Tập Cận Bình sẽ đi vào lịch sử nếu chiếm được Đài Loan

Nếu ngày nào đó, một chiếc limousine chống đạn treo cờ đỏ, đưa người chiến thắng là Tập Cận Bình diễu qua những con đường của thủ đô Đài Bắc, Tập sẽ trở thành hoàng đế cộng sản bất diệt. Ông ta sẽ đi vào lịch sử cùng với Mao Trạch Đông, kết thúc cuộc nội chiến vẫn chưa hoàn thành năm 1949 khi Quốc Dân Đảng chạy sang Đài Loan.

Binh sĩ Đài Loan tập trận tại huyện Tân Trúc (Hsinchu) ngày 19/01/2021, dùng xe tăng, súng cối chống lại cuộc tấn công giả định của quân Trung Quốc.  AP - Chiang Ying-ying

Hồ sơ của Le Point tuần này mang tựa đề "Macron đã thay đổi như thế nào" điểm lại những quyết định của tổng thống Pháp, những gì đã được ông rút kinh nghiệm (hoặc không) sau một năm khủng hoảng. L’Obs quan tâm đến "Cuộc thú tội lớn" về quấy nhiễu tình dục trong giáo hội.Courrier International dành hồ sơ cho "Cuộc đổ xô vào vàng xanh" : ngày càng có nhiều nước lao vào việc trồng cần sa dùng cho mục đích y học. Một thị trường đầy hứa hẹn, tuy luật pháp không phải lúc nào cũng phù hợp.

Trang bìa L’Expresstrên nền màu đỏ chói là hình vẽ một bàn tay cầm đôi đũa, gắp trọn trái đất, chạy tựa "Thời của Trung Quốc" và dòng tựa nhỏ "Một năm sau đại dịch, Bắc Kinh biểu dương sức mạnh".

Từ ngoại giao khẩu trang đến ngoại giao vac-xin

Trong bài "Những mũi tiêm của bác sĩ Tập Cận Bình", tờ báo nhận định, là nước đầu tiên ra khỏi suy thoái, Trung Quốc liền khoe khoang thắng lợi với ngoại giao vac-xin. Có một ngạc nhiên là việc châm chích Hoa Kỳ không dừng lại khi ông Donald Trump đã ra đi. Ngược lại, nó đã chuyển thành những mũi tiêm từ khi ông Joe Biden bước vào Nhà Trắng.

Những mũi tiêm nhằm nhắc nhở Washington quyết tâm bền bỉ của chế độ Bắc Kinh trong việc buộc thế giới phải nghe theo phiên bản về nguồn gốc đại dịch của mình. Nhưng cũng là những mũi tiêm theo nghĩa đen, với vac-xin chống Covid được chuyển đến 53 nước trên thế giới, sau đợt "ngoại giao khẩu trang" trước đây.

Một cách để cố làm người ta quên đi trách nhiệm của Bắc Kinh khi để con virus độc hại từ Vũ Hán lan tràn ra toàn cầu. Để đánh bóng lại hình ảnh, sau khi đã bị phỉ nhổ vì đàn áp Tân Cương, Hồng Kông, đe dọa Đài Loan. Không ngày nào là không có loan báo về việc giao vac-xin Sinopharm hay Sinovac, trong khi phương Tây lo cung cấp cho công dân nước mình. Một loại "quyền lực mềm" hiệu quả.

Nhờ Covid, Trung Quốc xuất khẩu mạnh chưa từng thấy

Về mặt kinh tế, mới cách đây vài tháng người ta còn nói đến việc kết thúc toàn cầu hóa, quay lại với sản xuất địa phương. Nhưng trên thực tế, Trung Quốc chưa bao giờ xuất khẩu nhiều như thế, nhất là sang Châu Âu.

Bằng chứng là giá vận tải đường biển giữa Trung Quốc và cựu lục địa đến cuối năm 2020 đã tăng vọt 150% so với cùng kỳ năm trước. Nếu trước đây một container từ Hoa lục sang đến cảng Le Havre giá 3.000-4.000 đô la, nay phải trả đến 10.000 thậm chí 12.000 đô la cho cuộc hành trình. Tất nhiên là có tác động của Covid.

Dược phẩm, thiết bị y tế, hàng điện tử thông dụng, tivi, điện thoại di động, máy tính… Trung Quốc có sẵn để cung cấp cho một Châu Âu đang bị phong tỏa một phần, nhiều người phải làm việc từ xa. Cụ thể, Bắc Kinh đã xuất khẩu 220 tỉ chiếc khẩu trang y tế, 2,3 tỉ bộ trang phục bảo hộ, 1 tỉ bộ xét nghiệm. Sự lệ thuộc nặng nề này cho thấy đằng sau những bài diễn văn về chủ quyền kỹ nghệ, cần phải chờ nhiều năm, kể cả nhiều thập niên nữa. Trong khi chờ đợi, giá vận tải tăng có thể làm ảnh hưởng đến túi tiền người tiêu thụ với những món hàng Made in China – một nỗi đau nhân đôi.

Tuyên truyền rầm rộ nhân 100 năm thành lập đảng

Chỉ mới hồi đầu năm Canh Tý, vào tháng Hai dương lịch 2020, Trung Quốc còn bị tê liệt vì một con virus bí ẩn, thành phố Vũ Hán, nơi xuất phát đại dịch chuẩn bị phong tỏa triệt để. Nay bước sang năm Tân Sửu 2021, đất nước đông dân nhất thế giới, "xã hội chủ nghĩa theo kiểu Trung Hoa", lại chuẩn bị mưu đồ chinh phục toàn cầu.

Bộ máy tuyên truyền sẽ hoạt động rầm rộ trong dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc, 01/07/2021. Sẽ là những show diễn thường trực : diễu hành chúc tụng vinh quang đảng và tổng bí thư, triển lãm hoành tráng, hàng trăm bộ phim giả tưởng, phim truyền hình nhiều tập, phim tài liệu, hoạt họa… Tất cả ca ngợi sự chuyển đổi từ một nước nghèo sau vài thập niên đã trở thành đại cường về kinh tế, công nghệ và quân sự, có thể tranh đua với Mỹ.

Chuyên gia Alice Ekman của Viện nghiên cứu an ninh Liên Hiệp Châu Âu dự báo "ngoại giao Trung Quốc sẽ tiếp tục lên mặt dạy đời phương Tây, nhất là những nước nào phản đối chính sách của họ hoặc từ chối công nghệ Trung Quốc". Chẳng hạn Bắc Kinh trừng phạt Úc về thương mại vì đã đòi mở điều tra độc lập về nguồn gốc con virus ở Vũ Hán và loại Hoa Vi (Huawei) khỏi mạng 5G.

Trói buộc kinh tế, lũng đoạn các nền dân chủ

Với "ngoại giao vac-xin" và Con đường tơ lụa mới, Trung Quốc dấn lên những nước cờ tại các quốc gia mới nổi và Đông Âu. Nhà Trung Quốc học Jean-Pierre Cabestan tóm tắt : "Phương pháp gây ảnh hưởng là thiết lập sự lệ thuộc kinh tế và tài chính đối với càng nhiều nước càng tốt, đồng thời cố gắng làm các nền dân chủ yếu đi".

Phải chăng Trung Quốc sẽ lại thắng thế trong năm 2021, vì không có đối thủ xứng tầm ? Theo L’Express, không có gì là chắc chắn vì còn rất nhiều yếu tố bất định, nhất là nợ của các công ty quốc doanh. Cuối 2020, nợ cả nước lên đến 280% GDP, và theo chuyên gia Sophie Wieviorka của Crédit Agricole, thì "Đây là một trong những điều mà Tập Cận Bình lo lắng nhất".

Vì vậy mà có thể hiểu được đòn đánh vào Mã Vân (Jack Ma), ông chủ tập đoàn thương mại điện tử Alibaba, bị cáo buộc là thúc đẩy các hộ gia đình vay nợ thông qua chi nhánh Ant Financial. Từ lâu Bắc Kinh tìm cách giảm lệ thuộc vào xuất khẩu, nhưng tiêu thụ nội địa vẫn chưa thể là động lực cho kinh tế, do thu nhập của các hộ gia đình tăng quá thấp.

Tác động từ thuế quan của Mỹ, công nghệ, vac-xin…

Về quan hệ Mỹ-Trung, một phần tương lai Trung Quốc tùy thuộc vào Hoa Kỳ. Liệu ông Joe Biden sẽ duy trì mức thuế của người tiền nhiệm Donald Trump đánh vào hàng Trung Quốc và trừng phạt Hoa Vi hay không ? Bắc Kinh tìm cách phát triển các công nghệ của riêng mình, nhưng liệu sẽ thành công ? Trung Quốc tiến rất nhanh về trí tuệ nhân tạo, nhưng điểm yếu lớn nhất là chất bán dẫn.

Theo nhà nghiên cứu Triệu Thông (Tong Zhao), trung tâm Carnegie-Thanh Hoa, thì việc trấn áp Alibaba có nguy cơ khiến các doanh nghiệp không dám đầu tư vào công nghệ mới. Tất nhiên cũng không nên đánh giá quá thấp khả năng của chế độ, với việc tài trợ ồ ạt và đội ngũ những nhà nghiên cứu, doanh nhân dân tộc chủ nghĩa.

Cũng theo ông Triệu Thông, nếu Trung Quốc không thể mở cửa biên giới nhanh bằng phương Tây – hiện có vac-xin rất tốt trong khi vac-xin Sinovac chỉ hiệu quả 50,4% - thì viễn cảnh kinh tế sẽ giảm xuống. Dù vậy, con rồng Trung Hoa vẫn giương móng vuốt, và Tập Cận Bình đang mơ đến Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh sang năm.

Tập Cận Bình sợ bị Biden cô lập

Nhà báo Cyrille Pluyette nhận định "Tập Cận Bình lo sợ bị ‘ông bạn cũ’ Joe Biden cô lập", trong lúc cố tìm cách chia rẽ phương Tây để tránh hình thành một mặt trận thống nhất chống Trung Quốc.

Mãi đến ba tuần sau khi bước vào Nhà Trắng, lãnh đạo của hai đại cường mới nói chuyện với nhau hôm 10/01, khoảng hai tiếng đồng hồ. Cuộc điện đàm là một vụ so găng : Biden bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về Hồng Kông, Tân Cương, hà hiếp láng giềng (nhất là Đài Loan), còn Tập Cận Bình nói rằng đó là "chuyện nội bộ". Tuy nhiên nhà nghiên cứu Triệu Thông nhận định Trung Quốc lo sợ nhất là phải đơn thân độc mã đối mặt với một phương Tây đoàn kết. "Nếu Hoa Kỳ gây dựng lại được sức sống cho các liên minh và phối hợp với các đối tác, Trung Quốc sẽ lâm vào tình cảnh rất khó khăn".

Để tránh cơn ác mộng này, Bắc Kinh vội vã ký thỏa thuận nguyên tắc về đầu tư với Liên Hiệp Châu Âu cuối năm 2020, và một tháng rưỡi trước đó gút được hiệp định RCEP với 14 nước Châu Á-Thái Bình Dương. Là bậc thầy trong nghệ thuật "chia để trị", Trung Quốc sẽ tận dụng trọng lượng kinh tế của mình để gây áp lực lên các đồng minh của Mỹ, tránh bị cô lập.

Trung Quốc muốn gì khi tập trung cho đảo Hải Nam ?

L’Expressnói về "Hòn đảo thiên đàng Hải Nam", tủ kính trưng bày tham vọng Trung Quốc". Chỉ 9 triệu dân, Hải Nam có đến 9 khu vực miễn thuế. Riêng trung tâm thương mại Begonia Bay lớn nhất Châu Á rộng đến 120.000 mét vuông, tập hợp 300 cửa hàng. Trong khi doanh số hàng xa xỉ giảm 23% trên thế giới năm 2020, tại Trung Quốc lại tăng 48% trong đó phân nửa ở Hải Nam.

Nhưng đây không chỉ là thiên đàng mua sắm, mà theo tuyên bố của Tập Cận Bình tháng 4/2019, sẽ "trở thành tấm danh thiếp của Trung Quốc", là "hình mẫu cho đất nước" trong mọi lãnh vực. Trước hết là quân sự : một phần của hạm đội 3 Trung Quốc được triển khai tại căn cứ Longpo, còn căn cứ Lingshui đón nhận một phi đội máy bay dọ thám. Ở phía bắc, Du Lâm (Yulin) là căn cứ của một phần đội tàu ngầm nguyên tử Trung Quốc, có một mạng lưới đường hầm quân sự 25 kilomet vuông. Tàu sân bay Sơn Đông thường thả neo ở đây. Giá trị chiến lược là khóa chặt lối vào Hoa lục ở Biển Đông, nơi các chiến hạm Mỹ tuần tra thường xuyên. Cũng tại đây, các tàu vũ trụ được phóng lên Mặt Trăng và Hỏa Tinh.

Bắc Kinh dự định chuyển đổi hòn đảo chỉ nắm cách Hồng Kông 500 kilomet thành đặc khu kinh tế. Tesla sẽ xây một nhà máy công suất hơn 1 triệu xe hơi chạy điện một năm, chính quyền lập một trung tâm nghiên cứu công nghệ sinh học, một cảng nước sâu và một sân bay quốc tế thứ ba. Nhiều đoàn doanh nhân đã đến tham khảo, bị thu hút vì nhà nước trợ giá của và thuế má rất nhẹ. Dấu hiệu cho thấy tầm quan trọng của Hải Nam : Người đứng đầu là là Thẩm Hiểu Minh (Shen Xiaoming), quan chức có thanh thế đang lên từng làm trưởng đặc khu Thâm Quyến.

Chiếm được Đài Loan, Tập Cận Bình sẽ đi vào lịch sử

Đối với The Economist, "Trung Quốc đang đứng trước những chọn lựa ngặt nghèo, nhất là về Đài Loan". Nhiều người Trung Quốc coi việc xâm lược Đài Loan là "thống nhất giang san", một nhiệm vụ được cho là thiêng liêng. Không có gì quan trọng hơn là tấn công hòn đảo dân chủ có 24 triệu dân, đặt Đài Loan dưới sự cai trị của Đảng cộng sản.

Nếu ngày nào đó, một chiếc limousine chống đạn treo cờ đỏ, đưa người chiến thắng là Tập Cận Bình diễu qua những con đường của thủ đô Đài Bắc, Tập sẽ trở thành hoàng đế cộng sản bất diệt. Ông ta sẽ đi vào lịch sử cùng với Mao Trạch Đông, kết thúc cuộc nội chiến vẫn chưa hoàn thành năm 1949 khi Quốc Dân Đảng chạy sang Đài Loan.

Có thể là ông Tập phải đi xuyên qua những đường phố Đài Bắc còn đẫm máu, những ngọn lửa vẫn còn bốc cháy, vắng bóng người dân thường vì lệnh thiết quân luật. Nhưng chinh phục được Đài Loan sẽ đưa Trung Quốc lên hàng siêu cường, không nước nào còn dám đọ sức.

Quân Mỹ có kịp giải cứu ?

Nếu Tập ra lệnh cho quân đội "giải phóng" Đài Loan, trước hết ông ta phải tính toán : liệu Mỹ có chận được Trung Quốc không. Suốt 71 năm Đài Loan tồn tại như một đảo quốc độc lập, trước hết là nhờ sự răn đe của Washington trước những hành động hiếu chiến của Bắc Kinh. Trung Quốc chưa dám ra tay vì sợ quân đội Đài Loan cầm cự được cho đến khi quân Mỹ đến cứu.

Theo tuần báo Anh, thật ra khả năng Hoa Kỳ can thiệp khi Đài Loan bị xâm lược đã giảm dần, vì suốt 20 năm qua, Trung Quốc quyết tâm hiện đại hóa vũ khí và khả năng chiến đấu để giữ quân Mỹ ở một khoảng cách xa. Robert Blackwill, cựu trợ lý an ninh quốc gia của George W. Bush cho rằng bên cạnh quân sự, Mỹ còn phải "răn đe bằng địa kinh tế". Hoa Kỳ và các đồng minh như Nhật Bản phải nói rõ, Trung Quốc sẽ bị trục xuất khỏi hệ thống tài chính và thương mại dựa trên đồng đô la, nếu tấn công Đài Loan.

Tuy nhiên nếu trong thời chiến tranh lạnh, sự tồn tại của Tây Berlin được Mỹ và NATO coi là lợi ích sống còn, thì ngày nay khó có được sự đồng thuận này. Có thể nào coi Đài Loan là lợi ích thiết thân, với nguy cơ làm Bắc Kinh – thường là đối tác thương mại quan trọng – giận dữ ? Còn đối với nhiều người Trung Quốc, chiếm được Đài Loan cũng là vị trí lãnh đạo thế giới của siêu cường Mỹ kết thúc. Nếu cho rằng sẽ thành công với một cái giá chấp nhận được, Bắc Kinh sẽ hành động.

Thụy My

Trung Quốc đe dọa chiến tranh nếu Đài Loan độc lập

Thanh Hà, RFI, 29/01/2021

Trong cuộc họp báo hàng tháng hôm 28/01/2021, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Ngô Khiêm (Wu Qian) tuyên bố, Đài Loan "độc lập đồng nghĩa với chiến tranh" và Trung Quốc sẽ đáp trả đích đáng mọi hành động "can thiệp của nước ngoài".

Tàu săn mìn MHC/1301 trong một cuộc diễn tập của hải quân Đài Loan, tại Cao Hùng, Đài Loan, ngày 27/01/2021.  Reuters – Anhà nước Wang

Lời lẽ cứng rắn như trên được đưa ra trong bối cảnh máy bay quân sự Trung Quốc liên tiếp xâm nhập không phận Đài Loan. Thông tín viên Stéphane Lagarde từ Bắc Kinh cho biết thêm thông tin :

"Sau cú sốc từ những màn phô trương sức mạnh trong những ngày gần đây, giờ đến lượt sức mạnh ngôn từ và các đe dọa. Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng, Ngô Khiêm, nhấn mạnh, đối với Cộng hòa nhân dân Trung Quốc, Đài Loan "độc lập có nghĩa là chiến tranh" và cảnh cáo "chơi với lửa sẽ có ngày bị phỏng". Theo đại diện Bộ Quốc phòng Trung Quốc, việc điều máy bay tiêm kích và oanh tạc cơ vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan (hồi cuối tuần qua) là cách "đáp trả những hành vi can thiệp của nước ngoài" và nhắm vào một "nhóm người" muốn Đài Loan độc lập.

Lời lẽ hung hăng trên đây của phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc trước hết nhắm vào ban lãnh đạo mới ở Nhà Trắng. Tổng thống Joe Biden vừa khẳng định cam kết "vững như bàn thạch" giữa Hoa Kỳ và Đài Loan. Bắc Kinh cho đây là một sự khiêu khích vì luôn coi vấn đề Đài Loan thuộc phạm vi các các quyền lợi cốt lõi của Trung Quốc.

Sự ra đi của Donald Trump đã làm giảm căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ, phe nổi dậy ở Hồng Kông thì hứng chịu một đạo luật an ninh giống như Trung Quốc đã thực thi tại Hoa lục, nhưng vấn đề Đài Loan vẫn cực kỳ nhậy cảm trong quan hệ Mỹ-Trung, trong khi đó, tổng thống Thái Anh Văn, mà uy tín được gia tăng sau cuộc bầu cử gần đây, chưa bao giờ lên tiếng đòi hỏi độc lập, bởi vì bà vẫn luôn luôn nhắc lại rằng Đài Loan đã độc lập rồi".

Sau tuyên bố cứng rắn với dụng ý gửi thông điệp mạnh đến chính quyền mới ở Washington, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ, John Kirby cùng ngày 28/01/2021 đã đáp trả : Washington coi những bình luận của phía Trung Quốc "không thích hợp". Cho dù Lầu Năm Góc thấy "không có lý do để căng thẳng về Đài Loan dẫn đến một sự đối đầu bất kỳ dưới hình dạng nào". Tuy nhiên Washington "có bổn phận hỗ trợ khả năng tự phòng thủ của Đài Bắc và điều này sẽ tiếp tục diễn ra như vậy".

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 29/01/2021

*******************

Liệu Biden có hòa hoãn với Trung Quốc

Phạm Quý Vương, RFA, 27/01/2021

Trung Quốc đang chuẩn bị để sẵn sàng đối phó với chính quyền mới ở Mỹ sau một năm đặc biệt khó khăn cùng một loạt bước lùi ngoại giao vì Covid-19, chiến tranh thương mại và các vấn đề nhân quyền. Một câu hỏi đang được đặt ra là liệu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ muốn có mối quan hệ tốt với tân Tổng thống Mỹ Joe Biden hơn so với với cựu Tổng thống Donald Trump hay không ?

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng hôm 26/1/2021 - Reuters

Người ta đã thấy tín hiệu thể hiện thái độ thực sự của ông Tập cho chuyện đó. Trong khi hầu hết các nhà lãnh đạo trên thế giới đều gửi lời chúc mừng tân tổng thống Mỹ ngay trong ngày 20/1, thì mãi đến ngày hôm sau (21/1), người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh mới lên tiếng, nhưng là để bày tỏ hy vọng quan hệ của Bắc Kinh với chính quyền mới ở Mỹ "sẽ dựa trên lý trí". Mong muốn này sau đó cũng được nhắc lại trong một dòng tweet của một quan chức ngoại giao Trung Quốc ngày 22/1 rằng quan hệ Trung-Mỹ nên "sớm trở lại đúng hướng". Đây có thể coi là một hành vi đầy tính khiêu khích của Bắc Kinh nhắm vào chính quyền mới ở Washington. Theo ghi nhận của kênh truyền thông Mỹ CNBC, trong suốt 36 tiếng sau lễ nhậm chức của Biden, các quan chức và báo chí Trung Quốc gần như chỉ nói về các biện pháp trừng phạt mà Bắc Kinh vừa thông báo nhắm vào 28 nhân vật chủ chốt trong chính quyền Trump, gồm cả cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo và cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O’Brien.

"Đánh" Trump, "dọa" Biden

Giới quan sát nhận định hành động của Trung Quốc không đơn thuần là nhằm trả đũa các quan chức trong chính quyền Trump khi họ không còn giữ những chức vụ chính thức, mà còn là một thủ đoạn nhằm răn đe các quan chức mới trong chính quyền mới của Mỹ. Wu Xinbo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quốc tế thuộc trường Đại học Phúc Đán (Trung Quốc), trả lời báo chí ngày 21/1 cho rằng "việc nêu tên của những người bị trừng phạt là một hình thức bêu xấu và sỉ nhục". Theo vị giáo sư cố vấn cho chính phủ Trung Quốc này, đây "là một lời cảnh báo gửi đến các chính trị gia tương lai của Mỹ".

Liệu Biden có đảo ngược chính sách của Trump với Trung Quốc ?

Hầu hết các nhà phân tích cho rằng ông Biden sẽ không vội vã rút lại nhiều quyết định của chính quyền Trump đối với Trung Quốc, nhưng Biden chắc chắn sẽ chú trọng đến các vấn đề nhân quyền và chiến lược hơn là tìm cách gây khó khăn cho các doanh nghiệp Trung Quốc. Theo một nhà phân tích Trung Quốc đề nghị giấu tên, có những vấn đề quan trọng khác chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ-Trung. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc không muốn được xem là chiều theo ý của Washington trong những hồ sơ mà Bắc Kinh coi là nhạy cảm và "cốt lõi" như Đài Loan, Tân Cương, Tây Tạng, nhân quyền. Ông Blinken từng nói các quan chức của đảng Dân chủ chắc chắn sẽ đề cập mạnh mẽ đến những vấn đề vốn gây ra một số rạn nứt với Bắc Kinh. Trước hết, lý do khiến Bắc Kinh phẫn nộ là tuyên bố hôm 19/1 của Ngoại trưởng Pompeo rằng Chính phủ Trung Quốc đang phạm tội diệt chủng và tội ác chống nhân loại đối với người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số khác ở Tân Cương. Tuy nhiên, theo The Washington Post, nếu các nhà lãnh đạo Trung Quốc chú ý hơn đến những người đồng cấp mới trong chính quyền Biden, họ sẽ nhận ra rằng chiến lược của Trung Quốc nhằm trừng phạt các quan chức thời Trump chắc chắn sẽ thất bại. Ngày 19/1, trong buổi điều trần trước Thượng viện, ông Blinken tuyên bố ông đồng ý với lời buộc tội diệt chủng mà người tiền nhiệm Pompeo đưa ra. Ý kiến này không phải là cá biệt. Theo nhiều nguồn tin, ủy ban tranh cử của Biden đã đưa ra quyết định trên sau một cuộc tranh luận nội bộ hồi tháng 8/2020. Về cá nhân Blinken, xuất thân từ một gia đình thoát được nạn diệt chủng người Do Thái và các cuộc tàn sát ở Nga, khó có khả năng ông sẽ thay đổi cách nhìn và ngừng gọi những gì Trung Quốc làm với người Duy Ngô Nhĩ là diệt chủng. Trên thực tế, thái độ "bắt nạt" của Bắc Kinh đã khiến cho việc thay đổi thêm khó khăn, và đó là tính toán sai lầm lớn đầu tiên của Đảng cộng sản Trung Quốc.

Sai lầm thứ hai của Bắc Kinh là cho rằng chính quyền Biden không đồng ý với lập trường cơ bản của chính quyền Trump về Trung Quốc. Ông Blinken đã không ngần ngại tuyên bố trong phiên điều trần rằng chính sách chống Trung Quốc của chính quyền Trump "về cơ bản là đúng" và cựu tổng thống đã "đúng khi có một cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc", mặc dù ông không đồng ý với cách thức thực hiện của chính quyền Trump. Nói cách khác, chính quyền Biden đang đổi mới "thương hiệu" chứ không phải thay đổi chính sách chống Trung Quốc của chính quyền tiền nhiệm. 

Ngoài ra, bản thân Trung Quốc cũng tự hạ thấp uy tín khi tăng cường truyền bá các thuyết âm mưu về nguồn gốc của Covid-19, kêu gọi mở cuộc điều tra về một căn cứ quân sự ở Mỹ trong khi ngăn cản các nỗ lực điều tra nguồn gốc của virus ở Vũ Hán. Bắc Kinh cũng đang lan truyền những lời nói dối về vaccine của Mỹ để xóa nhòa sự thật về các vấn đề liên quan đến vaccine của chính Trung Quốc. Các lãnh đạo cấp cao của Đảng cộng sản Trung Quốc cũng đang gia tăng đe dọa Đài Loan.

Chuyên gia Scott Kennedy, làm việc tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế ở Washington, nói : "Trong những tháng cuối nhiệm kỳ, chính quyền Trump đã thông báo một loạt biện pháp hạn chế và trừng phạt chống Trung Quốc, khiến chính quyền Biden về mặt kỹ thuật và chính trị khó lòng rút lại". Trong khi đó, Zhiqun Zhu - Chủ nhiệm Khoa Quan hệ Quốc tế tại trường Đại học Bucknell - nói : "Có sự đồng thuận lưỡng đảng tại Washington về việc phải mạnh tay hơn với Trung Quốc". Antony Blinken, người được Biden đề cử làm ngoại trưởng, cũng xác nhận rằng dù ông không đồng ý với cách Trump thực hiện chính sách đối với Trung Quốc, nhưng ông thấy "cách tiếp cận cứng rắn với Bắc Kinh của cựu tổng thống là đúng". Còn Avril Haines, người được Biden đề cử làm Giám đốc Tình báo Quốc gia, cho biết bà ủng hộ "lập trường cứng rắn" đối với Bắc Kinh, và "cách tiếp cận của Mỹ trong vấn đề Trung Quốc phải đáp ứng về cơ bản thực tế một Trung Quốc đang đặc biệt quyết đoán và hung hăng".

Báo Global Times của Đảng cộng sản Trung Quốc đăng hình ảnh Tổng thống Joe Biden và Phó tổng thống Kamala Harris trên trang đầu hôm 21/1/2021. Reuters

Tờ The Washington Post (Mỹ) ngày 21/1 nêu rõ : "Đúng vào lúc 12 giờ 4 phút (giờ Washington) ngày 20/1, trong khi Tổng thống Biden đang đọc diễn văn nhậm chức, Trung Quốc đã công bố quyết định trừng phạt các quan chức trong chính quyền Mỹ mãn nhiệm". Theo báo Mỹ, khi hành động như vậy, giới lãnh đạo Trung Quốc không chỉ "đánh" vào nội các Trump đã mãn nhiệm, mà còn tìm cách bắt nạt và đe dọa chính quyền Mỹ sắp tới, ép họ phải thay đổi chính sách. Thủ đoạn này, theo The Washington Post, chắc chắn sẽ thất bại vì nhiều lý do.

Chuyên gia Kennedy cho rằng có một số lĩnh vực mà 2 nước có thể nỗ lực để hàn gắn quan hệ, chẳng hạn như nới lỏng một số hạn chế về thuế quan hay về cách cư xử với báo giới, "nhưng chỉ khi nào Trung Quốc cũng đối xử tương ứng và giải quyết những vấn đề gây ra những rắc rối". Trong khi đó, Zhiqun Zhu liệt kê một số vấn đề "dễ giải quyết nhất" như tái lập chương trình Fulbright tại Trung Quốc và Hong Kong, đưa ra chính sách hoan nghênh hơn với sinh viên và học giả Trung Quốc, và mở cửa trở lại lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô và lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston.

Về phần mình, theo Zhiqun Zhu, Trung Quốc phải nỗ lực tránh đối đầu với Mỹ vì Bắc Kinh đã phải gánh chịu một số phản ứng ngược nghiêm trọng trong lĩnh vực ngoại giao trong năm 2020. Ông nói : "Covid-19 thực sự đã làm tổn hại hình ảnh của Trung Quốc. Nhiều nước vẫn còn quy trách Trung Quốc không minh bạch và không hành động đủ sớm để ngăn chặn virus lây lan".

Chắc chắn, chính quyền mới ở Mỹ sẽ tiếp tục chính sách kiềm chế Trung Quốc theo mọi hướng, nhưng sẽ không có những hành động bốc đồng như dưới thời Trump. Trong mọi trường hợp, Biden không thể tuyên bố toàn bộ chính sách của Trump là sai. Về nguyên tắc, một tuyên bố như vậy không thể được đưa ra trong bối cảnh chính trị hiện nay ở Mỹ. Sau 1,5-2 năm mới có thể thấy động lực thực sự trong quan hệ Mỹ-Trung vì nhiệm vụ chính của Biden trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ sẽ là việc giải quyết các vấn đề nội bộ. Ngày nay, do những hành động của Mỹ, sự cạnh tranh chiến lược được đặt lên hàng đầu trong quan hệ Trung-Mỹ. Dưới thời Biden, Trung Quốc sẽ vẫn là đối thủ chính của Mỹ, có nghĩa là chính sách kiềm chế Trung Quốc sẽ tiếp tục được Mỹ thực hiện. 

Ngày 22/1, Trung Quốc thông qua một đạo luật cho phép cảnh sát biển nước này nổ súng vào các tàu nước ngoài, một động thái có thể làm dậy sóng các vùng biển đang trong vòng tranh chấp xung quanh Trung Quốc.

Một số báo chí Việt Nam đã lên án Luật Hải cảnh của Trung Quốc, tuy nhiên phía chính quyền Việt Nam vẫn chưa đưa ra tuyên bố chính thức. Việt Nam đang trong thời kỳ Đại hội Đảng - đây cũng là dịp Việt Nam sẽ có dàn lãnh đạo mới.

Thời gian vừa qua, do tập trung vào đại hội, chủ yếu là để thay đổi nhân sự với việc giữ các vị trí quan trọng mà các phản ứng của Việt Nam đối với các hành động của Trung Quốc ở biển Đông rất "im ắng". Mong rằng sau đại hội, "tứ trụ" mới cùng các quan chức mới sẽ có hành động quyết liệt để bảo vệ lợi ích của Việt Nam trên biển Đông.

Phạm Quý Vương

Nguồn : RFA, 27/01/2021

Hoa Kỳ và Đài Loan tập trận trước mối đe dọa của Trung Quốc

Tú Anh, RFI, 10/11/2020

Thủy quân lục chiến Mỹ chính thức bắt đầu tập trận chung với Đài Loan để cải tiến khả năng tác chiến của quân đội hòn đảo này. Đây là lần đầu tiên từ 40 năm nay, quân đội Đài Loan nhìn nhận có các cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ.

Bộ Quốc Phòng Đài Loan ngày 05/06/2020 công bố một bức ảnh (không ghi rõ ngày tháng ) về một cuộc tập trận tại Bình Đông (miền nam Đài Loan).  AFP – Handout

Theo Newsweek và United Daily News, cuộc tập trận đổ bộ tại Cao Hùng được bộ tư lệnh Hải Quân Đài Loan mô tả là "như thông lệ", nhưng đây là lần đầu tiên quân đội Mỹ được xác nhận chính thức có mặt trên lãnh thổ Đài Loan.

Một đơn vị Thủy quân lục chiến Mỹ cùng phương tiện đổ bộ đã đến Đài Loan từ ngày 26/10/2020, nhưng phải tuân thủ biện pháp cách ly hai tuần chống Covid-19.

Cuộc tập trận và huấn luyện kéo dài trong một tháng ở vùng tây nam của hòn đảo. Tuy nhiên, bộ tư lệnh hải quân Đài Loan từ chối cho biết thêm chi tiết.

Mỗi năm, biệt kích hải quân Mỹ cũng như lực lượng đặc biệt đều tham gia tập trận với Đài Loan. US Navy Seals ở Bành Hồ, căn cứ hỏa lực nằm trong eo biển Đài Loan, còn Lực lượng Mũ Xanh thao dượt tại vùng đồi núi miền trung hải đảo, theo Newsweek.

Thông tin này được Đài Loan công khai hóa chỉ vài hôm sau khi Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ. Trong những tháng gần đây, chính quyền Donald Trump đã tăng tốc bán vũ khí cho Đài Loan.

Trước tâm lý lo ngại Trung Quốc lợi dụng lúc chuyển giao quyền lực tại Washington để tấn công hòn đảo, Quốc hội Đài Loan đã mời cục trưởng Cục An Ninh ra điều trần. Theo đài phát thanh quốc tế Đài Loan RIT ngày 09/11/2020, cục trưởng Khưu Quốc Chính cho biết dù ai là Tổng thống thì Hoa Kỳ vẫn đi theo hướng ngăn chận Trung Quốc và thân hữu với Đài Loan, vì đó là chính sách cố hữu của nước Mỹ.

Cục An Ninh Đài Loan cho biết sẽ "theo dõi kỹ" tình hình eo biển, chính phủ sẽ có những đối sách ứng biến phù hợp để ngăn chận Trung Quốc vượt biển xâm nhập : "An nguy của mình phải do tự mình lo liệu trước, không hoàn toàn ỷ lại vào nước ngoài".

Tú Anh

*********************

Hồng Kông : Thêm bốn quan chức an ninh bị Mỹ trừng phạt

Tú Anh, RFI, 10/11/2020

Washington thông báo trừng phạt thêm bốn quan chức Hồng Kông bị tố cáo chà đạp quyền tự do. Những người này bị cấm nhập cảnh Hoa Kỳ trong bối cảnh áp lực của Bắc Kinh ngày càng nghiêm trọng tại đặc khu.

Lãnh đạo đặc khu Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) nằm trong danh sách trừng phạt đầu tiên của Mỹ. Ảnh 6/11/2020.  Reuters - THOMAS SUEN

Theo AFP, thông báo ngày 09/11/2020 của bộ Ngoại giao Mỹ cho biết các biện pháp trừng phạt này chứng tỏ quyết tâm của Hoa Kỳ xem những quan chức chủ chốt tại Hồng Kông là những người có trách nhiệm tiêu diệt các quyền tự do cơ bản của người dân cũng như đánh phá quyền tự trị của đặc khu.

Trong số bốn nhân vật bị đưa thêm vào sổ đen cấm visa nhập cảnh có Lý Giang Chu (Li Jiang Zhou) phó giám đốc văn phòng đặc trách an ninh quốc gia của Trung Quốc tại Hồng Kông và Lưu Tứ Huệ (Edwina Lau), chỉ huy trưởng một cơ quan an ninh địa phương.

Tài sản của họ, nếu có tại Hoa Kỳ, sẽ bị phong tỏa.

Trong danh sách đầu tiên, có hàng chục viên chức Hồng Kông, đứng đầu là bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga, trưởng đặc khu.

Bắc Kinh cũng gia tăng áp lực siết chặt không gian tự do ngày càng hạn hẹp tại Hồng Kông. Hôm nay, một phóng viên điều tra có bút hiệu là Bao Choy, ra tòa với tội danh "lừa dối để truy tìm thông tin cảnh sát". Trong phóng sự truyền hình điều tra về vụ cảnh sát Hồng Kông làm ngơ để cho "côn đồ" tấn công một nhóm biểu tình ở quận Nguyên Lãng hồi tháng 7/2019, Bao Choy dựa vào hình ảnh tài liệu của cảnh sát truy ra được chủ nhân các chiếc xe chở toán hung thủ là chủ tịch các xã ngoại vi. Bao Choy có nguy cơ lãnh án 6 tháng tù, theo Reuters.

Còn hôm qua, trong một cuộc họp báo tại Hồng Kông, toàn thể khoảng 20 đại biểu đối lập đe dọa sẽ từ nhiệm tập thể nếu ban thường trực Nghị Viện tước quy chế đại biểu của bốn đồng sự đối lập. Nhóm đại biểu dân chủ lên án chính quyền Hoa Lục "can thiệp một cách khôi hài" vào sinh hoạt lập pháp tại Hồng Kông.

Tú Anh

Siêu cường sắp đại loạn ?

Truyền thông cả thế giới đang rộ tin Tổng thống Donald Trump của nước Mỹ bị nhiễm vi khuẩn Covid-19. Chắc có người tự hỏi phải chăng "Thiên sứ" đã gần hết nhiệm vụ và sắp được điều đi làm việc khác ? Tuy nhiên có lẽ còn quá sớm để biết chắc chắn Ý Trời là thế nào.

Cuộc tranh cử không phải chỉ là sự đối đầu Trump-Biden mà còn là trận thư hùng Cộng hòa - Dân chủ

Giả sử Trump chỉ dính Covid nhẹ, hồi phục nhanh chóng nhờ sự chăm sóc đặc biệt dành riêng cho nguyên thủ nước Mỹ thì đương nhiên cuộc tranh cử Tổng thống 2020 vẫn tiếp diễn - một cách bình thường hay một cách bất bình thường.

Nếu không có biến cố bất ngờ nào thêm nữa trong thời gian chưa đến 4 tuần lễ - từ nay đến ngày bầu cử chính thức 3/11/2020 - ứng cử viên của đảng Dân chủ Joe Biden, đang liên tục dẫn trước trong các cuộc thăm dò dân ý khoảng 7, 8%, có nhiều hy vọng thắng.

Tuy nhiên ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump, đương kim Tổng thống, với lợi thế đang nắm quyền lực và phương tiện trong tay, lại có lối hành xử phi chuẩn mực, phi truyền thống, phi tiền lệ, đã nhất định không để bị đánh bại và không dễ bị đánh bại.

Mặt khác, cuộc tranh cử không phải chỉ là sự đối đầu Trump-Biden mà còn là trận thư hùng Cộng hòa - Dân chủ, hai đảng có thế lực tương đương một chín, một mười trong nền chính trị lưỡng đảng của nước Mỹ đã kéo dài hàng trăm năm qua. Càng gần đến ngày bỏ phiếu chính thức, lịch sử cho thấy khoảng cách của cuộc chạy đua giữa hai ứng cử viên Tổng thống, đại diện hai đảng, thường thu hẹp lại.

Cuộc chạy đua vào Bạch Cung năm 2016 giữa Hillary Clinton và Donald Trump là điển hình của "quá khứ như một lời báo trước". Những ngày đầu tiên mọi thăm dò dân ý đều tiên đoán Hillary Clinton thắng lớn. Kết quả chung cuộc : Hillary Clinton còn hơn Donald Trump gần 3 triệu phiếu dân bầu, tương đương 2% tổng số nhưng chỉ đủ để có 232 phiếu Cử Tri Đoàn (chưa đạt con số tối thiểu 270) so với 306 của Donald Trump. Hillary Clinton thất bại vì thể thức tuyển cử đặc biệt quy định bởi Hiến pháp Mỹ có phần thiên vị các tiểu bang nhỏ cũng như vì thực trạng chính trị lưỡng đảng ở Mỹ là một số lớn các tiểu bang này lại thường nghiêng nhiều hơn về phía Cộng hòa. (Người dân ở mỗi tiểu bang không trực tiếp bầu Tổng thống mà bầu ra một số Đại Cử Tri nhất định bằng với con số dân biểu và thượng nghị sĩ liên bang của tiểu bang này, rồi tất cả mới họp thành Cử Tri Đoàn cho cả nước để bầu Tổng thống theo ý nguyện đã bầy tỏ của cử tri của mỗi tiểu bang).

Bốn tuần lễ vận động tranh cử là một thời gian đủ dài cho mọi thứ đòn phép, hợp pháp hay không mấy hợp pháp, sạch sẽ hay không mấy sạch sẽ. Nếu Biden thắng nhưng chỉ thắng khít khao thì nước Mỹ có thể đại loạn với nguy cơ dẫn tới nội chiến vì gần như chắc chắn Trump và hàng chục triệu Trumpists (những người ủng hộ Tổng thống Trump một cách cuồng nhiệt) sẽ hô hoán "bầu cử gian lận !". 

Kịch bản xấu nhất cho nước Mỹ là trường hợp này. 

Kịch bản tốt nhất có lẽ là Biden (hoặc ngay cả Trump) thắng một cách áp đảo - chẳng hạn như có nhiều  hơn đối thủ chừng 8, 9 triệu phiếu dân bầu (tương đương 5, 6% tổng số) để thắng và thắng lớn ở Cử Tri Đoàn. Chỉ có thế thì mới mong nước Mỹ ổn định trở lại, dù là ổn định tương đối. 

Tuy nhiên, ở mốc thời gian này - chưa đến 4 tuần lễ trước ngày bỏ phiếu chính thức - vẫn khó có thể quả quyết giữa 2 kịch bản nói trên, kịch bản nào có mức độ khả hữu cao hơn ?

Đài Loan đi về đâu ?

Ra mặt chống Trung Quốc không phải không có cái giá phải trả nên Tổng thống Trump chỉ đổ thêm dầu vào lửa nếu các đòn phép khác không đủ tác dụng để lật ngược thế cờ. Trong trường hợp này Trump sẽ chủ động đẩy nước Mỹ... mấp mé (chỉ mấp mé thôi !) đến bờ vực chiến tranh với nước Trung Hoa cộng sản, chủ yếu nhằm kích động dân Mỹ "đoàn kết sau lưng Tổng thống Trump" để đối phó với kẻ thù. Tất nhiên "đoàn kết sau lưng tôi" có nghĩa là "bỏ phiếu cho tôi". 

Nghi lễ thay đổi lính canh tại Đài tưởng niệm Tưởng Giới Thạch ở Đài Bắc, thủ đô Đài Loan - Ảnh minh họa

Trump công khai quy trách nhiệm cho Trung Quốc gây ra đại dịch Covid-19, gọi tên Coronavirus là China-virus (tức Cúm Trung Quốc), tăng thuế suất đánh trên các hàng hóa nhập cảng từ Trung Quốc, cấm cửa hay làm khó dễ công ty Huawei, gửi thêm tầu chiến đến tuần tra ở Biển Đông, v.v. chắc chắn làm nước Trung Quốc tức giận nhưng chưa đủ "nóng" tới mức bùng nổ chiến tranh. Nhưng đụng đến vấn đề "nhậy cảm" Đài Loan thì là một sự leo thang khác hẳn.

Đối với Tập Cận Bình và Đảng cộng sản Trung Quốc, thâu hồi Đài Loan là sứ mạng, nhiệm vụ lịch sử, một dự án chính trị theo đuổi từ thời Mao-Tưởng, một việc phải làm để mang lại sự chính đáng cho quyền lực, uy thế và các lợi ích chiến lược. Chính quyền Trung Quốc đã luôn luôn xác định không loại bỏ việc sử dụng võ lực thâu hồi Đài Loan mà không có quốc gia nào lên tiếng phản đối, kể cả Mỹ. 

Thực tế là Trung Quốc đã chuẩn bị việc đánh chiếm Đài Loan từ lâu. Kế hoạch hành quân đã sẵn sàng trong cả 2 trường hợp : Mỹ tham chiến hoặc Mỹ khoanh tay đứng ngó (như Mỹ đứng ngó Trung Quốc chiếm Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hòa năm 1974). Kế hoạch hành quân cũng phải khả thi tới mức chi tiết về các địa điểm, ngày, giờ…, về phối hợp tác chiến các quân chủng, về tập trận, thao dượt... Nếu không có sự can thiệp quân sự mạnh mẽ, trực tiếp, tức thời của Mỹ, Đài Loan - tức Trung Hoa Dân Quốc, tức nước Trung Quốc thứ hai : một hải đảo 24 triệu dân, diện tích 36 ngàn cây số vuông (bằng 1/9 Việt Nam), dù có chiến đấu anh dũng đến đâu, cũng phải đầu hàng sau một tuần lễ bị đánh tối tăm mặt mũi.

Bất kể các phản ứng bề ngoài gay gắt hay tự chế đối với ngôn ngữ thù nghịch của chính quyền Trump trong mùa tranh cử, chính trị gia và nhất là các chiến lược gia của nước Trung Hoa cộng sản phải theo dõi và phân tích tình hình chính trị nước Mỹ rất sát và rất cẩn thận - để có đối sách thích nghi.

Khủng hoảng y tế vì Pandemic kéo theo khủng hoảng kinh tế, cộng với khủng hoảng chính trị do cuộc vận động tranh cử Tổng thống tại nước Mỹ nếu làm tan hoang nước Mỹ đến mức bại liệt, suy sụp bất khả phục hồi thì nước Trung Hoa cộng sản có thể chọn phương án "án binh bất động" - không cần bắn một phát súng mà vẫn đạt mục đích thay thế Mỹ trở thành đệ nhất siêu cường. (Khi đối thủ đang lầm lỗi đi vào tử lộ thì không nên can thiệp - Nếu một nửa nước Mỹ thực sự coi nửa kia là bọn "Dân chủ thổ tả", một nửa nước Mỹ thực sự coi nửa kia là bọn "Cuồng Trump" và đều tới tấp mua thêm súng đạn để sẵn sàng ăn thua với nhau thì "khoanh tay đứng ngó" hay "tọa sơn quan hổ đấu" chính là sách lược "bất chiến tự nhiên thành" của Tôn Tử !

Một khi Mỹ đã tự hủy hoại gần hết sức mạnh của mình, Trung Quốc chỉ cần "hư trương thanh thế" hay dọa dẫm động binh cũng đủ khiến Đài Loan, nay không còn ai "chống lưng" nữa, đành gạt nước mắt trở về với... tổ quốc một cách... hòa bình. Cũng không cần bắn một phát súng !

Trường hợp ngược lại, nếu các chiến lược gia của Trung Quốc nhìn thấy triển vọng nước Mỹ sẽ ổn định và phục hồi trở lại sau bầu cử tháng 11/2020 với chiến thắng áp đảo của hoặc của Trump hoặc của Biden, nhất là của Biden, cùng lúc với dấu hiệu đại dịch Covid-19 buông tha nước Mỹ  thì có thể Tập Cận Bình sẽ quyết định "cướp thời cơ" : ra lệnh tổng tấn công tiến chiếm Đài Loan để hoàn thành "sự nghiệp thống nhất", "chấm dứt nội chiến" cùng lúc đổ lỗi cho đế quốc Mỹ vi phạm cam kết tôn trọng nguyên tắc "chỉ có một nước Trung Quốc và Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc", lại vừa khiêu khích trước, vừa tiếp tay cho "bọn phản động ly khai" chuẩn bị cho ra đời nước Đài Loan độc lập. 

"Cướp Thời Cơ" có nghĩa lợi dụng đúng thời điểm nước Mỹ yếu nhất, bệnh nhất, nghèo nhất, chia rẽ nhất, rối loạn nhất để ra tay một cách mạnh bạo, chớp nhoáng khiến địch thủ không kịp trở tay. Địch thủ đây là ai ? Dĩ nhiên là cả chính quyền Mỹ và chính quyền Đài Loan. Thời điểm đúng trong lúc này là thời điểm nào ? Là trong khoảng thời gian sát với ngày bỏ phiếu chính thức 3/11/2020 tại nước Mỹ, trước và sau. 

Nói một cách khác, trong vòng một vài tuần lễ sắp tới có khả năng cao, hoặc khá cao là Trung Quốc đột nhiên tổng tấn công và tràn ngập Đài Loan.

Mặc dù bề ngoài khá bình thản, chính quyền Đài Loan tất nhiên phải lo lắng và cảnh giác hơn ai hết vì biết tình thế cực kỳ nguy hiểm. Bà Tổng thống Thái Anh Văn cũng phải thừa biết ưu tiên số 1 của ông Tổng thống Donald Trump là được tái cử chứ không phải là bảo vệ Đài Loan hay là mở cuộc chiến tranh với nước Trung Hoa cộng sản để trong khoảnh khắc có thể biến thành chiến tranh nguyên tử - đồng nghĩa với tự sát. (Được biết Mỹ có đủ đầu đạn nguyên tử để tiêu diệt toàn nước Trung Quốc 17 lần, Trung Quốc chỉ đủ đầu đạn nguyên tử để tiêu diệt toàn nước Mỹ 1 lần nhưng 17 lần hay 1 lần có khác gì nhau !?)

Cả "Trump first" và "America First" đều cho thấy không có cơ may Mỹ trực tiếp tham chiến để bảo vệ Đài Loan. Cơ may ấy là Zero nếu Trung Quốc thanh toán được chiến trường gọn gàng trong một tuần lễ hoặc vài ngày, tạo nên một "sự đã rồi".

Đài Loan như thế chỉ có thể trông cậy vào chính Đài Loan.

Đài Loan đã tăng cường sức mạnh quân sự rất nhanh nhưng Trung Quốc còn tăng cường nhanh hơn. Khoảng cách giữa Hoa Lục và Đài Loan trở nên quá gần đối với hải quân, không quân, hỏa tiễn, tầu ngầm hiện đại của Trung Quốc. Cán cân lực lượng đã hoàn toàn chênh lệch.

Nếu tấn công trước, Đài Loan có thể gây thiệt hại nặng cho Thượng Hải, Thiên Tân, Hàng Châu, Quảng Châu, Thẩm Quyến hay ngay cả đập Tam Hiệp trên sông Dương Tử nhưng Đài Loan lại không dám "tự sát" như thế mà ngồi đợi người ta đến giết. Chiến lược phòng thủ thụ động của Đài Loan tương tự chiến lược phòng thủ thụ động của Pháp trong Thế Chiến 2 đợi Đức tấn công. Kết quả Pháp, sức mạnh gần tương đương với Đức đã phải đầu hàng sau 6 tuần lễ. Kẻ chủ động ra tay trước bao giờ cũng có lợi thế ! 

Đài Loan chỉ có thể hy vọng Tập Cận Bình và Đảng cộng sản Trung Quốc trì hoãn việc "xâm lăng" vì thấy không cần thiết hoặc sau khi cân nhắc vẫn còn thấy "lợi bất cập hại". Tuy nhiên nếu Đài Loan không có vũ khí nguyên tử thì "tên lửa hành trình" mới thủ đắc, có tầm hoạt động 1, 2 ngàn cây số có lẽ không đủ làm nản lòng đối thủ đã có sẵn ý định và đã chuẩn bị "cướp thời cơ".

Biến cố Đài Loan vì thế có thể xẩy ra sớm hơn thế giới chờ đợi và nếu thế giới Dân chủ và nước  Mỹ "mất" Đài Loan, 24 triệu người Đài Loan mất tự do nhưng Tổng thống Trump lại được tái đắc cử thì lịch sử sẽ ghi chép thế nào ?

Cao Tuấn

(06/10/2020)

Lễ tưởng niệm "Cha đẻ nền dân chủ Đài Loan" khiến Bắc Kinh tức giận

Trọng Thành, RFI, 26/09/2020

Căng thẳng ở eo biển Đài Loan tăng thêm một nấc, cùng với chuyến công du của lãnh đạo ngoại giao cao cấp nhất Hoa Kỳ từ 40 năm qua, Bắc Kinh dồn dập tập trận. Nguy cơ chiến tranh cận kề ở biên giới Ấn - Trung bất chấp thỏa thuận xuống thang. Ngòi nổ xung đột Thổ Nhĩ Kỳ - Hy Lạp ở Địa Trung Hải tạm thời được tháo gỡ. Lo ngại bạo lực hậu bầu cử Mỹ, sau khi Tổng thống Trump từ chối bảo đảm chuyển giao quyền lực ôn hòa nếu thất cử.

Trên đây là một số chủ đề thời sự nổi bật tháng 9/2020.

Lễ tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy (Lee Teng-hui), kiến trúc sư của tiến trình dân chủ hóa Đài Loan. Trong ảnh, tổng thống Thái Anh Văn đọc diễn văn tại một giáo đường thuộc Đại học Aletheia, Đài Bắc, ngày 19/09/2020.  © Central News Agency/Pool via Reuters

Eo biển Đài Loan ngày càng như một thùng thuốc súng. Căng thẳng giữa Mỹ và Đài Loan một bên và Trung Quốc một bên dễ bùng phát thành chiến tranh. Đỉnh điểm căng thẳng là chuyến công du của thứ trưởng Ngoại Giao Mỹ Keith Krach, quan chức ngoại giao cao cấp nhất của Hoa Kỳ đến hòn đảo kể từ năm 1979, tức từ khi Wahington chính thức ngừng công nhận Đài Loan về mặt ngoại giao. Trong thời gian thứ trưởng Mỹ có mặt tại Đài Loan, Bắc Kinh hai ngày liên tiếp cho chiến đấu cơ vượt qua "đường trung tuyến" tại eo biển, ranh giới ngầm định giữa hai bên, chưa từng bị xâm phạm trong vòng 20 năm, cho đến đầu năm 2020.

Vì sao Bắc Kinh phản ứng dữ dội ? Mục tiêu chính chuyến đi của thứ trưởng Ngoại Giao Mỹ là để tham gia lễ tưởng niệm cố tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy (Lee Teng Hui), qua đời ngày 30/07/2020. Trong một thông cáo ra ngày 16/09, một ngày trước chuyến công du của thứ trưởng Keith Krach, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ khẳng định rõ, chuyến công du tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy là nhằm "tiếp tục các quan hệ vững chắc giữa Hoa Kỳ với Đài Loan, với nền dân chủ đầy sức sống của Đài Loan, thông qua việc chia sẻ các giá trị chính trị và kinh tế".

Washington dường như đã chạm đến "lằn ranh đỏ" trong quan hệ Mỹ - Trung, bởi hơn ai hết tổng thống Lý Đăng Huy chính là cha đẻ của nền dân chủ Đài Loan, người đặt nền móng cho công cuộc hướng đến nền độc lập. Ngay vào hôm cựu tổng thống Lý Đăng Huy qua đời, ở tuổi 97, báo chí Nhà nước Trung Quốc đã không tiếc lời lên án người quá cố, dùng nhiều lời lẽ thậm tệ để gọi ông : "kẻ tội đồ dân tộc" hay "kẻ đỡ đầu cho chủ nghĩa ly khai Đài Loan". 

Tường trình của thông tín viên Adrian Simorre từ Đài Bắc :

"Tổng thống Lý Đăng Huy với dáng hình oai nghiêm và nụ cười rộng mở vốn rất thân thuộc với dân chúng Đài Loan. Lý Đăng Huy là tổng thống đầu tiên của Đài Loan lên nắm quyền qua con đường bầu cử, vào năm 1996. Vị tổng thống họ Lý chính là người chủ trì tiến trình dân chủ hóa Đài Loan, sau 40 năm cai trị của Quốc Dân Đảng, đảng chính trị độc quyền lãnh đạo Đài Loan cho đến thời điểm đó.

Nữ dân biểu Phạm Vân (Fan Yun), nguyên là một nhà tranh đấu dân chủ, đã từng tiếp xúc với ông Lý Đăng Huy vào ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống, nhận định : "Ông ấy là con người rất độ lượng, ông ấy đã cố gắng thuyết phục chúng tôi hãy bảo vệ các cải cách chính trị. Khi nhìn lại lịch sử, chúng ta thấy rằng ông ấy đã giữ lời. Các cải cách đã diễn ra trong một khoảng thời gian rất ngắn".

Ông Lý Đăng Huy cũng là tổng thống Đài Loan đầu tiên sinh tại Đài Loan. Ý thức về bản sắc này đã thúc đẩy ông dần dần hướng sang lập trường bảo vệ nền độc lập của Đài Loan trước Trung Quốc. Nhà địa chính trị học Pháp Stéphan Corcuff, chuyên gia về thế giới Trung Hoa, bày tỏ : "Tôi coi ông ấy là cha đẻ của dân tộc Đài Loan, người đã kiến thiết nên bản sắc quốc gia, người đã giúp cho mọi người thừa nhận bản sắc này, cho phép làm trỗi dậy cuộc thảo luận về vấn đề này. Chính ông ấy là tác giả !".

Đây là điều mà chính quyền Bắc Kinh không bao giờ tiêu hóa nổi. Hôm qua, truyền thông Trung Quốc đồng loạt gọi Lý Đăng Huy là "kẻ đỡ đầu cho chủ nghĩa ly khai Đài Loan". Về phần mình, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, khẳng định : "Di sản tinh thần của vị tổng thống quá cố sẽ soi đường cho nhiều thế hệ người Đài Loan". Tổng thống Thái Anh Văn vốn là người rất thân cận với cố tổng thống họ Lý".

Cảnh giác với Bắc Kinh : Ấn Độ khẩn trương làm xa lộ biên giới trước mùa đông

Căng thẳng biên giới Ấn - Trung có chiều hướng tạm lắng với thỏa thuận sơ bộ giữa ngoại trưởng hai nước ngày 11/09/2020, bên lề hội nghị Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải tại Moskva. Từ đó đến nay, đã diễn ra nhiều cuộc đàm phán nhằm thực thi thỏa thuận triệt thoái quân đội ra khỏi vùng biên giới. Tuy nhiên, New Delhi hết sức cảnh giác trước tham vọng lãnh thổ và chiến thuật tấn công bất ngờ của Bắc Kinh.

Theo AFP, Ấn Độ đang gấp rút xây dựng xong nhiều xa lộ trước mùa đông năm nay, khi nhiệt độ tại nhiều nơi xuống đến âm 40°C. Các công nhân đang hoàn thiện tuyến đường 250 km của xa lộ chiến lược Darbuk-Shyok, nối liền thủ phủ Leh (vùng Ladakh) đến vùng biên giới tranh chấp với Trung Quốc. Báo chí Ấn Độ cho biết, từ đây đến tháng 10, toàn bộ cầu trên tuyến đường này sẽ được hoàn tất. Cầu có thể chịu được tải trọng của các xe tăng T/90, nặng 70 tấn. Tuyến đường này cũng cho phép vận chuyển các tên lửa đất đối không ra biên giới. 

Trong hệ thống cơ sở hạ tầng tại vùng chân Himalaya, đặc biệt đáng chú ý là một xa lộ ngầm trên độ cao 3.000 mét, tại bang biên giới vùng cực bắc Himachal Pradesh, giáp với Ladakh, trị giá 400 triệu đô la, dự kiến phải hoàn tất cuối tháng 9 này. Thủ tướng Narendra Modi sẽ dự lễ khánh thành tuyến đường chiến lược. Một khi đường được thông, thời gian di chuyển sẽ rút từ bốn giờ hiện nay xuống chỉ còn mươi phút.

Tại vùng biên giới giáp với các khu Tân Cương, Tây Tạng (Trung Quốc), Ấn Độ sẽ phải hoàn tất tổng cộng 125 cây cầu và nhiều xa lộ ngầm tại các bang Arunachal Pradesh, Himachal Pradesh, Sikkim và vùng Ladakh. Tổng cộng 15 xa lộ chiến lược phải hoàn thành trước cuối năm tới.

Ngoài ý nghĩa quân sự, kế hoạch xây dựng hạ tầng đường xá này sẽ mang lại thay đổi lớn cho đời sống dân cư tại khu vực này, vốn bị tách rời với phần còn lại của đất nước trong nhiều tháng mùa đông. Việc cải thiện giao thông cũng gắn liền với việc nâng cao năng lực tự vệ của dân chúng địa phương. Lãnh đạo cảnh sát Himachal Prades cho AFP biết là tại vùng biên giới và hậu phương, dân chúng sẽ được huấn luyện sử dụng vũ khí, như trước đây, để tự vệ trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công. Dân địa phương cũng được khuyến khích theo dõi những phần tử tình nghi là gián điệp Trung Quốc, hay sự xuất hiện của các phương tiện bay lạ, như trực thăng hay máy bay không người lái.

Căng thẳng Địa Trung Hải : Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp chọn hòa dịu

Đối đầu giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp, do tranh chấp quyền khai thác dầu khí tại vùng biển đông Địa Trung Hải, kéo dài từ tháng 8 đến nay, tạm lắng với việc hai bên chấp nhận ngồi vào bàn đối thoại. Cuộc đối đầu giữa hai thành viên của NATO, liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương, vốn có nguy cơ bùng phát thành đụng độ vũ trang. Căng thẳng không chỉ giữa Ankara và Athens.

Trong tranh chấp này, Pháp đứng hẳn về phía Hy Lạp, điều tầu chiến đến khu vực đông Địa Trung Hải, không chấp nhận việc Thổ Nhĩ Kỳ dùng sức mạnh quân sự để gây áp lực. Có thể nói Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ là hai bên đối đầu chính trong hồ sơ tranh chấp đông Địa Trung Hải. 

Sau nhiều tuần lễ lời qua tiếng lại, hôm 22/09 vừa qua, nguyên thủ hai nước đã có các phát biểu tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, hướng đến hòa dịu. Trong phát biểu được thu âm trước, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recip Erdogan đề nghị tổ chức một hội nghị khu vực về đông Địa Trung Hải : "Ưu tiên của chúng tôi là giải quyết các bất đồng qua việc đối thoại chân thành dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và trên cơ sở bình đẳng. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không khoan thứ bất cứ biện pháp mang tính áp đặt nào, bất cứ một hành động quấy rối, một cuộc tấn công nào".

Về phần mình, nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron khẳng định con đường tốt nhất để giải quyết tranh chấp là đối thoại, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế : "Chúng tôi, phía Châu Âu chúng tôi sẵn sàng đối thoại, nhằm xây dựng một thỏa thuận cho việc thiết lập một nền hòa bình ở Địa Trung Hải, rất cần có. Tuy nhiên, không thể có một nền hòa bình như vậy, bằng các dọa nạt, bằng việc chấp nhận lô-gíc của kẻ mạnh. Nền hòa bình này phải là hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, hợp tác và tôn trọng giữa các đồng minh. Các nguyên tắc này là không thể thương lượng". Cùng ngày, nguyên thủ Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ đã có cuộc điện đàm.

Xung đột đông Địa Trung Hải có ý nghĩa rất hệ trọng đối với tinh thần đoàn kết của phương Tây. Do tranh chấp tại đây, mà Liên Âu hiện không đạt được một thỏa thuận trừng phạt các quan chức Belarus đàn áp phong trào đòi dân chủ, do quốc đảo Chypre - một trong 27 thành viên Liên Âu, cũng là một bên tranh chấp - đặt điều kiện gắn liền việc trừng phạt chính quyền Belarus với trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, nhiều nước Châu Âu lại hy vọng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có thái độ xuống thang đối thoại. Đức và NATO đóng vai trò chủ chốt trong các môi giới đàm phán giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. Ngoại trưởng Mỹ trong chuyến công du đảo Chypre, ngày 13/09, kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ xuống thang căng thẳng. Rút cục, nỗ lực phối hợp với nhiều hình thức khác nhau của phương Tây đã khiến đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ quyết định chọn con đường thương lượng.

Tổng thống Trump không bảo đảm chuyển giao quyền lực ôn hòa, nếu thất cử

Nước Mỹ gần 6 tuần lễ trước bầu cử tổng thống. Thái độ của tổng thống mãn nhiệm Donald Trump khiến viễn cảnh chính trị của nước Mỹ ngày càng trở nên bất trắc. Trong một cuộc trả lời báo giới ngày 23/09, ông Donald Trump từ chối bảo đảm chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, nếu thất cử. Lý do ông đưa ra là có thể có gian lận quy mô lớn, đặc biệt trong việc bỏ phiếu qua bưu điện. Lập luận của tổng thống Mỹ ngay lập tức bị phản đối, ngay trong hàng ngũ đảng Cộng Hòa.

Thông tín viên Anne Corpet tường trình từ New York : 

"Quý vị có cam kết sẽ chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trong trường hợp thất bại hay không ? Trong một nền dân chủ, việc đặt ra một câu hỏi như vậy dường như là một chuyện phi lý, nhưng chính câu hỏi đó đã được đặt ra. 

Ông Donald Trump thay vì cam kết tôn trọng kết quả bầu cử, lại lẩn tránh vấn đề này và một lần nữa tuyên bố ông cho là sẽ có nhiều giả mạo. Thái độ lấn lướt nói trên của tổng thống mãn nhiệm đã buộc nhiều chính trị gia đảng Cộng Hòa phản ứng lại. Trong một phát biểu trên Twitter sáng thứ Năm 24/09, lãnh đạo phe Cộng Hòa tại Thượng Viện Mitch McConnell viết : "Người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 20/01 tới, việc bàn giao quyền lực sẽ diễn ra trong trật tự như đã từng diễn ra cứ bốn năm một lần". Một số dân biểu phe tổng thống như Liz Cheney, Marco Rubio hay Mitt Romney cũng cố trấn an cử tri.

Tuy nhiên, trong hàng ngũ đảng Dân Chủ, nhận định của ông Donald Trump đã làm dấy lên một làn sóng phản đối mạnh mẽ. Trên kênh truyền hình MSNBC, thượng nghị sĩ Cory Booker của New York lên án tổng thống mãn nhiệm :

"Tổng thống hiện nay là mối đe dọa với nền dân chủ. Nếu ông không thể cam kết tôn trọng Hiến pháp và nguyên tắc bàn giao quyền lực một cách hòa bình, thì ông phải từ chức. Nước Mỹ chúng ta không phải là Zimbabwe hay Belarus. Chúng ta là Hợp chủng quốc Hoa Kỳ".

Ngay từ năm 2016, trước cuộc bầu cử tổng thống, ứng cử viên Donald Trump đã từ chối cam kết tôn trọng kết quả bầu cử. Ông Trump cũng chưa bao giờ công nhận đã được ít phiếu bầu của cử tri Mỹ hơn so với đối thủ Hillary Clinton".

Do đại dịch Covid, ước tính sẽ có khoảng 50 đến 70 triệu người Mỹ bỏ phiếu qua bưu điện. Trong cuộc bầu cử năm 2016, có gần một phần tư cử tri (33 triệu) chọn bỏ phiếu bằng bưu điện. Ngược hẳn với quan điểm của tổng thống mãn nhiệm Donald Trump, cho đến nay, không một nghiên cứu nghiêm túc nào cho thấy việc giả mạo phiếu bầu có thể tác động đến kết quả bầu cử.

Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI), ông Christopher Wray, khẳng định, trong lịch sử Hoa Kỳ chưa bao giờ FBI ghi nhận "một nỗ lực phối hợp ở quy mô quốc gia nhằm giả mạo phiếu bầu, trong một cuộc bầu cử quan trọng".

Trọng Thành

********************

Hồng Kông : nhà tranh đấu Hoàng Chi Phong bị câu lưu

Thanh Hà, RFI, 24/09/2020

Hoàng Chi Phong (Joshua Wong), 23 tuổi, một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào dân chủ Hồng Kông, bị cảnh sát câu lưu ngày hôm nay, 24/09/2020, với lý do "tham gia một cuộc tập hợp trái phép", hồi tháng 10/2019.

Hoàng Chi Phong trả lời báo chí trước trụ sở cảnh sát Hồng Kông. Ảnh ngày 24/09/2020.  Reuters – Tyrone Siu

Luật sư của Hoàng Chi Phong cho biết thân chủ của ông đã bị câu lưu trong lúc đến trình diện tại sở công an về một hồ sơ khác. Hoàng Chi Phong bị cáo buộc tham gia một cuộc xuống đường "trái phép" hôm 05/10/2019. Trong cuộc biểu tình hôm đó, hàng trăm người đã tuần hành phản đối quy định cấm đeo khẩu trang của chính quyền đặc khu hành chính Hồng Kông. Từ đó tới nay đeo khẩu trang, bịt mặt không còn là điều phi pháp tại Hồng Kông.

Hoàng Chi Phong đã bị cảnh sát câu lưu trong ít giờ. Sau khi ra khỏi trụ sở cảnh sát, trả lời các nhà báo, Hoàng Chi Phong khẳng định "bất luận thế nào, tôi sẽ tiếp tục tranh đấu". 

Bắc Kinh giới hạn thêm hoạt động của phóng viên quốc tế

Thêm một dấu hiệu cho thấy Hoa Lục ngày càng can thiệp vào công việc nội bộ Hồng Kông đó là hôm qua 23/09/2020, Văn phòng Bộ Ngoại giao Trung Quốc đặc trách về Hồng Kông ra thông cáo cảnh báo Câu Lạc Bộ Các Phóng Viên Hồng Kông FCC là phải "ngưng can thiệp vào công việc nội bộ của đặc khu hành chính này" nhân danh quyền tự do báo chí, hay dưới "bất kỳ một lý do nào".

Văn bản nói trên nhấn mạnh : "Không một tổ chức, hay cá nhân nào được quyền đứng trên pháp luật của Hồng Kông hay đe dọa an ninh quốc gia của Trung Quốc, đe dọa ổn định và thịnh vượng của Hồng Kông". Đây là bước kế tiếp trong bối cảnh Trung Quốc đang siết chặt các quy chế cấp giấy phép hành nghề cho phóng viên nước ngoài tại Hồng Kông.

Thanh Hà

Bị Mỹ dồn dập ra đòn, Trung Quốc lúng túng tìm thế đáp trả

Minh Anh, RFI, 24/07/2020

Căng thẳng ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc không ngừng gia tăng cường độ, hai bên liên tục ra đòn và trả đũa lẫn nhau trong những thời qua. Đỉnh điểm là trong những ngày gần đây, Bắc Kinh và Washington lần lượt ra lệnh đối phương đóng cửa tòa lãnh sự : Một của Trung Quốc tại Houston và một của Mỹ tại Thành Đô. Trong cuộc đọ sức này, bài toán khó nhất với Bắc Kinh : Làm thế nào đáp trả mà không mà không đoạn tuyệt hoàn toàn với Hoa Kỳ ?

Quốc kỳ Trung Quốc và Mỹ. Ảnh minh họa.  AP - Mark Schiefelbein

Lệnh đóng cửa lãnh sự Trung Quốc ở Houston trong vòng 72 giờ là một hành động mới nhất trong số các cuộc tấn công của Mỹ nhắm vào Trung Quốc. Trang mạng tờ New York Times ngày 23/07/2020, nhắc lại, chỉ trong vòng có vài tuần, Bắc Kinh liên tiếp hứng đòn của Mỹ.

Từ chiến dịch chống Hoa Vi trong hồ sơ mạng 5G, các biện pháp trừng phạt nhắm vào những quan chức Hồng Kông cũng như là vùng tự trị Tân Cương, cho đến thay đổi lập trường 180° về những tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông… và giờ là cáo buộc Bắc Kinh gởi nhân viên tình báo quân đội đến dọ thám đánh cắp các dữ liệu về thương mại, quân sự, thậm chí cả y học.

Ở bên ngoài, trên các mạng truyền thông, Bắc Kinh để cho phe chủ nghĩa dân tộc bày tỏ thái độ phẫn nộ, bài Mỹ, đòi phải có những biện pháp cứng rắn hơn với Washington. Nhưng trong hậu trường, giới lãnh đạo Trung Quốc dường như cũng không mong muốn làm trầm trọng thêm những căng thẳng, sợ rằng Trung Quốc có thể bị biến thành "một lá bài tranh cử" của Donal Trump, dù rằng trong thâm tâm họ rất muốn vị tỷ phú này tái đắc cử. Nhưng cùng lúc, giới lãnh đạo Trung Quốc lại không thể tỏ ra "nhu nhược" trước các cuộc tấn công của Hoa Kỳ.

Đáp trả những đòn đánh của Washington bằng cách nào ? Đây chính là câu hỏi đang gây chia rẽ trong nội bộ ban lãnh đạo Trung Quốc, theo như nhận định của New York Times. Phe an ninh tình báo và quân đội phản đối mạnh mẽ mọi ý định hòa giải, có thể bị Hoa Kỳ diễn giải cho đấy là một sự nhu nhược. Ngược lại, nhiều lãnh đạo Trung Quốc, chủ trương cứu vãn nền kinh tế, muốn đáp trả có chừng mực hơn đồng thời vẫn giữ cho thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 không bị "sứt mẻ".

Dấu hiệu hòa hoãn này được thấy rõ qua việc cho đến lúc này Bắc Kinh vẫn tiếp tục đặt mua với số lượng lớn bắp, lúa mì, đậu nành và thịt heo đông lạnh từ Mỹ, theo như ghi nhận của ông Darin Friedrichs, chuyên gia về nguyên liệu nông nghiệp có văn phòng tại Thượng Hải.

Trong cuộc tranh cãi chính trị này, Tập Cận Bình có một vai trò "trọng tài" quan trọng. Theo quan sát của tờ New York Times, cho đến lúc này, lãnh đạo Trung Quốc chưa bao giờ nói rằng quan hệ đôi bên đã xuống cấp. Một nhà phân tích độc lập tại Trung Quốc, Wu Qiang, nhận định : "Đích thân Tập Cận Bình là người điều chỉnh chính sách của Bắc Kinh. Nhấn ga hay hãm phanh sẽ do chính ông ta điều khiển".

Chỉ có điều, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, Washington không ngừng mở rộng các mặt trận tấn công, tổng thống Trump không có ý định hạ nhiệt căng thẳng như những lần trước. Cả hai chính đảng của Mỹ đều đồng lòng chống Trung Quốc. Trong hoàn cảnh này, giới phân tích nhận định Trung Quốc khó có hy vọng cải thiện mối quan hệ, ngay cả trong trường hợp ông Joe Biden, đối thủ của Donald Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng, có thắng cử đi chăng nữa.

Minh Anh

***********************

Trung Quốc gia tăng hoạt động quân sự sát cạnh Đài Loan

Thanh Hà, RFI, 24/07/2020

Đài Bắc vận động công luận quốc tế trước nguy cơ sau Hồng Kông, đến lượt Đài Loan trong tầm ngắm của Trung Quốc. Trong cuộc họp báo hôm 22/07/2020, ngoại trưởng Đài Loan, Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) bày tỏ lo ngại về các hoạt động quân sự của Trung Quốc ngày càng tiến gần đến lãnh thổ Đài Loan.

Ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) trả lời phỏng vấn RFI. Ảnh minh họa.  Pang Chia-Shan / Bộ Ngoại giao Đài Loan

Thông tín viên Adrien Simorre giải thích:

"Trung Quốc đang tăng tốc công tác chuẩn bị quân sự trên không và trên biển chung quanh Đài Loan". Ngoại trưởng Ngô Chiêu Tiếp cho biết như trên trong buổi nói chuyện với phóng viên quốc tế tại Đài Bắc cách đây hai ngày.

Ông nêu bật các hoạt động của Trung Quốc đã gia tăng đáng kể, không quân Trung Quốc liên tục thâm nhập không phận của Đài Loan trong những tháng qua. Ngoài ra, bộ trưởng Ngô Chiêu Tiếp còn mô tả các cuộc tập trận do Bắc Kinh tiến hành với bài tập đổ bộ lên Đài Loan.

Trung Quốc chưa bao giờ che giấu ý định thôn tính Đài Loan, kể cả bằng vũ lực. Nhưng tới nay, sự yểm trợ của Mỹ giúp giảm thiểu rủi ro này. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi trong những tháng gần đây với căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh ngày càng gia tăng và nhất là ngày càng có nhiều người dân Đài Loan dứt khoát bác bỏ mọi kế hoạch Trung Quốc thống nhất hòn đảo này.

Sau khi Bắc Kinh đã siết chặt gọng kềm kiểm soát Hồng Kông, ngoại trưởng Đài Loan muốn đánh động công luận quốc tế với hy vọng thế giới sẽ có phản ứng trong trường hợp Đài Loan bị Trung Quốc tấn công".

Thanh Hà

******************

Ngoại trưởng Mỹ : "Thế giới tự do" nên chống lại "chế độ chuyên chế Trung Quốc"

Minh Anh, RFI, 24/07/2020

Trung Quốc là một "chế độ bạo ngược mới" mà "thế giới tự do" nên chống lại. Ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo ngày 23/07/2020 đã phát biểu như trên sau khi Washington ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc ở Houston, bị cáo buộc là một "ổ gián điệp".

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu tại thư viện tổng thống Richard Nixon, Yorba Linda, bang California, Mỹ, ngày 23/07/2020.  Reuters – Pool

Từ thư viện tổng thống Richard Nixon tại California, ngoại trưởng Mỹ còn nói rằng "Trung Quốc ngày nay ngày càng trở nên độc đoán ở trong nước và thái độ thù nghịch đối với tự do ở những nơi khác cũng ngày càng hung hăng hơn".

Theo AFP, với giọng điệu gay gắt hiếm có, mang hơi hướng một cuộc chiến tranh lạnh, lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ tố cáo chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là "đệ tử trung thành của một hệ tư tưởng toàn trị đã bị phá sản", khi ám chỉ đến chức vụ "tổng bí thư" Đảng cộng sản Trung Quốc.

Nhằm nêu rõ chiến lược cứng rắn của Donald Trump trước ông khổng lồ Châu Á, nhiều lần bị ví như là một "mối đe dọa" hay một "hiểm họa", ngoại trưởng Mỹ kêu gọi "các quốc gia tự do hãy hành động", và "thành lập một liên minh dân chủ mới".

Vẫn theo ngoại trưởng Mỹ, mục tiêu của việc chuyển sang hành động này là nhằm "làm thay đổi thái độ" giới lãnh đạo ở Bắc Kinh, nhưng không đi đến việc lật đổ chế độ.

Những phát biểu này được đưa ra sau khi Washington ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc ở Houston, Texas, đẩy căng thẳng Trung - Mỹ leo thang lên một nấc mới chưa từng thấy. Bắc Kinh đã đáp trả với việc ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Mỹ ở Thành Đô.

Minh Anh

************************

Trả đũa Mỹ, Bắc Kinh yêu cầu Washington đóng cửa tòa lãnh sự ở Thành Đô

Thanh Hà, RFI, 24/07/2020

Ba ngày sau vụ Mỹ đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc tại Houston, đến lượt Bắc Kinh ngày 24/07/2020 ra lệnh đóng cửa cơ quan đại diện ngoại giao Hoa Kỳ tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên. Lý do : "Nhân viên ngoại giao tại đây can thiệp vào công việc của Trung Quốc và đã có những hoạt động không thích hợp với công tác ngoại giao".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân (Wang Wenbin) trong buổi họp báo ngày 24/07/2020 cho biết Bắc Kinh yêu cầu Washington đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô.  AP - Mark Schiefelbein

Tòa lãnh sự Hoa Kỳ tại Thành Đô hoạt động từ năm 1985 với 200 nhân viên. Năm 2013, cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden đã tiết lộ một bản đồ về những địa bàn hoạt hoạt động của tình báo Mỹ, trong đó có Thành Đô. Năm 2012, một trong những cộng tác viên trung thành với cựu bí thư thành ủy Trùng Khánh, Bạc Hy Lai đã chạy vào tòa lãnh sự Thành Đô xin tị nạn.

Hơn nữa, Thành Đô có một vị trí chiến lược, như giải thích của thông tín viên Stéphane Lagarde trong khu vực Đông Bắc Á :

"Ăn miếng, trả miếng. Với các tòa lãnh sự cũng vậy. Trong một thông cáo gửi qua mạng WeChat của các phóng viên, bộ Ngoại Giao Trung Quốc khẳng định là không có sự lựa chọn nào khác. Trung Quốc không mong muốn xảy ra tình cảnh này. Trách nhiệm hoàn toàn thuộc về phía Hoa Kỳ.

Trong những ngày qua, Bắc Kinh đã cân nhắc nhiều địa điểm. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan ngôn luận không chính thức của Đảng cộng sản Trung Quốc, thậm chí còn thực hiện một cuộc thăm dò trên mạng Twitter để tham khảo ý kiến là nên đóng cửa lãnh sự Mỹ tại Hồng Kông, Quảng Đông hay Thành Đô. Cuối cùng, nơi được chọn là Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, phía tây Trung Quốc. Đây là một địa điểm chiến lược đối với Hoa Kỳ, do Tứ Xuyên nằm sát cạnh Tây Tạng và Tân Cương.

Một dấu hiệu báo trước về quyết định của Trung Quốc là ngay từ tối hôm qua (23/07), đã có một chuyến máy bay từ Mỹ đến Thượng Hải. Hành khách là các nhân viên ngoại giao. Rất có thể số này sẽ được điều đến lãnh sự quán ở Vũ Hán, vốn đã rất vắng người từ khi dịch Covid-19 bùng phát". 

Gián điệp Trung Quốc trốn trong tòa lãnh sự San Francisco

Trong lúc Hoa Kỳ và Trung Quốc tố cáo lẫn nhau về các hoạt động tình báo, ngày 23/07/2020, bộ Tư Pháp Mỹ cho biết Cục Điều Tra Liên Bang FBI đã bắt giữ ba nghi can Trung Quốc dùng hộ chiếu giả. Một người thứ tư đã tạm thoát do trú ẩn trong lãnh sự Trung Quốc tại thành phố San Francisco, bang California. Cả bốn người nói trên, theo phía Mỹ, phục vụ trong quân đội Trung Quốc, đội lốt nghiên cứu sinh để hoạt động tại Hoa Kỳ. 

Thanh Hà

Vì sao đối đầu Mỹ - Trung không phải là một "cuộc chiến tranh lạnh mới" ?

Minh Anh, RFI, 10/07/2020

Thuật ngữ "chiến tranh lạnh" được dùng để chỉ cuộc tranh đua về hệ tư tưởng và quân sự giữa Hoa Kỳ và Liên Xô trong khoảng thời gian 1947 - 1991. Trên báo Figaro, ông Francis Journot, một chuyên gia cố vấn và là nhà nghiên cứu Le kinh tế cho rằng, cuộc đọ sức lần này giữa Mỹ và Trung Quốc, không thật sự là một cuộc đối đầu giữa hai khối giống như xưa là giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản.

Tổng thống Mỹ, Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong Đại Lễ Đường ở Bắc Kinh, ngày 09/11/2017. AP - Andrew Harnik

Kể từ khi lên cầm quyền năm 2013, Tập Cận Bình muốn áp đặt hệ thống chính trị Trung Quốc như là một mô hình thay thế cho chủ nghĩa tư bản và thúc đẩy hình thành một thế giới lưỡng cực. Cuối tháng 5/2020, ngoại trưởng Vương Nghị còn nhấn mạnh rõ hơn khi dọa dẫm Mỹ về một cuộc "chiến tranh lạnh mới". Nhưng chúng ta có thể nghĩ là sự so sánh tương đồng với thuật ngữ được phát minh ngay sau khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, trong cuộc xung đột hệ tư tưởng giữa Mỹ và Liên Xô là không thích hợp.

Hệ thống chính trị chủ nghĩa phát xít kiểu Trung Quốc ?

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tập Cận Bình đã lên kế hoạch thách thức Hoa Kỳ. Trước Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng Sản Trung Quốc, ông Tập từng hứa : "Chúng ta phải chuẩn bị cho một giai đoạn cạnh tranh lâu dài và khắc nghiệt giữa các hệ thống chính trị". (phát biểu trích trong tập sách Sắc đỏ rực của nhà nghiên cứu Hán học Alice Eckman).

Nhưng Trung Quốc không phải là Liên Xô và tính xác thực của bài diễn văn mang hơi hướng chủ nghĩa tư bản tại Davos và chủ nghĩa cộng sản ở Trung Quốc rất đáng để tranh luận. Hơn nữa, nếu chúng ta nhìn vào cách trấn áp dữ dội những người phản đối hay việc cưỡng bức lấy nội tạng tù nhân chính trị, thì chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa dường như đang hướng đến một hình thái chủ nghĩa phát xít kiểu Trung Quốc. Sự tàn bạo này có thể gợi nhớ lại hành động tàn bạo của Đức Quốc Xã hay những hành vi ăn thịt người diễn ra trong suốt thời kỳ Cách Mạng Văn Hóa nhân danh ý thức hệ cộng sản.

Về mặt ý thức hệ, việc xác định một cách chính xác hệ thống chính trị Trung Quốc mang tính chủ nghĩa cơ hội của Tập Cận Bình là điều không dễ, nhưng cho dù Liên Xô không phải là một mô hình đáng để cho các nền dân chủ ganh tỵ, và ngay cả khi Liên Xô trước đây có là một nền dân chủ đi chăng nữa, thì việc đồng hóa hệ thống chính trị Trung Quốc với học thuyết của Alexei Jdanov, người đã đưa ra lý thuyết chiến tranh lạnh là không mấy phù hợp. Nhà tư tưởng này chống chủ nghĩa phát xít và chê bai chủ nghĩa đế quốc Mỹ. Bảy thập niên sau, Trung Quốc thực hiện những hành vi chẳng khác gì với những chế độ phát xít khát máu nhất và chủ nghĩa đế quốc Trung Quốc là một mối họa lớn cho các nền dân chủ và nhân loại.

Tập Cận Bình và tham vọng hoàng đế thế giới

Theo ông Journot, việc nước Mỹ năm 2017 bầu chọn một tổng thống theo chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, mong muốn giảm thâm hụt thương mại to lớn gần 400 tỷ đô la với Trung Quốc còn giúp thêm cho chiến lược này của nhà độc tài Trung Quốc. Với tham vọng khoác lên người chiếc áo hoàng đế thế giới, Tập Cận Bình đã nắm lấy cơ hội bước vào một cuộc đọ sức tay đôi, trong thế "bằng vai phải lứa" với Donald Trump và cho phép ông ta có thể khoe khoang với người dân là ông đang đối đầu với lãnh đạo của siêu cường hàng đầu thế giới.

Vị thế này tạo thuận lợi cho mục tiêu xây dựng thế giới lưỡng cực lấy cảm hứng từ cuộc chiến Thiện - Ác thời chiến tranh lạnh của thế kỷ trước và đẩy các nước khác trên thế giới xuống hàng thứ yếu. Thái độ hung hăng của đảng Cộng Sản Trung Quốc trong suốt cuộc khủng hoảng Covid-19 và tuyên bố của vị ngoại trưởng, theo chỉ đạo từ Quốc Hội Trung Quốc, cho thấy rõ Trung Quốc tin rằng họ đã bước qua một nấc mới. Kể từ giờ, Bắc Kinh không cần phải bận tâm đến ý kiến của những nước mà trong nhãn quan Trung Quốc là đã bị suy yếu hay lệ thuộc vào nền kinh tế Trung Quốc để mà phản đối.

Vẫn theo tác giả, Bắc Kinh sử dụng thuật ngữ "chiến tranh lạnh» nhằm làm quên đi cách xử lý cuộc khủng hoảng dịch tễ vào thời điểm công luận quốc tế có thái độ thù ghét đang phải đếm số nạn nhân của mình và phần đông trong số họ cho rằng chính sách bành trướng của Trung Quốc là một mối đe dọa kinh tế và một mối nguy hiểm nghiêm trọng.

Thế nhưng, hệ thống chính trị mà Trung Quốc có tham vọng muốn chia sẻ vì sự tốt đẹp cho tất cả mọi người này khác hẳn với mô hình chính trị chủ nghĩa Mác-xít - Lênin của Liên Xô. Ít ra nước này còn tập hợp được một số đông người dân và các nước gia nhập hệ thống vào thời đó. Ngày nay, có dân tộc nào tự nguyện mong muốn đặt mình dưới ách thống trị của Trung Quốc hay một chế độ tương tự được Trung Quốc khuyên bảo ?

Liên minh nào cho Trung Quốc ?

Cho dù dự án của Bắc Kinh kém hấp dẫn, nhưng người khổng lồ Châu Á này đang tìm cách nhân rộng các mối liên minh tạo thuận lợi cho việc mở rộng tầm ảnh hưởng địa chiến lược. Dĩ nhiên, người ta có thể hiểu là Nga cũng muốn tăng cường các mối quan hệ kinh tế nhất là trong lĩnh vực năng lượng và tham gia vào các cuộc tập trận chung, nhưng người ta cũng có thể nghi ngờ rằng nước Nga đi theo Trung Quốc một cách mù quáng. Với các nước láng giềng, Trung Quốc dường như đang làm cho một số đông quốc gia đứng lên chống lại mình, bao gồm cả Ấn Độ. Sau nhiều tuần lễ căng thẳng, cuộc đối đầu quân sự chết người đầu tiên sau 45 năm đã xảy ra hôm 15/06/2020 tại biên giới giữa hai nước.

Những kỳ đại hội hoành tráng của Trung Quốc, ngày nay được phủ một lớp ý thức hệ, ca tụng "một định mệnh chung cho nhân loại" và rất có thể gợi nhớ lại ở một số khía cạnh nào đó những thời khắc hào hùng của chủ nghĩa cộng sản, nhưng sự so sánh cũng chỉ dừng lại ở đó. Việc đồng hóa dự án của Trung Quốc với cuộc chiến tư tưởng phong phú từng làm mê hoặc lòng người trong suốt nửa thế kỷ có vẻ hơi kiêu căng tự phụ. Đó chẳng qua chỉ là một nỗ lực tái tạo cuộc xung đột Mỹ - Liên Xô, chứ chẳng có chút mùi vị gì về một cuộc tranh luận dân chủ hay sự gần gũi giữa triết lý của Tập Cận Bình và giới lãnh đạo Trung Quốc với những nhà tranh luận nổi tiếng, những người từng làm náo động cuộc tranh luận lớn của thế kỷ XX xung quanh các vấn đề thiết yếu và hai khái nhiệm về thế giới.

Kể từ khi Trung Quốc giấu diếm việc xử lý khủng hoảng y tế, sự dè chừng, ngờ vực đối với chế độ Bắc Kinh kiêu căng đã trở nên phổ biến. Do vậy, việc tạo dựng ra cái gọi là "một cuộc chiến tranh lạnh mới" theo sáng kiến của Trung Quốc dường như là rất phiêu lưu. Đương nhiên, một vài nước trong đó có các đồng minh như Pakistan hay Iran, vẫn mơ tưởng đến một thế giới hậu phương Tây, nhưng hiếm nước nào lại mong muốn hứng chịu tình trạng hỗn loạn hay có một chế độ độc tài mà Trung Quốc chủ trương, thay vì có một hệ thống tư bản chủ nghĩa nhìn chung cho đến nay vẫn còn đáng tin tưởng hơn cho dù có nhiều biến tướng cần chỉnh sửa.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 10/07/2020

*****************

Mỹ phê chuẩn nâng cấp gói tên lửa 620 triệu đôla cho Đài Loan

BBC, 10/07/2020

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết nước này đã phê duyệt gói nâng cấp tên lửa đất đối không Patriot trị giá 620 triệu đôla cho Đài Loan, một động thái nhằm đối phó với mối đe dọa đang gia tăng từ Trung Quốc, theo Reuters.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Đài Loan đã đề nghị mua linh kiện để nâng cấp tên lửa Patriot.

Hoa Kỳ, cũng như hầu hết các quốc gia khác, không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng luật pháp Hoa Kỳ quy định nước này có nghĩa vụ cung cấp cho hòn đảo này phương tiện để tự vệ.

Trung Quốc, vốn tuyên bố hòn đảo theo thể chế dân chủ này thuộc lãnh thổ của mình, như thường lệ đã chỉ trích việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan.

Reuters dẫn thông cáo ngày 9/7, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Đài Loan đã đề nghị mua linh kiện để nâng cấp tên lửa Patriot "nhằm kéo dài thời gian sử dụng trong 30 năm".

Thông cáo cho hay hãng Lockheed Martin sẽ là nhà thầu chính và tổng chi phí ước tính là 620 triệu đôla.

"Việc mua bán này là phục vụ các lợi ích quốc gia, kinh tế và an ninh của Mỹ bằng cách tiếp tục hỗ trợ bên mua trong việc nỗ lực hiện đại hóa lực lượng vũ trang đồng thời nhằm duy trì khả năng phòng thủ", thông cáo nêu rõ.

"Bên mua sẽ sử dụng khả năng này như biện pháp ngăn chặn các mối đe dọa trong khu vực và tăng cường bảo vệ lãnh thổ. Bên mua sẽ có thể dễ dàng đưa thiết bị này vào phục vụ lực lượng vũ trang của mình".

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ dự kiến thương vụ sẽ được triển khai trong tháng tới.

"Đây là lần thứ bảy chính quyền Donald Trump bán vũ khí cho Đài Loan. Điều này thể hiện tầm quan của việc đảm bảo an ninh, củng cố mối quan hệ đối tác an ninh hai bên và cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định ở eo biển Đài Loan và khu vực", bộ này cho biết.

Trong khi quân đội Đài Loan được đào tạo bài bản và được trang bị đầy đủ với hầu hết vũ khí, khí tài do Mỹ sản xuất, Trung Quốc lại áp đảo về số lượng và hiện đang gia tăng các thiết bị tiên tiến của riêng mình như máy bay chiến đấu tàng hình.

Nguồn : BBC, 10/07/2020)

Nguyễn Hoàng Duyên, Hoàng Bách, 07/07/2020

Hoàng Bách nói chuyện với Luật sư Nguyễn Hoàng Duyên

+ 3/7 Trump vận động tranh cử ở Mount Rushmore Đưa ra những nhân định cáo buộc cánh tả cực đoan, tìm cách xóa bỏ lịch sử.

+ Mỹ phản ứng ra sao khi Trung Quốc tấn công Đài Loan

+ Dân Đài Loan muốn gì ? Muốn giữ nguyên trạng, không chấp nhận 1 quốc gia 2 thể chế.

Nguồn : Hoangbach Channel, 07/07/2020

Thái Anh Văn, tấm gương khó soi cho Đảng

Cánh Cò, RFA, 20/05/2020

Hôm 20/5 bà Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Đài Loan lần thứ hai. Hình ảnh buổi lễ nhậm chức được phát đi trên khắp thế giới và không ít người Việt Nam ngậm ngùi theo dõi, trong cũng như ngoài nước. Ngậm ngùi vì dân tộc nhu nhược bị cai trị bởi một tập đoàn vô tri với đất nước con người Việt Nam so với Đài Loan, một đảo quốc nhỏ hơn nhưng dũng khí không bao giờ thiếu trước một con thú dữ sát nách luôn hầm hè xé nát nó bất cứ lúc nào.

Hôm 20/5 bà Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Đài Loan lần thứ hai.

Người dân Đài Loan không phải ai cũng dũng cảm nhưng ít ra họ có được một Tổng thống không hề sợ hãi đó là bà Thái Anh Văn. Người phụ nữ này đã chứng mình cho cả thế giới thấy rằng Trung Quốc tuy mạnh bạo cả hai phương diện kinh tế và quân sự nhưng với niềm tin sắt đá vào tính độc lập tự cường của người dân Đài Loan, bà Thái Anh Văn chấp nhận đứng trên tuyến đầu lãnh đạo toàn dân đảo quốc quyết tiến đến mục tiêu độc lập không cần công bố.

Bốn năm cầm quyền của bà đã chứng minh rằng một lãnh đạo tốt sẽ dẫn dắt đất nước tiến về phía trước một cách vững vàng và mạnh mẽ. Trước sự đe dọa bằng vũ lực của Bắc Kinh qua nhiều chục năm chưa có một tổng thống nào của xứ Đài lại khôn ngoan và mạnh mẽ như bà.

Đối ngoại, bà khéo léo làm cho nước Mỹ chấp nhận sự hiện hữu của một Đài Loan tách rời với Trung Quốc điều mà trước đây không một tổng thống Mỹ nào chấp nhận. Bà âm thầm thuyết phục nước Mỹ bằng cá tính mạnh mẽ, lời lẽ khôn ngoan đúng mực và nhẹ nhàng chứng minh đất nước Đài Loan xứng đáng được công nhận như bất cứ một quốc gia nào bởi vì nó có đầy đủ mọi yếu tố chính danh của một quốc gia độc lập. Bà không lùi bước trước sự bao vây của Trung Quốc trên mặt trận ngoại giao để cuối cùng trong buổi lễ nhậm chức lần thứ hai này rất nhiều quốc gia trước đây dè chừng với Trung Quốc cũng công khai chúc mừng. Thành tựu này không phải do đồng tiền mà có, nó được tính toán và vận hành bằng chính sách thông minh nhưng trên hết bằng niềm tin chính nghĩa sẽ thắng.

Đối nội, thông qua trận dịch Covid-19, bà đã cùng với Bộ trưởng y tế phúc lợi Trần Thời Trung đưa ra những giải pháp hợp lý và nhanh chóng ngăn chặn ngay từ đầu cơn dịch thế kỷ này khiến cho cả thế giới phải nhìn lại cách mà WHO ứng phó với đảo quốc này theo chỉ thị của Trung Quốc. Theo một báo cáo công bố hồi tháng 1 năm 2020, Đại học John Hopkins của Mỹ cho rằng Đài Loan sẽ gặp nguy cơ lớn vì nằm gần và qua lại nhiều với Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên Đài Loan đã làm cho thế giới kinh ngạc vì những chính sách hiệu quả của họ. Từ những kinh nghiệm đối phó với dịch SARS trước đây, Đài Loan đã theo dõi và ý thức về sự nguy hiểm của con virus Corona. Ngay khi Trung Quốc vừa chớm có tin về virus Corona, Đài Loan ngay lập tức đóng cửa biên giới, dứt khoát không cho người từ Trung Quốc nhập cảnh, kiểm soát chặt chẽ ở biên giới, không cho du thuyền cặp bến, phạt nặng người dân không tuân lệnh cách ly.

Bên cạnh đó, với những nhà máy hiện đại sẵn có, Đài Loan đã sản xuất một lượng lớn khẩu trang dùng trong bệnh viện cũng như cho người dân, những máy trợ thở, các dụng cụ y tế khác được sản xuất nhanh chóng. Đài Loan đã làm thế giới kinh ngạc khi trao tặng hàng triệu khẩu trang, vật tư y tế cho nhiều nước mà không cần khoe khoang cử chỉ nhân đạo của mình. Khác với Trung Quốc lợi dụng tình hình khó khăn của thế giới tung ra bán hàng trăm triệu khẩu trang không hợp quy chuẩn để gặp sự khinh bỉ của những nước trước đây từng có cảm tình vì đồng tiền của Trung Quốc.

Từ hành động nhân bản này, Hoa Kỳ đã yêu cầu tổ chức WHO chấp nhận mời Đài Loan tham dự tổ chức này như một quan sát viên thay vì không cho đảo quốc có bất cứ tư cách nào như yêu cầu của Trung Quốc. EU hầu như hoàn toàn đồng thuận với ý kiến của Mỹ và áp lực lên WHO ngày càng mạnh mẽ hơn. Những thành công này của Đài Loan sẽ không lớn lao như thế nếu thiếu một tổng thống nhiều viễn kiến như bà Thái Anh Văn.

Hình ảnh tốt đẹp của bà Thái Anh Văn đối với dân chúng nhiều nước Tây phương tuy làm cho họ cảm tình nhưng chưa đủ để họ cảm phục, bởi hầu hết dân chúng các nước Tây phương chưa hiểu được dã tâm của Trung Quốc cùng những đòn phép thâm độc mà Bắc Kinh luôn sử dụng để áp đảo những quốc gia lân cận. Chỉ có người dân Việt Nam là hiểu biết Trung Quốc hơn bất cứ quốc gia nào nên cảm tình dành cho bà Thái Anh Văn ngày càng dâng cao đến mức độ có thể nâng người đàn bà này lên tầm nhân vật lịch sử.

Sự kính trọng bà Thái Anh Văn sâu đậm hơn nữa khi so sánh bà với dàn lãnh đạo hiện nay. Trong khi Đài Loan luôn là mục tiêu nhắm sẵn lúc nào cũng có thể bị tấn công, nhưng bà Thái Anh Văn dẫn dắt người dân của bà vượt qua sợ hãi để nói với thế giới rằng họ không chấp nhận sự áp đặt của Bắc Kinh. Trong khi đó Việt Nam là một nước độc lập, có chủ quyền và chính phủ được mọi nước trên thế giới công nhận, lại từ bỏ tính chính danh của mình để cam tâm làm theo bất cứ thứ gì mà Trung Quốc đòi hỏi nhằm đổi lại Đảng cộng sản Việt Nam được an tâm tại vị.

Chỉ bao nhiêu thôi cũng đủ làm cho người dân Việt Nam cảm thấy bà Thái Anh Văn mới xứng đáng là một lãnh đạo đúng nghĩa đối với bất cứ quốc gia nào nằm gần với Trung Quốc.

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 20/05/2020 (canhco's blog)

*******************

Đài Loan : Thái Anh Văn bác mô hình "Một quốc gia, hai chế độ" của Bắc Kinh

Minh Anh, RFI, 20/05/2020

Ngày 20/05/2020, trong bài phát biểu tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, nữ tổng thống Đài Loan, Thái Anh Văn tuyên bố Đài Loan không thể chấp nhận nguyên tắc "Một quốc gia, hai chế độ". Chính quyền Bắc Kinh đe dọa "không dung thứ" cho bất kỳ hành động ly khai nào của Đài Bắc.

Tổng thống Thái Anh Văn phát biểu trong lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2, tại Nhà khách Đài Bắc, Đài Loan, ngày 20/05/2020 via Reuters - Taiwan Présidential Office

Trong lễ nhậm chức mở đầu nhiệm kỳ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng, tổng thống Thái Anh Văn cho rằng mối quan hệ đôi bờ eo biển đang đi vào một bước ngoặt lịch sử. Bà nói : "Cả hai phía có bổn phận phải tìm ra một phương cách để cùng tồn tại lâu dài và ngăn chặn gia tăng đối kháng và các bất đồng".

Được 8,2 triệu cử tri ủng hộ, Thái Anh Văn tái đắc cử trong bối cảnh quan hệ Trung – Đài trở nên căng thẳng và làn sóng phản đối đòi dân chủ trỗi dậy mạnh mẽ ở Hồng Kông.

Vẫn theo bà Thái Anh Văn, người dân Đài Loan sẽ không chấp nhận đánh đổi "Hòa bình, Bình đẳng, Dân chủ và Đối thoại" cho nguyên tắc "Một quốc gia, hai chế độ" mà Bắc Kinh đang sử dụng để thâu tóm Đài Loan và làm thay đổi nguyên trạng giữa đôi bờ eo biển.

Theo AFP, ngay sau bài phát biểu của nữ tổng thống đầu tiên ở Đài Loan, chính quyền Bắc Kinh đã có phản ứng mạnh mẽ. Phát ngôn viên Văn phòng Sự vụ tại Đài Loan, ông Mã Hiểu Quang (Ma Xiaoguang) cảnh báo Bắc Kinh không thay đổi lập trường, "có đủ quyết tâm, niềm tin và khả năng để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ". Hãng thông tấn Tân Hoa Xã lời lẽ cứng rắn hơn đe dọa "không bao giờ dung thứ cho bất kỳ hành động ly khai nào".

Năm nay 63 tuổi, bà Thái Anh Văn, "kẻ bất trị" trong nhãn quan của Bắc Kinh, cùng với đảng Dân Tiến luôn cho rằng Đài Loan là một quốc gia trên thực tế có chủ quyền. Quan điểm này đã làm cho quan hệ Đài Bắc – Bắc Kinh những năm gần đây trở nên căng thẳng.

Chính quyền Trung Quốc không ngừng gia tăng áp lực chính trị, quân sự cũng như là ngoại giao nhằm cô lập Đài Loan, mà ví dụ điển hình là trong cuộc họp đại hội đồng năm nay của Tổ chức Y tế Thế giới, Đài Loan đã không được mời. Dưới áp lực của Bắc Kinh, chính quyền Đài Loan cũng bị tước mất quy chế quan sát viên của tổ chức năm 2016.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 20/05/2020

***************

Tổng thống Đài Loan nhậm chức, bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc

VOA, 20/05/2020

Đài Loan không thể chấp nhận trở thành một phần của Trung Quốc theo hình thức "một quốc gia, hai chế độ" và mạnh mẽ bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, Tổng thống Thái Anh Văn tuyên bố hôm 20/5.

Tổng thống Thái Anh Văn.

Trung Quốc đáp trả với tuyên bố rằng "việc thống nhất" là điều không thể tránh khỏi và rằng Bắc Kinh sẽ không bao giờ chấp nhận Đài Loan độc lập.

Phát biểu sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai và cũng là cuối cùng, bà Thái nói rằng quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc đã tới bước ngoặt lịch sử.

"Cả hai bên có trách nhiệm phải tìm cách cùng tồn tại trong thời gian dài và ngăn chặn sự gia tăng đối kháng và khác biệt", bà nói.

Bà Thái và Đảng Dân Tiến của bà giành thắng lợi vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội hồi tháng Một, với cam kết sẽ chống lại Bắc Kinh, vốn coi Đài Loan thuộc Trung Quốc và tuyên bố sẽ dùng vũ lực để kiểm soát Đài Bắc nếu cần.

"Nhân đây, tôi muốn nhắc lại các từ ‘hòa bình, ngang hàng, dân chủ và đối thoại’. Chúng tôi sẽ không chấp nhận việc chính quyền Bắc Kinh sử dụng ‘một quốc gia, hai chế độ’ để hạ cấp Đài Loan và làm tổn hại tới hiện trạng ở eo biển. Chúng tôi bác bỏ nguyên tắc này", bà Thái nói.

Trung Quốc sử dụng chính sách "một quốc gia, hai chế độ", vốn nhằm bảo đảm quyền tự chủ ở mức cao để quản lý Hong Kong sau khi nó được Anh trao trả cho Bắc Kinh năm 1997.

Trung Quốc cũng dùng nguyên tắc này đối với Đài Loan, dù tất cả các đảng lớn của Đài Loan bác bỏ chính sách này.

Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc đáp trả bà Thái, nói rằng Bắc Kinh giữ vững chính sách "một quốc gia, hai chế độ" và "sẽ không để khoảng trống nào cho các hoạt động ly khai [dẫn tới] độc lập của Đài Loan".

Văn phòng này nói tiếp rằng việc "thống nhất là điều không thể tránh khỏi, mang tính lịch sử trong tiến trình trẻ hóa Trung Quốc vĩ đại".

Trung Quốc coi bà Thái là một thành phần đòi ly khai và mưu tìm độc lập chính thức cho Đài Loan.

Bà Thái thì nói rằng Đài Loan là một quốc gia độc lập cũng như không muốn trở thành một phần của Trung Quốc và nằm dưới sự cai trị của Bắc Kinh.

Theo Reuters

***************

Trung Quốc-Đài Loan : Biết đánh không thắng, Bắc Kinh dùng chiến thuật vây thành

Tú Anh, RFI, 20/05/2020

Thứ Ba 20/05/2020, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai. Chính sách bàn tay thép của Bắc Kinh tại Hồng Kông làm dân Đài Loan khiếp đảm. Tháng Giêng năm nay, 57% cử tri hải đảo dồn phiếu cho nhà lãnh đạo bất khuất, một gáo nước lạnh cho chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Quân đội Đài Loan chờ đón tổng thống Thái Anh Văn tại căn cứ Tainan, miền nam Đài Loan ngày 09/04/2020. AFP/Archivos

Song song với đòn ngầm trả thù qua Tổ chức Y tế Thế giới, Bắc Kinh lại dọa dùng vũ lực đánh Đài Loan. Theo giới phân tích, Trung Quốc chưa thể ra tay.

Tuyên thệ và các hải vụ bình thường trong eo biển Đài Loan

Một tuần trước khi tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, và trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, hải quân Mỹ cho khu trục hạm USS McCampell đi ngang eo biển Đài Loan, bất chấp thái độ giận dữ của Bắc Kinh. Từ đầu năm đến nay, đây là lần thứ sáu khu trục hạm Mỹ vào vùng và đối với USS McCampell thì đây là hải vụ thứ hai, mỗi khi chiến đấu cơ Hoa lục hù dọa hải đảo đồng minh.

Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, hải vụ "bình thường" này nhằm biểu dương quyết tâm của Hoa Kỳ luôn luôn ủng hộ nền dân chủ non trẻ trong giai đoạn nhạy cảm chính trị và quân sự. Trước đó hai hôm, Trung Quốc đưa máy bay trinh sát Y8 xâm nhập vùng nhân diện phòng không của Đài Loan.

Chiến thắng của bà Thái Anh Văn, đánh bại đối thủ Quốc Dân đảng, tái đắc cử vẻ vang, là một thất bại chính trị nặng nề của lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình. Chính sách bàn tay thép của Bắc Kinh tại Hồng Kông đã làm cho cử tri Đài Loan kinh hoàng. Tưởng tượng phải sống trong vòng tay kềm kẹp của chế độ Hoa lục theo tuyên truyền "vận mệnh tương quan", 57% cử tri đã chọn Thái Anh Văn và lý tưởng tự do dân chủ.

Hai thử thách, hai chiến thắng

Đại dịch siêu vi corona xảy đến, lúc đầu cũng làm Đài Loan khiếp vía. Nhưng chính quyền Thái Anh Văn trong hoàn cảnh đơn độc, đã nhanh chóng chận đứng vận tốc siêu vi, không cần phong tỏa hàng chục triệu dân như Trung Quốc.

Trong khi đó, chính quyền Trung Quốc không ngừng cô lập Đài Loan và gây áp lực không cho Tổ chức Y tế Thế giới làm bổn phận của cơ quan Liên Hiệp Quốc khi thế giới bị đại dịch. Vì sao lời báo động của Đài Loan phát hiện ca "siêu vi truyền từ người sang người" gửi Tổ chức Y tế Thế giới ngày 31/12/2019 không được trả lời ? Một tuần sau, Tổ chức Y tế Thế giới, vẫn theo luận điểm trấn an của Trung Quốc, khẳng định "rủi ro rất nhỏ".

Chuyên gia Pháp Mathieu Duchâtel, viện nghiên cứu chiến lược Montaigne, nhận định : Qua đại dịch Covid-19, Đài Loan trở thành "bài toán nát óc" của Trung Quốc, "quy chế" từ trước đến nay của Hồng Kông.

Tổng thống Thái Anh Văn không bỏ lở cơ hội để tuyên cáo với thiên hạ : Đài Loan một mình "chiến thắng đại dịch đến từ Vũ Hán". Theo chương trình nghi lễ nhậm chức, bà Thái Anh Văn đọc diễn văn từ Dinh Tổng Thống, chỉ cách một địa điểm biểu tượng khác có 200 mét, đó là đài tưởng niệm thống chế Tưởng Giới Thạch. Năm 1949, trước đoàn quân chiến thắng của Mao, họ Tưởng và Quốc Dân đảng bỏ đại lục, rút ra hải đảo Đài Loan.

Bầu cử rồi đại dịch, chính trị rồi đến y tế, đó là hai thử thách chiến lược của bà Thái Anh Văn. Tổng thống Đài Loan chiến thắng cả hai mặt trận này. Trong khi đó, Quốc Dân đảng, trớ trêu thay, với lập trường thân Đảng cộng sản Trung Quốc, bị thua đậm phải giữ thái độ khiêm tốn. Thấy rõ dã tâm của Bắc Kinh, lãnh tụ Quốc Dân đảng ủng hộ chính phủ Thái Anh Văn, kêu gọi Tổ chức Y tế Thế giới cho Đài Loan tái hội nhập, ít nhất là trong quy chế quan sát viên.

Nhưng theo giới phân tích, không nên hy vọng Trung Quốc sẽ hòa hoãn. Trái lại, Bắc Kinh sẽ chọn thái độ cứng rắn hơn. Vì sao ?

Theo nhận định của chuyên gia Kesley Broderick, của Eurasia Group, do "Quốc Dân đảng bị mất ảnh hưởng ở Đài Loan, chế độ Bắc Kinh sẽ thay đổi chính sách, sẽ cứng rắn hơn, cách tiếp cận sẽ thô bạo hơn".

Đại dịch viruscorona còn làm cho quan hệ địa chính trị căng thẳng thêm bởi vì Trung Quốc bị chạm tự ái. Vào lúc Bắc Kinh lên gân, phô diễn cơ bắp của một đại quốc hồi sinh, thì bị các nước Tây phương, từ Mỹ cho đến cường quốc bậc trung như nước Úc, lên án che giấu sự thật để cho đại dịch lây nhiễm toàn cầu.

Cảm thấy tự hào dân tộc bị tổn thương, trong những tuần qua, trên các mạng xã hội ở Hoa lục, xuất hiện nhiều lời kêu gọi "Giải Phóng Quân", nhân cơ hội hai hàng không mẫu hạm Mỹ ở Thái Bình Dương bị tê liệt vì siêu vi, tấn công Đài Loan.

Không phải chỉ có "dư luận viên năm xu", mà nhiều nhân vật có chức vụ lớn bé cũng tham gia. Mã Hiểu Quang (Ma Xiao Guang), phát ngôn viên Văn phòng Đài Loan Sự vụ của Hoa lục đe dọa : Đài Loan đừng xem thường quyết tâm của 1,4 tỷ người Trung Quốc sẵn sàng bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.

Giáo sư Điền Phi Long (Tian Fei Long), đại học Bắc Kinh, trong một bài viết trên mạng Guancha.com cũng cho là "đã đến lúc dùng vũ lực vì chính sách hòa bình đã thất bại".

Mặt trận thứ hai và chiến thuật cờ vây của Mãn Thanh

Hốt hoảng, tướng không quân Kiều Lương (Qiao Lang), một nhà quân sự có uy tín, đang nghỉ hưu, phải vội lên tiếng cảnh tỉnh những con diều hâu Trung Quốc : Không nên đánh vì đánh sẽ không thắng.

Tiếp theo đó, sử gia Đặng Đào (Deng Tao), tìm cách hạ nhiệt với đề xuất dùng thế cờ vây (cờ gô), chiến thuật mà triều đình Mãn Thanh thi hành trong suốt 20 năm, để chinh phục hải đảo.

Theo mưu kế này, để đánh chiếm mục tiêu có địa thế hiểm trở và được phòng thủ vững chắc, Trung Quốc cần chuẩn bị lực lượng để mở mặt trận thứ hai theo thế lưỡng diện giáp công. Lực lượng này gồm nhảy dù và hàng không mẫu hạm Sơn Đông, bắt đầu hoạt động từ cuối năm 2019.

Trước khi kế hoạch tấn công hoàn tất, dự kiến vào năm 2025, Trung Quốc sẽ bao vây hải đảo và cố tránh những thái độ khinh xuất gây xung đột vũ trang.

Năm năm cũng là thời gian tương đối không dài để chủ tịch Tập Cận Bình có thể ước mơ làm hoàng đế mãn đời và cấm ngọn cờ đỏ 5 sao vàng lên hải đảo bất trị.

Tuy nhiên, theo dự báo của giới chuyên gia tây phương, như Kerry Brown, đại học King's College, Luân Đôn, với làn sóng dân tộc chủ nghĩa tại Trung Quốc, căng thẳng hai bờ eo biển sẽ leo thang.

Một tính toán sai lầm có thể đưa đến xung đột vũ trang là nguy cơ có thật, chuyên gia Pháp Mathieu Duchâtel, trích dẫn bên trên, cảnh báo.

Phía Trung Quốc, Bắc Kinh lo ngại không khí chiến tranh lạnh mới với Mỹ sẽ tạo cơ hội cho Đài Loan chọn giải pháp tự vệ của kẻ yếu : tuyên bố độc lập, đặt Trung Quốc trước chuyện đã rồi. Về phần Đài Bắc, cho đến nay bà Thái Anh Văn từ chối vượt qua làn ranh đỏ. Nhưng giải pháp "độc lập" ngày càng được giới trẻ yêu thích vì bảo đảm đời sống tự do và dân chủ.

Trong cuộc đọ sức này, ba yếu tố thuận lợi cho thành công - thiên thời, địa lợi, nhân hòa - ở trong tay phe nào ?

Theo Le Figaro, Reuters

Tú Anh

Nguồn : RFI, 20/05/2020

Trong vài năm gần đây, các viên chức lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam rất thích trưng dẫn các sự kiện liên quan đến bang giao quốc tế (ví dụ gần nhất là những tuyên bố, nhận định về sự kiện Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc…) để chứng minh, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng cộng sản Việt Nam, "vị thế" Việt Nam trong cộng đồng quốc tế càng ngày càng cao…

Một phụ nữ Châu Á đeo khẩu trang in cờ Đài Loan để chống loại virus có nguồn gốc từ Vũ Hán, Trung Quốc : Covid-19

Thế thì tại sao càng ngày càng nhiều người Việt cảm thấy bất an, thậm chí bất bình về thực tại, âu lo cho tương lai, cho cả khả năng tự lực, tự cường của quốc gia lẫn cơ hội mưu tìm ấm no, hạnh phúc cho chính mình và thân nhân của mình ? Liệu có thể đồng thanh thốt lên : Tự hào quá Việt Nam ơi ! - chỉ vì "vị thế" quốc gia càng ngày càng cao và yên tâm với sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của "đảng ta" ?

Tuy gần như bất đồng về tất cả các khía cạnh liên quan đến quốc gia, dân tộc song có lẽ sẽ có một điểm mà những cá nhân "kính bác, yêu đảng, trọn đời phấn đấu cho việc xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội tại Việt Nam", nhất trí với những cá nhân bị xếp vào loại "thù địch, phản động" là cách hành xử khi đối diện với thảm họa, với những tình huống khẩn cấp chính là thước đo tâm lực, trí lực của bộ máy quản trị, điều hành.

Vào lúc này - lúc Covid-19 đã trở thành thảm họa, tạo ra tình huống khẩn cấp có quy mô toàn cầu, đặt cách hành xử của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam bên cạnh những hệ thống tương ứng của thiên hạ với Covid-19, chính là cơ hội để cảm nhận thế nào là "tài tình, sáng suốt". Có vài lý do khiến kẻ viết bài này chọn Đài Loan (người Việt vẫn gọi tắt là "Đài") : Đây là lãnh thổ chưa được cộng đồng quốc tế trao tặng tư cách quốc gia và cũng phải trân mình hứng chịu đủ kiểu tác động từ Trung Quốc…

***

Tính đến cuối ngày 12/3, tại Việt Nam có 39 người nhiễm Covid-19, còn tại Đài Loan có 48 người bị nhiễm loại virus này. Việt Nam chưa có ai thiệt mạng vì Covid-19 còn Đài Loan từng có một người mất mạng hôm 16/2. Giống như Việt Nam, sau khi Covid-19 lan rộng tại Trung Quốc, Đài Loan bị xếp vào khu vực có nguy cơ cao vì lượng người Đài Loan qua lại Trung Quốc và ngược lại rất đông.

Sau Thái Lan, Nhật, Nam Hàn, Đài Loan là nơi thứ tư tìm thấy người nhiễm Covid-19 bên ngoài Trung Quốc. Hai ngày sau (23/1), tới lượt Việt Nam công bố việc phát hiện ca nhiễm Covid-19 đầu tiên. Khác với Việt Nam (không đóng các cửa khẩu ở biên giới Việt-Trung vì còn phải tham khảo ý kiến của Trung Quốc), sau khi Trung Quốc chính thức xác nhận sự xuất hiện của một loại virus mới gây ra dịch viêm phổi cấp tính, Đài Loan lập tức khuyến cáo dân chúng không đến Vũ Hán và hạn chế đến Trung Quốc.

Ngày 24/1, chính quyền Đài Loan ra lệnh cấm xuất cảng khẩu trang để bảo đảm như cầu phòng ngừa dịch bệnh cho đến 23/2. Ngày 7/2, Đài Loan tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp hạn chế nhập cảnh từ Trung Quốc và kiểm soát visa để buộc tất cả những ai mang các quốc tịch khác nhưng từng nhập cảnh hoặc cư trú tại Trung Quốc trong vòng 14 ngày trước đó phải cách ly. Ngày 13/2, chính quyền Đài Loan tuyên bố gia hạn lệnh cấm xuất cảng khẩu trang cho đến cuối tháng 4 (1)...

Tất cả những biện pháp đó làm Trung Quốc nổi giận, chính quyền và đặc biệt là bà Thái Anh Văn, Tổng thống Đài Loan, bị hệ thống truyền thông Trung Quốc chỉ trích kịch liệt, kể cả xác định họ là những kẻ… "bệnh hoạn về nhận thức" (2)…

Bất chấp chỉ trích từ Trung Quốc và bất kể chính quyền các quốc gia hết sức dị ứng với việc kiểm soát, hạn chế nhập cảnh đối với công dân của họ, vì nguy hại cho giao thương, Đài Loan công bố lệnh cấm nhân viên y tế đến Trung Quốc, Hồng Kông, Macao, "không hoan nghênh" nếu nhân viên y tế đi du lịch ở Nhật, Nam Hàn… Lý do : Ngoài việc khống chế lây lan còn phải ngăn chặn sự gia tăng nhu cầu về y tế, giảm thiểu sự hao tổn về nhân lực y tế vì việc thay thế nhân lực y tế là chuyện không dễ dàng (3) !

Đó là đối ngoại, trong đối nội, từ 1/2, chính quyền Đài Loan tuyên bố trưng dụng toàn bộ khẩu trang, giành quyền phân phối khẩu trang trên toàn lãnh thổ cho Trung tâm Phòng - chống dịch bệnh (Center for Desease Control-CDC).

CDC Đài Loan lập tức loan báo cách thức phân phối khẩu trang, tiêu chuẩn mua khẩu trang đối với từng cá nhân, từng nhân viên y tế, từng cơ sở y tế trong mỗi tuần. Một số công ty rượu bia, đường mía được yêu cầu chuyển qua sản xuất cồn sát khuẩn, sản phẩm này cũng được quản lý và phân phối như khẩu trang (4).

Đồng thời CDC Đài Loan yêu cầu chính quyền đầu tư thêm máy móc, gia tăng sản lượng khẩu trang và các trang bị bảo hộ cho nhân viên y tế trong nước. Trong vòng mười ngày sau khi cấm xuất cảng khẩu trang, từ trung tuần tháng 2, sản lượng khẩu trang ở Đài Loan tăng 3,5 triệu cái mỗi ngày và lượng khẩu trang, trang bị bảo hộ cho nhân viên y tế tăng gấp đôi. Giá bán khẩu trang trên thị trường giảm 1/3 (5).

Vào thời điểm ấy tại Việt Nam, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền bắt đầu hội họp, xem xét kỷ luật những giáo viên tiết lộ chuyện trẻ con phải dùng giấy thay khẩu trang. Nhân viên y tế bắt đầu tự may khẩu trang để dùng vì thiếu khẩu trang hợp cách và đến bây giờ, rất nhiều nhân viên y tế phàn nàn vì phải tự tìm kiếm khẩu trang hợp cách bởi khẩu trang được cấp phát đã bằng vải lại quá mỏng, không an toàn cho chính họ. Không viên chức hữu trách nào nhận ra, nếu nhân viên y tế lâm nạn thì dịch sẽ trở thành đại họa !

Ở Đài Loan, trước viễn cảnh dịch bệnh lan rộng, CDC Đài Loan liên tục đưa ra hàng loạt đề nghị và các đề nghị ấy được toàn bộ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Đài Loan đáp ứng ngay lập tức : Giám sát nghiêm ngặt việc ra vào bệnh viện. Mỗi bệnh nhân phải vào bệnh viện vì bất kỳ bệnh gì chỉ cho phép hai người ra vào thăm hỏi để hạn chế tối đa nguy cơ Covid-19 lây lan rộng hơn (6). Không xuất cảng nhiệt kế, có xuất cảnh cũng chỉ được mang tối đa hai nhiệt kế/người (7)…

Tuy không được công nhận như một "quốc gia độc lập, có chủ quyền" nhưng từ hạ tuần tháng 1, Đài Loan đã khẳng định, bất kỳ người dân và du khách nào đến Đài Loan không chủ động và trung thực khi khai báo về "lịch sử du lịch và lịch sử tiếp xúc có liên quan đến Covid-19", hay khi đi khám bệnh, không chủ động thông báo về các triệu chứng đáng ngờ sẽ bị phạt từ 10.000 TWD (khoảng 330 USD) đến 150.000 TWD (khoảng 5.000 USD) theo Luật Phòng - chống các bệnh truyền nhiễm của Đài Loan (8).

Từ khi Covid-19 bùng phát thành dịch đến nay, ở Đài Loan không có tình trạng du khách Trung Quốc đã được yêu cầu tự cách ly nhưng tự tiện rời khỏi nơi cư trú, cũng không có tình trạng cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền loay hoay không biết ứng xử thế nào để "vừa bảo đảm ngoại giao, vừa bảo đảm yêu cầu cách ly, phòng chống dịch hiệu quả" như đã xảy ra tại Đà Nẵng hồi hạ tuần tháng trước khi có 20 du khách Nam Hàn từ ổ dịch Daegu đổ đến (9)…

***

Khi Covid-19 lan rộng tại Trung Quốc, các chuyên gia y tế trên thế giới từng dự đoán và cảnh báo, Đài Loan sẽ sớm trở thành nơi đứng thứ hai về tổng số người nhiễm và tử vong vì virus này, đó là lý do ngay sau đó, một số quốc gia cấm cửa cả dân Trung Quốc lẫn dân Đài Loan. Tuy nhiên trên thực tế, từ 24/2 đến nay, số ca nhiễm/số ca tử vong gần như không thay đổi (48/1) và không có bất kỳ viên chức hữu trách nào tuyên bố "đã chiến thắng ở bước đầu trong chiến dịch phòng - chống Covid-19" như Việt Nam.

Có thể vì Đài Loan không có viên chức lãnh đạo nào tha thiết với "công nghiệp 4.0", không bơm rồi lôi ông tướng nào ra khỏi một công ty chỉ chuyên cung cấp dịch vụ viễn thông của quân đội, đặt ông ta vào vị trí Bộ trưởng Thông tin của truyền thông để thực hiện "công nghiệp 4.0", thành ra…

…trong khi Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Việt Nam đang đôn đốc "toàn ngành thông tin và truyền thông bám sát định hướng chỉ đạo của đảng, nhà nước về phòng, chống dịch bệnh", yêu cầu toàn ngành và các doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam cùng phải xem "công tác thông tin, tuyên truyền về phòng, chống dịch là nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm thực hiện sâu rộng, có hiệu quả nhằm góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho nhân dân, hạn chế mức thiệt hại thấp nhất do dịch bệnh gây ra". Mặt khác phải "kịp thời ngăn chặn, xử lý có hiệu quả những thông tin sai lệch, lợi dụng tình hình để gây hoang mang trong xã hội và khó khăn trong công tác phòng, chống dịch" (10)…

… thì tại Đài Loan, các cơ quan quản trị về Thông tin và truyền thông đã cùng các doanh nghiệp công nghệ của Đài Loan đã lắp đặt thêm hàng loạt máy đo thân nhiệt bằng tia hồng ngoại ở các ga tàu điện nhằm phát giác những hành khách mà thân nhiệt trên 37 độ C, chặn họ lại để kiểm tra thêm ngay lập tức và từ chối cho lên tàu nếu thân nhiệt trên 38 độ C (11).

Không được hướng dẫn bằng những chỉ thị như Chỉ thị 05/CT-BTTTT của đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ban chấp hành trung ương, Phó ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam kiêm Bộ trưởng Thông tin và truyền thông, cho nên các cơ quan chuyên trách về công nghệ thông tin của chính quyền Đài Loan đã phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ Đài Loan, tự ý thực hiện chương trình thử nghiệm cho toàn dân sử dụng thẻ bảo hiểm y tế hay chứng nhận công dân điện tử để đặt mua khẩu trang qua Internet từ ngày 12 tháng này.

Chương trình thử nghiệm vừa kể được giải thích là nhằm "cải thiện việc phân phối khẩu trang vốn chưa thực sự đồng đều và tạo điều kiện thuận lợi cho những người không có thời gian xếp hàng mua khẩu trang như nhân viên văn phòng, học sinh…" khiến chuyện thực thi các qui định nghiêm ngặt về quản lý, phân phối khẩu trang để ngăn ngừa Covid-19 dễ dàng hơn, hiệu quả hơn (12).

***

Sau khi Việt Nam phát giác người thứ 17 nhiễm Covid-19 và số người nhiễm loại virus này tăng dần, ngày 9/3 Tổng thư ký Quốc hội Việt Nam thông báo, Phiên họp lần thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam sẽ không diễn ra vào ngày 10/3 như dự kiến vì có vấn đề về công tác chuẩn bị(13). Nếu phiên họp ấy không bị hoãn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam sẽ thảo luận về một nghị quyết, một nghị định, tám dự luật liên quan tới nhiều lĩnh vực, hoàn toàn không dính dáng gì đến Covid-19.

Cũng thời điểm này, Quốc hội Đài Loan đã thảo luận xong và công bốkế hoạch hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Tất cả những người nghi ngờ bị nhiễm và được yêu cầu phải cách ly, không thể làm việc hay phải xin nghỉ làm việc vì bị kiểm dịch hoặc phải chăm sóc người bị kiểm dịch, bị cách ly đều có quyền yêu cầu hỗ trợ và được chính quyền trợ giúp 1.000 TWD (khoảng 33 USD)/ngày. Do thời gian cách ly là 14 ngày, một người bị cách ly có thể được trợ giúp 14.000 TWD (khoảng 462 Mỹ kim). Qui định trợ giúp sẽ được áp dụng từ 15 tháng 1 và thời gian đương sự có quyền yêu cầu trợ giúp lên đến hai năm tính từ ngày bị kiểm dịch hay chấm dứt cách ly (14)…

***

Xét về "vị thế" theo quan điểm của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền của Việt Nam, rõ ràng Đài Loan chẳng là gì so với Việt Nam, có thể vì vậy, dân chúng Đài Loan không như nhiều người Việt Nam - rất đồng cảm với quan điểm của đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta về "vị thế" của "ta" và rất dễ tự hào về những bàn thắng trong một trận cầu, về việc Việt Nam dùng phi cơ đưa vài chục người từ Vũ Hán về nước...

Cho dù bị Trung Quốc cản trở, phải lên tiếng tố cáo với cộng đồng quốc tế, rằng Trung Quốc cố tình giữ những người Đài Loan ở Vũ Hán như "con tin" để kiềm chế cách hành xử của Đài Loan nhưng không có người Đài Loan nào cảm thấy… "ngạo nghễ" khi Đài Loan mang được những người bị kẹt ở Vũ Hán về nhà.

Xét về tổng thế, việc phòng chống dịch của Đài Loan hơn xa chẳng riêng Việt Nam nhưng chưa có người Đài Loan nào làm thơ ca ngợi… Tổng thống và nếu có, chắc chắn Văn phòng Tổng thống cũng chẳng soạn công văn khen ngợi, cám ơn như… Văn phòng Thủ tướng của "ta". Covid-19 là một cơ hội ngắm "Đài", nhìn "ta", ngẫm về "vị thế" và có lẽ nên ngẫm xa hơn, có phải dân ta phải như thế nào thì đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta mới như thế chăng ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 12/03/2020

Chú thích

(1) https://www.taiwannews.com.tw/en/news/3875745

(2) http://global.chinadaily.com.cn/a/202002/17/WS5e4a928aa3101282172782a6.html

(3) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=172051

(4) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=171667

(5) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=170290

(6) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=458,459,461,462&post=172351

(7) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=172770

(8) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=169838

(9) https://news.zing.vn/so-y-te-da-nang-noi-gi-ve-viec-nguoi-han-quoc-tu-choi-cach-ly-post1051490.html

(10) https://ais.gov.vn/tin-noi-bat/bo-truong-bo-tt-tt-chi-thi-toan-nganh-tt-tt-thuc-hien-cong-tac-phong-chong-ncov.htm

(11) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173059

(12) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173153

(13) http://quochoi.vn/UBTVQH/tintuc/Pages/tin-hoat-dong.aspx?ItemID=1130

(14) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173152