Ukraine gia tăng oanh kích Crimea, tư lệnh Hạm đội Hắc Hải tử thương
La Croix hôm nay 25/09/2023, nhận xét Kiev đang "đẩy mạnh áp lực lên Crimea bị chiếm đóng" qua một loạt cuộc oanh kích ngoạn mục, hy vọng gây rối loạn cho quân Nga. Le Figaro cập nhật tình hình với thông báo của Ukraine : đô đốc Viktor Sokolov, tư lệnh Hạm đội Hắc Hải đã tử thương trong vụ tấn công vào tổng hành dinh hôm thứ Sáu. Đây là sĩ quan cao cấp nhất trong số những tướng lãnh Nga bị thiệt mạng kể từ đầu cuộc xâm lăng.
Ảnh tổng hành dinh Hạm đội Hắc Hải ở Sevastopol, Crimea, bị hỏa tiễn của Ukraine tấn công hôm thứ Bảy 23/09/2023 / AP
Crimea bị oanh kích liên tục, chiến hạm Nga vắng dần
Người ta vẫn chưa biết rõ kết quả vụ không kích đã xé toang tổng hành dinh Hạm đội Hắc Hải ở Sevastopol trên bán đảo Crimea hôm 23/09. Nga nói có một quân nhân mất tích, nhưng Ukraine cho biết "quân chiếm đóng có mấy chục người chết và bị thương, trong đó có các chỉ huy cao cấp của hạm đội" đã họp lại vào hôm đó trong tòa nhà. Điều chắc chắn là hai hỏa tiễn hành trình loại Storm Shadow (hay Scalp) của Anh và Pháp đã tránh được hệ thống phòng không S-400 của Nga để tấn công địa điểm chiến lược này, tạo ra một cuộn khói đen khổng lồ.
Đây là lần thứ hai trong vòng mười ngày, hậu cứ của Nga bị đánh vào ngay trung tâm. Hôm 13/09, cũng các hỏa tiễn hành trình đã gây ra một vụ hỏa hoạn lớn ở nhà máy đóng tàu Sevastopol, nơi hai tàu Nga đang đậu. Vỏ của chiếc tàu ngầm Rostov trên sông Đông bị xuyên thủng đến nỗi việc sửa chữa phải mất "nhiều năm trời", theo tình báo Anh. Còn tàu đổ bộ Minsk và nhà máy đóng tàu cũng bị hư hại nặng, bị tê liệt nhiều tháng.
Những cuộc oanh kích này làm Hạm đội Hắc Hải càng yếu đi, sau khi soái hạm Moskva đã bị đánh chìm xuống đáy biển vào mùa xuân 2022, cũng như một số tàu khác kém quan trọng hơn. Ụ tàu bị phá hủy khiến một bộ phận hạm đội không hoạt động được, hạn chế việc đổ bộ và phóng hỏa tiễn từ Hắc Hải. Trong khi mỗi chiến hạm bị loại khỏi vòng chiến đều không thể thay thế được do Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng các eo biển Bosphorus và Dardanelles đối với tàu quân sự từ đầu cuộc xâm lăng.
Ukraine "nói là làm" và những dấu hiệu lạc quan
Crimea vốn là hậu cứ của quân Nga để tấn công miền nam Ukraine. Chuyên gia Stéphane Audrand nhận xét : "Việc vô hiệu hóa Crimea diễn tiến tốt đẹp nhờ các hỏa tiễn hành trình, drone trên không và drone biển. Bán đảo này nằm ở vị trí lý tưởng, kiểm soát được toàn bộ vùng bồn trũng của Hắc Hải, khóa chặt biển Azov và khiến cho việc ra khỏi vùng duyên hải Ukraine rất nguy hiểm".
Tại Crimea tập trung trên 200 cơ sở quân sự của quân Nga chiếm đóng, đe dọa thường xuyên không phận Ukraine. Cũng từ bán đảo này, vô số hỏa tiễn hành trình trên biển và trên không được bắn đi, những chuyến hàng tiếp tế cho quân Nga đang đối đầu với Ukraine ở Zaporijia. Nhà phân tích kết luận : "Nếu những chuyến xe lửa và xe tải không đến được, mọi lực lượng Nga đều bị bóp nghẹt".
Giả thiết này, theo La Croix, trước mắt khó thể xảy ra. Nhưng tờ Corriere della Sera của Ý nhắc lại, Zelensky đã hứa tấn công vào Crimea và giám đốc tình báo quân đội Budanov báo trước những vụ tấn công chiều sâu. Kiev chứng tỏ nói là làm, và những cuộc oanh kích trở nên thường xuyên, chính xác hơn.
Les Echos cho rằng "Kiev đã ghi điểm" qua vụ tấn công ấn tượng giữa thanh thiên bạch nhật, chứng tỏ không có mục tiêu nào của Nga trên lãnh thổ Ukraine được an toàn. Bên cạnh đó việc Nhà Trắng sau nhiều tháng do dự đã đồng ý cấp hỏa tiễn tầm xa ATACMS, cùng với khoảng 30 chiến xa Abrams M1 sẽ được triển khai trong những ngày tới tại Ukraine, là những dấu hiệu đầy lạc quan.
Tư lệnh Hạm đội Hắc Hải bị tiêu diệt : Tin gây chấn động
Trang web Le Figaro hôm nay cập nhật tình hình, nhấn mạnh rằng tính biểu tượng của cuộc oanh kích hôm thứ Sáu vào tổng hành dinh Hạm đội Hắc Hải đã được khoác thêm tầm vóc mới, với thông báo của Ukraine : đô đốc Viktor Sokolov, tư lệnh Hạm đội đã tử thương trong vụ này.Đây là sĩ quan cao cấp nhất trong số những tướng lãnh Nga bị thiệt mạng kể từ đầu cuộc xâm lăng. Moskva chưa xác nhận thông tin này. Theo dân biểu Andrei Gurulev, sáu tướng Nga đã tử trận từ tháng 2/2022.
Kiev cho biết đã phóng hỏa tiễn vào Sevastopol vào lúc đang diễn ra "một cuộc họp các lãnh đạo của hải quân Nga", có sự tham dự của đô đốc Sokolov. Năm nay 61 tuổi, sinh tại Moldova, ông được bổ nhiệm làm tư lệnh Hạm đội Hắc Hải vào tháng 9/2022. Thông tín viên tờ báo dẫn các nguồn tin phương Tây khẳng định việc tấn công các địa điểm dân sự của Ukraine là quyết định cá nhân của Sokolov, do vậy ông ta có thể bị truy tố vì tội ác chiến tranh.
Tốt nghiệp trường Hải quân cao cấp Frounzé, Sokolov khởi đầu binh nghiệp trên các chiến hạm phóng ngư lôi và phá mìn, rồi sang Hạm đội Thái Bình Dương. Khi trở thành phó đô đốc Hạm đội Hắc Hải, Sokolov chỉ huy một chiến dịch ở Địa Trung Hải ngoài khơi Syria, có sự tham gia của hàng không mẫu hạm duy nhất của Nga là chiếc Đô đốc Kuznetsov. Sự kiện ông ta bị tử thương cùng với những cộng sự thân tín nhất cho thấy Ukraine có được những tin tình báo quan trọng, gây tác động tâm lý nặng nề cho quân Nga ở Crimea – vốn thường xuyên là mục tiêu tấn công của drone và hỏa tiễn, tuy khó thể làm xoay chuyển hẳn thế trận.
Trung Quốc áp đặt trật tự luật pháp theo "tư tưởng Tập Cận Bình"
Nhìn sang Châu Á, trang Ý kiến của Le Monde đăng bài viết của luật gia Isabelle Feng, nói về "Một trật tự luật pháp Trung Quốc". Tác giả nhấn mạnh đến việc Bắc Kinh ra sức áp đặt các tiêu chí của mình về pháp lý, nhưng có nguy cơ làm các doanh nghiệp phương Tây bỏ chạy khỏi Hoa lục. Kể từ ngày 01/01/2024, các công ty ngoại quốc có thể bị khởi tố trước các tòa án Trung Quốc, cả thể nhân lẫn pháp nhân – một giai đoạn quan trọng của "Nhà nước pháp quyền được tư tưởng Tập Cận Bình chỉ đạo". Cuộc chiến với Hoa Kỳ từ kinh tế rồi công nghệ nay tiến đến luật pháp.
Ngày 26/02, Đảng và Nhà nước long trọng đưa ra một chỉ thị chung, mang tên "Làm thế nào củng cố giáo dục và chủ thuyết luật pháp trong kỷ nguyên mới". Trong đó tên Tập Cận Bình được nhắc đến rất nhiều lần, việc Hiến pháp bảo đảm các quyền căn bản, tam quyền phân lập và độc lập tư pháp bị coi là "những ý tưởng sai lạc của phương Tây". Trung Quốc phải xây dựng trật tự pháp lý mác-xít "đỏ" và xúc tiến tư tưởng Tập Cận Bình, lập ra trật tự tầm cỡ thế giới "mang đặc thù Trung Hoa" trước năm 2035… Bởi vì Bắc Kinh không muốn đạo luật "made in China" chỉ được áp dụng bên trong biên giới.
Luật gia Feng nhắc lại, nếu thời Mao nghề luật sư bị cấm, các tòa án bị dẹp bỏ : thì khi tham gia vào xu hướng toàn cầu hóa từ 2001, Trung Quốc đã chấp nhận khái niệm Nhà nước pháp quyền của Âu Mỹ. Nhưng với việc ông Tập lên nắm quyền, từ 2012 các luật sư phải tuyên thệ trung thành với đảng. Điều kiện làm việc của giới luật sư trở nên khó khăn đến nỗi hoạt động "Ngày dành cho các luật sư đang gặp nguy hiểm" tổ chức tại Paris năm 2017 được dành trọn cho Trung Quốc.
Trong khi kinh tế đang chậm lại, chiến lược "de-risking" (giảm lệ thuộc kinh tế vào Bắc Kinh) có thể chuyển sang "decoupling" (tách rời hẳn với Hoa lục). Cũng trên Le Monde, chuyên gia Nhan Tuệ Hân (Huai Shing Yen) của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Pháp chế ở Đài Loan lưu ý về "Một sự sắp xếp lại chuỗi cung ứng thế giới". Trong đó một số lãnh vực thiết yếu như chất bán dẫn hay trí thông minh nhân tạo, các nước dân chủ ưu tiên cho việc lập chuỗi cung ứng không có Trung Quốc tham gia.
Di dân, sinh thái : Tựa chính báo Pháp
Dư âm chuyến thăm của Đức giáo hoàng Francis và thời sự nước Pháp chiếm trang nhất các báo Paris hôm nay. Le Monde đưa tít "Di dân : Giáo hoàng kêu gọi chống lại sự vô cảm". Ngay ngày đầu chuyến thăm Marseille, người đứng đầu Giáo hội Công giáo đã có bài phát biểu xúc động, cổ vũ Châu Âu và nhân loại "hành động" trước bi kịch "làm Đại Tây Dương nhuốm máu", những người có nguy cơ chết đuối cần phải được cứu vớt, đó là "nghĩa vụ nhân đạo và văn minh". La Croix nhấn mạnh "Tại Marseille, tiếng kêu vang vọng cho tình huynh đệ" : Trong 26 tiếng đồng hồ lưu lại trên thành phố cảng, Giáo hoàng Francis liên tục đưa ra những lời kêu gọi cho các nhà lãnh đạo Châu Âu.
Le Figaro nói về "Dự luật nhập cư : Darmanin dưới áp lực". Trong khi Châu Âu phải chịu đựng làn sóng di dân mới, bộ trưởng nội vụ bị kẹt giữa một đảng cầm quyền đang chia rẽ và cánh hữu quyết thông qua dự luật. Les Echos chạy tựa "Macron bảo vệ cho "sinh thái tiến bộ"" với một kế hoạch chi tiết được công bố hôm nay, trong khi Libération chơi chữ "Kế hoạch hóa sinh thái : Xanh hay chưa chín ?"
Dân Pháp bỗng "ngoan" : Câu chuyện chiếc xe song mã và trái bí
Về thời sự Pháp quốc, xã luận của Le Figaro tóm tắt : Quốc vương Anh tại cung điện Versailles, Giáo hoàng đến Marseille, ngôi sao bóng bầu dục Pháp Antoine Dupont hồi phục và tham dự Cúp thế giới. Chẳng có thùng rác nào bị đốt trên đường phố Paris hay xe hơi bị cháy đen ở thành phố cảng, vùng ngoại ô bị khuấy động sau hồi còi kết thúc trận đấu. Nước Pháp trật tự hẳn, ít nhất là tại những địa điểm nêu trên.
Tuy chẳng phải là trên cả nước, và chỉ có một tuần lễ, nhưng cường quốc thứ sáu thế giới đã tổ chức được những ngày "lịch sử" này - nhất là trước đó chuyến công du đầu tiên của Charles III đã phải hủy bỏ vì lý do trật tự công cộng. Chuyến thăm của quốc vương và hoàng hậu Anh diễn ra tốt đẹp, không có những đám đông hô to "Macron hãy từ chức !" quả là phép lạ. Nguyên thủ Pháp ý thức được điều này, nên tranh thủ để nói chuyện trên truyền hình tối qua để chia sẻ với người dân niềm tự hào.
Tuy vậy ông Emmanuel Macron không phải là vua một nước quân chủ lập hiến, mà là tổng thống của nền cộng hòa. Đại diện cho quốc gia không đủ, mà còn phải lãnh đạo mọi việc. Niger, Ukraine, Armenia là những hồ sơ đang đè nặng trong khi tầm vóc ngoại giao của Pháp giảm sút. Về đối nội, kế hoạch sinh thái có thể gây tranh cãi - việc từ bỏ quyết định cho bán lỗ xăng dầu cho thấy Macron đã lường được - và vấn đề di dân. Tổng thống Pháp đang tận dụng bối cảnh thuận lợi, "trước khi chiếc xe song mã trở lại nguyên hình là trái bí".
Thụy My