Vụ Trung Quốc cho tàu khảo sát và hải cảnh vào hoành hành trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Bãi Tư Chính tiếp tục được giới quan sát quốc tế chú ý.

Ảnh vệ tinh chụp một nhà giàn D.K của Việt Nam tại Bãi Tư Chính (Biển Đông)AMTI/CSIS

Trong một bài phân tích công bố ngày 28/11/2019, tiến sĩ Lê Thu Hường, chuyên gia phân tích cao cấp thuộc Chương Trình Quốc Phòng và Chiến Lược tại Viện Chính Sách Chiến Lược Úc ASPI đã cho rằng : Khi công khai xâm lấn Việt Nam ở Biển Đông, Bắc Kinh muốn thăm dò phản ứng không chỉ của Hà Nội, mà còn của cả khu vực, thậm chí của toàn thế giới.

Bài biên khảo mang tựa đề "Cách tiếp cận của Việt Nam đối với các tranh chấp ở Biển Đông và bài trắc nghiệm Hải Dương Địa Chất 8" đã được công bố trên trang web của Học Viện Quan Hệ Quốc Tế Úc (Australian Institute of International Affairs). Ý đồ của Trung Quốc khi gây nên "sự cố Bãi Tư Chính" là gây áp lực tâm lý với Việt Nam vào thời điểm Hà Nội đang phải bận tâm trước nhiều sự kiện trọng đại.

Theo tiến sĩ Lê Thu Hường, Biển Đông luôn là mối quan tâm an ninh hàng đầu của Việt Nam. Vụ Bãi Tư Chính ở phía nam Biển Đông là đòn mới nhất mà Trung Quốc tung ra để thăm dò khả năng của Việt Nam trong việc chống lại các bước gặm nhắm ngày càng gia tăng của Bắc Kinh trong vùng biển này. Do việc Hà Nội sắp lên làm chủ tịch luân phiên của ASEAN, đây cũng sẽ là một bài trắc nghiệm cả về sự đoàn kết trong khối Đông Nam Á, cũng như khả năng đứng vững của một cơ chế quản lý tranh chấp ASEAN-Trung Quốc có ý nghĩa là Bộ Quy Tắc Ứng Xử (COC) trên Biển Đông.

Tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 của một tập đoàn Nhà nước Trung Quốc từ ngày 03/07/2019, đã bắt đầu khảo sát một vùng đáy biển rộng lớn ở phía đông bắc Bãi Tư Chính ngoài khơi Việt Nam. Con tàu rõ ràng đã thực hiện khảo sát dầu khí trên hai lô Riji 03 và Riji 27 mà Trung Quốc đã phân định, nhưng nằm trong vùng thềm lục địa Việt Nam theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Tàu khảo sát Trung Quốc đã được tàu Hải Cảnh và dân quân biển hộ tống.

Vào cùng thời điểm, Hải Cảnh Trung Quốc cũng quấy nhiễu các hoạt động khoan dò của Việt Nam tại lô 6.1 ở phía nam.

Thách thức pháp lý cho thấy là Bắc Kinh bất chấp luật lệ quốc tế

Đối với nhà phân tích Úc, các hoạt động của Trung Quốc gần Bãi Tư Chính trước hết là một thách thức pháp lý, cho thấy là Bắc Kinh vẫn tiếp tục áp đặt quyền kiểm soát hành chính trong vùng biển bên trong đường 9 đoạn của họ, bất chấp việc các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc không phù hợp với luật pháp quốc tế.

Đây là lần đầu tiên mà Bắc Kinh cho thực hiện một cuộc khảo sát như vậy kể từ khi đường 9 đoạn bị phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye tuyên bố là bất hợp pháp vào năm 2016. Đối với tiến sĩ Lê Thu Hường, Trung Quốc như vậy đang công khai phủ nhận tính hợp pháp của quyền được có thềm lục địa được UNCLOS bảo đảm.

Việt Nam đã khai thác khu vực này từ nhiều thập kỷ trước đây, nhưng Bắc Kinh giờ đây đang cố gắng tạo ra một cuộc tranh chấp trên một khu vực từ lâu nay không có tranh chấp trên thực tế.

Thách thức ngoại giao để thăm dò phản ứng của cả quốc tế

Các hành động của Trung Quốc cũng đặt ra một thách thức ngoại giao : Bắc Kinh đang trắc nghiệm phản ứng không chỉ của Việt Nam, mà cả của Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế.

Câu hỏi mà tác giả bài phân tích đặt ra là liệu quốc tế có sẽ im lặng như sau phán quyết của Tòa Trọng Tài năm 2016 hay không. Bắc Kinh đang công khai xúc phạm việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình thông qua các cuộc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử COC đang diễn ra với ASEAN.

Người ta đã phô trương tiến bộ trong quá trình thương thuyết là các bên đã có được một văn bản dự thảo đàm phán duy nhất, nhưng rõ ràng là tiến bộ chỉ thấy trên giấy tờ chứ không hề có trong thực tế.

Thách thức kinh tế để áp đặt việc đồng khai thác với Bắc Kinh

Cuối cùng, các hành động của Bắc Kinh là một thách thức kinh tế rất thực tế. Các hành vi bức hiếp, sách nhiễu liên tục của Trung Quốc nhắm vào hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên của các nước tranh chấp khác đều nhằm buộc các nước này tham gia các kế hoạch thăm dò chung với Bắc Kinh, ngay cả ở những vùng biển không hề có tranh chấp.

Đối với tiến sĩ Lê Thu Hường, Trung Quốc sẽ tiếp tục phản đối và gây áp lực khi các bên có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông tìm cách tự mình thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên hoặc làm việc đó với bất kỳ đối tác quốc tế nào khác.

"Nắn gân" Hà Nội trước các sự kiện quan trọng của Việt Nam

Riêng đối với Việt Nam, tác giả bài phân tích thấy rằng hành vi xâm lấn của Trung Quốc diễn ra vào thời điểm Hà Nội đặc biệt bận rộn, chuẩn bị cho nhiệm kỳ một năm làm chủ tịch ASEAN vào năm 2020, và nhiệm kỳ thành viên không thường trực của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc 2020-2021. Bên cạnh đó còn có Đại Hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ 13 với khả năng thay đổi giàn lãnh đạo vào đầu năm 2021.

Theo tiến sĩ Lê Thu Hường, rất có thể là Bắc Kinh đang gia tăng áp lực với Hà Nội để trắc nghiệm tâm lý, nói nôm na là "nắn gân" Việt Nam trước khi nước này lên làm chủ tịch ASEAN.

Đây không phải là lần đầu tiên mà Trung Quốc xâm nhập vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Vụ việc nghiêm trọng nhất xảy ra gần đây, vào năm 2014, khi Trung Quốc triển khai giàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào vùng biển sát Việt Nam, dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa hai nước láng giềng.

Hải Dương 8 nghiêm trọng hơn Hải Dương 981

Tuy nhiên, tình hình hiện tại gần Bãi Tư Chính là một thách thức nghiêm trọng hơn cho Việt Nam ở nhiều cấp độ. Lần này, Bắc Kinh tăng cường áp lực ở Biển Đông không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với Malaysia và Philippines.

Không nên hy vọng rằng chiến thuật mà Việt Nam áp dụng vào năm 2014 để đối phó với sự cố Hải Dương 981 sẽ có hiệu quả tương tự ngày hôm nay, nhất là khi Bắc Kinh biết rõ và dường như sẵn sàng chấp nhận cái giá phải trả về mặt uy tín cho các hành động của họ.

Mọi nỗ lực nhằm thúc đẩy đường lối "ngoại giao lớn tiếng tố cáo - megaphone", lần này sẽ phải bao gồm cả Hoa Kỳ - nước duy nhất đã lên tiếng chỉ trích hành động bức hiếp Việt Nam - lẫn những nước ủng hộ một trật tự quốc tế dựa trên luật pháp.

Nhưng ngay cả khi tất cả các nước đều lên tiếng phản đối Trung Quốc, nếu chỉ dùng duy nhất chiến lược đó, thì có nhiều khả năng không dẫn đến một giải pháp bền vững.

Không giống như năm 2014, Bắc Kinh đang cùng lúc gây áp lực với nhiều nước Đông Nam Á có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông. Những sự cố đó là một trắc nghiệm thực thụ về sự sẵn sàng của cả ASEAN và cộng đồng quốc tế để bảo vệ quyền chủ quyền và quyền kinh tế của các nước trên cơ sở một trật tự dựa trên luật pháp.

Không được để cho hành động phi pháp trở thành quy tắc

Nếu các nước trong khu vực không sẵn sàng nhìn xa hơn lợi ích quốc gia của riêng mình để lên tiếng ủng hộ các bên yêu sách khác, việc vi phạm trật tự dựa trên các luật lệ hàng hải có thể sẽ trở thành một quy tắc mới và sẽ không còn tạo ra phản ứng mạnh mẽ nữa.

Việc tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm các quyền được UNCLOS bảo đảm, phải được tất cả mọi quốc gia ủng hộ và bảo vệ, kể cả những nước không có tranh chấp ở Biển Đông. Cho đến nay, chỉ có Hoa Kỳ là có lập trường công khai và rõ ràng về các hoạt động của Trung Quốc gần Bãi Tư Chính.

Bài học về phản ứng im lặng của quốc tế về phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực năm 2016 đã quá rõ ràng, cho nên không thể để xẩy ra một phản ứng yếu ớt khác.

Vụ Bãi Tư Chính là bằng chứng cho thấy là các hành vi bức hiếp của Trung Quốc sẽ tiếp tục và tiến trình xây dựng Bộ Quy Tắc Ứng Xử sẽ không tạo ra thay đổi nào trong tham vọng thống trị Biển Đông của Bắc Kinh.

Vụ Bãi Tư Chính có thể là một cuộc khủng hoảng đối với riêng Việt Nam, nhưng đó cũng là cơ hội để cộng đồng quốc tế, chứ không riêng gì Mỹ, phản ứng thích đáng trước các hành vi của Trung Quốc vi phạm Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển và xâm phạm thềm lục địa của các nước ven biển.

Mai Vân

Nguồn : RFI, 04/12/2019

Tại sao Trung Quốc chọn gây chiến với Việt Nam ?

David Hutt, 09/09/2019

Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc chọn Việt Nam để khơi chiến trước khi đụng độ lớn hơn với Hoa Kỳ ở Biển Đông

Lính hải quân Trung Quốc trên một tàu hải quân ở Biển Đông. Ảnh : Twitter

Nếu những căng thẳng âm ỉ  bùng nổ trở thành cuộc xung đột toàn diện ở Biển Đông, những phát súng đầu tiên bắn ra có vẻ sẽ là giữa Trung Quốc và Việt Nam.

Vì tranh chấp lãnh hải, cả hai đối thủ đã cố thủ suốt nhiều tuần lễ liền tại Bãi Tư chính, một khu vực biển giàu năng lượng, mà không bên nào chịu lùi bước. Trong khi Trung Quốc phản đối mọi hoạt động khai thác các nguồn năng lượng trong vùng biển tranh chấp của đối thủ, cuộc đối đầu của họ hiện nay với Việt Nam nhằm phục vụ chiến lược nước đôi.

Derek Grossman, chiến lược gia quốc phòng cao cấp của tập đoàn RAND, một nhóm chuyên gia tư vấn chính sách có trụ sở tại Washington, đã lập luận rằng nếu Trung Quốc tiến hành cuộc tấn công quân sự ở Biển Đông, rất có thể họ sẽ chọn Việt Nam để giao chiến.

Vào đầu năm nay, trước khi có sự bất đồng tại Bãi Tư Chính, ông đã viết "Việt Nam là đối thủ được Trung Quốc chọn để khởi chiến" vì đó là "quốc gia có sức mạnh trung bình dễ bị đánh bại".

Mặc dù cuộc xung đột vẫn chưa xảy ra, Bắc Kinh một lần nữa lại leo thang gây chiến, áp dụng chính sách "ngoại giao pháo hạm" bằng cách ép buộc Hà Nội phải chấm dứt hoạt động thăm dò dầu khí ở vùng biển tranh chấp.

Vào tháng Bảy, tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc, cùng với một đội tàu nhỏ có vũ trang, trong nhiều tuần lễ đã đi chuyển gần Bãi Tư Chính, một khu vực hàng hải trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Giữa tháng 8, dường như sau khi đã quay trở về Trung Quốc, tàu khảo sát lại xuất hiện ở vùng biển Việt Nam, nơi các công ty năng lượng địa phương và Nga đang hợp tác khai thác dầu.

Năm ngoái, một áp lực tương tự từ Trung Quốc đã buộc Hà Nội phải hủy hợp đồng thăm dò dầu khí trị giá 200 triệu USD đã ký với công ty năng lượng Tây Ban Nha Repsol. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần 90% Biển Đông thông qua cái gọi là bản đồ đường chín đoạn, một giới tuyến rộng lớn đã bị Tòa án trọng tài thường trực tại The Hague bác bỏ vào tháng Bảy 2016.

Ngày 3 tháng Chín, chương trình việt ngữ đài BBC cho biết cần cẩu Lam Kinh đã được tập đoàn dầu khí Trung Quốc chuyển vào vùng biển Việt Nam, một động thái chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng.

Nếu đây là sự thật thì Trung Quốc và Việt Nam đang lặp lại tình trạng bất ổn năm 2014, khi Tập đoàn dầu khí quốc gia Trung Quốc do nhà nước điều hành đưa giàn khoan dầu nửa chìm Hải Dương 981 và các tàu đánh cá dân quân của họ vào vùng biển mà Việt Nam tuyên bố có chủ quyền gần quần đảo Trường Sa.

Trung Quốc bị cáo buộc đã di chuyển cần cẩu Lam Kinh vào lãnh hải Việt Nam khi Việt Nam và 9 thành viên khác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á tham gia khai mạc các cuộc tập trận hải quân với Hoa Kỳ tuần này.

Nó cũng diễn ra chỉ một tháng trước khi chủ tịch nước kiêm tổng bí thư đảng cộng sản Nguyễn Phú Trọng dự kiến sẽ đến Washington trong chuyến viếng thăm cấp nhà nước, theo đó Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ nâng cấp các mối quan hệ của họ lên thành đối tác chiến lược.

Năm 1988, quân đội Trung Quốc và Việt Nam đã giao chiến ở bãi đá Gạc Ma quanh Biển Đông, một trận chiến đã cướp đi sinh mạng của 64 người lính Việt Nam. Sự kiện này xảy ra sau cuộc chiến biên giới ngắn ngủi nhưng đẫm máu vào năm 1979, nơi hai bên đều mất hàng ngàn binh lính.

Thời thế đã thay đổi từ khi các cuộc xung đột ngắn ngủi trước đó xảy ra. Quân đội giải phóng nhân dân hiện là một trong những lực lượng quân đội lớn nhất và được trang bị tốt nhất thế giới. Năm 2017, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi Quân đội giải phóng nhân dân "thay đổi toàn diện để trở thành các lực lượng tầm cỡ thế giới" vào năm 2050. Tuy nhiên người ta cho rằng Bắc Kinh vẫn rất lo lắng trước việc quân đội chuẩn bị cách nào để đối phó với một cuộc xung đột có quy mô lớn.

Tập đã từng nói đến chuyện Quân đội giải phóng nhân dân mắc "bệnh hòa bình" vì họ không ở trong một tình trạng xung đột thực sự trong nhiều thập niên. Với sự chỉnh đốn hàng ngũ quan chức cao cấp kể từ cuộc xung đột thực sự cuối cùng vào năm 1979, hầu hết bọn họ chưa bao giờ tham gia một cuộc chiến.

Vào tháng Hai, Denis Blasko, một quan sát viên nổi tiếng chuyên về quân đội Trung Quốc, đã tuyên bố rằng tuy đã đầu tư đáng kể vào vũ khí và công nghệ và cải cách cơ cấu lớn, vẫn còn có "sự hoài nghi về khả năng của Quân đội giải phóng nhân dân và sự yếu kém trong hệ thống giáo dục và đào tạo của Quân đội giải phóng nhân dân qua việc chuẩn bị các cấp chỉ huy và sĩ quan tham mưu cho chiến tranh trong tương lai".

"Vì vậy" ông nói thêm "lãnh đạo quân đội cấp cao của Trung Quốc tỏ ra rất ít hay không hăng hái điều động Quân đội giải phóng nhân dân ra mặt trận thực sự chống lại một kẻ thù hiện đại nhưng chọn việc đe dọa và thái độ quyết chiến do thường dân, dân quân và quân đội phối hợp thực hiện " để đạt được các mục tiêu quốc gia.

Tính bất ổn này là nhân tố của những ai mà Trung Quốc xem là đối thủ thích hợp. Giao chiến chống lại Ấn Độ ở đồng bằng hay trên dãy Hy Mã Lạp Sơn, Quân đội giải phóng nhân dân cũng rút được chút kinh nghiệm tốt để chuẩn bị cho không và hải chiến. Xung đột trên bán đảo Triều Tiên sẽ vô cùng dữ dội và gần nhà.

Gây chiến với Nhật Bản, Philippines và Hàn Quốc có thể sẽ kéo theo sự can thiệp của quân đội Mỹ vì mỗi quốc gia đều có liên minh an ninh với Hoa Kỳ. Đạo luật Quan hệ với Đài Loan (Taiwan Relations Act) cam kết Washington sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp quân đội Trung Quốc xâm lược.

Bắc Kinh "thích chọn một cuộc xung đột có thể thắng được" và "Việt Nam về cơ bản không có khả năng hoạt động ngang tầm với Trung Quốc do thiếu thốn về năng lực, đào tạo và nhân lực", Grossman lập luận như vậy.

Một phân tích ít mang tính học thuật hơn đã tìm hiểu lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam tự đánh giá về vị trí của họ như thế nào. Hà Nội có khuynh hướng bí mật hơn Bắc Kinh và giới khoa bảng còn kín đáo hơn nữa. Bộ quốc phòng đã công bố cuốn sách trắng lần chót cách đây một thập niên nhân dịp kỷ niệm 65 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tuy nhiên, các nhà phân tích đều đồng ý là Hà Nội ngày càng chú trọng đến các vấn đề quân sự khi căng thẳng ở Biển Đông gia tăng từng năm.

Vào tháng Tư, Businesswire đã báo cáo rằng chính phủ Việt Nam đã dành 5,1 tỷ USD cho chi phí quốc phòng trong ngân sách năm nay, 1/3 trong số tiền đó sẽ dùng vào việc mua sắm thiết bị quốc phòng. Một số nhà phân tích ước tính chi tiêu quân sự của Hà Nội có thể tăng lên 7,9 tỷ USD vào năm 2024.

Cũng có một số dấu hiệu lo ngại nhất định về sự sẵn sàng ứng chiến của quân đội – cần phải làm nhiều hơn nữa. Vào tháng Sáu, tạp chí quốc phòng quốc gia do Bộ quốc phòng Việt Nam điều hành, đã đăng một tiểu luận về việc đào tạo quân đội và nguồn nhân lực.

"Việc đào tạo cấp chỉ huy không đồng đều và mất quân bình ; nội dung và chương trình đào tạo vẫn còn chậm chạp, không kịp cải tiến ; cập nhật kiến thức và công nghệ quân sự mới không cao hơn", bài tiểu luận cảnh báo như vậy.

Rõ ràng là quân đội Việt Nam yếu hơn nhiều so với Trung Quốc.

Việt Nam chi khoảng 5 tỷ USD cho quân đội của mình ; Trung Quốc chi 220 tỷ USD. Trung Quốc có số lượng nhân viên tích cực nhiều gấp 5 lần Việt Nam ; số lượng máy bay gấp 10 lần (TQ : 3187 / VN : 318) ; và số tàu hải quân gần gấp 11 lần (TQ : 714 / VN : 65). Trung Quốc cũng có thiết bị tốt hơn nhiều. Lực lượng hải quân của Quân đội giải phóng nhân dân có tàu sân bay và khu trục hạm, những loại khí tài mà Việt Nam còn thiếu.

Hầu hết các nhà phê bình cho rằng, với sự bất cân xứng này, chọn lựa chiến lược duy nhất của Việt Nam là phòng thủ nếu xảy ra xung đột. Tuy vậy, ở Hà Nội vẫn không có sự đồng thuận về điều này.

Trong một bài viết cho tạp chí quốc phòng quốc gia xuất bản vào ngày 30 tháng Tám, bộ trưởng thông tin Nguyễn Mạnh Hùng – cũng là một thiếu tướng trong Quân đội nhân dân Việt Nam và là cựu chủ tịch của Viettel, một tập đoàn thuộc quyền sở hữu của quân đội – đã viết rằng "trong tương lai, nếu chiến tranh xảy đến với đất nước chúng ta, đó sẽ là một cuộc chiến của nhân dân để bảo vệ một đất nước phát triển chống lại sự xâm lược của kẻ thù".

Tuy nhiên, ông lưu ý rằng "trong những cuộc chiến chống lại tổ tiên chúng ta trước kia và Đảng của chúng ta sau này, đất nước chúng ta thường phải đối mặt với những kẻ thù có sức mạnh quân sự vượt trội, nhưng chúng ta đã coi sự tấn công như tư tưởng thống trị thay vì thụ động hay phòng thủ thụ động".

"Suy nghĩ tấn công" ông nói tiếp, tạo ra sự đoàn kết trong nhân dân và niềm tin là họ không đầu hàng dù kẻ thù mạnh đến mức độ nào. Tuy nhiên, ông cũng sử dụng cụm từ "phòng ngự tích cực" giống như khái niệm phòng thủ tích cực của Trung Quốc, một thuật ngữ được nhà lãnh đạo Đặng Tiểu Bình sử dụng trong những năm 1980, với ý nghĩa phòng thủ chiến lược nhưng hoạt động tấn công.

Điều này cho thấy các quan chức cao cấp của Đảng cộng sản Việt Nam đang nghiêm túc cân nhắc khả năng chiến tranh và sẽ tiến hành nó như thế nào. Hẳn không phải ngẫu nhiên mà Đảng cộng sản đã dành khoảng thời gian trống nhiều hơn cho báo chí viết về năm kỷ niệm cuộc chiến tranh biên giới Việt Trung.

Các báo cáo từ đầu năm cho thấy Việt Nam đã âm thầm mở rộng lực lượng dân quân biển và trang bị thêm cho lực lượng bảo vệ bờ biển để chuẩn bị chiến thuật công kích thậm chí còn mạnh bạo hơn cả Trung Quốc.

Do thua kém về quân sự, khả năng răn đe lớn nhất của Việt Nam rất có thể sẽ thông qua quan hệ với các đối tác quốc tế. Hà Nội đã bận rộn kết bạn mới. Chẳng hạn như tháng trước Việt Nam đã đồng ý mở rộng quan hệ quốc phòng với Nam Phi, trong khi thủ tướng Úc Scott Morrison tái khẳng định sự hợp tác quân sự của họ trong chuyến thăm dự kiến sẽ đến Hà Nội.

Trong năm nay, Việt Nam cũng đã ký các thỏa thuận quốc phòng mới với Liên Hiệp Âu Châu và Nhật Bản. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là liệu Hà Nội có thể giành được nhiều bảo đảm chiến lược hơn từ Hoa Kỳ, kẻ thù trước kia trên chiến trường.

Do đó, đa phần tùy thuộc vào chuyến thăm Washington sắp tới của ông Nguyễn Phú Trọng. Cho đến khi phần lớn còn dễ dàng - quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam tốt hơn nhiều so với những gì người ta nghĩ – nó sẽ gửi một tín hiệu mạnh mẽ hơn cho biết Washington ủng hộ Việt Nam và đóng vai trò răn đe lâu dài đối với Trung Quốc, nếu hai bên đồng ý nâng cấp quan hệ chiến lược.

Gần như chắc chắn, nó sẽ dừng lại ở một hiệp ước quốc phòng vì các quy tắc trong nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam – cái gọi là chính sách "ba không" – đã cấm họ ký hiệp ước quân sự với các quốc gia khác. Tuy vậy, một quan hệ đối tác vô điều kiện có thể cho phép các tàu hải quân Mỹ ghé thăm Việt Nam nhiều hơn – điều mà Washington muốn – và có lẽ Hà Nội sẽ cam kết mua thêm trang thiết bị quân sự của Hoa Kỳ.

Việt Nam hiện mua 4/5 thiết bị quân sự của mình từ Nga và 1/10 từ Israel. Để đền bù cho việc Việt Nam mua sắm quốc phòng nhiều hơn, Washington có thể cho quốc gia này biết rõ là họ có bị trừng phạt hay không, chiếu theo đạo luật dông dài tên là CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act - Đạo luật chống những kẻ thù của Mỹ thông qua chế tài) mà Hoa Kỳ áp dụng để trừng phạt các quốc gia mua vũ khí của Nga.

Việt Nam tạm thời được miễn trừ CAATSA, như mong muốn của cựu bộ trưởng quốc phòng James Mattis. Nhưng để được miễn trừ lâu hơn, Hà Nội phải chứng tỏ họ đang giảm phụ thuộc vào Nga trong việc nhập khẩu quân sự.

Bằng cách mua thêm phần cứng quân sự của Mỹ, Việt Nam sẽ giảm thặng dư thương mại đáng kể với Mỹ, điều vốn vẫn làm chính quyền Trump khó chịu.

Washington chắc chắn cương quyết chống lại các hành động mới nhất của Bắc Kinh ở Biển Đông, cái mà bộ ngoại giao Mỹ mô tả là "sự can thiệp cưỡng bức đối với các hoạt động dầu khí lâu đời của Việt Nam". Tháng trước, bộ ngoại giao cũng lưu ý rằng Trung Quốc đang cố gắng ngăn chặn sự tiếp cận với  "nguồn tài nguyên hydrocarbon chưa được khai thác, trị giá khoảng 2,5 tỷ USD" ở Biển Đông.

Đồng thời, trong một báo cáo vào năm ngoái, bộ quốc phòng Mỹ nhấn mạnh rằng Trung Quốc là nước tiêu thụ dầu thô đứng hàng thứ hai trên thế giới và là nước tiêu thụ khí đốt tự nhiên đứng hàng thứ ba. Hơn nữa, do phụ thuộc vào khí đốt nhập khẩu, chiếm 67% nhu cầu trong năm 2017, có thể tăng lên 80% vào năm 2035, tầm quan trọng của các nguồn tài nguyên chưa được khai thác ở Biển Đông được nâng lên.

 Hoa Kỳ cần phải chứng tỏ là họ nghiêm túc bảo đảm an ninh cho Việt Nam đối với Trung Quốc. Hà Nội chắc chắn không quên việc tổng thống Mỹ Barak Obama từ chối bảo vệ một đồng minh khi Trung Quốc chiếm giữ Bãi Cạn của Philippines năm 2012. Obama cũng không hề ủng hộ Việt Nam chống lại vụ tàu Hải Dương 918 năm 2014.

Trump đa phần cũng tiếp tục đi cùng hướng, đưa ra những tuyên bố nghiêm khắc nhưng không ủng hộ bằng hành động khi Trung Quốc thành công buộc Việt Nam phải hủy bỏ các thỏa thuận thăm dò dầu khí vào năm ngoái và tại các khu vực đang tranh chấp ở Biển Đông năm 2017.

Các cuộc diễn tập nhằm tạo áp lực của Trung Quốc gần Bãi Tư Chính và việc di chuyển cần cẩu vào vùng biển Việt Nam đang bị lên án trở thành nguy hiểm hơn khi các tàu lớn của nước này gia tăng lui tới các cơ sở nhân tạo của hải quân và không quân mà họ mới xây dựng trên biển.

Điều này có nghĩa là các tàu không còn cần phải quay về lục địa Trung Quốc để tiếp thêm nhiên liệu và bảo trì trong cuộc hành trình vào Biển Đông. Đó cũng có nghĩa là họ có thể tuần tra gần bờ biển Việt Nam hơn và trong thời gian lâu hơn.

Tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc hiện đang đối đầu với các tàu của Việt Nam tại bãi Tư Chính, theo báo cáo, đã đến một căn cứ hải quân mới được thành lập trên Bãi Chữ Thập để tiếp nhận nguyên liệu trước khi trở lại tiếp tục tranh chấp.

Nếu cuộc đối đầu với Việt Nam leo thang thành cuộc xung đột vũ trang, nó có thể cung cấp cho Trung Quốc một trường hợp thử nghiệm để tiến hành một cuộc chiến lớn hơn có thể xảy ra ở vùng biển tranh chấp trong những năm sắp tới.  

David Hutt

Nguyên tác : Why China is picking a fight with VietNam, Asia Times, 05/09/2019

Hoàng Thủy Ngữ dịch

(09/09/2019)

*****************

Biển Đông : Vì sao Trung Quốc sẽ chọn đánh Việt Nam ?

Thanh Phương, RFI, 09/09/2019

Nếu căng thẳng hiện nay ở Biển Đông dẫn đến xung đột toàn diện, dường như ngày càng có khả năng mục tiêu mà Trung Quốc tấn công đầu tiên sẽ là Việt Nam.

Một lính hải quân Trung Quốc trước một biểu ngữ có hình chủ tịch Tập Cận Bình, tại một căn cứ ở Hồng Kông. Ảnh chụp ngày 30/06/2019.Reuters

Căng thẳng vùng Biển Đông tiếp tục sự chú ý đặc biệt của báo chí quốc tế, đặc biệt là những tờ báo chuyên về thờ i sự Châu Á, như trang mạng Asia Times.

Ngày 05/09/2019, trang mạng này đã đăng tải một bài của nhà báo David Hutt với tựa đề "Vì sao Trung Quốc sẽ chọn đánh Việt Nam". Theo các nhà phân tích mà David Hutt trích dẫn, Việt Nam sẽ được Trung Quốc chọn để đánh như là một cách để "khởi động - làm nóng" trước khi lao vào một cuộc chiến lớn hơn với Mỹ trên vùng Biển Đông.

Trong phần tạp chí hôm nay, RFI Việt ngữ xin giới thiệu bài báo này :

Nếu căng thẳng hiện nay biến thành xung đột toàn diện, dường như ngày càng có khả năng là tiếng súng đầu tiên sẽ nổ ra giữa Trung Quốc và Việt Nam.

Hai bên đã đối đầu với nhau tại khu vực Bãi Tư Chính giàu nguồn năng lượng, mà không bên nào có vẻ muốn lùi bước. Trung Quốc vẫn chống lại việc những bên tranh chấp khác khai thác các nguồn tài nguyên tại những các vùng biển đang tranh chấp, nhưng cuộc đối đầu hiện nay với Việt Nam có thể phục vụ mục đích chiến lược kép (cho Bắc Kinh).

Derek Grossman, một nhà phân tích quốc phòng của RAND, một nhóm tư vấn tại Washington, lập luận rằng nếu Trung Quốc tiến hành một cuộc tấn công quân sự ở Biển Đông, đối thủ được lựa chọn rất có thể sẽ là Việt Nam.

Trong năm nay, trước khi diễn ra cuộc đối đầu tại Bãi Tư Chính, ông Grossman đã từng viết rằng Việt Nam là "cuộc chiến khởi động ưa thích" của Bắc Kinh, với lý do Việt Nam chỉ là một quốc gia có sức mạnh cỡ trung bình, nên quân đội Trung Quốc dễ dàng đánh bại.

Mặc dù hiện giờ xung đột còn rất khó xảy ra, Bắc Kinh một lần nữa tăng cường xâm lấn và đẩy mạnh chính sách "ngoại giao pháo hạm", qua việc gây sức ép buộc Hà Nội chấm dứt hoạt động thăm dò dầu khí ở vùng biển tranh chấp.

Vào tháng 7, một tàu khảo sát của Trung Quốc, Hải Dương Địa Chất 8 , cùng với một đội tàu vũ trang, đã hoạt động suốt nhiều tuần tại khu vực gần Bãi Tư Chính, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.

Vào giữa tháng 8, sau khi dường như đã trở về Trung Quốc, tàu khảo sát này đã xuất hiện trở lại ở vùng biển Việt Nam nơi các công ty năng lượng Việt Nam và Nga đang cùng thăm dò dầu khí. Năm ngoái, áp lực tương tự từ Trung Quốc đã buộc Hà Nội phải hủy hợp đồng thăm dò dầu trị giá 200 triệu đôla đã ký với công ty năng lượng Tây Ban Nha Repsol.

Ngày 03/09/2019, có tin là chiếc tàu cẩu lớn nhất thế giới Lam Kình (Lanjing) đã được Tập đoàn Dầu khí Trung Quốc đưa vào vùng biển Việt Nam, một hành động chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng.

Nếu đúng như thế, Trung Quốc và Việt Nam có thể sẽ tái diễn cuộc đối đầu gây cấn giữa hai bên năm 2014 , khi Tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc đưa dàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào vùng biển mà Việt Nam khẳng định chủ quyền gần quần đảo Trường Sa.

Trung Quốc đưa tàu cẩu Lam Kình vào vùng biển Việt Nam đúng vào lúc Việt Nam và chín thành viên khác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tham gia các cuộc diễn tập hải quân chung đầu tiên với Hoa Kỳ.

Vụ này cũng diễn ra chỉ một tháng trước khi chủ tịch nước, kiêm tổng bí thư đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng dự kiến ​​sẽ có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Washington, và trong dịp này, Hoa Kỳ và Việt Nam có thể nâng quan hệ song phương lên cấp "đối tác chiến lược".

Quân đội Trung Quốc và Việt Nam đã từng đụng độ với nhau vào cuối năm 1988 tại Đá Gạc Ma, Trường Sa, khiến 64 binh sĩ Việt Nam tử trận. Vụ đụng độ này xảy ra sau một cuộc chiến tranh biên giới ngắn ngủi nhưng đẫm máu vào năm 1979, mà trong đó cả hai bên đều mất hàng ngàn binh lính.

Tình hình nay đã thay đổi kể từ những cuộc xung đột ngắn ngủi đó. Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) hiện là một trong những quân đội lớn nhất và được trang bị tốt nhất thế giới.

Vào năm 2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi quân đội nước này chuyển đổi hoàn toàn thành một lực lượng tầm cỡ thế giới vào năm 2050. Tuy nhiên, người ta tin rằng giới lãnh đạo ở Bắc Kinh chưa an tâm về mức độ chuẩn bị của quân đội Trung Quốc để chiến đấu trong một cuộc xung đột quy mô lớn.
Do sự luân chuyển quan chức cấp cao kể từ cuộc xung đột thực sự cuối cùng vào năm 1979, hầu hết những người hiện nay chưa bao giờ biết đến chiến tranh.

Dennis Blasko, một nhà quan sát về quân đội Trung Quốc, vào tháng 2 đã lưu ý rằng, mặc dù đã đầu tư đáng kể vào vũ khí và công nghệ, và đã cải tổ sâu rộng về cơ cấu, nhưng vẫn có sự thiếu tin tưởng vào khả năng của quân đội Trung Quốc, trong khi đó các hệ thống giáo dục và huấn luyện của quân đội này đã thất bại trong việc đào tạo các viên chỉ huy và sĩ quan tham mưu cho các cuộc chiến tranh tương lai.

Theo ông Blasko, chính vì vậy mà các lãnh đạo cấp cao quân đội Trung Quốc rất ít nhiệt tình hoặc không chút nhiệt tình trong việc đưa quân đội nước này vào một cuộc chiến thực sự chống lại một kẻ thù hiện đại. Họ thiên về một cuộc chiến tranh kết hợp các lực lượng dân sự, chính phủ, bán quân sự và quân đội.

Cảm giác không an toàn này sẽ là yếu tố quyết định nước nào mà Trung Quốc coi là đối thủ "xứng đáng". Theo nhận xét của ông Grossman, đánh Ấn Độ trên đất liền và trên núi cao trong dãy Hy Mã Lạp Sơn sẽ không có ích nhiều trong việc quân đội Trung Quốc chuẩn bị cho chiến tranh trên không và trên biển. Xung đột trên bán đảo Triều Tiên có thể sẽ quá dữ dội và quá gần Trung Quốc. Còn nếu đánh Nhật Bản, Philippines hoặc Hàn Quốc, thì sẽ đụng với quân đội Mỹ, vì nước nào cũng đều có liên minh phòng thủ với Hoa Kỳ. Đạo luật Quan hệ Đài Loan thì dự trù là Washington phải bảo vệ hòn đảo này trong trường hợp Trung Quốc đưa quân xâm lược.

Theo cái nhìn của ông Grossman, Bắc Kinh có vẻ "thích một cuộc xung đột có thể thắng được" và Việt Nam về cơ bản yếu kém hơn Trung Quốc về khả năng, đào tạo và nhân lực.

Các nhà phân tích đều nhận thấy rằng Hà Nội đang ngày càng xem các vấn đề quân sự là nghiêm trọng, trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông leo thang qua từng năm.

Hãng tin Business Wire vào tháng 4 cho biết rằng chính phủ Việt Nam đã dành 5,1 tỷ đô la Mỹ cho chi tiêu quân sự trong ngân sách năm nay, khoảng một phần ba trong số đó sẽ dành cho việc mua sắm thiết bị quốc phòng. Một số nhà phân tích ước tính rằng chi tiêu quân sự của Hà Nội có thể tăng lên 7,9 tỷ đô la vào năm 2024.

Vào tháng 6, Tạp chí Quốc phòng Toàn dân, do bộ Quốc Phòng Việt Nam điều hành, đã đăng một bài viết về đào tạo quân sự và nhân lực của Việt Nam.Tác giả bài viết cảnh báo : "Việc đào tạo cán bộ trong quân đội không đồng đều và cân đối ; nội dung và chương trình đào tạo vẫn còn chậm để đổi mới ; việc cập nhật kiến ​​thức và công nghệ quân sự mới trong đào tạo không cao hơn.»

Rõ ràng, Việt Nam có quân đội yếu hơn nhiều so với Trung Quốc. Việt Nam chi khoảng 5 tỷ đô la một năm cho quân đội của mình, trong khi Trung Quốc chi đến 220 tỷ đô la. Trung Quốc có quân số nhiều gấp năm lần so với Việt Nam và có số lượng máy bay gấp mười lần (3.187 so với 318) và có gần gấp 11 lần số tàu hải quân (714 so với 65). Trung Quốc cũng có thiết bị tốt hơn nhiều ; Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân có tàu sân bay và tàu khu trục, hai phương tiện mà Việt Nam chưa có.

Hầu hết các nhà phân tích đều cho rằng, do sự bất cân xứng này, chiến lược duy nhất mà Việt Nam có thể chọn đó là phòng thủ trong trường hợp xảy ra xung đột. Tuy nhiên, dường như không có sự đồng thuận về vấn đề này trong giới lãnh đạo Hà Nội.

Trong một bài viết cho Tạp chí Quốc phòng Toàn dân ngày 30/08/2019, bộ trưởng Thông Tin và Truyền Thông Nguyễn Mạnh Hùng, nguyên là một thiếu tướng trong quân đội Việt Nam và là cựu chủ tịch Viettel, một tập đoàn thuộc sở hữu của quân đội, đã viết : "Trong tương lai, nếu chiến tranh xảy ra với đất nước chúng ta, đó sẽ là một cuộc chiến của nhân dân để bảo vệ một đất nước phát triển chống lại sự xâm lược của kẻ thù."

Tuy nhiên, ông lưu ý : "Trong các cuộc chiến tranh chống lại tổ tiên ta trước đây và Đảng ta sau này, nước ta thường phải đối mặt với kẻ thù với sức mạnh quân sự vượt trội, nhưng chúng ta vẫn coi tấn công là tư tưởng chủ đạo, thay vì thụ động hay phòng thủ thụ động".

Ông Nguyễn Mạnh Hùng sử dụng cụm từ "phòng thủ tích cực" tương tự như cụm từ được sử dụng vào những năm 1980 bởi nhà lãnh đạo Trung Quốc lúc đó là Đặng Tiểu Bình.

Điều này chắc chắn cho thấy các quan chức cao cấp của đảng Cộng Sản Việt Nam đang cân nhắc nghiêm túc khả năng xảy ra chiến tranh, và cách thức mà cuộc chiến này xảy ra. Do đó, có lẽ không phải ngẫu nhiên mà đảng Cộng Sản đã dành cho các tờ báo nhiều thời gian hơn để viết về kỷ niệm cuộc chiến tranh biên giới Việt-Trung năm nay.

Những thông tin trước đó trong năm nay cho thấy Việt Nam đã âm thầm mở rộng lực lượng dân quân biển và trang bị thêm cho lực lượng cảnh sát biển để chuẩn bị đối phó với các lực lượng tương tự của Trung Quốc.

Do sự chênh lệch về sức mạnh quân sự, khả năng răn đe lớn nhất của Việt Nam chính là thông qua các quan hệ đối tác quốc tế. Và Hà Nội đã rất bận rộn với việc kết bạn mới.

Chẳng hạn, tháng trước, Việt Nam đã đồng ý mở rộng quan hệ quốc phòng với Nam Phi, trong khi thủ tướng Úc Scott Morrison vừa tái khẳng định hợp tác quân sự giữa hai nước trong chuyến thăm Hà Nội.

Việt Nam cũng đã ký các thỏa thuận quốc phòng mới với Liên Hiệp Châu Âu và Nhật Bản trong năm nay. Tuy nhiên, quan trọng nhất đối với Hà Nội đó là giành được nhiều bảo đảm chiến lược hơn từ kẻ thù cũ Hoa Kỳ.

Chuyến thăm sắp tới của ông Trọng đến Washington vì vậy rất quan trọng. Quan hệ hiện nay giữa Mỹ với Việt Nam đã rất là tốt rồi, nhưng nếu hai bên đồng ý nâng cấp quan hệ chiến lược, thì đây sẽ là một tín hiệu mạnh mẽ hơn cho thấy Mỹ đang yểm trợ Việt Nam, và đóng vai trò răn đe lâu dài đối với Trung Quốc.

Gần như chắc chắn hai bên sẽ chỉ sẽ dừng lại ở một hiệp ước quốc phòng, vì chính sách của đảng Cộng Sản Việt Nam gọi là "Ba Không" cấm Hà Nội ký hiệp ước quân sự với các quốc gia khác.

Tuy nhiên, một quan hệ đối tác không có điều kiện có thể cho phép có thêm nhiều chuyến thăm của tàu hải quân Hoa Kỳ đến Việt Nam - điều mà Washington mong muốn - và có lẽ là một cam kết của Hà Nội để mua thêm vũ khí từ Mỹ.

Việt Nam hiện mua khoảng bốn phần năm thiết bị quân sự từ Nga và một phần mười từ Israel. Đổi lại việc Hà Nội mua nhiều vũ khí hơn, Washington có thể sẽ làm rõ về việc liệu Việt Nam có sẽ bị xử phạt theo đạo luật Chống các đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA), dự trù trừng phạt các quốc gia mua vũ khí từ Nga, hay không.

Việt Nam đã tạm thời được miễn CAATSA, và cựu bộ trưởng Quốc Phòng James Mattis đã tìm cách miễn hẳn cho Việt Nam. Nhưng để được miễn trừ lâu dài hơn, Hà Nội phải cho thấy rằng họ đang giảm sự phụ thuộc vào vũ khí nhập từ Nga. Cũng qua việc mua thêm vũ khí của Mỹ, Việt Nam sẽ giảm thặng dư thương mại đáng kể với Mỹ, vẫn gây bực bội cho chính quyền Donald Trump.

Washington đã kiên quyết chống lại các hành động mới nhất của Bắc Kinh ở Biển Đông, mà bộ Ngoại Giao Mỹ mô tả là "sự can thiệp mang tính cưỡng ép" đối với các hoạt động dầu khí từ lâu của Việt Nam. Bộ Ngoại Giao Mỹ vào tháng trước cho rằng Trung Quốc đang tìm cách ngăn chận việc tiếp cận nguồn dầu khí chưa được khai thác ở vùng Biển Đông, được ước tính khoảng 2,5 nghìn tỷ đô la.

Bộ Quốc Phòng Mỹ trong một báo cáo năm ngoái đã nhấn mạnh rằng Trung Quốc là nước tiêu thụ dầu thô lớn thứ hai thế giới và là nước tiêu thụ khí đốt tự nhiên lớn thứ ba. Hơn nữa, sự phụ thuộc vào khí đốt nhập khẩu, chiếm 67% nhu cầu trong năm 2017, tỷ lệ này có thể tăng lên 80% vào năm 2035, cho nên các nguồn tài nguyên chưa được khai thác ở Biển Đông lại càng quan trọng đối với Trung Quốc.

Hoa Kỳ sẽ cần phải chứng minh rằng họ nghiêm túc trong việc bảo đảm an ninh cho Việt Nam đối với Trung Quốc. Hà Nội chắc vẫn còn nhớ rằng tổng thống Barack Obama thời đó đã từ chối bảo vệ một đồng minh có hiệp ước với Mỹ, khi Trung Quốc chiếm giữ bãi cạn Scarborough từ Philippines năm 2012. Obama cũng không hỗ trợ gì cho Việt Nam trong vụ giàn khoan Hải Dương 981 năm 2014.

Phần lớn chính sách của Trump cũng đi theo hướng đó, đưa ra những tuyên bố nghiêm khắc, nhưng không kèm theo hành động, khi Trung Quốc thành công buộc Việt Nam phải hủy bỏ các hợp đồng thăm dò dầu khí vào năm ngoái và năm 2017 tại các khu vực Biển Đông đang tranh chấp.

Các hành động gây áp lực của Trung Quốc gần Bãi Tư Chính và việc điều tàu cẩu vào vùng biển Việt Nam càng nguy hiểm hơn, vì kể từ nay các tàu của họ có thể tiếp cận các cơ sở hải quân và không quân mới trên các các đảo nhân tạo mà họ xây dựng ở Biển Đông.

Điều này có nghĩa là các tàu đó không còn cần phải quay trở lại Hoa lục để tiếp nhiên liệu và bảo trì trong các chuyến hành trình vào Biển Đông. Điều đó cũng có nghĩa là họ có thể tuần tra gần bờ biển Việt Nam hơn và trong thời gian dài hơn.

Nếu cuộc đối đầu với Việt Nam leo thang thành một cuộc đối đầu vũ trang, thì đó có thể là cuộc trắc nghiệm về sự sẵn sàng của Trung Quốc cho một cuộc chiến tranh lớn hơn có thể xảy ra ở vùng biển tranh chấp này trong những năm tới.

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 09/09/2019

*****************

Biển Đông : Tàu Trung Quốc quay lại Bãi Tư Chính thách thức Việt Nam

Trọng Nghĩa, RFI, 08/09/2019

Phải chăng lần này Trung Quốc nhất quyết xâm chiếm khu vực gần Bãi Tư Chính ở Biển Đông thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ? Câu hỏi này đã được gợi lên vào lúc giới quan sát tình hình Bãi Tư Chính ghi nhận các dấu hiệu cho thấy hôm 07/09/2019, tàu khảo sát Trung Quốc Hải Dương Địa Chất 8 ở trên đường quay trở lại khu vực. Đây là lần thứ ba, sau khi đã rời đi qua nghỉ vài ngày tại Đá Chữ Thập (Trường Sa) hôm 04/09.

Ngày 07/09/2019, tàu khảo sát Trung Quốc Hải Dương Địa Chất 8 ở trên đường quay trở lại khu vực Bãi Tư Chính.

Trong một tin nhắn Twitter gởi đi sáng ngày 07/09/2019, giáo sư Ryan Martinson, trường Hải Chiến Mỹ, người theo dõi sát tình hình tại Bãi Tư Chính, đã ghi nhận : "Sau khi dừng lại vài ngày tại Đá Chữ Thập, chiếc Hải Dương Địa Chất 8 có vẻ đã sẵn sàng để tiếp tục các hoạt động khảo sát tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam".

Kèm theo tin nhắn là một sơ đồ cho thấy vị trí chiếc Hải Dương Địa Chất 8 lúc 01g47 giờ quốc tế UTC, đang rời Đá Chữ Thập, hướng về khu vực Bãi Tư Chính ở phía tây, với vận tốc 10 nút.

Một tin nhắn Twitter khác từ tài khoản South China Sea News cùng ngày xác định là tàu khảo sát Trung Quốc đang rời Đá Chữ Thập với tốc độ tối đa, cùng với một số tàu hộ tống. Chiếc tàu hải cảnh khổng lồ 3901 của Trung Quốc, chủ lực trong đoàn hộ tống đã bật lại tín hiệu AIS, cho thấy vị trí gần chiếc Hải Dương Địa Chất 8.

Trên hiện trường, giáo sư Martinson ghi nhận sự hiện diện tiếp tục của giàn khoan Hakuryu 5, ở phía tây Bãi Tư Chính. Lần đầu tiên sau nhiều tuần lễ, giàn khoan đang hoạt động cho Rosneft và Việt Nam này đã bật lại tín hiệu định vị AIS.

Dĩ nhiên các thông tin nói trên từ giới quan sát không hề được Việt Nam chính thức đề cập đến, làm dấy lên tranh luận về phản ứng của Việt Nam.

Một loạt tin nhắn từ tài khoản South China Sea News ngày hôm nay, 08/09/2019 nhận định : "Rõ ràng là căn cứ vào luật quốc tế, Trung Quốc đang nhẹ nhàng xâm lấn vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Thế nhưng việc kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế lại không phải là một vấn đề luật pháp, mà là vấn đề quyết tâm chính trị của giới lãnh đạo và nhân dân Việt Nam. Liệu họ có sẵn sàng để bị Trung Quốc trừng phạt hay không ? Nếu muốn được quốc tế giúp đỡ, Việt Nam cần công khai cho biết diễn tiến trên hiện trường để cộng đồng quốc tế có thể biết rõ hơn về tính chất nghiêm trọng của tình hình".

Một tin nhắn khác từ tài khoản IndoPacific_SCS_Info cho rằng việc thông báo về sự vụ là điều mà chính quyền Việt Nam nên làm, nhưng lại không làm vì sợ người dân sẽ xuống đường, với những hậu quả chính trị đáng lo ngại.

Trọng Nghĩa

Bãi Tư Chính : Việt Nam kêu gọi quốc tế giúp giảm căng thẳng tại Biển Đông

Thanh Hà, RFI, 02/09/2019

Ngày 01/09/2019, Việt Nam kêu gọi cộng đồng quốc tế tham gia làm giảm các căng thẳng tại Biển Đông.

Tàu tuần duyên của Trung Quốc phun vòi rồng xua đuổi tàu hải cảnh của Việt Nam tại khu vực gần quần đảo Hoàng Sa, Biển Đông. (Ảnh chụp ngày 04/05/2014) Reuters

Theo hãng tin Bloomberg, tiếp theo tuyên bố chung của ba nước Anh, Pháp, Đức cuối tuần trước, bày tỏ lo ngại về "tình hình Biển Đông hiện nay", ngày hôm qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng, qua thư điện tử, nhấn mạnh, "những diễn biến nguy hiểm" tại Biển Đông đang làm gia tăng cẳng thẳng và gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế.

Do vậy, Việt Nam kêu gọi các nước tham gia vào việc làm giảm căng thẳng, bảo đảm an ninh và tự do lưu thông tại vùng biển này. Bức thư viết : Biển Đông có tầm quan trọng đối với các nước bên trong và bên ngoài khu vực, trong các lĩnh vực kinh tế, an ninh, an toàn, tự do lưu thông hàng không và hàng hải và "Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng làm việc với các nước và cộng đồng quốc tế" để duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực.

Ngày 29/08/2019, với tư cách là các quốc gia ký kết Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), Anh, Pháp, Đức đã ra tuyên bố chung bày tỏ quan ngại về căng thẳng ở Biển Đông và kêu gọi các bên thực hiện các biện pháp làm giẳm căng thẳng và góp phần duy trì, thúc đẩy hòa bình và an ninh khu vực.

Ba quốc gia Châu Âu này nhấn mạnh đến "mối quan tâm đối với việc áp dụng một cách phổ quát" văn bản này. Đặc biệt là việc tôn trọng phán quyết ngày 12/07/2016 của Tòa án Trọng tài Quốc tế La Haye. Theo phán quyết hồi năm 2016, việc Bắc Kinh căn cứ vào bản đồ 9 đoạn để khẳng định chủ quyền của Trung Quốc với hầu hết Biển Đông là "không có cơ sở về mặt pháp lý".

Bắc Kinh đương nhiên đã bác bỏ kêu gọi của Anh, Pháp, Đức về Biển Đông. Họp báo ngày 30/09/2019 phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Cảnh Sảng khẳng định tình hình tại Biển Đông vẫn "ổn định" và đang được "cải thiện" nhờ Trung Quốc và các đối tác ASEAN "phối hợp nỗ lực" giải quyết bất đồng. Bắc Kinh kêu gọi Anh, Pháp, Đức nên "khách quan hơn" về Biển Đông.

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 02/09/2019

******************

Bãi Tư Chính : Việt Nam có gì để trông đợi từ EU ?

Thường Sơn, VNTB, 02/09/2019

Sau gần hai tháng trời để cho các tàu ‘đảng anh’ Trung Quốc quần thảo khu vực Bãi Tư Chính như vào chốn vô chủ quyền, rốt cuộc chính thể ‘đảng em’ Việt Nam cũng đạt được một chút kết quả nhằm lôi kéo sự ủng hộ của liên minh Châu Âu (EU).

Bà Federica Mogherini - đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh, đồng thời cũng là phó chủ tịch Ủy Ban Liên Âu - gặp Thủ tướng Phúc tại Hà Nội vào đầu tháng 8 năm 2019.

Nhưng tuyên bố của EU có gì đặc biệt hay không ?

"Những hành động đơn phương trong những tuần lễ qua ở Biển Đông dẫn đến hệ quả làm gia tăng căng thẳng và suy thoái môi trường an ninh biển. Đây là biểu hiện của mối đe dọa nghiêm trọng đến phát triển kinh tế hòa bình trong khu vực" - Thông cáo báo chí của Ủy ban Ngoại vụ, Chính sách An ninh, Chính sách Láng giềng và Đàm phán của EU nêu.

Theo EU, tất cả các bên trong khu vực cần thiết phải thực thi kiềm chế, tiến hành những bước cụ thể nhằm trở lại hiện trạng như trước, tránh quân sự hóa khu vực và giải quyết tranh chấp thông qua những phương thức hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế ; đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển-UNCLOS.

Chi tiết đáng chú ý là dù đã đề cập về ‘những hành động đơn phương’, nhưng tuyên bố của EU lại không có một từ nào nói rõ về chủ thể của hành động đơn phương đó : Trung Quốc.

Một ngày sau -29/8/2019 - đến lượt Bộ Ngoại giao 3 nước trụ cột EU là Pháp, Đức và Anh đã ra một Tuyên bố chung về tình hình Biển Đông. Theo đó, "Pháp, Đức và Anh hoan nghênh các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa các quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc nhằm đạt được Bộ quy tắc ứng xử dựa trên các nguyên tắc, hợp tác và hữu hiệu phù hợp với UNCLOS ở Biển Đông và để thúc đẩy tiến trình hướng tới hoàn tất sớm Bộ quy tắc ứng xử này".

Có một chút ‘khởi sắc trong tuyên bố của 3 nước Pháp, Đức và Anh, vì dù gì tuyên bố này cũng còn nhắc đến cái tên Trung Quốc, tuy chẳng có lấy một lời lên án.

Lối tuyên bố như thể ‘đi hàng hai’ của EU cho thấy một sự thật đắng chát : Trung Quốc đang vượt mặt Việt Nam về quốc tế vận.

Hồi cuối tháng Bảy, đầu tháng Tám 2019, Trung Quốc đã giành được một lợi thế trên phương diện quan hệ quốc tế và ngoại giao so với Việt Nam khi Hội Nghị Các Bộ Trưởng ASEAN diễn ra ở Thái Lan vào đã chỉ đề cập khá chung chung và "quan ngại" về tình hình Biển Đông mà không hề nhắc đến cái tên Trung Quốc. 

Thái độ lấp lửng của EU khiến người ta phải nhìn lại bản Thỏa thuận quốc phòng mà EU và Việt Nam sắp ký nhân chuyến thăm Việt Nam của bà Federica Mogherini - đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh, đồng thời cũng là phó chủ tịch Ủy Ban Liên Âu - vào đầu tháng 8 năm 2019, xem có tính thực chất hay không.

Thỏa thuận quốc phòng trên, còn gọi là bản Hiệp Định Khung Về Tham Gia (Framework Participation Agreement – FPA), mà nếu tham gia thì Việt Nam có thể trở thành nước đối tác góp phần vào các chiến dịch và sứ mạng căn cứ trên Chính sách chung về An ninh và Quốc phòng của Liên Âu. Đây được xem là một chiến lược phối hợp các hoạt động quốc phòng và tình báo của Liên Âu.

Tuy nhiên, từ chuyện ‘sắp ký’ cho đến một hành động thực chất nào đó của EU đối với tình trạng nan giải ở Bãi Tư Chính lại là một khoảng cách có thể còn khá xa.

Cho dù nhiều tàu chiến của một số nước trong khối EU như Pháp, Anh, Tây Ban Nha... đã từng cập cảng Cam Ranh trong thời gian gần đây…

Nhưng cũng như hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan của Mỹ đi vào Biển Đông để tuần tra nhưng chưa có động tác nào can thiệp vào khu vực Bãi Tư Chính, cả Mỹ và EU dường như đều đang dè dặt trước vụ bãi Tư Chính nói riêng và Biển Đông nói chung, bởi họ muốn chờ xem chính thể Việt Nam sẽ ‘bản lĩnh’’ đến mức nào trong việc đối phó với chế độ cùng ý thức hệ là Trung Quốc, hay chỉ đánh võ mồm và luồn cúi là giỏi.

Bây giờ thì đã rõ là sẽ khó có chuyện Trung Quốc rút sớm các tàu thăm dò dịa chất và tàu hải cảnh khỏi Bãi Tư Chính, mà sẽ ‘phải cho nó một bài học’. Tức Trung Quốc sẽ nhân cái thế yếu đuối của thằng em ươn hèn để tiếp tục bắt nạt và có thể cả vài cú đánh đập để dằn mặt.

Nếu khả năng tàu Trung Quốc kéo dài vụ xâm nhập Bãi Tư Chính xảy ra, mà xác suất của khả năng này đang được giới phân tích chính trị cho là ngày càng lớn, Việt Nam sẽ phải đối phó ra sao ? Tiếp tục phát cờ cho ngư dân để ‘thuyền ra biển lớn’ và làm rộ lên câu vè dân gian "Chống giặc bằng cờ, chống ngập bằng lu, đứa nào nói đảng ngu là thằng phản động" ? Hay tiếp tục kêu gọi quốc tế mau chóng can thiệp ? Liệu hải quân Việt Nam có dám nổ súng nếu tàu Trung Quốc gây hấn ? Và nếu nổ súng, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã chuẩn bị ra sao cho những kịch bản đen tối không thể tránh khỏi cho một cuộc xung đột quân sự ở quy mô nhỏ hoặc vừa, hay thậm chí là chiến tranh thực sự với Trung Quốc ? 

Thường Sơn

Nguồn VNTB, 02/09/2019

******************

Bãi Tư Chính : Phép thử của Trung Quốc đối với Mỹ ?

Phạm Chí Dũng, Người Việt, 01/09/2019

Vụ Bãi Tư Chính, xảy ra trong ba năm liên tiếp từ 2017 đến 2019, phải chăng là phép thử của một Trung Quốc tham lam và hiếu chiến không chỉ với Việt Nam mà cả với Mỹ ? Và nếu đúng thế, phải chăng mức độ căng thẳng Việt-Trung ở Biển Đông đang và sẽ tỷ lệ thuận với mức độ xung đột trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung ?

 Hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson cập cảng Đà Nẵng vào tháng Ba, 2018. (Hình : Getty Images)

Tuy chưa có thực tế thật rõ ràng để giải đáp cho những câu hỏi trên, nhưng trong quá khứ gần vẫn có một mối dây liên hệ về ý đồ thực sự của Bắc Kinh : Vụ mỏ khí đốt Cá Voi Xanh.

Vì sao ExxonMobil ‘thoát nạn’ ?

Cá Voi Xanh là dự án khí đốt lớn nhất của Việt Nam, nằm ngoài khơi Quảng Nam-Quảng Ngãi, có trữ lượng đến 150 tỷ mét khối – mà dự kiến khai thác ở mỏ này sẽ đóng góp gần 60 tỷ USD vào ngân sách Việt Nam, lớn hơn rất nhiều so với con số dự kiến ban đầu là là khoảng 20 tỷ USD.

Mỏ khí này quan trọng đến mức rất có thể sẽ trở thành một mục, thậm chí tiêu điểm trên bàn nghị sự Donald Trump – Nguyễn Phú Trọng tại Washington trong thời gian tới, nếu chuyến đi Mỹ của ông Trọng không gặp trục trặc gì.

Vào tháng Giêng năm 2017, Tập đoàn dầu khí ExxonMobil của Mỹ đã trở thành nhà khai thác khí đốt lớn nhất của Việt Nam sau khi ký kết một hợp đồng trị giá 10 tỷ USD để khai thác dầu khí trên Biển Đông với PetroVietnam.

Vài tháng trước Hội Nghị APEC Đà Nẵng 2017, ExxonMobil đã được Hà Nội bật đèn xanh cho việc thông báo chính thức khởi động dự án đầu tư khai thác khí đốt tại mỏ Cá Voi Xanh. Khi đó, báo chí nhà nước đã hoan hỉ như thể "sống lại" sau vụ Bãi Tư Chính tháng Bảy năm 2017 – khi Repsol, công ty liên doanh với PetroVietnam để khai thác dầu khí tại khu vực này, đã bị vài trăm tàu Trung Quốc bao vây và gây sức ép đến nỗi cuối cùng Repsol phải lặng lẽ rút lui khỏi Bãi Tư Chính, trong lúc toàn thể Bộ Chính Trị lẫn Bộ Quốc Phòng Việt Nam ngậm tăm lẫn ngậm đắng nuốt cay vì "có tiền trong túi mà không lấy được".

Nhưng tất cả những hoạt động chuẩn bị khai thác đó đã không thoát khỏi cặp mắt soi mói và thèm khát của ‘con sói’ Trung Quốc.

Một biến cố đã xảy ra vào ngày 7 tháng Mười Một, 2017, trùng với thời gian Tổng Thống Trump dự Hội Nghị APEC Đà Nẵng. Khi đó, ExxonMobil đã mang lại nỗi thất vọng lớn lao cho giới chóp bu Việt Nam : Chủ Tịch Liam Mallon của công ty Phát Triển ExxonMobil tuyên bố sẽ hoãn dự án hợp tác với Việt Nam trên biển Đông tới năm 2019, với lời giải thích rất cô đọng : "Chúng tôi cần phải đạt được một số thỏa thuận cụ thể trước khi triển khai đầu tư chính thức".

Cũng khi đó, một số đánh giá đã giả thiết về nguyên nhân chủ yếu và có thể là duy nhất của việc phải hoãn dự án có thể là Trung Quốc gây sức ép mà đã khiến Việt Nam có thể phải điều đình để ExxonMobil tạm ngừng khai thác mỏ Cá Voi Xanh.

Đến tháng Ba năm 2018 khi xảy ra vụ Repsol phải lần thứ hai liên tiếp rút khỏi mỏ Cá Rồng Đỏ do Bắc Kinh chèn ép, giả thiết trên đã biến thành thực tế và được xác nghiệm một cách sống sượng : vẫn là "đối tác chiến lược toàn diện lớn nhất của Việt Nam" là Trung Quốc đã nhảy bổ vào nhà của giới chóp bu Việt Nam để đòi không được hợp tác với Mỹ mà phải hợp tác với Trung Quốc để khai thác dầu khí.

"Lời đề nghị khiếm nhã" này được nêu ra bởi Ngoại Trưởng Trung Quốc là Vương Nghị ngay tại Hà Nội. Về thực chất, đó là một loại tối hậu thư của Bắc Kinh gửi cho Hà Nội – hành động mang tính bức tử mà đã khiến giới chóp bu Việt Nam, cho dù chẳng chứng tỏ được gì về việc đã thoát khỏi cái mớ bùng nhùng đu dây và còn chẳng dám hé răng phản đối "đảng anh", cuối cùng cũng đã phải quyết định than thở ngoài hành lang "Trung Quốc dồn Việt Nam vào chân tường rồi !" – như tán thán của một viên tướng quân đội Việt Nam.

Tình hình trên nằm trong bối cảnh Bắc Kinh vừa cho vẽ lại "đường lưỡi bò 9 đoạn" mà đã "liếm" đến 67 lô dầu khí – một phần rất lớn trong tổng số các địa chỉ dầu mỏ của Việt Nam ở Biển Đông, trong đó đặc biệt là khu vực Bãi Tư Chính với mỏ Cá Rồng Đỏ tiềm năng, và cả mỏ Lan Đỏ không kém tiềm năng – nơi được liên doanh giữa Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam với Tập Đoàn Dầu Khí Rosneft của Nga.

Ba tháng đầu năm 2018 cũng là khoảng thời gian bắt đầu manh nha chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, để một thời gian ngắn sau đó cuộc chiến này bùng nổ và gây chao đảo nền kinh tế Trung Quốc, khiến đảo lộn chiến lược phát triển kinh tế của chế độ này và càng làm Tập Cận Bình cay cú trước hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông.

Nhưng trái với sức ép của Bắc Kinh, hiệu ứng phản ứng ngược chiều đã xảy ra : Bộ Chính Trị Việt Nam – dù vẫn bị xem là "văn dốt võ dát", từ đầu năm 2018 đã vội vã nhích sang phía Tây, thay cho thế bị cột chặt vào phương Bắc. Cơ chế "giao lưu quốc phòng" Việt-Mỹ được đẩy mạnh hơn hẳn – công khai và không công khai.

Lần đầu tiên từ năm 1975, một hàng không mẫu hạm có tên USS Carl Vinson được giới tướng lĩnh Mỹ-Việt đồng ý cho hiện diện tại cảng Đà Nẵng vào tháng Ba năm 2018 – như một thông điệp bảo vệ cho ExxonMobil và tương lai khai thác mỏ Cá Voi Xanh. Cùng lúc, cố vấn an ninh của Tổng Thống Trump là John Bolton lên tiếng cứng rắn "Mỹ sẽ hợp tác khai thác dầu khí ở Biển Đông dù có Trung Quốc hay không".

Những hành động công khai trên, cùng với những hoạt động mang tính thống nhất giữa Mỹ và Việt Nam nhưng không công khai, đã dẫn tới kết quả là ExxonMobil có một số phận tươi hồng hơn hẳn thân phận hẩm hiu của đối tác Repsol, Tây Ban Nha. Cho tới nay, ExxonMobil vẫn tiếp tục xúc tiến kế hoạch vừa thăm dò dầu khí vừa chuẩn bị khai thác tại mỏ Cá Voi Xanh dưới sự bảo trợ của lực lượng hải quân Mỹ.

Những dĩ nhiên, thái độ thản nhiên và thách thức đó càng khiến Trung Quốc cay cú và muốn trả đũa.

Phép thử Bãi Tư Chính

Hành động trả đũa của Trung Quốc đối với Mỹ là điều chắc chắn, đã được nhiều chuyên gia phân tích quốc tế dự đoán, đã trở thành hiện thực không chỉ trong cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ mà còn ở khu vực xung quanh cuộc chiến này, trong đó Bãi Tư Chính là một tiêu điểm và cũng là một phép thử mà Trung Quốc muốn tung ra để xem phản ứng của Washington đến mức nào.

Bởi thế, có thể cho rằng mức độ căng thẳng Việt-Trung ở Biển Đông đang và sẽ tỷ lệ thuận với mức độ xung đột trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.

Cần chú ý về sự trùng hợp của các thời điểm : cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung đã thất bại vào tháng Năm, 2019, và ngay sau đó Tổng Thống Trump lần đầu tiên ra đòn choáng váng khi quyết định tăng thuế lên $300 tỷ hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Vài tuần lễ sau đó – đầu tháng Sáu , 2019, Trung Quốc bắt đầu chiến dịch gây hấn tại mỏ Lan Đỏ, và đến đầu tháng Bảy thì chiến dịch này lan mạnh sang Bãi Tư Chính, đồng thời trả đũa Mỹ bằng cách tăng thuế lên hàng hóa Mỹ xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, và lần đầu tiên trong một thập niên đánh tuột giá trị của đồng Nhân dân tệ (CNY) xuống dưới 7 CNY đổi được 1 USD.

Đến lúc này, đã có thể xác định rằng với chiến dịch gây sức ép lên Bãi Tư Chính, Trung Quốc bộc lộ ý đồ không chỉ buộc Việt Nam phải chia đôi tài sản dầu khí khai thác được, không chỉ gây áp lực buộc "Tổng Tịch" Nguyễn Phú Trọng phải nhượng bộ những yêu sách về chính trị và dầu khí trước hoặc trong chuyến đi Washington – có thể diễn ra vào tháng Mười năm 2019, mà còn muốn gián tiếp trả đũa Mỹ về cuộc chiến thương mại và "nắn gân" Mỹ về thái độ và hành động hỗ trợ Việt Nam tại Bãi Tư Chính, cùng đe dọa cả dự án Cá Voi Xanh mà Bắc Kinh còn lâu mới lãng quên. 

Phạm Chí Dũng

Nguồn : Người Việt, 01/09/2019

Biển Đông : Vụ tàu hộ vệ Quang Trung ở Bãi Tư Chính chỉ là kế nghi binh ? (RFI, 26/08/2019)

Sau nhiều ngày bàn tán tranh luận về hành tung của một chiếc tàu phát đi tín hiệu nhận dạng AIS là "vpns Quangtrung", cho đấy là chiếc tàu hộ vệ hiện đại lớp Gepard 3.9 Quang Trung của Việt Nam, giới theo dõi tình hình Bãi Tư Chính lại phân vân phải chăng chiếc tàu đó không phải là chiếc Quang Trung.

Dường như tàu Quang Trung neo đậu tại căn cứ của lực lượng chấp pháp biển ở Cam Ranh (Ảnh chụp từ tài khoản Twitter của Ryan Martinson)(@rdmartinson88)

Trong một tin nhắn ngày 22/08/2019, giáo sư Ryan Martinson đã công bố sơ đồ vị trí các tín hiệu nhận dạng, cho thấy là chiếc tàu phát đi tín hiệu "vpns Quangtrung" rời khu vực Bãi Tư Chính di chuyển về phía cảng Cam Ranh ở miền Trung Việt Nam.

Ghi chú của giáo sư Martinson rất thận trọng : "Chiếc tàu hộ vệ Việt Nam Quang Trung (nếu quả thực đó là chiếc Quang Trung – và chúng ta vẫn chưa thể chắc chắn về điều này) đã rời hiện trường và chuyển hướng đi về Việt Nam".

Một tin nhắn khác đã đáp lại thông tin của Giáo sư Martinson, cho rằng : "Ít khi thấy tàu chiến Việt Nam phát đi tín hiệu AIS một cách rõ ràng. Do đó có khả năng là chúng ta chỉ thấy được những gì mà Hải quân Việt Nam muốn cho chúng ta thấy".

Hai hôm sau, ngày 24/08, giáo sư Ryan Martinson đã đăng một bức ảnh vệ tinh chụp cảng Cam Ranh, với tín hiệu "vpns Quangtrung" gần một cầu tàu ở cảng này.

Bức ảnh có kèm theo lời giải thích : "Tàu "Quang Trung" đang neo đậu tại cơ sở mà tôi cho là căn cứ của lực lượng chấp pháp biển tại Cam Ranh (nếu tôi sai thì xin cho biết). Sự kiện này có thể cho thấy rằng đó không phải là chiếc Quang Trung thực thụ, mà là một chiếc tàu cảnh sát biển".

Giáo sư Martinson nói tiếp : "Tôi xin nhường cho người khác việc suy đoán xem vì sao Việt Nam lại cử một chiếc tàu cảnh sát biển giả dạng tàu hải quân" ra Bãi Tư Chính.

Về điểm này, chủ tài khoản Twitter mang tên IndoPacific Open Free, cũng ngày 24/08, đã nhắc lại rằng việc tàu hộ vệ Quang Trung có mặt ở Bãi Tư Chính là do suy đoán, chứ chính quyền Việt Nam chưa bao giờ cho biết đã cho tàu hải quân ra vùng biển đó. Thậm chí phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam còn nói rằng "Chúng tôi chưa hề nghe nói đến điều đó (tức là sự hiện diện của một chiếc tàu chiến Việt Nam trong khu vực Bãi Tư Chính)".

Tài khoản South China Sea News hôm 24/08 cũng xác định : "Các chuyên viên thuộc cơ quan giám sát lưu thông hàng hải Marine Trafic đã cho biết là căn cứ vào các yếu tố họ có được, thì họ nghĩ rằng vị trí mà tàu gọi là "Quang Trung" gởi đi trong những ngày qua từ hiện trường có thể là của tàu khác".

Tài khoản Hai Radio thì suy đoán : "Tôi cho rằng Việt Nam đã tạo tín hiệu giả cho những chiếc tàu giống như chiếc Quang Trung (nhưng không phải là Quang Trung thực) để thăm dò phản ứng của thế giới và Trung Quốc".

Dẫu sao thì ngay khi các nhà quan sát còn mơ mơ hồ về khả năng tàu hộ vệ Quang Trung ở Bãi Tư Chính, thì trên Twitter đã có người lưu ý rằng tín hiệu AIS hoàn toàn có thể là tín hiệu giả.

Chỉ mới gần đây thôi, tại vùng Vịnh, Mỹ đã lên tiếng báo động về việc tàu quân sự Iran gửi đi tín hiệu AIS giả để ngụy trang chiến hạm của họ là tàu thương mại.

Trọng Nghĩa

***************************

Trung Quốc muốn độc chiếm nguồn dầu khí Biển Đông ? (RFI, 26/08/2019)

Căng thẳng giữa Việt Nam với Trung Quốc trên Biển Đông đang gia tăng với việc tàu khảo sát Hải dương Địa chất 8, với sự hộ tống của các tàu vũ trang, tiếp tục hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, thậm chí đang tiến gần hơn đến bờ biển Việt Nam. Theo các dữ liệu của trang web Marine Traffic, chuyên theo dõi sự di chuyển của các tàu, tàu Hải Dương 8 từ ngày 23/08 chỉ còn cách đảo Phú Quý của Việt Nam 102 km và cách bờ biển Phan Thiết 185 km.

Hình minh họa - Giàn khoan DK1, ngoài khơi Vũng Tàu, Việt Nam. Ảnh Thanh Niên

Thứ Năm tuần trước, 22/08/2019, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về việc các tàu Trung Quốc tiếp tục gây cản trở các hoạt động dầu khí của Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đối với Bộ Ngoại giao Mỹ, hành động của của Bắc Kinh là một sự "leo thang" trong nỗ lực nhằm hù dọa những nước khác cũng đang giành quyền phát triển các nguồn tài nguyên trên Biển Đông.

Vậy thì nhìn từ khía cạnh dầu khí, căng thẳng Biển Đông hiện nay nên được hiểu như thế nào ? Oilprice (oilprice.com), trang mạng chuyên thông tin về năng lượng, ngày 24/08 đã có một bài viết về khía cạnh này.

Oilprice nhắc lại rằng, theo ước lượng của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, trữ lượng của Biển Đông là khoảng 28 tỉ thùng dầu. Từ đó đến nay, cùng với những cải tiến công nghệ, ước lượng về trữ lượng dầu khí ở Biển Đông lẻ ra phải tăng thêm. Cho dù giá dầu cao hay thấp, dĩ nhiên là nước nào cũng muốn giành phần và Trung Quốc thì đòi phần lớn nhất.

Mỹ : Trung Quốc ngăn cản tiếp cận nguồn dầu khí

Theo cái nhìn của Mỹ, những hành động của Trung Quốc trong vùng đã ngăn cản các nước láng giềng tiếp cận nguồn tài nguyên dầu khí được ước lượng trị giá 2,5 ngàn tỉ đôla. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao của Hoa Kỳ hàm ý rằng những hành động đó của Bắc Kinh cũng đã ngăn cản các công ty Mỹ tham gia vào việc khai thác trữ lượng dầu khí Biển Đông.

Oilprice nhắc lại rằng tàu khảo sát Hải dương Địa chất 8 hoạt động gần Bãi Tư Chính, ngay tại nơi mà cách đây 2 năm, Trung Quốc đã đe dọa Việt Nam về dự án thăm dò dầu khí do đối tác Tây Ban Nha Repsol tiến hành. Đe dọa đó đã có hiệu quả, vì Hà Nội lúc đó đã phải đình chỉ dự án này.

Nhưng bây giờ đối tác đang tham gia khoan thăm dò tại lô 136-3 của Việt Nam chính là công ty Ấn Độ ONGC, liên doanh với hãng dầu khí hàng đầu của Nga là Rosneft. Theo Oilprice, do ONGC là một công ty nhà nước, cho nên hoạt động của tàu Hải dương Địa chất 8 cũng không báo trước điều gì tốt cho quan hệ Ấn-Trung. Ấn Độ phụ thuộc vào dầu nhập khẩu thậm chí còn nhiều hơn cả Trung Quốc, cho nên đối với New Dehli, nguồn dầu khí Biển Đông rất quan trọng.

Riêng về quan hệ Mỹ-Trung, theo Oilprice, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chỉ làm tăng thêm căng thẳng vào lúc mà chiến tranh thương mại giữa hai nước chưa biết bao giờ mới kết thúc. Về khả năng có những thay đổi thật sự trong hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông, có thể khuyến khích các công ty Mỹ tham gia thăm dò dầu khí trong khu vực, theo Oilprice, cơ may này rất là ít, thậm chí không có.

Các nhà đầu tư sẽ ngán ngại ?

Tờ Bangkok Post ngày 24/08 cũng đã có bài phân tích về tình hình Biển Đông nhìn từ khía cạnh dầu khí. Theo nhận định của tờ báo này, địa điểm lô dầu khí mà tàu Hải dương Địa chất 8 và các tàu vũ trang của Trung Quốc đang quấy phá là đặc biệt đáng lo ngại đối với các nước nhỏ hơn đang muốn khai thác dầu khí tại những khu vực đang tranh chấp trên Biển Đông. Lý do là vì địa điểm này nằm gần Việt Nam hơn gấp 3 lần so với Hoa lục. Từ lâu, Bắc Kinh vẫn tìm cách gây cản trở hoạt động thăm dò dầu khí tại những khu vực mà họ khẳng định chủ quyền, nhưng nay, với việc phát triển lực lượng hải quân và xây dựng cơ sở quân sự trên cáo đảo tranh chấp, Trung Quốc có đủ sức mạnh áp đặt quyền kiểm soát của họ tại những khu vực xa bờ hơn nữa.

Bangkok Post trích lời chuyên gia Collin Koh, Trường Nghiên cứu Quốc tế S.Rajaratnam, Singapore, ghi nhận là những hành động nói trên của Trung Quốc diễn ra với tần suất và với mức độ thật sự khác hẳn so với trước đây. Theo ông Collin Koh, căng thẳng hiện nay, "có thể khiến các nhà đầu tư phải đắn đo suy nghĩ về việc có nên tiếp tục dự án dầu khí hiện có hay không, thậm chí có thể làm nản lòng những nhà đầu tư lo xa hoặc không muốn gặp rắc rối sau này".

Bangkok Post lưu ý rằng hành động của Trung Quốc diễn ra vào lúc Bắc Kinh đang thương lượng với Philippines về việc cùng thăm dò dầu khí tại một vùng tranh chấp giữa hai nước. Riêng Việt Nam thì vẫn kiên quyết bác bỏ bản đồ "đường lưỡi bò" của Trung Quốc, không xem đó là cơ sở để hợp tác khai thác dầu khí Biển Đông, cho nên căng thẳng giữa hai bên mới gia tăng như vậy.

Việt Nam hiện sản xuất mỗi năm 33 triệu tấn dầu từ các lô ngoài khơi và hiện kiểm soát một trữ lượng khoảng 4,4 tỉ tấn dầu thô và khí đốt. Theo Bangkok Post, sự hiện diện của các tàu vũ trang của Trung Quốc trong vùng biển Việt Nam có thể gây tác hại nặng nề cho một nền công nghiệp đã đóng góp 20% GDP từ năm 1986 đến 2009.

Nguy cơ chiến tranh Việt-Trung

Do Việt Nam vẫn cưỡng lại các áp lực của Trung Quốc, Bắc Kinh trong những tuần gần đây đã có nhiều hoạt động mạnh mẽ, như tiến hành hai cuộc tập trận gần quần đảo Hoàng Sa, bãi bỏ lệnh cấm đánh cá, thử nghiệm các chiến hạm mới và vũ khí mới ở vùng Vịnh Bắc Bộ, gây quan ngại nổ ra chiến tranh Việt-Trung.

Theo đánh giá của ông Gregory Poling, giám đốc tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), quan hệ giữa hai nước trong 5 năm qua chưa bao giờ căng thẳng như thế. Ông Poling cho rằng, mặc dù nhìn bề ngoài "mọi việc tương đối yên ắng, có vẻ như không bên nào chấp nhận để yên như thế".

Thanh Phương

**********************

‘Mỹ không muốn ExxonMobil bị Trung Quốc hăm dọa’ sau Bãi Tư Chính (VOA, 26/08/2019)

Bộ Ngoại giao Mỹ đã lần thứ hai lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về hành xử ở Biển Đông với lời lẽ đanh thép hơn và theo nhận định của một chuyên gia ở Washington, Mỹ muốn gửi đi một thông điệp tới Việt Nam và ExxonMobil rằng Hoa Kỳ sẽ không để Bắc Kinh "hăm dọa" công ty dầu khí của họ tại mỏ Cá Voi Xanh.

Mô hình dàn khoan d ầ u khí m ỏ Cá Voi Xanh. M ộ t chuyên gia ở Washington nói M ỹ không mu ố n ExxonMobil b ị Trung Qu ố c hăm d ọ a ti ế p theo nh ữ ng gì B ắ c Kinh đang làm ở Bãi T ư Ch í nh. ( Ả nh ch ụ p màn hình video gi ớ i thi ệ u d ự án Cá Voi Xanh c ủ a ExxonMobil)

Nói trong tuyên bố ra hôm 22/8, Mỹ "quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc tiếp tục can thiệp vào những hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí lâu nay của Việt Nam trong khu vực mà Việt Nam tuyên bố là Vùng đặc quyền kinh tế".

Đây là lần thứ 2 Mỹ lên tiếng về hành xử của Trung Quốc trên Biển Đông kể từ khi Bắc Kinh đưa tàu thăm dò địa chấn Hải Dương 8 vào khu vực mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền và gây ra vụ đối đầu giữa các tàu hải cảnh của hai bên trong gần 2 tháng qua.

V ị trí m ỏ Cá Voi Xanh t ạ i Lô 118 ở qu ầ n đ ả o Hoàng Sa c ủ a Bi ể n Đông. ( Ả nh ch ụ p màn hình video gi ớ i thi ệ u d ự án Cá Voi Xanh c ủ a ExxonMobil)

Trong đoạn văn cuối cùng của thông cáo lần thứ 2, Bộ Ngoại giao Mỹ đặc biệt nhấn mạnh đến việc "các công ty của Mỹ là những công ty hàng đầu thế giới trong việc khai thác và thăm dò các nguồn hydrocarbon, kể cả ở ngoài khơi và tại Biển Đông" và rằng Mỹ "mạnh mẽ phản đối bất cứ nỗ lực nào của Trung Quốc nhằm đe dọa hay cưỡng chế các quốc gia đối tác phải rút lại sự hợp tác với các công ty không phải của Trung Quốc hay quấy nhiễu những hoạt động hợp tác của họ".

Mỹ trước đó, trong thông cáo lần đầu tiên ra ngày 20/7 ngay sau khi Hà Nội cáo buộc tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc "xâm phạm chủ quyền Việt Nam", đã lên tiếng về ngôn từ của Trung Quốc trong bộ quy tắc ứng xử với ASEAN trong đó Bắc Kinh tìm cách hạn chế quyền của các công ty nước ngoài, bao gồm cả các công ty của Mỹ.

Ông Greg Poling, Giám đốc Chương trình Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á của Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington, nói với VOA rằng với một tuyên bố mạnh mẽ hơn lần trước, "Mỹ đặc biệt đang tìm cách gửi đi một thông điệp tới Việt Nam và Exxon rằng Mỹ quan tâm đến sự việc đang xảy ra này".

ExxonMobil, tập đoàn dầu khí hàng đầu của Mỹ, hiện đang liên doanh với Việt Nam trong dự án Cá Voi Xanh trị giá 10 tỷ USD được chính thức công bố hồi tháng 11/2017 tại thượng đỉnh APEC ở Đà Nẵng.

"Mỹ không muốn thấy Exxon trở thành nạn nhân bị Trung Quốc đe dọa bởi vì sau lô của Rosneft hiện đang bị Trung Quốc quấy nhiễu ngoài khơi biển phía nam Việt Nam, dự án dầu khí lớn nhất tiếp theo của Việt Nam là dự án Cá Voi Xanh mà ExxonMobil có ở ngoài khơi bờ biển phía bắc (Việt Nam)", ông Poling nói.

Mỏ Cá Voi Xanh nằm trong Lô 118 trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam. Tuy nhiên, với đường lưỡi bò 9 đoạn mà Trung Quốc đơn phương đưa ra, thì Lô 118 cũng nằm trong khu vực mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.

Ông Gary Sands, một nhà nghiên cứu cao cấp của Wikistrat, viết trên The Diplomat rằng vị trí hoạt động khoan dầu mà Exxon báo cáo trên thực tế không nằm trong đường lưỡi bò 9 đoạn mà Bắc Kinh tuyên bố nhưng ở lưu vực mà Trung Quốc thăm dò năm 2014 với giàn khoan Hải Dương 981. Hoạt động của giàn khoan này tại khu vực biển đầy tranh chấp đã làm bùng lên các cuộc biểu tình ở Việt Nam trong thời gian đó.

Sức ép của Bắc Kinh

Trong vòng chưa đầy 1 năm từ 2017 đến 2018, Việt Nam được cho là đã phải hủy hai dự án khai thác dầu khí ngoài khơi với đối tác Repsol của Tây Ban Nha do sức ép từ Bắc Kinh.

Với việc đưa tàu Hải Dương 8 vào hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam từ ngày 7/3, Trung Quốc "quyết tâm ngăn chặn Việt Nam khai thác tài nguyên dưới đáy biển", sau khi Hà Nội "cho phép công ty dầu khí Nga Rosneft thuê giàn khoan dầu của Nhật là Hakuryu 5 để khoan thăm dò vùng biển nằm ở phía Tây của Bãi Tư Chính", theo ông Ryan Martinson, chuyên gia nghiên cứu về hải quân Trung Quốc của Trường Hải chiến Hoa Kỳ.

Các hành động của Trung Quốc từ năm 2017 cho thấy họ đã trở nên "hung hăng hơn trong việc thách thức tất cả các hoạt động khai thác dầu của Việt Nam trong vùng biển xung quanh Bãi Tư Chính", theo nhận định của Giáo sư Carl Thayer của Đại học New South Wales trong bản tin phân tích trính trị và các vấn đề an ninh khu vực ra ngày 17/8.

"Không rõ quan điểm của Trung Quốc đối với Exxon thế nào nhưng một điều rõ ràng là Trung Quốc không sẵn sàng chấp nhận việc khoan dầu trong cái mà họ coi là vùng biển có tranh chấp", nhà nghiên cứu Poling của CSIS nói.

Theo ông Poling, "lô của Exxon nằm trong vùng 200 hải lý của (Việt Nam) trong quần đảo Hoàng Sa và do đó Trung Quốc có thể hoàn toàn tuyên bố nó thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của họ ở Hoàng Sa".

Trung Quốc cưỡng chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam cách đây 45 năm, theo truyền thông trong nước.

Nhà nghiên cứu của CSIS nhận định rằng Trung Quốc "đã luôn nhập nhằng về Exxon" và liệu Trung Quốc có "gây ra vấn đề lớn với Exxon hay không sẽ là một quyết định chính trị. Nó hoàn toàn phụ thuộc và việc họ cảm thấy thế nào với Việt Nam và họ cảm thấy thế nào với phía Mỹ".

Tuy nhiên, ông Poling cho rằng Mỹ sẽ không dùng lực lượng quân sự để bảo vệ Việt Nam nếu xảy ra xung đột vũ trang với Trung Quốc trong bối cảnh vụ đối đầu tại Bãi Tư Chính ngày càng leo thang.

"Nhưng Mỹ sẽ tìm cách để làm mọi thứ có thể để đánh động thế giới về những gì Trung Quốc đang làm bởi vì Trung Quốc càng trông như là một kẻ bắt nạt không được thừa nhận thì cái giá mà Trung Quốc phải trả cho hành vi của họ càng đắt", ông Poling nói.

Giáo sư Thayer cũng từng nhận định với VOA rằng Mỹ sẽ không đơn phương bảo vệ Việt Nam chống lại Trung Quốc ở Biển Đông vì Việt Nam không phải là một đồng minh cũng như không phải là một đối tác chiến lược của Mỹ.

Mặc dù vậy, Mỹ vẫn là nước duy nhất cho tới lúc này chỉ tên thẳng Trung Quốc trong vụ tranh chấp tại Bãi Tư Chính nhưng theo ông Poling, việc chỉ có Mỹ lên tiếng thôi thì chưa đủ.

"Vấn đề lớn hơn của Việt Nam là làm thế nào để có được sự ủng hộ của các quốc gia Châu Âu, Úc, Nhật và các thành viên ASEAN", nhà nghiên cứu của CSIS nói. "Không ai trong số họ nói một lời nào về sự quấy rối của Trung Quốc trong gần hai tháng qua".

Cách đây vài tuần, Việt Nam đã tìm cách đưa vấn đề Biển Đông ra hội nghị của ASEAN tại Bangkok nhưng không nhận được nhiều ủng hộ từ khối này. Ủy ban Châu Âu lên tiếng khẳng định quan điểm của EU ủng hộ "đảm bảo tự do hàng hải, hàng không vì lợi ích của các nước, các bên cần phải tuân thủ luật pháp quốc tế" đầu tháng 8 nhưng không đề cập đến Trung Quốc. Thủ tướng Úc Scott Morrison cũng chỉ bày tỏ "quan ngại về các diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông" khi gặp mặt lãnh đạo Việt Nam vào tuần trước.

Ngoài việc tìm kiếm sự ủng hộ của quốc tế, một trong những giải pháp để giúp Việt Nam chống lại sự "bắt nạn" của Trung Quốc về lâu dài là kiện Bắc Kinh ra tòa quốc tế như các chuyên gia Mỹ đề xuất qua các cuộc phỏng vấn với VOA. Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận của VOA về việc liệu Hà Nội có xem xét tiến hành hành động pháp lý chống lại Trung Quốc hay không.

Chuyên gia : Khả năng đụng độ vũ trang tại Bãi Tư Chính tăng cao (VOA, 19/08/2019)

Trong lúc có những thông tin về việc Việt Nam đã cử một tàu hộ vệ tên lửa hiện đại nhất đến khu vực Bãi Tư Chính, các chuyên gia cho rằng khả năng đụng độ quân sự giữa Hà Nội và Bắc Kinh đang tăng cao khi tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc tiếp tục các hoạt động bị coi là "bất hợp pháp" tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Tàu hộ vệ tên lửa 016 Quang Trung được trang bị hệ thống vũ khí với khả năng chống hạm, chống ngầm và phòng không mạnh mẽ, là chiến hạm uy lực nhất của Hải quân Việt Nam. (Ảnh chụp màn hình ZingNews)

Các nguồn tin không chính thức từ các chuyên gia trong và ngoài nước cho biết, chiến hạm Quang Trung, một trong 4 chiến hạm lớp Gepard 3.9, đã được đưa đến khu vực Bãi Tư Chính nơi tàu thăm dò Hải Dương 8 của Trung Quốc đang hoạt động tại vùng biển mà Việt Nam nói là "hoàn toàn thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán" của mình.

Tàu Hải Dương 8 hôm 13/8 trở lại Bãi Tư Chính, nơi trước đây tàu chấp pháp đôi bên từng "đối đầu" năm 1994 trong một tình huống tương tự, sau gần 1 tuần rút ra khỏi khu vực này.

Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 16/8 yêu cầu Trung Quốc "rút toàn bộ nhóm tàu", bao gồm Hải Dương 8 và các tàu hộ tống, cũng như phản đối việc Trung Quốc tái diễn vi phạm "nghiêm trọng". Đó là lần thứ 4 Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng về vụ việc này.

Việc tàu Trung Quốc trở lại tiếp tục hoạt động khảo sát địa chấn, theo các chuyên gia, sẽ làm nguy cơ đụng độ giữa Hà Nội và Bắc Kinh trên Biển Đông tăng lên.

Nhà nghiên cứu về hải quân Trung Quốc của Mỹ, Ryan Martinson, hôm 17/8 cho biết qua một cập nhật trên trang Twitter rằng : "Dường như một trong hai chiếc tàu hiện diện của Việt Nam là tàu chiến lớp Gepard (Quang Trung)".

Giáo sư Carl Thayer của Đại học New South Wales, qua một cập nhật trên trang Twitter cá nhân, hôm 18/8 cũng trích dẫn "nhiều nguồn tin ở Hà Nội" nói rằng "Việt Nam đã cử chiến hạm Quang Trung HQ-016 tới Bãi Tư Chính hôm nay 18/8".

Mặc dù truyền thông trong nước không khẳng định việc tàu Quang Trung được đưa tới Bãi Tư Chính nhưng ZingNews, Infonet và trang tin tức MSN hôm 19/8 cùng đồng loạt đăng tin và ảnh "cận cảnh chiến hạm Quang Trung" với các thông tin về con tàu tên lửa do Nga đóng có bổ sung thêm chức năng dò tìm và chống tàu ngầm cùng dàn phóng ngư lôi loại 533mm.

Nói với VOA từ Hà Nội, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp – nhà nghiên cứu an ninh và chính trị khu vực của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) có trụ sở ở Singapore, cho biết rằng tàu Quang Trung "hiện đang neo ở một trong những bãi cạn ở Bãi Tư Chính" thông qua dữ liệu hành trình mà ông có được từ MarineTraffic.

"Tàu Quang Trung đang ở gần khu vực Bãi Tư Chính thế nhưng báo chí Việt Nam chắc là được lệnh không nói gì cả", theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp. "Cũng giống như khi tàu địa chất Hải Dương 8 đi ra khỏi vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam hôm 8/8 và đến 13/8 quay trở lại nhưng báo chí cũng không được nói. Cho đến ngày 16/8 khi người phát ngôn Bộ Ngoại giao lên tiếng thì các báo lúc đó mới nói".

Bộ Ngoại giao Việt Nam không ngay lập tức trả lời yêu cầu bình luận của VOA về việc tàu Quang Trung được cử đến bãi Tư Chính trong bối cảnh đụng độ với Trung Quốc.

Việt Nam "quân sự hóa vụ đối đầu"

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, cũng là thành viên của Viện nghiên cứu IISS và chủ tịch Think Tank Viet, cho rằng việc Việt Nam điều tàu chiến ra khu vực này là điều tất yếu sau một tháng "xua đuổi các tàu (Trung Quốc)" mà không được.

Nhận định về động thái điều tàu Quang Trung ra Bãi Tư Chính, GS Thayer, trong bản tin phân tích chính trị và an ninh khu vực ra ngày 18/8, cho rằng nếu thông tin trên là đúng thì điều này có nghĩa rằng Việt Nam "đang nâng mức độ và đưa ra thông điệp về quyết tâm bảo vệ quyền chủ quyền của Việt Nam cũng như bảo vệ các tàu hải cảnh của họ tại Bãi Tư Chính".

Theo ông Martinson, người đầu tiên công bố thông tin về cuộc "đối đầu" giữa các tàu hải cảnh của Việt Nam và Trung Quốc tại Bãi Tư Chính, nếu việc tàu Quang Trung được cử đến đó để ngăn cản hoạt động của tàu Trung Quốc là đúng thì "khả năng đụng độ vũ trang (của Việt Nam) với Trung Quốc đã tăng cao đáng kể".

Vụ việc này giống với vụ "đối đầu" hồi năm 1994 giữa các tàu của Việt Nam và Trung Quốc cũng tại Bãi Tư Chính, theo Tiến sĩ Alexander Vuving, chuyên nghiên cứu về an ninh châu Á và Biển Đông của Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương ở Haiwaii, nhận định trên trang Twitter cá nhân hôm 17/8.

Cho biết về thông tin của vụ việc năm 1994, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói bốn tàu chiến của Việt Nam đã được điều ra khu vực Bãi Tư Chính để "xua đuổi" 2 tàu thăm dò của Trung Quốc vào thời gian đó. Vị tiến sĩ này dự đoán nếu Trung Quốc đưa dàn khoan vào vùng thềm lục địa của Việt Nam lần này sau tàu thăm dò địa chấn thì "rủi ro xảy ra đụng độ quân sự là rất cao".

Theo GS Thayer, người chuyên nghiên cứu về các vấn đề Việt Nam và khu vực, với việc đưa tàu Quang Trung đến khu vực đụng độ, Việt Nam "đã có động thái quân sự hóa vụ đối đầu ở Bãi Tư Chính trước" và Trung Quốc giờ đây "sẽ đối mặt với thế tiến thoái lưỡng nan là liệu sẽ đáp trả hay không bằng việc điều các tàu của Hải quân Quân giải phóng Nhân dân ra Bãi Tư Chính". Vị giáo sư này cho rằng nếu làm như vậy, Trung Quốc sẽ bị coi là "kẻ gây hấn quân sự và gây ra những chỉ trích từ cộng đồng quốc tế đối với Trung Quốc".

Việt Nam đã lên tiếng kêu gọi sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế và mặc dù Mỹ đã đưa ra những lời chỉ trích về hành động "bắt nạt" của Trung Quốc trong tháng qua, Bắc Kinh vẫn tiếp tục thách thức chủ quyền của Việt Nam.

Hôm 18/8, Đại tướng David Goldfein, tham mưu trưởng Không quân Mỹ, nói rằng Hoa Kỳ "tôn trọng các quyết định và hành động của lãnh đạo" ở Hà Nội liên quan đến việc Trung Quốc điều tàu đến vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

"Chúng tôi luôn luôn ủng hộ quyền tự vệ và phòng vệ chính đáng của Việt Nam", Đại tướng Goldfein được VietNamNet trích lời nói tại một buổi họp báo tại Hà Nội hôm 18/8. "Chúng tôi sẽ quan sát các hoạt động của Chính phủ Việt Nam để sẵng sàng hợp tác, làm việc với các bạn".

Tuy nhiên, Giáo sư Carl Thayer từng nói với VOA rằng "Mỹ sẽ không ép (tàu) Trung Quốc ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam" vì Việt Nam không phải là một đồng minh của Mỹ trong khu vực. Điều quan trọng đối với Việt Nam lúc này, theo GS Thayer, là khi Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tới thăm Washington trong thời gian tới trong năm nay, "liệu Việt Nam và Mỹ có nâng mối quan hệ lên tầm đối tác chiến lược hay không? Và liệu Việt Nam sẽ làm điều đó vì áp lực từ Trung Quốc hay không?"

*************

Tàu cá Trung Quốc ồ ạt đổ xuống Biển Đông sau ba tháng rưỡi tạm nghỉ (BBC, 19/08/2019)

Chiều thứ 6/khoảng hơn một ngàn tàu cá Trung Quốc từ khu vực miền nam nước này đã hướng tới khu vực Vịnh Bắc Bộ và các vùng biển có tranh chấp, ngay khi lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm trên Biển Đông vừa được Trung Quốc chấm dứt.

Tàu cá Trung Quốc ồ ạt đổ xuống Biển Đông sau ba tháng rưỡi tạm nghỉ

Tân Hoa Xã trong một chương trình livestream trên Facebook gọi ngày này là "Ngày hội Đánh cá" với hàng trăm tàu cá rời cảng ở Quảng Tây, đánh dấu kết thúc thời kỳ ba tháng rưỡi nghỉ ra khơi.

Dự kiến khoảng 3.000 tàu cá Trung Quốc sẽ ra khơi trong những ngày đầu tiên sau khi lệnh cấm đánh bắt cá được dỡ bỏ.

Việc tàu cá Trung Quốc ồ ạt đổ xuống Biển Đông khiến căng thẳng trong khu vực có thể tiếp tục dâng cao hơn nữa.

Ít hôm trước khi dỡ bỏ lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm, hôm 13/8, tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc cùng một số tàu hộ tống đã quay trở lại khu vực Bãi Tư chính thuộc Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Việt Nam sau một thời gian ngắn rút đi, khiến bầu không khí tưởng chừng đã dịu đi chút ít giữa Bắc Kinh và Hà Nội trở nên căng thẳng trở lại.

Lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm được Trung Quốc bắt đầu đưa ra từ năm 1999.

Lệnh này, theo Trung Quốc, là nhằm để bảo vệ các nguồn tài nguyên biển và môi trường sinh thái.

Tranh chấp về quyền đánh bắt cá

Tuy nhiên, Việt Nam luôn phản đối và coi đây là lệnh cấm bất hợp pháp.

Năm nay, lệnh cấm của Trung Quốc được áp dụng từ ngày 1/5 đến 16/8/2019.

Ngư dân Việt Nam được động viên ra khơi bám biển trong thời gian Trung Quốc áp lệnh cấm đánh bắt cá, nhưng các tàu có giấy phép khai thác chung trên biển được khuyến cáo không đi quá sang phía Đông đường phân định Vịnh Bắc Bộ

Việt Nam nói phạm vi Trung Quốc áp lệnh cấm đánh bắt cá bao gồm cả vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Hôm 4/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tuyên bố việc bảo vệ các nguồn tài nguyên, sinh vật biển "cần được tiến hành phù hợp với các quy định của Công ước Quốc tế về Luật Biển 1982", "không được làm phương hại đến quyền chủ quyền và các quyền tài phán trên biển của các nước có liên quan".

Phía Việt Nam cũng tuyên bố "phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương" của Trung Quốc.

Giới chức Việt Nam khuyến khích các địa phương "động viên, hỗ trợ ngư dân ra khơi bám biển" trong thời gian Trung Quốc áp lệnh cấm.

Năm nay, các chương trình như "Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển", "Một triệu lá cờ tổ quốc cùng ngư dân bám biển" đã được phát động tại nhiều tỉnh ven biển.

Tuy nhiên, giới chức cũng khuyến cáo các tàu cá tuy có giấy phép hoạt động trong vùng đánh cá chung Vịnh Bắc Bộ "không sang khai thác tại vùng biển phía đông đường phân định Vịnh Bắc Bộ" trong thời gian này.

Quyền đánh bắt cá đã trở thành một trong những vấn đề gây căng thẳng giữa Trung Quốc và một số nước khác trong khu vực.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte gần đây đã rút lại thỏa thuận miệng mà ông nói đã hứa với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi 2016, theo đó cho phép ngư dân Trung Quốc vào đánh bắt ở vùng biển có tranh chấp quanh khu vực bãi Reed Bank, tờ South China Morning Post tường thuật.

Các nhà quan sát trong khu vực nói rằng sự cạnh tranh để giành quyền đánh bắt cá tăng sẽ dẫn đến nguy cơ nổ ra xung đột tăng theo.

*********************

Philippines phản đối Trung Quốc cho tàu chiến đi qua vùng biển của Phi mà không thông báo (RFA, 19/08/2019)

Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin vào ngày 19/8 lại có lệnh cho cấp dưới gửi tiếp công hàm phản đối Trung Quốc cho tàu chiến đi vào vùng biển của Philippines mà không thông báo trước cho phía chức năng Manila.

Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin tại một cuộc họp báo ngày 1/3/2019 ở Manila AFP

Mạng báo Philstar loan tin dẫn một đoạn Tweet của ngoại trưởng Teodoro Locsin vào sáng ngày thứ hai 19/8. Theo đó ông chỉ thị cho Văn Phòng phụ trách các vấn đề Châu Á và Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao gửi công hàm cho phía Trung Quốc để phản đối hoạt động mà ông Teodora cho là xâm phạm vùng biển của Philippines.

Vừa qua vào ngày 9/8, Manila cũng đã gửi công hàm phản đối tàu chiến của Trung Quốc.

Tin cho biết từ đầu năm 2019 đến nay lực lượng chức năng của chính phủ Manila phát hiện hơn chục lần tàu chiến Trung Quốc đi qua vùng biển thuộc Philippines mà không hề xin phép hay báo trước cho nước sở tại.

Cụ thể vào ngày 17 tháng 6 có 4 tàu chiến Trung Quốc bị phát hiện gần đảo Balabac, trong số này có cả tàu sân bay Liêu Ninh. Bốn tàu này cũng từng bị phát hiện ở eo biển Sibutu thuộc tỉnh Tawi-Tawi của Philippines từ tháng 2 cho đến thời gian gần đây. Trong hai tháng 7 và 8 vừa qua, có 5 tàu hải quân khác của Trung Quốc bị lực lượng chức năng Philippines phát hiện tại khu vực eo biển Sibutu.

Bản thân ngoại trưởng Teodoro Locsin đã nêu với đại sứ Trung Quốc tại Philippines, Triệu Giám Hoa, về vấn đề tàu chiến Trung Quốc đi vào vùng biển Philippines mà không thông báo. Người đứng đầu ngành ngoại giao Philippines cũng bày tỏ mong muốn tổng thống Rodrigo Duterte sẽ nêu vấn đề này với chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến công du Trung Quốc dự kiến sẽ diễn ra vào cuối tháng này.

Vào giờ phút nguy nan, nhà cầm quyền vẫn kiên quyết gạt nhân dân sang một bên

Đến lúc này rồi mà nhà cầm quyền Việt Nam vẫn cấm cản người Việt Nam tỏ thái độ phản đối Trung Quốc gây hấn, thách thức quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên Biển Đông.

Tình hình ở Bãi Tư Chính rất căng thẳng

Phải nói tình hình lúc này ở Bãi Tư Chính rất căng thẳng. Sau hơn 1 tháng khiêu khích tại bãi Tư Chính, tàu HD8 của Trung Quốc tạm lánh đi (có thể là về tiếp thêm vật tư, hàng hậu cần...). Chưa đầy 1 tuần sau, ngày 13/8/2019 chúng quay trở lại, báo hiệu tình hình sẽ căng thẳng hơn nhiều so với khoảng thời gian hai bên vờn nhau, từ 3/7 đến 7/8/2019. Mặc dù cả hai phía Việt Nam và TC chưa thông tin nhưng đã có những nguồn tin tin cậy cho biết hai tàu khu trục Việt Nam đã có mặt ở bãi Tư Chính (sẵn sàng nghênh chiến ?) :

"Tin và hình ảnh được loan trên trang Twitter của ông Ryan Martinson, nhà nghiên cứu về Hải Quân Trung Quốc và là giảng viên tại Trường Hải Chiến Hoa Kỳ, hôm Thứ Bảy, 17 Tháng Tám.

Ông Ryan đưa lên Twitter hình ảnh vệ tinh cho thấy hai tàu có tên Vpns Quangtrung và Truong Sa 401012 đang đi vào khu vực bãi Tư Chính. Xung quanh vẫn là những tàu hải cảnh Trung Quốc Haijing 37111 và Zhongguohaijing 33111.

Cũng theo ông Ryan, chiến hạm Quang Trung đã rời cảng Cam Ranh từ ngày 15 Tháng Tám.

Vài giờ đồng hồ sau đó, cũng chính ông Ryan ghi nhận trên Twitter : "Nếu điều này là đúng và tàu khu trục Việt Nam đang làm điều này, thì nguy cơ xảy ra đụng độ vũ trang với Trung Quốc đã tăng lên đáng kể".

(Theo Người Việt)

*

Trong khi tình hình ở Bãi Tư Chính ngày càng nóng lên thì nhà cầm quyền Việt Nam vẫn nhất định không cho phép biểu tình phản đối Trung Quốc xảy ra.

Theo thông tin từ một số facebooker, ngày hôm nay, 18/8/2019, một số người yêu nước ở Nha Trang giương biểu ngữ phản đối Trung Quốc tại Hòn Chồng đã bị công an và bộ đội biên phòng bắt gọn vào đồn thẩm vấn.

Những người này gồm Nguyễn Lai, Vũ Quốc Việt, Phạm Hải, Nguyễn Bá Vinh, Sơn Đặng, tất cả vỏn vẹn có 5 người. Họ giương các biểu ngữ :

- ĐẢ ĐẢO TRUNG QUỐC XÂM LƯỢC

- CHINA GET OUT OF VIETNAMS EEZ

- YÊU CẦU CHÍNH PHỦ VIỆT NAM KIỆN TRUNG QUỐC

Nguyễn Lai kể : Một tên bảo vệ giữ tay cô lại, chửi mọi người bằng những từ ngữ rất thô tục. Hắn hùng hổ đòi đánh Phạm Hải rồi gọi cả tổ bảo vệ ra ngăn không cho mọi người về. Sau đó hắn gọi cho bộ đội biên phòng, công an phường, an ninh tỉnh Khánh Hòa xuống cưỡng bức mọi người về đồn công an phường Vĩnh Phước.

Một tên nữ báo cáo với công an :

- Băng nhóm tụi nó vô gởi xe rồi giương bảng phản đối Trung Quốc.

Nguyễn Lai chỉ thẳng vào mặt nó nói :

- Chúng tôi không phải ăn trộm ăn cắp mà chị gọi là băng nhóm. Chúng tôi phản đối Trung Quốc đang có mưu đồ xâm chiếm Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền của Việt Nam. Chị có phải là người Việt không ? Hay chị là tay sai của Tàu cộng mà chị bênh vực tụi nó.

Ả cúi gằm mặt xuống không dám mở miệng nữa.

Nguyễn Lai bức xúc viết lên facebook của mình :

"Thiết nghĩ trong thời gian này Biển Đông đang nóng về vụ Tàu cộng đang có ý đồ xâm chiếm lãnh thổ của Việt Nam rất rõ ràng. Trong khi đó đảng và nhà nước vẫn im lặng một cách rất khó hiểu. Chúng tôi là những con dân nước Việt đã biểu hiện lòng yêu nước theo cách của mình. Lẽ ra công an , bộ đội biên phòng và an ninh phải bảo vệ chúng tôi. Thế nhưng ngược lại, họ lại đưa chúng tôi về đồn từ 11g trưa đến 15 giờ mới thả"

Hình ảnh facebook Nguyễn Lai

*

Như vậy, nhà cầm quyền vẫn kiên quyết gạt nhân dân sang một bên "để đảng và nhà nước lo". Đây là một sai lầm rất nghiêm trọng. Một cuộc đấu tranh chống xâm lược mà không có tiếng nói của nhân dân khó có thể nói đến hiệu quả.

Trong lịch sử chiến tranh của Đảng cộng sản Việt Nam, những chiến thắng mà họ giành được cũng là nhờ có dân ủng hộ, cho dù sự ủng hộ ấy là kết quả của tuyên truyền. Chắc họ đã quên hẳn bài học này. Ngược về quá khứ, không người Việt nào học sử mà không biết đến Hội nghị Diên Hồng thời Trần. Nhờ đó mà đoàn kết được quân dân Đại Việt, ba lần đánh tan quân Nguyên Mông.

Hiện nay, "Lời kêu gọi chống Trung Quốc xâm lược, khởi kiện Trung Quốc gây hấn, xâm chiếm biển đảo của Việt Nam trên Biển Đông" đang được phổ biến để lấy chữ ký. "Lời kêu gọi" cũng nêu rõ :

"Lịch sử dân tộc đã nhiều lần chỉ ra rằng, mỗi khi người dân chán ghét, không quan tâm đến vận nước (nước là của vua, của đảng), thì đất nước suy yếu, sụp đổ, rơi vào tay ngoại bang. Và lịch sử Việt Nam cũng khẳng định rằng dù tổ quốc nguy khốn đến đâu, nếu được nhân dân ủng hộ thì khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng".

Thế mà không hiểu sao, vào giờ phút nguy nan này, nhà cầm quyền vẫn kiên quyết gạt nhân dân sang một bên, không cho cất tiếng nói phản đối quân xâm lược. Chẳng lẽ họ không hiểu rằng tiếng nói của nhân dân rất quan trọng, có tác dụng hậu thuẫn cho nhà nước trong đàm phán ngoại giao. Hay là số phận bãi Tư Chính đã an bài, mọi việc đang xảy ra chỉ là trình diễn ?

Nguyễn Tường Thụy

Nguồn : RFA, 18/8/2019 (nguyentuongthuy's blog)

Trong cơ cấu thu ngân sách 6 tháng đầu năm 2019 của chính thể độc tài ở Việt Nam, có một tiểu phần đáng chú ý : thu từ dầu thô đạt đến 68% dự toán cả năm.

Cảnh sát biển Việt Nam chuẩn bị lên đường tuần tra. Ảnh minh họa

Vì sao thu ngân sách dầu thô tăng đột biến ?

Tỷ lệ trên là khá bất thường so với mức thu ngân sách từ dầu thô vào khoảng 50% hoặc nhỉnh hơn đôi chút trong nửa đầu những năm gần đây, cho thấy vào năm 2019 Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) - doanh nghiệp độc quyền khai thác dầu khí nằm dưới ‘sự lãnh đạo toàn diện của đảng’ - đã được chỉ đạo để tìm cách đẩy nhanh, đẩy gấp tiến độ khai thác dầu và khí, trong bối cảnh ‘tình hình Biển Đông vẫn rất phức tạp’ - nói theo lối mào đầu ấp úng của giới tuyên giáo.

Cơ chế đẩy nhanh tốc độ khai thác dầu khí của PVN cũng cho thấy trước đó đảng cầm quyền và Bộ Quốc phòng Việt Nam có thể đã nắm được một số tin tức xác thực mà từ đó có thể dự báo là phía Trung Quốc sẽ ‘mần’ tiếp vụ Bãi Tư Chính vào năm 2019, do đó nếu PVN cứ nhẩn nha khai thác dầu như những năm không xảy ra gấu ó giữa ‘đảng anh’ và ‘đảng em’ thì nhiều khả năng sẽ không kịp hoàn thành kế hoạch khai thác dầu thô trong nửa cuối năm 2019 và ngân sách chính phủ sẽ bị hụt thu nghiêm trọng.

Còn nếu các lô dầu khí của PVN ở đông nam Việt Nam bị tàu Trung Quốc quần thảo trong suốt nửa cuối năm 2019 thì coi ngân sách Đảng cộng sản Việt Nam mất ăn.

Chẳng có gì khó khăn để đưa ra dự báo mất ăn trên, bởi liên tiếp trong hai năm trước - 2017 và 2018, Trung Quốc đã tổ chức hai chiến dịch ‘tống tiền’ người đồng chí tốt của mình ở khu vực Bãi Tư Chính - nơi không có mặt tập đoàn dầu khí nào của Hoa Kỳ mà chỉ có chủ yếu Tập đoàn dầu khí Repsol của Tây Ban Nha liên doanh với PVN để khoan thăm dò và khai thác mỏ dầu Cá Rồng Đỏ.

Kết quả của hai chiến dịch trên của ‘đối tác chiến lược toàn diện quan trọng nhất Trung Quốc’ - theo cách ca tụng rất thiếu máu não của giới quan chức Việt - là khá mỹ mãn : rốt cuộc, Repsol không chịu nổi sức ép và đã phải bỏ của chạy lấy người - nhưng theo yêu cầu của phía Việt Nam, còn PVN của Việt Nam thì không những bị đình trệ kế hoạch khai thác mỏ Cá Rồng Đỏ mà còn đang chịu nguy cơ phải bồi thường cho Repsol đến khoảng 300 triệu USD chi phí mà Repsol đã ứng ra cho hoạt động nghiên cứu thăm dò dầu ban đầu.

Không những thế, Trung Quốc còn chớm đạt được mục tiêu ban đầu, nằm trong cả một chiến lược dài hạn, là dần biến ‘vùng chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam’ tại Bãi Tư Chính thành ‘khu vực tranh chấp pháp lý’, làm nền tảng cho khả năng Bắc Kinh sẽ đưa hẳn những giàn khoan lớn vào khu vực này để cướp dầu của ‘đảng em’.

PVN từng kêu cứu ra sao ?

Sau khi bị tàu Trung Quốc gây sức ép hai lần vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018 tại Bãi Tư Chính, đến tháng 4 năm 2018 PVN buộc phải kêu cứu : "Tập đoàn Dầu khí Việt Nam bước vào thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2018 với những dự báo đầy khó khăn, thách thức đối với hoạt động dầu khí". Ngoài nguyên nhân do giá dầu thô tiếp tục diễn biến khó lường, "tình hình biển Đông dự báo tiếp tục có những diễn biến phức tạp sẽ ảnh hưởng đến hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí cũng như ảnh hưởng đến việc kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư tìm kiếm thăm dò dầu khí ở các lô còn mở của Tập đoàn".

Hiện tượng PVN đăng tải nhận định về "tình hình biển Đông dự báo tiếp tục có những diễn biến phức tạp" là bất bình thường, bởi từ trước tới nay theo thông lệ trong hệ thống chính trị một đảng ở Việt Nam, việc phát hành công khai những quan điểm và dự báo chính trị là thẩm quyền mang tính độc quyền của các cơ quan đảng và nhà nước chứ không phải của doanh nghiệp.

Vào thời điểm kêu cứu trên, PVN có hai dự án lớn về dầu khí – liên doanh với một công ty Tây Ban Nha là Repsol khai thác mỏ khí đốt Cá Rồng Đỏ ở lô 136/03 thuộc Bãi Tư Chính, và liên doanh với hãng dầu khí khổng lồ của Mỹ là ExxonMobil để khai thác mỏ Cá Voi Xanh ở ngoài khơi Quảng Nam, Quảng Ngãi. Đây là vài tiềm năng cuối cùng có thể cứu vãn ngân sách Việt Nam đang cạn kiệt. Nếu Repsol và ExxonMobil khai thác thành công thì ngân sách cùng chế độ Việt Nam sẽ được chia phần không ít.

Sau khi đã gây sức ép tại mỏ Cá Rồng Đỏ vào tháng Ba năm 2018, đến cuối tháng đó Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đến Hà Nội với tối hậu thư "cùng hợp tác khai thác dầu khí".

Kịch bản thất bại đến mất ngủ ở Bãi Tư Chính đã xảy ra, khiến giới chóp bu Việt Nam phải chịu nguy cơ mất ăn dầu khí ngay trên vùng lãnh hải của mình và càng bế tắc trong cơn ác mộng những khoản nợ nước ngoài đang ập đến như sóng thần Biển Đông.

Nếu chấp nhận "hợp tác cùng khai thác dầu khí" với Trung Quốc theo lối nói không thèm úp mở của Vương Nghị, thậm chí có thông tin ngoài lề cho biết Bắc Kinh đòi chia phần đến 60% số dầu thô khai thác thuần túy là tài sản của Việt Nam, Hà Nội sẽ đồng thời phải thừa nhận một tiền lệ chưa từng có về việc phải cho kẻ cướp chung sống trong nhà mình và PVN dĩ nhiên phải chia sẻ một phần, nếu không nói là một phần lớn, lợi nhuận cho tên kẻ cướp đó.

Nhưng nguy cơ không chỉ có thế…

2025 hết sạch dầu !

Khi mùa xuân ủ rũ của năm 2019 sắp nhoài đến, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã phải lần đầu tiên thừa nhận một sự thật mà bấy lâu nay tập đoàn này và đảng chỉ muốn che giấu càng nhiều càng tốt : sản lượng dầu tại rất nhiều giếng đang suy giảm tự nhiên do khai thác đã quá lâu. Cộng vào đó là trữ lượng gia tăng quá thấp khiến đến năm 2025, sản lượng khai thác dầu sẽ giảm đều đặn mỗi năm 10% - tương đương với hơn 2 triệu tấn.

Ngay cả mỏ Bạch Hổ - cung cấp sản lượng lớn nhất, chiếm hơn 60% sản lượng của PVN từ xưa đến nay - đã vào giai đoạn suy kiệt.

Còn nếu tốc độ khai thác dầu thô gấp gáp hơn nữa để tăng số thu cho ngân sách đảng, "deadline" thực sự cho trữ lượng dầu khai thác ở Việt Nam chỉ còn khoảng 3 năm tính từ năm 2018, tức đến năm 2021 - trùng với kỳ đại hội đảng lần thứ 13, nếu còn có đại hội này.

Với tình trạng trữ lượng dầu cạn kiệt nhanh trong khi quá khó để tìm ra nguồn trữ lượng mới, có thể hình dung là đến năm 2021 nền ngân sách hộc rỗng của chế độ sẽ mất hẳn số thu 70.000 - 80.000 tỷ đồng từ PVN mà do đó sẽ ‘kiến tạo’ một lỗ thủng toang hoác không lấy gì bù trám được.

Cùng với ba tử huyệt nợ công quốc gia, nợ xấu ngân hàng và thâm thủng ngân sách đang lộ ra ngày càng rõ, triển vọng trữ lượng dầu khí cạn kiệt chỉ trong ít năm nữa cộng với cú ‘tống tiền’ của ‘đồng chí tốt’ Bắc Kinh tại Bãi Tư Chính đã bồi thêm một điểm chết nữa mà có thể rút ngắn đáng kể tuổi thọ của chế độ cầm quyền tại Việt Nam trước thời điểm năm 2025.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 19/08/2019

Bãi Tư Chính và nguy cơ ngân sách mất ăn

Thường Sơn, VNTB, 17/06/2019

Liên tiếp trong hai năm 2017 và 2018, Trung Quốc đã tổ chức hai chiến dịch ‘tống tiền’ người đồng chí tốt của mình ở khu vực Bãi Tư Chính - nơi không có mặt tập đoàn dầu khí nào của Hoa Kỳ mà chỉ có chủ yếu Tập đoàn dầu khí Repsol của Tây Ban Nha liên doanh với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) để khoan thăm dò và khai thác mỏ dầu Cá Rồng Đỏ.

Còn nếu các lô dầu khí của PVN ở đông nam Việt Nam bị tàu Trung Quốc quần thảo trong suốt nửa cuối năm 2019 thì coi ngân sách Đảng cộng sản Việt Nam mất ăn.

Sau khi bị tàu Trung Quốc gây sức ép hai lần vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018 tại Bãi Tư Chính, đến tháng 4 năm 2018 doanh nghiệp PetroVietnam (Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) buộc phải kêu cứu : "Tập đoàn Dầu khí Việt Nam bước vào thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2018 với những dự báo đầy khó khăn, thách thức đối với hoạt động dầu khí". Ngoài nguyên nhân do giá dầu thô tiếp tục diễn biến khó lường, "tình hình biển Đông dự báo tiếp tục có những diễn biến phức tạp sẽ ảnh hưởng đến hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí cũng như ảnh hưởng đến việc kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư tìm kiếm thăm dò dầu khí ở các lô còn mở của Tập đoàn".

Hiện tượng PetroVietnam đăng tải nhận định về "tình hình biển Đông dự báo tiếp tục có những diễn biến phức tạp" là bất bình thường, bởi từ trước tới nay theo thông lệ trong hệ thống chính trị một đảng ở Việt Nam, việc phát hành công khai những quan điểm và dự báo chính trị là thẩm quyền mang tính độc quyền của các cơ quan đảng và nhà nước chứ không phải của doanh nghiệp.

Vào thời điểm kêu cứu trên, PetroVietnam có hai dự án lớn về dầu khí – liên doanh với một công ty Tây Ban Nha là Repsol khai thác mỏ khí đốt Cá Rồng Đỏ ở lô 136/03 thuộc Bãi Tư Chính, và liên doanh với hãng dầu khí khổng lồ của Mỹ là ExxonMobil để khai thác mỏ Cá Voi Xanh ở ngoài khơi Quảng Nam, Quảng Ngãi. Đây là vài tiềm năng cuối cùng có thể cứu vãn ngân sách Việt Nam đang cạn kiệt. Nếu Repsol và ExxonMobil khai thác thành công thì ngân sách cùng chế độ Việt Nam sẽ được chia phần không ít.

Sau khi đã gây sức ép tại mỏ Cá Rồng Đỏ vào tháng Ba năm 2018, đến cuối tháng đó Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đến Hà Nội với tối hậu thư "cùng hợp tác khai thác dầu khí".

Kịch bản thất bại đến mất ngủ ở Bãi Tư Chính đã xảy ra, khiến giới chóp bu Việt Nam phải chịu nguy cơ mất ăn dầu khí ngay trên vùng lãnh hải của mình và càng bế tắc trong cơn ác mộng những khoản nợ nước ngoài đang ập đến như sóng thần Biển Đông.

Nếu chấp nhận "hợp tác cùng khai thác dầu khí" với Trung Quốc theo lối nói không thèm úp mở của Vương Nghị, thậm chí có thông tin ngoài lề cho biết Bắc Kinh đòi chia phần đến 60% số dầu thô khai thác thuần túy là tài sản của Việt Nam, Hà Nội sẽ đồng thời phải thừa nhận một tiền lệ chưa từng có về việc phải cho kẻ cướp chung sống trong nhà mình và PetroVietnam dĩ nhiên phải chia sẻ một phần, nếu không nói là một phần lớn, lợi nhuận cho tên kẻ cướp đó.

Cơ chế đẩy nhanh tốc độ khai thác dầu khí của PVN trong nửa đầu năm 2019 cho thấy trước đó đảng cầm quyền và Bộ Quốc phòng Việt Nam có thể đã nắm được một số tin tức xác thực mà từ đó có thể dự báo là phía Trung Quốc sẽ ‘mần’ tiếp vụ Bãi Tư Chính vào năm 2019, do đó nếu PVN cứ nhẩn nha khai thác dầu như những năm không xảy ra gấu ó giữa ‘đảng anh’ và ‘đảng em’ thì nhiều khả năng sẽ không kịp hoàn thành kế hoạch khai thác dầu thô trong nửa cuối năm 2019 và ngân sách chính phủ sẽ bị hụt thu nghiêm trọng.

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 17/08/2019

*****************

Bãi Tư chính : ví dụ rõ ràng về chiến lược hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông

AseanToday, VNTB, 17/08/2019

Trung Quốc đang thao túng các cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế để khắc phục sự nhầm lẫn và mở rộng lợi ích kinh tế ở Biển Đông. Hoạt động ngoại giao và quân sự của Trung Quốc đang đẩy khu vực đến gần bờ vực xung đột.

Tàu tiếp vận Qiandaohu (AO-886) của Hải quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc là một trong 42 tàu và tàu ngầm đại diện cho 15 quốc gia tham gia cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) 2014. Ảnh : RIMPAC

Căng thẳng đang bùng phát một lần nữa ở Biển Đông. Trong nhiều tuần, các tàu hải cảnh của Trung Quốc và Việt Nam đã đối đầu nhau ở Bãi Tư Chính, một rạn san hô đang tranh chấp ở quần đảo Trường Sa ngoài khơi Việt Nam.

Tàu khảo sát của Trung Quốc Haiyang Dizhi 8 (HD8) đã xâm nhập vùng biển gần Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền của Việt Nam vào ngày 3/7 để khảo sát địa chấn. Hộ tống tàu khảo sát là tàu hải cảnh nặng 12.000 tấn có máy bay trực thăng và một tàu hải cảnh nhỏ hơn với trọng tải 2.200 tấn.

Động thái này đã thúc đẩy chính phủ Việt Nam đưa bốn tàu hải cảnh có vũ trang đến hiện trường và đưa hai quốc gia đến bờ vực đối đầu.

Vụ việc đã gây ra một làn sóng chống Trung Quốc tại Việt Nam và trong khu vực, với việc Mỹ chỉ trích "hành vi ăn hiếp" trong khu vực của Bắc Kinh. Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc "đã lặp đi lặp lại các hành động khiêu khích nhằm vào các dự án khai thác dầu khí ngoài khơi của các quốc gia" khác bằng cách "đe dọa an ninh năng lượng khu vực" và phá hoại "thị trường năng lượng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở ".

Trung Quốc muốn tiếp cận với dầu khí ở Bãi Tư Chính 

Lưu vực Bãi Tư Chính nằm trong rạn san hô cực tây của Trường Sa và có trữ lượng dầu khí phong phú. Chính phủ Việt Nam hiện có hàng chục giàn khoan dầu trong khu vực.

Theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), rạn san hô này nằm trong vòng 200 hải lý thuộc vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam (EEZ). Tuy nhiên, Bắc Kinh không thừa nhận điều này.

Rạn san hô này nằm trong đường chín đoạn của Bắc Kinh, phân định yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc về quyền hàng hải ở Biển Đông. Đường chính đoạn chạy dài tới 2.000 km từ lục địa Trung Quốc đến trong phạm vi cách Philippines, Malaysia và Việt Nam vài trăm km.

Vào năm 2016, Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague đã bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh đối với các vùng lãnh thổ trong đường chín đoạn, một quyết định gây phẫn nộ cho chính phủ Trung Quốc. Bắc Kinh kêu gọi các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) bỏ qua phán quyết và tiếp tục đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông (COC).

Trung Quốc đang sử dụng các phương tiện ngoại giao và quân sự để đạt được ý nguyện 

Bắc Kinh đã đề xuất rằng các dự án phát triển ở Biển Đông phải được giới hạn đối với các quốc gia có tranh chấp , mà không có sự tham gia của các cường quốc ngoài khu vực. Nói cách khác, Bắc Kinh muốn Việt Nam, Malaysia, Philippines và các quốc gia yêu sách khác hạn chế liên doanh với các công ty dầu khí quốc gia khác.

Đồng thời, chính phủ Trung Quốc tiếp tục tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực. Trung Quốc đã đưa lực lượng hải cảnh vào quân đội vào năm 2018 và đã củng cố năng lực đội ngũ này. Họ cũng xây dựng và khai hoang bảy hòn đảo ở Trường Sa và cho một đội quân hùng hậu trú đóng.

Bắc Kinh thao túng các cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế để thúc đẩy lợi ích chiến lược riêng

Theo thông lệ quốc tế, khi hai quốc gia có vùng đặc quyền kinh tế trùng nhau, thì các quốc gia liên quan có thể tiến hành phát triển hàng hải chung cho đến khi các tranh chấp được giải quyết.

Tuy nhiên, trong trường hợp của Bãi Tư Chính, thuộc khu vực EEZ của Việt Nam, đề xuất của Trung Quốc về phát triển chung hàng hải là một nỗ lực nhằm thao túng các luật lệ quốc tế để biến các vùng biển không bị tranh chấp thành tranh chấp. Vì Hà Nội thường dựa vào các biện pháp ôn hòa trên cơ sở luật pháp quốc tế để bảo vệ quyền chủ quyền của mình, Trung Quốc hy vọng sẽ buộc Việt Nam chấp nhận phát triển chung trên biển.

Bằng cách tạo ra các tranh chấp mới ở Biển Đông, Trung Quốc cũng không khuyến khích các công ty nước ngoài đầu tư vào khu vực này. Hy vọng rằng những thiệt hại kinh tế đối với Việt Nam và các nước ASEAN khác sẽ thúc đẩy họ chấp nhận các đề xuất phát triển chung.

Gia tăng quân sự hóa đang đẩy khu vực đến gần bờ vực xung đột

Việc thử nghiệm tên lửa đạn đạo chống hạm gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông đánh dấu sự leo thang rõ ràng về quân sự hóa trong khu vực. Cuộc tập trận cùng với các cuộc thử nghiệm tiếp theo về tên lửa chống hạm trên đất liền là một màn trình diễn có chủ ý về sức mạnh hải quân của Trung Quốc nhằm đưa ra thông điệp cảnh báo tới Hoa Kỳ và các đối tác khu vực.

Trung Quốc đang sử dụng "chiến lược bắp cải", để mở rộng ranh giới trên biển, theo đó một khu vực tranh chấp được bao quanh bởi nhiều lớp an ninh để ngăn tiếp cận quốc gia đối thủ. Cuối cùng, lãnh thổ bị bao vây bị kẻ xâm lược xâm chiếm hoàn toàn.

Cũng trong một phần chiến lược, Trung Quốc đưa dân quân đánh cá để quấy rối ngư dân các quốc gia khác. Các tàu đánh cá này được chính phủ trợ cấp, được đào tạo thu thập thông tin về các tàu nước ngoài và đã tham gia giải cứu các tàu đánh cá bất hợp pháp của Trung Quốc bị các chính phủ khác bắt giữ.

Việc cho tàu HD8 gần đây xâm phạm Bãi Tư Chính là việc thành lập một lớp khác trong "bắp cải bảo mật Trung Quốc". Nhưng việc này đang đẩy khu vực tới gần xung đột hơn.

Vào ngày 7/8, Hải quân Hoa Kỳ đã cho tàu USS Ronald Reagan đến Biển Đông. Trong một tuyên bố, Washington cho biết phương châm của hàng không mẫu hạm là "hòa bình thông qua sức mạnh", và yêu cầu các quốc gia có yêu sách "tuân theo luật pháp quốc tế".

Việc hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan tới khu vực này có thể là mối đe dọa để Trung Quốc cần rút HD8 khỏi Bãi Tư Chính. Quần đảo Trường Sa cách Trung Quốc đại lục một quãng đường dài và có thể dễ dàng thấy chuỗi cung ứng của họ bị phá vỡ trong trường hợp xảy ra xung đột. Sự xuất hiện của hàng không mẫu hạm cũng báo hiệu rằng Hoa Kỳ đang cố gắng trấn an các đối tác trong khu vực và đối đầu sự thống trị của hải quân Trung Quốc.

Tất cả đều chú ý đến bước đi tiếp theo của Trung Quốc. Khi cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra trên sân khấu kinh tế quốc tế, Biển Đông có thể là nhà hát tiếp theo để hai cường quốc trình diễn vũ lực.

Xã luận

Nguồn : Vanguard Bank is a clear example of Beijing’s South China Sea strategies in action, Editorial, aseantoday, 15/08/2019

Khánh Anh dịch

Nguồn : VNTB, 17/08/2019

Ghi nhận duy nhất về tính chính danh của chính thể độc tài ở Việt Nam trong cuộc khủng hoảng Bãi Tư Chính lần 3 chỉ là động thái của Bộ Ngoại giao Việt Nam : trong một lần quá hiếm muộn của lịch sử quan hệ gấu ó Việt - Trung, cơ quan cấp bộ này đã hai lần liên tiếp gửi công hàm phản đối Trung Quốc về vụ tàu Hải Dương 8 xâm nhập Bãi Tư Chính và vụ Trung Quốc tổ chức tập trận ở Hoàng Sa.

Hình ảnh tuần duyên Trung Quốc và bản đồ khu vực Bãi Tư Chính trên Biển Đông. (Ảnh chụp màn hình Thanh Niên)

Nhưng những đặc trưng còn lại của đảng cộng sản Việt Nam đều thiếu hẳn tính ‘công chính’.

Cho tới nay và mặc dù đã phục hồi sức khỏe, đã tiếp đón các quan chức ngoại giao nước ngoài và xuất hiện đó đây trên cương vị chủ tịch nước, nhưng Nguyễn Phú Trọng vẫn không hề hé răng về vụ Bãi Tư Chính. Tình trạng ‘cấm khẩu’ quá yếm thế như vậy khiến người ta liên tưởng lại vụ Hải Dương 981 vào năm 2014 : năm đó đã dậy lên rất nhiều đồn đoán rằng Nguyễn Phú Trọng đã có đến hai chục lần gọi điện đến Bắc Kinh cho Tập Cận Bình để thương thảo về vụ rút giàn khoan Hải Dương 981, nhưng họ Tập đều kiêu ngạo từ chối tiếp chuyện. Rốt cuộc, Hải Dương 981 đã chỉ rút bởi thế chủ động rút của Trung Quốc sau hơn hai tháng trời hành hạ ‘đảng em’ Việt Nam và con dân nước Việt.

Còn vào năm 2019, tàu thăm dò địa chất Hải Dương 8 cũng được Trung Quốc chủ động rút khỏi Bãi Tư Chính sau hơn một tháng ‘chính danh’ của lực lượng hải quân Việt Nam mà đã chẳng thể làm gì, thậm chí còn chẳng dám nói gì trước một kẻ cướp táo tợn lao vào nhà mình.

"Thế 6 cái tàu ngầm lớp Kilo mà Bộ Quốc phòng Việt Nam mua của Nga đi đâu mất mà không ra Bãi Tư Chính ứng chiến với tàu địch ?" - một số người dân cắc cớ hỏi.

Trong lúc viên tướng có tới bốn sao trên cầu vai là Ngô Xuân Lịch vẫn im như thóc, một số người dân khác lại hỏi dồn : "Đừng có nói là mấy cái tàu ngầm lớp Kilo còn phải tác chiến ở Hà Nội, Sài Gòn, Phú Quốc, Đà Lạt… - những nơi đang ngập lụt đến lút đầu !".

Chẳng khác gì Bộ Quốc phòng, cả chính phủ ‘kiến tạo và hành động’ của thủ tướng ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân phúc và quốc hội của ‘tỷ phú áo dài’ Nguyễn Thị Kim Ngân cũng không thốt nổi từ nào để phản đối Trung Quốc - một hiện tượng rất đồng điệu với tinh thần câm nín triệt để vào năm 2014 khi nổ ra vụ Hải Dương 981.

Điều trớ trêu là trong vụ Hải Dương 981, chính là Nghị viện Hoa Kỳ đã khẩn cấp và quyết liệt tung ra một bản nghị quyết về Biển Đông lên án sự can thiệp của Trung Quốc, còn giới quân sự Mỹ đã gợi ý Việt Nam về ‘đối tác chiến lược’ với Hoa Kỳ. Song tất cả đều bị phía Việt Nam lờ đi trong cơn mê sảng đu dây ngả ngớn với Bắc Kinh để cuối cùng đã phải nhận quả báo nhãn tiền.

Còn vào năm 2019, không phải ‘nghị gật’ Việt Nam mà chính là một số nghị sĩ Mỹ tiếp tục chỉ trích và tố cáo Bắc Kinh vi phạm Công ước Liên hiệp quốc về luật biển (UNCLOS 1982).

Quả báo nhãn tiền rốt cuộc đã chính danh đến mức trong cả ba vụ Bãi Tư Chính vào các năm 2017, 2018 và 2019, hầu hết các ‘đối tác chiến lược’ - mà giới chóp bu Việt Nam thường tự hào lên đến cả tá - đã chẳng đếm xỉa gì đến cử chỉ cầu cứu của Hà Nội. Cay đắng nhất là ‘đối tác chiến lược’ Tây Ban Nha - nước có Tập đoàn dầu khí Repsol liên doanh với Việt Nam ở mỏ cá Rồng Đỏ, và Cộng hòa liên bang Nga - quốc gia có Tập đoàn dầu khí Rosneft liên doanh với Việt Nam khai thác mỏ Lan Đỏ, đều lặng tăm. Trái ngược hoàn toàn, ‘đối tác chiến lược toàn diện quan trọng nhất Trung Quốc’ - như cái cách ca tụng tận mây xanh của Bộ Chính trị Việt Nam - lại trở thành con cá mập hung dữ muốn nuốt trọn Bãi Tư Chính và Biển Đông.

Rốt cuộc, tính ‘chính danh’ của chính thể độc đảng ở Việt Nam đã được tôn vinh trọn vẹn đến mức nếu không phải là hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan của hải quân Mỹ tiến thẳng vào Biển Đông vào ngày 6/8 thì còn lâu, chứ không phải chỉ một ngày sau đó - 7/8, Trung Quốc mới chịu rút tàu Hải Dương 8 ra khỏi Bãi Tư Chính.

Nhưng không chỉ ‘chính danh’ bằng chính sách ‘Ba không’, chính thể ‘đảng em’ Việt Nam còn cần được bổ sung thêm một ‘không’ nữa - một ‘không rất kiên định : Không kiện ‘đảng anh’ Trung Quốc.

Quả là thế, ý chí kiện Trung Quốc đã chỉ lấp ló trên cửa miệng giới quan chức cao cấp Việt Nam vào mỗi lúc bị dư luận chỉ trích mạnh mẽ về chế độ này ‘hèn với giặc, ác với dân’, nhưng sau đó hồ sơ được xem là ‘kiện Trung Quốc’ lại bị tống vào ngăn kéo đầy bụi bặm. Tâm thế lộn ngược đó khiến cho con dân nước Việt, cứ mỗi khi nhắc tới ‘đảng quanh vinh’ và ‘chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam’, thì lại ngậm ngùi bởi nhớ tới câu thơ ‘Người ta đứng bởi mi quỳ gối’.

Song cũng cần phải châm chước : chính thể độc tài Việt Nam vẫn còn vài đặc thù rất ‘chính danh’ khác : sẵn sàng đàn áp bất cứ tiếng nói bất đồng và người dân nào dám lên tiếng và xuống đường biểu thị tinh thần phản kháng ‘đảng anh’ Trung Quốc, như bao lần đàn áp dã man các cuộc biểu tình của người dân chống Trung Cộng kể từ năm 2011 đến tận giờ đây.

Mùa hè năm 2019, bất chấp vụ Bãi Tư Chính đã bị Bắc Kinh đẩy vào cơn khủng hoảng lần thứ ba trong ba năm liên tiếp, những kẻ ‘Bốn Tốt’ và ‘Mười Sáu Chữ Vàng’ ở Việt Nam vẫn kiên định rào dây kẽm gai trên các đường phố và xua các lực lượng công an và dân phòng trực chiến liên tục để tác chiến với nhân dân.

Và kiên định không kém khi phát cờ cho ngư dân…

Trong bầu không khí rũ rượi của câu vè ‘ngư dân bám biển, hải quân bám bờ’ vẫn dồn nén châm chích đến buốt tim, giới quan chức mặt lầy mỡ tổ chức phát hàng chục ngàn lá cờ đỏ sao vàng cho những ngư dân xơ xác và thiểu não vì mất biển, mất kế mưu sinh và mất cả lòng tin vào lực lượng ‘quân với dân như cá với nước’, mưu biến những ngư dân này trở thành lá chắn sống lao ra biển đối đầu với tàu vũ trang của địch.

Thế là lại nổi lên một câu vè nữa : "Chống giặc bằng cờ, chống ngập bằng lu, đứa nào nói đảng ngu là thằng phản động !".

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 15/08/2019

Trung Quốc đưa hai tàu hải cảnh tối tân tới Bãi Tư Chính ? (VOA, 14/08/2019)

Một nhà nghiên cứu về hải quân Trung Quốc của Mỹ cho biết rằng Bắc Kinh dường như đang đưa hai tàu hải cảnh tối tân nhất tới Bãi Tư Chính, sau khi tàu thăm dò địa chất Hải Dương 8 trở lại khu vực từng xảy ra "đối đầu" với tàu cảnh sát biển Việt Nam trên Biển Đông.

Một tàu hải cảnh 33111 thuộc lớp Zhaojun (nặng 2.700 tấn) của Trung Quốc (ảnh minh họa).

"Dường như hai tàu hải cảnh tối tân nhất của Trung Quốc (31302 và 33111) đang tiến tới hiện trường [Bãi Tư Chính]. Đáng chú ý là cả hai tàu này thường hoạt động ở Biển Hoa Đông [có tranh chấp với Nhật] và năm ngoái không hoạt động ở Biển Đông, nếu không muốn nói là chưa từng", ông Ryan Martinson, chuyên gia của Trường Hải Chiến Hoa Kỳ, viết trên Twitter.

"31302 thuộc lớp Zhaoduan (nặng hơn 4.000 tấn). 33111 thuộc lớp Zhaojun (nặng 2.700 tấn). Cả hai đều được trang bị các pháo 76 li".

Nhà nghiên cứu từng là người đầu tiên công bố thông tin về cuộc "đối đầu" giữa tàu hải cảnh của Trung Quốc và Việt Nam ở Bãi Tư Chính nói thêm rằng việc tàu Hải Dương 8 trở lại sau ít ngày rời đi để tiếp nhiên liệu ở Đá Chữ Thập đánh dấu việc bắt đầu "giai đoạn hai của cuộc giằng co giữa Trung Quốc và Việt Nam".

Tới tối ngày 14/8, cả Hà Nội và Bắc Kinh đều chưa lên tiếng về tin tàu thăm dò địa chất Hải Dương 8 quay lại Bãi Tư Chính.

Liên quan tới căng thẳng giữa đôi bên, ông Murray Hiebert, chuyên gia về Biển Đông tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở ở thủ đô Washington, nhận định với VOA tiếng Việt rằng tình hình có thể "vượt ra khỏi tầm kiểm soát" nếu "xảy ra một vụ tai nạn" cũng như "phản ứng thái quá" của đôi bên.

Trong khi đó, Stratfor, trang thông tin về tình hình địa chính trị trên toàn cầu, cho rằng việc tàu Hải Dương 8 tái xuất hiện ở Bãi Tư Chính "đồng nghĩa với việc nguy cơ đụng độ giữa tàu Việt Nam và Trung Quốc ở Biển Đông sẽ lại tăng lên".

Chuyên gia Carl Thayer cho biết rằng tàu Hải Dương 8 trở lại Vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam đúng đợt các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang họp bàn trong hai tuần ở Bắc Đới Hà cho tới ngày 17/8 với việc bàn thảo 3 vấn đề chính, trong đó chuyện Việt Nam và Philippines tìm cách "đẩy lùi sự xâm phạm của Trung Quốc đối với Vùng Đặc quyền Kinh tế và thềm lục địa" của hai quốc gia Đông Nam Á này.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Quốc Cường đang thăm Hoa Kỳ và chiều ngày 14/8, ông sẽ cùng với Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Hà Kim Ngọc gặp gỡ với các quan chức ngoại giao nước chủ nhà, trong đó có ông David Stilwell, Trợ lý Ngoại trưởng đặc trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương.

Hiện chưa rõ vấn đề Biển Đông, nhất là vụ Bãi Tư chính, có nằm trong nghị trình thảo luận của các quan chức Mỹ và Việt Nam hay không.

Mới tháng trước, trong một tuyên bố được cho là nghiêng về phía Hà Nội, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus bày tỏ "quan ngại" về "sự can thiệp của Trung Quốc vào các hoạt động dầu khí ở Biển Đông, trong đó có các hoạt động sản xuất và thăm dò bấy lâu nay của Việt Nam".

"Trung Quốc nên chấm dứt hành vi bắt nạt và kiềm chế không có hoạt động gây bất ổn và khiêu khích kiểu này", bà Ortagus nói.

Viễn Đông

*****************

Biển Đông : Trung Quốc tăng cường Hải cảnh xuống Bãi Tư Chính ? (RFI, 14/08/2019)

Bên cạnh thông tin được Reuters tiết lộ đầu tiên ngày 13/08/2019 cho biết là tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc đã trở lại khu vực Bãi Tư Chính, bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Trường Sa, các mạng xã hội, đặc biệt là Twitter, theo dõi vụ việc đã cho biết thêm nhiều chi tiết, đặc biệt là dấu hiệu Bắc Kinh điều tàu hải cảnh từ Biển Hoa Đông xuống khu vực này.

Ảnh chụp từ trang Twitter của Giáo sư Ryan Martinson.@twitter>

Trong một tin nhắn Twitter phát đi vào khoảng 5 giờ chiều, giờ Washington vào hôm qua, giáo sư Ryan Martinson, trường Hải Chiến Mỹ, ghi nhận : "Giai đoạn 2 cuộc đọ sức Việt-Trung đã bắt đầu".

Giáo sư Martinson đã dẫn lại một tin nhắn Twitter của trang South China Sea News (Tin tức Biển Đông) với sơ đồ vị trí tàu thuyền trong khu vực, cho thấy là cùng với chiếc Hải Dương Địa Chất 8, một tàu hải cảnh Trung Quốc mang số hiệu 45111 đã túc trực gần lô khai thác 06.01 của Việt Nam, thay thế cho chiếc 35111.

Trong một tin nhắn tiếp theo khoảng một tiếng đồng hồ sau, giáo sư Martinson nêu bật sự kiện là hai chiếc tàu hải cảnh thuộc loại tiên tiến nhất của Trung Quốc đang trực chỉ hướng Bãi Tư Chính. Đó là hai chiếc 31302 và 33111. Theo ông Martinson : "Tàu 31302 thuộc lớp Zhaoduan (nặng hơn 4.000 tấn). Còn tàu 33111 thuộc lớp Zhaojun (nặng khoảng 2.700 tấn). Cả hai đều được trang bị pháo 76 mm"

Chuyên gia Mỹ này ghi nhận là hai chiếc tàu đó đều đặt căn cứ tại vùng Biển Hoa Đông, và ít ra là trong năm ngoái 2018, chưa hề hoạt động tại Biển Đông.

Chi tiết này phải chăng cho thấy là Trung Quốc đang tăng cường lực lượng tàu hải cảnh xuống khu vực Bãi Tư Chính để sẵn sàng đối phó với cảnh sát biển Việt Nam ?

Dẫu sao thì một thông tin được giáo sư Martinson loan báo vào 3 giờ sáng nay 14/08/2019, cho biết là ảnh vệ tinh đã xác nhận là chiếc Hải Cảnh 31302 đã đến Trường Sa, và neo đậu ở Đá Chữ Thập, gần khu vực Bãi Tư Chính.

Trọng Nghĩa

*****************

Bãi Tư Chính : Trung Quốc tiếp tục thách thức Việt Nam và quốc tế (RFI 14/08/2019)

Ngày 13/08/2019 tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc đã trở lại Bãi Tư Chính, bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Trường Sa. Trong một tin nhắn twitter phát đi vào buổi chiều, giáo sư Ryan Martinson, trường Hải Chiến Mỹ, người đã tiết lộ lần thâm nhập đầu tiên, ghi nhận : "Giai đoạn 2 cuộc đọ sức Việt-Trung đã bắt đầu".

Ngày 13/08/2019 tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc đã trở lại Bãi Tư Chính, bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Trường Sa.

Điều được giáo sư Martinson chú ý là lần này có hai chiếc tàu hải cảnh thuộc loại tiên tiến nhất của Trung Quốc trực chỉ hướng Bãi Tư Chính. Theo ông Martinson, hai chiếc đều đặt căn cứ tại vùng Biển Hoa Đông, và ít ra là trong năm ngoái 2018, chưa hề hoạt động tại Biển Đông.

Chi tiết này phải chăng cho thấy là Trung Quốc đang tăng cường lực lượng tàu hải cảnh xuống khu vực Bãi Tư Chính để sẵn sàng đối phó với cảnh sát biển Việt Nam ?

Dẫu sao thì sự kiện Trung Quốc cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 trở lại vùng Bãi Tư Chính đã được các nhà quan sát dự đoán ngay khi chiếc tàu này di chuyển qua neo đậu tại Đá Chữ Thập, tiền đồn mà Bắc Kinh đã xây dựng sẵn trên một số thực thể ở quần đảo Trường Sa mà Bắc Kinh đã chiếm lấy từ tay Việt Nam và Philippines trước đây.

Theo giới quan sát, hành vi của Trung Quốc một lần nữa phản ánh thái độ coi thường luật pháp quốc tế của Bắc Kinh, đã từng được thấy rõ qua việc Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye, đã phủ nhận các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu như toàn bộ Biển Đông.

Trong bài phân tích đăng ngày 08/08/2019 trên trang mạng của cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á AMTI, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, nhà nghiên cứu Lê Thu Hường, thuộc Viện Chính Sách Chiến Lược Úc (Australian Strategic Policy Institute ASPI), đã không ngần ngại cho rằng khi cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 vào hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc không chỉ thách thức Việt Nam, mà còn thể hiện thái độ coi thường cộng đồng và luật pháp quốc tế.

Tác giả bài nghiên cứu nêu bật trước hết tính phi pháp trong hành động của Trung Quốc, với việc một chiếc tàu của một tập đoàn chính phủ Trung Quốc "rõ ràng là đang thực hiện một cuộc khảo sát dầu khí trên hai lô nằm bên trong thềm lục địa Việt Nam theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển".

Giống như thời 2014, khi Bắc Kinh cho giàn khoan Hải Dương Thạch Du 981 vào cắm trong vùng thềm lục địa của Việt Nam ngoài khơi miền Trung, lần này tàu khảo sát của Trung Quốc cũng được một lực lượng bán quân sự bao gồm hải cảnh và dân quân biển đi theo hộ tống.

Điểm mới lần này là ngoài việc bảo vệ tàu khảo sát, lực lượng hải cảnh Trung Quốc còn bung ra sách nhiễu các hoạt động khoan dò của Việt Nam tại Lô 06.1 ở khu vực Bãi Tư Chính.

Đối với chuyên gia Úc, hành động xâm nhập của Trung Quốc vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam không phải là một hiện tượng mới, vụ giàn khoan HD-981 năm 2014 là một ví dụ điển hình, dẫn đến một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng giữa hai láng giềng. Tuy nhiên, vụ bãi Tư Chính lần này lại thể hiện một thách thức nghiêm trọng hơn ở nhiều cấp độ.

Thách thức pháp lý : Hủy bỏ quyền của các nước trên thềm lục địa

Trước hết, các hoạt động khảo sát của tàu Trung Quốc đã đặt ra một thách thức pháp lý.

Các hành vi đó chứng tỏ rằng Trung Quốc vẫn kiên trì tìm cách áp đặt quyền kiểm soát hành chính trong đường 9 đoạn mà họ tự vẽ ra để tuyên bố chủ quyền, bất chấp việc yêu sách của Bắc Kinh mâu thuẫn với luật pháp quốc tế.

Tiến sĩ Lê Thu Hường ghi nhận rằng kể từ khi đường 9 đoạn của họ bị Tòa Trọng Tài Thường Trực phán quyết là bất hợp pháp vào năm 2016, đây là lần đầu tiên mà Trung Quốc tiến hành một cuộc khảo sát tại vùng biển của nước khác mà Bắc Kinh cho là của họ.

Khi cho tàu vào khảo sát trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Bắc Kinh đang công khai kháng lại tính hợp pháp của các quyền thềm lục địa được Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển bảo đảm.

Tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Bãi Tư Chính đã được Việt Nam khai thác trong nhiều thập kỷ qua. Thế mà Bắc Kinh hiện đang cố gắng tạo ra một cuộc tranh chấp trên các khu vực vốn không hề có tranh chấp trong quá khứ.

Thách thức ngoại giao nhắm vào cả cộng đồng quốc tế

Bắc Kinh đang thách thức không chỉ Việt Nam, mà cả Mỹ và cộng đồng quốc tế. Vấn đề đặt ra, theo tác giả bài phân tích là liệu phản ứng quốc tế có sẽ thờ ơ như sau phán quyết của Tòa Trọng Tài năm 2016 không ?

Vào lúc này, Trung Quốc như đang công khai phỉ nhổ vào các cuộc đàm phán về bộ Quy Tắc Ứng Xử (COC) mà họ đang theo đuổi với khối Đông Nam Á ASEAN. Tiến bộ đã được thông báo về quá trình thương thuyết rõ ràng chỉ tồn tại trên giấy tờ, chứ không phải trong thực tế.

Hành động của Trung Quốc tại Bãi Tư Chính cũng phủ một áng mây đen trên niềm hy vọng theo đó COC sẽ có tác động thực sự trong việc quản lý các tranh chấp hoặc cách ứng xử của Trung Quốc.

Thách thức kinh tế : Bắt buộc các nước phải đồng khai thác với Trung Quốc

Việc Bắc Kinh liên tục gây sức ép trên các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên của các bên yêu sách khác tại Biển Đông là nhằm buộc các nước này phải tham gia các kế hoạch đồng khai thác với Bắc Kinh, ngay cả ở những vùng biển không có tranh chấp.

Riêng đối với Việt Nam, Trung Quốc đã khởi động vụ Bãi Tư Chính đúng vào thời điểm Hà Nội chuẩn bị lên làm chủ tịch luân phiên ASEAN trong năm 2020, làm thành viên không thường trực của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Không những thế, ngay trong nước, Việt Nam phải chuẩn bị cho Đại Hội Đảng lần thứ 13 vào năm 2021, với khả năng là sự thay đổi ban lãnh đạo.

Trong số các các sự kiện, theo tiến sĩ Lê Thu Hường, có vẻ như Bắc Kinh muốn dằn mặt Hà Nội trước khi Việt Nam lên làm chủ tịch ASEAN.

Trọng Nghĩa

*******************

Tàu khảo sát của Trung Quốc trở lại vùng biển Việt Nam (RFI, 13/08/2019)

Theo hãng tin Reuters, chiếc tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc hôm 13/08/2019, đã quay trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, chưa tới một tuần sau khi rời khỏi khu vực này.

Tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc hôm 13/08/2019, đã quay trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam - Bãi Tư ChíCette adresse e-mail est protégée contre les robots spammeurs. Vous devez activer le JavaScript pour la visualiser.

Chiếc Hải Dương Địa Chất 8, mà theo Việt Nam đã rời khu vực bãi Tư Chính, Biển Đông, ngày 07/08, đã quay trở lại đây với sự hộ tống của ít nhất hai tàu hải cảnh Trung Quốc, theo các dữ liệu của Marine Traffic, một trang web chuyên theo dõi sự di chuyển của các tàu trên biển.

Cũng với sự hộ tống của nhiều tàu hải cảnh Trung Quốc, Hải Dương Địa Chất 8 vào tháng trước đã xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và thềm lục địa của Việt Nam, để gọi là "khảo sát địa chất" trên Biển Đông, vùng biển tranh chấp ngày càng trở thành một điểm nóng trên thế giới. Các tàu hải cảnh Trung Quốc cũng đã xâm nhập khu vực mỏ dầu của Việt Nam, nơi mà một giàn khoan của tập đoàn dầu khí Nga Rosneft đang hoạt động.

Hà Nội đã mạnh mẽ lên án hành động nói trên của các tàu Trung Quốc và đã yêu cầu các tàu này rời khỏi vùng biển Việt Nam.

Sau khi rời bãi Tư Chính ngày 07/08, chiếc tàu Hải Dương Địa Chất 8 đã đến neo đậu tại Đá Chữ Thập, đảo mà Việt Nam và Philippines đòi chủ quyền, nhưng Trung Quốc đang kiểm soát và đã bồi đắp thành một đảo nhân tạo.

Hiện giờ Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa có phản ứng gì về thông tin nói trên của Reuters.

RFI tiếng Việt

******************

Tàu Trung Quốc trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam (RFA, 13/08/2019)

Tàu thăm dò của Trung Quốc đã trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam vào ngày thứ ba 13 tháng 8.

Tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc - Photo : SCMP

Reuters loan tin dẫn dữ liệu theo dõi tàu trên biển của Marine Traffic. Như vậy sau chưa đầy một tuần rời khỏi khu vực Bãi Tư Chính, tàu thăm dò Hải Dương Địa Chất 8 trở lại vùng biển Việt Nam.

Ông Đinh Kim Phúc, chuyên gia nghiên cứu Biển Đông độc lập đánh giá rằng, lần quay trở lại này Trung Quốc sẽ gây sức ép nhiều hơn lần thứ nhất :

"Theo tôi đoán rằng, nếu trên biển Đông không đón những cơn bão mới và thỏa thuận kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ không có chiều hướng tốt đẹp cho Trung Quốc thì họ sẽ gây sức ép lớn hơn lần thứ nhất.

Vấn đề biển Đông vấn đề xâm phạm chủ quyền và quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam phụ thuộc vào quan hệ kinh tế Mỹ - Trung và nếu Trung Quốc chấp nhận trả giá trong mối quan hệ này bằng việc tiếp tục bị Mỹ gây sức ép thì Việt Nam sẽ là chỗ để Trung Quốc ra đòn cứu vãn uy tín của Tập Cận Bình".

Chuyên gia nghiên cứu Biển Đông hiện đang sống ở Sài Gòn cũng đánh giá, lần này chính quyền Việt Nam sẽ kiên quyết hơn vì hai lý do, thứ nhất là không đủ tiền để đền bù cho các hợp đồng dầu khí, thứ hai là mất chủ quyền và tiếng nói bảo vệ chủ quyền trước nhân dân. Ông Đinh Kim Phúc nhận định :

"Nếu như Việt Nam tiến thêm một bước nữa là nên mời gọi các nhà báo quốc tế ở các nước lên tiếng ủng hộ Việt Nam ra ngay tại hiện trường để thấy hành động xâm phạm chủ quyền Việt Nam của Trung Quốc.

Tôi nghĩ rằng chính phủ Việt Nam cũng nên lắng nghe tất cả các nhà phân tích trong và ngoài nước để tìm ra được một biện pháp đối phó tốt nhất đối với Trung Quốc, không chỉ hiện nay, không chỉ đối với tàu Hải Dương Địa Chất 8 mà sẽ là các biện pháp tốt nhất để đối phó với từng đợt khống chế của Trung Quốc trên Biển Đông".

Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa có trả lời cho Reuters về yêu cầu phát biểu đối với thông tin vừa nêu khi bản tin phát đi vào lúc 6 :45 chiều ngày 13 tháng 8.

Tàu Hải Dương Địa Chất 8 của Trung Quốc có tàu tuần duyên hộ tống đã đi vào vùng biển Việt Nam hồi tháng 7. Sau đó tiến hành đợt thăm dò đia chấn.

Việt Nam cho biết tàu Hải Dương Địa Chất 8 rời khu vực Bãi Tư Chính vào ngày 7 tháng 8. Tuy nhiên nay đã trở lại dưới sự hỗ trợ của ít nhất hai tàu tuần duyên.

Tin nói rõ rau khi rời khỏi khu vực Bãi Tư Chính, tàu thăm dò về neo đậu tại Đá Chữ Thập. Đây là một đảo đá mà Trung Quốc bồi lấp và cải tạo thành một tiền đồn quân sự tại Biển Đông.

Vào tháng qua, Việt Nam cáo buộc tàu thăm dò và những tàu hộ tống của Trung Quốc thực hiện những hoạt động phi pháp tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Hà Nội yêu cầu Trung Quốc rút hết tàu ra khỏi khu vực thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam theo Công ước Luật Biển Liên Hiệp Quốc năm 1982.

***************

Tàu Trung Quốc khảo sát địa chất ở bãi Tư Chính kiêm luôn tình báo (Người Việt, 12/08/2019)

Đoàn tàu khảo sát địa chất đông đảo của Trung Quốc, ngoài chuyện thu thập dữ kiện khoa học, còn giúp Bắc Kinh khẳng định chủ quyền lãnh thổ, và kiêm luôn cả tình báo, trinh sát.

Tàu khảo sát địa chất Haiyang Dizhi 8 của Trung Quốc ngang nhiên hoạt động trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam. (Hình : SCMP)

Tờ South China Morning Post (SCMP) ở Hongkong nêu sự nghi ngờ của các nước khác đối với đoàn tàu khảo sát đại dương lên tới 54 tàu thuộc nhiều cỡ lớn nhỏ khác nhau của Trung Quốc.

Chúng được trang bị nhiều loại máy móc điện tử tối tân để thi hành các sứ mạng giúp Bắc Kinh mở rộng các hoạt động trên biển thuộc các lãnh vực khác nhau.

Những tuần lễ gần đây, một số trong các tàu khảo sát nói trên đã xâm phạm các vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Philipines, Malaysia. Chúng không đi lẻ loi một mình mà còn có các tàu hải cảnh hộ tống.

Cuộc đối đầu giữa nhóm tàu cảnh sát biển và kiểm ngư của Việt Nam với tàu khảo sát địa chất Haiyang Dizhi 8 được hộ tống với nhóm tàu hải cảnh và "dân quân biển" xâm phạm khu vực bãi Tư Chính trong thềm lục địa Việt Nam, từ đầu tháng Bảy. Có thời điểm chúng lên tới 80 tàu, đã buộc Hà Nội phải cho Bộ Ngoại Giao đòi hỏi "qua các kênh khác nhau" gồm cả gửi công hàm, phản đối Bắc Kinh.

Tàu khảo sát vừa kể chỉ đi khỏi khu vực Tư Chính ngày 7 tháng Tám 2019 sau khi đã quanh quẩn ở đó hơn một tháng. Tin tức quốc tế cho hay nguyên nhân chính yếu là Bắc Kinh cho nhóm tàu tới quấy phá với mục đích thúc ép Hà Nội dừng các hoạt động khoan tìm dầu khí ở lô 6-1 nằm trong bãi Tư Chính.

Bãi Tư Chính và các khu vực phụ cận thuộc bồn trũng nam Côn Sơn nằm trong phạm vi 200 hải lý đặc quyền kinh tế của Việt Nam nhưng lại nằm trong 9 cái vạch chủ quyền ngang ngược nối lại giống hình "Lưỡi bò" của Trung Quốc, chiếm hơn 80% Biển Đông.

Theo thông tin của nhóm Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI) thuộc tổ chức Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (cộng sảnIS) tại Washington DC, chiếc tàu Haiyang Dizhi 8 được hộ tống chính yếu từ chiếc tàu hải cảnh 12.000 tấn, mang số hiệu 3901, và tàu hải cảnh 2.200 tấn mang số hiệu 37111.

Hiện nay, người ta chỉ biết tàu Haiyang Dizhi 8 đi khỏi nhưng các tài hải cảnh vẫn quanh quẩn tại bãi Tư Chính. Nó sẽ quay lại sau khi được tiếp dầu và thực phẩm ở đảo nhân tạo của Trung Quốc tại Trường Sa hay đi luôn, không ai được biết.

Hiện đang có nhiều dự đoán khác nhau, theo đó có cả sự lo ngại, rất có thể Bắc Kinh, sau khi không thuyết phục được Hà Nội ngừng khoan thêm mỏ mới ở khu vực Tư Chính, sẽ đưa giàn khoan nước sâu tới để khoan dầu khí ngay trong vùng biển đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam. Nếu chuyện này xảy đến, liệu Hà Nội sẽ đưa thêm nhiều tàu cảnh sát biển, kiểm ngư tới để xua đuổi hay không, và liệu có thành công không khi quá nhỏ bé so với sức mạnh của đội tàu Trung Quốc.

Khi Việt Nam đưa một nhóm tàu kiểm ngư, cảnh sát biển tới xua đuổi giàn khoan nước sâu Haiyang 981 khoan tìm dầu khí phía nam quần đảo Hoàng Sa hồi giữa năm 2014, họ chỉ lòng vòng phía xa chứ không thể tới gần vì bị đội tàu hải cảnh Trung Quốc lớn hơn, đông hơn ngăn cản. Một số tàu của Việt Nam đã bị tàu Trung Quốc đâm hư hại nghiêm trọng.

Cho tới giờ này, không ai biết chuyện đối đầu ở khu vực Tư Chính còn hay đã qua đi, báo chí tại Việt Nam không được cho phép đến tận nơi lấy tin, chụp hình, quay phim. Họ cũng không được tường thuật chi tiết gì ngoài những bài viết lòng vòng về pháp lý, đặc quyền kinh tế theo Công Ước Quốc tế về Luật Biển (UNCLOS) dựa trên ý kiến của một số chuyên viên trong ngoài nước.

Hôm Thứ Sáu tuần qua, báo Inquirer của Philippines cho hay đại sứ Trung Quốc tại Manila là Zhao Jianhua (Triệu Giám Hoa) tuyên bố lập trường của Bắc Kinh phủ nhận phán quyết của tòa trọng tài quốc tế The Hague năm 2016 vẫn không thay đổi.

Tổng thống Phi Rodrigo Duterte dự trù đi Bắc Kinh gặp chủ tịch Tập Cần Bình cuối tháng này và ông dự trù đề cập cả phán quyết vừa kể.

Lời ông Triệu Giám Hoa vừa là trực tiếp nói với Phi nhưng đồng thời gián tiếp nói với Việt Nam khi một số bài phỏng vấn trên báo chí Việt Nam thúc giục kiện Trung Quốc như Philippines đã làm và đã thắng. Vấn đề chính yếu vẫn là có ngăn cản được tham vọng muốn nuốt trọn Biển Đông của Bắc Kinh hay không.(TN)