Chiến tranh Ukraine : Kiev cũng đã phản công ngay trên lãnh thổ Nga ?

Trọng Nghĩa, RFI, 11/05/2022

Một nhà máy hóa chất ở Dzerzhinsk, miền tây nước Nga phát nổ dữ dội hôm 04/05/2022, sau nhiều vụ hỏa hoạn tại một số cơ sở quân sự khác ngay trên lãnh thổ Nga, từ một viện nghiên cứu quân sự ở Tver, phía tây bắc Moskva, cho đến một nhà máy sản xuất đạn dược ở Perm, cách thủ đô Nga khoảng 1.100 km về phía đông, hay hai kho nhiên liệu ở Bryansk, gần biên giới với Belarus và Ukraine. Phải chăng Ukraine đã khởi động một cuộc chiến tranh phá hoại để chống Nga ?

Một kho nhiên liệu tại Belgorod (Nga) bị bốc cháy dữ dội. Ảnh do Bộ Cứu trợ khẩn cấp Nga công bố ngày 01/04/2022.  AP

Trong một phân tích ngày 08/05, hãng tin Pháp AFP, đang tự hỏi là loạt sự cố trên đây tại Nga chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên, hay đó là dấu hiệu cho thấy là chính quyền Ukraine đang thực hiện một chiến dịch phá hoại ngay bên trong nước Nga để đáp trả cuộc chiến tranh xâm lược mà Moskva đã khởi động vào ngày 24/02.

Nghi vấn lại càng dày đặc trong bối cảnh Kiev liên tục bị Moskva tố cáo về việc cho lực lượng đột nhập tấn công phá hoại cơ sở hạ tầng trên đất Nga, chẳng hạn như vụ phá hủy một kho xăng dầu tại thành phố Belgorod ở miền tây, chỉ cách biên giới Ukraine 35 cây số, bị cho là đã do hai chiếc trực thăng Ukraine thực hiện.

Một cuộc chiến tranh phá hoại bí mật do Ukraine tiến hành ?

Theo AFP, kể từ khi xảy ra vụ hỏa hoạn tại Viện Nghiên Cứu Trung Ương của Lực Lượng Hàng Không Vũ Trụ Nga ở thành phố Tver hôm 21/04, đã khiến ít nhất 17 người thiệt mạng, mỗi vụ hỏa hoạn ở Nga, đặc biệt là ở những cơ sở nhạy cảm, luôn bị tình nghi là dấu hiệu cho thấy nước này đang hứng chịu một cuộc tấn công bí mật do Ukraine hay những người ủng hộ Kiev tiến hành.

Theo AFP, mặc dù chưa có ai lên tiếng tự nhận mình là tác giả các sự cố, nhưng giới phân tích cho rằng một số vụ nổ, đặc biệt là tại hai kho nhiên liệu, một quân sự và một dân sự, ở thành phố Bryansk, gần vùng biên giới với Ukraine và Belarus hôm 25/04, là do chính lực lượng Ukraine gây ra nhằm tấn công kẻ đang xâm lược nước mình.

Một cố vấn của Tổng thống Zelensky : Ukraine không phủ nhận hay xác nhận

Về các vụ hỏa hoạn tại Nga, ông Mykhaylo Podolyak, cố vấn tổng thống Ukraine, đã gọi đó là dấu hiệu cho thấy là trời đang trừng phạt Nga. Trong một tin nhắn đăng trên mạng Telegram, nhân vật này tuyên bố : "Các kho nhiên liệu lớn (tại Nga) thường xuyên bốc cháy... vì nhiều lý do khác nhau… Nghiệp chướng thật độc ác".

Trong bài trả lời phỏng vấn của nhật báo Mỹ New York Times hôm 30/04, Oleksiy Arestovych, một cố vấn khác của ông Volodymyr Zelensky, cũng duy trì thái độ mập mờ về vai trò của Ukraine trong các "sự cố" tại Nga, khi nói thẳng rằng "Chúng tôi không xác nhận mà cũng không phủ nhận", đồng thời nhắc lại ví dụ của Israel vốn không bao giờ thừa nhận các cuộc tấn công và ám sát bí mật của họ.

Tâm lý lo ngại dâng cao tại Nga

Theo AFP, trong bối cảnh bình thường, trên một đất nước rộng lớn như Nga, các vụ hỏa hoạn tại những nhà máy ở những vùng xa xôi thường ít được quan tâm. Thế nhưng vào lúc tâm lý lo ngại về một chiến dịch phá hoại có phối hợp từ phía Ukraine dâng cao, hơn một chục vụ nổ trong thời gian qua đã làm mạng xã hội Nga dậy sóng.

Các đám cháy trong tháng Tư vừa qua, đã thiêu rụi một căn cứ không quân ở phía bắc Vladivostok và một nhà máy điện ở Sakhalin, dù xảy ra tại miền viễn đông Nga, cách xa Ukraine, cũng đã làm dấy lên nhiều mối nghi ngờ.

Riêng về vụ nổ gần đây nhất tại nhà máy hóa chất Dzerzhinsk hôm 04/05, Igor Sushko, một tay đua người Ukraine, người thường xuyên loan tải hình ảnh hoặc video về các hành vi được cho là phá hoại - mà không đưa ra bằng chứng - bình luận : "Những người phá hoại Nga chống lại Putin đang tiếp tục công việc anh hùng của họ".

Cơ sở hạ tầng vùng giáp giới Ukraine bị tấn công ?

Đối với một số chuyên gia được AFP trích dẫn, vụ hỏa hoạn ở hai kho dầu tại Bryansk, nguồn vận chuyển nhiên liệu qua Châu Âu, xuất phát từ các hành vi có chủ ý và có liên quan đến chiến tranh. Vụ này nằm trong một loạt những vụ tấn công dùng đến trực thăng hay drone, cũng như những hành động phá hoại rõ ràng nhắm vào cơ sở hạ tầng ở các tỉnh Kursk và Belgorod, gần biên giới Ukraine.

Giáo sư Phillips O'Brien, chuyên nghiên cứu về chiến lược tại Đại học St Andrews ở Scotland, cho biết : "Không có gì để khẳng định đó là những hành vị phá hoại của Ukraine, ngoài thực tế là hầu hết các vụ hỏa hoạn đều nhắm vào các mục tiêu chiến lược hoặc quân sự".

Thế nhưng, theo ông, những cuộc tấn công như vậy "hoàn toàn có thể nằm trong chiến lược của Ukraine".

Nga đích danh tố cáo Kiev là thủ phạm

Về phía Nga, chính quyền hai tỉnh Belgorod và Kursk đã quy trách nhiệm cho những "kẻ phá hoại" đến từ Ukraine.

Theo Vyacheslav Gladkov, thống đốc vùng Belgorod, cuộc tấn công ngày 01 tháng 04 vào một kho nhiên liệu là kết quả của một vụ không kích do trực thăng Ukraine bay rất thấp để tiến vào thực hiện trên lãnh thổ Nga.

Truyền thông Nga cũng cho biết là hôm 01/05 vừa qua, một cây cầu xe lửa đã bị đánh sập ở quận Suzhansky của tỉnh Kursk của Nga, giáp với Ukraine. Thống đốc vùng Kursk Roman Starovoyt đã không ngần ngại cáo buộc Ukraine là đã phá hoại cây cầu, đồng thời tố cáo thêm vụ quân đội Ukraine pháo kích vào các trạm kiểm soát biên giới trong hai ngày liên tiếp 29 và 30/4.

Theo chính quyền địa phương, cây cầu xe lửa rõ ràng đã bị hư hại do bị đánh mìn. Một ủy ban của Nga đang điều tra vụ việc theo hướng hoạt động khủng bố.

Tổng thống Ukraine phủ nhận

Dẫu sao thì trên mặt chính thức, chính quyền Ukraine luôn luôn khẳng định rằng nước họ không hề tấn công vào lãnh thổ của Nga, bác bỏ các cáo buộc từ phía Nga.

Tổng thống Ukraine ngày 02/05 vừa qua đã khẳng định rằng quân đội nước ông không hề tiến hành các hoạt động trên lãnh thổ Nga. Theo ông Zelensky, xung đột chỉ giới hạn trong lãnh thổ Ukraine và chưa lan sang Nga, nhấn mạnh rằng quân đội Ukraine không hề có các hoạt động tác chiến trên đất Nga.

Tổng thống Zelensky còn nói thêm rằng quân đội Ukraine đang bảo vệ quê hương của họ và không có ý định chiếm đóng lãnh thổ Nga.

Anh Quốc ủng hộ việc đánh qua Nga

Còn theo New York Times, Anh Quốc là nước không ngần ngại ủng hộ việc Ukraine tấn công vào Nga. Theo ông James Heappey, một quan chức trong văn phòng ngoại trưởng Anh cho rằng đó là những cuộc tấn công "hoàn toàn hợp pháp", do vai trò của các kho nhiên liệu và đạn dược trong cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Riêng đối với một số quan chức Lầu Năm Góc Hoa Kỳ, các lực lượng Nga ở Ukraine đang gặp khó khăn vì nguồn tiếp tế yếu kém, và các cuộc phá hoại nhắm vào các cơ sở hạ tầng tại Nga sẽ tác hại mạnh hơn đến nỗ lực chiến tranh của Moskva.

Trọng Nghĩa

********************

Tình báo Mỹ dự đoán chiến tranh sẽ lan ra bên ngoài Ukraine

Thanh Phương, RFI, 11/05/2022

Tình báo Hoa Kỳ dự đoán là cuộc xung đột sẽ lan ra bên ngoài Ukraine, cụ thể là tổng thống Nga Vladimir Putin muốn đánh sang nước láng giềng Moldova.

Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines (trái) và Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng, tướng Scott Berrier, trong buổi điều trần tại Tiểu ban Quân sự của Thượng Viện Mỹ, Capitol, Washington, Hoa Kỳ, ngày 10/05/2022.  Reuters – Kevin Lamarque

Theo hãng tin AFP, trong một cuộc điều trần trước Thượng Viện Mỹ hôm qua, 10/05/2022, lãnh đạo ngành tình báo Hoa Kỳ Avril Haines tuyên bố : "Chúng tôi đánh giá là tổng thống Putin chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài ở Ukraine và ông ta còn có ý định đạt được những mục tiêu bên ngoài vùng Donbass, miền đông Ukraine. Cụ thể là nhắm tới Transnistria, vùng ly khai ở Moldova".

Bà Avril Haines cho rằng nếu muốn đạt được những mục tiêu đó, điện Kremlin sẽ buộc phải ban hành lệnh tổng động viên. Lãnh đạo ngành tình báo Hoa Kỳ còn đánh giá là những tham vọng của tổng thống Putin vượt quá khả năng của quân đội Nga, cho nên tình hình chiến sự ở Ukraine rất có thể sẽ diễn biến khó lường hơn và trong những tháng tới sẽ leo thang. Ngoài ra, theo bà Avril Haines, rất có thể là chính quyền Moskva "sẽ thi hành các biện pháp mạnh hơn, kể cả ban hành thiết quân luật, định hướng lại sản xuất công nghiệp". 

Lãnh đạo tình báo Mỹ còn khẳng định tổng thống Putin tin rằng sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine rồi sẽ suy giảm. 

Nới lỏng gọng kềm chung quanh Kharkov

Về tình hình tại chỗ, chính quyền Kiev đêm qua cho biết là gọng kềm của quân Nga đối với Kharkov, thành phố lớn thứ hai của Ukraine đã được nới lỏng. Trong một đoạn video, tổng thống Zelensky khẳng định : "Quân chiếm đóng đã dần dần bị đẩy lùi khỏi Kharkov". Còn bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine thông báo trên mạng Facebook là các địa phương chung quanh thành phố này đã được "giải phóng" và như vậy là quân địch đã bị đẩy xa Kharkov. Nhưng họ cũng ghi nhận là các trận oanh kích vào thành phố này đã gia tăng và khi rút đi, quân Nga đã để lại nhiều mìn. Vào cuối tháng 2, quân Nga đã cố đánh chiếm thành phố, nhưng sau các trận giao tranh ác liệt, lực lượng Ukraine đã đẩy lùi được quân Nga xa vài km.

Còn tại thành phố Mariupol ở miền đông nam Ukraine, theo lời phó thủ tướng Iryna Vereshchuk nói với hãng tin AFP hôm qua, vẫn còn hơn 1.000 binh lính Ukraine, trong đó có hàng trăm người bị thương, trong khu nhà máy Azovstal đang bị quân Nga bao vây, sau khi toàn bộ thường dân đã được sơ tán khỏi nơi đây. 

Thanh Phương

***********************

Quốc hội Mỹ biểu quyết khoản viện trợ 40 tỷ đôla cho Ukraine

Thanh Phương, RFI, 11/05/2022

Hôm 10/05/2022, Quốc hội Hoa Kỳ đã vượt qua bước đầu tiên tiến đến việc tháo khoán một khoản viện trợ mới cho Ukraine lên tới gần 40 tỷ euro.

Chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi (giữa) phát biểu với báo giới sau cuộc gặp với tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ, ngày 10/05/2022.  Reuters – Leah Millis

Theo hãng tin AFP, dự luật về khoản viện trợ mới này đã được các dân biểu của cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ thông qua ở Hạ Viện và nay chỉ còn chờ được biểu quyết ở Thượng Viện, trước khi được tổng thống Joe Biden ký ban hành. 

Tuyên bố vài giờ trước cuộc biểu quyết hôm qua, chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ, bà Nancy Pelosi, đảng Dân Chủ, nhấn mạnh : "Với chương trình viện trợ mới này, nước Mỹ gởi đến thế giới một tín hiệu về quyết tâm không gì lay chuyển của chúng ta ủng hộ nhân dân Ukraine can đảm cho đến ngày chiến thắng nước Nga". 

Trong khoản viện trợ mới gần 40 tỷ đôla nói trên, có 6 tỷ đôla để giúp quân đội Ukraine trang bị xe thiết giáp, tăng cường hệ thống phòng không. Gần 9 tỷ đôla sẽ được dùng để bảo đảm cho các định chế dân chủ của Ukraine tiếp tục vận hành. Ngoài ra còn có một khoản viện trợ nhân đạo. 

Từ nhiều tuần qua, tổng thống Joe Biden đã yêu cầu Quốc hội cấp thêm một ngân sách 33 tỷ đôla để yểm trợ Ukraine chống quân xâm lược Nga, bởi vì theo ông viện trợ của Mỹ cho Kiev sẽ cạn kiệt trong vòng 10 ngày nữa. 

Đến tối thứ Hai vừa qua, các lãnh đạo Dân Chủ và Cộng Hòa ở Quốc hội Mỹ đã đạt được thỏa hiệp nâng khoản viện trợ mới này lên tới gần 40 tỷ đôla, tương đương với tổng sản phẩm nội địa của Cameroon năm 2020. Hiếm khi nào mà Quốc hội lưỡng viện của Mỹ lại có một sự đồng thuận như vậy. 

Theo dự kiến, Thượng Viện Mỹ sẽ biểu quyết về khoản viện trợ mới cho Ukraine vào cuối tuần này hoặc vào đầu tuần tới. 

Trong khi đó, hai nhân vật cao cấp của Thượng Viện là Lindsey Graham (Cộng Hòa) và Richard Blumenthal (Dân Chủ) đã đề xuất một nghị quyết yêu cầu ngoại trưởng Mỹ xếp nước Nga vào danh sách đen "Các quốc gia yểm trợ khủng bố". Hiện nay chỉ mới có bốn quốc gia nằm trong danh sách này là Bắc Triều Tiên, Iran, Syria và Cuba.

Thanh Phương

********************

Quân đội Nga không được huấn luyện cách chiến đấu thực sự

Chi Phương, RFI, 11/05/2022

Marat Gabidullin là cựu lính đánh thuê Wagner đầu tiên và duy nhất lộ diện chia sẻ về kinh nghiệm của mình. Trong 4 năm chiến đấu trong lực lượng vốn rất kín tiếng, với mức lương hơn 3000 euros, ông từng được điều đến Donbass vào năm 2015, sau đó đến Syria. Ông Marat cho biết quân đội Nga chưa sẵn sàng khi phải đối mặt với lực lượng Ukraine. 

Marat Gabidullin từng là lính đánh thuê cho tập đoàn bán quân sự Wagner, chiến đấu cùng quân đội Nga ở Syria. Ông đã rời khỏi Wagner từ năm 2019 do bị thương, nhưng khi chiến tranh Ukraine nổ ra, ông cho biết tập đoàn bán quân sự thân điện Kremlin đã mời gọi ông quay trở lại. Tuy nhiên cựu lính đánh thuê từ chối tham chiến ở Ukraine vì cho rằng nhiệm vụ này có nguy cơ thất bại cao. Ông nhận định :

"Lực lượng quân đội Nga, trên thực tế, khi cần phải học cách chiến đấu lại không được huấn luyện cách chiến đấu thực sự".

Ảnh chụp ông Marat Gabidullin, cựu lính đánh thuê Wagner ở Syria.  © Reuters

Những người ở phía quân đội Nga nói với ông rằng, khi xâm lượng Ukraine, họ cứ tưởng phải đối mặt với lực lượng dân quân mặc đồ bảo hộ tạm bợ, chứ không phải quân đội chính quy được huấn luyện tốt. Ông cho biết thêm :

"Quân đội Nga hoàn toàn bị bất ngờ trước khả năng kháng cự mạnh mẽ của lực lượng Ukraine. Một điều bất ngờ khác nữa đó là họ phải đối mặt với một quân đội thực sự.

Marat Gabidullin cựu lính đánh thuê của tập đoàn Wagner, ảnh chụp tại Neuilly-sur-Seine, gần Paris, Pháp.  Reuters – Christian Hartmann

Người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov trả lời Reuters rằng không biết ông Marat là ai và không rõ ông có được tuyển dụng bởi các công ty bán quân sự hay không. Bộ Quốc Phòng Nga từ chối bình luận về những tuyên bố của ông Marat. Hãng tin Reuters xác nhận qua nguồn tin độc lập rằng ông Marat từng làm việc cho Wagner và tham chiến ở Syria. Hiện ông đang ở quê nhà tại Pháp và vừa xuất bản một cuốn sách về kinh nghiệm lính đánh thuê của ông. 

Chi Phương

**********************

Chiến sự gia tăng ở miền đông và nam Ukraine, dân sơ tán bắt đầu trở về Kiev

Minh Anh, Phan Minh RFI, 10/05/2022

Cuộc xâm lăng Ukraine của Nga hôm 10/05/2022 bước sang ngày thứ 77. Chiến sự gia tăng dữ dội tại miền đông và nam Ukraine, vào lúc Hoa Kỳ cũng tăng tốc giao thêm vũ khí cho Kiev. 

Địa điểm xảy ra vụ tấn công tên lửa, tại Odessa, Ukraine, ngày 10/05/2022. via Reuters – State Emergency Srrvice of Ukraine

Bộ tổng tham mưu Ukraine, hôm nay, cho biết, quân Nga "tiếp tục chuẩn bị các chiến dịch tấn công tại Lyman và Severodonetsk", thuộc vùng Donbass, miền đông Ukraine. Cùng lúc, khu nhà máy luyện kim Azovstal tại Mariupol vẫn tiếp tục bị nã pháo.

Hôm qua, vào lúc Nga rầm rộ mừng Ngày Chiến Thắng Đức Quốc Xã, giao tranh vẫn diễn ra ác liệt ở Odessa.

AFP trích dẫn thông tin từ quân đội Ukraine cho biết, Nga đã bắn bảy tên lửa vào vùng Odessa, làm một người chết và năm người khác bị thương. Vụ tấn công xảy ra đúng vào lúc chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel có chuyến thăm bất ngờ tại thành phố lớn phía nam, buộc ông phải tìm nơi ẩn náu. Còn theo lời thống đốc, Serguii Gaidai, "chiến sự đã gia tăng dữ dội xung quanh Roubijné và Bilogorivka" vùng Lugansk, phía đông đất nước. 

Người dân sơ tán quay trở về Kiev 

Theo thống kê của Liên Hiệp Quốc, gần 8 triệu người đã phải đi sơ tán ngay trong nước, kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine. Người dân chủ yếu chạy ra khỏi các khu vực phía nam và phía đông, những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất do chiến sự. Nhưng trong vài ngày qua, một số cư dân Kiev đã bắt đầu quay trở về nhà. Tình hình ở đó dường như đã bớt căng thẳng, mặc dù thành phố vẫn đối mặt với nguy cơ bị Nga ném bom. 

Từ Kiev, đặc phái viên Sami Boukhelifa và Murielle Paradon gửi về bài phóng sự : 

"Còi báo động vẫn vang lên ở Kiev. Nhưng tình hình không còn giống như những ngày đầu tiên của cuộc chiến và nhất là ngày 24/02. Hôm đó Sergei và vợ, Natalia bị đánh thức bởi tiếng bom.

Sergei nói : "Chúng tôi hiểu ngay rằng chiến tranh đã bắt đầu. Vì vậy, chúng tôi đã lập tức quyết định rời Kiev, bởi đây là thủ đô và thành phố nhất định sẽ thành mục tiêu tấn công của Nga. Chúng tôi thu gom một số đồ đạc cho bọn trẻ và đi về phía tây, nhưng không biết cụ thể là sẽ đi đâu. Chúng tôi có nên đến nhà bạn bè không ? Đến thành phố nào ? Thành thật mà nói, chúng tôi không hề nghĩ gì về những điều đó. Mục đích của chúng tôi đơn giản là chạy đi".

Tuy nhiên, Natalia không muốn ra nước ngoài cùng các con mà không có Sergei. Đàn ông từ 18 đến 60 tuổi không được phép xuất cảnh. Sau hai tháng ở miền tây Ukraine ở những khu vực tương đối không bị ảnh hưởng bởi xung đột, gia đình Sergei quyết định trở về Kiev. Đối với Natalia, gia đình trở về hơi sớm.

Natalia nói : "Mọi người đều nói rằng tình hình ở Kiev vẫn còn nguy hiểm. Chúng tôi lo sợ một cuộc tấn công hạt nhân và tôi thực sự sợ điều đó sẽ xảy ra. Tôi không tin rằng chúng tôi hoàn toàn an toàn ở đây. Nhiều người bạn của chúng tôi cũng đang có ý định quay lại Kiev, nhưng không phải ngay lập tức".

Sergei thì muốn trấn an : "Không ai thực sự an toàn ở Kiev hay ở bất cứ thành phố nào khác. Tên lửa của Nga có thể rơi xuống ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Ukraine, vì vậy thà rằng bạn cứ ở nhà".

Minh Anh – Phan Minh