 | Tổng quan: | 3636140 |
Châu Âu chưa nhận rõ bộ mặt Trung Quốc, mối nguy lớn nhất cho tự do dân chủ
Nhân việc ông Tập Cận Bình thăm Pháp, trên Libération ngày 08/05/2024, nhà Trung Quốc học Marie Holzman cho rằng chính giới Châu Âu đã đánh giá thấp tính chất trầm trọng của mối đe dọa từ Bắc Kinh. Trung Quốc, với bộ mặt giả nhân giả nghĩa, hiện là nhân tố chính trong việc phá vỡ các giá trị tự do dân chủ. Trên chiến trường Gaza và Ukraine đều không có hy vọng ngưng bắn.
Một nhà đấu tranh vì Tây Tạng tự do mang biểu ngữ trước Khải Hoàn Môn Paris với dòng chữ "Nhà độc tài Tập Cận Bình, thời của ngươi đã hết". Ảnh chụp ngày 04/05/2024 AP - Michel Euler
Israel tiến vào Rafah, hy vọng hưu chiến xa dần
Tại Trung Đông, Le Figaro và Le Monde nhận thấy "Hy vọng ngưng bắn xa dần với cuộc tấn công của Israel vào Rafah". Quân đội Israel đang kiểm soát các đồn biên giới và một phần con đường chia cách Gaza với Ai Cập. Nhà nước Do Thái đang đứng trước hai lựa chọn : giải cứu các con tin, hay chinh phục toàn bộ dải đất Palestine.
Đó thực sự là một ván bài tẩy giữa Israel và Hamas. Một trò đấu trí căng thẳng, với hai lá bài chính : trả tự do cho 130 người Israel đang nằm trong tay phe Hồi giáo, và nắm trọn Dải Gaza. Đúng bảy tháng sau vụ thảm sát ngày 07/10, căng thẳng lại tăng lên một nấc mới. Hamas dùng con tin để buộc Israel từ bỏ ý định kiểm soát toàn bộ Gaza, một khả năng trong tầm tay của quân đội Nhà nước Do Thái. Những hình ảnh do quân đội Israel công bố sáng hôm qua cho thấy rõ điều này : Những chiếc xe tăng trấn ở cửa khẩu Rafah, những lá cờ Israel phấp phới thay cho cờ Palestine. Trong một video khác, các thiết giáp di chuyển dọc theo "hành lang Philadelphia".
Cho đến tối thứ Hai, hai khu vực chiến lược trên vẫn do Hamas nắm. Chiếm hai nơi này, Israel đã cắt đứt kết nối cuối cùng của Hamas với thế giới. Các trận đánh tiếp diễn xung quanh Rafah, nơi gần 1,2 triệu người chạy loạn đang tạm trú. Nhưng quân đội Israel cho biết đó chỉ là chiến dịch chống khủng bố nhất thời, giới hạn ở khu Dahanyeh và cửa khẩu Rafah, nơi phát hiện ra ba địa đạo, 20 "kẻ khủng bố" bị tiêu diệt và một xe hơi gài chất nổ bị phá hủy. Đồng thời đàm phán được nối lại ở Cairo. Chiều thứ Hai, khi có tin sắp đạt được thỏa thuận, người dân Gaza hết sức phấn khởi – những tiếng còi xe, những phát súng được bắn lên trời để chào mừng, nhưng họ nhanh chóng thất vọng.
Thủ tướng Benjamin Netanyahou bị cáo buộc đã phá hoại thỏa thuận ngưng bắn, nhưng bộ trưởng cánh trung Benny Gantz đã tỏ ra đoàn kết với ông. Vị tướng vốn nằm trong số những người tích cực ủng hộ ngưng bắn nhất trong nội các chiến tranh khẳng định chiến dịch Rafah là một phần không thể tách rời nhằm giải thoát con tin và thay đổi tình hình an ninh. Đối với những người Palestine muốn thoát khỏi Gaza, cánh cửa duy nhất chừng như đã đóng lại. Giá một giấy phép để ra khỏi dải đất này, trả cho các môi giới liên quan đến một số doanh nhân và cơ quan an ninh Ai Cập, từ 5.000 đô la một người đã vọt lên 10.000 đô la.
Khó có việc ngưng bắn ở Ukraine nhân Thế vận hội Paris
Về Ukraine, trong chuyến thăm Paris, tổng thống Pháp và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cùng kêu gọi ngưng bắn nhân Thế Vận Hội Paris Mùa Hè. Le Monde lưu ý, lời kêu gọi được đưa ra vài giờ sau khi Bộ Quốc phòng Nga loan báo sắp tổ chức tập trận "chuẩn bị sử dụng vũ khí nguyên tử phi chiến lược". Hoa Kỳ cho rằng đó là thái độ "vô trách nhiệm", còn ông Marcron và ông Tập chỉ nói sơ qua. Nếu được thực hiện, nguyên tắc "hưu chiến thế vận" vốn đã có ghi trong nghị quyết Liên Hiệp Quốc, giúp ngưng các trận đánh trong thời gian Thế Vận Hội (26/07 đến 11/08) thậm chí kéo dài sang cả Thế vận dành cho người khuyết tật (28/08 đến 08/09). Tuy nhiên, Moskva đã bác bỏ, và có thể lợi dụng mùa xuân để dấn lên, trong khi Kiev nghi ngờ ngưng bắn sẽ giúp quân địch coi như thủ đắc những vùng đất đã chiếm được.
Tập Cận Bình nhấn mạnh "xung đột chỉ có thể giải quyết bằng thương lượng" - một cách để thúc giục các đồng minh của Kiev nên chừng mực hơn trong việc hỗ trợ quân sự. Ngược lại, Emmanuel Macron không loại trừ khả năng gởi quân sang chi viện cho Ukraine. Tổng thống Pháp hoan nghênh việc lần đầu tiên ông Tập cam kết không giao vũ khí cho Moskva và kiểm soát chặt hơn việc xuất khẩu các sản phẩm lưỡng dụng sang Nga. Tuy nhiên, Trung Quốc có vẻ không mặn mà với hội nghị do Thụy Sĩ tổ chức trong hai ngày 15 và 16/06 để nghiên cứu "kế hoạch hòa bình" của tổng thống Volodymyr Zelensky, mà Nga đã từ chối tham dự.
Dân chúng Hoa lục bị huyễn hoặc, đồng lõa với bành trướng
Đối lập, giới nghiên cứu và xã hội dân sự có những nhận xét khác nhau, không ít người tỏ ra cảnh giác trước nhà độc tài Trung Quốc. Trên Libération, nhà Trung Quốc học Marie Holzman cho rằng chính giới Châu Âu đã đánh giá thấp tính chất trầm trọng của mối đe dọa từ Bắc Kinh. Bà cho biết nhiều đồng nghiệp cho rằng Trung Quốc, vốn thường kín kẽ, hiện là nhân tố chính trong việc phá vỡ các giá trị tự do dân chủ. Mối nguy không chỉ đến từ Đảng Cộng sản Trung Quốc hay cá nhân Tập Cận Bình.
Một trong những điều tai ác nhất của độc tài Trung Quốc là phần lớn dân chúng bị tuyên truyền về "sự lăng nhục" trong quá khứ, được ru ngủ với "giấc mộng Trung Hoa", ủng hộ luận điệu về một trật tự thế giới mới do Trung Quốc lãnh đạo. Cho dù có nhiều vụ nổi dậy chống đối, nhưng đó đều là những xung đột mang tính địa phương và nhanh chóng bị đàn áp bằng vũ lực. Ngược lại, việc sáp nhập vĩnh viễn Hồng Kông, thay vì tôn trọng nguyên tắc "nhất quốc, lưỡng chế" lẽ ra có giá trị đến 2049, ít được quan tâm. Một kiểu đồng lõa với độc tài, trong xu hướng dân tộc chủ nghĩa. Tương tự, việc xâm lược Đài Loan thậm chí còn gây phấn khởi cho dân Hoa lục. Liên minh chặt chẽ giữa hai chế độ toàn trị có thể ngự trị trên trường quốc tế trong một phần lớn thế kỷ 21. Trung Quốc nguy hiểm ở chỗ giám sát thường trực 1,4 tỉ người.
Từ nhiều thập niên, đối thoại giữa Châu Âu và Trung Quốc đều thân ái, lịch sự. Các viên chức có trách nhiệm tin rằng Bắc Kinh rồi sẽ chấp nhận nhà nước pháp quyền, trong khi hàng ngày Trung Quốc vẫn vi phạm luật lệ của chính mình. Người ta lặp đi lặp lại là Trung Quốc cần được khen ngợi vì thành tích xóa đói giảm nghèo, nhưng quên rằng thống kê chính thức của Bắc Kinh cũng giả tạo chẳng khác Liên Xô cũ.
Hơn 1 tỉ người Trung Quốc không có tự do ngôn luận và quyền bầu cử
Và đối với nhiều người, cũng như nhiều nhà báo phương Tây, vấn đề chính nơi Trung Quốc chỉ giới hạn ở tình hình người Tây Tạng và Duy Ngô Nhĩ, tuy nhiên cũng đừng quên 98,5% dân số còn lại ! Tất cả đều không có tự do ngôn luận, nghiệp đoàn độc lập, quyền bầu cử, bị tống vào tù mỗi khi bị nghi là "đe dọa an ninh Nhà nước". Danh sách các nạn nhân của chế độ dài vô tận, từ những người dân bình thường đến các nhà trí thức quốc tế biết tên.
Cũng trên Libération, tác giả kêu gọi hãy nghĩ đến số phận của Ilham Tohti ở Tân Cương (giải Sakharov 2019) bị án chung thân, 200 người Tây Tạng tự thiêu, các luật sư bảo vệ nhân quyền như Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong) 14 năm tù… Tất cả những ai dám chống lại đàn áp đều biến mất. Đến cuối 2023, có ít nhất 121 nhà báo trong ngục tù Trung Quốc, chiếm 1/4 tổng số các nhà báo bị cầm tù trên thế giới.
Hai chế độ toàn trị lớn nhất hành tinh kể từ khi bức tường Berlin sụp đổ đi theo hai hướng khác nhau. Nga bắt đầu cải cách chính trị, dù tham nhũng và ăn cắp của công lan tràn, còn Trung Quốc chọn phát triển kinh tế. Giờ đây cả hai quay lại với các phương pháp tưởng chừng đã là quá khứ : Nhà nước kiểm soát hầu như tất cả, lợi dụng các huyền thoại dân tộc dẫn đến cách xử sự phát-xít.
Nga xâm lăng Nhà nước dân chủ non trẻ Ukraine, Trung Quốc đè bẹp những ý hướng nhà nước pháp quyền. Muốn duy trì quyền lực bằng mọi giá, Vladimir Putin và Tập Cận Bình đều hung hãn. Nhưng Bắc Kinh thâm độc hơn khi âm thầm dấn tới, ngoài mặt thì trung lập nhưng bên trong bắt tay chặt chẽ với Nga, mưu toan kiểm soát Biển Đông. Đã đến lúc các chính khách phương Tây ý thức đầy đủ mối nguy này.
Bernard Pivot, người đưa văn chương đến với công chúng
Trên lãnh vực văn hóa, tất cả các báo đều có bài viết tưởng niệm Bernard Pivot, người dẫn chương trình thảo luận văn chương "Apostrophes" rất quen thuộc với nhiều thế hệ khán giả truyền hình Pháp.
Là một người tự học, nhà báo uyên bác đã phỏng vấn rất nhiều tên tuổi trên văn đàn thuộc đủ mọi khuynh hướng, từ Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn, Claude Lévi-Strauss đến Albert Cohen, Georges Simenon. Ông đưa văn chương đến gần người dân bằng cung cách rất hấp dẫn, tác phẩm của những nhà văn được chương trình của Bernard Pivot đề cập sau đó đều bán rất chạy. Bên cạnh đó còn có thể kể đến chương trình "Des chiffres et des lettres" (Những con số và từ ngữ), mang lại những kiến thức mang tính giáo dục rất cao trên truyền hình công, góp phần nâng cao dân trí.
Bài học can đảm từ Salman Rushdie, nhà văn bị Hồi giáo truy sát
Cũng về văn chương, bài xã luận của Le Figaro ca ngợi "Bài học can đảm" từ nhà văn Salman Rushdie. Không chỉ là cây bút tầm cỡ thế giới, ông còn là biểu tượng cho tự do ngôn luận và sự khoan dung. Năm 1989, khi xuất bản tiểu thuyết "Những vần thơ của ác quỹ" và bị giáo chủ Khomeyni ra lệnh "fatwa" truy sát trên toàn thế giới, phương Tây đã ngây thơ khi ngỡ rằng sẽ bảo vệ được nhà văn. Nhưng Hồi giáo không chấp nhận bị phê phán, châm biếm Mahomet, muốn mọi người phải sống theo kinh Coran. Sau đó những kẻ khủng bố bắt đầu tấn công vào các nhà báo, cảnh sát, giáo viên, những người dân đến xem lễ hội Quốc khánh Pháp 14/07...
Những năm tháng đã trôi qua, văn hóa Thiên Chúa Giáo Châu Âu muốn tương đối hóa sự kiện, dung thứ, thậm chí quên lãng, nhưng con rắn độc cuồng tín vẫn hiện diện. Nọc độc của nó lan đến cả một thanh niên Mỹ gốc Lebanon chưa ra đời lúc lệnh fatwa được ban ra, nhưng sau một thời gian sinh sống ở đất nước đang trong tay Hezbollah, đã đâm Salman Rushdie nhiều nhát dao tại New York năm 2022. Bị truy lùng, bị tấn công, mất một mắt và một bàn tay, nhà văn vẫn vững vàng. Ông vẫn viết văn và vừa xuất bản cuốn "Con dao", vẫn tố cáo làn sóng bạo lực mà không run sợ, vẫn du hành. Tấm gương của ông buộc người ta phải nhìn thẳng vào một thế giới đang lâm nguy, thay vì tránh né.
Cơn lốc Taylor Swift tràn vào Pháp
Về âm nhạc, Le Figaro trên phụ trang kinh tế nói về "Cơn lốc Taylor Swift đổ bộ vào nước Pháp". Nữ ca sĩ "tỉ đô" từ ngày mai bắt đầu đợt lưu diễn ở Paris và Lyon, một sự kiện ngoại cỡ khiến nhiều ngành kinh doanh có thể ăn theo. Mười ba năm sau buổi trình diễn ở rạp Zénith, Paris, cô ca sĩ đã chinh phục được khán giả Pháp. Hai rạp Paris La Défense Aréna và Groupama Stadium chỉ trong vài giờ đã bán hết vé, album mới nhất của cô bán được 46.000 bản trong một tuần.
Khách sạn, nhà hàng, tiệm buôn… ở Pháp chuẩn bị đón tiếp đội ngũ người hâm mộ đông đảo của Taylor Swift – không chỉ là thanh thiếu niên, mà nhiều khi là cả gia đình cùng đi xem với trang phục kim tuyến, nón cao bồi của các "Swifties". Nữ ca sĩ có gia tài 1,1 tỉ đô la theo ước tính của Forbes, chỉ bằng âm nhạc của mình, đi đến đâu cuốn theo một làn sóng tiêu thụ đến đó. Ngay sau buổi trình diễn của cô, Paris La Défense Aréna phải nhanh chóng tháo dỡ để trao chìa khóa lại cho Ủy ban Thế Vận Hội Paris : sân khấu hi-tech nhường chỗ cho hai hồ bơi Olympic – một thách thức khác của các nhà tổ chức.
Thụy My
Trung Quốc thổi phồng số lượng 300 chiếc Airbus đặt mua ở Pháp (RFI, 03/04/2019)
Theo hãng tin Reuters 02/04/2019, số lượng 300 chiếc Airbus mà Trung Quốc đặt mua nhân chuyến thăm Pháp của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào trung tuần tháng 3, thực ra là một con số đã được thổi phồng, nhằm mục tiêu chính trị hơn là kinh tế.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Khải Hoàn Môn sau khi đặt vòng hoa trên mộ Người lính vô danh, Paris, ngày 25/03/2019.Mori/Pool via Reuters
Trích dẫn hai nguồn tin thông thạo hồ sơ này, hãng tin Anh cho biết số máy bay được cho là mới đặt mua nói trên, thực ra đã được thổi phồng lên vì bao gồm cả những hợp đồng hiện hữu, lẫn những thỏa thuận đã được phía Trung Quốc phê chuẩn nhưng chưa đúc kết.
Trị giá đơn đặt mua các chiếc Airbus như nói trên được ước lượng khoảng 35 tỷ đô la, theo giá chỉ định, nhưng trị giá thực của những hợp đồng thật sự mới thì thấp hơn.
Một ví dụ được nêu bật, trong thông báo về 300 chiếc Airbus gọi là "mới đặt mua", có 10 chiếc A350 bán cho một khách hàng không xác định rõ danh tánh. Thực ra, đó là 10 chiếc Airbus do hãng hàng không Sichuan Airlines đặt mua từ năm 2018, nhân hội chơ triển lãm hàng không Farnborough ở Anh Quốc, một thương vụ đã được chính thức loan báo.
Trả lời hãng Reuters, một phát ngôn viên Airbus đã từ chối đi vào chi tiết của thương vụ 300 chiếc máy bay đó, nhưng không loại trừ khả năng có những sai sót.
Hai nguồn tin mà Reuters trích dẫn còn nhắc lại vụ Bắc Kinh cũng từng loan báo đặt mua 300 chiếc Boeing nhân chuyến viếng thăm Bắc Kinh của tổng thống Mỹ Donald Trump vào năm 2017. Con số 300 chiếc Airbus lần này đã được chọn một phần vì lý do chính trị, cho thấy là Bắc Kinh không thiên vị Mỹ hay Châu Âu.
Về thương vụ 300 chiếc Boeing năm 2017, giới phân tích thời đó cũng đã gợi lên vấn đề thổi phồng số liệu.
Trọng Nghĩa
*********************
Matebook của Huawei gây quan ngại về mức độ an toàn bảo mật (BBC, 03/04/2019)
Một phần lỗi trong máy tính xách tay Matebook của hãng công nghệ Trung Quốc có thể bị sử dụng để chiếm quyền kiểm soát máy, báo Times tường thuật.
Một cửa hàng Hoa Vi bán máy tính xách tay Matebook- Ảnh minh họa
Đây là lỗi do các nhà nghiên cứu của Microsoft phát hiện ra.
"Lỗ hổng phức tạp" này có lẽ có từ giai đoạn sản xuất, một chuyên gia nói với BBC News.
Huawei hiện đang bị xem xét ngày càng chặt chẽ trên thế giới quanh việc hãng có quan hệ với chính phủ Trung Quốc chặt chẽ tới mức nào.
Huawei vốn luôn bác bỏ việc có bất kỳ thông đồng nào với Bắc Kinh, đã chỉnh sửa lỗi này sau khi được thông báo trong tháng Giêng.
Giáo sư Alan Woodward, một chuyên gia an ninh máy tính ở Đại học Surrey, Anh Quốc nói với BBC News rằng lỗ hổng này có những dấu hiệu điển hình của "backdoor" (cổng hậu) mà Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA) tạo ra nhằm do thám các máy tính cần nhắm tới.
Công cụ phạm tội
Công cụ này bị rò rỉ online và đã được nhiều loại hacker sử dụng, trong đó gồm cả những đối tượng được nhà nước bảo trợ và các băng đảng tội phạm.
"Nó được đưa vào trong giai đoạn sản xuất, nhưng không rõ bằng con đường nào mà nó lại xâm nhập được ở giai đoạn đó, và việc nó trông giống với cách khai thác lỗ hổng của NSA thì không mang ý nghĩa gì", Giáo sư Woodward nói.
Huawei có thể đột phá vào lâu đài công nghệ 5G ?
"Họ có thể là băng đảng tội phạm có tổ chức đang can thiệp ngày một nhiều hơn vào dây chuyền cung ứng, hoặc cũng có thể là có ai đó chơi trò địa chính trị để làm mất uy tín của Huawei".
"Không có bằng chứng nào cho thấy công ty này đã làm bất kỳ điều gì độc hại, cũng không có bằng chứng cho thấy họ bị áp lực từ phía nhà nước".
Tuy nhiên, câu hỏi cần giải đáp theo Giáo sư Woodward là : "Làm thế nào mà quá trình cài đặt phần mềm lại cho phép điều này xảy ra ?"
Hồi tuần trước, cộng đồng tình báo Anh nói rằng việc Huawei chỉ có thể cung cấp "bảo đảm hạn chế" đối với các rủi ro an ninh dài hạn liên quan tới việc sử dụng các thiết bị Huawei trong các hệ thống viễn thông Anh.
Giáo sư Woodward nói : "Huawei rất quan trọng cho các mạng 5G, mà các mạng này sẽ rất quan trọng cho nhiều thứ, trong đó có cả các thành phố trong tương lai và xe hơi tự hành".
"Gây gián đoạn cho mạng này sẽ có nghĩa là gây gián đoạn nghiêm trọng cho xã hội, và tôi có thể thấy được lý do vì sao mọi người lo lắng về việc Huawei cung ứng thiết bị cho việc xây dựng các mạng 5G mới".
"Họ đặt trụ sở chính tại một quốc gia có luật lệ mang tính cưỡng bức, và là nước đã nói rõ rằng các công ty phải hợp tác với chính phủ, mà lại phải giữ kín chuyện hợp tác".
Jane Wakefield, Technology reporter
*******************
Mỹ tẩy chay thượng đỉnh về Con đường tơ lụa mới ở Bắc Kinh (RFI, 03/04/2019)
Hoa Kỳ sẽ không cử một phái đoàn cao cấp nào đến dự thượng đỉnh lần thứ hai về Sáng Kiến Một Vành Đai Một Con Đường của Trung Quốc dự trù trong tháng Tư tại Bắc Kinh.
Thượng đỉnh Con Đường Tơ Lụa' tại Bắc Kinh. Chủ tịch Tập Cận Bình (giữa), tổng thống Nga Putin (trái), Argentina Mauricio Macri (phải). Ảnh ngày 15/05/2017. Reuters
Bộ Ngoại Giao Mỹ đã cho biết như trên vào hôm qua, 02/04/2019, nêu bật quan ngại của Washington về cách vận hành tài chánh của dự án.
Trả lời hãng tin Anh Reuters, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Robert Palladino xác nhận rằng Washington sẽ không gửi các quan chức cấp cao từ Hoa Kỳ qua Trung Quốc dự hội nghị.
Theo ông Palladino, Mỹ "sẽ tiếp tục nêu lên quan ngại về các hoạt động tài chính không rõ ràng, cách quản trị kém cỏi và coi thường các tiêu chí và chuẩn mực được quốc tế chấp nhận, làm suy yếu nhiều tiêu chuẩn và nguyên tắc thường được dựa vào để phát triển toàn diện, bền vững và duy trì sự ổn định".
Hôm 30/03 vừa qua, lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì đã cho biết là gần 40 nhà lãnh đạo nước ngoài sẽ tham gia hội nghị thượng đỉnh tổ chức tại Bắc Kinh vào cuối tháng Tư, đồng thời bác bỏ những chỉ trích nhắm vào Con Đường Tơ Lụa Mới của Trung Quốc, gọi đấy là những lời chỉ trích đầy "định kiến".
Ông Dương Khiết Trì không cho biết là những lãnh đạo nào đã nhận lời đến Bắc Kinh, nhưng giới quan sát cho rằng đó vẫn sẽ là những gương mặt cũ như tổng thống Nga Vladimir Putin, thủ tướng Pakistan Imran Khan, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và thủ tướng Cam Bốt Hun Sen.
Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của Sáng Kiến mà Trung Quốc gọi là Nhất Đới Nhất Lộ đã diễn ra vào năm 2017. Khi ấy, Mỹ đã cử ông Matt Pottinger, quan chức cấp cao phụ trách Châu Á tại Nhà Trắng đến dự. Năm nay sẽ không có kế hoạch như vậy.
Trọng Nghĩa
Bước ngoặt của Châu Âu : Đối đầu với Trung Quốc
Ủy Ban Châu Âu trong tài liệu quan trọng công bố hôm 12/3, đã gọi thẳng Trung Quốc là "địch thủ cạnh tranh chiến lược", đề ra 10 kế hoạch hành động. Sự sáng suốt này là cả một bước ngoặt ! Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng thẳng thừng tuyên bố "Con đường tơ lụa mới không thể là dự án bá quyền, làm cho các quốc gia mà con đường này chạy qua trở thành chư hầu" của Trung Quốc.
Chiêu bài "đa phương", "đôi bên cùng có lợi" của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có còn khuyến dụ được Châu Âu ? Reuters/Yves Herman
Châu Âu trước mối nguy Trung Quốc và Brexit là hai chủ đề được đề cập nhiều nhất trên các báo Pháp ra ngày hôm nay 21/03/2019.
Trong bài viết mang tựa đề "Trung Quốc – Châu Âu, bước ngoặt", Le Monde kêu lên : Thế là ông ấy đến rồi ! Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Châu Âu từ ngày 21 đến 26/3, nhưng là một người khách không được chờ đợi. Liên Hiệp Châu Âu (EU) rốt cuộc cũng đã lượng định được sức nặng của Bắc Kinh và đang đặt nghi vấn về cường quốc đang lên nhanh nhưng quan tâm đến cả một đất nước tí hon là Monaco (quốc gia đầu tiên hoàn toàn bao phủ bằng công nghệ 5G của Hoa Vi). Một số nhà lãnh đạo Châu Âu đang nghiêm túc xem xét lại mối quan hệ.
Hoa Vi lên mặt "dạy dỗ" Châu Âu về cách mạng công nghệ
Phải nói rằng Trung Quốc khi cố gắng đánh thức huyền thoại Con đường tơ lụa, không hề nhẹ tay. Trang nhất của Politico, tạp chí Mỹ được đọc nhiều nhất tại Bruxelles, hôm thứ Ba 19/3 đăng một bài quảng cáo với tựa đề "Làm thế nào Châu Âu có thể đi đầu trong cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo". Bài viết ký tên… Hoa Vi (Huawei) !
Việc tập đoàn khổng lồ Trung Quốc vung tay mua quảng cáo trên truyền thông để giải thích cho người Châu Âu cách thức thành công trong công nghệ, một hôm trước khi Tập Cận Bình đặt chân lên Châu lục, quả là chua chát.
Cùng ngày, Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (OMPI, hay WIPO theo tiếng Anh) thông báo Hoa Vi đang đứng đầu danh sách xin cấp bằng sáng chế, và một tập đoàn viễn thông khác của Trung Quốc là ZTE đứng thứ năm. Các nước Châu Á và trước hết là Trung Quốc sắp thắng cuộc đua sáng tạo, trong khi hơn bao giờ hết, sáng tạo công nghệ là vũ khí quan trọng nhất trong thế kỷ 21.
"Con đường tơ lụa mới" trên biển và trên đất liền được tung ra từ nhiều năm qua nhằm nối liền Trung Quốc với thế giới vẫn tiếp tục được xúc tiến, với cái tên ít thơ mộng hơn là "Sáng kiến Một vành đai, Một con đường" (Belt and Road Initiative, BRI).
Tại Roma trong tuần này, ông Tập Cận Bình sẽ ký kết với chính phủ của các ông Conte, Salvini và Di Maio - dưới cái nhìn tức tối nhưng hiện giờ là bất lực của Washington và Bruxelles - một thỏa thuận khiến Ý trở thành quốc gia G7 đầu tiên tham gia chiến lược BRI của Trung Quốc. Sự kiện này mang tính biểu tượng rất cao.
Nhưng theo Le Monde, chính "Con đường tơ lụa" ảo, đặc biệt là mạng lưới 5G, mới là mũi nhọn của cuộc tấn công từ Trung Quốc, mà Hoa Vi là cánh tay vũ trang. Hoa Vi vừa khiến người ta khâm phục vì sự tiến bộ nhanh chóng, vừa gây lo ngại vì Hoa Kỳ công khai tố cáo làm gián điệp cho Nhà nước Trung Quốc. Chính quyền Donald Trump đã yêu cầu, và thậm chí đe nẹt các đồng minh Châu Âu là nên theo chân Úc, loại Hoa Vi khỏi các cuộc gọi thầu 5G.
Các nước EU phản ứng theo những cách khác nhau. Pháp vẫn chưa công bố quan điểm, Đức và Anh từ chối nhượng bộ trước áp lực Mỹ, cho rằng có thể tự bảo vệ trước nguy cơ về an ninh, tuy nhiên vẫn ý thức được mối đe dọa. Một quan chức tình báo cao cấp của một nước Châu Âu nhận xét : "Cần phải sáng suốt trước Hoa Vi, một quái thú công nghiệp muốn nuốt sống những người cạnh tranh. Việc Hoa Vi kiểm soát thị trường sẽ là mối đe dọa trầm trọng".
Châu Âu đơn độc trước Trung Quốc
Tuần này tại Bruxelles, các nhà lãnh đạo 28 nước Châu Âu, theo đề nghị của Paris và Berlin, cố gắng tìm ra một chiến lược chung để đối phó với Trung Quốc. Tất nhiên là về công nghệ 5G, nhưng không chỉ có thế.
Thách thức là vô cùng lớn. Ủy Ban Châu Âu trong tài liệu quan trọng công bố hôm 12/3, đã gọi thẳng Trung Quốc là "địch thủ cạnh tranh chiến lược", đề ra 10 kế hoạch hành động. Tất nhiên trong ngôn ngữ ngoại giao, tuy "cần tôn trọng lẫn nhau" nhưng EU đòi hỏi phải đối xử tương xứng trong việc mở cửa thị trường dự án sử dụng tài chính công. Sự sáng suốt này là cả một bước ngoặt !
Châu Âu liệu có đoàn kết được ? Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm thứ Hai 18/3 đã toan phá ngang bằng cách ca ngợi "chủ nghĩa đa phương", "đôi bên cùng có lợi".
Nhưng thời điểm ngắn ngủi mà Châu Âu hy vọng có thể chung lưng với Trung Quốc để cứu vãn hệ thống đa phương trước móng vuốt của ông Donald Trump đã qua rồi. Bắc Kinh nhân đó đã tận dụng thủ lợi cho mình.
Còn thời điểm dài hơn, trong đó Châu Âu kỳ vọng đồng minh Mỹ, đã thấy rõ tham vọng của Bắc Kinh, sẽ hợp tác với mình để đối phó, thì cũng đã qua đi. Với "American First", Washington bỏ mặc các đồng minh truyền thống, để cho Trung Quốc - vốn chẳng có đồng minh - chơi trò chia rẽ EU.
Le Monde bi quan kết luận, để bảo vệ lợi ích của mình, Châu Âu đang quá đơn độc !
Tập Cận Bình "xoay trục", nhưng Châu Âu có muốn?
Cũng về chủ đề này, Les Echos dành hai trang báo để nói về "Bắc Kinh xoay trục sang Châu Âu", với tựa chính "Tập Cận Bình bắt đầu đi thăm một Châu Âu đầy cảnh giác nhưng chia rẽ".
Đang trong chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ, Trung Quốc cố gắng tăng cường quan hệ với Châu Âu. Bốn tháng sau chuyến thăm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, ông Tập hôm nay lại bắt đầu đi thăm Ý, Monaco và Pháp. Chuyên gia Philippe Le Corre, Havard Kennedy School nhận định : "Tập Cận Bình muốn chứng tỏ cho người Mỹ thấy là Trung Quốc không cô đơn, và có thể xoay trục sang Châu Âu".
Nhưng liệu Châu Âu có muốn hay không ? Tại Bruxelles trong những năm gần đây, quan điểm đã thay đổi nhiều, như việc thành lập cơ chế giám sát đầu tư nước ngoài và một loạt biện pháp mới đây đã chứng tỏ. Lần đầu tiên một đợt thảo luận dài hơi được tiến hành nhằm tìm ra một tiếng nói thống nhất để đối phó với Bắc Kinh, trước khi diễn ra thượng đỉnh EU-Trung Quốc ngày 9/4.
Tuy vậy trong nội bộ Châu Âu vẫn còn bất đồng, một số cho rằng chủ trương của Pháp và Đức quá cứng rắn đối với Trung Quốc. Thế nên Bắc Kinh duy trì chính sách chia để trị, sử dụng công thức "16 +1", tức Trung Quốc cộng với 16 nước Trung Âu và Đông Âu. Nhóm này sẽ họp lại tại Dubronik (Croatia) ngày 16/4.
Trung Quốc bành trướng trên Biển Đông, Châu Âu lo ngại
Trong bài "Liên Hiệp Châu Âu rắn giọng hơn trước Trung Quốc", Le Monde nói thêm, trong tài liệu nêu trên của Ủy Ban Châu Âu, ngay cả sự bành trướng trên Biển Đông và việc Bắc Kinh từ chối nhìn nhận phán quyết về đường lưỡi bò của Tòa án Trọng tài Thường trực năm 2016, cũng đã được nêu ra.
Bởi vì cách hành xử này "ảnh hưởng đến trật tự tư pháp quốc tế", và "làm phức tạp thêm việc giải quyết căng thẳng trên tuyến đường hàng hải thiết yếu cho lợi ích Châu Âu". Tương tự, việc Trung Quốc tăng cường nhanh chóng năng lực quân sự và công nghệ "là nguy cơ trước mắt và trung hạn về an ninh cho Liên Hiệp Châu Âu".
Trước mối nguy này, riêng Pháp đã tổ chức tập trận chung với Hải quân Nhật, bán tàu ngầm cho Úc và phi cơ tiêm kích cho Ấn Độ. La Croix cho biết, khi đến Canberra tháng 5/2018, tổng thống Emmanuel Macron kêu gọi Úc và Ấn Độ cùng hợp tác để đối phó với Trung Quốc để bảo đảm tự do hàng hải, hàng không tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, tránh "bá quyền nước lớn".
Bà Alice Ekman, người phụ trách đề tài nghiên cứu "Nước Pháp đối mặt với Con đường tơ lụa mới của Trung Quốc" cho Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI) cho biết : "Tại các trung tâm nghiên cứu ở Washington, Bruxelles, Paris và Berlin nổi lên nhận định chung về Trung Quốc. Người ta nhận ra Bắc Kinh cứng rắn hơn trong đối nội, không có tiến bộ gì về cải cách các công ty quốc doanh, khó thể vào được thị trường Hoa lục, và mọi người rất quan ngại trước những ứng xử của Trung Quốc với bên ngoài". Tuy có cùng nhận xét, nhưng nếu Washington chọn lựa trừng phạt thì Châu Âu cố tìm ra giải pháp.
Khi Bắc Kinh chính thức được coi là đối thủ
Đối với nhà Trung Quốc học François Godement, kế hoạch hành động của EU hôm 12/3 là "cả một cuộc cách mạng". Lần đầu tiên Ủy ban Châu Âu ra thời hạn để thương lượng với Trung Quốc về thỏa thuận đầu tư vào năm 2020 – Bắc Kinh cứ lần lựa từ bảy năm qua. Mục đích là nhằm giới hạn việc bắt chẹt nhà đầu tư Châu Âu phải chuyển giao công nghệ, đòi hỏi mở cửa thị trường về dự án sử dụng tài chính công ở Trung Quốc và các lãnh vực khác cho đến nay vẫn bị đóng cửa.
Một biện pháp nữa là áp dụng "công cụ kiểm tra các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vì lý do an ninh" được Nghị Viện Châu Âu thông qua hồi tháng Hai, nhắm vào Trung Quốc và đặc biệt là Hoa Vi. Bắc Kinh tìm cách tránh né với đủ kiểu hứa hẹn, và các dự án đóng dấu "Con đường tơ lụa mới". Theo chuyên gia Ekman : "Cái nhãn BRI giúp Trung Quốc liên kết với vô số đối tác – quốc gia, định chế, trung tâm nghiên cứu – vì lợi ích của Trung Quốc, với chiêu bài đa phương".
Ủy ban Châu Âu khi bắt đầu rắn giọng với Bắc Kinh từ 2012 đến 2016 vẫn bị Anh quốc và một số nước Bắc Âu chống đối. Nay với Brexit, Trung Quốc đã mất đi một đồng minh quan trọng. Giờ thì đến lượt nước Ý bập vào miếng mồi Con đường tơ lụa mới của Bắc Kinh.
Macron : Không để Con đường tơ lụa mới biến các nước thành chư hầu của Trung Quốc
Một nhà Trung Quốc học khác là Francesco Sisci giải thích trên Les Echos : "Các công ty Ý quá nhỏ, bị lọt thỏm trong thị trường Hoa lục khổng lồ. Tuy nhiên điều đáng ngại không phải là sức mạnh của Trung Quốc hay sự yếu kém của Ý. Roma lao vào mà không có chuẩn bị, với giới lãnh đạo hiện nay chưa đủ tầm. Ý chẳng có kế hoạch hay chiến lược gì, thậm chí còn không nêu ra chủ đề này với các đối tác EU hay NATO, dù biết rằng quan hệ Mỹ-Trung đang rất căng thẳng".
Nhưng Pháp, một trong những cột trụ của EU thì không ngây thơ. Le Monde trong bài "Macron lo ngại trước mưu đồ bá chủ của Bắc Kinh", nêu ra việc tổng thống Pháp nhân chuyến công du Djibouti đã cảnh báo nước chủ nhà về mối nguy hiểm khi lệ thuộc vào một nhà đầu tư đồng thời là chủ nợ duy nhất. La Croix nhắc lại, tổng thống Emmanuel Macron hồi tháng Giêng 2018 đã thẳng thừng tuyên bố dự án "Con đường tơ lụa mới không thể là dự án bá quyền, làm cho các quốc gia mà con đường này chạy qua trở thành chư hầu" của Trung Quốc.
Qua việc Sri Lanka không trả nổi nợ, phải nhượng cảng nước sâu Hambantota cho Trung Quốc trong 99 năm, ông Sébastien Jean, giám đốc CEPII nhận xét trên La Croix, điều đáng ngại là nếu phương Tây thường giảm hay xóa nợ cho các nước đang phát triển, thì Bắc Kinh lại thích "siết nợ", chiếm lấy những cơ sở hạ tầng chiến lược. Think tank Mỹ Center for Global Development quan sát thấy trong danh sách những nước sắp cùng chung số phận với Sri Lanka có Lào, Pakistan, Djibouti, Mông Cổ, Kirghyzstan, Tadjikistan…
Thụy My
Châu Âu bắt đầu ý thức được tham vọng của Trung Quốc
Trung Quốc tiếp tục được các báo Pháp chú ý nhiều, từ khi nước này trở thành cường quốc kinh tế của thế giới cùng những tham vọng trên trường quốc tế. Châu Âu giờ mới bắt đầu ý thức được về những nguy cơ bành trướng của Trung Quốc.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Thượng Đỉnh Diễn Đàn Hợp Tác Trung Quốc-Châu Phi 2018 ở Bắc Kinh, ngày 04/09/2018. Lintao Zhang/PoolReuters
Nhật báo Le Monde hôm nay có bài xã luận mang tiêu đề : "Trung Quốc phô bày tham vọng".
Le Monde ghi nhận, sau bốn thập kỷ mở cửa phát triển kinh tế làm đảo lộn khung cảnh thế giới, gần đây "trên trường quốc tế, Trung Quốc ngày càng thể hiện một bộ mặt đòi hỏi hống hách…". Thái độ đó khiến Hoa Kỳ khó chịu phải ra tay. Bằng chứng là các cuộc đối đầu giữa Washington và Bắc Kinh trên hồ sơ thương mại cũng như các vấn đề khác đang diễn ra.
Còn về phần Châu Âu, xã luận của Le Monde nhận định : "Ở thế trên đe dưới búa, bản thân Châu Âu cũng là mục tiêu của các tham vọng Trung Quốc". Tờ báo phân tích, nếu như đầu tư của Trung Quốc vào Châu Âu trong năm 2018 giảm, đó không phải là vì Bắc Kinh không quan tâm đến lục địa này mà là vì họ muốn ngăn chặn tình trạng chảy vốn ra nước ngoài, bên cạnh đó là còn do nỗ lực của EU nhằm bảo hộ các lĩnh vực kinh tế chiến lược. Cuối cùng thì các nước lớn của Liên Hiệp Châu Âu cũng đã lường được mối nguy hiểm. Ngay cả Đức là nước đến giờ vẫn giữ thái độ nước đôi với Trung Quốc thì hồi tháng Giêng vừa qua cũng một tổ chức giới chủ của nước này đã cho công bố một báo cáo nêu rõ các mục tiêu Trung Quốc nhắm tới ở Châu Âu.
Xã luận Le Monde nhấn mạnh, "Liên Hiệp phải bày tỏ một chính sách chung đối với Trung Quốc, gắn lợi ích công nghiệp với vấn đề an ninh". Trong khi đó để đối phó với Trung Quốc các nước thành viên trong Liên Hiệp Châu Âu lại hành động tản mát. Trung Quốc nắm bắt sự chia rẽ đó. Một thí dụ mới nhất : Ý vừa trở thành nước đầu tiên trong nhóm G7 đã sẵn sàng chấp nhận dự án "con đường tơ lụa mới" của Trung Quốc khiến Bruxelles rất bực bội.
Le Monde kết luận : Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cuối tháng 3 tới Châu Âu, đặc biệt ông sẽ qua Roma và Paris. Sẽ là đáng tiếc cho lợi ích của Châu Âu khi mà từ nay đến đó các nước thành viên của Liên Hiệp không thống nhất được với nhau để thể hiện một lập trường chung trước lãnh đạo Trung Quốc".
Pháp thức tỉnh trước ảnh hưởng Trung Quốc ở sân sau Châu Phi
Cũng liên quan đến mối lo về sự bành trướng tham vọng của Trung Quốc, Le Figaro có bài tổng thống Pháp "Macron đến Djibouti để ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc".
Le Figaro cho biết, hôm nay (11/03) tổng thống Pháp tới thăm Djibouti, chặng đầu tiên trong chuyến công du Ethiopia và Kenya. Đã 9 năm nay chưa một vị tổng thống Pháp nào tới Djibouti, một đối tác lịch sử của nước Pháp. Bởi thế có lẽ chuyến Djibouti của ông Macron trở thành khá cấp bách.
Dù là một quốc gia nhỏ bé, chỉ rộng 23.000 km2 và 900 nghìn dân, nhưng Djibouti có một vị trí chiến lược quan trọng vì nằm trên trục giữa Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương, có các tuyến đường hàng hải trọng yếu như kênh Suez, eo biển Malacca, hay Bab el-Mandeb.
Nhưng điều quan trọng hơn mà Le Figaro nêu ra đó là : "đà gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc tại Djibouti". Tờ báo cho biết Bắc Kinh đã đầu tư một "trại lính thế giới" với việc đặt tại Djibouti căn cứ quân sự đầu tiên của họ ở nước ngoài có khả năng đồn trú cho 10 nghìn quân và họ còn dự tính làm thêm căn cứ thứ 2 tại đó. Bắc Kinh đổ tiền đầu tư ồ ạt vào cơ sở hạ tầng, nhất là cảng biển tại quốc gia này. Thực tế đó đã khiến Paris không khỏi lo ngại về nhưng hậu quả gây mất ổn định tiềm tàng trong khu vực, Le Figaro nhận định.
Điều nguy hiểm hơn, đó là nguồn lực tài chính của Djibouti rất hạn chế trong khi mà 2/3 khoản nợ của đất nước này do Trung Quốc nắm. Bắc Kinh luôn lấy đó để mặc cả đòi giảm giá thuê căn cứ quân sự. Gần đây Thượng Viện Pháp thậm chí còn cảnh báo nguy cơ bùng nổ xung đột như kiểu ở kênh Suez hồi năm 1956 sau khi tổng thống Ai Cập Nasser quốc hữu hóa con kênh này.
Tháng trước bộ trưởng Bộ Quân Lực Pháp, Florence Parly, cùng tháp tùng tổng thống Macron tới Djibouti lần này, đã tuyên bố : "Chúng tôi quyết tâm ngăn chặn sự gia tăng ảnh hưởng (Trung Quốc)". Djibouti cũng là nơi có căn cự quân sự chính của Pháp tại Châu Phi. Djibouti cũng là nước duy nhất của Châu Phi có thỏa thuận quốc phòng với Pháp. Chuyên gia Pierre Razoux, Giám đốc Viện nghiên cứu thuộc Trường Quân sự Pháp (Irsem) được Le Figaro trích dẫn, khẳng định : "Điều trọng yếu với Pháp là phải giữ lại sự hiện diện quân sự tại Djibouti để bảo đảm an ninh eo biển Bab el-Mandeb".
Le Figaro nhận định : "Emmanuel Macron, cùng đi có nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, dường như quyết tâm không để Djibouti đối mặt tay đôi Trung Quốc".
Tương tự như với Djibouti, Ethiopia đang mong muốn đa dạng hóa các mối quan hệ để không bị lệ thuộc duy nhất vào người Trung Quốc. Tại Addis-Abeba, bộ trưởng Bộ Quân Lực Florence Parly sẽ ký thỏa thuận quốc phòng, tăng cường hợp tác để thành lập binh chủng hải quân cho Ethiopia, dù nước này không có biển, theo Le Figaro.
Algeria : Quân đội lại thành nhân tố quyết định
Chuyển qua với một thời sự nóng khác, vẫn trong khu vực Châu Phi. Nhật báo Libération dành sự quan tâm đặc biệt đến Algeria hàng tựa trên trang quốc tế : "Algeria : Quân đội trước sự lựa chọn lịch sử".
Tờ báo phác họa lại toàn cảnh cuộc khủng hoảng chính trị Algeria : Một tuần sau thông báo ra ứng cử nhiệm kỳ thứ 5, tổng thống Bouteflika hôm qua đã trở về nước từ Genève, nơi ông vừa có 2 tuần nằm viện. Ở trong nước, phong trào biểu tình phản kháng chuyển thành cuộc tổng đình công. Vào thời điểm này liệu quân đội có thể đóng vai trò trọng tài ? Đó là câu hỏi lớn đang đặt ra ở Algeria.
Bài báo trở lại không khí sôi sục của phong trào biểu tình chống nhiệm kỳ thứ 5 của tổng thống Abdelaziz Bouteflika trong những ngày cuối tuần qua và ghi nhận : Sau ba tuần huy động, phong trào tuy nhiên vẫn không thể tìm được lối thoát chính trị nào. Trước sự sôi sục của dân chúng, chính quyền vẫn tiếp tục im lặng. Người duy nhất lên tiếng là tướng Ahmed Gaida Salah, tổng tham mưu trưởng quân đội Algeria. Người dân Algeria đang rất quan tâm đến nhân vật này cùng với nhiều câu hỏi : Ahmed Gaida Salah có nắm giữu được giải pháp để ra khỏi khủng hoảng ? Nếu có, giải pháp đó có lợi cho ai ?
Theo ông Addi Lahouari, giáo sư thuộc Viện nghiên cứu chính trị Lyon, Pháp : "Quân đội (Algeria) đang đứng trước sự lựa chọn lịch sử. Lợi ích chiến lược của đất nước đòi hỏi họ đứng về phía nhân dân và tìm ra giải pháp. Quân đội phải đóng vai trò tạo điều kiện cho tiến trình chuyển tiếp dân chủ".
Theo Libération, trong lịch sử quân đội Algeria luôn là nguồn lực chính của quyền lực và người Algeria vẫn cho là quân đội lãnh đạo đất nước từ khi giành độc lập. Khi giới chính trị chia xé hay thể chế suy yếu, người Algeria nhìn nhận thấy chỉ có quân đội là thiết chế có kỷ luật và tổ chức và có đủ tin cậy để đứng ra phân giải.
Tuy nhiên cũng có nhà phân tích cho rằng quân đội, do Bouteflika dựng lên, được hưởng những bổng lộc, đặc quyền đặc lợi trong chia chác nguồn tài nguyên dầu mỏ. Những chỉ huy cao cấp trong quân đội đều ít nhiều "mắc nợ" ông Bouteflika, vì thế quân đội không có được tính chính đáng trong thể chế.
Trong khi đó xã luận nhật báo công giáo La Croix với tựa đề "Sự chín muồi Algeria" khẳng định "Hơn một nửa thế kỷ sau khi giành độc lập, đất nước Algeria đã có được sự chín muồi về chính trị cho phép đất nước này tìm kiếm một con đường dân chủ thực sự để phát triển. Với Abdelaziz Bouteflika, một nhà thương thuyết của "hòa hợp nhân dân" cách đây 20 năm, sẽ là một kết quả đáng nhớ khi ông mở cánh cửa cho khát vọng của thế hệ trẻ mới.
Brexit : Tuần lễ quyết định
Liên qua đến Châu Âu, báo kinh tế Les Echos chạy tựa lớn "Brexit : Toan tính cuối cùng của Luân Đôn để tránh hỗn loạn".
Les Echos ghi nhận : "Cơ may thương lượng cuối cùng với Bruxelles, bỏ phiếu ở Quốc hội Anh… Một tuần mới mở ra dự báo sẽ mang tính quyết định với hồ sơ Brexit mà cho đến giờ vần còn chứa đựng đầy bất ổn".
Như vậy là chỉ còn đúng 20 hôm đến cái ngày tiền định nước Anh thoát khỏi Liên Hiệp Châu Âu. Những ngày sắp tới sẽ quyết định cách thức ra đi của nước Anh sẽ ra sao. Nhật báo kinh tế Pháp nhận thấy, chưa bao giờ hồ sơ Brexit tồn đọng nhiều bất trắc như vậy với 3 kịch bản chia tay : "Không thỏa thuận, không có Brexit hoặc không có thủ tướng. Trong khi đó giới tài chính thì vẫn nín thở chờ đợi". Hai bên bờ biển Manche, các định chế quản lý ngân hàng đang nghiên cứu giảm sốc trong trường hợp "Brexit cứng", nhưng các ngân hàng vẫn trong thế kẹt. Một dấu hiệu hoài nghi rõ rệt, từ đầu năm đến giờ không một công ty nào niêm yết chứng khoán tại thị trường Luân Đôn.
Anh Vũ
Phòng thương mại Châu Âu nói rằng Châu Âu đã qua mỏi mệt trước những lời hứa mở cửa thị trường Trung Quốc cho các công ty Châu Âu.
Đại diện thương mại Trung Quốc và EU tại thượng đỉnh EU-Trung Quốc, tháng Sáu 2017 tại Brussels, Bỉ. AFP
Đây là tuyên bố mới nhất của Phòng Thương mại Châu Âu trong một báo cáo dày 400 trang của tổ chức này, liệt kê những rào cản thương mại mà Bắc Kinh dựng lên để ngăn cản hàng hóa Châu Âu.
Chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu, ông Mats Harborn nói với các nhà báo rằng Trung Quốc có những giới hạn áp đặt lên các công ty nước ngoài đầu tư vào Trung Quốc, trong khi các công ty của Trung Quốc thì không bị như vậy.
Ông nói tiếp là các công ty Châu Âu thường phải chia sẻ những kỹ thuật quan trọng của họ cho đối tác Trung Quốc. Ông đưa ra các số liệu nói rằng trong năm vừa qua đầu tư của Trung Quốc tại Châu Âu tăng lên đến 77%, trong khi đầu tư của Châu Âu vào Trung Quốc giảm một phần tư.
Đáp trả những chỉ trích này, phát ngôn nhân Bộ ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói rằng Trung Quốc lúc nào cũng ủng hộ việc mở cửa thị trường, và đã đạt được nhiều thành công từ khi bắt đầu cải cách kinh tế từ cuối những năm 1970 đến nay, vì thế ông không hiểu tại sao vẫn có những lời than phiền đó.
Trung Quốc đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới từ năm 2001, nhưng cho đến nay, ba đối tác quan trọng của Bắc Kinh là Châu Âu, Mỹ, và Nhật Bản đều chưa công nhận Trung Quốc là nước có nền kinh tế thị trường.
Châu Âu tự vệ trước sự bành trướng đầu tư Trung Quốc
Không phải đến bây giờ các nước Liên Hiệp Châu Âu mới ý thức được nguy cơ bành trướng kinh tế của Bắc Kinh. Nhưng bây giờ là lúc EU có hành động cụ thể để tự bảo vệ mình trước các vụ thôn tính tràn lan của các nhà đầu tư Trung Quốc trong đủ mọi lĩnh vực kinh tế. Đó là chủ đề chính của nhật báo kinh tế Les Echos hôm nay, với bài xã luận khẳng định : "Đối mặt với Bắc Kinh, Châu Âu tự vệ là đúng".
Thủ tướng Đức Angela Merkel và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại thượng đỉnh G20 Hambourg, Dức, ngày 07/07/2017. REUTERS/John MACDOUGALL,POOL
Les Echos nhận thấy việc Bắc Kinh bành trướng kinh tế sang sân Châu Âu không phải là mới. Người ta vẫn "luôn nghĩ tới nhưng chưa bao giờ nói đến. Chưa một lần nào Trung Quốc được nêu tên trong các công việc của các nước Châu Âu liên quan đến vấn đề tự bảo vệ chống lại các đầu tư nước ngoài bị coi là không được mong đợi". Giờ đây, các nước Châu Âu mới bắt đầu thực sự để mắt đến chuyện đầu tư của nền kinh tế thứ 2 thế giới.
Tờ báo kinh tế cho biết, từ tháng 02/2017, Pháp, Đức và Ý đã lên tiếng kêu gọi Ủy Ban Châu Âu bàn thảo về hồ sơ này. Tháng 06 vừa qua, ba nước đã gửi một văn kiện cụ thể đề nghị Liên Hiệp Châu Âu có biện pháp với chiến dịch thâu tóm dữ dội của các nhà đầu tư nước ngoài. Tài liệu trên đề cập đến việc Châu Âu phải đặt ra các lằn ranh đỏ để ngăn chặn các thương vụ thâu tóm từ nước ngoài, không chỉ đối với các trường hợp liên quan đến an ninh quốc gia. Đó có thể là các thương vụ mà bên mua được hỗ trợ của Nhà nước hay các vụ thâu tóm nằm trong chỉ thị của chính phủ.
Les Echos nhận thấy, rõ ràng nội dung văn kiện trên nhằm vào Trung Quốc là chính. Bởi vì chương trình Made in China 2025 của Bắc Kinh đang được cụ thể hóa bằng làn sóng các tập đoàn lớn Trung Quốc thâu tóm đầu tư vào các ngành công nghệ cao cấp của Châu Âu.
Ở chiều ngược lại, Trung Quốc tạo ra vô số các trở ngại đối với các nhà đầu tư nước ngoài, như bắt buộc họ phải thành lập công ty liên doanh, phải chuyển giao công nghệ, cấm đầu tư vào một số lĩnh vực … Đó rõ ràng là không có đi có lại một cách công bằng. Vì thế trong tài liệu gửi lên Ủy Ban Châu Âu, Đức, Pháp, Ý cũng đề nghị biện pháp ngăn chặn các vụ mua bán đối với các nhà đầu tư ở những nước không mở cửa tương xứng cho Châu Âu.
Les Echos bình luận, ba nước chủ chốt của Châu Âu đã rất đúng khi có ý định dập tắt cơn thèm khát công nghệ Châu Âu của Trung Quốc. Cho dù các văn kiện kiến nghị của họ không nhắc đến Trung Quốc, nhưng ngôn từ rất kiên quyết đủ để hiểu việc gia tăng kiểm soát bảo hộ nhằm vào quốc gia nào.
Hai góc độ tấn công trong tài liệu đều rất đúng, không ảnh hưởng đến các quy định kinh tế thị trường, mà chỉ để bảo đảm các vụ mua bán không phải do chủ trương chỉ đạo của chính phủ và được hỗ trợ tài chính từ chính phủ.
Les Echos nhận thấy là sự chồng chéo quyền lực chính trị trên các hoạt động kinh tế ở Trung Quốc rất lớn. Sự nghi ngại của các nước là hoàn toàn chính đáng. Hơn nữa, Châu Âu có quyền trông đợi nhiều hơn vào quan hệ làm ăn "có đi, có lại".
Bài báo dẫn lại một sự kiện liên quan đến nước Đức. Năm 2016, vụ tập đoàn về thiết bị điện gia dụng Trung Quốc Midea mua lại Kuka, hãng chế tạo robot công nghiệp của Đức đã gây rúng động trong giới công nghiệp Đức. Thủ tướng Angela Merkel đã phải sử dụng những quyết định pháp lý thích hợp để ngăn chặn thương vụ thâu tóm này.
Theo Les Echos, năm ngoái các công ty Trung Quốc đã đầu tư hơn 35 tỷ euro vào Châu Âu, tăng 76% trong một năm. Vẫn còn một số nước Châu Âu như Hà Lan, Bồ Đào Nha hay Phần Lan có nhu cầu và họ vô tư đón nhận đầu tư của Trung Quốc. Nhưng nhiều nước thành viên khác đều thấy EU cần trang bị các phương tiện để không còn là con cừu giữa đàn sói trong quá trình toàn cầu hóa.
Cửa ải giấy tờ của người nước ngoài ở Pháp
Chuyển qua nhật báo Libération, trên trang mục nước Pháp, qua bài một phóng sự dài, tờ báo quan tâm đến nỗi khổ của những người nước ngoài định cư tại Pháp mỗi khi phải đi làm giấy tờ
Họ là những người có giấy tờ định cư hợp lệ từ nhiều năm qua. Nhưng giờ đây, mỗi khi phải đi gia hạn thẻ cư trú, họ phải thức cả đêm ở ngoài trời để xếp hàng, chờ đợi. Phóng viên báo Libération đã đến sở cảnh sát Nanterre, ngay gần Paris, để gặp gỡ với những người mà tờ báo gọi là những "người bị hành chính Pháp xử tệ".
Tờ báo ghi nhận, "một ngày trong tháng 8 này, trước hàng rào sở cảnh sát Nanterre, trên dọc vỉa hè, gần 200 con người nằm dài trên các tấm bìa, cuốn tạm một tấm chăn từ 3 giờ sáng. Họ đang chờ xếp hàng để làm lại giấy tờ định cư".
Đến 9 giờ 30, sở cảnh sát làm việc, số người xếp hàng lên tới gần 1.000 người. Không ít người thấp thỏm không biết có đến lượt khi hết giờ làm việc vào buổi chiều hay không.
Libération kể lại trường hợp của một thanh niên Trung Quốc. Anh Lưu, 30 tuổi, là kỹ sư có hợp đồng làm việc dài hạn. Để có giấy tờ hợp lệ làm việc, cứ 3 tháng một lần, anh phải trở lại nơi đây để gia hạn giấy tờ. Mỗi lần như vậy, anh lại phải nghỉ cả cả một ngày làm việc. Hôm trước, anh phải đợi đến 5 tiếng, gần đến lượt thì hết giờ làm việc của sở và đành phải "về không". Trường hợp như anh Lưu không phải là hiếm, mỗi ngày có cả trăm người bỏ cả ngày làm việc chỉ để xếp hàng, cuối cùng chẳng được việc gì.
Tác giả bài viết còn trao đổi tại chỗ với một người khác. Đó là ông Mohan, 76 tuổi, người Algeria, định cư ở Pháp từ năm 1962, nay đã về hưu. Ông cho biết đã phải ở trong tình trạng không giấy tờ suốt nửa năm qua vì sở cảnh sát không gia hạn thẻ cư trú 10 năm cho ông. Không có giấy tờ thì ông không đi lại được, nhất là khi cần về quê nhà thăm thân…
Thực trạng quá tải này được sở cảnh sát Nanterre cho biết đã trở nên trầm trọng từ tháng 06/2017 và không chỉ có ở Nanterre mà còn ở khắp các sở cảnh sát trong khu vực Paris và vùng phụ cận. Thậm chí, giờ đây bắt đầu xuất hiện dịch vụ bán chỗ xếp hàng. Một chỗ có giá từ 150 đến 300 euros.
Tai nạn đụng tàu khiến hải quân Mỹ lúng túng
Tiếp tục với Libération, tờ báo trở lại vụ khu trục hạm mang tên lửa của hải quân Mỹ USS. S.McCain va chạm với một tàu chở hàng tại vùng biển Malaca gần Singapore sáng thứ Hai (21/08). Vụ tai nạn làm chiến hạm hiện đại Mỹ thủng một lỗ lớn trên thân và 10 thủy thủ của tàu vẫn còn mất tích.
Tờ báo nhận định vụ đụng tàu mới này đang khiến hải quân Mỹ trở nên lúng túng. Đây là vụ đụng với tàu hàng thứ 2 trong vòng chưa đầy hai tháng của Hải Quân Mỹ trong khu vực Châu Á. Sự việc khiến đô đốc Hải Quân Mỹ John Richarson phải ra lệnh "dừng hoạt động" của các tầu chiến Mỹ. Theo tờ báo, khó có khả năng hải quân hùng hậu nhất thế giới ngừng các hoạt động được. Nhưng tuyên bố trên cho thấy hải quân Mỹ đã ý thức được mức độ nghiêm trọng của sự việc. Mặt khác, nó cho thấy sự lúng túng của các lãnh đạo lực lượng này.
Đúng là eo biển Malacca nằm giữa Singapore, Indonesia và Malaysia là tuyến hàng hải đông tàu bè qua lại thứ hai trên thế giới. Nhưng điều đó cũng không lý giải được làm sao mà một chiến hạm Mỹ không thể tránh được tai nạn. Trên CNN, hôm qua, nhà phân tích quân sự Mỹ Rick Franconna thắc mắc : "Làm sao một khu trục hạm hiện đại của Hải Quân được trang bị biết bao nhiêu là hệ thống radar, thiết bị liên lạc và một đài kiểm soát hoạt động thường trực, lại có thể không phát hiện và tránh được con tầu hàng 30.000 tấn có tốc độ chỉ 10 hải lý ?".
Theo các chuyên gia, đơn giản là những vụ tai nạn như vậy xảy ra do sai sót của con người và tình trạng làm việc quá tải của thủy thủ đoàn. Những sự cố trên biển này xảy ra trong bối cảnh Hải Quân Mỹ đang muốn đẩy mạnh hoạt động giám sát an ninh hàng hải trong khu vực và căng thẳng với Bắc Triều Tiên, nhưng năng lực và sức mạnh của Hải Quân Mỹ đang có vấn đề.
Neymar bắt đầu gây sốt báo chí
Phần cuối mục điểm báo xin được dành cho tin thể thao. Báo chí Pháp đã thực sự bị Neymar, danh thủ bóng đá người Brazil, mê hoặc sau trận đấu thứ 2 của anh trong giải vô địch quốc gia Pháp gặp Toulouse, dưới màu áo của câu lạc bộ Paris Saint Germain. Trong trận này, Neymar ghi 2 bàn thắng và đã cống hiến cho khán giả Pháp màn trình diễn kỹ thuật tuyệt vời.
Le Figaro thốt lên rằng : "Paris phát hiện ra niềm vui sướng của bóng đá". Tờ thể thao L’Equipe thì chạy tựa : "Neymar, người quyến rũ". Còn theo Libération, ngôi sao mới về PSG đã chơi một "bản hùng ca của bóng đá". Báo chí không ngớt lời ca ngợi, còn chuyên gia tiếp thị thể thao thấy ở Neymar một tiềm năng khác. Danh thủ này sẽ đem lại hiệu quả kinh doanh rất lớn cho câu lạc bộ thành Paris, nhất là trên thị trường Châu Á, trong thời gian tới.
Anh Vũ
Merkel ‘đối đầu’ Trump vì vấn đề khí hậu (BBC, 29/06/2017)
Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố hội nghị G20 sẽ ưu tiên bàn về thỏa thuận khí hậu Paris, tạo khả năng mâu thuẫn
Angela Merkel nói mạnh mẽ với quốc hội Đức
Hội nghị các nền kinh tế thế giới lớn nhất diễn ra tuần sau.
Là chủ nhà, bà Merkel có quyền đề ra ưu tiên thảo luận cho cuộc họp thường niên, lần này diễn ra ở Hamburg.
Phát biểu với quốc hội hôm thứ Năm, bà Merkel mạnh mẽ nói về ông Trump.
"Các khác biệt là rõ ràng và sẽ dối trá nếu cố che giấu".
"EU hoàn toàn tuân thủ thỏa thuận ở Paris và sẽ tiến hành nó nhanh chóng, quyết tâm".
Dường như nhắm vào Donald Trump, bà Merkel nói :
"Những ai nghĩ rằng các vấn đề của thế giới có thể giải quyết nhờ cô lập hay bảo hộ, đã sai thậm tệ".
Ông Trump đã rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận Paris hôm 1/6, nói rằng nó chỉ làm nghèo nước Mỹ.
Tổng thống bị nhiều phía lên án sau khi ông tuyên bố Hoa Kỳ rút khỏi Thỏa thuận khí hậu Paris.
Hoa Kỳ trở thành một trong ba nước nằm ngoài thỏa thuận này.
Trong chiến dịch vận động tranh cử, ông Trump đã nói rằng biến đổi khí hậu là một trò lừa bịp, và kể từ khi tuyên bố hôm 1/6, ông tránh né những câu hỏi về chủ đề này.
***********************
Trung Quốc bác bỏ cáo buộc là nguồn chính cung cấp hàng giả ở Châu Âu (RFI, 29/06/2017)
Bắc Kinh hôm nay 29/06/2017 bác bỏ báo cáo của Cảnh Sát Châu Âu Europol và Cơ Quan Sở Hữu Trí Tuệ Châu Âu theo đó Trung Quốc là nguồn chính cung cấp hàng giả tại Liên Châu Âu, gọi báo cáo trên là "vô trách nhiệm" và Hiệp cam kết tiếp tục đối phó với nạn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Hàng giả của Trung Quốc do hải quan Thụy Sĩ tịch thu được trưng bày trong một cuộc họp báo, năm 2012. FABRICE COFFRINI / AFP
Theo Reuters, Europol cho biết Trung Quốc vẫn là nước xuất khẩu chính hàng giả sang Liên Hiệp Châu Âu. Hàng giả được sản xuất tại Trung Quốc và trung chuyển qua Hồng Kông để tới Châu Âu. Báo cáo trích dẫn số liệu thống kê từ Phòng Thương Mại Hoa Kỳ ước tính rằng 72% hàng giả lưu thông tại ba trường lớn nhất thế giới là Liên Hiệp Châu Âu, Nhật Bản và Hoa Kỳ năm 2016 có xuất xứ từ Trung Quốc. Hàng giả chiếm 12,5% tổng xuất khẩu và hơn 1,5 % tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc vào năm 2016.
Tại Bắc Kinh, phát biểu với các phóng viên, phát ngôn viên bộ Thương Mại Trung Quốc gọi các cáo buộc của Cảnh Sát Châu Âu là "vô trách nhiệm" và cho rằng tính xác thực và khách quan của các số liệu thống kê trong báo cáo trên cần được nghiên cứu thêm.
Phát ngôn viên bộ Thương Mại Trung Quốc còn cho biết Trung Quốc sẽ tiếp tục "trấn áp mạnh mẽ" mọi hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là trong xuất khẩu các sản phẩm trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ và vật tư trong đầu tư cơ sở hạ tầng trên quy mô lớn.
Thùy Dương
