Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam, được bầu ra bởi Đại hội đại biểu Toàn quốc được tổ chức 5 năm một lần. Cơ quan này gồm có 200 ủy viên, nhóm họp 2-3 lần mỗi năm. Đây là một cơ chế đặc biệt và siêu quyền lực vì nó quyết định mọi vấn đề lớn nhỏ liên quan đến đất nước, từ đối nội đến đối ngoại. Ban chấp hành Trung ương bầu ra Tổng bí thư, Bộ chính trị, Ban bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Giới thiệu và đề cử các ứng cử viên cho chức danh Chủ tịch nước, Thủ tướng và Chủ tịch quốc hội. Quyết định các hình thức kỷ luật đối với các đảng viên kể cả ủy viên Bộ chính trị, ủy viên Ban bí thư và ủy viên trung ương Đảng. Đặc biệt Ban chấp hành Trung ương có quyền xem xét Hiến pháp trước khi được quốc hội thông qua.
Hội nghị Trung ương 7 khóa 13 vừa nhóm họp và kết thúc trong hai ngày rưỡi, từ ngày 15/5 đến 17/5/2023. Đây là Hội nghị giữa nhiệm kỳ rất quan trọng để đánh giá tình hình của nửa nhiệm kỳ trước và kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ trong nửa nhiệm kỳ còn lại. Dù vậy nó đã diễn ra một cách nhanh chóng, chỉ trong hai ngày rưỡi, trong khi thông thường các Hội nghị Trung ương diễn ra một tuần lễ. Điều đặc biệt mà ai cũng thấy là nội dung của nó không có gì mới ngoài việc bàn về nội bộ Đảng cộng sản trong đó có việc bỏ phiếu tín nhiệm các ủy viên Bộ chính trị và Ban bí thư khóa 13.
Hội nghị trung ương 7 diễn ra ở một thời điểm đặc biệt nghiêm trọng. Nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn do hậu quả của hai năm đại dịch Covid-19 và nhất là cuộc chiến xâm lược Ukraine của Putin. Các nước dân chủ đang bị lạm phát vì các lệnh cấm vận Nga để ủng hộ Ukraine. Khi Mỹ, EU và các nước dân chủ bị lạm phát thì những nước nghèo sống nhờ vào gia công và xuất khẩu hàng hóa sẽ gặp khủng hoảng nặng nề ‘nhà giàu đứt tay bằng ăn mày đổ ruột’. Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam giảm, sản xuất và xuất khẩu giảm, các công ty đều gặp khó khăn, trong khi lạm phát và thất nghiệp gia tăng một cách báo động. Bất động sản đóng băng, mọi ngành nghề đều suy thoái nghiêm trọng. Việt Nam cũng không còn là điểm đến của các công ty đa quốc gia rời Trung Quốc. Thêm vào đó cuộc bầu cử tại Thái Lan đánh dấu một bước bùng phát của dân chủ ngay cạnh Việt Nam.
Đại dịch Covid-19 đã làm khựng lại làn sóng đầu tư của các công ty đa quốc gia vào Việt Nam sau khi rút khỏi Trung Quốc. Tiến trình này có mọi dấu hiệu thoái trào khi Việt Nam luôn đứng về phía Trung Quốc, ủng hộ cho cuộc chiến phi nghĩa và dã man nhất trong thế kỷ 21 của Putin và nước Nga vào lãnh thổ Ukraine. Thế giới dù muốn hay không cũng đã chia thành hai cực : Độc tài và Dân chủ. Đảng cộng sản Việt Nam đã chứng minh cho cả thế giới lẫn người dân Việt Nam thấy rằng họ chọn đứng về phía các nước độc tài. Các nước dân chủ đã thấy rõ điều đó và các công ty đa quốc thay vì đến Việt Nam thì họ đã tìm đến các nước khác trong khu vực như Ấn Độ, Pakistan, Indonesia…
Việc Mỹ, EU và các nước dân chủ như Nhật, Hàn vẫn tiếp tục "ve vãn" Việt Nam không có gì lạ. Họ đang muốn cô lập Trung Quốc và vì thế họ không muốn Việt Nam lún sâu vào quĩ đạo của Trung Quốc như Bắc Hàn, họ không muốn Việt Nam trở thành một người lính ‘xung kích’ của Trung Quốc. Họ sẽ cố gắng chìa tay ra cho Việt Nam chừng nào còn có thể, cho đến khi Trung Quốc suy sụp hoàn toàn. Đảng cộng sản Việt Nam không nên hoang tưởng, nghĩ mình có nhiều ‘thế giá’. Thế giới cũng không đặt quá nhiều hy vọng vào Việt Nam như nhiều người nghĩ, họ chỉ làm những việc cần làm chứ họ hiểu rõ và không trông chờ gì vào Việt Nam. Họ biết Việt Nam rất khó đoạn giao với Trung Quốc. Bài phỏng vấn của ký giả Quốc Phương (đài RFA) với giáo sư người Nhật Hirohide Kurihara cho chúng ta thấy rõ điều đó.
Mô hình chính trị-kinh tế của Trung Quốc đã đạt đến giới hạn của nó. Có nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc không còn khả năng che giấu sự khủng hoảng của họ được nữa.
Như Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên đã phân tích và nhận định, thế giới đã và đang thay đổi sâu sắc sau cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào Ukraine. Dù vậy Đảng cộng sản Việt Nam vẫn không nhận thức được sự thay đổi lớn lao đó, hoặc là họ biết nhưng không có giải pháp nào vì muốn thay đổi thì phải có dân chủ. Hội nghị Trung ương 7 chỉ tập trung vào những vấn đề nội bộ đảng, với những kết luận như "kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa". Bởi vì "các thế lực xấu, thù địch, phản động tiếp tục lợi dụng tình hình này để đẩy mạnh việc thực hiện chiến lược "diễn biến hòa bình", thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ chúng ta". Ngoài ra không có kết luận nào về tình hình Việt Nam cũng như thế giới.
Đảng cộng sản Việt Nam từ xưa đến nay vẫn thần phục và khâm phục Đảng cộng sản Trung Quốc. Cứ Trung Quốc làm gì thì Việt Nam sẽ làm y như thế. Đảng cộng sản Việt Nam tin rằng cứ làm theo Trung Quốc là mọi chuyện sẽ ổn thỏa. Tuy nhiên mô hình chính trị-kinh tế của Trung Quốc đã đạt đến giới hạn của nó. Có nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc không còn khả năng che giấu sự khủng hoảng của họ được nữa. Kinh tế Trung Quốc đang suy giảm một cách đáng lo ngại, một báo cáo cho biết hơn 20% thanh niên Trung Quốc bị thất nghiệp, đây là một con số rất lớn. Có đến 1,3 triệu người Trung Quốc sang Việt Nam tìm việc làm. Bất động sản vẫn đóng băng trong khi hơn 75% tài sản của người dân đang chôn trong bất động sản. Khối nợ của các công ty ‘phi tài chính’ Trung Quốc lớn hơn 120% GDP (gấp đôi ngưỡng an toàn cho phép là 60% GDP), thực tế thì con số này lớn gấp 5 lần ngưỡng an toàn.
Khủng hoảng môi trường của Trung Quốc cũng rất nghiêm trọng, lượng nước dùng của người dân nước này chỉ bằng 1/4 trung bình của thế giới. Dân số Trung Quốc đang suy giảm, tỉ lệ sinh của phụ nữ chỉ còn 1,2 con. Trung Quốc đã phát triển ‘thần kỳ’ trong 4 thập niên qua vì họ đã giải phóng con người, nay nó chấm dứt vì Tập Cận Bình có khuynh hướng trói xã hội Trung Quốc lại một lần nữa. Sự tăng trưởng hoang dại của Trung Quốc đã tàn phá môi trường nghiêm trọng, tức là tàn phá đất nước, tàn phá sự sống.
Đảng cộng sản Trung Quốc tất nhiên là khôn và giỏi hơn Đảng cộng sản Việt Nam rất nhiều, tuy nhiên có những cái họ muốn làm nhưng không được. Ví dụ, Đảng cộng sản Trung Quốc thừa hiểu phải dân chủ hóa đất nước thì Trung Quốc mới có thể phát triển nhưng họ không thể làm được điều đó, vì Trung Quốc là một ‘đế quốc’. Nếu dân chủ hóa thì Trung Quốc sẽ tan vỡ thành nhiều quốc gia. Mặc dù điều đó hoàn toàn bình thường, tự nhiên và cần thiết nhưng không ai trong Đảng cộng sản Trung Quốc dám lấy quyết định đó. Việt Nam khác với Trung Quốc. Việt Nam là một quốc gia nên có thể dân chủ hóa đất nước nhưng Trung Quốc thì không.
Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên luôn mong muốn Đảng cộng sản Việt Nam làm tác nhân của lịch sử thay vì nạn nhân của lịch sử, bằng cách chủ động đối thoại với các tổ chức chính trị dân chủ để tìm ra một lối thoát cho đất nước trong hòa bình và trong tình anh em. Tuy nhiên có lẽ Đảng cộng sản Việt Nam vẫn ‘cố đấm ăn xôi’, mù quáng và ngoan cố đến cùng trong sự tuyệt vọng để rồi mất cả chì lẫn chài. Việc Võ Văn Thưởng, một nhân vật rất mờ nhạt, bảo thủ và không có một thành tích nào đã được Nguyễn Phú Trọng cất nhắc lên làm Chủ tịch nước cho thấy sự bế tắc không có lối thoát của Đảng cộng sản Việt Nam. Có thể mục đích chính của Hội nghị Trung ương 7 là để ông Nguyễn Phú Trọng bàn giao chức vụ Tổng bí thư Đảng cho Võ Văn Thưởng nhưng sự việc không thành nên hội nghị đã kết thúc sớm vì Đảng cộng sản Việt Nam không còn gì để nói với nhau.
Cuộc khủng hoảng kinh tế-chính trị thế giới, hậu quả của cuộc chiến Nga-Ukraine sẽ còn kéo dài và những nước nghèo như Việt Nam sẽ gánh chịu những hậu quả rất nghiêm trọng. Không chỉ người nghèo phải khóc mà người giàu rồi cũng phải khóc. Nhiều năm qua giới trung lưu mới nổi của Việt Nam đã chọn cách im lặng, lợi dụng tình thế để làm giàu cho bản thân. Giai đoạn đó đã chấm dứt, đã đến lúc họ phải hiểu rằng sự giàu có và thành công trong một chế độ độc tài rất bấp bênh và nguy hiểm. Sẽ sớm đến lúc mọi người dân Việt Nam nhận ra rằng, chỉ có một thể chế dân chủ mới đảm bảo cho sự phát triển của đất nước và sự thăng tiến cho mỗi người trong an toàn và nhân phẩm được tôn trọng. Sẽ sớm đến lúc giới trung lưu và trí thức Việt Nam nhận ra rằng Đảng cộng sản Việt Nam không còn là giải pháp cho đất nước.
Việt Hoàng
(22/05/2023)