Pháp : Những ẩn số về thủ tướng mới
Pháp chờ có thủ tướng mới, tình hình ở Trung Đông là hai trong số những chủ đề được các tờ báo Pháp quan tâm nhất hôm nay 23/08/2024.
Phái đoàn liên minh cánh tả NFP đến điện Elysée để hội đàm với tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ảnh chụp tại Paris, Pháp, ngày 23/08/2024. AP - Thibault Camus
Trang nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro chạy tựa "Đi tìm loài chim quý hiếm" nhận định tổng thống Macron đang tìm kiếm một thủ tướng dày dặn kinh nghiệm và biết cách đoàn kết mọi người. Đồng thời, chủ nhân điện Elysée cũng mong muốn một thủ tướng không có tham vọng ra tranh cử tổng thống vào năm 2027. Emmanuel Macron tiếp tục hành trình tuyệt vọng tìm kiếm loài chim quý hiếm, trong bối cảnh ông không thể dựa vào các cuộc thăm dò để tìm ra một thủ tướng lý tưởng, bởi theo những thăm dò mới nhất, trớ trêu thay, thủ tướng từ nhiệm Gabriel Attal vẫn là nhân vật mà người dân Pháp muốn giữ lại ở điện Matignon.
Liệu buổi họp bàn của tổng thống với các lãnh đạo của phe đối lập có làm thay đổi tình hình hay không ? Đó là một ẩn số, bởi mỗi đảng đều có những quan điểm khác nhau. Lập trường của các đảng đã được xác định từ ngày 07/07 khi đảng cực hữu Tập Hợp Dân Tộc (RN) và đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất (LFI) để mắt tới cuộc bầu cử tổng thống 2027, còn đảng cánh tả Xã Hội (PS) và đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa (LR) dường như miễn cưỡng chấp nhận viễn cảnh "chung sống" chính trị (cohabitation).
Nhật báo thiên hữu cho rằng tổng thống Macron sẽ không tìm ra giải pháp từ các đảng phái mà từ các cá nhân. Trong cuộc tìm kiếm "con cừu năm chân", Emmanuel Macron phải tìm ra một nhân vật có kinh nghiệm trong nghệ thuật đàm phán, đồng thời đủ vững vàng để đối mặt với một Quốc hội sôi sục, trong đó có 11 nhóm chính trị, điều chưa từng có trước đây. Có kinh nghiệm chính trị là một lợi thế trong bối cảnh này, nhưng những cái tên được đề cập nhiều như Bernard Cazeneuve hay Xavier Bertrand dường như khó giúp cho chính trường Pháp thoát khỏi bế tắc.
Vẫn còn giả thuyết về cái gọi là nhân vật "xã hội dân sự", một công chức cao cấp hay một chủ doanh nghiệp, lên lãnh đạo chính phủ. Tuy nhiên, Le Figaro nhận định ngay cả trong trường hợp một Mario Draghi phiên bản Pháp xuất hiện, điều đó không chắc sẽ đáp ứng được nguyện vọng của người dân Pháp, đã bỏ phiếu ồ ạt trong cuộc bầu cử lập pháp vừa qua để gửi thông điệp chính trị tới Emmanuel Macron. Họ xứng đáng có một chính phủ có thể hành động, chứ không phải một nhóm "siêu lãnh đạo" chỉ biết làm nền.
Chỉ định thủ tướng : Vở kịch của tổng thống Macron
Trang nhất của tờ Libération cũng quan tâm đến cùng chủ đề. Bài xã luận của nhật báo thiên tả chạy tựa "Macron và Matignon, vở kịch kéo dài quá lâu" mỉa mai rằng tất cả các diễn viên đều đã thuộc lời độc thoại như lòng bàn tay, sau khi đã có cả một mùa hè để tập dượt. Khán giả ngồi trong khán phòng, bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, đã biết tỏng nội dung vở kịch, nhưng dường như vẫn hy vọng sẽ khám phá được những điều mới mẻ.
Chính trị là một chủ đề nghiêm túc, thế nhưng từ 47 ngày qua, chính trường Pháp đã hoàn toàn bị tê liệt. Tổng thống Macron đã chọn giải pháp coi chính trường như một năm học, qua việc thong thả tận hưởng một mùa hè Thế Vận Hội và phớt lờ những lời kêu gọi bổ nhiệm thủ tướng mới của liên minh cánh tả NFP.
Libération nhận định quãng thời gian chờ đợi vừa qua nằm trong khuôn khổ "chiến dịch gạn lọc" của điện Elysée. Mong muốn lớn nhất của Emmanuel Macron là phá vỡ sự gắn kết của liên minh cánh tả, điều mà chủ nhân điện Elysée đã không lường trước. Ông muốn áp dụng trở lại những gì đã tạo nên ADN của mình cách đây 7 năm, với một chính phủ bao gồm cả cánh hữu lẫn cánh tả, hay lý tưởng nhất là cánh hữu và cánh trung.
Những cuộc tham vấn tại Elysée hoàn toàn mang tính hình thức và chỉ có mục đích khiến khán giả mòn mỏi chờ đợi trước khi bức màn vén lên và để lộ ra vị khách bất ngờ, người sẽ tiến vào điện Matignon, nhân vật mà chỉ một mình Emmanuel Macron biết danh tính. Tờ báo kết luận rằng sau ngần ấy năm cầm quyền, và ngay cả khi ánh hào quang của mình đang dần lụi tàn, nam diễn viên chính vẫn cố chứng tỏ rằng vở kịch không thể được diễn nếu không có sự góp mặt của mình.
Israel gây áp lực với Tòa án Hình sự Quốc tế
Về thời sự ở Trung Đông, trang nhất của nhật báo Le Monde đề cập đến việc Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) phải chịu áp lực từ phía Israel về những gì đang hoành hành ở dải Gaza. Để tránh việc tòa án nói trên ban hành lệnh bắt giữ thủ tướng Benjamin Netanyahu và bộ trưởng quốc phòng Yoav Gallant, Nhà nước Do Thái cùng với một số nước phương Tây, đang gia tăng các hành động cản trở tòa án thực thi quyền hành.
Các biện pháp trả đũa ngoại giao nhắm vào Na Uy, được Israel công bố ngày 08/08, là ví dụ điển hình về việc Israel gây áp lực với ICC. Ngoại trưởng Israel Israël Katz đã chỉ trích Oslo trong việc công nhận Palestine vào cuối tháng 5 và tham gia "phiên tòa vô căn cứ chống lại Israel tại ICC". Trước đó hôm 20/05, công tố viên ICC Karim Khan đã đề nghị tòa ban hành lệnh bắt giữ Benjamin Netanyahu và Yoav Gallant.
Ba tuần sau đó, Vương quốc Anh dự phiên tòa với tư cách là amicus curiae (người bạn của tòa án), có nhiệm vụ cung cấp ý kiến chuyên môn cho các thẩm phán. Tại phiên tòa, Luân Đôn khẳng định Hiệp định Oslo, được Israel và Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) ký vào năm 1993 tại Nhà Trắng, không cho phép Palestine yêu cầu tòa án điều tra tội ác của Israel như Palestine đã từng làm hồi năm 2018. Yêu cầu này của Palestine đã buộc ICC mở cuộc điều tra vào tháng 03/2021, nhưng cho đến nay, tòa vẫn chưa ban hành lệnh bắt giữ với hai quan chức nêu trên.
Cách đây 3 năm, các thẩm phán ICC đã cho phép Anh Quốc nộp bản tóm tắt dài 10 trang để tòa nghiên cứu. Le Monde nhận định sau khi chấp nhận yêu cầu của Luân Đôn, các thẩm phán ICC đã vô hình trung cho phép nhiều đối tượng khác can thiệp, tạo thuận lợi cho "chiến dịch câu giờ" của Israel. ICC đã nhận được hơn 60 ý kiến từ các giáo sư luật quốc tế, luật sư, các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức tư vấn, một thượng nghị sĩ Mỹ, các cựu tướng lĩnh Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO), các chuyên gia từ Liên Hiệp Quốc cùng với ý kiến của khoảng 20 quốc gia. Trong số đó có ý kiến của Na Uy, nước tuyên bố đóng vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc đàm phán với Hiệp định Oslo, nhưng nay phải đối mặt với sự trả đũa ngoại giao từ Nhà nước Do Thái.
Những bất đồng giữa Israel và Hamas về hai "hành lang" ở Gaza
Vẫn về Trung Đông, tờ Les Echos có bài viết nhận định những bất đồng giữa Israel và tổ chức Palestine Hamas trong việc kiểm soát hai "hành lang" ở dải Gaza có nguy cơ khiến đàm phán ngưng bắn thất bại và khiến chiến tranh lan ra toàn bộ khu vực.
Bất chấp mọi nỗ lực của Hoa Kỳ, Washington vẫn chưa tìm ra giải pháp thần kỳ nào để giải quyết vấn đề này. Điều đáng lo ngại là trong trường hợp các cuộc đàm phán giữa hai bên đổ bể, Iran và tổ chức Hezbollah tại Lebanon có thể sẽ nhảy vào cuộc, gây ra một cuộc chiến tranh khu vực chống lại Nhà nước Do Thái.
"Hành lang" đầu tiên được quân đội Israel ngẫu nhiên đặt biệt danh là Philadelphia, một dải lãnh thổ dài 14 km và rộng khoảng 100 mét, chạy dọc theo toàn bộ biên giới phía nam Gaza với Ai Cập. Quân đội Israel kiểm soát hoàn toàn "hành lang" này, đặc biệt là cửa khẩu Rafah, vào cuối tháng 5. Kể từ đó, Israel bắt tay vào cuộc săn lùng ngầm. 20 đường hầm đi qua biên giới Ai Cập cùng với 82 lối vào đã bị phát hiện và phá hủy.
Mục tiêu của Nhà nước Do Thái là ngăn chặn Hamas buôn lậu vũ khí và cản trở lực lượng vũ trang của tổ chức Palestine tự do di chuyển. Đối với thủ tướng Benjamin Netanyahu, quân đội Israel sẽ phải luôn hiện diện ở khu vực này.
Về phần mình, Ai Cập, giống như Hamas, cũng phản đối sự hiện diện quân sự của Israel và mong muốn phía Palestine, không nhất thiết từ phe Hamas, chịu trách nhiệm quản lý đồn biên giới Rafah. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, trong chuyến công du khu vực này những ngày qua, đã cố gắng đề xuất các công thức thỏa hiệp, nhưng hiện tại đều không mang lại kết quả.
"Hành lang" thứ hai có biệt danh là Netzarim, đặt theo tên của một trong những khu định cư mà Israel đã dỡ bỏ trong quá trình rút quân vào năm 2005. "Hành lang" này kéo dài hơn 6,5 km và cắt ngang phần giữa của dải Gaza. Quân đội Israel đã thiết lập một số vị trí ở khu vực này để từ đó tiến hành các hoạt động trên khắp dải Gaza.
Nhật báo kinh tế kết luận trong trường hợp đàm phán liên quan đến những "hành lang" nói trên thất bại, Iran và Hezbollah có thể sẽ biến những lời hăm dọa trả đũa quy mô lớn chống lại Israel thành hiện thực, sau khi thủ lĩnh chính trị của Hamas, Ismaïl Haniyeh, và lãnh đạo quân sự của Hezbollah, Fouad Chokr, bị Israel hạ sát lần lượt ở Tehran và Beirut.
Pháp : Tuần hành ở Bretagne kêu gọi Iran trao trả con tin
Quay trở lại Pháp, tờ La Croix dành bài xã luận nói về cuộc tuần hành sẽ được tổ chức vào cuối tuần này tại vùng Bretagne, phía tây nước Pháp, để kêu gọi Tehran trả tự do cho ba công dân Pháp bị giam giữ ở Iran.
Tên của họ là Cécile Kohler, Jacques Paris và Olivier (họ không được công khai). Cả ba hiện đang bị giam giữ ở Iran. Cécile Kohler và Jacques Paris bị giam từ ngày 07/05/2022 vì tội "gián điệp". Bị tước đoạt tự do một cách tàn bạo khi đi du lịch ở Iran, họ bị Cộng Hòa Hồi Giáo sử dụng trong chiến lược "ngoại giao con tin" đáng ghê tởm, bao gồm việc bỏ tù những công dân phương Tây và biến họ thành những con bài thương lượng trong các cuộc đàm phán cấp Nhà nước.
Có rất ít thông tin về điều kiện giam giữ, nhưng nhiều khả năng họ bị giam trong khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của nhà tù Evin ở Tehran. Cũng không ai biết Pháp đã có những biện pháp gì để giải cứu những con tin này. Các cuộc đàm phán có tiến triển tốt ? Hay chính phủ Pháp đang tỏ ra cứng rắn ? Các tù nhân và gia đình đang chờ đợi trong nỗi thống khổ khôn lường, sau khi trở thành nạn nhân của chiến lược "ngoại giao con tin".
Nhật báo công giáo cho rằng tất cả mọi người đều có khả năng giúp đỡ những con tin này, qua việc luôn nhớ về họ, không để ký ức của họ bị chôn vùi bởi sự im lặng trôi theo thời gian. Bởi vậy, Cécile Kohler, Jacques Paris và Olivier sẽ là tâm điểm của sự chú ý vào cuối tuần này tại Paimpol, nơi tổ chức một cuộc tuần hành quy tụ các thành viên trong gia đình họ và một số cựu con tin để kêu gọi Iran trả tự do cho ba tù nhân nói trên. Đây cũng là cơ hội để tưởng nhớ những công dân Châu Âu khác (Thụy Điển, Đức, Anh Quốc và Áo) bị chế độ Tehran giam giữ một cách tùy tiện, trong bối cảnh hàng trăm người Iran bị bắt và đôi khi bị xử tử mà không qua xét xử vì đã tham gia phong trao ủng hộ phụ nữ hay tự do. Cầu mong cho tất cả những người này, từ chốn ngục tù, có thể lắng nghe rằng họ không bị lãng quên.
Phan Minh