Hạt nhân Iran : Trump đẩy Trung Đông vào thế bất ổn
Donald Trump đã hứa và ông đã làm. Ngày 08/05/2018, tổng thống thứ 45 đã rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran mà 5 nước Hội Đồng Bảo An cùng với Đức đã đạt được vào năm 2015 tại Vienna, sau 12 năm đàm phán. Tất cả các nhật báo Pháp đều đưa tin "Trump rời thỏa thuận" trong số đề ngày 09/05.
Tổng thống Donald Trump trưng sắc lệnh xác định Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, ngày 08/05/2018. Reuters/Jonathan Ernst
Les Echos nhận định trên trang nhất "Cuộc đọ sức đáng lo ngại". Trong vòng ba đến sáu tháng nữa, Mỹ sẽ tái lập các biện pháp trừng phạt Iran. Libération tiếp tục chơi chữ khi đưa tựa "Trump dùng vũ khí nguyên tử diệt thỏa thuận hạt nhân với Iran".
Với ông Trump, đó là thỏa thuận tồi tệ nhất mà Hoa Kỳ từng ký kết. Với phương Tây, thỏa thuận hạt nhân với Iran là chưa đầy đủ, nhưng còn hơn là không có. Theo xã luận của Le Figaro, vũ khí nguyên tử tạo vị thế cường quốc cho quốc gia nắm giữ và bảo tồn quyền lực cho các nhà lãnh đạo. Số phận của Saddam Hussein và Mouammar Kadhafi đã khuyến khích Bắc Triều Tiên và Iran đi theo con đường hạt nhân.
Cám dỗ sở hữu vũ khí nguyên tử mạnh đến nỗi cộng đồng quốc tế phải triển khai mọi phương pháp để thuyết phục bất kỳ quốc gia nào có ý đồ phát triển từ bỏ con đường này. Đây chính là thành công tập thể của Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu, Nga và Trung Quốc. Xã luận của La Croix nhắc lại thỏa thuận ký cách đây 3 năm không phải là một văn bản hoàn hảo và chỉ buộc Iran tạm dừng tham vọng hạt nhân. Thay vì từng bước hoàn thiện thỏa thuận trên như Châu Âu vẫn đề xuất, Hoa Kỳ, được Israel ủng hộ, đã chọn cách cắt cầu.
Trung Đông trước hai mối đe dọa
Cả Le Figaro và Les Echos đều đánh giá quyết định rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran tác động đến sự ổn định của Trung Đông, mở ra thời kỳ bất ổn với hai mối đe dọa chính. Trong ngắn hạn, có thể là cuộc đối đầu giữa Iran và Israel. Trong dài hạn sẽ là một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân.
Trước hết, Israel và Iran từ lâu vẫn gián tiếp đối đầu nhau thông qua các lực lượng dân quân trong khu vực và hiện tại là trên chiến trường Syria, theo nhận định của Le Figaro trong bài "Chính phủ Israel duy trì bầu không khí cảnh giới". Sau khi tích cực tham gia cứu tổng thống Bachar al-Assad, Iran đang bị tình nghi tìm cách triển khai lâu dài quân đội trên lãnh thổ Syria. Cơ quan tình báo Israel khẳng định lực lượng quân sự Iran đã bắt đầu đưa các hệ thống phòng không, tên lửa tối tân, và chiến đấu cơ tự hành vào Syria.
Sau vụ đụng độ trực tiếp đầu tiên tại Syria vào ngày 10/02, Israel đã nhiều lần oanh kích vào các đoàn xe và kho vũ khí của lực lượng Hezbollah, được Iran hậu thuẫn. Tổng thống Nga bắt đầu lo ngại rằng căng thẳng leo thang giữa hai nước sẽ đe dọa đến sự ổn định của chế độ Syria. Chính trong bối cảnh này, ông Putin tiếp thủ tướng Benjamin Netanyahu ngày 09/05 tại Moskva.
"Trung Đông như một thùng thuốc súng, nơi mà mọi tia lửa nhỏ cũng có thể khơi mào một cuộc xung đột trong vùng và những căng thẳng mới giữa các cường quốc", đây là nhận định của Les Echos. Quyết định của tổng thống Trump trước mắt sẽ tăng cường quan hệ giữa hai đồng minh của Mỹ trong khu vực là Israel và Saudi Arabia.
Trong dài hạn sẽ là một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân. Tại Trung Đông, Saudi Arabia từng đánh tiếng sẽ không ngồi yên trước mối đe dọa Iran. Về phần mình, "đối mặt với Washington, Tehran sẵn sàng với mọi khả năng có thể xảy ra", vẫn theo Le Figaro. Một mặt, Tehran đã cảnh báo khả năng khởi động lại chương trình hạt nhân, từng hoạt động trước khi ký kết thỏa thuận, và còn với nhịp độ nhanh hơn. Quyết định như vậy có thể sẽ mở đường cho việc nghiên cứu chế tạo bom nguyên tử và sẽ kéo theo những mối đe dọa quân sự, kể cả từ phía Israel.
Mặt khác, Iran vẫn muốn nhanh chóng đàm phán với các bên tham gia ký kết còn lại để xem các đối tác này có thể cam đoan các lợi ích cho Iran sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân hay không. Theo Libération, việc khó khăn nhất đối với Châu Âu là thuyết phục Iran tiếp tục ở lại trong thỏa thuận, nhưng việc này lại cũng có nguy cơ gây căng thẳng với Hoa Kỳ. Phát biểu trên truyền hình tối 08/05, tổng thống Iran Rohani cảnh báo sẽ "chờ thêm vài tuần nữa trước khi áp dụng quyết định trên" (khởi động lại chương trình hạt nhân).
Kim Jong-un và Tập Cận Bình bí mật gặp nhau lần hai
Thời sự Châu Á rất hiếm trên các nhật báo Pháp, trừ sự kiện "Kim và Tập cho thấy đang xích lại gần nhau", được Le Figaro đề cập. Hai nhà lãnh đạo gặp nhau ngày 08/05 trước thượng đỉnh lịch sử giữa Kim Jong-un và Donald Trump.
Cùng với hình ảnh hai nhà lãnh đạo sánh bước bên bờ biển, Le Figaro nhận định "Kim Jong-un và Tập Cận Bình không rời nhau nữa". Cuộc đối thoại lần hai này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách nắm lại vai trò trung tâm trong quá trình giải quyết khủng hoảng nguyên tử Bắc Triều Tiên và bảo vệ những lợi ích chiến lược ở trong vùng, còn Kim Jong-un thì tìm cách đa dạng các cơ hội ngoại giao.
Theo Tân Hoa Xã, lãnh đạo Bắc Triều Tiên nhắc lại mong muốn của ông là các bên liên quan phải có những biện pháp "tiến bộ" và "đồng nhất" để đạt được thỏa thuận phi hạt nhân bán đảo Triều Tiên và thiết lập hòa bình lâu dài giữa miền Nam và miền Bắc. Nếu các bên liên quan "từ bỏ chính sách thù nghịch và đe dọa Bắc Triều Tiên", thì Bình Nhưỡng "không cần đến vũ khí nguyên tử".
Bằng việc xích gần hơn đến Seoul và Washington, Kim Jong-un có ý không phụ thuộc quá nhiều vào Bắc Kinh. Nhưng ông cũng khéo léo trấn an Tập Cận Bình là Trung Quốc sẽ không bị gạt ra bên lề trong cuộc đàm phán với Hoa Kỳ, đồng thời cũng phòng ngừa trường hợp cuộc họp thượng đỉnh với Donald Trump không đạt được kết quả mong muốn.
Cuối cùng, ông Kim Jong-un cũng hiểu rằng Bình Nhưỡng vẫn cần đến nước láng giềng khổng lồ để phát triển kinh tế, đồng thời để tác động đến việc giảm trừng phạt đối với Bắc Triều Tiên.
Pháp vẫn tìm giải pháp cho khủng hoảng ngành đường sắt
Sau cuộc họp hôm 07/05 không đạt kết quả, các nghiệp đoàn ngành đường sắt Pháp tiếp tục họp với chính phủ vào chiều 09/05. Cuộc đình công, dù suy yếu, nhưng vẫn tiếp tục đến cuối tháng Năm.
Về vấn đề gánh bớt một phần khoản nợ khổng lồ của SNCF Reseau (hơn 46 tỉ euro), Chính phủ Pháp sẽ không thông báo bất kỳ điều gì cụ thể trước ngày 23/05, cũng là ngày Ủy ban Châu Âu chính thức đưa Pháp khỏi tiến trình "thắt lưng buộc bụng" áp dụng từ năm 2009 vì thâm hụt quá mức. Cũng trong ngày 23/05, Thượng Viện bắt đầu nghiên cứu, trong từng ủy ban, dự luật cải cách ngành đường sắt, trước khi bắt đầu công khai thảo luận từ ngày 29.
Cũng kể từ ngày 23/05, các nghiệp đoàn bắt đầu nghiên cứu lịch trình đàm phán về thỏa thuận tập thể của nhân viên đường sắt SNCF ngoài quy chế. Đây là một điểm quan trọng của dự luật cải cách. Còn theo chính phủ, việc chấm dứt tuyển nhân viên theo quy chế, áp dụng từ ngày 01/01/2020, sẽ giúp công ty SNCF tiết kiệm đến 100 triệu euro mỗi năm và trong vòng 10 năm.
Du lịch càng phát triển, Trái đất càng nóng lên
Năm 2017, ngành du lịch quốc tế đạt kết quả tốt nhất từ 7 năm qua, tăng thêm 7%. Tuy nhiên, theo một số nhà nghiên cứu Úc, Trung Quốc và Indonesia, được Le Monde trích dẫn, "việc ngành du lịch quốc tế phát triển lại làm trái đất nóng lên hơn".
Kết quả nghiên cứu được công bố ngày 07/05 trên tạp chí Nature Climate Change cho thấy khoảng 8% trong tổng số lượng khí thải CO2 gây hiệu ứng nhà kính là do du lịch đại trà, trong đó những chuyến du lịch nội địa là nguồn phát thải đáng kể khí CO2.
Đứng đầu vẫn là người Mỹ, phát thải khoảng 3/4 tổng lượng khí phát thải do du lịch, tiếp theo là người Trung Quốc ngày càng du lịch nhiều hơn. Ngoài ra, Đức, Ấn Độ, Mexico, Brazil, Canada, Nhật Bản, Nga và Anh Quốc đều nằm trong "top 10". Một số đảo quốc, được mệnh danh là "thiên đường hạ giới" như Maldives, Seychelles, Chypre…, phải đối mặt với tình trạng phát thải khí CO2 do phát triển kinh tế nhờ du lịch.
Pháp : Phụ nữ ngày càng nghiện rượu ?
"Tình trạng nghiện rượu ở phụ nữ" là hồ sơ trên trang nhất và năm trang "Sự kiện" của nhật báo Libération.
Phụ nữ ngày càng uống nhiều và thường xuyên hơn, thế nhưng các cơ quan hành chính dường như không có vẻ lo lắng, trong khi hậu quả của tình trạng nghiện rượu ở phụ nữ lại nghiêm trọng hơn ở nam giới. Họ dễ bị mắc bệnh xơ gan và ung thư hơn.
Với nhiều phụ nữ, nghiện rượu là một tội lỗi và họ cảm thấy xấu hổ khi bước chân vào phòng khám hoặc điều trị. Không có thống kê chính xác về số lượng phụ nữ nghiện rượu tại Pháp, nhưng theo thẩm định của giáo sư Reynaud, có khoảng 500.000 đến 1,5 triệu phụ nữ nghiện rượu. Điều đáng ngại là các cơ quan dịch tễ có thẩm quyền không ngừng nói là phải nhấn mạnh hơn đến việc phòng ngừa, tuy nhiên, không một thành viên nào trong chính phủ đề cập đến vấn đề này.
Liên hoan Phim quốc tế Cannes 2018 : Everybody knows thiếu thuyết phục
Trở lại sự kiện Liên hoan Phim quốc tế Cannes 2018, bộ phim Everybody knows của đạo diễn người Iran Farhadi, được chiếu tại lễ khai mạc, dường như không được đánh giá cao.
Le Figaro sử dụng chính tên gọi của bộ phim để nhận xét "Mọi người đều biết : Farhadi thua cuộc", dù hai nhân vật chính do cặp vợ chồng diễn viên nổi tiếng của Tây Ban Nha Penélope Cruz và Javier Bardem thủ vai. Theo nhật báo thiên hữu, đạo diễn Iran dường như đã đánh mất hương vị riêng từ khi ông sống lưu bạt.
La Croix đánh giá cao các cảnh quay và phong cảnh của bộ phim, nhưng cho rằng kịch bản lại không có gì mới, tạo cho người xem có cảm đã thấy ở đâu đó, và không có những đoạn cao trào như trong các tác phẩm trước đó của đạo diễn Iran.
Thu Hằng