Thủ tướng Việt Nam chỉ thị bảo vệ quyền lợi cho dân Thủ Thiêm (RFA, 16/05/2018)

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh phải nhìn thẳng sự thật, việc gì đúng thì tiếp tục giải thích, việc gì sai thì cương quyết sửa chữa, tất cả vì mục tiêu phát triển của thành phố, vì cuộc sống của người dân.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc. AFP

Phát biểu trên được ông Nguyễn Xuân Phúc đưa ra hôm 15 tháng 5 trong cuộc họp với các bộ, ngành liên quan, Ủy ban Nhân dân (UBND) Thành Phố Hồ Chí Minh bàn việc xử lý khiếu nại, tố cáo của người dân về dự án Thủ Thiêm.

Cùng chủ trì buổi họp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc còn có các phó thủ tướng Trương Hòa Bình, Trịnh Đình Dũng và Trưởng Ban Tuyên giáo trung ương Võ Văn Thưởng. Nguyên lãnh đạo UBND Thành phố Hồ Chí Minh và Kiến trúc sư trưởng Thành phố Hồ Chí Minh cũng tham dự cuộc họp.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo "UBND Thành phố Hồ Chí Minh khẩn trương rà soát, giải quyết các khiếu kiện của người dân ; thực hiện ngay các chính sách phù hợp đối với người dân, nhất là những người đã bàn giao đất mà chưa nhận nhà tái định cư hoặc bị cưỡng chế mà chưa có chỗ ở thì phải có ngay các giải pháp cần thiết để lo cho người dân, không để người dân quá khó khăn trong cuộc sống".

Theo người đứng đầu chính phủ Hà Nội, dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt phê duyệt bằng quyết định 367 năm 1996 và là công trình trọng điểm về kinh tế, xã hội của thành phố, thế nhưng trong quá trình thực hiện có các sai sót về quản lý đất đai, quy hoạch, lưu trữ hồ sơ nên người dân khiếu kiện kéo dài.

Nay thủ tướng yêu cầu giải quyết phải đúng chính sách pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân. Nếu sai phải xác định rõ thời gian sửa chữa và cách giải quyết. Tất cả phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/7/2018.

Hiện, dự án Khu đô thị Thủ Thiêm đã giải phóng hơn 99% mặt bằng. Còn hơn 100 hộ dân khiếu nại vì cho rằng đất của họ nằm ngoài ranh quy hoạch theo quyết định của thủ tướng năm 1996 nhưng vẫn bị giải tỏa.

Vụ việc Thủ Thiêm nóng lên trong thời gian qua. Những người dân có nhà ngoài ranh giới qui hoạch, nhưng bị cưỡng chế và phải khiếu kiện lâu nay, lên tiếng về trường hợp của họ với các đại biểu quốc hội khu vực Quận 2, thành phố Sài Gòn.

Trước đó có tin bản đồ qui hoạch 1/5000 khu vực Thủ Thiêm bị mất ; nhưng rồi một vị cựu chủ tịch thành phố, ông Võ Viết Thanh, công bố những bản đồ gốc khiến người dân thêm bức xúc.

Trước đây vào năm 2012, ông Nguyễn Tấn Dũng cũng lên tiếng nói rõ vụ cưỡng chế đất đầm nuôi thủy sản của gia đình ông Đoàn Văn Vươn tại Cống Rộc, Tiên Lãng, Hải Phòng là sai. Thế nhưng bản thân ông Đoàn Văn Vươn và một số người trong gia đình vẫn bị kết án tù với cáo buộc chống trả lực lượng cưỡng chế.

*********************

Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế xăng dầu kịch trần (RFA, 16/05/2018)

Bộ Tài chính duy trì đề xuất Quốc hội cho tăng thuế Bảo vệ Môi trường đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu lên kịch khung.

Người dân chờ đổ xăng tại một trạm xăng ở Hà Nội. AFP photo

Đây là một trong những nội dung chính thuộc Dự án Nghị quyết về Biểu thuế bảo vệ môi trường mà Bộ Tài chính trình lên Ủy ban thường vụ Quốc hội ngày 16 tháng 5.

Theo đó, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng được đề nghị tăng từ 3.000 đồng/lít lên mức trần 4.000 đồng/lít ; Dầu diesel được đề nghị tăng từ 1.500 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít ; Dầu madut, dầu nhờn được đề nghị tăng từ 900 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, Mỡ nhờn tăng từ 900 đồng/kg lên mức trần 2.000 đồng/kg ; Dầu hỏa tăng từ 300 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít.

Lý do Bộ Tài chính đưa ra lần này là do giá xăng dầu của VN thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới và một số nước trong khu vực ASEAN và Châu Á. Bộ Tài chính cho biết hiện giá xăng của VN thấp hơn 120 quốc gia trên thế giới.

Theo tính toán của ngành tài chính thì ngân sách nhà nước sẽ thu về một khoản hơn 14.000 tỷ đồng từ việc tăng thuế bảo vệ môi trường lên kịch trần như vậy.

Thời gian gần đây Bộ Tài chính thường xuyên đề nghị tăng thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu, với lý do là để bổ sung cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên nhiều người dân và thậm chí cả các chuyên gia kinh tế trong nước đều cho rằng đây là điều vô lý vì không thể tăng thuế bảo vệ môi trường nhưng lại bỏ vào ngân sách chung. Trong khi đó nhiều người dân than phiền là thuế bảo vệ môi trường ngày một tăng trong khi môi trường vẫn ô nhiễm nặng nề.

********************

Hơn 30% lao động Việt Nam cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc (16/05/2018)

Có đến gần 35% lao động Việt Nam phá vỡ hợp đồng và cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc tính đến tháng 4 năm nay.

Hình minh họa. Một người lao động Việt Nam (giữa) đi Hà Quốc tại sân bay Nội Bài hôm 5/11/2007 - AFP

Cục Quản lý lao động ngoài nước thuộc Bộ Lao Động Thương binh và Xã hội Việt Nam công bố tỷ lệ vừa nêu.

Báo Người Lao động trích nguồn tin từ Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho biết, con số lao động Việt Nam bỏ trốn những năm qua thậm chí chiếm đến tổng số 40% số lao động nước ngoài đang lao động và cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

Hàn Quốc hiện tiếp nhận lao động từ 16 quốc gia. Các quốc gia này đều có lao động bỏ trốn ở Hàn Quốc, tuy nhiên tỷ lệ trung bình của các nước chỉ chiếm khoảng 8 đến 9%, nước nhiều cũng chỉ chiếm khoảng 15 đến 16% trong tổng số lao động nước ngoài bỏ trốn.

Phía Hàn Quốc mới đây cũng cảnh báo nếu tình trạng người lao động từ Việt Nam bỏ trốn ở lại tiếp tục gia tăng thì nước này sẽ ngừng tiếp nhận lao động Việt Nam trong năm 2019.

Mới đây Bộ Lao động Thương Binh Xã hội đã có thông báo tạm dừng tuyển chọn lao động nước ngoài sang Hàn Quốc theo chương trình EPS năm 2018 tại 49 địa phương là những nơi có đông người lao động bỏ trốn.

****************

Đức phát hiện đường dây đưa lậu người Việt vào Đức (RFA, 16/05/2018)

Cảnh sát Đức hôm thứ ba ngày 15/5 đã bắt giữ hai người đàn ông Việt Nam nằm trong đường dây đưa lậu người Việt vào Đức. Reuters trích nguồn tin từ cảnh sát Đức cho biết như vậy hôm 15/5.

Hình minh họa. Một cảnh sát Đức nói chuyện với người nhập cư đang đợi trên biên giới giữa Đức và Áo ở thị trấn Passau, miền nam Đức hôm 28/10/2015 - AFP

Theo Reuters, cảnh sát Đức đã bố ráp 20 căn hộ tại Berlin và Brandenburg, bắt giữ 3 người đàn ông bao gồm hai người Việt có độ tuổi 57 và 25, và một người Đức, 26 tuổi. Những người này bị tình nghi đã sắp xếp các vụ kết hôn giả và chứng nhận cha mẹ để giúp người Việt có giấy tờ cư trú tại Đức.

Theo cảnh sát Đức, trong cuộc bố ráp, cảnh sát đã thu giữ nhẫn cưới, giấy tờ nhận dạng cá nhân, điện thoại và hơn 26.000 euro tiền mặt.

Cuộc điều tra của cảnh sát Đức về băng nhóm này đã được bắt đầu từ tháng 3 năm ngoái và cho đến giờ đã phát hiện được 10 người tình nghi bao gồm cả người Đức lẫn Việt Nam.

*****************

Cảnh sát Đức bắt 2 người Việt trong đường dây buôn người (VOA, 16/05/2018)

Cảnh sát Đức hôm 16/5 bắt giữ 3 người bị tình nghi thuộc một đường dây buôn người Việt Nam vào Đức.

Hai người Việt Nam vừa bị cảnh sát Đức bắt giữ bị tình nghi tổ chức nhiều đám cưới giả để giúp nhiều người xin giấy phép cư trú tại Đức.

Hãng tin Reuters dẫn lời cảnh sát Đức tường thuật rằng 2 trong số 3 người bị bắt là người Việt Nam. Người còn lại là một công dân Đức 26 tuổi.

Cảnh sát cho biết hai người đàn ông Việt Nam, 57 tuổi và 35 tuổi – bị tình nghi là tổ chức nhiều đám cưới giả và cấp giấy chứng nhận mang thai giả để giúp nhiều người xin giấy phép cư trú tại Đức.

Cảnh sát Đức thu giữ nhiều nhẫn cưới, giấy tờ chứng minh thư, điện thoại và hơn 26.000 euro (khoảng 30.000 USD) tiền mặt trong khi lục soát 20 căn hộ ở thủ đô Berlin và Brandenburg.

Các cuộc điều tra của cảnh sát Đức về nhóm buôn người này bắt đầu từ tháng 3/2017 và cho tới thời điểm này, đã nhận dạng được 10 nghi phạm gồm cả người Việt Nam và Đức.

Có khoảng 150.000 người Việt Nam đang sinh sống ở Đức, theo Chủ tịch Liên hiệp người Việt toàn Liên bang Đức Nguyễn Văn Thoại.

Berlin, nơi diễn ra vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh, cựu lãnh đạo ngành dầu khí Việt Nam, là nơi có đông đảo người Việt sinh sống hợp pháp. Cộng đồng người Việt tại đây được ước lượng lên tới 25.000 người.

Trước đây đã có thông tin về một số người Việt Nam bị cảnh sát Đức bắt giữ vì các hoạt động buôn lậu.

Gần đây nhất, vào tháng 3/2018, một chủ nhà hàng Việt Nam tại trung tâm Berlin bị bắt giữ vì buôn lậu 15kg cần sa, theo thoibao.de.

Trang mạng VietnamPlus đưa tin là vào tháng 8 năm ngoái, một người Việt ở Đức bị bắt giữ vì bán hàng cấm là sừng tê giác và ngà voi.

*****************

Việt Nam ‘lúng túng’ xử lý khách Trung Quốc mặc áo đường lưỡi bò (VOA, 16/05/2018)

Các quan chức Việt Nam đang lúng túng trong việc xử lý nhóm khách du lịch Trung Quốc mặc áo in hình "đường lưỡi bò" 9 đoạn mà Việt Nam cho là bất hợp pháp.

Tuổi Trẻ gạch chéo phần hình ảnh đường "lười bò" 9 đoạn in trên áo của nhóm khách du lịch Trung Quốc tại sân bay Cam Ranh, Khánh Hòa, trong tấm ảnh lan truyền trên mạng Facebook.

Nhóm 14 du khách Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam tại sân bay Cam Ranh của Khánh Hòa hôm 13/5 trên người mặc áo phông in bản đồ với đường lưỡi bò mà Việt Nam cho là "xâm phạm chủ quyền của Việt Nam" đã gây phẫn nộ trong công chúng, theo truyền thông trong nước.

Luật Du lịch có quy định rõ là các hoạt động du lịch xâm phạm đến an ninh chủ quyền đều thuộc về điều cấm.

Nguyễn Thiện Hùng, Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Khánh Hòa

Tỉnh Khánh Hòa cho rằng mặc áo in hình "đường lưỡi bò" nhập cảnh Việt Nam là "phi pháp" nhưng chưa có quy định xử lý đối với hành vi này.

Phó Chủ tịch tỉnh Trần Sơn Hải được VnExpress trích lời cho biết đây là lần đầu tiên phát hiện ra du khách Trung Quốc mặc áo in hình "đường lưỡi bò" nhập cảnh Việt Nam.

Ông Hải nói : "Địa phương đã có bộ quy tắc ứng xử về du lịch, nhưng trong đó không quy định rõ về vấn đề này nên khá lúng túng trong xử lý bởi đây đặc thù có câu chuyện về chủ quyền".

Người Việt Nam ở Manila ăn mừng phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế La Haye không công nhận đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc ra hồi tháng 7/2016.

Nhận định về giải pháp xử lý, Luật sư Nguyễn Thiện Hùng, Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Khánh Hòa và là một đại biểu của Hội đồng Nhân dân tỉnh miền Trung, cho biết : "Luật Du lịch có quy định rõ là các hoạt động du lịch xâm phạm đến an ninh chủ quyền đều thuộc về điều cấm". Nhưng ông Hùng cho VOA biết rằng tỉnh "không giao cho Hội Luật gia trực tiếp xử lý vụ việc này".

Nhiều người, cả Việt Nam và nước ngoài, kêu gọi các quan chức tỉnh trục xuất những du khách Trung Quốc mặc áo in hình "đường lưỡi bò".

Nhiều người dân đã thể hiện sự bất bình của họ trên mạng xã hội về vụ việc. Nhiều người, cả Việt Nam và nước ngoài, kêu gọi các quan chức tỉnh trục xuất những du khách Trung Quốc mặc áo in hình "đường lưỡi bò".

Ông Hoàng Quốc Thái, chủ tịch Hội Văn hóa, Du lịch tỉnh Quảng Ninh nói : "Là người Việt, mình bất bình với việc làm của họ".

"Rõ ràng là không ai đồng tình chuyện đó", theo LS Hùng. Ông cho rằng tôn trọng chủ quyền thì "ở dân tộc nào, người dân của đất nước nào" cũng phải làm như vậy.

Tuy nhiên ông Thái, một người phục vụ trong ngành du lịch nhiều năm ở Quảng Ninh, lại cho rằng không dễ để xử lý việc này. "Về pháp lý, chưa có quy định, chưa có điều khoản nào trong luật cấm khách mặc quần này áo kia".

Để tránh những trường hợp tương tự xảy ra, Phó Chủ tịch tỉnh Khánh Hòa nói cần phải có quy định và biện pháp xử lý rõ ràng.

Du khách Trung Quốc chiếm hơn phân nửa lượng khách nước ngoài tới thăm Nha Trang trong 4 tháng đầu năm nay.

VNExpress dẫn lời Phó giám đốc Công an tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Viết Định xác nhận rằng toàn bộ số áo in hình "đường lưỡi bò" đã bị công an thu giữ.

Cơ quan điều tra đang làm việc với các đơn vị liên quan để làm rõ động cơ của nhóm khách Trung Quốc, theo Đại tá Định.

Truyền thông trong nước tường thuật rằng Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã chỉ đạo các quan chức tỉnh Khánh Hòa có các biện pháp xử lý và yêu cầu Bộ Công an và Bộ Ngoại giao vào cuộc.

Theo lịch trình, nhóm du khách Trung Quốc sẽ lưu lại 5 ngày ở Nha Trang trong tour du lịch này.

Du khách Trung Quốc chiếm hơn phân nửa lượng khách nước ngoài tới thăm Nha Trang trong năm nay. Có khoảng 750.000 khách nước ngoài tới Nha Trang trong 4 tháng đầu năm, trong đó khách Trung Quốc vượt mức 465.000 người.

Theo số liệu chính thức của ngành du lịch thì trong quý đầu năm nay, lượng khách du lịch Trung Quốc tới Việt Nam đã tăng 40%, với tổng cộng 1.77 triệu khách, tới các địa điểm du lịch trên cả nước.

Linh Đan

Với tư cách là người đứng đầu Bộ Tài chính – cơ quan tham mưu chính cho chính phủ cộng sản Việt Nam về các sắc thuế đạp lên đầu dân trong ít nhất hai năm qua, ông Đinh Tiến Dũng phải bị cách chức ngay.

Người dân ở những tỉnh vùng sâu vùng xa và đầy rẫy đói nghèo sẽ khốn khổ hơn vì tăng thuế. (Hình minh họa : Getty Images)

Vẫn "cắm mặt" tăng thuế.

Bất chấp rất nhiều phản ứng của người dân, doanh nghiệp, giới chuyên gia trong thời gian qua về âm mưu tăng thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% lên 12%, điều quái gở và cực kỳ tàn nhẫn là Bộ Tài chính vẫn khăng khăng bảo lưu đề xuất này.

Mới vào đầu năm 2018, Bộ Tài chính đã chuyển Bộ Tư Pháp thẩm định dự thảo luật sửa đổi các luật về thuế trước khi báo cáo thủ tướng xem xét trình Quốc hội vào năm 2018. Trong dự thảo mới vẫn lồ lộ hiện hình đề xuất tăng thuế VAT từ 10% lên 12% và tăng theo lộ trình, mỗi năm tăng thêm 1% cho tới khi bằng 12%.

Còn nhớ vào đầu năm 2017, trong lúc nền kinh tế Việt Nam lao vào năm suy thoái thứ 9 liên tiếp khiến rất nhiều gia đình phải thắt lưng buộc bụng bởi thu nhập ngày càng eo hẹp và đồng tiền ngày càng mất giá, Bộ Tài chính lại tìm cách "móc túi" tuyệt đại đa số công dân và người nghèo bằng một bản dự thảo sửa đổi Luật thuế Bảo vệ môi trường với 8.000 đồng đánh vào 1 lít xăng. Một thứ trưởng của bộ này là Đỗ Hoàng Anh Tuấn còn trơ tráo đến mức tuyên bố về "thuế bảo vệ môi trường" là "được lòng dân hơn".

Vào giữa năm 2017, khi tung ra đề xuất tăng thuế VAT, hầu hết các lý do của Bộ Tài chính nêu ra như "thuế VAT ở Việt Nam còn thấp so với các nước", tăng thuế VAT để bảo đảm an toàn tài chính", thậm chí "tăng thuế VAT để tạo công bằng" đã bị dư luận và giới chuyên gia mổ xẻ và phản bác dữ dội, cho đó chỉ là những ngụy biện cho một nền ngân sách "hành là chính", đang mau chóng rỗng túi và do đó phải "thu cùng diệt tận"…

Nhiều phân tích đã làm rõ rằng ngay mặt bằng thuế VAT hiện thời (khi chưa tăng) của Việt Nam đã thuộc loại cao nhất thế giới, còn "an toàn tài chính" thực chất chỉ là bảo đảm cho ngân sách có đủ tiền để trả cho đội ngũ 2,8 triệu công chức mà trong đó có ít nhất "30% không làm ghì cả mà vẫn lãnh lương", và tất nhiên không thể không nói tới việc chính phủ và Bộ Tài chính chỉ "cắm mặt" nghĩ đến việc tăng thu mà hoàn toàn chẳng đoái hoài đến việc giảm chi, đặc biệt là mục chi thường xuyên…

Còn vào đầu năm 2018, Bộ Tài chính viện ra lý do gì để tăng thuế VAT ?

Hụt thu FTA

Theo giải thích của cơ quan chuyên tìm cách "móc túi" dân này, tăng thuế trong nước là nhằm bù đắp hụt do cắt giảm thuế theo các cam kết mà Việt Nam đã ký trước đó.

Theo Bộ Tài chính : "Hiện nay Việt Nam đã ký kết 10 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) và sẽ có hiệu lực trong giai đoạn từ nay tới năm 2020. Việc thực hiện các cam kết FTA khiến hàng rào thuế quan bị dỡ bỏ, làm nguồn thu ngân sách nhà nước bị ảnh hưởng. Cụ thể, ngân sách nhà nước sẽ hụt thu do giảm thuế nhập khẩu trong năm 2018 khoảng 30.150 tỷ đồng ; năm 2019 hụt thu khoảng 36.340 tỷ đồng ; năm 2020 hụt thu 43.965 tỷ đồng. Ngoài ra, thuế suất bình quân của toàn bộ hàng hóa nhập khẩu cũng giảm dần hằng năm theo lộ trình : năm 2015 giảm còn bình quân 4,75%, năm 2016 còn 3,74%, và năm 2018 giảm còn 2,98%".

Hàng loạt dấu hỏi lớn nổi lên là vì sao trước đây khi ồn ào khoe thành tích chạy theo phong trào ký FTA, Bộ Tài chính – một thành viên chủ chốt trong hoạt động đàm phán với các đối tác nước ngoài – lại chỉ thuần túy vẽ vời những lợi ích mà các FTA sẽ mang lại, chứ không hề đề cập – ít nhất trên phương diện công khai – về thủ đoạn sẽ "hồi tố" vào chính người dân của mình bằng cách tróc thuế đầu dân một khi các FTA không mang lại hiệu quả như mong muốn ? Vì sao chỉ đến lúc kết quả thực hiện các FTA bị "đổ nợ", Bộ Tài chính mới vội vã tham mưu cho chính thể độc đảng đè đầu dân thu thuế để "bù đắp khó khăn ngân sách" ? Vậy với vai trò là cơ quan tham mưu chủ chốt, Bộ Tài chính có vô trách nhiệm đến mức đã góp phần và hiện thực "đổ nợ" ấy ?

Trong thực tế đến cuối năm 2016, Việt Nam đã ký kết, thực thi và đang đàm phán 16 FTA. Trong số này, có 10 FTA đã thực thi (sáu FTA trong số này với tư cách là thành viên ASEAN, bốn FTA còn lại với Chile, Nhật Bản, Hàn Quốc, và EEC). Hai FTA đã kết thúc đàm phán là TPP và Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA). Bốn FTA đang đàm phán là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), FTA ASEAN – Hồng Kông, FTA với Israel và với Khối Thương mại Tự do Châu Âu (EFTA).

Trong đó, chỉ có hai FTA của Việt Nam với Mỹ và Châu Âu là còn xuất siêu được – lần lượt là 25 tỷ USD và 20 tỷ USD mỗi năm. Còn thặng dư xuất siêu với Nhật bằng 0, trong khi ngay cả Hàn Quốc, tưởng là "dễ ăn", nhưng Việt Nam lại phải nhập siêu đến 20 tỷ USD vào năm 2016 và có thể đến 25 tỷ USD vào năm 2017.

Còn với Trung Quốc thì khỏi nói : con số nhập siêu chính ngạch lên đến 20 – 30 tỷ USD/năm, chưa kể phần tiểu ngạch khoảng 20 tỷ USD nữa, tổng cộng đến 40 – 50 tỷ USD nhập siêu mỗi năm dành cho Việt Nam.

Thói quen phụ thuộc nhập khẩu từ Trung Quốc đã trở nên quá khó bỏ. Nó không chỉ cột chặt giới doanh nghiệp nhỏ và vừa, mà còn xiềng xích giới quan chức "ăn dầy" của Việt Nam – những người có thẩm quyền ký hạn ngạch nhập hàng từ Trung Quốc. Tình thế càng trở nên nên khốn quẫn khi tại một số cuộc hội thảo về đầu tư, người ta cho biết giới doanh nghiệp Trung Quốc có thói quen chi dưới gầm bàn "thoáng nhất".

Không cần nhắc lại, ai cũng biết giới quan chức Việt thuộc loại "ăn đủ" nhất trên thế giới.

Trong lịch sử buôn bán hai chiều với các quốc gia trên thế giới, Việt Nam lại bị phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều nhất. Từ nhiều năm qua, Việt Nam đã bị biến thành thị trường nhập khẩu hàng hóa lớn nhất của Trung Quốc, chiếm tỉ trọng khoảng 20% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam.

Phải chăng Bộ Tài chính, cùng với Bộ Công thương và một số bộ ngành và tỉnh thành khác, đã "ăn đủ" với doanh nghiệp Trung Quốc đến mức khiến FTA của Việt Nam với "người đồng chí tốt" này rơi vào thảm cảnh nhập siêu kinh hoàng như thế ?

Bắt dân uống "thuốc độc".

Nếu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đang bị dư luận xã hội cáo buộc về liên đới trách nhiệm với vụ nhập hàng triệu viên thuốc ung thư giả mà có thể đã khiến nhiều bệnh nhân ung thư phải chết đến hai lần, hậu quả mà Bộ trưởng Tài Chính Đinh Tiến Dũng gây ra khi đề xuất tăng thuế VAT (giá trị gia tăng) từ 10% lên 12% từ năm 2019 cũng có thể gây tác hại ghê gớm không kém tính độc dược của thuốc ung thư giả.

Mưu đồ tăng thuế VAT lại xảy ra trong bối cảnh dân tình Việt ngày càng khốn khó trong một nền kinh tế đã rơi vào thảm trạng suy thoái đến năm thứ 10 liên tiếp, một xã hội bị acid đậm đặc bởi căn bệnh tham nhũng không còn cách gì cứu chữa. Thuế chồng thuế, chồng lên đôi vai gày guộc của người nghèo. Hàng triệu bệnh nhân, vốn đã bị các bệnh viện "bóp cổ bóp họng" và "không có tiền thì chỉ có chết", sẽ phải nuốt nước mắt vào lòng với biểu viện phí chất cao như núi…

Thói vô tâm, vô cảm và vô trách nhiệm của giới quan chức Bộ Tài chính đã tích tụ từ nhiều năm qua và mang tính hệ thống.

Ngay trước mưu đồ tăng thuế VAT, Bộ Tài chính đã tham mưu cho chính quyền âm thầm, hoặc lén lút tăng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp gấp 3-4 lần mà không thông báo trước cho dân.

Trong cơ cấu thu ngân sách quốc gia, tiền thuế sử dụng đất chiếm khoảng 9%, tương đương khoảng 100 ngàn tỷ đồng. Nếu đồng loạt tăng thuế sử dụng đất ở các tỉnh thành, ngân sách sẽ có thể "móc túi" dân gấp ít ra vài ba lần con số trăm ngàn tỷ đó.

Trong hai năm 2016 và 2017, chính phủ được tuyên xưng "liêm khiết, kiến tạo và hành động" của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phải "mộng du" với những di họa tài chính khủng khiếp để lại từ thời "phá chưa từng có" của thủ tướng đời trước là Nguyễn Tấn Dũng : tháng Ba năm 2016, một báo cáo của chính phủ gửi Quốc Hội thừa nhận : "Tổng thu ngân sách nhà nước không đủ bảo đảm nguồn chi thường xuyên và trả nợ. Toàn bộ chi đầu tư đều phải dựa vào nguồn vay nợ của chính phủ. Nợ công tăng, áp lực trả nợ lớn".

Cũng là lúc mà số thu hơn một triệu tỷ đồng của ngân sách không thể nào bù đắp cho số chi còn hơn hẳn thế, hàng chục tỷ đô la phải trả nợ nước ngoài hàng năm, cùng cơn gào thét "đòi ăn" theo thói ăn quen nhịn không được của 63 "bao tử" ở các tỉnh thành…

"Chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy"

Tăng giá và thuế má là một trong những biểu đạt cực đoan nhất trong giai đoạn cuối của một cơ chế cưỡng bức và cưỡng đoạt. Sự tồn vong của đảng cầm quyền cũng lệ thuộc không khác hơn, nếu xét trên phương diện những thiệt hại về chính trị trên trường quốc tế và ngay trong lòng dân.

Xã hội cùng dân chúng lâm vào cảnh thảm thương đọa đày – chẳng khác gì bản Tuyên Ngôn Độc Lập của Hồ Chí Minh cách đây 72 năm đã mô tả về thực dân Pháp : "chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy".

Một cán bộ thu thuế ở Sài Gòn nói toạc ra "Cứ thu thế này thì chẳng mấy chốc dân sẽ bùng".

Nếu dân Sài Gòn mà còn "bùng", dân các tỉnh khác, đặc biệt những tỉnh vùng sâu vùng xa và đầy rẫy đói nghèo – sẽ ra sao ?

Phản ánh từ nhiều người dân ở các tỉnh đói nghèo ấy đều cho biết : "Túi chẳng còn gì để nộp thuế nữa. Nếu nhà nước cứ tróc nã thì dân chỉ còn cách hoặc trốn đóng hoặc phản ứng tự vệ thôi". 

Phạm Chí Dũng

Nguồn : Người Việt, 14/01/2018

Nhà nước có bộ nào thì Đảng cộng sản Việt Nam có ban đó. Dân bị đánh thuế hai lần, sống trong tình cảnh "một cổ hai tròng".

Một cuộc đình công tại Việt Nam.

Kế hoạch tăng thuế

Trong tháng 8 vừa qua Bộ tài chánh Việt Nam đã đề nghị một số biện pháp sửa đổi liên quan đến thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế tài nguyên thiên nhiên.

Bộ tài chánh Việt Nam đã đề nghị tăng thuế giá trị gia tăng nói chung từ 10% lên 12%, dự trù bắt đầu có hiệu quả từ 2019. Thuế suất giá trị gia tăng lại có thể tăng từ 12% lên 14% vào 2021.

Một số sản phẩm cần thiết đối với các ngành nông nghiệp, y tế, giáo dục, khoa học và kỹ thuật hiện nay chịu thuế suất giá trị gia tăng 5%, sẽ phải trả 6% trong tương lai. Phân bón, dụng cụ nông nghiệp, và tàu đánh cá ngoài khơi cũng sẽ phải trả thuế giá trị gia tăng thay vì hoàn toàn được miễn thuế như hiện nay.

Theo đề nghị của Bộ tài chánh, xe tải mui trần sẽ phải trả thuế tiêu thụ đặc biệt cao hơn. Thuế suất 15% sẽ áp dụng cho xe có xylanh lên đến 2.500 phân khối, 20% cho xe có đến 3.000 phân khối và 30% cho các xe lớn hơn. Những gói thuốc lá gồm 12 điếu sẽ phải trả thuế suất tiêu thụ đặc biệt 75% kể từ 2019 và tất cả các gói thuốc lá sẽ phải trả thêm VND 1.000 kể từ 2020. Nước ngọt hiện nay được miễn thuế, nhưng kể từ 2019 sẽ phải chịu thuế suất tiêu thụ đặc biệt là 10%.

(Chart : Nguyễn Quốc Khải)

Cũng theo đề nghị của Bộ tài chánh, thuế bảo vệ môi trường được dự trù tăng từ 3.000 VND/lít xăng dầu lên đến VND 8.000/lít. Đối với tài nguyên, thuế suất đã được tu chính vào 2015 và đã có hiệu lực từ 01/07/2016. Tuy nhiên tài nguyên có khung giá tính thuế mới bắt đầu có hiệu lực kề từ 01/07/2017.

Doanh nghiệp tiếp tục được hưởng thuế suất thuận lợi. Thật vậy hiện nay các doanh nghiệp chịu thuế suất thu nhập giảm xuống còn 20%, so với 32% trước đây. Theo đề nghị của Bộ tài chánh, thuế suất thu nhập doanh nghiệp mới 15% sẽ áp dụng cho các công ty nhỏ và trung bình có thu nhập hàng năm dưới 3 tỷ VND, và 17% cho các công ty có thu nhập hàng năm trong khoảng từ 3 tỷ VND–50 tỷ VND.

Hiện tại, thuế thu nhập cá nhân là 5% áp dụng cho những người có thu nhập hàng tháng từ 5 triệu VND trở xuống và 10% cho 5 triệu VND kế tiếp. Trong tương lai thuế thu nhập cá nhân là 5% sẽ áp dụng cho những ai có thu nhập hàng tháng từ 10 triệu VND trở xuống.

Tóm lại, Bộ tài chánh đề nghị tăng thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đồng thời giảm thuế thu nhập cho doanh nghiệp và cá nhân. Mục đích chính của những biện pháp này là để giảm ngân sách quốc gia thiếu hụt và nợ công.

Ngân sách quốc gia thiếu hụt

Ông Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng tài chánh, từng tuyên bố rằng "Điều hành ngân sách như đi trên dây". Thật vậy, Việt Nam đang gặp phải vấn đề ngân sách thiếu hụt trong nhiều năm qua và tương lai cũng không được sáng sủa. Theo thống kê của Quỹ tiền tệ quốc tế (International Monetary Fund – IMF), ngân sách nhà nước thiếu hụt tăng từ 22,1 ngàn tỷ VND (5% GDP) vào năm 2000 lên đến 293 ngàn tỷ VND (6,5% GDP) vào năm 2016. Trong khi đó, nhà nước ấn định mức ngân sách thiếu hụt không được quá 3,5% vào năm 2020. Kể từ năm 2000 đến nay, năm nào ngân sách cũng bội chi. Theo dự đoán, ngân sách tiếp tục thiếu hụt vào những năm 2017-2018.

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (Institute of South East Asian Studies) tại Singapore, nhận định rằng chi phí về hành chánh, an sinh xã hội, lương bổng, đặc biệt an ninh và quốc phòng đã gia tăng đáng kể trong nhiều năm qua. Đây là nguyên nhân chính làm cho ngân sách thiếu hụt. Ngoài ra, Việt Nam còn phải trả tiền lời và vốn trên những món nợ công. Riêng tiền lời phải trả là 95 ngàn tỷ VND cho năm 2016 và 99 ngàn tỷ VND và 126 ngàn tỷ VND lần lượt cho các năm 2017 và 2018 theo dự đoán.

Khoảng 98% nợ nước ngoài của Việt Nam trong những năm gần đây xuất phát từ nguồn Viện trợ phát triển chính thức (Official Development Assistance - ODA) với lãi suất rất thấp khoảng 1% và thời gian hoàn trả nợ từ 15 – 40 năm. Trong số món nợ ODA, thông thường có ít nhất 25% là số tiền viện trợ không phải hoàn trả. Nay Việt Nam không còn được vay từ nguồn ODA nữa. Khi được xếp vào hạng các nước có thu nhập trung bình (middle income), Việt Nam phải trả tiền lời cao hơn và thời gian đáo nợ ngắn hơn.

Thu nhập cho ngân sách quốc gia của Việt Nam có gia tăng nhờ kinh tế phát triển khoảng trên 6% mỗi năm nhưng không bắt kịp chi phí. Thu nhập về thuế từ 32,8 ngàn tỷ VND vào năm 2005 tăng gấp 23 lần lên đến 761 ngàn tỷ VND vào năm 2016. Tuy nhiên thu nhập về dầu thô đã giảm xuống một cách đáng kể. Vào năm 2012 Việt Nam xuất cảng một số lượng dầu trị giá 125 ngàn tỷ VND khi giá dầu thô (Brent crude) còn trên 100 USD/thùng. Nay con số này xuống chỉ còn 55 ngàn tỷ VND vào 2016 và ước tính tiếp tục đi xuống tới khoảng 40 ngàn tỷ VND trong hai năm tới 2017-2018 vì giá dầu thô trên thị trường quốc tế tiếp tục ở mức thấp. Trong 4 tháng vừa qua, giá dầu thô (Brent crude) ở trong khoảng 48 USD- 54,2 USD/thùng. Khoản tiền viện trợ không phải hoàn trả cũng giảm từ 10 ngàn tỷ VND vào năm 2012 xuống còn 3 ngàn tỷ vào năm 2016. Ngoài ra, theo báo cáo của Ngân hàng thế giới về kinh tế Việt Nam vào tháng 7/2017, ngân sách nhà nước mất một số thu nhập vì việc hủy bỏ thuế nhập cảng (import tariff) qua những hiệp định thương mại tự do.

Nợ công gia tăng

Theo báo cáo của mạng tin tài chánh The Economist, tổng số nợ công của Việt Nam tính đến ngày 16/7/2017 là 94,854 tỷ USD, khoảng 1.039 USD mỗi đầu người. Nợ công của Việt Nam gia tăng liên tục trong nhiều năm qua, tương đương với 36% của tổng sản phẩm nội địa (gross domestic product – GDP) vào năm 2001. Con số này lên tới 62,4% vào năm 2016. IMF dự đoán nợ công của Việt Nam sẽ là 63,3% và 64,3% so với GDP vào 2017 và 2018 trong khi đó nhà nước giới hạn mức nợ công vào 2020 là 65% của GDP. Từ 2010 đến 2015, mức tăng trưởng của GDP trung bình là 5,9%. Trong khi nợ công tăng trung bình hàng năm gấp 2-3 lần GDP.

Dự đoán của Ngân hàng thế giới còn bi thảm hơn. Theo đó nợ công có thể gia tăng đến 65.4% của GDP vào năm 2022. Tuy nhiên nếu bội chi ngân sách không giảm và tiếp tục ở mức độ của năm 2017, nợ công có thể gia tăng đến 70,1% của GDP vào 2022 tức là vượt xa mức cao tối đa. Ngoài điều kiện bội chi ngân sách vừa kể, nếu có thêm thay đổi lớn về lãi suất trên thị trường tài chánh quốc tế vào 2018, nợ công của Việt Nam có thể lên đến 74% của GDP vào 2022. Nhiều quốc gia cả giầu lẫn nghèo đều vay nợ ít hay nhiều để phát triển. Đối với Việt Nam tỉ lệ nợ công/GDP an toàn không thể quá 40%.

Ông Bộ trưởng tài chánh Đinh Tiến Dũng trong buổi nói chuyện với Quốc hội ngày 25/5/2017 cho biết rằng nợ công tăng nhanh như vậy là vì quản trị và sử dụng các món nợ yếu kém. Ông cũng nói thêm rằng một số cơ sở không có khả năng trả nợ khiến nhà nước phải lãnh chịu vì đã đứng ra bảo lãnh những món nợ này.

Khi nợ công lên cao, nhà nước sẽ phải bỏ ra những số tiền rất lớn để trả tiền lời hàng tháng. Do đó, ngân sách sẽ tiếp tục thiếu hụt, không có nhiều tiền để đầu tư vào những dự án phát triển kinh tế, mua võ khí cho quốc phòng.

(Chart : Nguyễn Quốc Khải)

Theo định nghĩa của Quỹ tiền tệ quốc tế và Ngân hàng thế giới, nợ công bao gồm nợ trực tiếp bởi nhà nước (trung ương và đia phương) và những món nợ được chính phủ bảo đảm (public and publicly guaranteed debt - PPG). PPG có hai phần : quốc nội và quốc ngoại. Theo định nghĩa của chính phủ Việt Nam, nợ công không bao gồm nợ bởi Ngân hàng trung ương, công ty quốc doanh và những cơ sở do nhà nước quản trị. Một số tài liệu nghiên cứu ở trong nước chỉ đề cập đến nợ công của chính phủ trung ương.

Giải pháp

Nợ công và thiếu hụt ngân sách nhà nước là hai khía cạnh của một vấn đề chung là tài chánh quốc gia. Chánh phủ Việt Nam dự tù tăng thuế giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, và thuế bảo vệ môi trường để bù vào bội chi ngân sách khoảng 450.000 tỷ VND. Biện pháp tăng thuế bị chống đối mạnh mẽ. Ông Nguyễn Sinh Hùng, khi còn là chủ tịch Quốc hội, cũng đã phải tuyên bố rằng đất nước lúc này không phải là lúc để tăng thuế. Việc dự trù tăng thuế môi trường từ 3.000 VND /lít xăng dầu lên đến 8.000 VND /lít bị dân chúng chỉ trích nặng nề vì giá xăng dầu ở Việt Nam đã quá cao so với thu nhập của người dân và so với các quốc gia trong vùng. Cuộc phỏng vấn của Đài Tự Do Á Châu (RFA) phổ biến vào ngày 18/4/2017 cho thấy một số chuyên gia kinh tế được tiếp xúc đều cho rằng tăng thuế xăng dầu quá mức chịu đựng của dân chúng và nền kinh tế. Người dân còn tố cáo rằng nhà nước tăng thuế môi trường nhưng không phải là để bảo vệ môi trường mà là để lấy tiền lấp vào lỗ trống trong ngân sách.

Tiến sĩ Vũ Thanh Tự Anh, một nhà nghiên cứu tại Harvard Kennedy School đồng thời là giám đốc nghiên cứu của Fulbright Economics Teaching Program tại Việt Nam, cho rằng không thể giải quyết tình trạng nợ công gia tăng và ngân sách thiếu hụt giản dị bằng cách bắt dân trả thuế thêm. Thuế giá trị gia tăng "không có mắt", không phân biệt giầu nghèo. Mọi người tiêu thụ phải trả cùng một thuế suất. Do đó, người ta gọi giá trị gia tăng là thuế lũy thoái (regressive tax) thay vì lũy tiến (progressive tax). Nghĩa là nó làm tổn hại người nghèo nhiều hơn người giầu. Nhà nước không thể cứ chi tiêu bừa bãi, để cho cán bộ đục khoét tài sản quốc gia, rồi bắt dân è cổ ra chịu.

Biện pháp hữu hiệu hơn cả là cải tổ việc quản trị và sử dụng các món nợ vì đây là nguyên nhân to lớn góp phần vào nợ công gia tăng. Những công ty quốc doanh thua lỗ triền miên là những thí dụ điển hình. Vụ Trịnh Xuân Thanh làm thất thoát ngân quỹ của Tổng công ty Xây Lắp Dầu Khí Việt Nam 3.300 tỷ VND rồi trốn qua Đức đã thu hút sự chú ý của những nhà đầu tư quốc tế về tình trạng tham nhũng tại các công ty quốc doanh ở Việt Nam.

Khối tài sản đang nằm trong tay của các công ty quốc doanh ở Việt Nam trị giá khoảng 300 tỷ USD. Nếu những công ty này hoạt động hữu hiệu đã mang lại nguồn tài chánh và kỹ thuật để phát triển đất nước. Nhưng kết quả trái ngược. Kế hoạch cải tổ khu vực quốc doanh qua việc cổ phần hóa đã tiến hành trong vài thập niên, nhưng chưa đạt được tiến bộ đáng kể. Những công ty quốc doanh vẫn tiếp tục nhận được nguồn tài trợ với những điều kiện ưu đãi so với các công ty tư nhân. Gần đây số một luật lệ được thiết lập để giảm bớt sự can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế, ngăn cấm khu quốc doanh đầu tư vào những khu vực không phải là cốt lõi, ngăn chặn việc ăn cắp tài sản, và xúc tiến nhanh chóng việc tư nhân hóa một số công ty quốc doanh lớn.

Bộ tài chánh sẽ thâu về được khoảng 4 tỷ Mỹ kim khi hoàn tất việc bán 10 công ty bao gồm Công ty cổ phần Sữa Việt Nam, Công ty Đầu tư và phát triển công nghệ FPT, Công ty cổ phần Viễn thông FPT, Bảo hiểm Bảo Minh, Công ty Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam, Công ty nhựa Tiền Phong, Công ty nhựa Bình Minh, Công ty Đầu tư và phát triển hạ tầng Việt Nam, Công ty cổ phần Cơ khí khoáng sản Hà Giang, Công ty xuất nhập khẩu Sa Giang có thể mang về 3 tỷ Mỹ kim. Những dự định tương tự đang được sắp xếp.

Tư nhân hóa khu vực quốc doanh sẽ chấm dứt sự hoang phí tài nguyên quốc gia và mang lại một số tiền lớn lao cho ngân sách và bù đắp vào bội chi ngân sách. Để việc cải tổ khu vực quốc doanh nhanh chóng và hữu hiệu, biện pháp cổ phần hóa cần đi đôi với việc cải tổ ban quản trị của các công ty chưa thể giái vốn 100%. Nếu không, các nhà đầu tư sẽ không tin tưởng để bỏ vốn vào.

Chính Đảng cộng sản Việt Nam với bốn triệu đảng viên là một gánh nặng lớn lao cho ngân sách quốc gia vì tất cả mọi chi phí cùa cộng sản Việt Nam đều được trang trải bởi ngân sách quốc gia, từ lương bổng cho đến các cơ sở và hoạt động của Đảng cộng sản Việt Nam. Theo số liệu của Bộ tài chánh Việt Nam, ngân sách của nhà nước đã dành cho Văn phòng trung ương Đảng cộng sản Việt Nam 11,8 ngàn tỷ VND từ 2006-2015 (không kể năm 2009 vì không có số liệu), hơn cả Văn Phòng Quốc Hội (9,1 ngàn tỷ VND), Văn phòng chính phủ (6,3 ngàn tỷ VND), và Văn phòng chủ tịch nước (1,0 ngàn tỷ VND). Ngân sách dành cho Văn Phòng Trung Ương Đảng cộng sản Việt Nam chiếm 41,8% trong tổng ngân sách dành cho bốn cơ quan này trong thời gian chín năm. Xin nhấn mạnh một điều ở đây rằng ngoài Văn phòng trung ương còn các văn phòng thành ủy, tỉnh ủy, huyện ủy. Dưới đó có đảng ủy xã/phường/thị trấn theo tổ chức của Đàng cộng sản Việt Nam.

Hơn thế nữa ngân sách quốc gia còn tài trợ cho những tổ chức chính trị dưới hình thức các tổ chức ngoại vi và các tổ chức xã hội dân sự trá hình của Đảng cộng sản Việt Nam, đặc biệt Mặt trận Tổ quốc, Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao Động Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội nông dân Việt Nam, và Hội cựu chiến binh. Sáu tổ chức này liên hệ mật thiết với Đảng cộng sản Việt Nam, nhận được 1,5 ngàn tỷ VND trong năm 2016 từ ngân sách nhà nước. Riêng việc quản lý Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh chi tiêu mất 318,7 tỷ VND trong năm 2016.

Trên thực tế, dân vừa đóng thuế cho nhà nước vừa đóng thuế cho Đảng cộng sản Việt Nam. Ông Nguyễn An Dân, tác giả bài báo "Đảng cộng sản Việt Nam sẽ lấy tiền đâu để chi tiêu" trên mạng của "Tin Tức Hàng Ngày" gọi tình trạng này là "một cổ hai tròng". Nhà nước có bộ nào thì Đảng cộng sản Việt Nam có ban đó. Những nhà tài trợ quốc tế thường xuyên gây áp lực để tách Đảng cộng sản Việt Nam ra khỏi ngân sách quốc gia. Nếu điều này tạm thời chưa thể thực hiện được thì một giải pháp thực tiễn cần áp dụng ngay là sát nhập cơ quan đảng vào nhà nước. Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp cho biết rằng thí nghiệm này đã thực hiện tại tỉnh Quảng Ninh có tên gọi là "nhất thể hóa cơ quan đảng và chính quyền".

Kết luận

Trên nguyên tắc có bốn biện pháp để giải quyết ngân sách thiếu hụt (1) tăng thuế ; (2) giảm chi tiêu ; (3) phát triển kinh tế ; và (4) biện pháp hỗn hợp. Giải pháp (4) hỗn hợp giữa (2) và (3) xem ra thích hợp nhất đối với tình hình Việt Nam hiện nay.

Tăng thuế làm người nghèo thiệt thòi một cách bất công, làm tăng lạm phát, cản trở việc phát triển kinh tế, và có thể làm cho ngân sách bội chi và nợ công rơi vào vòng luẩn quẩn. Hơn bao giờ hết, để phải đương đầu với ngoại xâm, Việt Nam phải xây dựng sức mạnh kinh tế để có sức mạnh quân sự. Phải đẩy mạnh xuất cảng mới có tiền mua võ khí. Một chiếc tầu ngầm lớp Kilo của Nga trị giá 300 USD-400 triệu USD.

Giảm chi tiêu là một giải pháp hơp lý và khả thi. Nó sẽ không những không cản trở mà trái lại còn giúp phát triển kinh tế. Cổ phần hóa những công ty quốc doanh, ngoại trừ một số ít cần nhà nước quản trị vì lý do an ninh và quốc phòng. Nhà nước không cần phải lo việc sản xuất giấy, quần áo, thực phẩm, bia và rượu, nước ngọt, nhựa, cao su, bảo hiểm, khai thác khoáng sản… Giải thể những công ty quốc doanh thua lỗ. Biện pháp này còn có tác dụng tích cực cho kinh tế phát triển.

Loại bỏ hay sát nhập các cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam cùng có nhiệm vụ giống nhự các bộ vào guồng máy nhà nước cũng sẽ tiết kiệm rất nhiều cho ngân sách. Giảm bớt số nhân viên đồng loạt cho tất cả các bộ trong guồng máy chính quyền dân sự và công an khoảng 10% – 20% trong vòng năm năm. Đây không phải là một giải pháp mới lạ. Nhiều quốc gia đã áp dụng như Canada vào thập niên 1990. Đối với Việt Nam, những chi phí thường xuyên hàng năm như hành chánh, lương bổng, an sinh xã hội, an ninh, và quốc phòng tăng rất nhanh trong vài năm qua. Những chi phí này chiếm khoảng 66,3% trên tổng chi phí của ngân sách nhà nước Việt Nam vào 2016, so với 18.7% trả tiền lời, và 15,0% chi phí đầu tư theo số liệu của Bộ tài chánh Việt Nam. Chi phí thường xuyên hàng năm là một yếu tố quan trọng nhất làm ngân sách thiếu hụt. Việt Nam cần phải sáng suốt và cương quyết thực hiện biện pháp này vì tình hình đất nước nguy ngập bị ngoại xâm đe dọa, giặc đã ở ngoài ngõ rồi, không cho phép chính quyền chần chừ được.

Tất cả những phần cần phải giảm chi kể trên đều là gánh nặng cho quốc gia, không nằm cho khu vực sản xuất. Cho nên biện pháp giảm chi này sẽ không làm kinh tế thoái hóa mà trái lại còn giúp cho nhà nước giảm được mất mát vì thua lỗ và giải tỏa được nguồn tài chánh để dành cho việc phát triển. Những biện pháp cải tổ kinh tế và cấu trúc chính quyền tích cực kể trên sẽ tạo thêm sự tín cậy vào nền kinh tế và sẽ khuyên khích đầu tư nước ngoài.

Một ảnh hưởng tích cực của việc ngân sách thiếu hụt dai dẳng và nghiêm trọng và nợ công tăng nhanh là nhà cầm quyền Việt Nam thấy đã đến lúc phải cải tổ sâu rộng cấu trúc của guồng máy chính quyền và kiểm soát nghiêm chỉnh chi tiêu cùa Đảng cộng sản Việt Nam, không thể trao cho khu vực nhà nước yếu kém đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường.

Nguyễn Quốc Khải

Nguồn : VOA, 23/09/2017

Tài liệu tham khảo :

1. ADB, "Vietnam : Macroeconomic and Debt Sustainability Assessment", 2010.

2. IMF, "Joint Bank – IMF Debt Sustainability Framework for Low-Income Countries", April 14, 2017.

3. IMF, "Vietnam – Staff report for the 2017 Article IV Consultation – Informational Annex", May 23, 2017.

4. Intellasia, "Fiscal Discipline Indispensable to Close Vietnam’s Budget Deficit", July 1, 2017.

5. Kính Hòa, "Đảng cộng sản Việt Nam Xài Ngân Sách Quốc Gia Như Thế Nào ?", RFA, 26/3/2015.

6. Le Hong Hiep, "Growing Fiscal Deficit Presents a Major Risk for Vietnam", ISEAS, July 2016.

7. PWC, "Vietnam Pocket Tax Book 2016", March 2016.

8. Vu Thanh Tu Anh, "The Tax Debate : Why Raising VAT in Vietnam is just a Bad Idea", Việt NamExpress International, September 2, 2017.

9. World Bank, "Taking stock, an Update on Vietnam’s Recent Economic Developments", July 2017

Tư duy đánh thuế (VnExpress, 18/09/2017)

"Em phải làm gì bây giờ, hay em rút tiền mua nhà ra ?". 

Bạn tôi gọi điện chiều chủ nhật, khi mặt báo nào cũng có cụm từ "đánh thuế lãi tiết kiệm".

Đánh thuế tiền tiết kiệm - đề xuất không vì người dân

Sau khi bán một căn nhà ở Hà Nội, được hơn 6 tỷ đồng, cô chia ra 3 phần gửi tiết kiệm tại ba ngân hàng khác nhau. Hai phần ba số tiền để dành cho một căn hộ cao cấp tại quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ nhận nhà vào 2019. Hiện tiến độ đóng tiền cho căn hộ khoảng 50% nên một nửa "căn hộ" vẫn đang gửi trong ngân hàng.

Những người "làm thuế" ở Việt Nam chẳng xa lạ gì với ý tưởng đánh thuế lên lãi suất tiền gửi tiết kiệm. Cách đây hơn 10 năm, khi bà Nguyễn Thị Cúc còn làm phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, trong cái trụ sở cục thuế cũ ở Lò Đúc, bà đã chia sẻ với tôi rằng việc đánh thuế tiền gửi tiết kiệm đã được chính phủ, một số đại biểu quốc hội đả động đến và thảo luận rất kỹ từ lâu. Nhưng ý tưởng này không thể áp dụng vì nước ta chưa có đủ các điều kiện của một hệ sinh thái thuế hoàn chỉnh.

Hệ sinh thái đó thực chất là hạ tầng công cụ để có thể thu thuế đúng, chính xác, kịp thời và đầy đủ của tất cả các tổ chức, cá nhân trong xã hội mà không gây bất công bằng hay các hệ lụy chính sách.

Ví dụ, đó là một môi trường có sự giảm thiểu việc dùng tiền mặt. Thay vào đó là hạ tầng thanh toán mà các giao dịch đều phải đi qua, nhà nước do đó có dữ liệu đầy đủ về việc một ngày có bao nhiêu đồng từ túi trái người dân qua túi phải. Hay chỉ "enter" cái tên là hiện ra đồng nào ra, đồng nào vào trong ví của anh. Đó là một hệ thống thu thuế trách nhiệm, không dồn cái khó cái khổ lên vai người dân. 

Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần không đồng tình với ý kiến thu thuế tiền gửi tiết kiệm. Và họ có cái lý của mình. Vốn tín dụng từ các ngân hàng vẫn là dòng máu chính nuôi nền kinh tế, luôn chiếm 80-90% vốn đầu tư của các tổ chức, doanh nghiệp. Vốn ấy từ đâu ra ? Từ tiền gửi của dân chúng. Tức có thể nói, GDP chúng ta có được nhờ phần rất quan trọng từ tiền gửi của dân.

Sâu xa hơn, vì sao chúng ta may mắn có "mỏ vàng tiết kiệm" dồi dào trong nhiều năm qua ? Là nhờ thói quen tiết kiệm đặc trưng của người Việt Nam. 

Nhờ tính tiết kiệm, mà thực ra là hệ quả của một nền văn hóa lịch sử nhiều thăng trầm, chiến tranh và thiên tai đã khiến Việt Nam lọt vào danh sách top 15 những quốc gia có tỷ lệ tiết kiệm của dân chúng cao nhất toàn cầu theo các báo cáo kinh tế của Ngân hàng Thế giới nhiều năm liền. 

Các chuyên gia của World Bank cũng chỉ ra rằng chính nền tảng tiết kiệm là bộ đệm quan trọng giúp nền kinh tế không đổ vỡ trong những tình huống khó khăn.

Giờ đây, nếu ta đòi đánh thuế tiền lãi tiết kiệm, thì ai cũng hiểu hệ lụy đầu tiên là người dân sẽ rút bớt tiền ra khỏi ngân hàng, hoặc may mắn nhất là họ… không rút ra nhưng không gửi thêm tiền vào các nhà băng.

Ngân hàng chỉ sống khi có tiền chạy qua. Thu nhập của nhà băng giảm, hoặc chi phí của nhà băng tăng lên vì thuế tiền lãi tiết kiệm. Cả hai điều này đều khiến tiền thuế nhà băng đóng cho Bộ Tài chính giảm đi. Tức, mong muốn tăng thu của Bộ Tài chính không thành.

Nếu người dân rút tiết kiệm khỏi nhà băng, họ sẽ tìm chỗ "gửi" khác. Những kênh có khả năng sinh lời không chính thức nhưng không bị pháp luật cấm chính là cho vay cá nhân lẫn nhau (bộ luật Dân sự đã cho phép) ; cho vay quay vòng lẫn nhau, chính là hình thức chơi hụi ; tham gia cho doanh nghiệp vay qua các kênh tự phát để có lãi suất cao hơn ngân hàng trả, chính là tín dụng đen… Không gửi ngân hàng, anh sẽ làm việc khác để có lời. Tức là sẽ có những biến tướng của tín dụng cá nhân, tiết kiệm mà nó bóp méo, cản trở sự hình thành một hệ thống tài chính minh bạch. Làm loang rộng hơn vùng tối - vùng khó kiểm soát của nền kinh tế. Tất nhiên, người dân hứng chịu nhiều rủi ro hơn khi đem tiền cất trong vùng tối này.

Và rồi, lựa chọn không mong muốn nhất của chúng ta, là người có tiền đổi Việt NamD thành "đô" gửi ra nước ngoài. Ví dụ, ở ngay một số nước Châu Á quanh Việt Nam, người nước ngoài dễ dàng mở tài khoản tiết kiệm hợp pháp chỉ với cuốn hộ chiếu và tối thiếu 200.000 USD, tương đương với 4,5 tỷ đồng. Khi đó, con số 6 tỷ USD chuyển ra nước ngoài của Việt Nam mỗi năm như một thống kê gần đây liệu có còn gây ấn tượng ?

Và quan trọng hơn mục tiêu lớn nhất của chính phủ là tăng trưởng GDP sẽ bị lung lay.

Nhìn rộng ra, những đề xuất thu thuế căn nhà thứ hai, áp thuế tiền lãi tiết kiệm, tăng thuế VAT… là những mảnh ghép rời rạc, dễ bào mòn niềm tin dù nó có được thực thi hay trì hoãn vào phút chót. Những người đề xuất nói rằng nó đi đúng thông lệ quốc tế. Nhưng trong bối cảnh Việt Nam, khi thể chế chưa hoàn thiện và vùng "kinh tế xám" vẫn loang rộng, nơi người dân sẵn sàng đặt "chơi hụi" lên bàn cân cùng "tiết kiệm ngân hàng", có hơn một "thông lệ" để cân nhắc.

Ông Hồ Quốc Tuấn, một giảng viên đại học tại Anh, khi mô tả về một chính sách áp thuế sai thời điểm, đã gọi đó là hành động "lấy đi tiền của người nghèo khi họ cần chúng nhất".

Hồng Phúc

**********************

Ma trận thuế (TBKTSG, 16/09/2017)

Doanh nghiệp Việt Nam nằm trong ma trận các quy định về thuế khi cơ quan quản lý liên tục có đề xuất sửa luật.

Phân bón, thức ăn chăn nuôi vốn không chịu thuế đang được đề xuất chuyển sang đối tượng chịu thuế GTGT với thuế suất 5%. Ảnh : LÊ HOÀNG VŨ

Chuyện thuế giá trị gia tăng đối với các mặt hàng phân bón, thức ăn chăn nuôi là một ví dụ. Trong báo cáo định hướng sửa đổi, bổ sung năm luật thuế mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến để hoàn thiện trình Chính phủ, cơ quan này đề xuất chuyển mặt hàng phân bón, thức ăn chăn nuôi vốn không chịu thuế sang đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng với thuế suất 5%. Mục tiêu là để các doanh nghiệp sản xuất phân bón, thức ăn chăn nuôi được khấu trừ và hoàn thuế giá trị gia tăng, tháo gỡ khó khăn phải gánh chịu suốt gần ba năm qua khi thực hiện khoản 3a, điều 5, Luật thuế giá trị gia tăng từ đầu năm 2015. Theo quy định trên, các mặt hàng này không chịu thuế giá trị gia tăng nên doanh nghiệp không được kê khai, khấu trừ và hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào, phải tính vào chi phí sản phẩm, đẩy giá thành tăng và lợi nhuận giảm, gây bất lợi trong cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu cùng loại.

Đây là tin tạm vui với các doanh nghiệp trong ngành vì cuối cùng thì những tiếng thở than của họ đã được cơ quan chức năng ghi nhận và đồng ý sửa đổi. Trước đó, họ kiến nghị "được" chịu thuế giá trị gia tăng 5% trở lại như trước khi Luật Thuế giá trị gia tăng (Luật 71/2014/QH13) có hiệu lực hoặc chịu thuế 0% để được khấu trừ, hoàn thuế nhưng đều bị từ chối. Chẳng hạn, tại Công văn 3637/BTC-CST ngày 18-3-2016 trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính lý giải rằng chính sách phân bón không chịu thuế giá trị gia tăng phù hợp với thực tế, thông lệ quốc tế, đã góp phần giảm giá mua cho người nông dân. Bởi lẽ, phân bón không chịu thuế ở tất cả các khâu nhập khẩu, sản xuất, bán buôn và bán lẻ. Khi không chịu thuế, giá bán của thương nhân không có thuế giá trị gia tăng, người nông dân được giảm giá. Trong khi đó, giá bán của doanh nghiệp sản xuất phân bón khi không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào ở khâu sản xuất lại tăng ở mức 0,71% so với trước đó.

Lần này, nếu đề xuất mới nhất của Bộ Tài chính được Quốc hội thông qua và áp dụng từ đầu năm 2019 thì thêm một lần nữa, trong vòng bốn năm, chính sách thuế giá trị gia tăng với phân bón, thức ăn chăn nuôi... lại thay đổi và trở về trạng thái cũ.

Câu chuyện về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với trường hợp có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa khấu trừ hết lũy kế 12 tháng hoặc bốn quí liên tục là một ví dụ khác.

Ngày 6/4/2016, trên cơ sở đề xuất của Bộ Tài chính, Quốc hội đã thông qua Luật số 106/2016/QH13 với một điều khoản được sửa đổi như sau : "Cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế nếu có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ hết trong tháng hoặc trong quí thì được khấu trừ vào kỳ tiếp theo". Quy định như vậy, theo Bộ Tài chính, là để phù hợp với bản chất của thuế giá trị gia tăng (thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng). Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/7/2016. Vậy nhưng, sau một năm áp dụng, cũng chính Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định này. Theo đó, doanh nghiệp sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế giá trị gia tăng 5% nếu có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ hết sau 12 tháng hoặc bốn quí thì được hoàn thuế giá trị gia tăng. Cơ sở của đề xuất này là nhằm giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp (lâu nay không được hoàn thuế nên số thuế đầu vào phải tính vào chi phí, phải ứng vốn để nộp thuế), phù hợp với bản chất của thuế giá trị gia tăng...

Bỏ chuyện hợp lý hay không hợp lý của những đề xuất kể trên sang một bên, chỉ nói về chuyện liên tục điều chỉnh, bổ sung các quy định trong luật, cũng đủ thấy chính sách thuế với doanh nghiệp thay đổi nhanh chóng ra sao. Nói như chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan là thực tế này cho thấy tính bất ổn của luật pháp. Hậu quả là doanh nghiệp, người dân rơi vào một ma trận văn bản thuế và khó lòng mà theo kịp.

Chuyện không theo kịp, rất dễ thấy, không chỉ với người nộp thuế mà cả với những người thực thi chuyện thu thuế. Cứ theo dõi mục "văn bản mới" trên trang web của Tổng cục Thuế hay cục thuế tỉnh, thành nào đó là phần nào hiểu được vấn đề. Mỗi ngày, các cơ quan này phát hành cả tá công văn để trả lời thắc mắc, hướng dẫn việc thực hiện cho các đơn vị trực thuộc, các doanh nghiệp. Câu trả lời bao giờ cũng là căn cứ luật này, nghị định kia thì thực hiện như thế này. Nghĩa là, quy định thì có sẵn. Nhưng việc thực hiện lại có vẻ rất lúng túng và khó tuân thủ.

Câu hỏi đặt ra là, một văn bản quy phạm pháp luật trước khi ban hành đều qua một quy trình lấy ý kiến góp ý, thảo luận, bàn bạc... mà sao lại có tình trạng "đẽo cày giữa đường" như kiểu thuế suất thuế giá trị gia tăng với phân bón, thức ăn chăn nuôi kể trên ? Câu trả lời là có rất nhiều lý do, từ rất nhiều phía mà báo chí đã tốn không ít giấy mực. Chẳng hạn như chuyện xây dựng chính sách nằm trong tay chính cơ quan hành pháp nên trong rất nhiều trường hợp, các quy định thường theo hướng làm sao dễ nhất cho người quản lý. Đó là chưa kể người xây dựng chính sách được đánh giá là "ngồi phòng máy lạnh", xa rời thực tế. Những nguyên tắc về thực hiện báo cáo đánh giá tác động thường bị bỏ qua, ví dụ như chuyện đáng lẽ phải để một cơ quan độc lập đánh giá thì lại do cơ quan xây dựng chính sách tự làm (như dự án một luật sửa năm luật thuế của Bộ Tài chính hiện tại). Bản thân đối tượng chịu tác động của chính sách thì thường không quan tâm đến việc góp ý vì quá bận làm ăn kinh doanh hoặc có nói nhưng không được ghi nhận. Bên cạnh đó, quan trọng không kém là năng lực của các thành viên trong cơ quan hành pháp...

Rõ ràng, để hạn chế được tình trạng ma trận thuế, có rất nhiều việc phải làm từ rất nhiều bên. Trong đó, sự chủ động lên tiếng của chủ doanh nghiệp, phản biện của chuyên gia, năng lực và sự công tâm của các cơ quan truyền thông, có ý nghĩa không nhỏ. Ma trận thuế không còn thì doanh nghiệp mới chuyên tâm sản xuất kinh doanh, tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, đóng nhiều thuế cho ngân sách. Đây là sự đảm bảo số thu bền vững, chắc chắn hơn rất nhiều lần những đề xuất tăng thuế mà cơ quan quản lý đang làm hiện nay.

Minh Tâm

**********************

Dân Việt Nam ‘phải è cổ’ vì thuế nặng (Người Việt, 16/09/2017)

Luật sư Trần Vũ Hải dẫn một link bài về việc chính quyền Hà Nội sửa năm luật thuế, nhưng theo ông, "thực chất chủ yếu để thêm thuế, tăng thuế".

Mạng xã hội xôn xao khi báo chí Việt Nam dẫn lời Thứ Trưởng Tài Chính Vũ Thị Mai nói : "Tăng thuế VAT không ảnh hưởng tới người nghèo". (Hình : Báo Pháp Luật TP.HCM)

Ông Hải cũng bình luận : "Trong khi (người ta) không thấy bàn gì về việc giảm bớt các khoản chi vô bổ, lãng phí hay không kiểm soát được, thậm chí mất công bằng ! Nói tóm lại, (nhà nước) thiếu tiền ngân sách và trả nợ công, nên dân và doanh nghiệp phải è cổ ra nhé, kêu ca cũng chỉ cho có vẻ ‘dân chủ’ thôi !"

Ông cũng đưa ra lời kêu gọi : "Mạng xã hội cần lên tiếng mạnh mẽ những sắc thuế và cách quản lý thuế vô lý, cản trở phát triển và đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp bất lợi đến những người nghèo, người thu nhập thấp, những doanh nghiệp nhỏ ! Và cách chi tiêu vô tội vạ cho bộ máy tầng tầng lớp lớp, quan liêu và hiệu quả thấp, thậm chí nhiều ‘đầy tớ’ lấy bắt nạt dân và doanh nghiệp làm ‘lẽ sống.’"

Cũng liên quan đến việc chính quyền tăng thu nhắm vào doanh nghiệp, nhà báo Vũ Kim Hạnh, cựu tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, viết hôm 16 tháng Chín : "Chiều qua, mình đi Phan Thiết dự cuộc họp của một hội đồng tư vấn kinh tế. Tại cuộc họp, mình có nhắc và nhiều người cũng bày tỏ âu lo về việc nhà nước sắp tăng thu của doanh nghiệp nhiều khoản tiền : Bảo hiểm xã hội thu đủ theo thu nhập thật từ năm 2018, phí công đoàn 2%…, (việc này) đang khiến các chủ doanh nghiệp thực sự lo sốt vó. Và lại nghĩ đến cách mạng công nghiệp 4.0 mà hiệu ứng đầu tiên là nhiều doanh nghiệp sẽ sử dụng dàn robot thay công nhân".

Cùng thời điểm, báo điện tử VnExpress dẫn lời Luật sư Trương Thanh Đức, công ty Luật Basico, cho rằng thu nhập từ tiết kiệm mà tới vài trăm triệu đồng nên gọi là đầu tư và phải nộp thuế thu nhập.

Theo ông Đức, cần phải quy định thêm việc đánh thuế đối với tiền gửi nói chung, tiền gửi tiết kiệm nói riêng tại các tổ chức tín dụng khi vượt một mức nhất định. Ông Đức nói : "Nếu thu nhập từ lãi tiết kiệm cao hơn hai lần mức thuế khởi điểm (tính theo năm) của thu nhập cá nhân tính thuế," báo này tường thuật.

Hiện nay tại Việt Nam, mức thuế khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân là 108 triệu đồng (khoảng 4.752 USD)/năm. Như vậy, theo đề xuất của Luật sư Đức, nếu cá nhân có khoản lãi từ tiền gửi tiết kiệm hơn 200 triệu đồng (8.800 USD), thì "cần phải vào diện nộp thuế".

"Lâu nay chúng ta đã quá yêu chiều ngành ngân hàng. Nhiều người thu nhập từ tiết kiệm ngân hàng tới 200 triệu đồng thì như vậy phải gọi là đầu tư rồi," VnExpress dẫn lời ông Đức.

Luật sư Phạm Công Út ở Sài Gòn bình luận ngắn : "Một luật sư đồng nghiệp (của tôi) đề nghị đánh thuế cả tiền lãi gửi tiết kiệm trong dân. Tôi cho rằng đây là giải pháp rất tệ và dễ bị xã hội lên án cái ý tưởng mang tính… vơ vét này".

Ông Nguyễn Văn Đực, phó giám đốc công ty địa ốc Đất Lành, đặt vấn đề : "Không biết ngân khố quốc gia đang vấn đề gì nhưng thấy mấy anh ở Bộ tài chính đua nhau lập ý tưởng tăng thuế bằng mọi cách mới thấy tính bất thường của nó. Mới đầu là ý tưởng tăng thuế VAT lên mức cao nhất là 12% đã làm nhiều người suy nghĩ về cái ngân khố quốc gia thực sự có vấn đề. Nay, có thêm ý tưởng đánh thuế VAT 10% khi chuyển nhượng đất đai gây hệ lụy rất lớn đối với thị trường bất động sản về thanh khoản hoặc thậm chí (gây ra tình trạng) đóng băng nếu ý tưởng trở thành hiện thực, giá nhà đất ngay lập tức tăng lên 10%".

Tháng trước, mạng xã hội xôn xao khi báo chí Việt Nam dẫn lời Thứ trưởng tài chính Vũ Thị Mai nói : "Tăng thuế VAT không ảnh hưởng tới người nghèo".

Báo điện tử VnExpress tường thuật lời bà Mai rằng Bộ tài chính đánh giá tác động lên người dân, nhất là người nghèo, thu nhập thấp khi thay đổi thuế suất VAT là "không nhiều".

Nhà báo Hà Phan ở Sài Gòn nói nửa đùa nửa thật trên mạng xã hội : "Sau đề nghị đánh thuế lãi tiết kiệm, tôi đề nghị thêm một số loại thuế sau : Thuế đi nhà nghỉ để bảo vệ hạnh phúc gia đình và đạo đức xã hội ; thuế làm việc riêng trong giờ hành chính để đảm bảo giờ làm việc của các cơ quan tổ chức ; thuế thuốc để các bệnh viện đỡ quá tải, dân tình ý thức không được ốm đau ; thuế ngủ quạt để tiết kiệm điện và giảm ô nhiễm môi trường"

"Thuế đi xe đạp để giảm kẹt xe ; thuế mặc quần áo để tiết kiệm chi tiêu ; thuế dùng điện thoại di động để hạn chế lướt Facebook, chém gió ; thuế đi đường để đỡ tắc nghẽn ; thuế thu từ người thu nhập thấp để họ cố gắng làm giàu ; thuế cơm để giảm bớt ăn, tránh béo phì ; trước mắt thu ngay thuế phát ngôn để giảm bớt phát ngôn bậy ạ !" ông viết. (T.K.)

Thêm một BOT phải xả trạm (RFA, 12/09/2017)

Thêm một BOT ở tuyến tránh Biên Hòa trên Quốc lộ 1, huyện Trảng Bom, Đồng Nai phải xả trạm vào sáng thứ Ba 12 tháng 9.

Trạm thu phí tuyến tránh Biên Hòa - Screenshot of news.zing.vn

Tin trong nước cho biết đã hai ngày qua, tài xế liên tục mua vé bằng tiền xu, tiền lẻ mệnh giá 200, 500 đồng. Cho đến sáng ngày 12 tháng 9, sự việc xảy ra với cả hai chiều xe, làm cho giao thông khu vực này hỗn loạn. Một số tài xế cho biết họ đi quốc lộ không qua đường tránh Biên Hòa nhưng trong vé vẫn ghi là thu phí qua trạm.

Tin cho biết công ty cổ phần Đồng Thuận là đơn vị quản lý BOT tuyến tránh Biên Hòa. Từ khi trạm này hoạt động vào năm 2014 đến nay, nhiều tài xế đã phản ảnh mức thu phí qua trạm quá cao, từ 35.000 đồng đến 180.000 đồng mỗi lượt.

Xin được nhắc lại, một tháng trước đây, BOT tuyến tránh thị xã Cai Lậy, Quốc lộ 5 cũng xảy ra tình trạng tương tự, đó là tài xế dùng tiền lẻ để mua vé qua trạm để phản đối sự bất hợp lý của dự án BOT. Cuối cùng BOT tuyến đường này phải xả trạm.

*******************

Sẽ không tăng thuế trong năm nay (RFA, 12/09/2017)

Các loại thuế, lệ phí sẽ không tăng trong năm nay.

Đó là chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho Bộ Tài chính được ghi trong nghị quyết của chính phủ sau phiên họp thường kỳ tháng 8 năm nay.

Một người bán hàng tại một chợ ở trung tâm Hà Nội. Tháng Tám, 2017.  AFP

Lý do được chính phủ nêu ra là để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, để có thể đạt tăng trưởng tổng sản lượng quốc dân ở mức 6,7% một năm.

Chỉ đạo này được đưa ra sau khi Bộ Tài chính đề nghị tăng một loạt thuế, trong đó có thuế giá trị gia tăng. Đề xuất này đã gây nên một sự tranh cãi trên báo chí nhà nước cũng như mạng xã hội là tăng thuế như vậy có ảnh hưởng xấu đến đời sống của người nghèo hay không.

Ngoài ra các Bộ và ngành khác cũng được chỉ đạo thực hiện những biện pháp để thúc đẩy phát triển kinh tế bao gồm cả việc ngành ngân hàng phải kiểm soát hệ thống tín dụng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải đảm bảo giải ngân số vốn được giao, Bộ Công thương phải kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải phòng chống thiên tai, đặc biệt là Bộ Giao thông vận tải phải xử lý nghiêm việc thực hiện các dự án thu phí đường bộ, được cho là có khuất tất, gây bất bình trong dân chúng.

********************

Nông dân không thể tự mình tìm được thị trường (RFA, 12/09/2017)

Tại một cuộc hội thảo được tổ chức sáng ngày 12 tháng Chín tại Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh nói rằng nông dân không thể biết được nhu cầu của thị trường, mà việc đó là của ngành nông nghiệp.

Một trại gà ở Hóc Môn, ngoại thành Thành phố Hồ Chí Minh. 2005.  AFP

Ông Nhân nói rằng các cơ quan nghiên cứu của Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn phải tìm ra thị trường tiêu thụ cho sản phẩm của người nông dân, và ông hy vọng rằng nông dân của thành phố Hồ Chí Minh sẽ cung cấp giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản cho 30% thị trường miền Tây và Đông Nam bộ.

Cũng theo ông Nguyễn Thiện Nhân, hiện nay diện tích dành cho nông nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh là 55%, nhưng ngành nông nghiệp chỉ đóng góp 0,8% giá trị của tổng sản lượng của thành phố.

*******************

Quan chức an ninh tiếp tục làm Trưởng ban Tôn giáo (RFA, 13/09/2017)

Việt Nam vừa bổ nhiệm một giới chức cấp cao của công an làm trưởng ban Tôn giáo Chính phủ, cơ quan chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động và tổ chức tôn giáo ở Việt Nam.

Ông Vũ Chiến Thắng (phải) được bổ nhiệm làm Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ hôm 11/9/2017 - Courtesy VnExpress

Trưởng ban mới là ông Vũ Chiến Thắng, Cục trưởng An ninh Tây Bắc, tổng cục An ninh, Bộ Công An. Ông Thắng được chính thức trao nhiệm vụ mới vào ngày 11 tháng 9.

Ông Thắng trước kia đã từng giữ chức Giám đốc Công an tỉnh Quảng Trị. Trước đó nữa là Phó giám đốc Công an Nghệ An.

Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam cử một người chuyên về an ninh nắm giữ chức Trưởng ban Tôn giáo. Người nắm chức Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ trước ông Thắng là ông Phạm Dũng, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục An Ninh kiêm Thứ trưởng Bộ Nội Vụ. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình cũng từng nắm giữ chức Trưởng ban này.

Ban Tôn giáo Chính phủ là cơ quan trực thuộc Bộ Nội Vụ với khoảng hơn 120 cán bộ, viên chức.

Việt Nam đã nhiều lần bị các tổ chức nhân quyền quốc tế chỉ trích vì chính sách đàn áp tự do tôn giáo tín ngưỡng qua hoạt động quản lý giám sát của ban Tôn giáo và an ninh sử dụng luật về tôn giáo và tín ngưỡng vốn bị quốc tế chỉ trích là quá khắt khe.

*****************

Dropfoods ở Việt Nam phát hành tiền ảo mở rộng kinh doanh (VOA, 12/09/2017

Hãng Dropfoods hôm 12/9 nói họ sẽ phát hành tiền ảo lần đầu ra công chúng, gọi tắt là ICO, hôm 21/9 để thu hút vốn 9 triệu đôla. Dropfoods là hãng quản lý các máy bán hàng tự động lớn nhất Việt Nam.

Một máy bán hàng tự động của Dropfoods ở Việt Nam. Ảnh do Sugar Ventures cung cấp

ICO là một thủ tục không theo khuôn khổ pháp lý, theo đó một công ty khởi nghiệp thu hút vốn bằng cách phát hành tiền ảo dưới dạng các thiết bị bảo mật hình đồng xu, tương tự như các cổ phiếu của các công ty bán ra thông qua thủ tục IPO – phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Những nhà đầu tư mua tiền xu ảo hy vọng rằng công ty khởi nghiệp sẽ tăng trưởng và thành công, như vậy, giá trị tiền ảo cũng sẽ tăng.

Trong cuộc ICO sắp tới, Dropfoods sẽ phát hành tiền ảo của chính công ty, có tên là Dropcoins, chỉ dành cho những nhà đầu tư đã được thẩm định.

Đồng Dropcoins có thể quy đổi ra tiền mặt là đồng Việt Nam tại các máy bán hàng của Dropfoods, hay dùng để mua hàng tại các máy đó cũng như thông qua ứng dụng Dropfoods trên điện thoại thông minh.

Số lượng các đồng xu này có hạn, vì thế Dropfoods kỳ vọng theo thời gian chúng sẽ được nhiều người lùng mua và tăng giá trị, với nhiều giao dịch diễn ra trên nền tảng của họ.

Với số tiền thu được từ cuộc ICO, Dropfoods sẽ lắp đặt thêm 1.000 máy bán hàng tự động mới.

Khách hàng có thể mua đồ ăn thức uống từ các máy bán hàng qua ứng dụng Dropfoods. Họ cũng có thể sử dụng ứng dụng đó để nạp tiền vào tài khoản di động, trả hóa đơn điện nước và chuyển tiền cho người thân, bạn bè.

Dropfoods hoạt động ở hơn 40 địa điểm ở Việt Nam và đứng sau công ty là Sugar Ventures, một hãng đầu tư vốn mạo hiểm có cổ đông ở Nhật Bản, Nam Phi và Singapore.

Chính phủ Việt Nam hiện vẫn đang xem xét vấn đề tiền ảo, với ý định lập ra khuôn khổ pháp lý về vấn đề này vào năm sau.

(theo Straits Times, Techinasia)

Phát biểu có tính trấn an dư luận về việc "chưa tăng thuế" của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, theo phân tích của một nhà kinh tế-xã hội Việt Nam, là "lập lờ" và "mơ hồ", không giải quyết mối quan tâm của đại đa số dân chúng hiện đang phẫn nộ và lo lắng với đề xuất tăng thuế gần đây của Bộ Tài chính.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.

Tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ Việt Nam ngày 30/8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói "Với tinh thần năm 2017 là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp, trước mắt, chưa đề cập việc tăng các loại thuế, phí, lệ phí, ảnh hưởng đến doanh nghiệp".

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, một nhà kinh tế-xã hội học ở Việt Nam, cho rằng phát biểu trên hoàn toàn không giải quyết gì cho mối lo hiện nay của người dân.

"Có 2 đối tượng chính mà chính phủ phải quan tâm : doanh nghiệp và người dân. Mà người dân thì lớn hơn nhiều. Nhưng ở đây, nguyên văn của Thủ tướng là đối với doanh nghiệp chứ không phải người dân, cũng không nói rõ loại thuế nào chưa tăng. Cách nói của ông Phúc là cách nói lập lờ, chung chung, mơ hồ".

Phát biểu của người đứng đầu Chính phủ được đưa ra giữa lúc làn sóng phản đối đề xuất tăng thuế của Bộ Tài chính đang ngày càng tăng mạnh.

Vô cảm

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, dự án Luật sửa đổi 5 luật về thuế được đưa ra nhằm thực hiện chủ trương của Ban chấp hành trung ương nhằm đảm bảo "an toàn" cho nền tài chính quốc gia. Theo đó, dự án Luật sửa đổi về thuế sẽ được áp dụng cho Luật thuế giá trị giá tăng (VAT), Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật thuế thu nhập cá nhân và Luật thuế tài nguyên.

Trong hàng loạt các loại thuế Bộ Tài chính đề xuất tăng lên, VAT là khoản thuế bị người dân phản ứng mạnh nhất.

Sự giận dữ của dư luận bùng lên mạnh hơn sau khi có những giải thích từ các lãnh đạo Bộ Tài chính rằng việc tăng thuế giá trị gia tăng từ 10% lên 12% là để "phù hợp thông lệ quốc tế", và mức tăng này không ảnh hưởng nhiều đến người có thu nhập thấp.

Chuyên gia cho rằng tăng VAT sẽ khiến người dân giảm chi tiêu, gây tác dụng ngược cho mục tiêu tăng nguồn thu cho ngân sách.

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng các lý lẽ trên là một trong nhiều "ngụy biện" mà Bộ Tài chính đưa ra nhằm biện minh cho mục đích tăng nguồn thu ngân sách.

"Nhiều ngụy biện lắm. Nhưng đã có các chuyên gia phân tích và phủ nhận, phản bác toàn bộ những lý lẽ của Bộ Tài chính. Thuế VAT của Việt Nam hiện nay thuộc loại cao trên thế giới. Nếu tính theo mức thu nhập bình quân đầu người thì cao ngất ngưởng, thuộc loại hàng đầu. Trong khu vực châu Á, Việt Nam có số lượng thuế, phí thuộc loại nhiều và cao nhất. Hiện có ít nhất 430 loại thuế và lệ phí ở Việt Nam, cao hơn các nước ở châu Á 2-2,5 lần".

Tiến sĩ kinh tế của Việt Nam nói lý lẽ "tăng VAT không ảnh hưởng nhiều đến người nghèo" không những sai hoàn toàn mà còn thể hiện sự vô cảm, vô trách nhiệm của những người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước.

"Tăng thuế VAT nghĩa là ảnh hưởng đến tất cả các mặt hàng, và người nghèo là người chịu rủi ro cao nhất", Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nói.

Theo ông, tình trạng suy thoái kinh tế Việt Nam liên tiếp 9 năm đã khiến đời sống người dân ngày càng khó khăn. Mức phân hóa giàu nghèo càng ngày càng lớn. Trong bối cảnh đó, VAT tăng lên sẽ đẩy người thu nhập thấp và tầng lớp trung lưu chi tiêu ít hơn. Sức tiêu thụ giảm sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sản xuất, kinh doanh, dẫn đến tác dụng ngược, không những không giúp tăng thu ngân sách mà còn tiềm ẩn nguy cơ giảm thu.

Ngân sách "cực kỳ khó khăn"

Cùng với những sự kiện gần đây như chính phủ liên tiếp kêu gọi huy động vàng, đôla trong dân chúng, tăng các khoản thu phí, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng đề xuất tăng thuế phản ánh tình trạng "cực kỳ khó khăn" của ngân sách nhà nước.

"Điều đó phản ánh tình trạng cực kỳ khó khăn của ngân sách Việt Nam. Nhiều người nói đã cạn kiệt, rỗng tuyếch nên bây giờ không còn cách nào khác, phải ép lên đầu dân".

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam, tính từ đầu năm đến ngày 15/8/2017, tổng thu ngân sách nhà nước đạt 706,9 nghìn tỷ đồng, trong khi tổng chi lên đến 747,3 nghìn tỷ đồng, dẫn đến bội chi 40,4 nghìn tỷ đồng.

Trong các khoản chi ngân sách, khoản chi thường xuyên chiếm tới 73,3% tổng chi, chỉ có 17,5% dành cho đầu tư phát triển.

Theo Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, một yếu tố lớn khiến việc chi tiêu không cắt giảm là bộ máy biên chế cồng kềnh và không hiệu quả.

"Suốt bốn, năm năm qua, chuyện biên chế nói là giảm nhưng chẳng giảm được một chút nào, vẫn cứ tăng biên chế. Khoản chi thường xuyên cho đội ngũ ít nhất là 2,8 triệu công chức ở vẫn chiếm tới 71% tổng chi ngân sách của Việt Nam".

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng lối thoát gần như duy nhất hiện nay cho vấn đề ngân sách nhà nước là phải bằng mọi cách giảm chi tiêu.

"Thứ nhất, giảm chi thường xuyên. Chi thường xuyên bây giờ quá lớn, chiếm tới 71% ngân sách hàng năm. Muốn giảm chi tiêu thường xuyên đó thì phải giảm đội ngũ công chức. Thứ hai, phải giảm chi tiêu cho lực lượng vũ trang, trong đó có quân đội và công an. Quân đội mỗi năm ngốn tới gần 5 tỷ đôla tiền ngân sách, nhưng không hiểu sao vẫn không bảo vệ được ngư dân của mình, để ngư dân bị Trung Quốc giết hại trên biển. Cũng cần phải giảm chi cho lực lượng công an, trong đó có những khoản chi cho đàn áp nhân quyền thì tuyện đối không chi".

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nói thêm rằng mặc dù khoản chi đầu tư phát triển có giảm đi, nhưng vẫn còn "quá nhiều vấn đề" cần phải xem xét để cắt giảm thêm. Chẳng hạn, những công trình "nghìn tỷ" không cần thiết được gắn nhãn "đầu tư phát triển", hay những công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông ngốn tiền tỷ nhưng lại hỏng trước khi đưa vào sử dụng.

Khánh An

Nguồn : VOA, 01/09/2017

Dân chúng tại Việt Nam bày tỏ sự phẫn nộ trước đề xuất của Bộ Tài Chính về dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế, trong đó tăng thuế Giá trị gia tăng (VAT) từ 10 lên 12%. Dư luận lên tiếng phản đối chính sách tăng thuế mà mà họ cho rằng chính phủ sẽ áp dụng trong nay mai chẳng khác nào tận thu.

Tăng phù hợp thông lệ quốc tế ?

Người dân chờ đổ xăng tại một trạm xăng ở Hà Nội trước thông tin xăng tăng giá. Photo : AFP

Truyền thông quốc nội trong tháng 8, dẫn lời của Thứ trưởng Bộ Tài Chính Vũ Thị Mai khẳng định dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế, bao gồm Luật thuế giá trị gia tăng (VAT), Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật thuế thu nhập cá nhân và Luật thuế tài nguyên nhằm đảm bảo an toàn cho nền tài chính quốc gia.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng như người dân cho rằng các đề xuất tăng thuế của Bộ Tài Chính như tăng thuế VAT từ 10 lên 12% hay áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng trà, cà phê hòa tan đóng gói kể từ đầu năm 2019 là không thuyết phục, thậm chí là phi lý, mặc dù Bộ Tài Chính lên tiếng việc tăng thuế như thế phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bộ Tài Chính dựa theo số liệu khảo sát mức sống dân cư Việt Nam của Tổng cục thống kê hồi năm 2014, cho thấy nhóm thu nhập thấp nhất dành gần 60% thu nhập để chi tiêu cho lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục và Bộ Tài Chính nhận thấy các hàng hóa, dịch vụ này không chịu thuế VAT nên sẽ không ảnh hưởng đến chi tiêu của nhóm thu nhập thấp nhất trong xã hội. Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, thuộc Bộ Tài Chính, ông Phạm Đình Thi tuyên bố đề xuất tăng thuế VAT từ 10 lên 12% không gây ảnh hưởng đến người nghèo. Ông Phạm Đình Thi nói rằng các mặt hàng rau, thịt…không chịu thuế VAT nên thuế VAT dù có tăng bao nhiêu cũng không ảnh hưởng gì cả.

Phát biểu của ông Vụ trưởng Chính sách thuế gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của dân chúng. Giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải ở Sài Gòn chia sẻ với RFA rằng giới chức Bộ Tài Chính Việt Nam không có "tầm" lẫn không có "tâm", điển hình qua ông Vụ trưởng Phạm Đình Thi. Vị giám đốc này đưa ra một ví dụ đơn giản về mặt hàng cá linh trong mùa nước nổi ở miền Tây Nam Bộ, là món ăn quen thuộc của người dân nghèo, được vận chuyển lên Sài Gòn bán với mức giá cao hơn gấp đôi do phải chịu nhiều thứ thuế, phí :

"Một sản phẩm từ miền Tây, chẳng hạn như mặt hàng cá linh. Cá linh mùa nước nổi hiện giờ đang nhiều, bán ở miền Tây mức giá 30 ngàn/kg. Khi chở lên thành phố thì giá cả đội lên khoảng 50 ngàn/kg và bán ra đến thị trường ở mức giá ít nhất là 70-80 ngàn/kg. Tất cả là do cộng dồn nhiều chi phí, thuế má".

Một số các doanh nghiệp mà Đài Á Châu Tự Do tiếp xúc cho biết tất cả mức thuế mà họ phải đóng sẽ tính vào giá thành của hàng hóa lẫn dịch vụ và nghiễm nhiên khách hàng phải chi trả tiền thuế đó.

Về phía dân chúng, không ít người nói với chúng tôi rằng chỉ cần nghe thông tin Chính phủ cho tăng thuế thì không cần biết thuế nào sẽ tăng, nhưng cuối cùng người dân là đối tượng chi trả thuế :

"Cuối cùng của việc đánh thuế thì người dân là người trả số tiền thuế đó. Người tiêu thụ sản phẩm trên thị trường phải đón nhận mức giá đã bị đội thuế lên rồi. Họ phải chịu luôn. Theo tôi nghĩ ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống của người dân".

Vì sao phản đối ?

Quang cảnh mua bán tại một cửa hàng dịp Tết Đinh Dậu. Photo : AFP

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, trong một bài viết của bà được trang Theleader.vn đăng tải vào hôm 27 tháng 8, cho biết Bộ Tài Chính đã gửi giấy mời hỏa tốc để bà đến tham dự buổi họp của Bộ hồi trung tuần tháng 8 vừa qua cùng một số chuyên gia tài chính liên quan đến dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế, đang được Bộ Tài Chính hoàn tất để trình Chính phủ và Quốc hội.

Tại buổi họp vừa nêu, bà Phạm Chi Lan nêu vấn đề ngân sách nhà nước luôn bội chi, nợ công đang tăng rất cao, đe dọa đến an toàn tài chính quốc gia nhưng nữ chuyên gia kinh tế nhấn mạnh nếu Nhà nước không giải quyết qua việc giảm chi mà chỉ tập trung tăng thu của dân để đảm bảo ngân sách là không công bằng với dân. Một trong những yếu tố quan trọng mà Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đề nghị Bộ Tài Chính cần làm rõ là ai được lợi và ai bị thua thiệt trong chi phí và lợi ích từ việc điều chỉnh 5 loại thuế này. Bà Phạm Chi Lan còn quả quyết tốt nhất là Bộ Tài Chính không nên tăng thuế VAT vì theo bà mức thuế VAT hiện nay đã đủ cao và đóng góp rất lớn cho ngân sách, ở mức 27%.

Lý giải về các đề xuất tăng thuế của Bộ Tài Chính trong thời gian qua, Tiến sĩ kinh tế Phạm Chí Dũng đưa ra lập luận của ông với RFA trước sự lo lắng của dư luận đối với các loại thuế như thuế tài sản, tăng thuế bảo vệ môi trường, tăng thuế VAT…rằng Nhà nước đang tìm mọi cách để bù vào ngân sách bị thiếu hụt nghiêm trọng :

 "Ngân sách trung ương đang trong cơn ‘quẩn cực’, có thể năm nay vẫn bội chi tiếp tục từ 5, 5-6% GDP nhưng nguồn thu ngày càng giảm. Và nếu với tiến độ thu như thế này, từ đầu năm 2017 cho đến nay thì năm nay có thể hụt thu lên đến 11% so với dự toán đầu năm. Đây là con số rất cao. Do vậy, chính quyền đang phải tìm mọi cách để thu thuế của dân".

Đài Á Châu Tự Do ghi nhận mặc dù Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ vào ngày 30 tháng 8 nói rằng trước mắt chưa đề cập đến việc tăng các loại thuế, phí, lệ phí ảnh hưởng đến doanh nghiệp, thế nhưng cả doanh nghiệp và người dân bày tỏ sự bất mãn tột độ đối với Chính phủ về chính sách thuế trong bối cảnh kinh tế tài chính của quốc gia.

Cộng đồng cư dân mạng so sánh chính sách thuế hiện hành không khác gì thời thực dân Pháp, như ông Hồ Chí Minh nêu lên trong Bản Tuyên Ngôn Độc Lập rằng "Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn… Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn trở nên bần cùng".

Còn một số các doanh nghiệp lẫn người dân mà Đài RFA trao đổi liên quan đến dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế đều bức xúc vì theo họ sớm muộn gì thuế cũng sẽ tăng và "Nói chung ảnh hưởng đến đời sống mà tất cả là người dân khổ".

Hòa Ái, phóng viên RFA

Nguồn : RFA, 01/09/2017

Vì sao âm mưu tăng thuế "bảo vệ môi trường", mà thực chất là phi mã thuế xăng lên đến 8.000 đồng/lít, phải tạm thời câm bặt trong kỳ họp quốc hội tháng 5 - 6 năm 2017 ?

Chợ Bến Thành vào đêm - Hình minh họa.

Thất bại tạm thời

Đã không có bất cứ nội dung nào nghị luận về việc tăng thuế bảo vệ môi trường tại kỳ họp trên, dù trước đó đã có thông tin vụ việc này được đưa vào nghị trình thảo luận của Quốc hội, thậm chí còn được PR rằng Quốc hội của bà Nguyễn Thị Kim Ngân chắc chắn sẽ xem xét trên tinh thần thông qua một dự luật về thuế bảo vệ môi trường. Dù trước đó, một chiến dịch vận động hành lang và trên truyền thông cũng đã được "kiến tạo"rầm rộ và dường như đã nhận được động tác "gật"dễ dãi của Ủy ban thường vụ quốc hội…

Tại sao thế ?

Tại sao trong suốt kỳ họp quốc hội vừa qua, bà Kim Ngân đã không hề hé môi về vụ "còng số 8"- một cách mà người dân chua chát ví von về dự thảo 8.000 đồng đánh vào 1 lít xăng ?

Hẳn là bà Kim Ngân đã ý thức được ý đồ "gắp lửa bỏ tay người"của Chính phủ và những bộ ngành liên quan.

Vậy ý đồ đó đã âm thầm và hiểm hóc như thế nào ?

"Gắp lửa bỏ tay người"

Chiến dịch vận động tăng giá xăng dầu đã luôn được Tập Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cùng giới quan chức chủ quản là Bộ Công thương và cơ quan chuyên "sáng tạo"thuế bổ đầu dân là Bộ Tài chính khai triển từ nhiều năm qua, đặc biệt sau thời gian Petrolimex đầu tư ồ ạt và trái ngành vào chứng khoán, bất động sản những năm 2007 - 2008 mà đã phải gánh số lỗ đến hàng chục ngàn tỷ đồng.

Vào thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, Petrolimex đã có thật nhiều cơ hội để "bù giá vào dân"mà Quốc hội của ông Nguyễn Sinh Hùng vẫn phải im thin thít.

Nhưng sau Đại hội 12 của đảng cầm quyền, giấc mơ không chỉ bù giá vào dân mà còn tiếp tục đè đầu dân để trục lợi đã dần biến thành cơn mộng du. Từ đầu năm 2016 đến nay đã bùng phát ngày càng nhiều phản ứng xã hội về nạn thu thuế BOT, giá điện, giá xăng dầu cùng vô số loại phí, lệ phí ở nhiều địa phương - những nơi có truyền thống "phép vua thua lệ làng", khuynh hướng cát cứ quyền lực và sứ quân hành chính. Chính làn sóng phản ứng ngày càng dâng cao và gây ra nguy cơ không chỉ "điểm nóng xã hội"mà còn cả "điểm nóng chính trị"như thế đã bắt buộc những cấp còn cao hơn nhiều Petrolimex và Bộ Công thương không còn dám nhắm mắt thông qua chủ trương tăng giá xăng như thời Nguyễn Tấn Dũng.

Bối cảnh trên, với những "đặc thù"riêng có, cũng là lúc các nhóm lợi ích và giới quan chức tìm đến một "đường binh"khác : Quốc hội.

Một nguyên cớ có vẻ hợp lý đã được nhóm lợi ích và các quan chức theo đóm ăn tàn lôi ra : phải tăng giá xăng để "tái cơ cấu ngân sách".

Nhưng vì sao ngân sách cần được "tái cơ cấu" ? Và vì sao thuế "bảo vệ môi trường"lại được âm mưu tăng từ 3.000 đồng/lít vọt lên đến 8.000 đồng/lít, tức gấp gần 3 lần trước đây chứ không phải tăng từ từ, tăng dần ?

Xảo ngôn luôn là một đặc tính của những cái lưỡi không xương trong một chế độ mang ý thức hệ siết dân đến tận xương tủy.

Vào năm 2014, số thu từ xuất khẩu dầu thô của chính quyền Việt Nam còn đạt hơn 100 ngàn tỷ đồng do dầu thô quốc tế có mặt bằng giá rất cao, có lúc đạt đến 118 USD/thùng. Đây được xem là "khoản thu lớn đáng quan tâm nhất trong cơ cấu ngân sách". Nhưng từ năm 2015 đến nay, giá dầu thô quốc tế đã sụt gần một nửa và do đó đã khiến số thu từ xuất khẩu dầu thô của Việt Nam cũng giảm khoảng 40%, tức hụt đến 50.000 - 60.000 tỷ đồng.

Hãy chú ý, nếu chiến dịch tăng thuế "bảo vệ môi trường"từ 3.000 đồng/lít vọt lên đến 8.000 đồng/lít được tiến hành trót lọt, ngân sách trung ương sẽ đạt được số thu 100.000 tỷ đồng hàng năm, so với hiện tại chỉ có khoảng 40.000 tỷ đồng.