Bộ Ngoại giao Mỹ ra mắt ‘Nhà Trung Quốc’ trong bối cảnh cạnh tranh với Bắc Kinh
Reuters, VOA, 17/12/2022
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ngày 16/12 trình làng "Nhà Trung Quốc" được lên kế hoạch từ lâu, một việc tổ chức lại nội bộ để giúp mở rộng và làm sắc nét hoạch định chính sách đối với đối thủ địa chính trị hàng đầu của mình.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken.
Ngoại trưởng Antony Blinken vào tháng 5 đã công bố việc thành lập Nhà Trung Quốc, gọi đây là một nhóm thống nhất sẽ điều phối và thực hiện chính sách của Hoa Kỳ về các vấn đề và khu vực.
"Quy mô và phạm vi của thách thức do Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đặt ra sẽ thử thách chính sách ngoại giao của Mỹ mà chúng ta chưa từng thấy trước đây", ông Blinken nói vào tháng 5 năm nay.
Ông Blinken ngày 16/12 chủ trì lễ khai trương chính thức đơn vị này, với tên gọi chính thức là Văn phòng Điều phối Trung Quốc, lưu ý rằng nó sẽ đảm bảo Hoa Kỳ có thể "quản lý một cách có trách nhiệm" sự cạnh tranh với Bắc Kinh, theo một tuyên bố của Bộ.
Nhà Trung Quốc sẽ tập hợp các chuyên gia về Trung Quốc từ khắp các cơ quan trong Bộ để phối hợp với "mọi văn phòng khu vực và các chuyên gia về an ninh quốc tế, kinh tế, công nghệ, ngoại giao đa phương và truyền thông chiến lược", tuyên bố dẫn lời ông Blinken.
Đơn vị này sẽ thay thế khâu phận phụ trách các vấn đề Trung Quốc của Bộ, nhưng sẽ tiếp tục được giám sát bởi ông Rick Waters, phó trợ lý ngoại trưởng phụ trách Trung Quốc, Đài Loan và Mông Cổ tại Cục Đông Á và Thái Bình Dương, theo một quan chức.
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã vạch ra một chiến lược cạnh tranh với Trung Quốc, tập trung vào việc đầu tư vào khả năng cạnh tranh của Hoa Kỳ và liên kết với các đồng minh và đối tác.
Hai nước đã làm việc để ổn định mối quan hệ bị rung chuyển bởi một loạt các động thái gần đây của Hoa Kỳ nhằm mở rộng kiểm soát xuất khẩu đối với công nghệ chiến lược, chẳng hạn như chất bán dẫn, và chuyến thăm Đài Loan vào tháng 8 của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi, mà Bắc Kinh đã đáp trả bằng các cuộc tập trận quy mô lớn.
Ông Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp trực tiếp tại đảo Bali của Indonesia vào đầu tháng 11 và hai nước đã đồng ý tiếp tục các cuộc thảo luận, bao gồm chuyến thăm dự kiến tới Trung Quốc của ông Blinken vào đầu năm 2023.
Theo Reuters, VOA, 18/12/2022
**************************
Những điểm chính từ hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Bali
Reuters, VOA, 16/11/2022
Các nhà lãnh đạo của nhóm 20 quốc gia giàu có nhất thế giới G-20 vừa kết thúc hội nghị thượng đỉnh hai ngày tại đảo Bali của Indonesia hôm 16/11, lên án Nga xâm lăng Ukraine "bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất", trong số những điểm nổi bật khác, theo Reuters.
Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Joe Biden, tại Bali, Indonesia, ngày 14/11/2022.
Dưới đây là những điểm chính rút ra từ hội nghị :
Lên án Nga xâm lược Ukraine
Hội nghị các bộ trưởng G-20 hồi đầu năm đã kết thúc mà không có tuyên bố chung do Nga phản đối việc đề cập đến cuộc chiến ở Ukraine. Tuần này, các nhà lãnh đạo đã thông qua một tuyên bố lên án hành động xâm lược của Nga ở Ukraine "bằng những từ ngữ mạnh mẽ nhất" và yêu cầu nước này rút quân vô điều kiện. Họ cũng nhận ra rằng trong khi hầu hết các thành viên lên án cuộc chiến ở Ukraine, vẫn "có những quan điểm khác và đánh giá khác về tình hình và các lệnh trừng phạt".
Những người tham gia cho biết tuyên bố đã được nhất trí thông qua. Chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, cho biết tất cả đã thể hiện "sự linh hoạt".
"Hầu hết các thành viên lên án mạnh mẽ cuộc chiến ở Ukraine và nhấn mạnh rằng nó đang gây ra sự đau khổ to lớn cho con người và làm trầm trọng thêm những bất ổn hiện có trong nền kinh tế toàn cầu - kìm hãm tăng trưởng, gia tăng lạm phát, phá vỡ chuỗi cung ứng, làm gia tăng tình trạng mất an ninh lương thực và năng lượng, đồng thời làm tăng rủi ro ổn định tài chính", tuyên bố của các nhà lãnh đạo cho biết.
Họ cũng lên án bất kỳ mối đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân nào, một sự khiển trách ngầm đối với Nga.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, người dẫn đầu phái đoàn Nga tham dự hội nghị thượng đỉnh khi Tổng thống Vladimir Putin vắng mặt, đã lên án việc "chính trị hóa" cuộc họp này.
Quan hệ Mỹ-Trung có nền tảng tốt hơn
Trước hội nghị thượng đỉnh là cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, cuộc gặp trực tiếp lần đầu tiên kể từ khi ông Biden trở thành tổng thống.
Mặc dù có ít kết quả hữu hình, nhưng nhìn chung đây là một cuộc gặp tích cực sau khi quan hệ giữa hai siêu cường giảm xuống gần mức thấp lịch sử hồi đầu năm.
Cả hai bên cho biết trong khi cuộc họp kéo dài ba giờ đặt ra những khác biệt lớn, đặc biệt là về Đài Loan, các hạn chế thương mại và chuyển giao công nghệ, hai bên đã đồng ý giữ liên lạc cởi mở và tránh đối đầu.
Có lẽ kết quả cụ thể nhất là việc Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hiện có kế hoạch thăm Trung Quốc vào đầu năm tới, chuyến thăm cấp cao nhất của Hoa Kỳ tới Trung Quốc trong hơn bốn năm.
Tập trung vào kinh tế toàn cầu
Các nền kinh tế G-20 đồng ý trong tuyên bố rằng cần từng bước tăng lãi suất một cách thận trọng để tránh tác động lan tỏa và cảnh báo về "sự biến động gia tăng" trong các động thái tiền tệ, một sự thay đổi lớn so với năm ngoái khi ấy chỉ tập trung vào việc khắc phục những hậu quả của đại dịch Covid-19.
Liên quan đến hiệu ứng lan tỏa là một sự đồng thuận trước những lo ngại của các nền kinh tế mới nổi về khả năng dòng vốn khổng lồ chảy ra ngoài nếu Mỹ tiếp tục tăng lãi suất mạnh.
Với cuộc chiến ở Ukraine đang diễn ra, cũng như các gói chi tiêu khổng lồ trong thời kỳ đại dịch bị đổ lỗi là nguyên nhân thúc đẩy lạm phát tăng cao, các nước G-20 cho biết các biện pháp kích thích kinh tế tiếp theo nên là "tạm thời và có mục tiêu".
Về nợ, nhóm bày tỏ quan ngại về tình hình "xấu đi" của một số quốc gia có thu nhập trung bình và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tất cả các chủ nợ cùng chia sẻ gánh nặng.
An ninh lương thực
Các nhà lãnh đạo hứa sẽ phối hợp hành động để giải quyết các thách thức về an ninh lương thực và hoan nghênh sáng kiến về ngũ cốc ở Biển Đen, nhưng các nhóm xã hội dân sự chỉ trích điều mà họ cho là thiếu các biện pháp cụ thể để giải quyết nạn đói.
Ông Friederike Roder thuộc nhóm Global Citizen cho biết : "G-20 chỉ đơn thuần là lặp lại các cam kết cũ từ những năm trước hoặc ghi nhận sự phát triển ở những nơi khác, thay vì tự mình đảm nhận vai trò lãnh đạo". Ông nói : "50 triệu người đang đứng trước bờ vực của nạn đói khi chúng ta đang bàn chuyện. Không còn thời gian để G-20 đưa ra lời kêu gọi hành động – mà chính họ mới là những người phải hành động".
Biến đổi khí hậu
Các nhà lãnh đạo G-20 nhất trí theo đuổi nỗ lực hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C - khẳng định họ sát cánh với mục tiêu nhiệt độ từ Thỏa thuận Paris 2015 về biến đổi khí hậu.
Điều đó có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP27 của Liên Hợp Quốc ở Ai Cập, nơi một số nhà đàm phán lo ngại G-20 sẽ không ủng hộ mục tiêu 1,5 độ C - có khả năng cản trở một thỏa thuận giữa gần 200 quốc gia tại các cuộc đàm phán của Liên Hợp Quốc.
Bên lề hội nghị thượng đỉnh, Hoa Kỳ, Nhật Bản và các đối tác cho biết họ sẽ huy động 20 tỷ đôla tài chính công và tư để giúp Indonesia đóng cửa các nhà máy điện than và đưa thời hạn phát thải cao nhất của ngành này còn 7 năm đến năm 2030.
Ông Biden và ông Tập đồng ý nối lại hợp tác về biến đổi khí hậu.
Ngoại giao của Trung Quốc
Chỉ trong chuyến thăm nước ngoài thứ hai kể từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19, ông Tập tổ chức các cuộc gặp song phương với nhiều đồng minh của Hoa Kỳ, thể hiện thiện chí hàn gắn quan hệ với những người chỉ trích.
Bên cạnh cuộc gặp với ông Biden, ông Tập đã hội đàm với Thủ tướng Australia Anthony Albanese, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Phố Downing cho biết cuộc gặp với Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã bị hủy do vướng lịch trình. Ông Tập sẽ gặp Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida vào cuối tuần này.
Ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế thuộc Đại học Nhân dân Bắc Kinh, nói về các cuộc gặp của ông Tập tại cuộc họp : "Đây chưa phải mang tính quyết định nhưng là một bước quan trọng để cố gắng giảm bớt những bất đồng".
Theo Reuters, VOA, 16/12/2022
**************************
Ông Biden cảnh báo Trung Quốc về Triều Tiên, đụng độ với ông Tập về Đài Loan
Reuters, VOA, 15/11/2022
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 14/11 cảnh báo Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Mỹ sẽ tăng cường vị thế an ninh của mình ở Châu Á nếu Bắc Kinh không thể kiềm chế các chương trình vũ khí của Triều Tiên. Trong cuộc họp kéo dài ba giờ đồng hồ, hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung cũng có những lời lẽ mạnh mẽ về Đài Loan.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 14/11 gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Bali, Indonesia.
Tổng thống Biden, trong cuộc họp báo sau cuộc thảo luận trực tiếp đầu tiên với ông Tập kể từ khi trở thành Tổng thống Mỹ vào đầu năm 2021, cho biết hai bên đã nói chuyện thẳng thắn về nhiều vấn đề đang khiến mối quan hệ Mỹ-Trung trở nên tồi tệ nhất trong nhiều thập niên.
Ông Biden nói không cần một cuộc Chiến tranh Lạnh mới, và nói thêm rằng ông không nghĩ Trung Quốc đang lên kế hoạch cho một cuộc chiến tranh nóng.
Trong một tuyên bố sau cuộc gặp, ông Tập nói Đài Loan là "lằn ranh đỏ đầu tiên" không được vượt qua trong quan hệ Mỹ-Trung, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết.
Ông Biden nói ông muốn đảm bảo với ông Tập rằng chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan không thay đổi, tìm cách giảm căng thẳng đối với hòn đảo tự trị này. Ông nói với các phóng viên : "Tôi không nghĩ có bất kỳ âm mưu nào sắp xảy ra từ phía Trung Quốc nhằm xâm lược Đài Loan".
Về Triều Tiên, ông Biden nói nếu Trung Quốc không thể kiềm chế các chương trình vũ khí của Bình Nhưỡng thì Hoa Kỳ sẽ làm nhiều hơn nữa để bảo vệ các đồng minh của Hoa Kỳ trong khu vực.
Bắc Kinh đã tạm dừng một loạt các kênh đối thoại chính thức với Washington, bao gồm cả về biến đổi khí hậu và các cuộc đàm phán giữa quân đội với quân đội, sau khi Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8 vừa qua.
"Vấn đề Đài Loan là cốt lõi của các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, là nền tảng chính trị của quan hệ Trung-Mỹ, và là ranh giới đỏ đầu tiên không được phép vượt qua trong quan hệ Trung-Mỹ", Tân Hoa xã trích lời ông Tập Cận Bình.
Bắc Kinh xem Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc. Chính phủ dân cử của Đài Loan bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh đối với hòn đảo này. Bắc Kinh thường xuyên cáo buộc Hoa Kỳ trong những năm gần đây khuyến khích Đài Loan độc lập.
Ông Biden cho biết hai bên đã thiết lập một cơ chế liên lạc thường xuyên hơn và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken sẽ tới Trung Quốc để tiếp tục các cuộc thảo luận. "Tôi nghĩ chúng ta hiểu nhau", ông nói.
Cười và bắt tay
Trước cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã mỉm cười và bắt tay nồng nhiệt trước quốc kỳ của họ tại một khách sạn trên đảo Bali của Indonesia, một ngày trước hội nghị thượng đỉnh Khối 20 (G20) vốn dự kiến sẽ đầy căng thẳng về cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine.
"Thật tuyệt khi được gặp ông", ông Biden nói với ông Tập khi choàng tay ôm ông Tập trước cuộc gặp.
Theo Tòa Bạch Ốc, ông Biden đã đưa ra một số chủ đề gai góc với ông Tập, trong đó có nêu lên sự phản đối của Hoa Kỳ đối với "các hành động ngày càng hung hăng và cưỡng ép" của Trung Quốc đối với Đài Loan, "các hoạt động kinh tế phi thị trường" của Bắc Kinh và các hoạt động ở "Tân Cương, Tây Tạng, và Hong Kong, và vấn đề nhân quyền nói chung".
Cả hai nhà lãnh đạo đều không đeo khẩu trang để tránh Covid-19, mặc dù các thành viên trong phái đoàn của họ có đeo.
Ông Tập nói trước cuộc gặp rằng mối quan hệ giữa hai nước không đáp ứng kỳ vọng toàn cầu và các tuyên bố sau đó phản ánh sự rạn nứt đang tiếp diễn.
"Giải quyết vấn đề Đài Loan là vấn đề của Trung Quốc và nội bộ của Trung Quốc", ông Tập nói, theo truyền thông nhà nước.
"Bất kỳ ai tìm cách tách Đài Loan khỏi Trung Quốc sẽ vi phạm lợi ích cơ bản của đất nước Trung Quốc".
Bắc Kinh từ lâu đã tuyên bố sẽ kiểm soát Đài Loan và không loại trừ việc sử dụng vũ lực để làm như vậy.
Văn phòng Tổng thống Đài Loan cho biết họ hoan nghênh việc ông Biden tái khẳng định chính sách của Hoa Kỳ. "Điều này một lần nữa chứng minh đầy đủ rằng hòa bình và ổn định của eo biển Đài Loan là kỳ vọng chung của cộng đồng quốc tế", văn phòng nói.
Quan hệ căng thẳng
Quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc nóng lên trong những năm gần đây do căng thẳng gia tăng về các vấn đề từ Hong Kong, Đài Loan, Biển Đông, các tập tục thương mại của Trung Quốc và các hạn chế của Hoa Kỳ đối với công nghệ Trung Quốc.
Nhưng các quan chức Mỹ cho biết đã có những nỗ lực âm thầm của cả Bắc Kinh và Washington trong hai tháng qua để sửa chữa quan hệ.
Bộ trưởng Ngân khố Hoa Kỳ Janet Yellen trước đó đã nói với các phóng viên ở Bali rằng cuộc gặp nhằm mục đích ổn định mối quan hệ và tạo ra một "bầu không khí chắc chắn hơn" cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ.
Bà cho biết ông Biden đã nói rõ với Trung Quốc về những lo ngại an ninh quốc gia liên quan đến các quy định đối với các công nghệ nhạy cảm của Hoa Kỳ và đã nêu quan ngại về độ tin cậy của chuỗi cung ứng hàng hóa của Trung Quốc.
Ông Biden và ông Tập từng điện đàm qua 5 cuộc điện thoại hoặc video kể từ tháng 1 năm 2021. Lần gặp mặt trực tiếp gần đây nhất là dưới thời chính quyền Obama khi ông Biden là phó tổng thống.
Chủ nhà hội nghị thượng đỉnh G20, Tổng thống Joko Widodo của Indonesia cho biết ông hy vọng cuộc họp vào ngày 15/11 có thể "mang lại những mối quan hệ đối tác cụ thể có thể giúp thế giới phục hồi kinh tế".
Tuy nhiên, một trong những chủ đề chính tại G20 sẽ là cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Ông Tập và ông Putin đã trở nên gần gũi hơn trong những năm gần đây, cùng bị phương Tây không tin tưởng. Nga-Trung tái khẳng định quan hệ đối tác chỉ vài ngày trước khi Nga xâm chiếm Ukraine. Nhưng Trung Quốc đã cẩn thận không cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ vật chất trực tiếp nào có thể kích hoạt các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với nước này.
Tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở Campuchia hôm Chủ nhật, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh "sự vô trách nhiệm" của các mối đe dọa hạt nhân, cho thấy Trung Quốc không thoải mái với lời lẽ hạt nhân của Nga, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết.
Phương Tây đã cáo buộc Nga đưa ra những tuyên bố vô trách nhiệm về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân sau khi xâm lược nước láng giềng Ukraine vào tháng Hai năm nay. Ngược lại, Nga cáo buộc phương Tây có những lời lẽ "khiêu khích" về hạt nhân.
Theo Reuters, VOA, 15/12/2022