Thông Luận

Ông Tập Cận Bình không tin nghiệp báo hay số mệnh. Nếu tin thì ông đã không ra lệnh giết người một cách lạnh lùng như câu chuyện mới được hai tác giả Peter Mattis và Matthew Brazil kể trong cuốn sách về "Gián Điệp Trung Quốc" (Chinese Communist Espionage).

Trong năm con heo, không gì làm cho Tập Cận Bình sợ bằng mối lo thịt heo tăng giá !

Năm 2011, Trung Quốc bắt được một công chức bán tin mật cho tình báo Mỹ, CIA. Anh ta bị xử tử. Nhưng chưa đủ, Tập Cận Bình ra lệnh cho các công chức làm cùng một bộ với anh ta phải ngồi coi ti vi chứng kiến cảnh hành quyết đang diễn ra. Và bà vợ anh, đang có thai, cũng bị giết. Ác không kém gì Kim Jong-un, đã giết những thủ hạ bị nghi phản bội bằng "khuyển quyết", xua chó cắn đến chết.

Những người như vậy chắc không tin có số mệnh và nghiệp báo, nhân quả.

Năm nay vận số của Tập Cận Bình rất xấu. Người Trung Hoa tin rằng năm con heo là một năm phồn thịnh, an nhàn. Nhưng từ đầu năm đến nay Trung Quốc gặp không biết bao nhiêu là chuyện xui xẻo. Chiến tranh thương mại với Mỹ. Dân Hồng Kông nổi dậy. Mức tăng trưởng của Tổng sản lượng nội địa giảm trong khi lạm phát lên cao.

Nhưng trong năm con heo, không gì làm cho Tập Cận Bình sợ bằng mối lo thịt heo tăng giá !

Trên mặt kinh tế, tổng sản lượng nước Tàu chỉ tăng 6% trong quý thứ ba năm 2019, con số thấp nhất kẻ từ năm 1992 khi người ta bắt đầu ghi chép. Ba tháng cuối năm GDP có thể chỉ tăng dưới 6%. Những số thống kê này cũng không đáng tin. Giáo sư Hướng Tùng Tộ (Xiang Song zuo, 向松祚), Đại học Nhân Dân ở Bắc Kinh, đã đặt câu hỏi : Làm sao GDP tăng được 6% trong khi số thuế thu đã giảm 3% và tiền lời các xí nghiệp giảm 1,7% !

Tháng Mười vừa qua, chỉ số giá hàng tiêu thụ (CPI) tăng 3,8%, cao nhất kể từ đầu năm 2012. Thủ phạm chính là giá thịt heo ! Tháng Chín, giá đã tăng 70% trong 12 tháng. Tháng Mười, thịt heo tăng giá hơn 100% so với năm ngoái ! Heo tăng giá khiến thịt bò, cừu, gà cũng tăng theo.

Khi giá sinh hoạt tăng, một hậu quả là mãi lực của người tiêu thụ đi xuống. Người ta bớt mua sắm, đúng vào lúc ông Tập Cận Bình đang hô hào "tái cấu trúc" nền kinh tế. Kế hoạch của đảng là chuyển từ xuất cảng sang tiêu thụ trong nước. Bây giờ dân tiêu thụ phải giảm chi ! Tất cả chỉ vì vận ông Tập rất xấu trong Năm Con Heo !

Dân Tàu thích thịt heo. Năm ngoái họ đã làm thịt 694 triệu con, 1,4 tỷ người ăn 56 triệu tấn thịt lợn, bằng một nửa số thịt lợn cả thế giới đã ăn !

Thời Mao Trạch Đông, dân thành thị được cung cấp theo tiêu chuẩn tối đa nửa ký thịt heo một tháng. Một dấu hiệu khiến Tập Cận Bình lo lắng là gần đây ở Nam Ninh, thủ phủ tỉnh Quảng Tây, chính quyền đã tái lập chế độ tem phiếu, hạn chế mỗi người được mua tối đa một ký thịt mỗi ngày theo giá chính thức ! Mua hơn, trả giá chợ đen !

Thịt heo lên giá vì bệnh "sốt Phi Châu" (African swine fever). Cho đến nay, một phần ba số heo nuôi trong nước Tàu đã chết vì bệnh. Đến cuối năm, trước Tết, cứ đà này đàn heo sẽ chết một nửa.

Người dân kết tội chính quyền cộng sản sai lầm. Khi bắt đầu cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ, Tập Cận Bình đánh thuế nhập cảng trên thịt heo Mỹ. Không những thế, đánh cả vào thịt heo Canada vì vụ bắt giam bà Mạnh Vãn Chu, công ty Huawei.

Số thịt heo nhập cảng thực ra không đáng kể. Nước Tàu chỉ mua ở ngoài số thịt bằng 3% số nuôi trong nước, chỉ có 1% mua từ Mỹ dù Mỹ là nước đứng đầu xuất cảng thịt heo.

Nhưng chính quyền Trung Quốc lại bù lại số heo không mua từ Mỹ và Canada bằng cách cho nhập cảng heo mua của Nga.

Bệnh sốt Phi Châu được khám phá lần đầu tiên vào tháng Tám năm ngoái ở Trung Quốc là tại một trại nuôi heo gần biên giới Nga. Bệnh lan ra khắp 31 tỉnh trong lục địa, đã giết 200 triệu con heo.

Nga với Trung Quốc mới khánh thành đường ống dẫn khí đốt dài 2.800 cây số từ Siberia qua nước Tàu. Nhập cảng hơi đốt thì vô hại, nhưng mua heo bệnh là chuyện khác ! Người Trung Hoa biết Nga là nước mà heo bị bệnh "sốt Phi Châu" nặng nhất thế giới.

Đúng là cái số đen của Tập Cận Bình. Tập Cận Bình sanh năm Quý Tỵ, 1953. Nhờ các thầy tử vi coi giúp tại sao trong Năm Con Heo ông ta lại xui xẻo như vậy !

Để đối phó với tai nạn thịt heo tăng giá, Nhà nước cộng sản Trung Quốc đã phải cử một phó thủ tướng, Hồ Xuân Hoa (Hu Chun Hua, 胡春華) đặc biệt phụ trách làm sao tăng số heo nuôi trong nước. Một biện pháp là bỏ qua những luật lệ bảo vệ môi trường để các nhà nuôi heo nhỏ đang bị cấm được hoạt động trở lại. Phải mất cả năm nuôi heo đủ lớn để làm thịt.

Nhưng khi môi trường không được bảo vệ thì không biết hậu quả sẽ ra sao ? Có thứ bệnh nào mới xuất hiện, không phải bệnh heo mà là bệnh cho con người, hay không ? Ông Hồ Xuân Hoa nắm tỉnh Quảng Đông. Ngay trong tỉnh này, một lò heo tại thành phố Phật Sơn mới bị đưa lên đài ti vi sau khi các nhà báo đánh lừa họ, đem heo chết đến bán và họ ngang nhiên mua để "làm thịt !" Nhà nuôi heo Hiệp Nhất quận Nam Hải này đã từng được Bộ Nông nghiệp của ông Hồ Xuân Hoa ban khen là "Xí nghiệp nuôi heo gương mẫu".

Các nhà báo đã quay phim cảnh gạ bán mỗi con heo chết 300 đồng nguyên (43 USD), rồi chứng kiến cảnh con heo được cạo lông, mổ bụng, đóng dấu "đã được thanh tra" rồi xẻ thịt đem ra chợ bán. Ra chợ, nhà báo giả dạng đến hỏi mua, anh bán thịt còn nói : Heo mới này ! Sờ coi, còn nóng hổi !

Với bao nhiêu luật lệ mà còn thấy cảnh đó, không biết khi nới lỏng luật lệ thì họ còn làm gì nữa ! Khi ông hoàng đế đang gặp vận xui thì không đoán trước được !

Ông Tập Cận Bình từng kể chuyện trước đây hơn 40 năm, ông đi học ở tỉnh Thiểm Tây, ba tháng trời không được miếng thịt nào. Một bữa ông và mấy bạn cùng phòng vớ được một miếng thịt heo đông lạnh. Sướng quá, họ ăn ngay, khỏi cần nấu nướng ! Có lẽ cái số ông dính líu đến thịt heo từ đó !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : Người Việt, 03/12/2019

Quan chức Trung Quốc : Tập Cận Bình không thể bám mãi quyền lực (RFI, 27/11/2019)

Dù đã bỏ điều khoản trong Hiến Pháp Trung Quốc quy định chủ tịch nước không được nắm quyền quá hai nhiệm kỳ, ông Tập Cận Bình sẽ không thể bám quyền bao lâu tùy thích. Một cán bộ cao cấp của Trường Đảng Trung ương đưa ra nhận định này trong một buổi hội thảo do Hiệp hội Nhà báo toàn Trung Quốc tổ chức vào đầu tháng 11/2019.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu nhân Diễn đàn kinh tế tại Bắc Kinh ngày 22/11/2019. Reuters/Jason Lee/Pool

Theo trang Asia Times ngày 26/11/2019, ông Tạ Xuân Đào (Xie Chuntao), phó chủ tịch Trường Đảng Trung ương Trung Quốc, khẳng định trước báo giới rằng việc xóa điều khoản giới hạn nhiệm kỳ chủ tịch trong hai khóa không đồng nghĩa với việc bảo đảm rằng chủ tịch sẽ nắm quyền trọn đời.

Lấy ví dụ hai nước Đức và Nhật Bản, nơi thủ tướng Angela Merkel và Shinzo Abe đứng đầu nội các từ nhiều năm nay, ông Tạ Xuân Đào cho rằng chính "việc đánh giá những khác biệt về tình hình, cũng như những nhu cầu của đất nước" giúp một quốc gia quyết định "một nhà lãnh đạo có thể nắm quyền bao lâu". Ông Tạ Xuân Đào khẳng định đảng Cộng Sản Trung Quốc từ lâu đã áp dụng một cơ chế kế nhiệm trước cả khi Hiến Pháp được sửa đổi, nhằm bảo đảm một cuộc chuyển giao quyền lực êm thắm, không xảy ra sự cố.

Tại các nước Cộng Sản, chủ tịch nước là chức vụ mang tính hình thức, còn thực quyền là nằm trong tay tổng bí thư đảng và chủ tịch Quân ủy Trung ương. Ông Tập Cận Bình hiện đang nắm cả ba chức vụ này. Riêng chức tổng bí thư đảng Cộng Sản không có quy định thành văn về số nhiệm kỳ. Tuy nhiên, theo Asia Times, kể từ khi nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa được thành lập năm 1949, chỉ có hai ông Giang Trạch Dân (Jiang Zemin) và Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao) là tuân thủ luật bất thành văn chỉ làm tổng bí thư đảng tối đa là 10 năm.

Thu Hằng

*****************

Học giả Đức tố cáo Trung Quốc "diệt chủng văn hóa" người Duy Ngô Nhĩ (RFI, 27/11/2019)

Tống giam hàng loạt không hề qua xét xử, trừng phạt tùy tiện, giám sát 24/24 : các tài liệu mật của Trung Quốc vừa được tổ hợp các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) gồm 17 cơ quan báo chí trên thế giới công bố hôm 24/11/2019 đã vạch trần tình trạng ngược đãi tù nhân trong hệ thống trại cải tạo ở Tân Cương mà Bắc Kinh vẫn chối cãi, gọi là trường dạy nghề.

Người Duy Ngô Nhĩ tại Urumqi, Tân Cương. Ảnh tư liệu 1/05/2014. Reuters/Petar Kujundzic

Nhà xã hội học Adrian Zenz, người đầu tiên phát hiện quy mô của các trại cải tạo người Duy Ngô Nhĩ, khi trả lời phỏng vấn RFI hôm nay, 27/11/2019, đã nhấn mạnh Trung Quốc đã dối trá trong một thời gian dài nhằm che giấu sự thật. Ông nói :

"Các tài liệu khẳng định rất rõ và rất chi tiết. Không thể nào nghi ngờ được nữa : Bắc Kinh rõ ràng đã dối trá ! Theo ước tính mới nhất của tôi, có khoảng 1.200 trại cải tạo và từ 100 đến 200 nhà tù. Ít nhất 900.000 người đang bị giam giữ trong các trại này kể từ mùa xuân năm 2017, thậm chí tổng số tù nhân có thể lên đến 1.800.000 người.

Những người này bị giam giữ chỉ vì họ thuộc sắc tộc thiểu số. Trước hết là người Duy Ngô Nhĩ, nhưng ngày càng có thêm những thiểu số đạo Hồi khác như người Kazakhstan hay Kyrgyzstan. Tôi cho rằng đây là diệt chủng văn hóa.

Sở dĩ nói văn hóa, đó là vì người tù không nhất thiết bị sát hại, không phải diệt chủng kiểu như người Do Thái trước đây. Nhưng chúng ta có thể coi đây là diệt chủng, vì việc các nạn nhân bị cưỡng bức vào trại nhằm mục đích tiêu diệt bản sắc và cội rễ văn hóa của người Duy Ngô Nhĩ và người Kazakhstan.

Lần cuối cùng nhân loại chứng kiến việc bắt người vào trại tập trung hàng loạt và có hệ thống theo nhóm chủng tộc và tôn giáo, đó là dưới thời Đức quốc xã".

Chuyên gia Adrian Zenz sau khi kiểm tra tính xác thực của các công văn mật bị rò rỉ, cho biết thêm về cuộc sống trong trại cải tạo :

"Các chỉ thị mật này là bằng chứng cụ thể nhất cho đến nay về các quy định khắc nghiệt về an ninh được áp đặt ở các trại cải tạo, như trong trại lính. Trại viên phải dậy thật sớm, không có được chút riêng tư nào. Việc tắm rửa, vệ sinh bị hạn chế và thậm chí còn bị giám sát bởi các quản giáo hoặc camera. Sau đó họ phải ngồi nhiều tiếng đồng hồ trên những chiếc ghế rất cứng để học tiếng Hoa, hay thú nhận những sai lầm và tự kiểm.

Rất nhiều nhân chứng khẳng định họ bị cấm hành đạo. Người ta nói với họ, chính đảng Cộng Sản mới nuôi dưỡng họ, và "người hướng dẫn tinh thần là chủ tịch Tập Cận Bình chứ không phải Thượng Đế". Những ai bị coi là ngoan đạo nhất bị buộc phải ăn thịt heo và uống rượu, vốn bị cấm đối với người Hồi giáo. Nếu không tuân lệnh, họ sẽ bị trừng phạt nặng nề".

Thụy My

Việc Tập Cận Bình vừa công khai đưa Trung Cộng trở lại thời Mao, tức một người trị muôn người, cho thấy tham vọng làm vua của y mà báo chí quốc tế phân tích sau đại hội đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 đã thành sự thật.

Con đường đi của Tập về tham vọng không khác gì mục đích của Hitler đối với châu Âu. Giống Hitler, họ Tập thích phô trương.

Đại hội đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 thu hút 3068 phóng viên báo chí, trong số đó có 60% là báo chí quốc tế. Những vấn đề được thảo luận không chỉ các thành tựu trong quá khứ mà các nhà phân tích gọi là “sự trổi dậy của Trung Quốc phiên bản 1”, mà còn các chiến lược phát triển trong tương lai được gọi là “sự trỗi dậy của Trung Quốc phiên bản 2”, hay thời đại Tập Cận Bình. Khác với “phiên bản 1” tập trung vào phát triển kinh tế, phiên bản 2 sẽ mở rộng đến vai trò của Trung Cộng trong hệ thống thế giới đang tồn tại.

Nói vậy chứng tỏ khái niệm “Bẫy Thucydides” đã in sâu vào suy nghĩ của họ Tập từ lâu.

Giống Hitler trong giai đoạn đầu của thập niên 1930, họ Tập ca ngợi hòa bình và hữu nghị dù tại lục địa bộ máy tuyên truyền đang ngày đêm đun sôi lò lửa dân tộc cực đoan Đại Hán.

Hitler phát biểu trước Quốc Hội Đức Quốc Xã năm 1932: “Đức Quốc, và đặc biệt là chính phủ Đức hiện nay không có mong muốn nào khác hơn là được sống trong điều kiện hòa bình và thân hữu với các nước láng giềng… Tôi muốn nhân dân Đức học hỏi để thấy những thực tế lịch sử của các quốc gia khác, trong đó một người hoang tưởng có thể muốn chúng rơi vào quên lãng, nhưng không thể bị lãng quên”.

Tập Cận Bình phát biểu cùng một giọng điệu tại Liên Hiệp Quốc tháng 9, 2015: “Chúng ta nên xây dựng một tinh thần hợp tác qua đó các quốc gia đối xử nhau công bằng, cam kết để tham khảo lẫn nhau và bày tỏ sự hiểu biết hỗ tương.

Nguyên tắc bình đẳng chủ quyền củng cố Hiến Chương Liên Hiệp Quốc. Tương lai của thế giới tùy thuộc vào sự đóng góp của mọi quốc gia. Tất cả quốc gia đều bình đẳng. Những nước lớn, mạnh, giàu không nên hiếp đáp các nước nhỏ, nghèo và yếu”.

Nhưng khác Hitler, họ Tập đi sau, khôn ngoan hơn, học kinh nghiệm thất bại của Đức Quốc Xã, có thời gian và vốn liếng để chuẩn bị các phương án chinh phục ngắn hạn cũng như lâu dài.

Trong diễn văn đọc tại Seattle tối 22 tháng 9, 2015, Tập Cận Bình phát biểu: ”Không có cái gì gọi là ‘Bẫy Thucydides’ trong thế giới cả. Nhưng nếu các cường quốc tiếp tục phạm phải các sai lầm chiến lược, họ tạo ra bẫy cho chính họ”.

Nói vậy chứng tỏ khái niệm “Bẫy Thucydides” đã in sâu vào suy nghĩ của họ Tập từ lâu.

“Bẫy Thucydides” là gì mà đã làm Tập Cận Bình quan tâm nhiều như vậy?

“Bẫy Thucydides” phát xuất từ câu nói của sử gia Thucydides (460 BC-400 BC) rút ra sau khi nghiên cứu và hoàn thành bộ sử Lịch sử Chiến tranh Peloponnesian (History of The Peloponnesian).

Nguyên văn câu nói của Thucydides: “Sự trổi dậy của Athens và nỗi lo lắng được lan truyền mạnh ở Sparta sẽ làm cho chiến tranh không thể nào tránh khỏi” (It was the rise of Athens and the fear that this inspired in Sparta that made war inevitable.)

Chiến tranh Peloponnesian mà sử gia Thucydides nhắc đến xảy ra giữa hai liên minh thành phố trong thời Cổ Hy Lạp, một bên là Delian do Athens lãnh đạo và Peloponnesian do Sparta lãnh đạo và kéo dài 27 năm với phần thắng cuối cùng thuộc về Sparta.

Đề án “Thucydides’s Trap” tại Harvard Kennedy School tổng kết 16 xung đột xảy ra trong lịch sử thế giới. Trong số đó chỉ có 3 xung đột là tránh được chiến tranh và 13 xung đột khác đã dẫn tới chiến tranh.

Nói một cách dễ hiểu lãnh đạo của các quốc gia trong 13 cuộc chiến đó đã rơi vào “bẫy Thucydides”. Thế chiến thứ nhất và thế chiến thứ hai là hai trường hợp rơi vào bẫy trầm trọng nhất.

Áp dụng vào quan hệ cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Cộng, câu nói của Thucydides có thể viết lại cho thích hợp: “Sự trổi dậy của Trung Cộng và nỗi lo lắng được lan truyền mạnh tại Mỹ sẽ làm chiến tranh Mỹ-Trung không thể nào tránh khỏi.”

Hai mệnh đề mang tính điều kiện “sự trổi dậy của Trung Cộng” và “sự lo lắng đang lan truyền mạnh tại Mỹ” đều là thực tế xảy ra trong suốt ba chục năm qua từ khi các chính sách đổi mới kinh tế của Đặng Tiểu Bình đầu thập niên 1980.

Để làm giảm “sự lo lắng đang lan truyền mạnh tại Mỹ”, họ Tập dùng miếng mồi kinh tế để lấy lòng và trấn an nỗi lo của giới tư bản Mỹ.

Đảng cộng sản Trung Quốc có thừa tiền đang đầu tư tại các ngân hàng lớn trên thế giới. Tính theo tổng sản lượng nội địa Trung Cộng, nền kinh tế Trung Cộng năm 2016, theo ước tính từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) , được xếp vào hạng thứ hai, sau Mỹ, với trên 11 trillion dollars. Những phương tiện xa xỉ này Hitler không có trước thế chiến thứ hai.

Ngoài Mỹ, họ Tập cũng dùng vũ khí kinh tế để mua chuộc, đe dọa các quốc gia đối phương hay có khả năng trở thành đối phương tại Á Châu.

Họ Tập biết phần lớn các quốc gia đang có chung biên giới và quan hệ kinh tế với Trung Cộng, ngoại trừ Lào, cộng sản Việt Nam và Bắc Hàn, đều là các nước dân chủ và tồn tại trên các nguyên tắc dân chủ.

Khái niệm “trung lập” hay “bang giao bình đẳng”, hay “hợp tác cùng có lợi” không tồn tại một khi chiến tranh khu vực hay thế giới xảy ra, nhất là các quốc gia trong vùng độn (buffer states) hay nằm trên trục chiến tranh như Việt Nam.

Theo tinh thần của diễn văn đọc trước đại hội đảng cộng sản Trung Quốc, mục đích tối hậu của Tập Cận Bình là thống trị Á Châu và ảnh hưởng thế giới.

Trung Cộng vào dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập nhà nước cộng sản, sẽ là quốc gia quan trọng nhất trên thế giới. Danh từ “cường quốc” được lập lại nhiều lần trong diễn văn của họ Tập.

Tuy nhiên, họ Tập muốn đạt đến mục đích bành trướng đó mà không phải đương đầu trong các xung đột quân sự với Mỹ và các quốc gia đồng minh Nhật, Hàn hay có khả năng trở thành đồng minh như Úc, Ấn, khối ASEAN và cả Cộng đồng Châu Âu có quyền lợi tại Á Châu. Cho đến nay, tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông vẫn là điểm nóng nhất trong quan hệ giữa các nước trong vùng.

Nhiều nhà phân tích đồng ý, nếu biết Tập sợ vướng “Bẫy Thucydides” thì thay vì mềm dẻo, hòa hoãn với Tập Cận Bình như Neville Chamberlain đã làm đối với Adolf Hilter, lãnh đạo các quốc gia có quyền lợi bị va chạm phải tỏ ra cứng rắn và có những biện pháp trả đũa thích đáng trước mọi hành vi bành trướng dù rất nhỏ của Tập Cận Bình trên Biển Đông.

Nguồn FB Trần Trung Đạo

Trung Quốc : Bắc Kinh phô trương sức mạnh ghi dấu 70 năm chế độ cộng sản (RFI, 01/10/2019)

Trung Quốc ghi dấu 70 năm nước Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa với một cuộc biểu dương lực lượng tại Bắc Kinh ngày 01/10/2019. Tên lửa đời mới, xe tăng hạng nặng, chiến đấu cơ siêu thanh, máy bay tự hành được phô trương để quảng cáo những tiến bộ công nghệ hiện đại trong bối cảnh phong trào dân chủ tại Hồng Kông nổi dậy.

Xe bọc thép trong lễ diễu binh mừng 70 năm thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Bắc Kinh, ngày 01/10/2019. Reuters/Thomas Peter

Tại quảng trường Thiên An Môn, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong bộ y phục kiểu Mao, mở đầu với lời tuyên bố "không gì có thể lay chuyển nền móng của đại quốc, không gì có thể cản đường nhân dân Trung Hoa đi tới". Lãnh đạo Hoa lục khẳng định tiếp "bảo đảm ổn định Hồng Kông và Macao" tiến tới "thông nhất toàn bộ lãnh thổ".

Theo Reuters, chủ tịch Trung Quốc nhân sự kiện trọng đại 01/10 biểu dương thái độ tự tin và tự hào trong khi chế độ phải đối phó với nhiều thách thức từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đến phong trào dân chủ tại Hồng Kông.

Lễ duyệt binh và diễn binh huy động 15.000 binh sĩ, 160 chiến đấu cơ, oanh tạc cơ chiến lược, máy bay tự hành tàng hình, tên lửa hạt nhân Đông Phong-41 với tầm phóng 14.000 cây số, tên lửa chống hàng không mẫu hạm DF-10O, tên lửa hải-lục JL-2 phóng từ tầu ngầm có thể bay đến Alaska…

Chung quanh quảng trường Thiên An Môn, an ninh được tăng cường, kiểm sóat một chu vi rộng lớn. Dân chúng bị cấm xuất hiện bên cửa sổ.

Từ khu vực dành riêng cho nhà báo, thông tín viên RFI Stéphane Lagarde tường thuật :

"Không phải là một đội quân mà là một đoàn tàu đang di chuyển. Từ nhiều tuần lễ qua, binh sĩ cũng như quần chúng đã chuẩn bị cho cuộc diễu hành đến mức tiếng giầy dậm gót theo nhịp được luyện tập một cách kỹ lưỡng.

Hai con số 1949 - 2019 mầu đỏ-vàng vĩ đại được đính ngay phía trên các khán đài, nhắc nhở rằng chế độ này liên tục tồn tại và qua các hoạt động lễ hội hôm nay đang tự biểu dương về sức mạnh của mình. Vả lại, trong trang phục áo đại cán cổ Mao, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình xuất hiện trên balcon khán đài Thiên An Môn, chính tại nơi mà cách nay 70 năm, Mao Trạch Đông, đã đọc tuyên ngôn thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.

Tổng bí thứ Đảng cộng sản, tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, Tập Cận Bình, hùng hồn tuyên bố : Không một lực lượng nào có thể làm lung lay các nền tảng của đất nước vĩ đại của chúng ta, ngăn cản chúng ta tiến về phía trước. Bài diễn văn kéo dài 10 phút nhưng nguyên thủ Trung Quốc trên chiếc xe limosine có cắm quốc kỳ, đã đi một vòng dài, đến duyệt từng binh chủng : Chào các đồng chí - và mỗi binh chủng đồng thanh đáp lại : Kính chào chủ tịch.

Sau đó là màn trình diễn các vũ khí, khí tài tối tân nhất của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, như tên lửa đạn đạo siêu thanh, máy bay tự hành tàng hình trông giống như những hải kình khổng lồ… Tiếp theo là các khối quần chúng, trình diễn những phát minh sáng tạo lớn của Trung Quốc, đi diễu hành qua các khán đài, ở trên đó, các khán giả được lựa chọn kỹ lưỡng, cuồng nhiệt vẫy cờ Trung Quốc".

Tú Anh

**********************

Trung Quốc biểu dương lực lượng, đe dọa khu vực, khuyến cáo Mỹ (RFI, 01/10/2019)

Hàng loạt vũ khí tối tân đã được Bắc Kinh phô trương trong buổi diễu binh 01/10/2019, ghi dấu Đảng cộng sản cầm quyền được 70 năm tại Hoa lục. Đây là cơ hội để chủ tịch Tập Cận Bình chứng tỏ thành quả hiện đại hóa quân đội và cùng lúc khuyến cáo các quốc gia láng giềng có xung khắc với Trung Quốc và xa hơn nữa là các đồng minh của Mỹ và nước Mỹ.

Đoàn xe chở tên lửa siêu thanh DF-17 trên Quảng trường Thiên An Môn trong ngày Quốc khánh 01/10/2019 tại Bắc Kinh. Reuters/Jason Lee

Theo giới chuyên gia quân sự, các loại vũ khí mà Trung Quốc phô trương trong ngày 01/10/2019 minh họa các tiến bộ vượt bậc của quân đội Hoa lục để có thể "đứng đầu thế giới vào năm 2049", mục tiêu mà chủ tịch Tập Cận Bình đề ra khi chế độ cộng sản được 100 tuổi.

Trong bối cảnh xung khắc với Mỹ tại Biển Đông, Đài Loan và tranh chấp thương mại đầy bất trắc, Bắc Kinh tung ra những lá chủ bài vũ khí. "Bảo bối" lợi hại số một là hỏa tiễn Đông Phong-41, trang bị nhiều đầu đạn hạt nhân, có thể bay đến bất cứ nơi nào trên nước Mỹ. Tuy dài đến 20 thước, Đông Phong-41 rất linh động, có thể di chuyển thường xuyên, trái với thế hệ tên lửa trước, đặt trong các ống phóng cố định trong núi.

Được AFP đặt câu hỏi, Adam Ni, chuyên gia về vũ khí Trung Quốc thuộc đại học Úc Macquarie, Sydney, nhận định "tên lửa mới này chứng tỏ công nghệ quân sự của Trung Quốc đã tiến bộ đáng kể, linh động, hiệu quả, chính xác". Nói cách khác, Trung Quốc đã trở thành một đối thủ đáng gờm đối với Mỹ.

Ngoài tên lửa liên lục địa, Trung Quốc còn biểu dương một loạt vũ khí mới khác đều lợi hại như nhau : oanh tạc cơ chiến lược H6-N mang bom nguyên tử và có tầm hoạt động xa hơn thế hệ trước, tên lửa đạn đạo JL-2 trang bị cho tầu ngầm, đủ sức bay đến Alaska, tên lửa siêu thanh DF-100 chống hàng không mẫu hạm.

Nhưng "ngôi sao" trong ngày diễn binh 01/10 là tên lửa DF-17 : một khi lên đến độ cao dự kiến , sẽ thả "tàu lượn siêu thanh" có hình mũi tên, lao vào mục tiêu với vận tốc 7.000 cây số/giờ. Nếu sự thực là như thế, vũ khí này của Trung Quốc còn kém tên lửa tối tân nhất của Nga là Zircon, với vận tốc 10.000 cây số/giờ mà Hoa Kỳ vừa mới tập đánh chận ở ngoài khơi California. Quân đội Trung Quốc cũng trình làng hai loại máy bay tự hành mới : trinh sát WZ-8 và tấn công GJ-11.

Suy đoán mục tiêu chiến lược của Trung Quốc

Theo cựu đô đốc Mỹ James Stavridis, nguyên tư lệnh tối cao của NATO, nay là giám đốc Viện nghiên cứu Carlyle, chiến lược mới của Trung Quốc dựa trên ba mũi giáp công : máy bay tự hành tàng hình, hỏa tiễn siêu thanh và lực lượng đặc biệt. Vũ khí hạt nhân chỉ đóng vai trò răn đe.

Nằm trong tầm nhắm của Trung Quốc có ba loại đối tượng từ gần đến xa, từ khu vực đến thế giới.

Trước tiên là những láng giềng cùng chung vùng biển với Trung Quốc : Việt Nam, Philippines, Malaysia và Đài Loan. Trong bối cảnh Bắc Kinh muốn kiểm soát toàn bộ Biển Đông, cuộc biểu dương sức mạnh 01/10 rất đáng lo ngại.

Vòng đối tượng thứ hai là Nhật Bản, Úc, Singapore và Indonesia và nhất là Ấn Độ. Mối đe dọa của Trung Quốc đưa đến hệ quả là các nước Châu Á-Thái Bình Dương này tăng cường khả năng quốc phòng và tiến tới thành lập một liên minh theo đề xuất của Tokyo : liên minh kim cương Nhật, Úc, Mỹ, Ấn.

Xa hơn nữa, đối thủ lớn nhất của Trung Quốc vẫn là Hoa Kỳ. Theo cựu đô đốc James Stavridis , "thông điệp" của Bắc Kinh là muốn hải quân Mỹ ngưng tuần tra ở Biển Đông.

Nếu không có gì ngăn chận, không chờ đến 2025, thời điểm Trung Quốc đứng đầu thế giới về công nghệ theo cam kết của Tập Cận Bình, toàn bộ Biển Đông sẽ bị vũ khí hiện đại của Trung Quốc biến thành "biển máu" cho bất cứ thế lực nào muốn chống lại ý đồ của thống trị của Bắc Kinh, theo tiên đóan của viên tướng 4 sao.

Tổ chức lễ hội không đúng lúc ?

Người đưa ra nhận định này là Ngô Giang (Wu Qiang), người Trung Quốc, nguyên là giáo sư đại học Thanh Hoa, bị cấm dạy. Trả lời phỏng vấn RFI, ông phân tích như sau qua điện thoại :

"Chúng tôi có 1,4 tỷ dân. Sự im lặng của họ chỉ là phản ứng ngoài mặt. Vấn đề nan giải nội tại của Trung Quốc vẫn còn : kinh tế tăng trưởng chậm lại, phân hóa giàu nghèo gia tăng. Chưa kể những thách thức khác trên trường quốc tế như thương chiến, con đường tơ lụa, phong trào phản kháng tại Hồng Kông. Chính quyền đối đầu với những khó khăn lớn. Biểu dương lực lượng tại Thiên An Môn tạo cảm tưởng Trung Quốc đang ở thời kỳ Liên Xô cũ làm quốc tế lo ngại".

Tú Anh

**********************

Trung Quốc khoe vũ khí hiện đại thách thức Mỹ nhân duyệt binh (RFA, 01/10/2019)

Trong lễ diễu binh nhân dịp 70 năm quốc khánh Trung Quốc hôm 1/10 ở quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh đã ‘trình diễn’ những vũ khí hiện đại nhất của mình bao gồm các tên lửa xuyên lục địa có thể vươn tới Mỹ.

Máy bay tàn hình không người lái tại lễ diễu binh nhân quốc khánh Trung Quốc ở quảng trường Thiên An Môn hôm 1/10/2019 - AFP

Trong số các tên lửa được thấy ở cuộc diễu binh có tên lửa Dong Feng 17 (DF – 17), DF-41 với tầm bắn 15.000 km và có thể bắn tới Mỹ trong vòng 30 phút.

Ngoài ra, người ta cũng thấy ở cuộc diễu binh, tên lửa bắn từ tàu ngầm JL-2 và tên lửa hành trình CJ-100.

Bắc Kinh cho biết tất cả đều là vũ khí do Trung Quốc chế tạo, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng những vũ khí này phần nhiều đều dựa vào các công nghệ ăn cắp và nhập vào Trng Quốc.

Những vũ khí này được các chuyên gia nhận định nhằm giúp Trung Quốc tăng cường khả năng đòi chủ quyền của mình, nhất là chống lại khả năng có can thiệp từ phía Mỹ.

Trong cuộc diễu binh lớn năm nay, Trung Quốc đã huy động 15.000 quân và 100.000 dân thường tham gia.

Trước buổi diễu binh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có bài phát biểu quan trọng khẳng định Bắc Kinh sẽ theo đuổi con đường phát triển hòa bình. Ông cũng nhấn mạnh quân đội Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia, đồng thời giữ vững hòa bình thế giới.

******************

Sách Trắng của Nhật Bản xếp Trung Quốc vào mối đe dọa an ninh hàng đầu (RFA, 27/09/2019)

Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản công bố hôm 26/9 xếp sức mạnh quân sự của Trung Quốc vào mối đe dọa an ninh chính đối với Tokyo, thay cho mối nguy hiếu chiến từ Bắc Hàn trước đó.

Hình minh họa. Xe tăng thuộc lực lượng phòng vệ trên đất liền của Nhật Bản tại một cuộc diễn tập owr Asaka hôm 14/10/2018  AFP

Phát biểu trong một họp báo ở Tokyo, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Taro Kono nói: "thực tế là Trung Quốc đang gia tăng nhanh chóng chi tiêu cho quân sự và vì vậy mọi người thấy là chúng tôi cần thêm trang". Ông nói thêm "Trung Quốc đang triển khai các vũ khí trên biển và trên không ở Tây Thái Bình Dương và qua eo Tsushima vào biển Nhật Bản với tần suất lớn hơn".

Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã lên tiếng phản đối Sách Trắng của Nhật Bản. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng khẳng định Bắc Kinh sẽ không chấp nhận những chỉ trích không có căn cứ của Nhật.

Trung Quốc và Nhật Bản hiện đang có những tranh chấp đối với quần đảo Điếu Ngư do Nhật kiểm soát ở biển Hoa Đông. Tranh chấp này đã dẫn đến những căng thẳng trong quan hệ hai nước những năm vừa qua.

Theo Sách Trắng, Nhật Bản đã nâng chi tiêu quốc phòng trong suốt 7 năm qua lên thêm 1/10 để đối phó với Trung Quốc và Bắc Hàn.

Chi tiêu cho quốc phòng của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng thêm 7,5% so với năm 2018, lên 177 tỷ đô la, nhiều hơn gấp ba lần so với Nhật Bản.

Để đối phó, Nhật Bản đã mua các cũ khí hiện đại từ Hoa Kỳ.

Trong đề nghị ngân sách quốc phòng gần đây nhất, Bộ Quốc phòng Nhật đã yêu cầu hơn 115 tỷ yen (tương đương hơn 1 tỷ đô la) để mua 9 máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ.

*******************

Sách Trắng của Trung Quốc khẳng định không bá quyền và bành trướng (RFA, 27/09/2019)

Sách Trắng được Bắc Kinh mới công bố hôm 27/9 khẳng định Trung Quốc sẽ không bao giờ theo đuổi bá quyền và bành trướng hay tạo ảnh hưởng dù tình hình thế giới có thay đổi ra sao và Trung Quốc có phát triển thế nào.

Hình minh họa. Bắc Kinh phô trương máy bay dội bom không người lái trong dịp Quốc Khánh lần thứ 70 - AFP

Cuốn Sách Trắng có tựa "Trung Quốc và Thế giới trong thời đại mới" được công bố chỉ vài ngày trước dịp kỷ niệm 70 năm quốc khánh nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, ngày 1 tháng 10.

Sách Trắng bao gồm 4 mục: "Trung Quốc tìm ra con đường phát triển phù hợp với điều kiện thực tế", "Sự phát triển của Trung Quốc là một cơ hội cho thế giới", "Một thế giới thịnh vượng và tươi đẹp là ước nguyện chung của tất cả mọi người", và "Trung Quốc đóng góp vào một thế giới tốt đẹp hơn".

Trong cuốn sách, Bắc Kinh khẳng định Trung Quốc sẽ luôn cố gắng vì một môi trường quốc tế hòa bình có lợi cho sự phát triển của mình, và bảo vệ tốt hơn hòa bình thế giới.

Sách Trắng đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc đang phát triển tự nhiên và trở nên mạnh mẽ hơn nhưng không muốn đe dọa, thách thức hay thay thế bất cứ nước nào trong quá trình này, hay tìm cách bá chủ.

"Từ giữa thế kỷ 19, Trung Quốc đã bị các cường quốc Phương Tây lạm dụng và phải chịu những ký ức đau khổ do chiến tranh và bất ổn định gây ra. Trung Quốc sẽ không bao giờ áp đặt sự đau khổ mà mình đã từng trải qua lên các nước khác", Sách Trắng viết.

Đây không phải là lần đầu tiên trong năm nay, chính phủ Trung Quốc nói về mong ước chung sống hòa bình với các nước. Tại diễn đàn Shangri-la hồi đầu tháng 6 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa cũng nói rằng trong suốt 70 năm qua, Trung Quốc chưa bao giờ xâm chiếm hay lấy một tấc đất của nước khác, và Trung Quốc sẽ không bao giờ theo đuổi bá quyền dù lớn mạnh đến thế nào.

*****************

Lãnh đạo Việt Nam gửi điện mừng quốc khánh Trung Quốc : mong muốn củng cố quan hệ hữu nghị (RFA, 29/09/2019)

Tổng bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Thị Kim Ngân vừa gửi điện mừng tới Chủ tịch Tập Cận Bình nhân kỷ niệm 70 năm quốc khánh Trung Quốc vào ngày 1/10 tới. Truyền thông trong nước loan tin này hôm 29/9.

Hình minh họa. Chủ tịch Tập Cận Bình, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nâng ly tại Hà Nội hôm 5/11/2015 - AFP

Trong điện mừng, lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam ca ngợi những thành tựu mà Trung Quốc đã đạt được trong suốt 70 năm qua, đặc biệt là sau hơn 40 năm cải cách mở cửa.

Lãnh đạo Việt Nam đồng thời cũng chúc nhân dân Trung Quốc sớm trở thành nước xã hội chủ nghĩa hiện đại, giàu mạnh, dân chủ, văn minh, hài hòa, và đóng góp thiết thực cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực và thế giới.

Trong điện mừng, lãnh đạo Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn củng cố quan hệ hữu nghị hai nước, làm sâu sắc các lĩnh vực hợp tác cùng có lợi.

Điện mừng cũng đề cập đến mong muốn xử lý thỏa đáng các vấn đề tồn tại trên cơ sở tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, phù hợp với luật pháp quốc tế…

Hiện Việt Nam và Trung Quốc đang có những tranh chấp ở khu vực Biển Đông. Trong 3 tháng nay, quan hệ hai nước đã trở nên căng thẳng khi Trung Quốc điều tàu hai cảnh, dân binh và tàu khảo sát vào vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Phía Trung Quốc cũng yêu cầu Việt Nam phải ngừng tất cả các hoạt động khai thác dầu khí tại vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 28/9 vừa qua, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã đưa căng thẳng Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc vào bài phát biểu của mình, kêu gọi các bên liên quan tuân thủ luật quốc tế. Ông Phạm Bình Minh đã tránh nêu tên Trung Quốc trong bài phát biểu cùa mình.

Trung Quốc : Điều gì có thể "phá đám" lễ hội của Tập Cận Bình ?

Dù không được nêu bật trên trang bìa, nhưng hồ sơ Trung Quốc nhân dịp Bắc Kinh mừng 70 năm ngày thành lập nước Trung Hoa cộng sản trên tạp chí Pháp Courrier International số ra tuần này (26/09 - 02/10/2019) rất đáng chú ý với loạt bài phân tích mang một tựa đề chung : "Những gì có thể làm hỏng ngày hội của Tập Cận Bình".

1

Ảnh minh họa : "Giá thịt heo có thể phá hỏng ngày vui của Tập Cận Bình" (Courrier International). Reuters

Đối với Courrier International, càng gần đến lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa 01/10/2019, mây đen càng tích tụ trên đầu chủ tịch Trung Quốc, từ những vấn đề kinh tế, cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, cho đến phong trào biểu tình ở Hồng Kông.

Tạp chí Pháp đã trích dịch nhiều bài viết từ báo chí Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hồng Kông, Singapore, nêu lên những thách thức khác nhau mà nước Trung Quốc ở tuổi 70 đang phải đối phó.

Bài "Siết chặt hàng ngũ, trong khi chờ đợi ngày diễu hành" đã tóm lược ý kiến từ các tờ Liên Hợp Tảo Báo ở Singapore, Tân Kinh Báo ở Bắc Kinh, Wall Street Journal ở Mỹ và Tân Hoa Xã ở Trung Quốc, nhận định rằng trước các thách thức mới ngày càng to lớn, nhân vật số một tại Bắc Kinh Tập Cận Bình đã liên tiếp tung ra những thông điệp cứng rắn và quyết tâm trong những ngày gần đây.

Bài "Người Đài Loan thông cảm với Hồng Kông" trên tờ Tín Báo ở Hồng Kông thì ghi nhận rằng "Mục tiêu thống nhất Đài Loan với Trung Quốc của Tập Cận Bình đang bị tác hại từ chính sách đàn áp tại Hồng Kông".

Cũng về Hồng Kông, Courrier International đã trích dịch một bài viết của một nhà ly khai Trung Quốc hiện định cư tại Mỹ đăng trên trang tin Đài RFA Hoa Kỳ, nêu rõ "Tình thế tiến thoái lưỡng nan của Bắc Kinh" sau khi Quốc hội Mỹ quyết định xem xét vấn đề Hồng Kông.

Tạp chí Pháp dĩ nhiên đã không quên trích dịch một bài xã luận trên tờ Quang Minh Nhật Báo Bắc Kinh, ngợi ca công lao của Tập Cận Bình đã được toàn bộ báo chí Trung Quốc đăng lại.

Giá thịt heo có thể phá hỏng ngày vui của Tập Cận Bình

Trong các loạt bài về Trung Quốc trên Courrier International, đáng chú ý nhất chính là phân tích về cuộc khủng hoảng giá thịt heo tại Trung Quốc hiện nay của nhật báo Hồng Kông South China Morning Post (SCMP) mà tạp chí Pháp với dòng tựa : "Tại sao giá thịt heo có thể phá hỏng ngày lễ của Tập Cận Bình".

Theo bài báo, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và một số quyết định sai lầm của Bắc Kinhđã làm cho giá thịt heo bùng nổ, tác hại đến sức mua của người Trung Quốc. Đây là một điềm rất xấu vào lúc gần đến kỷ niệm 70 năm thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Vấn đề thịt heo đang trở thành ưu tiên của Nhà Nước Trung Quốc trên bình diện quốc gia và quốc tế. Người ta nói đến "chính sách thịt heo", "kinh tế thịt heo", thậm chí "ngoại giao thịt heo".

Đối với SCMP, các sai sót về chính sách đã góp phần làm cho cuộc khủng hoảng thịt heo thêm nghiêm trọng. Việc dịch tả heo lan rộng tại Trung Quốc có thể bị quy cho nền "ngoại giao thịt heo" mà Bắc Kinh tiến hành, đã quyết định không nhập loại thịt này từ Hoa Kỳ và Canada (hai nước không bị dịch) mà lại nhập từ Nga, nước bị dịch nặng nề.

Ngày 01/09, Trung Quốc cho tăng 10% thuế quan trên sản phẩm nông nghiệp nhập từ Mỹ, thuế trên thịt heo từ Mỹ như thế đã tăng lên mức 72%. Trong lúc đó, trại nuôi heo Trung Quốc lại gánh chịu hậu quả thuế đánh trên đậu nành nhập từ Mỹ, làm giá thức ăn cho heo ở Trung Quốc tăng cao. Bắc Kinh cũng giảm nhập hàng từ Canada, sau vụ bắt giữ giám đốc tài chính của Hoa Vi theo yêu cầu của Mỹ.

Theo tờ báo Hồng Kông, khi sản xuất trong nước bị giảm sụt, Trung Quốc có thể giải quyết thiếu hụt bằng cách xoay qua một trong hai nước nói trên, vì Mỹ đứng hàng thứ hai trên thế giới về sản xuất thịt heo và nước xuất khẩu hàng đầu, trong lúc Canada đứng hàng thứ sáu.

Nhưng sai lầm của Trung Quốc không chỉ là trên mặt địa chính trị. Năm 2016, một chiến dịch cấp quốc gia đã dành quyền nuôi heo nái cho các nông trại lớn, với mục tiêu cải thiện điều kiện môi trường. Và kết quả là hơn 150.000 trại chăn nuôi trong số nhỏ nhất bị đóng cửa. Tình trạng thiếu thịt như vậy đã bắt đầu từ trước khi xẩy ra nạn dịch.

Nghiêm trọng hơn cả Hồng Kông hay thương chiến với Mỹ

Vấn đề, theo tờ SCMP, giá thịt heo tăng đã kéo theo lạm phát, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng chậm lại.

Dân chúng có thể trở nên bất mãn vì là nạn nhân chính của lạm phát. Đó là lý do vì sao "chính sách thịt heo" đã trở nên quan trọng hơn các vấn đề thương chiến Mỹ-Trung và tình hình rối loạn ở Hồng Kông.

Trong chế độ Trung Quốc, ông Tập không phải chịu sức ép của bầu cử, nhưng sự tức giận của người dân do khủng hoảng thịt heo đe dọa uy thế của ông và làm người ta ghét bỏ chính quyền của ông, nếu ông không kịp đưa ra biện pháp để giúp đỡ dân chúng gặp khó khăn.

Tập Cận Bình từ lâu nay luôn bảo vệ "giấc mơ Trung Hoa" của ông về một đất nước trẻ trung với "cả một xã hội sung túc" từ đây đến năm 2021, khi Đảng mừng 100 tuổi.

SCMP nhìn thấy mục tiêu cao xa này sẽ trở thành trò cười nếu người Trung Quốc không thể có được một bát thịt heo.

Cuộc đọ sức Saudi Arabia - Iran : Các kịch bản xấu nhất

Như nói ở trên tạp chí Courrier International không dành trang bìa cho hồ sơ Trung Quốc, mà chú ý đến Trung Đông, nêu trong hàng tựa lớn "Những kịch bản tồi tệ nhất giữa Saudi Arabia và Iran" với ghi nhận bên dưới : "Mỹ rút khỏi Trung Đông có thể làm khu vực bùng nổ", bên cạnh ảnh minh họa tổng thống Iran và thái tử Saudi Arabia vẻ giận dữ, mũi thì dí vào nhau, còn tay thì cầm đao.

Theo Courrier International, tình hình ngày càng trở nên nguy hiểm. Sau vụ tấn công vào cơ sở dầu hỏa của Saudi Arabia, 14/09/2019, Iran bị quy trách nhiệm. Tổng thống Donald Trump đã mấy lần dọa trả đũa, nhưng đến giờ thì không thấy có hành động gì.

Tạp chí trước hết ghi nhận nghịch lý trong thái độ của Mỹ. Hành động của chủ nhân Nhà Trắng rất khó lường. Báo chí Saudi Arabia khá hoang mang đã không còn ngần ngại chỉ trích thẳng thừng đồng minh là "cứng rắn giả tạo". Dĩ nhiên là ông Trump sẽ không liều lĩnh hành động mạnh trước cuộc bầu cử tổng thống 2020.

Courrier International dí dỏm cho rằng : "Khi Mỹ can thiệp thì không có gì suôn sẻ, nhưng khi không can thiệp nữa thì tất cả đổ sụp". Đối với tập chí Pháp, đây là một nghịch lý khác trong cuộc khủng hoảng này. Sự không can thiệp của Mỹ càng gây mất thăng bằng trong vùng, dẫn đến một cuộc chiến mới. Iran tuy phải chịu hậu quả trừng phạt của Mỹ nhưng cũng cho thấy khả năng gây hại, và trực diện đối đầu với Saudi Arabia.

Tóm lại, tình hình rất nguy hiểm và vùng Trung Đông đang tiến đến "một điểm chuyển hướng lớn".

Tạp chí L’Express trên hồ sơ Trung Đông này đã ghi nhận thế yếu của Saudi Arabia : "Một chàng khổng lồ chân đất sét, ngồi trên một đống vàng, với một bên là giấc mơ trở thành cường quốc và bên kia là nỗi lo sợ Iran, địch thủ không đội trời chung". Cuộc tấn công vào các cơ sở dầu hỏa ngày 14/09 đã phơi bày những kẽ hở của xứ dầu hỏa này.

Một nhân vật "thiết diện vô tư" ở Bruxelles

Một trong những bài viết đáng chú ý trên tạp chí L’Obs tuần này là bài tán dương việc Liên Hiệp Châu Âu vừa chọn xong người đứng đầu bộ phận công tố đặc trách chống gian lận : Luật gia Romania, bà Laura Codruta Kövesi.

Tác giả bài viết, Pierre Haski, đã hoan nghênh kết cục tốt đẹp của một cuộc đọ sức mà Châu Âu ít thấy diễn ra, một bài trắc nghiệm mà Châu Âu đã làm thành công. Đây là một sự kiện khá hiếm hoi khiến người ta có thể vui mừng.

Bà Laura Codruta Kövesi được đề cử Trưởng Công tố của Viện Công tố tương lai của Liên Âu đặc trách chống các "Hành vi tội phạm xuyên biên giới trên quy mô lớn tác hại đến ngân sách Châu Âu" theo định nghĩa chính thức.

Quá trình đề cử bà Kövesi khá gian nan. Vào năm 2018, bà bị cách chức lãnh đạo Viện Công tố Quốc gia Romania đặc trách chống tham nhũng, sau một cuộc đọ sức ngoạn mục đã khiến cho tổng thống Romania suýt bị mất ghế vì bênh vực bà chống lại nội các của ông.

Đến khi bà được đề cử làm ứng viên chức Trưởng Công tố Châu Âu, thì chính quyền Romania đã dùng mọi thủ đoạn để cản trở : Cho mở điều tra về bà, cấm bà ra khỏi nước. Romania cũng vận động các nước khác chống lại chính công dân của mình.

Từng là ác mộng của giới tham nhũng Romania

Phải nói là khi đứng đầu Viện Công tố Romania, bà đã gây kinh hoàng trong giới chính khách và lãnh đạo cao cấp, vì đã điều tra không khoan nhượng tệ nạn tham nhũng tràn lan đến mức mà Bruxelles phải lên tiếng.

Năm 2017, năm trước khi bị cách chức, bà Kövesi đã đưa cả ngàn người ra tòa, trong đó có 3 bộ trưởng, 5 dân biểu và một thượng nghị sĩ. Một người trong tầm nhắm của bà lúc đó là ông Liviu Dragnea, cựu chủ tịch Hạ viện, nhân vật đầy quyền lực của đảng Xã hội cầm quyền. Nhân vật này đang bị 3 năm và 6 tháng tù về tội lạm quyền.

Theo bài viết, khi cách chức bà Kövesi, chính quyền Romania cứ nghĩ là đã triệt hạ được bà, nhưng đã không tính đến Châu Âu.

Vào mùa xuân này, sau các buổi điều trần ở Nghị Viện Châu Âu chỉ còn lại hai ứng viên vào chức Trưởng Công tố : bà Kövesi và một thẩm phán Pháp

Trong mùa hè, Pháp đã thấy tầm quan trọng về tính biểu tượng cũng như chính trị của việc đề cử bà Kövesi, nên đã rút ứng viên của mình. Vậy là con đường rộng mở cho bà Kövesi nếu giành được đa số. Và trong cuộc bỏ phiếu của các đại sứ quốc gia thành viên Liên Âu, tuần qua, bà được 17 phiếu trên 22 quốc gia tham dự, đủ để được chỉ định.

Theo Pierre Haski, việc bầu chọn này quan trọng trên hai bình diện. Trước hết, các đại diện xã hội dân sự ở Trung và Đông Âu rất hài lòng khi thấy hành vi cản trở quá đáng của một quốc gia bị thất bại.

Cho đến nay, Liên Hiệp Châu Âu thường bất lực trước thái độ chuyên chế của một số thành viên, vì phải có sự đồng thuận mới trừng phạt được một quốc gia thái quá và đây là một dịp hiếm có để bảo vệ tính pháp lý.

Lý do thứ hai là bà Laura Kövesi sẽ là Trưởng Công tố đầu tiên của một định chế đầu tiên chống gian lận ở cấp Châu Âu. Có được một người không thể bị mua chuộc để khởi đầu là điều rất quan trọng. Tiếng tăm thanh liêm chính trực của bà Laura Kövesi sẽ gây lo ngại ở những nước mà việc lạm dụng tài trợ của Liên Âu vừa hiển nhiên, vừa mang tính chính trị.

Bài viết kết luận : Vì những lý do trên việc đề cử bà Laura Kövesi là một tin vui đối với Châu Âu và cả Romania, nơi mà số đông đang đấu tranh cho một quốc gia "sạch" hơn sẽ cảm thấy được khích lệ.

Sự thật về nhập cư

Tuần báo L’Express đã dành trang bìa và một hồ sơ 13 trang cho vấn đề nhập cư ở Pháp, với tựa đề : "Nhập cư, sự thật và chuyện tầm phào".

Điểm lý thú nhất được tạp chí nêu lên là vấn đề hiện có bao nhiêu người nước ngoài ở Pháp. Trên vấn đề này, L’Express phân biệt hai diện :

Trước hết là diện người nước ngoài không có quốc tịch Pháp nhưng sống ở Pháp. Theo số liệu của cơ quan thống kê Insee, diện này gồm 4,42 triệu người. Diện thứ hai là người nhập cư, mà vẫn theo Insee, số lượng lên đến 6,17 triệu người, tức 9,2% dân chúng ở Pháp.

Tuy nhiên, theo L’Express, người nước ngoài và người nhập cư có phần trùng khớp nhau, vì một phần người nhập cư cũng là người nước ngoài vì hoặc họ không xin quốc tịch Pháp, hoặc có xin nhưng không được. Nhiều người cho rằng hai số liệu này không đủ để hiểu xã hội hiện nay.

Có điều L’Express trích dẫn số liệu : vào năm 2017, hơn 17% thanh niên dưới 24 tuổi ở Pháp có gốc ngoài Châu Âu, trong khi vào năm 1968, tỷ lệ chỉ là 3%. Theo tạp chí này, số liệu đã được những người chủ trương hội nhập nêu bật để cho thấy đây là vấn đề cần thiết và cấp bách, trong lúc đó thì các đảng cực hữu cũng sử dụng để biện minh cho thuyết "thay thế lớn" của họ.

Vấn đề khuyến khích dân nhập cư hồi hương

L’Express nhìn một vòng các vấn đề liên quan đến nhập cư còn quan tâm đến một vấn đề khác : đó là cho những người nhập cư bị buộc hồi hương.

Tạp chí ghi nhận là trong năm 2018 có 30.276 vụ hồi hương, trong đó 15.677 trường hợp cưỡng bức hồi hương. Hai dân biểu Pháp thuộc đảng MoDem và LREM, trong một báo cáo gần đây, đã lưu ý rằng việc cưỡng bức hồi hương tốn kém hơn gấp sáu lần việc giúp đỡ hồi hương.

Về người không giấy tờ không hợp lệ, L’Express nêu bật vấn đề tị nạn, được cho là nguồn gốc bao nhiêu trường hợp định cư không hợp pháp. Trong năm 2018, trong số 123.000 người xin, chỉ có 33.330 người được quy chế tị nạn. Số 90.000 người còn lại như vậy vẫn ở lại Pháp.

Ngoài ra, trong năm 2018, chỉ có 1/3 lệnh trục xuất nhắm vào người Albania và Gruzia, là được thi hành. Đó là lý do khuyến khích dân những xứ này tiếp tục đến Pháp.

Macron đã thay đổi ?

Tuần báo L’Obs đã đưa chân dung của tổng thống Pháp Emmanuel Macron lên trang bìa, với câu hỏi : "Phải chăng Macron đã thay đổi ?", bên dưới hàng tiểu tựa "Hưu bổng, nhập cư, sinh thái…".

Tạp chí Pháp đã nêu lên câu hỏi này vì đã thấy tổng thống Pháp cứng rắn hơn trên vấn đề nhập cư, "xanh hơn", lắng nghe nhiều hơn và ít khiêu khích hơn trước đây.

Trước ngưỡng hồi 2 của nhiệm kỳ 5 năm, nguyên thủ quốc gia Pháp, theo L’Obs, đã cho thấy là ông không còn hoàn toàn như trước nữa. Thế nhưng L’Obs vẫn không tránh khỏi hoài nghi : Thay đổi thật hay chỉ là sửa đổi hình ảnh trong một chiến dịch giao tiếp rộng lớn ?

Phỏng vấn người sáng lập Facebook

Tạp chí Le Point dành hồ sơ lớn 10 trang và trang bìa cho Zuckerberg, với tựa đề "Tương lai chúng ta theo Zuckerberg" và trong ngoặc đơn : những gì đến sau smartphone, bên dưới chân dung người sáng lập Facebook.

Tạp chí trích câu trả lời phỏng vấn của Mark Zuckerberg về những vụ tai tiếng, công nhận : "Phải còn mất một ít thời gian nữa để công chúng tin tưởng lại chúng tôi. Tôi nghĩ đó cũng đúng thôi. Chúng tôi hiểu là có trách nhiệm rất lớn". Chủ nhân Facebook còn nêu lên những dự án đang thực hiện.

Le Point so sánh một cách dí dỏm : PDG của Facebook quản lý 2,4 tỷ followers (người theo), và như thế Zuckerberg có thể được xem là lãnh đạo của quốc gia lớn nhất thế giới.

Mai Vân

Con đường tơ lụa mới : Tập Cận Bình "Tây du" để bao vây phương Tây ?

Trang bìa tờ Le Point tuần này (08/08/2019), trên nền ảnh Tập Cận Bình, chạy tựa nhận định : Sau Hán Vũ Đế, Marco Polo và bây giờ là Tập Cận Bình. Những con đường tơ lụa mới. Một trục mới của thế giới. Ở trang địa chính trị, với tấm bản đồ lớn chỉ rõ những con đường giao thương hàng hải và đường bộ, những hành lang kinh tế bao la của Trung Quốc, tuần báo khẳng định "Đất liền, Biển cả… Trung Quốc mở rộng đế chế".

Những hành lang kinh tế trên biển và đất liền của Trung Quốc. Ảnh chụp qua màn hình

Những con đường tơ lụa mới này thể hiện rõ những tham vọng bành trướng của Tập Cận Bình : Sự thống trị của Trung Quốc từ Châu Á đến Châu Phi. Và phải chăng là cả phương Tây sau này ? Le Point đặt câu hỏi.

Thương chiến Mỹ - Trung : Bắc Kinh phản đòn

Vào những ngày cuối tháng 4/2019, thế giới đang phấp phỏng mừng thầm trước thông tin thương chiến Mỹ - Trung sắp kết thúc. Nhưng tia hy vọng đó đã nhanh chóng bị dập tắt trước các dòng tweet của tổng thống Donald Trump, thông báo ngưng đàm phán, tăng mức áp thuế từ 10 lên 25% nhắm vào 250 tỷ đô la hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Thông báo bất ngờ này khiến thị trường tài chính chao đảo.

Nguyên nhân : Đại diện đàm phán Mỹ, ông Bob Lighthizer ngày 25/04/2019 nhận được một bản thỏa thuận có sửa đổi dày 150 trang, theo đó Trung Quốc xét lại những cam kết trước đó, từ chối mọi sự nhượng bộ mở cửa thị trường cho các đối thủ cạnh tranh nước ngoài cũng như là lời hứa giảm vai trò lãnh đạo của đảng đối với nền kinh tế.

Vì sao Trung Quốc có thể "ngang nhiên trở mặt" như thế ? Theo Le Point, trước thành công của diễn đàn BRI – Một vành đai, Một con đường lần hai ở Bắc Kinh diễn ra cùng ngày, giới lãnh đạo Trung Quốc quyết định đổi chiến thuật.

Hơn 5.000 đại diện tham gia và 67 tỷ đô la hợp đồng được ký kết, niềm tin của "Tập gia gia" như được củng cố, vốn dĩ đang bị chao đảo trước cuộc tấn công thuế quan của Donald Trump và mức tăng trưởng kinh tế trì trệ.

Lãnh đạo Trung Quốc như được trấn an, bởi vì "dự án BRI cho phép ông đủ thiết lập các mối liên hệ để có thể đối phó với khả năng bị cô lập trong trường hợp xảy ra xung đột với Hoa Kỳ" theo như phân tích của một nhà ngoại giao.

Giấc mơ bá quyền

Ông Jean-Pierre Cabestan, giáo sư trường đại học Baptist tại Hồng Kông lưu ý thêm rằng "Những con đường tơ lụa mới còn là dự án mang dấu ấn trị vì của Tập Cận Bình". Dự án này song hành cùng "giấc mơ Trung Hoa" của lãnh đạo Trung Quốc, vốn cho rằng thời kỳ hồi sinh của Trung Quốc đã điểm, giai đoạn "ẩn mình chờ thời" của Đặng Tiểu Bình đã qua.

Năm 2008 gióng hồi chuông suy tàn của phương Tây với cuộc khủng hoảng tài chính cũng như là chấm dứt một thế kỷ rưỡi nhục nhã trước những họng súng của thực dân Anh trong cuộc chiến "thuốc phiện" (1839-1842). Khi đưa ra dự án này, "người cầm lái mới" khẳng định đang vực dậy một đất nước mơ ước tìm lại vị thế của mình : Vị trí trung tâm thế giới.

Quả thật, với BRI, các tập đoàn nhà nước của Trung Quốc, nhất là các công ty xây dựng, đang bị thừa thãi và hụt hơi tăng trưởng, có thể vươn vòi tới những vùng biên giới mới. Đồng thời, Bắc Kinh tiến đẩy những con chốt chính trị để mở rộng ảnh hưởng. Với các dự án đường sắt, hàng hóa Trung Quốc sẽ dễ dàng "Tây du" : Hoặc từ Lào đến tận Châu Phi, đi qua Thái Lan và Indonesia. Hoặc từ Trung Quốc đến Châu Âu qua ngả Trung Á.

Đường "Tây tiến" cũng gập ghềnh như trong "Tây Du Ký"

Chỉ có điều con đường "Tây du ký" đó của Tập Cận Bình không phải lúc nào cũng suôn sẻ do những khó khăn tự trong bản thân dự án và ở trong nước. Một mặt, Trung Quốc bị chỉ trích làm cho nhiều nước bị "ngập đầu trong nợ vay". Hầu hết các dự án đầu tư là do các ngân hàng trung ương Trung Quốc tài trợ. Tuy không bị áp đặt các điều kiện về nhân quyền như phương Tây, nhưng các nước này phải chịu các mức lãi suất của thị trường, đặt các nước này trong thế mong manh và ngày càng phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc.

Hệ quả là có nước phải nhượng quyền khai thác những vị trí chiến lược như trường hợp Sri Lanka, có nước đòi thương lượng lại các hợp đồng đã ký như Malaysia và tệ hơn thì tuyên bố phá sản phải cầu cứu đến quốc tế như Pakistan…

Mặt khác, Trung Quốc phải đối mặt với những khó khăn ở trong nước. Tăng trưởng thấp nhất từ 27 năm qua. Ông Richard McGregor cảnh báo : "Do dân số già và tăng trưởng trì trệ, nguồn tài chính của Trung Quốc sẽ không còn dồi dào như trước nữa. Do vậy các tham vọng của BRI sẽ phải hạ thấp và tái tập trung vào những dự án khiêm tốn hơn"

Thực tế này đã được nhận thấy tại diễn đàn BRI lần 2. Lãnh đạo Trung Quốc tìm cách vỗ về các chính phủ tỏ ra hoài nghi khi cam kết "minh bạch" hơn trong việc gọi thầu và có những dự án bảo vệ môi trường bền vững hơn. Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Mathieu Duchâtel, giám đốc chương trình Châu Á, Viện Montaigne, "Bắc Kinh làm ra vẻ lắng nghe, nhưng thay đổi thật sự có rủi ro chỉ là bề ngoài".

Dù vậy, giới chuyên gia lưu ý, bất chấp những khó khăn trên, dự án của Tập Cận Bình được khởi động năm 2013, hiện vẫn được hình thành trong khắp vùng Á-Âu, vạch ra con đường đi xuyên qua các dãy núi, thung lũng và mạng lưới thông tin, đồng thời bao vây phe phương Tây do Mỹ dẫn đầu.

Một cuộc cược Lịch sử cho một vận mệnh bất định. Mọi sự giờ mới khởi đầu. Còn phải chờ ít nhất là 5 năm nữa để biết xem những con đường tơ lụa mới này sẽ đi đến đâu, như đánh giá của ông Richard McGregor.

Hồng Kông : "Một thế giới, hai hệ thống"

Le Point nhìn sang Hồng Kông nhận thấy, cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội tại cựu nhượng địa Anh Quốc đang làm cho các dòng vốn tư bản chảy sang Singapore. Cuộc khủng hoảng làm dấy lên nghi vấn về mô hình chuyên chế của Trung Quốc.

Đầu tiên hết, bài xã luận của Le Point nhắc lại mô hình "Một thế giới, hai thể chế" mà ông Đặng Tiểu Bình đề ra đã không còn ý nghĩa gì nữa kể từ khi Bắc Kinh thông qua luật an ninh quốc gia năm 2003, cải cách Quốc Hội năm 2010 và cuộc trấn áp phong trào "Dù vàng" năm 2014.

Người Hồng Kông mỗi lần như thế đều đứng lên phản đối nhằm bảo vệ quy chế của đặc khu và các quyền chính trị mà người dân được hưởng cho đến nay. Điều này lý giải vì sao lần này chính quyền Hồng Kông và Bắc Kinh bị bất ngờ và gặp khó khăn trong việc vạch ra các đối sách.

Trước làn sóng phản đối mạnh mẽ như lần này, Tập Cận Bình chỉ có ba giải pháp. Thứ nhất là dùng vũ lực, nhưng với giá nào ? Kinh tế có thể bị tác hại. Hình ảnh Trung Quốc cũng bị sứt mẻ. Thứ hai là nhờ đến các dân biểu đối lập làm trung gian hòa giải – một khả năng ít có thể xảy ra – tìm kiếm một đồng thuận để thoát khủng hoảng. Thứ ba là để cho phong trào tự lụi tàn để làm mất uy tín của phong trào và thậm chí là ý tưởng dân chủ bằng thủ đoạn chặn nguồn thu tài chính có được từ 45 triệu du khách từ lục địa mỗi năm.

Bất kể là gì đi chăng nữa, trong trước mắt dòng vốn tư bản đang lũ lượt đổ về Singapore và điều này bất ngờ gợi nhắc đến ngày hết hạn quyền tự trị của Hồng Kông vào năm 2047. Các nhà đầu tư bắt đầu quan ngại về Trung Quốc, mô hình chuyên chế và tham vọng tiến nhanh đến vai trò lãnh đạo toàn cầu năm 2049.

Các cuộc biểu tình như nhắc nhở rằng người dân Trung Quốc chưa bao giờ từ bỏ quyền tự do và mô hình chuyên chế của Bắc Kinh đang bị giới trẻ đô thị ngày nay, có học và kết nối nhiều hơn lên án mạnh mẽ. Việc Hồng Kông hội nhập thất bại cũng khiến cho người dân Đài Loan nghi ngại và kháng cự mạnh hơn.

Và các cuộc biểu tình cũng nhắc nhở rằng nếu khẩu hiệu "một nhà nước, hai chế độ" chỉ là điều không tưởng, thì ở thế kỷ XXI này, nguyên tắc "một thế giới, hai hệ thống" là điều có thực !

Kim Jong-nam : Chết vì "vạ mồm"

Cũng về thời sự Đông Bắc Á, L’Obs trở lại vụ án mạng Kim Jong-nam, giải thích vì sao ông bị ám sát.

Đầu tiên hết tuần báo thuật sơ lại diễn biến vụ án mạng : Kim Jong-nam bị gián điệp Bắc Triều Tiên hạ sát như thế nào bằng chất độc thần kinh VX tại sân bay Kuala Lumpur ngày 13/12/2017. Sự việc diễn ra với sự "cộng tác ngây thơ" của hai cô gái, Siti Aisyah – người Indonesia và Đoàn Thị Hương, người Việt Nam. Hai người này suýt nữa thì bị kết án tù nặng, trong khi kẻ chủ mưu đã kịp thời "cao chạy xa bay"

Nhà báo Anna Fifield tờ Washington Post, vừa cho phát hành tập sách "The Great Successor", cho rằng "đây là một vụ ám sát hoàn hảo. Thông thường, Bắc Triều Tiên sử dụng chính các nhân viên tình báo để thanh trừng phe đối lập. Những cô gái này vì không có hiểu biết gì cả, nên khó có thể lần ra kẻ chủ mưu".

Kim Jong-nam và Kim Jong-un tuy là anh em cùng cha khác mẹ, nhưng chưa bao giờ gặp mặt nhau. Là con trai cả, nhưng "Gấu Mập", lẽ ra phải kế thừa người cha lên nắm quyền lại bị gạt sang một bên, chỉ vì trong "tứ đổ tường", "Gấu Mập" mê đến cả ba : rượu, gái và cờ bạc.

Vì vậy mà Kim Jong-un trở thành "lãnh đạo tối cao" khi mới có 27 tuổi sau cái chết của người cha là Kim Jong-il. Mê bóng rổ và phim của đạo diễn Jean-Claude Van Damme, nhà độc tài trẻ tuổi còn cho thấy còn đáng gờm hơn cả người cha khi không ngần ngại hành quyết người chú dượng.

"Gấu Mập", kẻ thất sủng, sống trong sợ hãi, nhiều lần thoát chết, đến nỗi từng viết thư nài nỉ xin tha mạng. "Anh xin em, hãy hủy lệnh trừng phạt chúng tôi đi. Bọn anh chẳng còn nơi nào để náu thân cả. Chỉ có tự tử là cách duy nhất để chạy trốn mà thôi".

Dù tỏ ra im hơi lặng tiếng, nhưng "đây vẫn là một đối thủ tiềm tàng. Kim Jong-un buộc phải tiệt trừ. Và phải giữa thanh thiên bạch nhật, tại nơi công chúng chứ không trong hang cùng ngõ hẻm ở Ma Cau, để đưa ra một thông điệp cho toàn thế giới là không ai có thể thoát", giáo sư Nam Sung-wook, đại học Seoul và cựu chuyên gia phân tích tin cho tình báo Hàn Quốc nhận định.

Rồi "Gấu Mập" trở thành kẻ phản bội, bắt tay với CIA. Ngày Kim Jong-nam bị sát hại, người ta tìm thấy trong chiếc va-li của người này 120 ngàn đô la tiền mặt. Tiền có được từ "bán thông tin" hay là do "ăn bạc" ? Không ai biết cả.

Chỉ có điều như bà Juliette Morillot, chuyên gia của Pháp về Bắc Triều Tiên nhận định, "không chỉ cộng tác với CIA, Kim Jong-nam còn cung cấp thông tin cho cả tình báo Hàn Quốc. Và chắc chắn là có cả cho Pháp nữa. Trên khắp hành tinh này, quả thật Bắc Triều Tiên cứ như là một chiếc hố đen về phương diện thông tin. Do vậy, những người như Kim Jong-nam quả thật là một nguồn tin rất quý giá".

Lạc chốn sao trời !

Mùa hè đến nên đi đâu chơi ? Lên rừng hay xuống biển ? Nhưng chỗ nào cũng ồn ào đông người cả. Le Point đưa ra một giải pháp khác, độc đáo và yên tịnh hơn : Đi ngắm Dải Ngân Hà. Một xu hướng mới đang rất thịnh hành.

Người Trái Đất giờ hiếm có thú vui khám phá dải Ngân hà, do bởi một nguồn ô nhiễm : ánh sáng đèn đêm. Và để giúp chúng ta tái khám phá những bí ẩn và vẻ đẹp lung linh của trời đêm, một nhãn hiệu quốc tế đã được thành lập : Khu Bảo tồn quốc tế trời đầy sao (Rice). Đó là một không gian ở đó, người ta phải có thể quan sát đến cả những tia lấp lánh nhỏ nhất của ánh sao từ Trái Đất.

Ý tưởng này do các nhà thiên văn học nghiệp dư và chuyên nghiệp đưa ra, và được các chính quyền hưởng ứng và do tư nhân quản lý. Và tham vọng thành lập các khu bảo tồn đề cao giá trị sự trong sáng của bầu trời đã nên hình nên dạng, ban đầu xung quanh các đài quan sát khoa học rồi dần lan rộng ra những điểm tham quan khác chỉ dành để quan sát bầu trời truyền thống. Mô hình này nằm trong xu hướng chung bảo vệ môi trường ban đêm và bảo tồn các di sản khoa học của nhiều dãy núi.

Từ thế kỷ XIX cho đến cuối thế kỷ XX, những ngọn núi cao chỉ dành cho giới khoa học để lập các đài quan sát – phòng thí nghiệm vào thời ấy được xem như là những tác phẩm ngoại hạng và đầy vinh quang nhân danh sự tiến bộ. Nhưng từ khi nguồn hỗ trợ tài chính của các chính phủ giảm dần, những điểm khám phá này phải phát triển nhiều hoạt động khác (các hoạt động vui chơi – giáo dục, phổ biến kiến thức khoa học) để tồn tại và tiếp tục theo dõi sự mầu nhiệm của bầu trời.

Kể từ khi thành lập nhãn hiệu Rice năm 2001, tính đến nay trên thế giới có 13 vùng lãnh thổ đã được International Dark-Sky Association nâng hạng. Tại Châu Âu, nhãn hiệu Rice được trao cho đỉnh Midi ở Bigorre (Pháp), tiếp đến khu bảo tồn Cevennes (Pháp) và sắp tới đây là khu bảo tồn thiên nhiên Gantrisch ở Thụy Sỹ.

Không chỉ có ngắm sao trời, du khách còn có thể quan sát động vật hoang dã hay đi bộ dã ngoại khi trời hừng sáng ngắm cảnh mặt trời lên. Đây chẳng khác gì một lời mời gọi : Hãy tạm lánh cõi trần bụi bặm để đến gần hơn với cõi thần tiên !

Minh Anh

Khủng hoảng Tập Cận Bình và bài học nào cho cá nhân quyền lực Việt Nam ?

Tập Cận Bình vẫn là hình mẫu lý tưởng cho những cá nhân quyền lực Việt Nam hướng theo, và những quyết sách thời Tập Cận Bình được coi là "đá dò đường" cho chính thể Việt Nam hiện tại.

Cặp bài trùng Trọng-Bình nâng ly chúc mừng nhân một ngày hội ngộ

Thế nhưng, Trung Quốc đang đối diện với khủng hoảng, trước con cáo già mang tên Donald Trump, những tổn hại từ cuộc chiến tranh thương mại Trung – Mỹ có vẻ đang khiến quyền lực của Tập Cận Bình suy yếu, và Trung Quốc không hề giàu mạnh như cách nhiều Việt Nam mường tượng.

Trong một bài viết ngày 8.8 của Nikkei, đã chỉ ra rằng, việc Bắc Kinh hạ giá đồng nhân dân tệ xuống dưới mức 7 USD sau 11 năm đã tiếp tục nhận sự chỉ trích từ Washington.

Tổng thống Donald Trump và Bộ Tài Chính Mỹ ngay lập tức gọi đó là "thao túng tiền tệ". Và mục thao túng tiền tệ là nội dung quan trọng trong cuộc chiến tranh thương mại, nền của cuộc chiến tranh tiền tệ sắp tới (nếu nó diễn ra).

Chỉ số Shanghai Composite Index đã giảm xuống dưới 2.900, mức được cho là tuyến phòng thủ của chính quyền Trung Quốc.

Điều thú vị, Nikkei đã lấy nhận định từ trong Trung Quốc, khi cho rằng, sự hỗn loạn của Trung Quốc đến từ Trump, nhưng thực chất, hiện tượng hỗn loạn hiện nay lại liên quan đến chính sách kinh tế của chính Bắc Kinh.

"Những gì đang xảy ra bây giờ dựa trên sự giằng xé trong chính trị Trung Quốc đã tiếp diễn trong một năm rưỡi qua".

Mấu chốt của sự tan vỡ các cuộc gặp hay đàm phán thương mại Trung – Mỹ, kể cả việc hai quốc gia hầu như chưa có ý định gặp nhau tại Mỹ vào tháng 9 tới, liên quan trực tiếp đến phiên họp toàn thể thứ tư của Ủy ban Trung ương XIX của Đảng cộng sản Trung Quốc, một cuộc họp chính đặt ra chính sách năm năm cơ bản về quản lý kinh tế, đã bị trì hoãn gần một năm. Và trong hoàn cảnh như vậy, "khó để Trung Quốc đưa cuộc đàm phán với Mỹ đi đến kết luận". Điều này đồng nghĩa, Trung Quốc đã thiếu vắng chính sách cơ bản về quản lý kinh tế trong gần một năm qua. Kể cả khi đến thăm di tích lịch sử Vu Đô (1934-1936) tại tỉnh Giang Tây, "tháng ba dài mới" cho cuộc chiến với Mỹ mà Tập Cận Bình đưa ra chỉ là một hành động khuất phục để che giấu thực tế rằng Trung Quốc không có chiến lược kinh tế dài hạn đối với Mỹ.

Lý do chính cho sự chậm trễ của một kế hoạch kinh tế dài hạn đối với Mỹ của Trung Quốc lại xuất phát từ một thực tế, Tập Cận Bình đã ưu tiên củng cố sức mạnh chính trị của ông ta qua các phiên họp thông qua sửa đổi Hiến pháp, dẫn đến bỏ giới hạn nhiệm kỳ Chủ tịch, hơn là chú trọng cho một sự phát triển kinh tế. Hay đúng hơn, xây dựng lực lượng chính trị bè phái chính là nòng cốt của Tập Cận Bình trong thời gian qua. Thậm chí, tính chất "tham ưu quyền lực" của Tập Cận Bình còn thể hiện qua việc, một phiên họp toàn thể thứ tư của Đảng cộng sản Trung Quốc đã bị trì hoãn một phần để giữ cho Thủ tướng Lý Khắc Cường, một đối thủ của Tập Cận Bình, không đóng vai trò lớn hơn trong việc quản lý nền kinh tế của Trung Quốc.

Chính từ yếu tố "trọng chính – khinh kinh" đã tạo ra sự chậm trễ trong chính sách của Bắc Kinh, cản trở khả năng đàm phán với Mỹ, và nếu Tập Cận Bình tiếp tục chiều hướng như trên, thì "Tập Chủ tịch" trọn đời sẽ tiếp tục gây thiệt hại thực sự cho nền kinh tế Trung Quốc.

Bài học nào cho Việt Nam ?

Cách Tập Cận Bình vun vén cho quyền lực cá nhân cũng được không ít cá nhân quyền lực Việt Nam học hỏi theo, trong đó nếu loại trừ ông Chủ tịch nước – Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ra sẽ là một thiếu sót.

Cách ông Nguyễn Phú Trọng tuyên bố, "Về mặt chính trị, suy thoái còn nguy hiểm hơn cả kinh tế" cho thấy sự nhấn mạnh của ông về vấn đề chính trị, ưu tiên chính trị hơn là một sự lưu tâm đáng kể cho kinh tế, mặc dù lúc phát ngôn, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn khó khăn.

Thời ông Nguyễn Phú Trọng, đang thử nghiệm trò chơi quyền lực mới, trò chơi mà đến nay, cả thể chế vẫn dựa vào một ông lão ở độ 70.

Sự giàu mạnh sẽ được hoạch định bằng cách nào, khi mà nền chính trị chưa có gì chắc chắn về kiểm soát quyền lực vẫn đang tồn tại. Nơi mà những kẻ áp bức vĩ đại hoạt động như một hệ thống chính trị độc đoán, tham nhũng và tàn bạo. Những người cộng sản cao cấp của Việt Nam có thể tự hào vì những gì mà chiến dịch đốt lò mang lại, nhưng sâu thẳm họ biết nhà nước công an trị của họ rất dễ vỡ về mặt chính trị, đó là lý do tại sao Hà Nội tìm mọi cách học hỏi Trung Quốc trong phương cách trừng trị công dân, khi họ thách thức quyền lực trong nước của Đảng cộng sản Việt Nam.

Chính trị Việt Nam trở thành một chính trị chỉ huy, mặc dù thừa nhận sự lưu tâm đáng kể của Đảng cộng sản Việt Nam đối với kinh tế, so với Tập Cận Bình, nhưng chừng đó là chưa đủ để đảm bảo Việt Nam tránh được một cuộc khủng hoảng, suy thoái về kinh tế - chính trị, khi Bắc Kinh suy thoái về chính trị - kinh tế.

Việt Nam không có hệ thống pháp lý độc lập, nền kinh tế Việt Nam vẫn dựa trên nguồn tài nguyên và các ưu đãi thuế quan trong ký kết các hiệp định, và trên cả, một Chính phủ độc tôn gồng gánh con thuyền kinh tế - xã hội. Hoàn toàn thiếu vắng bóng dáng của xã hội dân sự, pháp quyền, và một sự chủ động kiểm soát quyền lực.

Thế nhưng, giống như Trung Quốc, cái thời kỳ "ổn định chính trị, phát triển kinh tế" sẽ chẳng thể bền lâu. Thực tế, chế độ độc tài của Trung Quốc đã ca ngợi sức mạnh kinh tế của nó như là dấu hiệu cho thấy sự vượt trội của chủ nghĩa độc đoán với các đặc điểm của Trung Quốc. Và rằng mô hình cai trị độc tài của Đảng cộng sản Trung Quốc hoạt động thành công đã chứng minh các thực tiễn của nó. Tuy nhiên, cái thời tăng trưởng cao, công xưởng thế giới đã qua đi, trong khi những khó khăn vô cùng lớn về kinh tế, năm 2018 và 2019, và các cuộc biểu tình đã và đang tiếp tục thách thức tính chính danh của Nhà nước Bắc Kinh. Và giờ đây, sự đình trệ kinh tế có thể phơi bày Trung Quốc như là một Nhà nước của sự kiêu ngạo, độc đoán. Tạo cộng hưởng do sụp đổ cả cơ chế chính trị.

Hình ảnh của Trung Quốc đang phản chiếu về Việt Nam.

Việt Nam, vẫn đang hấp thu nguồn đầu tư từ các hiệp định, nhưng Việt Nam phản ánh một nền kinh tế Trung Quốc trước năm 2018. Và cũng giống như Trung Quốc, Việt Nam đang được Mỹ lưu tâm liên quan đến "vấn đề kinh tế - thương mại", nội lực kinh tế của Việt Nam cũng không bền vững và có phần giống như Trung Quốc trong sử dụng tăng trưởng Giáo dụcP để làm nền và biểu trưng cho sự phát triển. Trong khi chính trị ngày càng được siết chặt hơn.

Trung Quốc và sự lúng túng lẫn kiệt quệ trong cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ, liệu có cho những nhà lý luận hàng đầu của Đảng cộng sản Việt Nam, lại là những người miền Bắc bài học đắt giá nào rút ra không ? Chỉ biết rằng, nếu ông Tập Cận Bình đang phải đối mặt với một nền kinh tế chậm lại, sự chỉ trích nhân quyền của phương Tây, và sự đe dọa quyền lực cá nhân, thì ông Trọng hay những người kế thừa quan điểm, phương thức xử lý các vấn đề của quốc gia qua đảng cũng sẽ đối mặt với điều đó tương tự.

Thời gian luôn là liều thuốc đắng, và bài học luôn cần được rút ra sớm hơn.

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 11/08/2019

Tập Cận Bình trong thời gian gần đây kêu gọi các khóa học chính trị phải được tăng cường ở mọi lứa tuổi.

Tập Cận Bình đã nói rằng cần phải giáo dục đào tạo một thế hệ mới có khả năng duy trì vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc và bảo vệ hệ thống xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc.

Đảng cộng sản Trung Quốc muốn tăng cường kiểm soát tư tưởng của trẻ em và thanh thiếu niên. Trong một cuộc thảo luận bàn tròn mới đây với các nhà giáo dành cho "quá trình lý thuyết chính trị và tư tưởng" ở học đường, chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình đã nói rằng cần phải giáo dục đào tạo một thế hệ mới có khả năng duy trì vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc và bảo vệ hệ thống xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc. Tập đề xướng : "Cần phải bắt đầu từ nhà trường, từ những đứa trẻ".

"Cần phải hướng dẫn học sinh để chúng nhấn chính xác cái nút đầu tiên trong cuộc đời của chúng", Tập nhấn mạnh đến sự cần thiết trong việc "truyền tải tư duy chính thống để chống lại mọi quan điểm sai lầm". Để thực hiện việc này, ông yêu cầu các bí thư đảng ủy nhà trường đưa ra các ví dụ như khởi xướng thực hiện các buổi học tập chính trị và tư tưởng. Tất cả các viên chức chính quyền có trách nhiệm ở địa phương được mời và động viên đến các trường để hướng dẫn các khóa học như vậy.

Tập Cận Bình, chuyên về lý thuyết mác xít và giáo dục chính trị và tư tưởng, tốt nghiệp tiến sĩ luật tại đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh. Cuối năm 2016, ông đã tổ chức "một hội nghị toàn quốc nhằm định hướng chính trị và tư tưởng trong các viện giáo dục đại học", nhưng đây là lần đầu tiên thể loại bàn tròn này được tổ chức với sự có mặt của ông ta và tập hợp các đại diện của cơ quan giáo dục bậc đại học, trung học và tiểu học. Cùng tham dự là Vương Hỗ Ninh, cán bộ chuyên trách tư tưởng thuộc Bộ chính trị đảng Cộng sản Trung Quốc, giám đốc ban thư ký của Ủy ban trung ương, chịu trách nhiệm về các khóa học chính trị và tư tưởng.

Nền giáo dục của nhà nước pháp trị

Ở Trung Quốc, chương trình giảng dạy trong tất cả các trường, từ bậc tiểu học một đến đại học, ngay cả trình độ cao học, luôn bao hàm định hướng chính trị và tư tưởng. Trong 9 năm giáo dục cưỡng bách, từ 6 đến 15 tuổi, các mô-đun này được phân phối cho đến năm 2016 giữa các khóa "giáo dục về đạo đức và đời sống", ở bậc tiểu học và các khóa "tư tưởng và đạo đức" ở bậc đại học. Nhưng bây giờ chúng được tập hợp lại và gọi chung là "nền giáo dục đạo đức và nhà nước pháp quyền". Lên cấp ba, học sinh phải thảo luận về các chủ đề như "đời sống kinh tế", "đời sống chính trị", "đời sống văn hóa" và "đời sống và triết học", phần lớn là các vấn đề được đánh giá tại Gaokao (Cao khảo, kỳ thi tốt nghiệp cấp ba và bước vào đại học Trung Quốc, tương đương với kỳ thi cấp ba Tú tài lớp 12 ở Việt Nam). Về phần mình, các trường đại học phải tổ chức một số khóa học bắt buộc về chính trị và tư tưởng. Thường là "giới thiệu các nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác" và "giới thiệu tư tưởng của Mao Trạch Đông và hệ thống lý thuyết của chủ nghĩa xã hội Trung Quốc". Các sinh viên tiến sĩ tương lai cũng phải vượt qua một bài kiểm tra chính trị và tư tưởng trong kỳ thi tốt nghiệp.

Gaokao, bài kiểm tra của cuộc đời

Mỗi năm, trong hai ngày, hàng triệu học sinh Trung Quốc vượt qua gaokao, cuộc thi tuyển sinh đại học toàn quốc. Đây là một áp lực rất lớn, không chỉ riêng với học sinh dự thi, mà còn với tất cả mọi người trong gia đình, theo tường thuật của tờ Xingjing Bao, bởi lẽ "gaokao là câu thần chú sesam mở ra nấc thang thăng tiến xã hội cho những người trẻ và gia đình họ" . Và "khi một cuộc thi duy nhất tạo điều kiện cho sự chuyển động xã hội và cơ hội rời bỏ tầng lớp bị thiệt thòi nhất thì chắc chắn nó phải là nỗi lo của nhiều thí sinh".

Cuộc thi này quan trọng đến mức trở thành chủ đề chính của một trò chơi video do Moyuwan, một studio nhỏ khai triển và Cocunut Island Games sản xuất : Zhongguoshi Jiazhang (Các bậc phụ huynh ở Trung Quốc), phát hành vào tháng Chín 2018 và thành công vượt trội, theo báo cáo của tạp chí Mỹ Foreign Policy. Nó đặt mình vào vị trí của phụ huynh có con đang học thi gaokao. Mục đích : thành công. Để đạt được điều này, người ta cần phải kích thích trí thông minh của đứa trẻ, từ lúc còn bé cho đến khi tham gia cuộc thi tuyển nổi tiếng, mà chúng vẫn kiểm soát được sự căng thẳng. Một thực tế đang làm các phụ huynh Trung Quốc mệt mỏi là họ bị kẹt giữa những trói buộc kinh tế do xã hội đặt ra cùng những nỗi lo lắng về tài chính và một trò chơi được mô tả là "vô cùng thực tế".

Tác giả không ký tên

Nguyên tác : Âge tendre et tête politique, Ming Pao, Hong Kong, Courrier international, Hors-série, Mai-Juin-Juillet 2019, 06/06/2019                   

Hoàng Thủy Ngữ

(25/07/2019)

Tập Cận Bình, người thứ ba trong "chuyện tình" Trump-Kim (RFI, 22/06/2019)

Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể bày tỏ "tình yêu mến" Kim Jong-un, nhưng chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã làm mọi cách để xuất hiện như một đối tác không thể thiếu của cặp Trump-Kim, trong chuyến thăm Bình Nhưỡng vừa rồi

Tay bắt mặt mừng, nhưng tình hữu nghị Trung-Triều có thực sự "thắm thiết" ? KCNA via Reuters

Chuyến công du Bắc Triều Tiên đầu tiên của một chủ tịch Trung Quốc kể từ 14 năm qua đã giúp hai nước phô bày sự hòa hảo vừa tìm lại được, sau thời gian căng thẳng do quốc tế trừng phạt chương trình nguyên tử của Bình Nhưỡng – mà Bắc Kinh cũng tham gia.

Cuộc viếng thăm hai ngày kết thúc hôm thứ Sáu 21/06/2019 cũng phục vụ cho quyền lợi của nhà lãnh đạo Trung Quốc, trước cuộc gặp tổng thống Mỹ tuần tới tại Nhật Bản mà cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung sẽ là đề tài chủ đạo.

Bối cảnh lần này hỗ trợ cho ông Tập : sau cuộc họp thượng đỉnh lịch sử tại Singapore tháng 6/2018, việc hai ông Trump-Kim xích gần lại với nhau chừng như lại gặp trắc trở. Washington đòi hỏi Bắc Triều Tiên phải phi hạt nhân hóa toàn bộ trước khi được dỡ bỏ trừng phạt, nhưng Bình Nhưỡng từ chối.

Chuyên gia về châu Á Bonnie Glaser của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) đặt tại Washington nhận định : "Tập Cận Bình lợi dụng Bình Nhưỡng để chứng tỏ với tổng thống Trump là Trung Quốc đóng vai trò cần thiết tại bán đảo Triều Tiên. Ông Tập hy vọng nếu thuyết phục được ông Kim nối lại đối thoại với Hoa Kỳ, thì ông Trump có thể giảm bớt áp lực thương mại cho Trung Quốc".

Bản thân tổng thống Mỹ trong quá khứ cũng đã từng liên hệ hai hồ sơ này với nhau. Tuy Donald Trump gọi Tập Cận Bình là "bạn", nhưng năm ngoái ông cũng đã cho rằng ông Tập là "tay chơi bài joker tầm quốc tế". Theo ông Trump, Kim Jong-un đã thay đổi thái độ sau khi gặp chủ tịch Trung Quốc.

Kim Jong-un, lá bài của Bắc Kinh ?

Chắc chắn là người quyền lực nhất Trung Quốc đã dùng Bắc Triều Tiên như một con bài để đối đầu với Washington – theo nhận xét của Ahn Chan Il, một người Bắc Triều Tiên đào thoát nay là nhà nghiên cứu ở Seoul. Ông Ahn ghi nhận, việc Tập Cận Bình được Bắc Triều Tiên tiếp đón rình rang giúp ông Tập có thể mạnh miệng nói rằng "liên minh máu thịt giữa Bắc Kinh và Bình Nhưỡng (trong cuộc chiến Triều Tiên 1950-1953) sẽ không bị ông Trump làm đảo lộn", bất chấp các động thái của tổng thống Mỹ.

Lu Chao, chuyên gia về Bắc Triều Tiên của Viện Khoa học Xã hội Liêu Ninh dự báo, Bắc Kinh "chắc chắn sẽ đóng vai trò trung gian hòa giải chủ chốt, để đưa Bắc Triều Tiên và Hoa Kỳ đến bàn hội nghị".

Tuy nhiên theo Thời Ân Hoằng (Shi Yinhong), giáo sư về quan hệ quốc tế, trường đại học Nhân Dân Bắc Kinh, mặc dù Kim Jong-un năm ngoái đã thăm Trung Quốc đến bốn lần, quan hệ hai nước vẫn chưa hoàn toàn hữu hảo. Ông nhắc nhở, Trung Quốc vẫn tiếp tục áp dụng các biện pháp trừng phạt. "Với việc cải thiện quan hệ, Trung Quốc có thể tìm lại một ít ảnh hưởng đối với Bắc Triều Tiên, nhưng rốt cuộc Kim Jong-un vẫn luôn là người quyết định".

Dấu hiệu cho thấy hai nước láng giềng vẫn ch06/2019ưa thực sự thuận thảo : đài truyền hình Trung Quốc CCTV đã "đặt vào miệng" Kim Jong-un câu "sẵn sàng tỏ ra kiên nhẫn" trong việc thương lượng với Hoa Kỳ - một câu nói không hề có trên báo chí Bắc Triều Tiên.

Tại Bắc Kinh, nhật báo tiếng Anh China Daily nhấn mạnh, ảnh hưởng của Trung Quốc lên nước láng giềng nhỏ bé hãy còn hạn chế. Tờ báo viết : "Có thể thế giới hy vọng rằng nhà lãnh đạo Trung Quốc có ma thuật biến đá thành vàng, nhưng không thể trông đợi ông Tập có thể giải quyết mọi hồ sơ của bán đảo Triều Tiên trong chuyến công du chỉ có hai ngày".

Thụy My

******************

Bình Nhưỡng ca ngợi tình hữu nghị "không gì lay chuyển" với Bắc Kinh (RFI, 21/06/2019)

Ngày 21/06/2019, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kết thúc chuyến thăm cấp nhà nước hai ngày tại Bình Nhưỡng. Lãnh đạo Bắc Triều Tiên hết lời ca ngợi tình hữu nghị "không gì lay chuyển" với nước láng giềng.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tiếp đón chủ tịch Tập Cận Bình tại sân bay quốc tế Bình Nhưỡng ngày 20/06/2019. KCNA via Reuters

Hãng tin nhà nước Bắc Triều Tiên KCNA trích dẫn các phát biểu của lãnh đạo Kim Jong-un cho rằng chuyến thăm của đồng minh Trung Quốc là "một dịp quan trọng" để hai nước thể hiện với cả thế giới mối quan hệ "không gì lay chuyển" và một tình hữu nghị "bất di bất dịch". Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh đối thoại Mỹ - Triều rơi vào bế tắc.

Theo đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV, được AFP dẫn lại, trong các cuộc trao đổi, lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã phàn nàn rằng nước ông đã cố gắng đưa ra "rất nhiều biện pháp tích cực" nhằm làm hạ nhiệt căng thẳng, nhưng đã không được "các bên liên quan đáp ứng xứng đáng".

Vẫn theo nguồn tin của CCTV, Kim Jong-un cho biết sẵn sàng "chứng tỏ kiên nhẫn" trong các cuộc đàm phán với Mỹ. Phía Bình Nhưỡng chưa có bình luận gì về những thông tin này. Tuy nhiên, tờ China Daily cảnh báo hồ sơ Bắc Triều Tiên sẽ không dễ gì được giải quyết bằng"chiếc đũa thần", cho dù lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình có gặp tổng thống Mỹ Donald Trump bên lề thượng đỉnh G20 tại Nhật Bản hay không.

AFP dẫn lại tường thuật của truyền hình Trung Quốc cho biết chủ tịch Trung Quốc đã được "hàng trăm ngàn" người dân Bắc Triều Tiên đón tiếp với những tràng pháo tay nồng nhiệt trong ngày hôm qua.

Chế độ Kim Jong-un tồn tại được bao lâu ?

Cũng liên quan đến chế độ Bình Nhưỡng, ông Thae Yong Ho, cựu quan chức ngoại giao, từng công tác tại đại sứ quán Bắc Triều Tiên ở Anh và đã đào tẩu, khi trả lời các câu hỏi của báo giới tại Tokyo ngày hôm qua nhận định rằng "chế độ Bình Nhưỡng không bao lâu nữa sẽ bị sụp đổ. Tôi không tin rằng Kim Jong-un có thể duy trì chế độ quá 20 năm".

Theo ông, sự sụp đổ chế độ sẽ do sự thay mới một thế hệ lãnh đạo chứ không phải do tác động của một ngoại bang hay do một cuộc đảo chánh của quân đội để lật đổ Kim Jong-un.

Minh Anh

**********************

Bắc Kinh, đối tác nặng ký giúp Bình Nhưỡng nối lại đàm phán với Mỹ về hạt nhân (RFI, 20/06/2019)

Sau Seoul đến lượt Bắc Kinh trở thành trung gian để Bình Nhưỡng nói chuyện với Washington. Theo giới phân tích, trong nhãn quan của chính quyền Kim Jong-un, tiếng nói của ông Tập Cận Bình với Donald Trump sẽ có trọng lượng hơn so với những nỗ lực của tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tại Bắc Kinh. (Ảnh Tân Hoa Xã công bố ngày 28/03/2018) Reuters

Ông Tập Cập Bình đến Bình Nhưỡng lần này để đáp lễ Kim Jong-un đã bốn lần sang Bắc Kinh trong 15 tháng vừa qua. Đây là một chuyến công du mang nặng tính biểu tượng. Lần gần đây nhất một nguyên thủ Trung Quốc đến Bình Nhưỡng là hồi năm 2005 và thân phụ của ông Kim Jong-un, là Kim Jong-il, cũng đã dành cho ông Hồ Cẩm Đào những nghi lễ trang trọng nhất. Vào lúc đó, Bắc Triều Tiên là một trong những quốc gia khép kín nhất hành tinh. Giờ đây, quốc gia đông bắc Á này là một trong những địa điểm du lịch được người Trung Quốc ưa chuộng.

Khác với thời đại của hai thế hệ lãnh đạo trước, (Kim Nhật Thành/Kim Il-sung và Kim Jong-il) đương kim chủ tịch Bắc Triều Tiên đã hai lần bắt tay tổng thống Hoa Kỳ sau hàng loạt vụ thử tên lửa và vũ khí hạt nhân.

Về phía Bắc Kinh, từ khi lên cầm quyền năm 2012 ông Tập Cận Bình liên tục củng cố địa vị. Trung Quốc dưới năm tháng của ông Tập Cận Bình đã khẳng định là một siêu cường trên thế giới, cạnh tranh quyết liệt với Mỹ về kinh tế, ngoại giao và cả về quân sự. Lần này nguyên thủ Trung Quốc dẫn đầu một phái đoàn hùng hậu các doanh nhân đến Bình Nhưỡng. Hơn thế nữa, ông Tập là nhà lãnh đạo quốc tế đón tiếp Kim Jong-un nhiều nhất, kể từ khi ông này lên kế nghiệp cha, cuối năm 2011.

Nhìn từ Bắc Triều Tiên, trong 9 năm qua, Kim Jong-un đã ba lần bắt tay tổng thống Hàn Quốc, hai lần họp thượng đỉnh với nguyên thủ Hoa Kỳ Donald Trump, thăm Hà Nội và gặp các lãnh đạo cao cấp nhất của Việt Nam... Nếu tính luôn chuyến công du Bình Nhưỡng lần này của ông Tập Cận Bình thì đây là lần thứ năm, lãnh đạo Bắc Triều Tiên và Trung Quốc gặp nhau.

Các hoạt động đối ngoại kể trên của Kim Jong-un được giới quan sát đánh giá là rất quan trọng, thể hiện sự năng động và tinh tế trong chính sách ngoại giao của Bình Nhưỡng.

Kể từ khi chuyển hướng, ngừng khiêu khích cộng đồng quốc tế để chuẩn bị đàm phán với Hoa Kỳ, chính quyền Bình Nhưỡng đã xích lại gần với Seoul. Bởi Hàn Quốc vừa là đồng minh thân cận của Mỹ tại đông bắc Á vừa là nước láng giềng anh em với Bắc Triều Tiên. Nhưng vài tuần trước khi đến Singapore bắt tay Donald Trump, ông Kim Jong-un và phu nhân đã đáp tàu hỏa từ Bình Nhưỡng đến thẳng Bắc Kinh.

Chế độ Kim Jong-un từ tháng 4/2018 liên tục thúc đẩy quan hệ Liên Triều, cởi mở với tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nhưng không bao giờ lơ là với Bắc Kinh, kể cả sau thất bại thượng đỉnh Hà Nội hồi tháng 02/2019.

Điều này khiến giới quan sát khẳng định rằng trong đàm phán Mỹ- Bắc Triều Tiên về hạt nhân, Bắc Kinh là "kênh trên đối thoại ưu tiên" của Bình Nhưỡng, bởi Tập Cận Bình có nhiều lá chủ bài hơn là tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Thứ nhất, về chiến lược và kinh tế, từ giữa thế kỷ 20, Bắc Kinh là điểm tựa an toàn cho gia đình họ Kim.

Thứ hai, trên cương vị thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc có quyền phủ quyết lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ nhắm vào chế độ Kim Jong-un và lợi ích kinh tế của Trung Quốc đối với nước láng giền này không nhỏ.

Điểm thứ ba, là ông Tập Cận Bình có nhiều lá chủ bài để thuyết phục tổng thống Trump ở Nhà Trắng hơn Moon Jae-in.

Donald Trump vừa khởi động chiến dịch tranh cử tổng thống thêm một nhiệm kỳ thứ hai, nên cũng cần lấy điểm với cử tri Mỹ. Khi cả hai ông Trump và Tập cùng muốn nhanh chóng tạm khép lại cuộc chiến thương mại thì rõ ràng lãnh đạo Bắc Kinh mới chính là chìa khóa giúp Bình Nhưỡng nhanh chóng đạt được mục tiêu mong muốn.

Không biết có một sự tình cờ hay không, mà vào hôm nay, đặc sứ Mỹ về Bắc Triều Tiên tuyên bố rằng để tháo gỡ bế tắc trong hồ sơ hạt nhân, cả Washington lẫn Bình Nhưỡng cần có thái độ "uyển chuyển".

Thanh Hà

***************

Tập Cận Bình đến Bình Nhưỡng : Kinh tế và hạt nhân, trọng tâm đối thoại Trung-Triều (RFI, 20/06/2019)

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên tiếp đón trọng thể nguyên thủ Trung Quốc. Ông Tập Cận Bình và phu nhân bắt đầu chuyến viếng thăm cấp Nhà nước Bắc Triều Tiên trong hai ngày 20 và 21/06/2019. Một phái đoàn hùng hậu các doanh nhân Trung Quốc tháp tùng ông Tập đến Bình Nhưỡng.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) tiếp lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un, tại Bắc Kinh, ngày 10/01/2019. (Ảnh do truyền hình Trung Quốc CCTV công bố)AFP

Theo hãng tin Pháp AFP, bốn giờ sau buổi làm việc đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước, báo chí Bắc Kinh chỉ đưa tin chủ tịch Trung Quốc và phu nhân được tiếp đón rất trọng thể. Bắc Triều Tiên bắn 21 phát đại bác chào mừng sự kiện này. 10.000 người dân Bắc Triều Tiên được huy động tại sân bay để đón chào ông Tập. Nhưng cho đến trưa nay, đài truyền hình Nhà nước Trung Quốc vẫn chưa đăng tải hình ảnh chuyến viếng thăm lịch sử này.

Còn Tân Hoa Xã đưa tin ngay sáng nay, chủ tịch Tập Cận Bình và lãnh đạo Kim Jong-un đã bắt đầu một loạt các cuộc đối thoại, nhưng không đi sâu vào chi tiết.

Ông Tập Cận Bình là chủ tịch Trung Quốc đầu tiên đến Bình Nhưỡng kể từ năm 2005. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh đang đọ sức với Washington về thương mại và đàm phán Mỹ-Bắc Triều Tiên về hạt nhân rơi vào bế tắc. Theo giới phân tích kinh tế và hạt nhân sẽ là trọng tâm các cuộc hội đàm luận giữa hai nhà lãnh đạo.

Tập Cận Bình và Kim Jong-un muốn gì ?

Đây không phải là lần đầu tiên mà hai lãnh đạo Trung-Triều gặp nhau, thế nên câu hỏi được các nhà quan sát đặt ra là hai ông Tập Cận Bình và Kim Jong-un muốn gì vào thời điểm này.

Từ Seoul, thông tín viên RFI Frédéric Ojardias giải thích :

"Chủ tịch Trung Quốc đến Bình Nhưỡng nhắc nhở rằng ông là người đóng vai trò không thể bỏ qua trong bất kỳ giải pháp nào cho cuộc khủng hoảng Triều Tiên. Tập Cận Bình muốn cho thấy rõ uy lực cũng như ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Bắc Triều Tiên. Điều đó sẽ giúp ông có thêm lợi thế khi đàm phán với Mỹ nhằm giải quyết cuộc chiến thương mại song phương.

Ông Tập Cận Bình đã không chọn thời điểm công du Bình Nhưỡng một cách ngẫu nhiên : Vào tuần tới đây, hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ mở ra tại Osaka (Nhật Bản), nơi ông sẽ gặp tổng thống Mỹ Donald Trump.

Về phần mình, ông Kim Jong-un muốn phô trương liên minh với Trung Quốc để củng cố vị thế đàm phán của chính ông trong các cuộc đàm phán hạt nhân với Donald Trump.

Lãnh đạo Bình Nhưỡng cũng cần hỗ trợ của Bắc Kinh để hạn chế các lệnh trừng phạt quốc tế. Tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc mới đây đã bác bỏ một yêu cầu của Mỹ muốn nghiêm cấm hoàn toàn việc chuyển giao dầu hỏa cho Bắc Triều Tiên. Bắc Kinh cũng có thể viện trợ thực phẩm cho Bình Nhưỡng.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của Trung Quốc đối với đồng minh Bắc Triều Tiên vẫn có giới hạn, và nhân chuyến công du này, khó có khả năng ông Tập Cận Bình đạt được những nhượng bộ lớn từ Kim Jong-un".

Trọng Nghĩa

*******************

Thăm Bắc Triều Tiên : chủ tịch Trung Quốc muốn có thêm lá bài mặc cả với Mỹ (RFI, 19/06/2019)

Ngày 28 và 29/06/2019 tại thượng đỉnh khối G20 ở Osaka, chủ tịch Trung Quốc và tổng thống Mỹ dự kiến gặp nhau. Tranh chấp thương mại là hồ sơ trọng tâm. Chỉ ít ngày trước cuộc gặp quan trọng này, Bắc Kinh thông báo ông Tập Cận Bình thăm Bắc Triều Tiên trong hai ngày, 20 và 21/06/2019.

Truyền hình Trung Quốc CCTV chiếu cảnh lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un gặp chủ tịch Tập Cận Bình, Bắc Kinh, ngày 10/01/2019. Reuters/Jason Lee/File Photo

Đây lần đầu tiên một nguyên thủ Trung Quốc đến Bình Nhưỡng kể từ 14 năm nay. Vì sao ông Tập Cận Bình chọn thời điểm đặc biệt này để công du Bắc Triều Tiên ?

Truyền thông Nhà nước Trung Quốc dĩ nhiên là cổ vũ cho chuyến đi, được cho là mang lại hy vọng các bên có thể sẽ đi đến một giải pháp hòa bình cho bán đảo Triều Tiên. Trong giới chuyên gia quốc tế cũng có nhiều tiếng nói khẳng định Bắc Kinh sẽ có tác động tích cực nhất định đến tiến trình đối thoại Mỹ - Bắc Triều Tiên.

Theo nhiều chuyên gia, một trong những lý do chính để Bắc Kinh chọn thời điểm đặc biệt nhạy cảm này là để khẳng định vị thế đối tác không thể thay thế trong hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên, hiện đang rơi vào bế tắc, kể từ sau thất bại của thượng đỉnh Trump – Kim tại Hà Nội, cuối tháng 02/2019. Việc chủ tịch Trung Quốc thăm Bắc Triều Tiên cũng có thể khiến hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên nổi lên trở lại, trong bối cảnh căng thẳng tại vùng Vịnh đang thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, và phong trào phản đối dự luật dẫn độ tại Hồng Kông buộc Bắc Kinh rút vào thế phòng ngự tạm thời.

Theo ông Chu Chí Quần (Zhiqun Zhu), chuyên gia về chính trị quốc tế, Đại học Bucknell, Pennsylvania, được báo Nhật Japan Times trích dẫn, Bắc Kinh muốn gửi đi một thông điệp rõ ràng : Trung Quốc vẫn là đối tác chủ chốt tại khu vực Đông Bắc Á, không có sự ra tay của Bắc Kinh, mọi nỗ lực tháo gỡ bế tắc trong đàm phán hạt nhân Bắc Triều Tiên đều vô ích.

Ông Triệu Thông (Zhao Tong), chuyên gia về Bắc Triều Tiên, thuộc trung tâm Carnegie – Tsinghua, Bắc Kinh, cũng nhấn mạnh, cuộc hội kiến Tập – Kim tại Bình Nhưỡng là một cơ hội cho thấy Trung Quốc vẫn còn có khả năng tác động đến chế độ Bắc Triều Tiên, với tư cách người bảo trợ, đồng minh thân cận nhất. Chuyến công du này cũng đưa ra một lời cảnh báo đến Washington, là nếu Hoa Kỳ muốn đạt được các mục tiêu chiến lược tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, thì phải có các nhân nhượng với Trung Quốc.

Ông Triệu Thông phỏng đoán, Bắc Kinh có thể đứng ra đóng vai trò thu hẹp khoảng cách về lập trường giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên trong đàm phán về phi hạt nhân hóa, đổi lại Washington sẽ "mềm mại" hơn với Bắc Kinh trong tranh chấp thương mại. Chuyên gia Chu Chí Quần (Zhiqun Zhu), Đại học Bucknell, Pennsylvania, nêu kịch bản lãnh đạo Bắc Triều Tiên thông qua chủ tịch Trung Quốc gửi một thông điệp đến tổng thống Mỹ, đề nghị ông Trump có thái độ thực tế hơn, và nhìn nhận một cách nghiêm túc hơn về các lo ngại của chế độ Bắc Triều Tiên, trong hồ sơ phi hạt nhân hóa.

Theo ông Abraham Denmark, giám đốc chương trình Châu Á của viện tư vấn Wilson center, Washington, việc các thương thuyết Mỹ - Bắc Triều Tiên có tiến triển, cho dù còn xa mới đi đến đích phi hạt nhân hóa, cũng nằm trong lợi ích của Trung Quốc, bởi Bắc Kinh lo ngại đàm phán bế tắc có thể dẫn đến những căng thẳng mới tại khu vực, thậm chí xung đột vượt tầm kiểm soát.

Tuy nhiên, trên thực tế, khả năng Bắc Kinh tác động vào tiến trình đàm phán Mỹ - Bắc Triều Tiên đến đâu, có thể khai thông bế tắc hay không, cho đến nay vẫn hoàn toàn là một ẩn số. Việc ông Tập Cận Bình tới Bình Nhưỡng với những tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ chế độ Bắc Triều Tiên, kèm theo đó là nhiều khoản viện trợ và các hỗ trợ lớn dự kiến sau đó, càng khiến chính quyền Kim Jong-un thêm vững tâm, khó lòng thỏa hiệp theo đòi hỏi của Mỹ, như nhận định của ông James Schoff, một chuyên gia về Đông Á của bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ.

Trọng Thành

Tổng thống Trump, đặt cược bằng tiền thật – đó là sức mạnh của Hoa Kỳ - rõ ràng đang giữ thế thượng phong, và những nhượng bộ mà Chủ tịch Tập Cận Bình có thể sẽ phải thực hiện sẽ không chỉ là phỉnh đánh bạc. Khi - nếu thỏa thuận rốt cuộc được đưa ra, Tổng thống Trump chắc chắn sẽ tuôn ra các tweet đầy khoe khoang, một phần là để củng cố sự ủng hộ của cử tri cho nhiệm kỳ thứ hai, giữa những rắc rối cá nhân và chính sách. Đối với ông Tập, bất kỳ thỏa thuận đều có thể có nghĩa là một sự mất thể diện rất nghiêm trọng. 

Trận cuối cùng trong cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ dường như đã cận kề.

Ông Tập thâu tóm quyền lực khi Trung Quốc vẫn đang tiếp tục phát huy cái gọi là phép màu kinh tế (và Hoa Kỳ vẫn sa lầy trong hậu quả của cuộc suy thoái kinh tế 2008-2009). Ông trở thành tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc (Chinese Communist Parti - C.C.P.) vào cuối năm 2012 và là chủ tịch của Cộng hòa Nha dân Trung Hoa vào đầu năm 2013. Chiến dịch chống tham nhũng của ông đã ngay lập tức trở nên rộng khắp. Ông bảo vệ "Trung Hoa mộng", một viễn kiến mơ hồ về sự thịnh vượng, sức mạnh và hạnh phúc của đất nước và người dân Trung Quốc, viễn kiến này dường như đã khích động nhiều người dân. Việc ông Tập đề xuất với Tổng thống Barack Obama nhằm thiết lập một "Mô hình mới về Quan hệ của một đại cường" chỉ có thể làm hài lòng đa số người Hán với những hoài niệm đế quốc quá vãng. 

Nhưng đó chỉ là những pha tung hứng hay phi dao đơn giản trong rạp xiếc, được thực hiện ở một đất nước không có sự đối lập nào được lắng nghe và cấm đoán những "đàm tiếu" về chính quyền Trung Quốc. Mặt khác, cuộc chiến thương mại Hoa – Mỹ là trường hợp thực tế đầu tiên để đánh giá khả năng lãnh đạo của ông Tập. Và màn trình diễn của ông Tập dường như không được thành công lắm, thậm chí ngay cả khi người ta không tính đến những thất bại liên quan đến cuộc chiến thương mại Hoa – Mỹ này.

Điều đầu tiên và quan trọng nhất, là ông Tập đã hoàn toàn thất bại trong việc xử lý mối quan hệ Hoa – Mỹ. Điều này trái ngược với mọi nhà lãnh đạo Trung Quốc kể từ khi thành lập nhà nước cộng sản hồi năm 1949, những nhà lãnh đạo Trung Quốc trong quá khứ đều thừa nhận tầm quan trọng tối cao của những mối quan hệ đó, và đã làm tất cả cải thiện chúng - và đã gặt hái được những lợi ích to lớn.

Vào năm 1971, Mao đã kiến tạo nền ngoại giao bóng bàn để làm tan băng, và Tổng thống Nixon đã ủng hộ ông ta trong cuộc chiến chống Liên Xô. Đặng Tiểu Bình đã đi khắp nơi để tán tỉnh lấy lòng Hoa Kỳ, và, vào năm 1979, Tổng thống Jimmy Carter đã chuyển sự công nhận đối với Trung Quốc từ Đài Bắc sang Bắc Kinh. Trong những năm 1980, các nhà lãnh đạo Hồ Diệu Bang và Triệu Tử Dương đã mời Milton Friedman và các nhà kinh tế Mỹ khác đến thăm Trung Quốc và tranh thủ những khuyến nghị tham vấn của họ ; sau những diễn biến ấy, công nghệ và tư bản của Mỹ bắt đầu chảy vào Trung Quốc. Năm 1997, Giang Trạch Dâncó chuyến công du tám ngày ở Mỹ, khi ở Williamsburg - Virginia, ông ta đã đội một chiếc mũ ba góc biểu trưng của thời kỳ thực dân.

Năm 2001, TT Bill Clinton lúc đó đã giành cho Trung Quốc một cú hích mạnh mẽ để gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới.

Những năm Hồ Cẩm Đào nắm quyền, 2003 - 2013, chứng kiến việc Trung Quốc đã khai thác sự cởi mở (và cả ngây thơ nữa) của nước Mỹ đầy khéo léo. Những mặt hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc đã tạo ra một sự thâm hụt thương mại song phương không kiểm soát nổi đối với Hoa Kỳ. Các viện Khổng Tử, một mạng lưới các trường ngôn ngữ kiêm các cơ quan gây tạo ảnh hưởng, bắt đầu bén rễ trong các trường đại học và trung học của Mỹ. Hiện nay, đã có hơn 100 viện như thế trên khắp nước Mỹ. Các nhà đầu tư Trung Quốc tràn ngập Thung lũng Silicon bằng số tiền huy động được trên các thị trường tài chính Mỹ - sau đó lặng lẽ ăn cắp công nghệ tiên tiến của Mỹ và đưa công nghệ tiên tiến ấy vào trung tâm công nghệ cao Trung Quốc.

Nhưng ông Tập lại là nhà lãnh đạo cứng rắn đầy hung hăng. Dưới thời ông Tập, những đại ngôn chống Mỹ được lan truyền trên các phương tiện truyền thông chính thức. Chính quyền Trung Quốc đã công khai bày tỏ ý muốn thách thức sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ tại Châu Á.

Trung Quốc đã có những động thái mạnh mẽ đối với Đài Loan và Biển Đông. Trung Quốc đã cho tàu chiến diễu hành qua lãnh hải của Mỹ ở ngoài khơi Alaska. (Trung Quốc tuyên bố rằng chỉ thực hiện một quyền đã được quốc tế công nhận về việc "qua lại vô hại", nhưng động thái rõ ràng là một màn trình diễn quân sự).

Nhà cầm quyền Bắc Kinh cố gắng hợp tác với các thành viên của cộng đồng người Trung Quốc ở hải ngoại, với hy vọng rằng sẽ phát triển một mạng lưới trợ giúp công cuộc xâm nhập chính trị vào các quốc gia khác và chuyển giao (mà thực chất là đánh cắp – người dịch) công nghệ cao từ các quốc gia này về cho Trung Quốc. Để đạt được mục đích này Trung Quốc đã sử dụng cả hai kế hoạch công khai, ví như Kế hoạch tìm kiếm 1000 tài năng, một chương trình săn đầu người chính thức và các chiến thuật bí mật được giám sát bởi cỗ máy đầy uy lực của C.C.P.- Mặt trận Thống nhất. 

Những nỗ lực này đã gióng lên một hồi chuông cảnh báo cho một số người Mỹ. Trong hai năm 2017 và 2018, hai nhóm học giả tinh hoa và các cựu quan chức chính quyền Hoa Kỳ đã lên tiếng ủng hộ một sự thay đổi quan điểm chính trị cơ bản của Mỹ về Trung Quốc. Các thành viên của hai nhóm này là những người ôn hòa và hầu hết thân thiện với Trung Quốc. Một số khuyến nghị của họ phù hợp với quan điểm diều hâu của chính quyền Trump, coi Trung Quốc là mối đe dọa an ninh và kẻ thù số một của Mỹ. Ông Tập, dường như không biết gì về sự thay đổi lớn lao này, vì đã không được chuẩn bị gì khi Tổng thống Trump tấn công Trung Quốc bằng một cuộc chiến thuế quan.

Cuộc cạnh tranh này hiện đang có một hiệu lực cảnh báo đối với những nơi khác ở Châu Á, Úc, New Zealand và Châu Âu. Sau hội nghị thượng đỉnh tại Brussels vào tháng trước, Trung Quốc đã đồng ý trao cho các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu tiếp cận thị trường "cải thiện", chấm dứt việc bắt buộc chuyển giao công nghệ và thảo luận về khả năng cắt giảm trợ cấp nhà nước cho các công ty Trung Quốc, điều mà các chính phủ khác cho rằng đã tạo ra một lợi thế cạnh tranh không lành mạnh. Mặc dù được trình bày bằng những ngôn từ ôn hòa, đầy tính chất tương nhượng trong tuyên bố chung, những nhượng bộ này là một trở ngại rõ ràng cho Trung Quốc và sẽ dập tắt những tham vọng toàn cầu của họ.

Tại sao tất cả những điều này lại xảy ra dưới thời của ông Tập ? Lịch sử gợi ý một câu trả lời.

Vào cuối những năm 1950, Mao bắt đầu thách thức sự lãnh đạo của Liên Xô đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, khi đó vốn đang là một thế lực kiêu hùng hy vọng lật đổ trật tự thế giới do Hoa Kỳ lãnh đạo. Mao cũng tìm kiếm một sự thống trị toàn cầu, phù hợp với quan niệm truyền thống của Trung Quốc cho rằng hoàng đế của Đế chế Trung Hoa là người cai trị hợp pháp đối với toàn "thiên hạ" (tian xia" = (天下), tức là tất cả mọi thứ dưới gầm trời này. Nhưng Mao đã hành động một cách thái quá ; Trung Quốc lúc đó chưa đủ mạnh để thực hiện tham vọng này. Quyết định của Liên Xô về việc chấm dứt các chương trình viện trợ cho Trung Quốc và rút các cố vấn khoa học và công nghệ của họ về nước là một đòn giáng mạnh vào nền kinh tế xã hội chủ nghĩa Trung Quốc đang mới hình thành.

Giống như Mao với Liên Xô, ông Tập có thể đã thách thức sự lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ một cách quá thô lỗ và quá sớm.

Khiếm khuyết lớn thứ hai của ông Tập là sự thất bại trong việc hoạch định một tập hợp các chính sách rõ ràng để ngăn chặn sự suy yếu kéo dài của nền kinh tế Trung Quốc sau nhiều năm phát triển ngoạn mục. Tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc trong năm 2018 là mức tăng trưởng yếu nhất trong 28 năm qua. Số liệu thống kê trong quý I của năm nay (2019) là 6,4%, so với mức cao kỷ lục 15,4% của cùng kỳ năm 1993. Ngay đến cả con số tăng trường này (6,4%,) cũng sẽ là điều ghen tị của nhiều quốc gia phương Tây, nhưng sự suy giảm này sẽ khiến các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải lo ngại, vì nó cho thấy một cách trực quan các vấn đề mang tính cấu trúc của quốc gia này - đáng chú ý là dân số bị già đi một cách nhanh chóng, lực lượng lao động bị co lại và tỷ lệ tổng nợ trên GDP đạt mức gần 300% trong quý I của năm 2018. Ngân hàng Nomura của Nhật Bản đã ước tính rằng việc không trả được nợ trái phiếu có mệnh giá bằng đồng Nhân dân tệ đã tăng gấp bốn lần trong năm 2017 và 2018.

Chịu sức ép nặng nề về mặt nhân khẩu học và nợ, Trung Quốc khó có thể bành trướng thông qua tăng đầu tư tư nhân và tiêu dùng. Bởi vì nền kinh tế của Trung Quốc đã có một số khả năng dư thừa khổng lồ (xin hãy nghĩ về việc các thành phố ma mới được xây dựng), cho nên điều tồi tệ hơn là những kích thích của chính quyền không hiệu quả lắm. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, năm 2008, phải mất một nghìn tỷ nhân dân tệ để tạo ra một nghìn tỷ nhân dân tệ sản lượng kinh tế ; vào năm 2017 tỷ lệ này là 3,5/1.

Tuy nhiên, ông Tập đã chẳng làm được gì để giải quyết các vấn đề mang tính cấu trúc này.

Bằng chứng về các vấn đề nhân khẩu học nghiêm trọng đã trở nên rõ ràng ngay từ cuối những năm 2000, nhưng đến năm 2016, ông Tập vẫn chỉ thay thế chính sách một con bằng chính sách hai con. Quá ít, quá muộn. Số trẻ sơ sinh của Trung Quốc mỗi năm đã giảm kể từ khi có những thay đổi này. Tổng số trẻ sơ sinh của năm 2018 là thấp nhất kể từ năm 1961, năm Trung Quốc trải qua nạn đói khủng khiếp. Ông Tập đã phê duyệt một gói kích thích kinh tế vào năm 2015 lớn hơn 25% so với kế hoạch khẩn cấp của người tiền nhiệm vào năm 2009 như một cách đối phó với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Và một lần nữa, chỉ trong tháng 1 và tháng 2 của năm nay, ngay cả khi ông Tập đã thể hiện sự ủng hộ suông đối với sự cần thiết phải dần dần loại bỏ sự hỗ trợ của nhà nước đối với nền kinh tế, chính quyền vẫn cung cấp các khoản vay và tài trợ mới vượt quá quy mô của gói kích cầu cho cả năm 2015, theo một bài báo trên tạp chí Forbes.

Chỉ trích thứ ba đối với ông Tập là dưới thời ông, Trung Quốc đã tài trợ hoặc đã bỏ qua các hoạt động của các công dân và thực thể Trung Quốc trên toàn thế giới, điều này đã làm tổn hại danh tiếng quốc tế đồng thời cũng làm suy giảm nền tảng, cấu trúc đạo đức của chính họ.

Xin lấy một ví dụ trong lĩnh vực tài sản trí tuệ chẳng hạn. Hoa Kỳ có được những bằng chứng xác thực rằng chính sách của riêng Huawei, một công ty công nghệ cao hàng đầu của Trung Quốc, là thưởng cho những nhân viên nào đánh cắp được tài sản trí tuệ. Và, như tôi trước đây đã từng viết, một chính sách như vậy được khuyến khích, thậm chí còn là bắt buộc, theo Luật Tình báo Quốc gia Trung Quốc được thông qua trong năm 2017.

Theo truyền thống, nhà nước lý tưởng của Trung Quốc là một nhà nước Nho giáo tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và hành vi nghiêm ngặt. Và cho dù là ông Tập mạnh tay đối với tệ nạn tham nhũng ở quốc nội, ông Tập lại đi khuyến khích tinh thần đạo đức xấu xa ở nước ngoài ; viễn kiến của ông về Trung Quốc là một quốc gia của những tên trộm cắp yêu nước.

Kết cục là mọi người Trung Quốc đều bị mất thể diện, và giờ đây những người vô tội ở nước ngoài có thể bị sa thải vì liên quan đến tội phạm.

Ông Tập được coi là nhà lãnh đạo Trung Quốc quyền lực nhất kể từ thời Mao. Năm ngoái, sau khi Hiến pháp được sửa đổi, ông ta có thể làm lãnh đạo trọn đời - trừ khi những thất bại nghiêm trọng về lãnh đạo của ông ta làm cho các địch thủ quốc nội có đủ lý do để buộc ông từ chức.

Yi-Zheng Lian

Nguuyên tác : Xi Jinping Wanted Global Dominance. He Overshot. The New York Times, 7/5/20149

Mai Hưng dịch

Nguồn : VNTB, 20/06/2019