Thảm sát dân Do Thái, Hamas giải phóng hay đưa người Palestine vào tuyệt lộ ?
Theo các tuần báo Pháp, tấn công ngay trên lãnh thổ Israel lần đầu tiên kể từ khi Nhà nước Do Thái được thành lập năm 1948, quân khủng bố đã áp đặt một bước ngoặt lớn cho cuộc xung đột Israel-Palestine. Hamas không hề quan tâm đến hậu quả cơn phẫn nộ Israel đối với người Palestine sau các vụ thảm sát man rợ. "Cuộc đấu tranh Palestine" coi như thất bại khi bị Hồi giáo hóa, mất đi chính nghĩa, ít nhất về mặt nhân đạo.
Các quân nhân Israel tại kibboutz Beeri ngày 14/10/2023, sau vụ quân khủng bố Hamas từ Dải Gaza xâm nhập sát hại người dân. Reuters – Violeta Santos Moura
Israel chiếm trọn trang bìa tất cả các tuần báo kỳ này.L’Obs đăng ảnh các thanh niên dự nhạc hội đang bỏ chạy trên sa mạc với tựa lớn "Israel-Gaza : Thời của khủng bố". Lá cờ Israel với ngôi sao Do Thái chiếm trang nhất L’Express, tờ báo chạy tít "Israel trong chiếc bẫy khủng bố của Hamas". Courrier International dùng ảnh minh họa : ngôi sao Do Thái ở giữa, trên mặt đất màu đỏ, tứ phía bị bao vây bởi những bóng đen đang chĩa súng vào và cả dù lượn từ trên trời, nhấn mạnh "Israel trong cú sốc".
Le Point chọn màu đen làm nền với ảnh nhỏ là những thân nhân nạn nhân đang được an ủi, nhận định "Tấn công vào Israel, đe dọa tại Pháp : Sự thù hận người Do Thái". The Economist với bức ảnh các quân nhân Israel đang di chuyển thi thể những người bị sát hại ở một kibboutz, nói về "Nỗi đau và sự trừng phạt của Israel".
"Tất cả chúng ta đều là người Do Thái !"
Xã luận của Le Pointkhẳng định "Tất cả chúng ta đều là người Do Thái", như câu nói sau sự kiện ngày 11/09/2001 : "Tất cả chúng ta đều là người Mỹ". Số nạn nhân ở Israel còn lớn hơn vụ khủng bố New York nếu tính theo tỉ lệ dân số : 1.300 người bị Hamas sát hại trong khi Israel có chưa đến 10 triệu dân, còn Al Qaeda làm 3.000 người chết khi dân số Hoa Kỳ lúc đó trên 300 triệu người.
Những hình ảnh quá sức tàn ác : người phụ nữ quần áo đẫm máu, bị nắm tóc lôi đi như một con vật ; bé trai bị những kẻ bắt cóc thô bạo tống lên xe trước mắt cha mẹ ; xác chết của những người trẻ mới đó còn vui tươi nhảy nhót theo điệu nhạc… Iran, đồng minh của Hamas cũng đàn áp dã man phong trào phản kháng, Azerbaijan nuốt chửng Thượng Karabakh, chưa kể kẻ sát nhân Putin muốn hủy diệt Ukraine.
Tờ báo cho rằng việc rút khỏi Afghanistan rồi Sahel, bỏ rơi Hồng Kông cho Bắc Kinh bóp nghẹt, khiến các chế độ độc tài hoành hành, tin rằng phương Tây đang yếu đi. Cố thủ tướng Pháp George Clémanceau trong thập niên 20 từng lo ngại vì thái độ mềm yếu của phe dân chủ trước Mussolini và Liên Xô : "Nhiều người tự hỏi vì sao chúng ta bỏ rơi họ, mà không hiểu rằng chúng ta đã tự rời bỏ chính nghĩa của mình".
L’Obscũng cho rằng lịch sử sẽ ghi nhận ngày 07/10/2023 là sự kiện ngày 11 tháng Chín của Israel, đúng 50 năm sau cuộc chiến tranh Kippour. Tấn công ngay trên lãnh thổ Israel, lần đầu tiên kể từ khi Nhà nước Do Thái được thành lập năm 1948, quân khủng bố Hồi giáo đã áp đặt một bước ngoặt lớn cho cuộc xung đột Israel-Palestine. Bận rộn với cuộc chiến tranh ở Ukraine trong lúc Mỹ không còn mặn mà với Cận Đông, thế giới đang nhìn sang hướng khác. Với chiến lược gây hỗn loạn, Hamas thô bạo đẩy Gaza trở lại trên trường quốc tế, mà không hề lo lắng về hậu quả của cơn phẫn nộ Israel đối với người Palestine, và mối đe dọa dây chuyền cho an ninh thế giới.
Khủng bố thường dân : Chọn lựa của Hamas
La Croix cuối tuần nhận định về "Sự chọn lựa khủng bố của Hamas". Vụ tấn công vào thường dân Israel hôm 07/10 khiến phe này rõ ràng là khủng bố không khác Al-Qaeda, Daesh (tổ chức Nhà nước Hồi giáo). Sát hại cả ngàn người dân vô tội tay không tấc sắt, là sự man rợ không thể biện minh bằng bất cứ lý do nào. Việc phổ biến hàng loạt video tội ác trên mạng xã hội nhằm gây ấn tượng kinh hoàng, và kích hoạt việc trả đũa. Hamas cố tình buộc Israel phải thẳng tay, gây họa cho hàng trăm ngàn thường dân ở Dải Gaza.
Nhân danh đấu tranh cho người Palestine, nhưng phong trào này căn bản là Hồi giáo cực đoan, xuất xứ từ Huynh đệ Hồi giáo từ cuối năm 1987 trong cuộc cách mạng "ném đá". Cạnh tranh với Phong trào Giải phóng Palestine (PLO) của ông Yasser Arafat, Hamas giành ưu thế trong bầu cử nhưng nhánh quân sự vẫn tiếp tục bạo động, và kiểm soát được Dải Gaza năm 2007, sau một cuộc chiến tương tàn giữa người Palestine, làm hơn 600 người chết.
Bạo lực là đặc thù của Hamas : tiến hành nhiều vụ khủng bố tự sát tại Israel để phá hoại thỏa thuận hòa bình Oslo năm 1993, và luôn đòi tiêu diệt Nhà nước Do Thái. Hamas liên kết với kẻ thù không đội trời chung của Israel là Iran, được Tehran tài trợ, vũ trang và huấn luyện. Vài ngày trước cuộc tấn công, giáo chủ Ali Khamenei nhắc lại Israel là "khối u" cần diệt trừ. Hamas lao vào một cuộc chiến vượt khỏi vấn đề Palestine, là sự đối đầu địa chính trị mà Israel đang chiếm ưu thế ngoại giao từ bốn năm qua. Cuộc chiến này chỉ có thể làm tan nát giấc mộng về một Nhà nước của người Palestine.
Mục tiêu hủy diệt Israel
Các điệp viên nên thường xuyên xem phim truyền hình nhiều tập - L’Express khuyên. Cách đây vài tháng, kênh Al-Quds của Gaza chiếu tập đầu của loạt phim "Cú đấm của những người tự do" ca ngợi Hamas, nhằm cạnh tranh với feuilleton "Fauda" của Israel đang thành công lớn trên toàn thế giới. Trong "Fauda", đặc nhiệm Israel thâm nhập vào tổ chức khủng bố và các nhóm thánh chiến ở Dải Gaza. Còn bộ phim được Hamas tài trợ cóp lại thô thiển cốt truyện, nhưng tô vẽ các tay súng khủng bố, chế diễu quân đội, tình báo Israel và cả chính quyền Palestine.
Bất ngờ nhất là một tập phim mô tả một chiến dịch quy mô trên lãnh thổ Israel, khiến hàng mấy trăm người Do Thái thiệt mạng. Hàng ngàn chiến binh tấn công vào các làng biên giới, những drone mang bom phá hủy nhà cửa, trại lính Do Thái, bắt hàng loạt con tin làm bia đỡ đạn cho Hamas… Kịch bản của phim đã trở thành hiện thực vào ngày 07/10. Nhưng "Cú đấm của những người tự do" không nói đến số phận của người dân Gaza, từ nay phải chịu đựng cơn sấm sét của Israel.
Từ khi Hamas cai trị Dải Gaza, tình hình xã hội, y tế là thảm họa, việc quản lý vô cùng tồi tệ. Mỗi năm còn hàng trăm vụ bắt bớ tùy tiện, tra tấn, sát hại người đối lập và đồng tính luyến ái, những vụ hành quyết do "tòa án binh" quyết định. Điện chỉ có 2/24 giờ và vài ngày trong tuần, thiếu trầm trọng nhà ở, thuốc men, nước… Tỉ lệ thanh niên dưới 25 tuổi thất nghiệp lên đến 58%. Một sự rối loạn xã hội giúp cho Hamas có thêm những chiến binh mới mà tổ chức Hồi giáo này rất cần cho mưu đồ muôn thuở : hủy diệt Israel.
Bước ngoặt thô bạo trong cuộc xung đột
L’Expressnói về "Một bước ngoặt thô bạo trong cuộc xung đột Israel-Palestine". Sự kiện thảm khốc vừa qua cho thấy một nền hòa bình thông qua kinh tế với hàng triệu đô la của Mỹ chỉ là ảo tưởng. Một giải pháp chính trị chưa bao giờ xa vời như thế.
Một điều chắc chắn là một khi chiến dịch quân sự kết thúc, Israel sẽ xem xét lại chính sách của mình đối với người Palestine. Tuần báo cho rằng "Nhân dân Palestine là nạn nhân khác của Hamas", sau cuộc tấn công điên cuồng vừa qua. Tổ chức khủng bố này trước hết vì lợi ích chính trị của mình, đã hành xử một cách hiểm độc, thừa biết Israel sẽ giáng trả mạnh mẽ.
Gaith Al-Omari, nhà đàm phán trước đây của Palestine nay là nhà nghiên cứu ở Washington Institute cảnh báo : "Hamas xông vào từng căn nhà một để giết hại thường dân : người Palestine sẽ lại bị coi là khủng bố như thập niên 70 và mất đi ủng hộ ngoại giao, kể cả từ phía một số quốc gia Ả Rập. Họ có cảm tưởng lại trở thành trung tâm chú ý của thế giới, nhưng chừng sáu tháng nữa, tình hình sẽ y như trước". Chu kỳ bạo lực tiếp diễn, không có hồi kết.
Thất bại của "cuộc đấu tranh Palestine"
Tương tự, Le Point coi đây là thất bại của "cuộc đấu tranh Palestine" : đã bị Hồi giáo hóa hẳn đi, trở nên phi nhân, muốn tận thế thay vì chung sống hòa bình. "Chính nghĩa" đã mất, ít nhất là về mặt nhân đạo. Giờ đây Palestine dưới sự cai trị và tuyên truyền của Hamas đã bị "Taliban hóa", trong một cuộc thánh chiến mà cuộc sống không được quan tâm bằng "tử đạo".
Lịch sử đã bị bóp méo. Từ nhiều thập niên qua, phe bài Do Thái nhắc đi nhắc lại rằng để thành lập Nhà nước, người Do Thái đã xâm lăng và chiếm đóng đất đai của tổ tiên người Ả Rập. Họ bất chấp thực tế là người Do Thái đã sinh sống tại đây từ hơn 3.000 năm trước, nhưng tiếc thay ngày càng nhiều người tin như vậy.
Chẳng hạn liên minh cánh tả Nupes ở Pháp ký kiến nghị chống lại "chế độ apartheid" Israel. Trong khi người Ả Rập (chiếm 20% dân số Israel) có cùng quyền lợi như người Do Thái. Người ta gào thét "Palestine của người Palestine !", nhưng về lịch sử, người Palestine thực sự lại là người… Do Thái !
Hồi thế kỷ II, đất nước họ được gọi là Palestine vì sau những cuộc nổi dậy, hoàng đế La Mã Hadrien quyết định xóa nhòa bằng cách đổi thành tên của một trong những kẻ thù là Philistin, sau đó biến thành Palestine. Nhà nước Do Thái vẫn mang tên Palestine khi tuyên bố độc lập năm 1948 dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc, sau đó những người lập quốc đổi thành Israel. Cùng năm, khi những láng giềng Ả Rập mưu toan bóp chết từ trong trứng, nhật báo Paris-Presse chạy tựa "Lực lượng liên minh Ả Rập tràn sang Palestine".
Những "lương tâm thời đại" đòi hỏi Israel phải giữ hòa bình. Nhưng làm thế nào thương thảo với Hamas, một tổ chức không nhìn nhận bạn, không muốn đối thoại và chỉ muốn tiêu diệt bạn ? Những cuộc biểu tình vui mừng vì vụ tàn sát, tình trạng phấn khích ở nhiều nơi cho thấy nạn bài Do Thái lại lan tràn một cách nguy hiểm thông qua Hồi giáo, phe cực tả và cả một số khuôn mặt truyền thông.
Những con sói đang rình rập
Trong bài "Israel, thời của chiến tranh", Le Point nhận thấy chiến lược phòng vệ của nước này đang bị thách thức. Các nhà lãnh đạo ngỡ rằng có thể gác vấn đề Palestine sang một bên, để mặc 2 triệu người ở Dải Gaza trong tay Hamas. Rằng lá chắn tên lửa và các biện pháp an ninh biên giới là đủ để bảo vệ. Rằng các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với các nước Ả Rập có thể tạo ra một vùng Cận Đông mới, trong đó Nhà nước Do Thái tìm được chỗ đứng.
Tất cả đã sụp đổ chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ. Không chỉ Israel ảo tưởng mà Hoa Kỳ cũng vậy. Washington và Jerusalem đều cho rằng Hamas có lợi trong việc duy trì quyền lực ở Gaza thay vì khởi động một cuộc chiến có thể làm chính mình sụp đổ. Thế nhưng phong trào Hồi giáo này luôn muốn quẳng người Do Thái xuống biển. Ba mươi năm sau thỏa thuận Oslo, Israel biết rằng các kẻ thù, không chỉ ở Dải Gaza, luôn rình rập những dấu hiệu yếu kém của mình.
Những nhóm vũ trang ở West Bank (Cisjordanie), phe Hezbollah theo hệ phái Shia ở Lebanon, chế độ Assad ở Syria, các giáo chủ ở Iran sẵn sàng vào cuộc nếu ngửi thấy mùi máu. Dù rốt cuộc chỉ có một giải pháp chính trị mới chấm dứt được chu kỳ bạo lực tại Cận Đông, nhưng hiện đang rất xa tầm với. Một ngày nào đó, hòa bình sẽ đến, nhưng trong khi chờ đợi phải trải qua giai đoạn chinh chiến. Trong cuộc đối đầu quy mô mở màn bằng vụ tấn công khủng bố hôm 07/10, có một điều chắc chắn : Tsahal (quân đội Israel) sẽ chiến thắng.
Hamas "xứng đáng bị tiêu diệt"
Cây bút bình luận Bernard-Henri Lévy nhận định trên Le Point, cuộc khủng bố vừa qua là "sự kiện 11 tháng Chín kéo dài, một Bataclan với vô số hỏa tiễn", mà không có bất kỳ lý lẽ nào có thể biện hộ. Nhưng phải chăng Hamas hành động một mình ? Những vũ khí mà người Mỹ bỏ lại ở Afghanistan được cho là đã được Taliban đưa sang Qatar rồi Thổ Nhĩ Kỳ, sau đó đi đường biển đến Gaza. Hôm 27/07 tại Ankara, Mahmoud Abbas, chủ tịch PLO đã gặp thủ lãnh chính trị Hamas, Ismail Haniyeh, do Erdogan sắp xếp.
Nhiều tháng trước đó, Sergey Lavrov đã đón tiếp trọng thể Ismail Haniyeh tại Moskva, họ nói với nhau những gì ? Nga bị sa lầy ở Ukraine, sẽ có lợi khi một mặt trận thứ hai buộc phương Tây phải chuyển cho Israel những nguồn lực quý giá lẽ ra dành cho Ukraine. Những chiếc dù lượn mà bọn sát nhân sử dụng ở miền nam Israel giống y như kiểu Poisk-06 MSN mà biên phòng Nga thường dùng.
Và Iran, với 6 tỉ đô la vừa được Mỹ cho giải tỏa, phải chăng thay vì hàng hóa thiết yếu đã được dùng để mua vũ khí ? Có những thông tin cho biết nhiều cuộc họp vạch kế hoạch đã diễn ra ở Lebanon và Syria, các cố vấn Iran huấn luyện Hamas cho một chiến dịch đặc biệt… và chính Hamas đã công khai cảm ơn. Đó là một liên minh kiểu mới, tất cả đều quan sát và trắc nghiệm sự trả đũa của Israel – tưởng chừng bất khả chiến bại nhưng đã mất cảnh giác. Thế nên Hamas không chỉ xứng đáng bị trừng trị nặng nề, mà cần bị tiêu diệt – tác giả nhấn mạnh.
Trả đũa chừng mực : Trách nhiệm khó chu toàn của Israel
Đồng ý với quan điểm này, nhưng The Economist nhận thấy trong những tuần, những tháng tới, các nhà lãnh đạo Israel gánh lấy trách nhiệm nặng nề là kềm hãm bớt mong muốn trả thù, tính đến lợi ích lâu dài.
Sau khi cơn hồng thủy - trận đánh ở Dải Gaza kết thúc, sẽ như thế nào ? Israel không có nhiều chọn lựa : việc chiếm đóng không thể kéo dài, một chính quyền trong tay Hamas không thể chấp nhận được, đối thủ của Hamas là Fatah thì thiếu tin cậy, một lực lượng Ả Rập gìn giữ hòa bình không thể thực hiện, và một chính phủ bù nhìn là khó thể tưởng tượng.
Tuần báo cho rằng các chiến lược gia Israel cần cân nhắc tạo điều kiện sống dễ thở hơn cho người Palestine. Đặt ra một thời gian thiết quân luật ngắn ở Gaza, tìm kiếm những khuôn mặt lãnh đạo Palestine được cả hai bên chấp nhận, với những trung gian hòa giải Ả Rập. Cách để loại trừ vĩnh viễn Hamas là tạo ra sự ổn định, và một ngày nào đó, hy vọng hòa bình sẽ đến.
Pháp báo động khủng bố
Nhưng trong khi chờ đợi, bất ổn đã lan ra, trước hết là tại Pháp. Liên minh cánh tả Nupes đang lung lay vì phe cực tả từ chối lên án Hamas. Nước Pháp được đặt trong tình trạng báo động sau vụ Mohammed Mogouchkov, một cựu học sinh người Chechnya tấn công khủng bố vào một trường trung học ở Arras miền bắc, sát hại thầy giáo dạy tiếng Pháp Dominique Bernard và làm bị thương hai người khác.
Gia đình hung thủ chạy từ Nga sang vào năm 2008, đơn xin tị nạn bị từ chối, suýt bị Pháp trục xuất nhưng các đại biểu dân cử cộng sản và nhiều hiệp hội đấu tranh chống đối nên được ở lại, được cơ quan xã hội trợ giúp. Người anh, Movsar Mogouchkov từng ngồi tù vì tham gia tổ chức khủng bố, hồi học lớp 8 đã từng được thầy giáo tiếng Pháp có lời phê tích cực để động viên học hành. Người thầy đó tên là… Dominique Bernard.
Thụy My