoa Kỳ nêu vấn đề vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khi gặp gỡ với lãnh đạo Nhà nước ở Hà Nội.  

Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris phát biểu tại Nhà Trắng hôm 10/8/2021 - AP

Hôm 4/8/2021, qua thư gửi tới Bộ ngoại giao Mỹ, Thượng Nghị sĩ John Cornyn yêu cầu Ngoại trưởng Anthony Blinken nên có hành động nêu rõ với Hà Nội về những vi phạm nhân quyền như chà đạp quyền con người, tước đoạt tài sản, phân biệt đối xử tôn giáo và tín ngưỡng.

Trả lời RFA qua điện thư, Thượng nghị sĩ Cornyn lập lại nội dung chính mà ông đã viết trong thư gởi đến Ngoại trưởng Mỹ rằng :

"Việt Nam có chiến lược hiệu quả trong khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, sẵn sàng hợp tác về mặt an ninh trong khu vực, nhưng lại tiếp tục giữ thành tích xấu về nhân quyền, tôn giáo và tài sản của công dân trong nước".

Những hóa giải về mặt nhân quyền và tôn giáo ở Việt Nam, ông Cornyn viết tiếp, xem ra không tương thích với đà phát triển mối tương quan kinh tế cũng như đối tác an ninh. Nói một cách khác, cải thiện nhân quyền phải là bước quan trọng tiếp theo trong sự phát triển quan hệ Mỹ- Việt những ngày tới.

"Tôi trông đợi hành pháp Hoa Kỳ, bằng tất cả thiện chí và  phương cách ngoại giao để bảo vệ nhân quyền là một trong những nguyên tắc phổ quát mà quí vị từng xác định.

Là cơ quan thực hiện báo cáo chi tiết thường niên về nhân quyền ở Việt Nam, tôi nghĩ hành pháp biết rõ rằng nhà cầm quyền  Việt Nam đã vi phạm những nguyên tắc phổ quát về nhân quyền, đã chà đạp một cách cố ý lên những quyền căn bản của con người.

Tự do tín ngưỡng, tự do ngôn luận là những quyền bị cấm đoán bởi chính phủ Việt Nam. Hà Nội còn đi xa hơn khi truy quét và bắt giữ các thành viên trong Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam, gán ghép cho họ tội danh tuyên truyền chống lại chính phủ.

Trong quá trình tiến đến mối quan hệ lâu dài và bền vững với một quốc gia, thiết tưởng nhân quyền là điều tối quan trọng mà Hoa Kỳ bảo đảm Việt Nam phải tuân thủ, bao gồm  tự do tín ngưỡng và quyền tư hữu của công dân", là câu kết của Thượng Nghị sĩ John Cornyn trong thư gởi ngoại trưởng Anthony Blinken.

Thượng nghị sĩ John Cornyn hôm 4/8/2021. Hình : AP

Vào ngày 6/8, văn phòng Dân biểu Ro Khanna phổ biến cho báo chí thư ông gửi lên Phó tổng thống Kamala Harris, nhắc nhở  rằng: "Trong chuyến công du sắp đến của bà với tư cách là Phó tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên viếng thăm Việt Nam, tôi trân trọng thỉnh cầu bà nêu lên những vi phạm nhân quyền trầm trọng của chính phủ Việt Nam trong các cuộc trao đổi cùng giới chức cao cấp Việt Nam. Ủng hộ nhân quyền phải là ưu tiên hàng đầu của hành pháp Mỹ trong hợp tác chiến lược và toàn diện giữa hai quốc gia".

Lên tiếng với RFA từ văn phòng ở DC, Dân biểu Ro Khanna giải thích lý do ông thảo bức thư gửi Phó tổng thống Kamala Harris :   

"Là một trong những dân biểu quan tâm đến nhân quyền, thường lên tiếng chỉ trích Việt Nam vi phạm các quyền căn bản của người dân, chúng tôi đã gởi hơn 12 thư đến Chính phủ và Bộ Ngoại giao Việt Nam, yêu cầu Hà Nội trả tự do cho tất cả tù nhân chính trị, chấm dứt hành động tống giam các nhà báo, ngưng việc truy lùng và sách nhiễu người bất đồng chính kiến.

Tôi đoan chắc Việt Nam vẫn đang tiếp tục vi phạm nhân quyền, thể chế cộng sản này thật sự cần được đổi mới cho tự do của con người. Tôi đã nêu rõ với hành pháp và với Phó tổng thống Hoa Kỳ rằng nhân quyền phải là vấn đề ưu tiên trong bang giao cũng như trong kinh tế".

Không thể bỏ lơ nhân quyền và cho phép Việt Nam bước vào thị trường Mỹ, Dân biểu Ro Khanna nhấn mạnh, nếu Việt Nam muốn vào thị trường Mỹ thì điều kiện tiên quyết là phải trả tự do cho các tù nhân chính trị.  

Dân biểu Ro Khanna hôm 30/1/2019 ở Washington DC. Hình : AP

Trong thư gửi cho nữ Phó tổng thống hôm 6/8, Dân biểu Ro Kanna còn viện dẫn báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về nhân quyền năm 2020-2021, nêu rõ những vi phạm ông gọi là  liên tục và có hệ thống của chính quyền Việt Nam, từ những việc hạn chế quyền tự do biểu đạt, tự do tôn giáo, tự do báo chí, tự do lập hội cho đến những vụ bắt bớ, tra tấn và xét xử bất công tại tòa.

"Là đại diện dân cử trong một khu vực có nhiều cử tri Mỹ gốc Việt, qua họ mà chúng tôi biết thêm về tình trạng nhân quyền gọi là tồi tệ ở Việt Nam. Đôi ba lần chúng tôi đích thân can thiệp vào các trường hợp tù nhân chính trị như vậy.

Quốc hội Mỹ sẽ không khoan nhượng trước những hành động vi phạm nhân quyền tiếp diễn ở Việt Nam. Đó là điều tôi xác quyết rõ trong thư gửi bà Kamala Harris, rằng trong khi công du Việt Nam bà phải đưa nhân quyền vào lịch trình nghị sự".

Được biết, ngoài chuyện tù chính trị, Dân biểu Ro Khanna còn yêu cầu Phó tổng thống Mỹ khuyến cáo Hà Nội thi hành những biện pháp cụ thể nhằm chấm dứt việc bắt bớ những người bất đồng chính kiến.  

Ông cũng gợi ý, Phó tổng thống Mỹ nên bày tỏ quan ngại về việc một đảng cộng sản độc quyền cai trị đất nước, rằng Việt Nam nên chuyển hóa thành một xã hội qua đó nhân quyền được phát huy một cách trọn vẹn và tốt đẹp.

"Nếu Phó tổng thống không nêu bật được vấn đề nhân quyền và cải thiện quyền con người với giới chức Việt Nam thì tôi nghĩ bà không làm tròn trách nhiệm, chuyến đi Việt Nam của bà sẽ không được thành công như mong đợi".

Theo một số nguồn tin từ Washington DC, một số dân biểu Hoa Kỳ trong Vietnam’ Caucus chuyên quan tâm các vấn đề tiêu cực ở Việt Nam, cũng đang soạn thảo một thư gởi cho Phó tổng thống trước khi bà Kamala Harris lên đường sang Singapore và Việt Nam.

Thanh Trúc

Nguồn : RFA, 12/08/2021

Tại sao Ngoại trưởng Mỹ chọn Việt Nam là điểm đến duy nhất ở Đông Nam Á ? (VOA, 06/07/2018)

Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo sẽ tới Việt Nam vào Chủ Nhật 8/7 cho chuyến thăm đầu tiên của ông tới quốc gia Đông Nam Á này kể từ khi lên nhậm chức vào tháng 4 năm nay.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tới sân bay quốc tế Sunan ở Bình Nhưỡng, Triều Tiên, hôm 6/7 trước khi sang thăm Việt Nam ngày 8/7.

Ngoại trưởng Pompeo sẽ ở thăm Việt Nam 2 ngày theo lời mời của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao (Bộ Ngoại giao) Việt Nam Ngô Toàn Thắng cho biết tại cuộc họp báo thường kỳ chiều ngày 5/7 giờ Hà Nội.

Kể từ khi cựu giám đốc CIA nhậm chức ngoại trưởng Mỹ hôm 26/4, ông Pompeo chưa tới thăm bất cứ một quốc gia Đông Nam Á nào và Việt Nam sẽ là nước đầu tiên ngoại trưởng mới của Mỹ, người thay thế ông Rex Tillerson, thăm trong khu vực này.

Sau khi thăm Nhật Bản, ông Pompeo hiện đang ở Bình Nhưỡng, Triều Tiên, trước khi tới Hà Nội.

Được hỏi tại sao Việt Nam lại là một điểm đến của Ngoại trưởng Mỹ trong chuyến công du Châu Á lần này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói "Việt Nam là một đối tác quan trọng của Mỹ".

"Việt Nam là một ví dụ tuyệt vời của một đất nước, một quốc gia cộng sản đã làm rất tốt trong lĩnh vực kinh tế" và "trong thương mại mà Mỹ và các quốc gia khác đang có quan hệ với Việt Nam", người phát ngôn nói với phóng viên hôm 3/7 tại Washington.

"Việt Nam là một đối tác quan trọng của Mỹ".

Bà Nauert nói "đó là một phần lý do vì sao chúng tôi có kế hoạch tới (Việt Nam)" và cho biết rằng Ngoại trưởng Pompeo "có rất nhiều cuộc gặp được lên kế hoạch trong thời gian ông ở đó, cũng như một bữa tối mà ông sẽ tham dự và thảo luận với một số lãnh đạo trong ngành kinh doanh ở đó".

Theo truyền thông trong nước, hợp tác kinh tế và thương mại giữa Việt Nam và Mỹ tiếp tục tăng trưởng với kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đạt 51 tỷ USD vào năm ngoái.

Ngoài việc trao đổi các vấn đề về kinh tế, thương mại và đầu tư, chuyến thăm của ông Pompeo còn nhằm "tiếp tục thúc đầy quan hệ đối tác toàn diện Việt-Mỹ phát triển thực chất và hiệu quả, nhất là trong các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh và khắc phục hậu quả chiến tranh", theo VnExpress.

Biển Đông và Will Nguyễn ?

Không rõ liệu Biển Đông có nằm trong nghị trình bàn thảo giữa nhà Ngoại giao hàng đầu của Mỹ với các lãnh đạo Việt Nam hay không, trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục các hoạt động quân sự hóa trên biển Đông mà Mỹ đã mạnh mẽ lên tiếng chỉ trích.

Trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 11/2017, Tổng thống Donald Trump đã bàn thảo về Biển Đông với các lãnh đạo Việt Nam.

Biển Đông là một trong những vấn đề được thảo luận trong chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump vào tháng 11/2017 và Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis vào tháng 1/2018 với các lãnh đạo Việt Nam.

Ông Pompeo cũng được kỳ vọng sẽ đề cập đến vấn đề một công dân Mỹ hiện đang bị giam giữ ở Việt Nam do tham gia vào một cuộc tuần hành của người dân Thành phố Hồ Chí Minh hôm 10/6 để phản đối 2 dự luật gây tranh cãi. William Anh Nguyễn, một sinh viên vừa tốt nghiệp thạc sỹ của Đại học Lý Quang Diệu ở Singapore, mặc dù "chưa bị chính phủ Việt Nam buộc tội", theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Nauert hôm 21/6, nhưng vẫn đang bị giam giữ vì cáo buộc "gây rối trật tự công cộng".

Một nhóm dân biểu của Quốc hội Mỹ hôm 15/6 đã gửi một bức thư tới ông Pompeo đề nghị Ngoại trưởng Mỹ "ngay lập tức điều tra sự vi phạm nhân quyền này và làm mọi thứ có thể để giúp (Will) Nguyễn được tự do".

Nhóm bạn và người thân của Will Nguyễn với chiến dịch @Free Will Nguyen cho biết trên trang Twitter rằng "Chúng tôi hy vọng Will sẽ là một phần của việc thảo luận của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong chuyến thăm Việt Nam".

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, trong chuyến thăm Hà Nội từ ngày 8-9/7, ông Pompeo còn dự kiến sẽ gặp các quan chức cấp cao của Việt Nam để thảo luận về việc phi hạt nhân hóa chương trình hạt nhân của Triều Tiên một cách triệt để, hoàn toàn, có thể kiểm chứng và các vấn đề song phương và khu vực khác.

Sau Việt Nam, ông Pompeo sẽ tới Abu Dhabi gặp các nhà lãnh đạo Liên hiệp các Tiểu Vương quốc Ả Rập trong chuyến công du đến một loạt các quốc gia Châu Á lần này.

************************

Gazprom và PetroVietnam thảo luận các dự án khí đốt tại Việt Nam (RFA, 06/07/2018)

Tập đoàn khí đốt Gazprom của Nga và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) kỳ vọng cụm mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh ngoài khơi Việt Nam do hai phía cùng nhau khai thác sẽ sản xuất được 2 tỷ mét khối khí trong năm 2018.

Trụ sở Tập đoàn khí đốt tự nhiên Gazprom của Nga. AP

Mạng Kallanish Energy loan tải thông tin vừa nêu vào ngày 6 tháng 7.

Đại diện hai tập đoàn đã gặp nhau tại Moscow hôm thứ tư để thảo luận về tiến độ các dự án khí đốt chung tại Việt Nam. Chỉ tiêu sản xuất cho năm 2018 không thay đổi gì so với mục tiêu hàng năm đạt được vào năm 2016.

Thông cáo đưa ra sau cuộc gặp nêu rõ hai phía thảo luận xoay quanh các vấn đề thăm dò địa chất và sản xuất ở Việt Nam, cũng như triển vọng của các dự án nhà máy phát điện bằng khí đốt và việc sử dụng khí đốt làm nhiên liệu cho xe cộ.

Tin cho biết thêm Chủ tịch của hai tập đoàn, ông Alexey Miller và ông Trần Sỹ Thành, cũng đã xem xét tiến độ xây dựng phức hợp sản xuất khí thiên nhiên hóa lỏng quy mô nhỏ. Dự án này sẽ sản xuất ra khí thiên nhiên hóa lỏng cho thị trường xe sử dụng loại nhiên liệu này và cung cấp nhiên liệu cho mạng lưới các trạm nạp khí thiên nhiên nén.

Tập đoàn Gazprom và PetroVietnam cùng khai thác khí và khí ngưng tụ của cụm mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh tại bồn trũng Nam Côn Sơn kể từ năm 2013. Cụm mỏ này nằm cách Vũng Tàu chừng 320 kilomet về phía đông nam và thường được gọi là dự án Biển Đông 1. PetroVietnam xem đây là dự án dầu khí trọng điểm quốc gia.

Ngoài ra thông qua một liên doanh tỉ lệ 50-50 có tên Vietgazprom, hai phía còn tiến hành khai thác tại các lô 111/04, 112, 113 và 129-132 ở vùng thềm lục địa Việt Nam.

Ông Tập tới thăm Việt Nam 'chỉ mang tính biểu tượng' (BBC, 06/11/2017)

Một nhà quan sát dự báo với BBC rằng chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình "chỉ mang tính biểu tượng nhưng không hứa hẹn cải thiện tình hình ở Biển Đông".

Chủ tịch Tập Cận Bình tiếp ông Hoàng Bình Quân, đặc phái viên của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chiều 30/10 tại Bắc Kinh

Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn được truyền thông Việt Nam dẫn lời đánh giá chuyến thăm của ông Tập nhân dịp dự Tuần lễ cấp cao APEC là "mốc son mới" trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Hôm 6/11, trả lời BBC, Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nhà nghiên cứu cao cấp về chính trị thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore, nói : "Nhìn chung thì chuyến thăm Việt Nam của ông Tập chỉ mang tính biểu tượng, thể hiện chuyện Việt Nam là nước đầu tiên ông đi thăm sau khi tái đắc cử".

"Điều này là do sự trùng hợp về mặt thời gian APEC diễn ra sau khi Trung Quốc vừa kết thúc Đại hội Đảng 19, còn nếu APEC diễn ra ở thời điểm khác thì chưa chắc".

"Tuy nhiên, cũng không thể bác bỏ ý nghĩa của chuyến thăm. Thời gian qua, giữa hai nước có những căng thẳng, Trung Quốc cũng muốn thúc đẩy quan hệ song phương với Việt Nam nhằm ngăn việc Hà Nội bị các kình địch như Mỹ, Nhật gia tăng ảnh hưởng".

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp ông Tống Đào, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc

'Biện pháp trấn an'

"Riêng về vấn đề Biển Đông, tôi không có hy vọng chuyến thăm sẽ đem lại hứa hẹn cải thiện tình hình tại khu vực này".

"Theo tôi hiểu thì trước chuyến đi của ông Tập, hai ngoại trưởng Việt Nam, Trung Quốc đã gặp nhau, thỏa thuận sẽ giải quyết tranh chấp trên Biển Đông một cách hòa bình".

"Tuy nhiên, những cam kết, hứa hẹn như thế không phải là điều gì mới mẻ và không đảm bảo thời gian tới căng thẳng trên Biển Đông sẽ giảm xuống".

"Trước đây, nhiều lần hai bên đạt được nhận thức chung về giải quyết tranh chấp trên Biển Đông với nội dung tương tự như thỏa thuận năm nay, như hồi chuyến thăm Bắc Kinh hồi năm 2011 của ông Nguyễn Phú Trọng hoặc sau sự kiện giàn khoan năm 2014".

"Sau những lần đó, tình hình không có chuyển biến rõ nét, nên tôi không hy vọng có bước tiến mới trong năm nay, mà đó chỉ là biện pháp trấn an của Bắc Kinh trước khi có những bước xác quyết hơn thời gian tới".

"Gần đây, Bắc Kinh cho hạ thủy tàu nạo vét khổng lồ, được cho là sẽ được đưa đến Hoàng Sa nhằm xây đảo nhân tạo".

"Nếu vậy thì Việt Nam sẽ gặp nhiều áp lực, khó khăn trong việc vận động sự ủng hộ từ quốc tế vì tranh chấp ở Hoàng Sa chủ yếu là giữa Việt Nam và Trung Quốc chứ không như tranh chấp ở Trường Sa có nhiều bên liên quan".

Đề cập về chiến lược cân bằng quan hệ giữa các nước lớn của Hà Nội, ông Hiệp nói : "Chiến lược này tương đối nhất quán và phát huy tác dụng, dù không hoàn toàn hiệu quả do Hà Nội còn chịu sức ép, phụ thuộc vào Bắc Kinh về nhiều khía cạnh, đặc biệt là kinh tế".

"Tuy nhiên, việc Việt Nam đã cải thiện quan hệ với Mỹ, Nhật, Ấn Độ… giúp Hà Nội có vị thế tốt hơn trong đàm phán với Trung Quốc".

Một bài trên tờ South China Morning Post hôm 6/11 cho hay, Bắc Kinh và Hà Nội đang cố gắng làm dịu căng thẳng ở Biển Đông trong lúc ông Tập chuẩn bị đối phó với việc ông Trump tìm cách gia tăng ảnh hưởng trong khu vực.

Tờ báo dẫn nguồn tin từ giới chức ngoại giao cao cấp cho biết hai bên đã đạt được một thỏa thuận về cách giải quyết tranh chấp trên Biển Đông.

Hồi tháng Tám, Trong khi Bộ Ngoại giao Việt Nam tiếp tục khẳng định hoạt động khoan dầu với Repsol nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam thì Tập đoàn dầu khí Tây Ban Nha nói họ đã ngừng khoan dầu trong khu vực "tranh chấp với Trung Quốc".

Một cuộc họp giữa hai bộ trưởng ngoại giao Việt, Trung tại Hội nghị Thượng đỉnh Asean tại Manila hồi tháng Tám đã bị hủy, dù hai bên đã làm việc để hàn gắn quan hệ song phương trong những tuần gần đây.

************************

Việt Nam ca ngợi lập trường tự do hàng hải ở biển Đông của Mỹ (RFA, 06/11/2017)

Việt Nam đánh giá cao lập trường của Hoa Kỳ về vấn đề tự do hàng hải và hàng không trong khu vực.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Dan Kritenbrink  Courtesy FB Ambassador Ted Osius

Đó là phát biểu của Chủ tịch nước Trần Đại Quang trong buổi tiếp tân Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Daniel Kritenbrink trình quốc thư, chính thức nhận nhiệm vụ mới.

Ngoài ra Chủ tịch Việt Nam còn nói rằng Hoa Kỳ đã nổ lực giúp Việt Nam trong việc tẩy độc dioxin còn sót lại từ thời chiến tranh Việt Nam tại sân bay Đà Nẵng.

Đáp lời, ông Daniel Kritenbrink nói rằng mục tiêu sắp tới của ông là đẩy mạnh quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước. Ông Đại sứ Mỹ cũng nói rằng với sự chu đáo của Việt Nam, chuyến thăm chính thức Hà Nội sắp tới đây của Tổng thống Donald Trump sẽ thành công tốt đẹp.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ đến Đà Nẵng dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á- Thái Bình Dương (APEC) trong vài ngày tới tại Đà Nẵng, rồi sau đó sẽ ra Hà Nội thăm chính thức Việt Nam.

Việt Nam và Hoa Kỳ thảo luận về hợp tác phát triển đô thị thông minh tại hội thảo kéo dài 2 ngày 21-22/6 diễn ra tại Hà Nội.

Poster về việc Việt Nam và Hoa Kỳ thảo luận phát triển đô thị thông minh. Courtesy of bciu.org

Hội thảo có dự tham gia của Bộ Thông tin-Truyền thông Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Cơ quan phát triển thương mại Hoa Kỳ , đại diện các ngành, địa phương và 50 doanh nghiệp quan tâm đến xây dựng thành phố thông minh.

Các đại biểu tham dự trao đổi một số nội dung như sáng kiến đô thị thông minh, thử thách và cơ hội toàn cầu, đô thị thông minh và mạng lưới vạn vật kết nối, phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam,…

Ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đánh giá vai trò thiết yếu của ứng dụng khoa học công nghệ với sự phát triển bền vững của thành phố.

Hà Nội hiện có 391 dịch vụ công trực tuyến, đạt gần 20,4% tổng số thủ tục hành chính của cơ quan Nhà nước thành phố. Mục tiêu được Hà Nội đưa ra là đến năm 2020 hình thành các phần cốt lõi của một thành phố thông minh như cơ sở hạ tầng, cơ sở dữ liệu cốt lõi và chính quyền điện tử.

Bắc Kinh tức giận vì Hà Nội xích lại gần với Tokyo và Washington ? (RFI, 22/06/2017)

Tranh cãi đã nổ ra trong cuộc họp kín khiến Trung Quốc đột ngột hủy cuộc họp quân sự cấp cao với Việt Nam. Giới phân tích đưa ra hai nguyên nhân làm cho Trung Quốc giận dữ dẫn đến việc hủy bỏ cuộc gặp giữa các giới chức quân sự này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đón tiếp thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tại Nhà Trắng, Washington, ngày 31/05/2017. REUTERS/Jonathan Ernst

Thứ nhất, trong chuyến công du Hà Nội tuần này, tướng Trung Quốc Phạm Trường Long (Fan Chanlong), phó chủ tịch quân ủy trung ương, đã tỏ ra tức giận trước các nỗ lực gần đây của Việt Nam thúc đẩy hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Trong một thời gian ngắn, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có hai chuyến công du đến Washington và Tokyo. Bên cạnh đó, hồi tuần trước, lực lượng tuần duyên Việt Nam và Nhật Bản còn tiến hành các cuộc thao dượt chung trên Biển Đông với chủ đề ngăn chận đánh bắt bất hợp pháp.

Nguyên nhân thứ hai, cũng có lẽ là lý do chính khiến Trung Quốc bực bội, Việt Nam rất có thể đã từ chối từ bỏ việc thăm dò và khai thác dầu khí tại một số khu vực trên Biển Đông mà cả hai bên đều có yêu sách chủ quyền.

Đòi hỏi này của Bắc Kinh có thể liên quan đến một dự án gọi là Blue Whale (Cá Voi Xanh), một dự án thăm dò dầu khí chung trên Biển Đông giữa tập đoàn Nhà nước PetroVietnam với Exxon Mobil, mà ngoại trưởng Mỹ hiện nay, Rex Tillerson từng là lãnh đạo. Thỏa thuận khai thác khí ga này được ký kết dưới thời ngoại trưởng John Kerry.

Khu vực khai thác này, dự kiến để sản xuất khí cho nhà máy phát điện thế hệ mới vào năm 2030, lại sát với quần đảo Hoàng Sa, nơi đang có tranh chấp và gần với "đường chín đoạn" mà Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền, chiếm gần hết diện tích vùng Biển Đông.

Trả lời phỏng vấn tờ New York Times, ông Alexander L.Vuving, chuyên gia về Việt Nam thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu về An Ninh Châu Á Thái Bình Dương Daniel K.Inouye, tại Hawai, nhận định dự án này dường như đang tạo ra "một tiền lệ nguy hiểm cho chiến lược Biển Đông của Trung Quốc".

Dẫu sao thì Việt Nam và Trung Quốc rồi cũng sẽ phải "sớm giải quyết vấn đề này vì cả hai bên đều mong muốn sự ổn định" như nhận định của ông Hứa Lợi Bình (Xu Liping), chuyên gia về Việt Nam và Đông Nam Á, thuộc Học Viện Khoa Học Xã Hội Trung Quốc.

Một quan điểm cũng được ông Lê Hồng Hiệp, thuộc Iseas Yusof Ishak Institute tại Singapore đồng chia sẻ. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng cảnh báo là trong ngắn hạn có nguy cơ xảy ra nhiều căng thẳng mới. Trung Quốc dường như đang gia tăng nỗ lực ngăn chận Việt Nam xích lại gần với Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Trả lời New York Times qua thư điện tử, ông viết : "Vì Việt Nam muốn đạt được các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, nước này đang có kế hoạch khai thác dầu khí nhiều hơn trên vùng Biển Đông. Vì vậy, rủi ro đối đầu trên biển cũng tăng theo".

Minh Anh

**********************

Trung Quốc đột ngột hủy cuộc họp quân sự với Việt Nam (RFI, 22/06/2017)

Báo Mỹ New York Times ngày 21/06/2017 cho biết cuộc họp cấp cao quân sự để bàn về tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và Việt Nam đã đột ngột bị hủy vào giờ chót. Theo giới chuyên gia, dường như đã nổ ra tranh cãi giữa Trung Quốc và Việt Nam trong một cuộc họp kín trước đó.

Tàu hải cảnh Trung Quốc (P) sử dụng vòi rồng tấn công tầu hải cảnh Việt Nam trên Biển Đông, gần quần đảo Hoàng Sa. Ảnh chụp ngày 03/05/2014. Reuters/Vietnam Marine Guard

Cuộc gặp giữa các giới chức quân sự Việt Nam và Trung Quốc được dự kiến vào thứ Ba, 20/06. Tuy nhiên, sự kiện này đã bị hủy bỏ và cùng ngày, bộ Quốc Phòng Trung Quốc ra thông cáo ngắn gọn cho biết lý do là vì điều kiện "sắp xếp công việc".

Thông báo này được đưa ra sau khi tướng Trung Quốc Phạm Trường Long (Fan Chanlong), phó chủ tịch quân ủy trung ương, đã rút ngắn chuyến công du Việt Nam.

Giới quan sát đưa ra nhiều giả thuyết như Trung Quốc tức giận về việc Việt Nam thúc đẩy hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ và Nhật Bản. Và dường như Bắc Kinh không thuyết phục được Hà Nội từ bỏ dự án khai thác dầu khí trên Biển Đông.

Trên nguyên tắc, cuộc họp giữa các giới chức quân sự này được tổ chức trong khuôn khổ Chương Trình Trao Đổi Hữu Nghị Biên Giới Quốc Phòng Việt – Trung, được bắt đầu từ năm 2014, nhằm thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương.

Trước đó, truyền thông Nhà nước Trung Quốc và Việt Nam đã loan báo rộng rãi cuộc họp lần này, dự kiến được tổ chức tại một điểm nằm dọc theo vùng biên giới, nơi từng xảy ra cuộc chiến biên giới đẫm máu 1979.

Minh Anh

******************

Trung Quốc nói gì về ‘hủy giao lưu quốc phòng Trung-Việt’ ?  (BBC, 22/06/2017)

Báo Trung Quốc, Hoàn cầu Thời báo, hôm 21/6 đã xác nhận giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc bị hủy bỏ.

Thượng tướng Phạm Trường Long (trái) là Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương của Giải Phóng Quân

Tờ báo cũng xác nhận Thượng tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc, cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam tuần này.

Tuy vậy, tờ báo không nói có hay không mâu thuẫn giữa hai nước, mà chỉ nói nguyên do vì "sự sắp xếp công việc".

Rút ngắn hay bị mời về ?

"Phía Trung Quốc quyết định hủy cuộc gặp quốc phòng ở biên giới vì nguyên do liên quan sự sắp xếp công việc", tờ báo dẫn lời một viên chức thông tin của bộ quốc phòng Trung Quốc.

Hoàn cầu Thời báo nói phái đoàn Thượng tướng Phạm Trường Long, rời Bắc Kinh hôm 12/6, thăm Tây Ban Nha, Phần Lan rồi đến Việt Nam.

Tờ báo hoàn toàn không nhắc có mâu thuẫn gì dẫn đến việc cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thượng tướng Phạm Trường Long tại Hà Nội hôm 18/06

Trả lời thảo luận trên Facebook Live của BBC Tiếng Việt hôm 22/06, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu người Việt ở Singapore nói theo ông biết thì "phía Việt Nam đã mời Thượng tướng Trung Quốc về" vì các phát biểu của ông ta.

Tân Hoa Xã tường thuật rằng ông Phạm trong chuyến thăm đã nhấn mạnh rằng "toàn bộ các đảo ở Biển Nam Hải [là tên gọi Trung Quốc dùng để chỉ Biển Đông] đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ thời thượng cổ".

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cũng nói tuyên bố của Tướng Phạm "như một lời đe dọa quân sự" đối với Việt Nam.

Trong khi đó, ngày 22/6, tờ báo lớn đặt tại Hong Kong, South China Morning Post, cũng dẫn lời các chuyên gia Trung Quốc về sự việc.

Theo giới quan sát Trung Quốc, việc hủy giao lưu dường như thể hiện bất mãn của Bắc Kinh về việc Việt Nam định khai thác dầu khí ở Biển Đông, và nỗ lực gần hơn với Nhật.

Hồi tháng Giêng, Tập đoàn dầu khí Hoa Kỳ ExxonMobil ký thỏa thuận khung phát triển và bán khí đốt từ mỏ Cá Voi Xanh ở Biển Đông với hai đối tác Việt Nam.

Hôm 13/6, tàu Echigo của Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản thăm Đà Nẵng và có các hoạt động huấn luyện chung trên biển với Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Vùng 2 tại Đà Nẵng.

Nhân dân không thích nhau

Ngô Sĩ Tồn, chủ tịch Viện Nghiên cứu Nam Hải đặt tại Trung Quốc, nói với South China Morning Post :

"Một nguyên nhân trực tiếp dẫn tới việc cắt ngắn chuyến thăm của ông Phạm có thể là vì Bắc Kinh xem Việt Nam nuốt lời hứa không khai thác dầu khí ở khu vực tranh chấp ở Nam Hải".

Ông này nói : "Việt Nam gần đây cũng quan hệ nhiều hơn với Mỹ và Nhật".

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc gần đây đã thăm liên tiếp Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Trong khi đó, Giáo sư Ngô Vĩnh Long nói với Diễn đàn Bàn tròn của BBC hôm 22/06 :

"Điểm khai thác ExxonMobil ký với Việt Nam nằm trong thềm lục địa của Việt Nam nên không phải là vùng tranh chấp".

Ông Trương Minh Lượng, chuyên gia từ Đại học Tế Nam, nói quan hệ hai nước có thể sẽ xấu đi.

Phái đoàn quân sự Trung Quốc gồm các tư lệnh, phó tư lệnh của Tham mưu, Hải lục không quân đến Hà Nội hội đàm với Bộ Quốc phòng Việt Nam hôm 18/06. Người mặc đồ dân sự là đại sứ Hồng Tiểu Dũng.

"Trung Quốc và Việt Nam đang ở trong thế nghịch lý".

"Về chính thức, hai chính phủ nỗ lực xây dựng quan hệ tốt hơn nhưng ở phía không chính thức, nhân dân hai nước đang có thái độ ngày càng tiêu cực về nhau".

**********************

Diễn biến mới vụ tướng Trung Quốc ‘đột ngột bỏ về’ (VOA, 22/06/2017)

Việc ông Phạm Trường Long, quan chức quân sự đầy quyền lực của quốc gia láng giềng phương Bắc, mới đột ngột cắt ngắn chuyến thăm "quốc gia cộng sản anh em" tiếp tục gây ra nhiều đồn đoán.

Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long

Ông Nguyễn Vinh Quang, cựu Phó đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc, nói với VOA Việt Ngữ rằng đây là một chuyện "chưa từng có" : "Chưa có trường hợp tiền lệ. Tôi cũng cảm thấy đột ngột về chuyện này".

Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã ra thông cáo ngắn gọn, trong đó nói rằng vị tướng của họ phải hủy sự kiện giao lưu trên biên giới với phía Việt Nam vì lý do "sắp xếp lịch làm việc".

Tuy nhiên, ông Trần Công Trục, Cựu Trưởng ban Biên giới Chính phủ, cho rằng gốc rễ của vấn đề có thể xuất phát từ chuyện tranh chấp lãnh hải.

Ông nhận định tiếp : "Với một chuyến đi như vậy, phải tổ chức, sắp xếp từ trước, có thể hàng năm trời rồi, nhưng mà bây giờ thay đổi thì chắc nó có vấn đề nào đó trong quá trình trao đổi giữa hai bên. Cũng có thể liên quan đến ý kiến khác nhau của hai bên về Biển Đông, một trong những vấn đề căng thẳng và phức tạp".

Phát ngôn viên Cảnh Sảng hôm 22/6 trả lời câu hỏi về vụ ông Phạm Trường Long.

Khi được hỏi liệu có thể xác nhận rằng việc Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long cắt ngắn chuyến đi vì bất đồng về Biển Đông, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 22/6 không trả lời thẳng vào câu hỏi.

Ông Cảnh Sảng nói : "Với nỗ lực chung của Trung Quốc và các nước trong khu vực, tình hình Biển Đông đang nguội đi và tiến triển theo chiều hướng tích cực. Đó là một thành tựu đạt được sau nhiều nỗ lực và nên được tất cả các bên trân trọng".

"Các nước liên quan cần phải kiềm chế không có các hành động đơn phương có thể làm phức tạp tình hình tại vùng biển tranh chấp. Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan cùng làm việc với Trung Quốc để cùng duy trì quan hệ song phương và bảo vệ hòa bình và ổn định của khu vực", người phát ngôn Trung Quốc nói.

Trong khi đó, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng ở Hong Kong hôm 22/6 dẫn lời ông Ngô Sĩ Tồn, chủ tịch Viện Nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc nói rằng "một lý do trực tiếp dẫn tới việc cắt ngắn chuyến thăm của ông Phạm có thể vì Bắc Kinh cho rằng Việt Nam đã phá vỡ cam kết không khai thác dầu tại các vùng tranh chấp ở Nam Hải (Biển Đông). Việt Nam gần đây cũng đã liên hệ nhiều hơn với Mỹ và Nhật". Đầu năm nay, tập đoàn dầu khí ExxonMobil của Mỹ đã ký thỏa thuận khung phát triển và bán khí đốt từ mỏ Cá Voi Xanh ở Biển Đông với Việt Nam.

Tin nói ông Phạm Trường Long nói với Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (ảnh) rằng Biển Đông là "lãnh thổ Trung Quốc từ thời xa xưa".

Tới ngày 22/6, Bộ Ngoại giao Việt Nam vẫn chưa hồi đáp email của VOA Việt Ngữ về thông tin mà vị tướng chỉ đứng sau Chủ tịch Tập Cận Bình trong Quân ủy trung ương Trung Quốc tuyên bố trước Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch rằng Biển Đông là "lãnh thổ Trung Quốc từ thời xa xưa".

Tiến sĩ Trục cho rằng tuyên bố như vậy từng được Trung Quốc nêu ra, nhưng đáng chú ý là nó phát ra từ ông Phạm Trường Long, trong cuộc gặp với quan chức cấp cao của nước chủ nhà.

Cựu quan chức từng xử lý vấn đề biên giới của Việt Nam nói thêm : "Trong cuộc gặp với các lãnh đạo Việt Nam, ông ta là người đại diện cho Trung Quốc nêu ra chuyện này, thì rõ ràng, một lần nữa thể hiện lập trường hết sức cứng rắn của Trung Quốc".

Ông nói tiếp : "Trong quá trình hai bên đàm phán với nhau, việc mỗi bên thể hiện lập trường của mình là chuyện bình thường để rồi từ đó hai bên bàn bạc với nhau để có được thỏa thuận cần thiết. Những người có thiện chí, có ý muốn rõ ràng cùng nhau ngồi đàm phán giải quyết tranh chấp thì không vì quan điểm khác nhau đó mà tự ái, hay có thái độ bất bình thường".

Tới tối ngày 22/6, báo chí do nhà nước kiểm soát của Việt Nam không đưa bất kỳ thông tin nào về việc ông Phạm cắt ngắn chuyến công du, cũng như không có lời giải thích từ phía Hà Nội.

Trong cuộc gặp với ông Ashton Carter năm 2015 ở Lầu Năm Góc, ông Phạm cũng tuyên bố rằng Nam Hải (Biển Đông) thuộc về Trung Quốc từ thời xa xưa.

​Một số nhà phân tích cho rằng việc Việt Nam xích lại gần với Hoa Kỳ và Nhật, nhất là chuyến thăm mới đây của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, với các tuyên bố về Biển Đông sau đó, đã làm mếch lòng Trung Quốc.

Bản thân tướng Phạm Trường Long, trong cuộc gặp với người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ năm 2015, đã thúc giục quân đội Hoa Kỳ "giảm bớt các hoạt động hải quân và không quân ở Biển Đông cũng như duy trì quan điểm không đứng về phía nào trong cuộc tranh chấp tại đó nhằm duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực".

Trong cuộc gặp với ông Ashton Carter khi đó, ông Phạm cũng tuyên bố rằng Nam Hải (Biển Đông) thuộc về Trung Quốc từ thời xa xưa, cũng như tuyên bố rằng Bắc Kinh có quyền xây dựng và thiết lập các cơ sở quân sự trên đó, theo Bộ Quốc phòng Trung Quốc.

Bộ này năm ngoái cũng đưa tin rằng Phó Chủ tịch Quân ủy Phạm Trường Long đã tới quần đảo Nam Sa, tức Trường Sa, và đã gặp các sĩ quan cũng như binh sĩ đồn trú trên đó. Tin cho hay, quan chức quân sự này cũng đã được cập nhật về tiến độ xây dựng đảo.

Viễn Đông

************************

Năm điều cần biết về Thượng tướng 70 tuổi họ Phạm của Trung Quốc (BBC, 22/06/2017)

Chuyến thăm bị rút ngắn của tướng ba sao Phạm Trường Long (Fan Changlong 范长龙) sang Hà Nội hôm 18/06/2016 tiếp tục là đề tài bình luận của báo chí khu vực.

Thượng tướng Phạm Trường Long lên làm Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương năm 2012, khi đã 65 tuổi

BBC Tiếng Việt giới thiệu năm điều nổi bật về Thượng tướng 70 tuổi, Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương, cơ quan kiểm soát các lực lượng vũ trang của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

1. Tuổi đã cao vẫn thăng chức

Năm 2012, trước kỳ Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 12, ông Phạm Trường Long khi đó đã vào tuổi 65 mới là Tư lệnh Quân khu Tế Nam.

Tuy thế, cơ hội lên nhanh chóng của ông đã được một số nhà bình luận Trung Quốc nêu ra vào tháng 10 năm đó.

Dù chưa từng là ủy viên Quân ủy trung ương, ông đã vào thẳng Bộ Chính trị và được phong vượt hai cấp, trở thành một trong ba Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương.

Xuất thân từ bộ binh nhưng sau tốt nghiệp Học viện Quân sự Pháo binh, ông cũng từng giữ các chức vụ trong quân khu ở Thẩm Dương trước khi về Tế Nam.

Năm 2008, sau khi xảy ra trận động đất Tứ Xuyên, ông là một trong những tướng lĩnh đầu tiên xuất hiện tại hiện trường và đã trực tiếp điều động hàng nghìn quân từ Tế Nam đến cứu trợ nạn nhân thiên tai.

Điều này đã có tác động tích cực rất lớn đến hình ảnh của quân đội Trung Quốc trong con mắt dư luận.

Các mạng xã hội Trung Quốc phê phán quan chức Tứ Xuyên, nhất là cán bộ ngành xây dựng sau vụ một trường học xây ẩu bị sụp vì động đất, vùi chết nhiều học sinh, nhưng ca ngợi quân đội đã cứu dân.

2. Ngoại giao quân sự

Quốc tế biết đến ông Phạm Trường Long như nhân vật hàng đầu về ngoại giao quân sự của Trung Quốc.

Tướng Phạm Trường Long đón Cố vấn an ninh quốc gia ở Hoa Kỳ, bà Susan Rice tại Bắc Kinh tháng 9/2014

Vì Trung Quốc không còn phong đại tướng, ông Phạm là người có quân hàm và chức vụ Đảng cao nhất để tiếp các khách quốc tế.

Về độ gần cận với Chủ tịch Tập Cận Bình, Tướng Phạm có vị trí tương ứng với Cố vấn an ninh quốc gia ở Hoa Kỳ, và đã đón bà Susan Rice, người giữ chức vụ đó của Mỹ sang thăm Bắc Kinh tháng 9/2014.

Trong các cuộc gặp bộ trưởng quốc phòng nước khác, báo chí Trung Quốc gọi ông Phạm là "người tương nhiệm" (counterpart), coi như có quyền như bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc.

Nhưng với quy định của Trung Quốc, ông Phạm Trường Long còn có chức vụ cao hơn Bộ trưởng Quốc phòng Thường Vạn Toàn, người không phải là Ủy viên Bộ Chính trị.

Ông Phạm cũng đã thăm Thuỵ Sĩ, Pakistan và các nước Đông Nam Á để hội đàm về an ninh và quân sự.

Chuyến công tác của ông đến Hà Nội "bị rút ngắn" hoặc có ý kiến nói là "bị mời về" vẫn được dư luận quan tâm.

3. Sẵn sàng tỏ thái độ

Tướng họ Phạm nổi tiếng là người sẵn sàng nói thẳng với khách, kể cả khách Hoa Kỳ về các vấn đề Trung Quốc cho là quan trọng.

Hồi tháng 4/2014, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Chuck Hagel đã "nhận gáo nước lạnh" từ chính Tướng Phạm Trường Long khi sang thăm Bắc Kinh.

Trước khi đến, ông Hagel đã nói "không nước nào có thể tự ý đi khắp thế giới rồi sửa lại biên giới, vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước khác bằng vũ lực, áp chế và đe dọa, dù cho đó là chuyện mấy hòn đảo nhỏ ở Thái Bình Dương hay chuyện các quốc gia lớn tại châu Âu".

Trong lúc gặp ông Hagel, Tướng Phạm nói "nhân dân Trung Quốc gồm cả tôi, rất bất bình với những lời lẽ như vậy của ngài".

Tuy thế, chuyến thăm của ông Hagel cũng đạt được đồng thuận 7 điểm với Tướng Phạm, chủ yếu để hai bên Mỹ-Trung thông báo cho nhau về các hoạt động quân sự quan trọng.

Vị tướng họ Phạm đã nói thẳng cho Bộ trưởng Chuck Hagel thái độ của 'nhân dân Trung Quốc'

4. Được tin cậy và 'nói theo lãnh tụ'

Là người báo cáo trực tiếp lên Chủ tịch Đảng kiêm Chủ tịch nước Tập Cận Bình, ông Phạm có quyền lực lớn.

Năm 2014, ông được ông Tập Cận Bình giao nhiệm vụ chủ trì một nhóm nghiên cứu chiến lược để cải tổ các lực lượng vũ trang Trung Quốc, chuyển trọng tâm từ bộ binh sang tên lửa, hỏa tiễn, hải quân và không quân tầm xa.

Các phát biểu của ông Phạm cũng phản ánh sự thay đổi thái độ của Trung Quốc không còn còn muốn ẩn mình, tránh phô trương sức mạnh theo nguyên tắc 'thao quang dưỡng hối' của Đặng Tiểu Bình.

Từ thời của ông Tập Cận Bình, Trung Quốc bộc lộ quyết tâm đại cường và ông Phạm thể hiện điều đó qua nhiều phát biểu và gần nhất là tại Hà Nội.

Bình luận hồi 2014 về sự kiện ông Phạm "nói cứng" với Bộ trưởng Mỹ Chuck Hagel, Dingding Chen viết trên trang The Diplomat rằng thái độ cá nhân của Chủ tịch Tập đã ảnh hưởng đến phát ngôn của tướng lĩnh Trung Quốc.

"Với ông Tập nay là lãnh đạo có quyền lực cao nhất, phong cách của ông ta có thể đã ảnh hưởng đến Quân Giải phóng và các tướng Trung Quốc".

5. Từ miền Bắc giá lạnh ra hải đảo

Sinh năm 1947 ở Liêu Ninh, ông Phạm nhập ngũ và vào Đảng Cộng sản năm 1969 để phục vụ tại Quân khu Thẩm Dương ở vùng Bắc Trung Quốc.

Lên làm sỹ quan, ông từng viết bài về cuộc chiến Trung - Xô và tranh chấp sông Ussuri River.

Bài học ông Phạm rút ra là "quân nhân phải hy sinh cho tổ quốc vì thân thể họ, một khi đã vào quân đội, không còn của riêng họ nữa".

Vai trò của ông Phạm cũng tăng dần với xu hướng vươn ra các đảo và biển nước xanh của Trung Quốc.

Trung Quốc khai trương hàng không mẫu hạm hoàn toàn tự chế ở Đại Liên tháng 4/2017

Trong chuyến thăm Trung Quốc, ông Chuck Hagel được Tướng Phạm dẫn ra xem chiếc hàng không mẫu hạm đang đóng của Trung Quốc, tàu Liêu Ninh.

Sang tháng 4/2017, ông lại đại diện cho Đảng cộng sản và Quân Giải phóng đến cảng Đại Liên khai trương chiếc hàng không mẫu hạm thứ nhì (chưa đặt tên) hoàn toàn do Trung Quốc chế tạo.

Hồi tháng 4/2016, báo chí Trung Quốc thông báo ông ra "các đảo ở Nam Hải" để thăm quân sĩ nhưng không nói rõ đảo nào.

Hãng tin Reuters trong bài từ Bắc Kinh hôm 15/04 tin rằng phái đoàn do Tướng Phạm Trường Long dẫn đầu không chỉ ra các đảo và còn "thanh tra cả công tác xây dựng tôn tạo" tại các bãi đá (reefs) ở Biển Đông.

Điều này gợi ý có thể ông Phạm đã đưa đoàn tướng tá Trung Quốc ra chính Bãi Đá Chữ Thập mà Trung Quốc gọi là đảo Vĩnh Thử, được kiến tạo mới để làm sân bay quân sự, trong vùng quần đảo Trường Sa.

Các trang báo mạng lớn trong nước như vnexpress, newzing, dantri đều đồng loạt rút những bài viết liên quan đến cây đèn Hoa Kỳ, vật phẩm được chuẩn bị để Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mang đến Mỹ làm quà cho Tổng thống Donald Trump trong cuộc gặp tại Toà Bạch Ốc ngày 31 tháng 5.

Báo VnEconomy đã rút bài viết xuống. Ảnh chụp lại hôm 2/6/2017. Screenshot

Lý do tháo gỡ những bài báo

Cây đèn Hoa Kỳ, hay còn được gọi là đèn dầu là một vật thể rất quen thuộc với tất cả gia đình Việt Nam gần 100 năm qua. Cho đến những năm 80, một số bạn trẻ lớn lên ở các vùng ngoại ô, hoặc vùng quê Việt Nam cho biết họ vẫn học bài mỗi đêm dưới ngọn đèn dầu.

Món quà chiếc đèn Hoa Kỳ mà Thủ tướng Phúc mang sang Mỹ được làm bằng chất liệu gốm Bát Tràng phủ men thanh lưu ly với hình tượng đồng lúa (lúa non) được chọn làm họa tiết chân đèn mang ẩn ý về nền văn hóa lúa nước. Họa tiết hoa sen biểu trưng cho tính hướng thiện của tâm hồn người Việt, tạo thành điểm nhấn từ cổ đèn kéo xuống đế. Trên bầu đèn là họa tiết cuốn thư và cờ Việt Nam - Mỹ với thông điệp mở rộng

Tuy nhiên, tất cả những nội dung này đều bị lấy xuống trong thời gian rất nhanh và không rõ nguyên nhân vì sao.

Giáo sư Sử học Lê Văn Lan, người nổi tiếng với câu nói "Lịch sử là khoa học, không phải là công cụ giáo dục tư tưởng", cho rằng theo ông, có lẽ đã thiếu một sự giải thích cho giá trị và ý nghĩa của cây đèn Hoa Kỳ.

"Tôi nghĩ là ở đây có lẽ có khiếm khuyết ở chỗ tuyên truyền giới thiệu ý nghĩa món quà đó. Tôi không nghĩ là nó lại trở thành câu chuyện như thế. Chứ như tôi biết, nó là biểu hiện của tình hữu nghị, tấm lòng cởi mở, thân thương của người Việt Nam trong đối ngoại".

Một giả thuyết khác được nhà báo tự do Huỳnh Ngọc Chênh chia sẻ và ông cũng nói rằng giả thuyết này ông chưa có điều kiện kiểm chứng.

"Do một nhà buôn có tên là Hoa Kỳ hay Hoa Ký làm ra cái đèn đó để bán ra ở Hà Nội từ rất sớm. Từ đó có tên là đèn Hoa Kỳ".

Ông nói thêm, bên cạnh việc ông đồng ý rằng cái đèn Hoa Kỳ không có ý nghĩa trong quan hệ bang giao giữa Việt Nam với Mỹ, còn có một lý do thứ hai rất tinh tế về mặt quan sát, ông nói.

"Một chi tiết nữa theo tôi phải dỡ bỏ và có thể không tặng quà đó là lá cờ Mỹ trên cái đèn bị sai. Lá cờ Mỹ có 7 vạch màu đỏ, trong đó 4 vạch đầu tiên là bằng với khung xanh của các ngôi sao, trong khi lá cờ Mỹ trên cái đèn chỉ thấy 3 vạch màu đỏ bằng với khung xanh".

Tinh thần và giá trị của văn hóa

Bài viết trên báo Nông Nghiệp hôm 1/6/2017. Screenshot

Giáo sư Sử học Lê Văn Lan cho biết ông rất bất ngờ khi lần đầu tiên nghe câu chuyện cây đèn Hoa Kỳ là món quà được chuẩn bị tặng cho Tổng thống Mỹ Donald Trump.

"Bây giờ lần đầu tiên mới biết là có món quà như thế. Nhưng mà ngay lập tức có phản xạ tự nhiên là tôi nhớ đến 1 bài viết của nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc, ông ấy là đại biểu quốc hội 4 khoá liền. Trong chuyến đi này của ông Phúc tôi cũng thấy có mặt ông Dương Trung Quốc.

Thế thì cái liên hệ về ông Dương Trung Quốc và cái đèn thì tôi nhớ lại bài báo ấy, cũng 10 năm rồi, ông ấy nói về cây đèn Hoa Kỳ. Đấy là tên của cái đèn mà tôi ngờ rằng lần này ông Nguyễn Xuân PHúc mang đi để tặng cho ông Trump".

Nhắc lại thêm về bài báo 10 năm trước của nhà sử học Dương Trung Quốc, ông nói rằng cây đèn Hoa Kỳ được diễn tả như một minh chứng cho mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, trong đó hàm ý biết ơn ánh sáng mang đến giúp cho người Việt Nam.

"Cái bài viết ấy nó ở trong bối cảnh hình như ông Dương Trung Quốc khi ấy là hội viên hay Ban chấp hành của Hội Hữu nghị Việt Mỹ, một đoàn thể của nhân dân, muốn làm vai trò ‘ngoại giao nhân dân’, như thuật ngữ ở VIệt Nam đang nói, để liên kết, liên hệ, kết thân với Mỹ.

Bây giờ Việt Nam mang cái đèn ấy sang Mỹ để bày tỏ cái mối liên quan mật thiết giữa hai nước và cái giá trị của kỹ thuật văn minh văn hoá Mỹ ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào. Tôi nghĩ đấy là ý nghĩa của quà tặng".

Giáo sư Lê Văn Lan giải thích tường tận thêm về cây đèn Hoa Kỳ, bắt đầu với cái tên gọi mà theo ông, là có thật.

"Nó là 1 cái đèn dầu được sản xuất từ nước Mỹ vào thế kỉ 18 hay 19 gì đấy, và nó đại diện cho kỹ thuật, lối sống Mỹ có mặt ở Việt Nam cũng từ 100 trăm nay. Người Việt Nam gọi đó là đèn Hoa Kỳ".

Từ đó, theo suy nghĩ của ông, món quà này không phải được mang đi với mục đích mang truyền thống Việt Nam đến với quốc gia nước bạn, mà là biểu thị cho tinh thần và giá trị của văn hoá, kỹ thuật Hoa Kỳ đối với Việt Nam.

"Thế thì cái ý nghĩa mang cây đèn ấy, sau 1 thời gian dài lại được thực hiện trong chuyến đi của ông Phúc này theo tôi là bày tỏ thiện ý, tấm lòng biết ơn của người Việt Nam với nước Mỹ.

Đây là nịnh người Mỹ đấy, tỏ lòng biết ơn rằng cây đèn rất phổ biến ở Việt Nam là có nguồn gốc từ Hoa Kỳ. Đấy là ca ngợi người Mỹ".

Thế nhưng, nhà báo tự do Huỳnh Ngọc Chênh, từ Hà Nội đưa ra ý kiến khác về dựa theo một nguồn gốc của cây đèn Hoa Kỳ.

"Nói cái đèn đó là truyền thống của Việt Nam thì không phải là truyền thống, mà nó dính dáng gì tới Hoa Kỳ thì cũng dính dáng ít, bởi vì đó là cây đèn dầu được người Ba Lan phát minh ra và ở Châu Âu xài trong thời kỳ chưa có điện".

Chuyến viếng thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và phái đoàn cấp cao Việt Nam đã kết thúc. Có một chi tiết mà nhiều người quan sát đều đặt câu hỏi, đó là không thấy xuất hiện trên truyền thông hình ảnh trao món quà cây đèn Hoa Kỳ giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Donald Trump.

Cát Linh, phóng viên RFA

Tổng thống cộng hòa Donald Trump đã quay lưng với quyền con người ở Việt Nam khi ông ta nhặt được nhiều đồng xu trong chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc từ ngày 29 đến 31/05/2017.

Quang cảnh cuộc hội đàm cấp cao Việt Nam - Hoa Kỳ. Ảnh: VGP

Bằng chứng như tin Chính phủ Việt Nam phổ biến : "Chúng tôi đã ký hợp đồng gần 15 tỷ USD, chủ yếu từ nhập khẩu các thiết bị dịch vụ từ Hoa Kỳ", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thông báo với gần 300 doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Các báo Việt Nam đồng loạt đưa tin : "Tối 30/5, giờ Washington (sáng 31/5, giờ Hà Nội), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có cuộc tọa đàm với các tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu của Hoa Kỳ và tiệc chào mừng do Phòng Thương mại Hoa Kỳ (USCC) và Hội đồng Doanh nghiệp Hoa Kỳ-ASEAN (USABC) đồng chủ trì với sự tham dự của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer, Chủ tịch Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN Alexander C. Feldman, Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ Thomas J.Donohue và gần 300 doanh nghiệp Việt Nam và Hoa Kỳ.

Thủ tướng cho biết, tổng vốn đầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam là 10,2 tỷ USD, nhiều doanh nghiệp Hoa Kỳ hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và việc làm cho Việt Nam, phần lớn các doanh nghiệp đều muốn đóng góp vào thúc đẩy quan hệ song phương. Xuất khẩu của Hoa Kỳ vào Việt Nam tăng 77% trong những năm gần đây".

Tiền lớn hơn nhân quyền

Đó là kết qủa chuyến sang Mỹ của phái đoàn Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ông Phúc đã biết chọn người và tiêu tiền đúng chỗ nên theo Bản Tuyên bố chung và tường thuật của các Phóng viên báo chí nhà nước đi theo đoàn Việt Nam thì trong suốt cuộc hành trình 3 ngày ở Mỹ của ông Nguyễn Xuân Phúc (29-31/05/2017), không nơi đâu, kể cả tại Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại Giao, những vi phạm quyền con người ở Việt Nam đã được chính quyển Trump quan tâm.

Hành động xoay chiều của chính quyền Trump coi quan hệ kinh tế quan trọng và cần thiết hơn các quyền cơ bản của con người, kể cả nhân quyền và các quyền tự do tư tưởng và tôn giáo của đồng bào trong nước là một bài học rất đắt giá cho cuộc tranh đấu của người Việt Nam.

Bời vì, chỉ một cuộc gặp ngắn ngủi ngày 31/05/2017 tại Bạch Ốc thôi, mà ông Donald Trump đã xóa đi tất cả những thành tích bảo vệ quyền con người Việt Nam trong 24 năm cầm quyền (từ 1993 đến 2016) của ba đời Tổng thống Hiệp Chủng Quốc (42) Bill Clinton (Dân chủ), (43) George W. Bush (Cộng hòa) và (44) Barack Obama (Dân chủ).

Kinh tế hơn nhân quyền

Bằng chứng là ông Donald Trump, một nhà kinh doanh thành công trước khi đắc cử Tổng thống tháng 11/2016, đã không nói hay viết một chữ về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam trong cuộc nói chuyện với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, mặc dù Việt Nam đã bị
các Tổ chức Nhân quyền, Tôn giáo Liên Hiệp Quốc và Thế giới lên án từ nhiều năm qua.

Ngay Bộ Ngoại giao Mỹ, dưới thời các vị Tổng thống tiền nhiệm, năm nào cũng ra Báo cáo tình trạng nhân quyền trên thế giới và chưa hề bao giờ Việt Nam được coi là quốc gia có thành tích tốt về các quyền con người.

Chính quyền Donald Trump, tuy mới cầm quyền ít tháng đã nhanh chóng coi nhẹ chuyện nhân quyền. Vì vậy, không ngạc nhiên khi thấy Tuyên bố chung đã nói nhiều đến hợp tác kinh tế và mối lợi nhuận của hai nước.

Những điểm hai bên thỏa hiệp sau đây được phổ biến tại Hà Nội sáng ngày 1/6/2017, theo đó :

- Hai nhà lãnh đạo cam kết tích cực tăng cường quan hệ kinh tế cùng có lợi và ngày càng phát triển, góp phần thúc đẩy thịnh vượng cho cả hai nước. Hai nhà lãnh đạo khẳng định tiếp tục ủng hộ hợp tác phát triển giữa hai nước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam thực hiện nhất quán chính sách đổi mới kinh tế và hội nhập quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty nước ngoài, bao gồm các công ty Hoa Kỳ kinh doanh, đầu tư tại Việt Nam ; thực thi và bảo vệ sở hữu trí tuệ ; hoàn thiện luật lao động phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam. 

- Hai bên khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy thương mại song phương và tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp hai bên, đặc biệt thông qua việc triển khai có hiệu quả Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư để xử lý các vấn đề trong quan hệ Việt Nam– Hoa Kỳ trên tinh thần xây dựng. 

- Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh việc xử lý một số vấn đề thương mại ưu tiên, bao gồm dịch vụ chuyển vùng điện thoại và thuốc thú y, và cam kết sẽ tiếp tục phối hợp trên tinh thần xây dựng nhằm giải quyết các vấn đề ưu tiên khác của mỗi bên, như sở hữu trí tuệ, dịch vụ tài chính và quảng cáo, sản phẩm an ninh thông tin, nội tạng trắng, bột bã ngô, cá da trơn, tôm, xoài và các vấn đề khác. 

- Phía Hoa Kỳ ghi nhận quan tâm của Việt Nam đạt được quy chế kinh tế thị trường và hai bên nhất trí tiếp tục tham vấn một cách hợp tác và toàn diện thông qua việc đẩy mạnh nhóm làm việc song phương. Hai bên hoan nghênh việc công bố các thỏa thuận thương mại mới với tổng trị giá hơn 8 tỉ USD.

- Hai nhà lãnh đạo nhất trí tăng cường quan hệ quốc phòng song phương trên cơ sở Bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương năm 2011 và Tuyên bố tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng năm 2015.

Hai nhà lãnh đạo trao đổi về quyết định vừa qua của Chính phủ Hoa Kỳ chuyển giao tàu tuần tra lớp Hamilton cho Việt Nam nhằm tăng cường năng lực thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam, và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tỏ quan tâm tới việc tiếp nhận thêm trang thiết bị quốc phòng từ Hoa Kỳ, bao gồm các tàu tuần tra cho lực lượng cảnh sát biển. 

Quyền con người ở đâu ?

Trong lĩnh vực quyền con người, mặc dù ai cũng biết đang tiếp tục bị nhà nước xâm hại nghiệm trọng ở Việt Nam, nhưng Tuyên bố chung chỉ nói cho có nói nguyên văn như sau :

- "Tổng thống Trump và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh kết quả của các cuộc đối thoại thẳng thắn, xây dựng về quyền con người, đặc biệt là vòng 21 Đối thoại nhân quyền Việt Nam – Hoa Kỳ diễn ra vào tháng 5 năm 2017, nhằm thu hẹp khác biệt và tiếp tục xây dựng lòng tin. Lãnh đạo hai nước nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ, thúc đẩy quyền con người và sự liên hệ giữa quyền con người với an ninh và phát triển bền vững của mỗi quốc gia. 

- "Hai nước khuyến khích tăng cường hợp tác để bảo đảm tất cả mọi người, bao gồm cả những thành viên của các nhóm dễ bị tổn thương, không phân biệt giới tính, chủng tộc, tôn giáo và khuynh hướng giới tính, cũng như người khuyết tật, được hưởng đầy đủ các quyền con người. Hoa Kỳ hoan nghênh nỗ lực của Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống pháp luật nhằm bảo vệ và thúc đẩy quyền cho mọi người dân".

Nên nhớ, đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam không ngừng lên án và cáo buộc những người đấu tranh cho tự do, dân chủ và quyền tự do tư tưởng, báo chí, thông tin ở Việt Nam luôn luôn bị đàn áp và bắt bỏ tù vì lý do bịa đặt được gọi là xâm phạm "an ninh quốc gia".

Do đó, khi Tổng thống Donald Trump đồng ý ghi câu này vào Tuyên bố chung là ông đã mắc bẫy Nguyễn Xuân Phúc.

Nhân quyền Việt Nam dưới ba đời Tổng thống Mỹ

Ngược lại, nước Mỹ, kể từ thời tổng thống Bill Clinton đến hai đời tổng thống Gorge W. Bush và Barack Obama, không khi nào tình hình nhân quyền tồi tệ ở Việt Nam đã bị các ông làm ngơ.

Bằng chứng năm 2006, khi thăm Việt Nam, hai nước đã ra Tuyên bố chung, trong đó có đoạn viết : "Tổng thống George Bush thông báo về Chiến lược An ninh quốc gia của Hoa Kỳ, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng đầy đủ các quyền con người và các quyền tự do cơ bản đối với hoà bình thế giới cũng như đối với sự phát triển ổn định của mỗi quốc gia. Chủ tịch Nguyễn Minh Triết thông báo cho Tổng thống George Bush về các luật và quy định mới được ban hành về tự do tôn giáo cần được thực thi tích cực tại tất cả các địa phương của Việt Nam. Hai nhà lãnh đạo cũng ghi nhận tầm quan trọng của việc tiếp tục đạt tiến bộ trong đối thoại song phương về quyền con người và tái khẳng định rằng đối thoại cần được tiến hành một cách toàn diện, xây dựng và có kết quả".

Sau đó năm 2007, trong chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Thông cáo của Tòa Bạch ốc viết về tuyên bố của Tổng thống Bush về nhân quyền như sau :

"Tôi cũng nói rất rõ là để có được mối quan hệ vững chắc hơn, tôi nghĩ rất quan trọng là những người bạn của chúng ta cũng cần có những cam kết về nhân quyền, các quyền tự do và dân chủ. Tôi cũng đã giải thích tôi mãnh liệt tin rằng xã hội chỉ có thể phồn vinh khi con người hoàn toàn được phép bầy tỏ quan điềm của mình và quyền được tự do thờ phượng".

("I also made it very clear that in order for relations to grow deeper that it's important for our friends to have a strong commitment to human rights and freedom and democracy. I explained my strong belief that societies are enriched when people are allowed to express themselves freely or worship freely").

Đến năm 2013, khi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm Mỹ và gặp Tổng thống Obama tại Bạch Ốc, bản Tuyên bố chung cũng viết :

"Hai bên cũng đã trao đổi về một số vấn đề còn khác biệt, trong đó có vấn đề quyền con người ; nhất trí tiếp tục thông qua đối thoại xây dựng và tôn trọng lẫn nhau để tăng cường hiểu biết, giảm thiểu khác biệt, không để vấn đề này ảnh hưởng tới quan hệ đang phát triển tốt đẹp giữa hai nước".

Và sau cùng, trong chuyến thăm Mỹ lần đầu tiên của Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tháng 7/2015, hai bên đã ra Tuyên bố về Tầm nhìn chung, trong đó khẳng định :

"Hai nước hứa hẹn tiếp tục ủng hộ việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người và ủng hộ việc duy trì đối thoại tích cực, thẳng thắn và xây dựng về quyền con người nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau và thu hẹp khác biệt.

Hai nước khuyến khích sự hợp tác hơn nữa nhằm bảo đảm rằng mọi người, bao gồm cả những thành viên của các nhóm dễ bị tổn thương, không phân biệt giới, chủng tộc, tôn giáo hoặc khuynh hướng giới tính, và bao gồm cả người tàn tật, được hưởng đầy đủ các quyền con người".

Biển Đông

Bên cạnh những vấn đề của hai nước, Mỹ và Việt Nam cũng lên tiếng về tình hình Biển Đông như sau :

- Tổng thống Trump và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Biển Đông là tuyến đường hàng hải có tầm quan trọng chiến lược đối với cộng đồng quốc tế. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tự do hàng hải, hàng không và các hình thức sử dụng biển hợp pháp khác ; bày tỏ lo ngại về tác động bất ổn mà những hạn chế bất hợp pháp đối với tự do trên biển gây ra đối với hòa bình và thịnh vượng của khu vực Châu Á –Thái Bình Dương. 

- Hai bên cũng khẳng định hoàn toàn ủng hộ giải quyết hòa bình các tranh chấp, không đe dọa vũ lực hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan thực hiện nghiêm túc các nghĩa vụ pháp lý quốc tế trong quá trình giải quyết tranh chấp. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh các bên cần kiềm chế, không có các hành động có thể gây gia tăng căng thẳng, như việc quân sự hóa các cấu trúc có tranh chấp. Tổng thống Trump nhấn mạnh Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cho tàu và máy bay di chuyển và hoạt động tại bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Tuyên bố của hai nước về Biển Đông không có gì mới hơn lập trường cố hữu của Mỹ thời Tổng thống Barack Obama. Nhưng Ông Obama đã mất hơn 7 năm để hoàn tất Hiệp dịnh Hợp tác kinh tế chiến lược Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership, TPP) với 11 nước khác, kể cả Việt Nam với chủ trương khống chế ảnh hưởng bành trướng quân sự và kinh tế của Trung quốc.

Nhưng khi lên cầm quyền, ông Trump đã rút Mỹ khỏi TPP nên Trung Quốc đã rảnh tay hơn để phát động chiến lược Một Vành Đại - Một con đường để bành trướng thế lực kinh tế và chính trị (hay còn gọi là Con đường tơ lụa trên đất liền và trên biển).

Bây giờ, chính quyền Donald Trump lại coi chuyện nhân quyền không lớn bằng đồng xu thì nhân dân các nước bị độc tài và độc quyền đán áp biết trông cậy vào ai ?

Phạm Trần

(01/06/2017)