Thế giới đang đoạn tuyệt với Việt Nam
Sau 3 hội nghị thượng đỉnh : Liên hiệp Châu Âu, NATO và G7 diễn ra trong cùng một ngày tại Bỉ, các nước dân chủ đã xét lại, đồng ý và tuyên bố chấm dứt phong trào toàn cầu hóa bừa bãi, bất chấp chế độ chính trị, nghĩa là chấm dứt bắt tay quan hệ làm ăn kinh tế với những nước độc tài, vi phạm nhân quyền.
Chính quyền Việt Nam đã chọn ủng hộ Nga và chống lại Mỹ
Ngày 7/4, bản đề nghị loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền mà Mỹ khởi thảo thì chính quyền Việt Nam lựa chọn chống lại đề nghị đó, dù lựa chọn đó chẳng có cân lượng nào. Chính quyền Việt Nam đã lựa chọn ủng hộ Nga và chống lại Mỹ. Một sai lầm tai hại không thể tha thứ. Đây là một quyết định chống lại dân tộc Việt Nam, chống lại đất nước Việt Nam. Nếu những đảng viên Đảng cộng sản có hiểu biết thì phải sợ hãi vì đây cũng là một quyết định ép các đảng viên cộng sản ly khai khỏi dân tộc Việt Nam. Đây cũng là một tuyên bố đối với mọi người Việt Nam : đất nước này của Đảng cộng sản Việt Nam chứ không phải của người dân Việt Nam.
Ngày 12/4 vừa qua, Bộ ngoại giao Mỹ trong một tuyên bố đã nặng lời với chính quyền Việt Nam. Mỹ nêu rõ quan điểm Việt Nam không phải là một đất nước dân chủ, chính quyền Việt Nam không phải là một chính quyền chính danh do người dân Việt Nam bầu ra : "công dân Việt Nam đã không có quyền lựa chọn chính quyền của mình thông qua bầu cử tự do" và kết luận rằng : "Quốc hội khóa 15 của Việt Nam không hợp pháp, không tự do cũng không công bằng, không có giám sát. Cuộc bỏ phiếu đó chỉ có trong Đảng cộng sản mà thôi".
Việt Nam chống lại quyết định loại Nga ra khỏi Hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc là chống lại Mỹ, coi Mỹ là thế lực thù địch. Mặc dù trước đây, Đảng cộng sản vẫn xua dư luận viên của mình ra chửi bới Mỹ, chửi chỉ để cho người dân Việt Nam nghe, để xúc phạm nguyện vọng dân chủ của người dân Việt Nam nhưng trong vấn đề này hoàn toàn khác, đây là vấn đề bang giao. Chính quyền Việt Nam đã đem tất cả sự vụng về, thiển cận của mình chính thức tuyên chiến với Mỹ.
Dưới mắt các nước dân chủ, trước đây Việt Nam rất quan trọng vì là một cánh cửa lớn mở ra Biển Đông, một vùng biển quan trọng nhất thế giới hiện nay vì 40% lượng hàng hóa thế giới lưu thông qua vùng biển này.
Khi đó Trung Quốc, sau tuyên bố thành lập Con đường tơ lụa mới, là một mối nguy với cho tuyến giao thương này nên thế giới cần tranh thủ Việt Nam để chống lại âm mưu bảo kê Biển Đông của Trung Quốc. Nhưng giờ đây, thế giới dân chủ phương Tây đã nhận ra và đồng ý với nhau rằng Trung Quốc không còn đáng ngại nữa vì đang phải tập trung mọi cố gắng để giải quyết những khó khăn nội bộ như chống sự lây lan của đại dịch Covid-19, nạn thất nghiệp lan tràn, xí nghiệp mất hợp đồng đua nhau đóng cửa, người mất đất mất nhà nổi lên đòi quyền sống, các sắc dân thiểu số đứng lên đòi tự trị… trong khi đó nguồn thu ngoại tệ từ nước ngoài suy giảm do xuất khẩu giảm, ngân sách cạn kiệt, hệ thống ngân hàng chìm trong nợ xấu… Trước những vấn đề nội bộ nan giải này, sớm muộn gì Trung Quốc cũng phải kiệt quệ. Hơn nữa khi chọn co cụm lại, cánh cửa mở ra với thế giới bên ngoài bị đóng lại, sinh hoạt thương mại quốc tế và quốc nội sẽ suy giảm, lợi tức người dân sẽ giảm theo và sức mua cũng giảm dẫn tới trì trệ về kinh tế. Có lẽ họ Tập đã thấy trước nguy cơ bị thế giới dân chủ phương Tây không bắt tay làm ăn với những chế độ độc tài nên đã tự co cụm và cô lập trước ?
Đảng cộng sản hãy mở mắt và chấp nhận sinh hoạt dân chủ
Cho tới ngày hôm nay, Việt Nam là một dân tộc không đáng kể đối với thế giới dù chúng ta tương đối thông minh và cần mẫn. Tới bây giờ, chúng ta không có sản phẩm nào được thế giới biết đến ngoại trừ vài món như bánh chưng, giò, chả, phở, nem… Chúng ta không có một sản phẩm công nghệ nào được biết tới, không có một bản nhạc nào được cho là hay, không có một tác phẩm văn học nào được cho là lớn, không có một phát minh nào, và cũng chẳng có một nhãn hiệu nào có tiếng. Nguy cơ rất lớn đặt ra trước mắt chúng ta là Việt Nam vẫn chỉ là một nước gia công giầy dép, một dân tộc hạng thứ lầm lũi chấp nhận những công việc dễ dàng không đòi hỏi kỹ thuật cao. Bao niêu người trong chúng ta chấp nhận sự tủi nhục này ?
Đảng cộng sản Việt Nam, sau nhiều thập niên đập phá tan hoang đất nước như một lực lượng chiếm đóng, giờ đây đã lấy quyết định ly khai khỏi dân tộc Việt Nam, nghĩa là làm nhục người Việt Nam bằng lá phiếu chống lại quyết định của loài người văn minh. Liệu rằng tới đây người Việt Nam nào khi đi ra nước ngoài có dám ngẩng mặt lên nhận mình là người Việt Nam không ? Những người có chút hiểu biết về thế giới bên ngoài có cảm thấy hổ thẹn không ?
Những người bất đồng chính kiến nghĩ gì ? Cho tới lúc này giới đấu tranh dân chủ cho Việt Nam đã nhận ra bài học rất đơn giản trong đấu tranh chính trị là đấu tranh phải có tổ chức hay chưa, hay vẫn còn bị gò bó trong những cố gắng tranh giành chút tiếng tăm cho mình qua những bình luận sự kiện ?
Khi muốn chấm dứt một chế độ mà chúng ta không muốn cho tiếp tục cai trị nữa thì phải chuẩn bị một dự án chính trị mới để thay thế. Nội dung những cương lĩnh mà Đảng cộng sản Việt Nam đưa ra trước mỗi đại hội 5 năm một lần không có gì mới sau 68 năm cầm quyền, nghĩa là vẫn Đảng cộng sản là lực lượng tiên phong lãnh đạo xã hội,lấy chủ nghĩa Mác-Lê và sau này có thêm tư tưởng Hồ Chí Minh làm tư tưởng chỉ đạo. Nói chung những báo cáo chính trị và cương lĩnh chỉ đạo đường lối chính sách của Đảng cộng sản Việt Nam đã quá nhàm chán và lỗi thời, có khi chính những cán bộ tham dự những đại hội trung ương cũng không thèm đọc.
Đã đến lúc phải thay thế những bản cương lĩnh lỗi thời và lạc hậu của Đảng cộng sản Việt Nam. Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên từ 40 năm qua đã giới thiệu những dự án chính trị cập hóa của mình để được người Việt Nam chấp nhận. Mỗi dự án tu chính là một dự án tương lai chung, một đề nghị thay đổi cách sinh hoạt chính trị và phát triển đất nước mà mọi người Việt Nam có thể chấp nhận được và sẵn sàng vịn vào nhau để cùng đi lên. Muốn tạo ra đồng thuận mới đó trước hết chúng ta cần phải có một tập hợp chính trị mới, qui tụ những người có quyết tâm, có kiến thức quản trị và đặc biệt là phải có một biểu tượng mới của một nền văn hóa mới. Vì cuộc đổi đời nào cũng bắt đầu bằng cuộc thay đổi văn hóa, mà thay văn hóa là cái khó nhất vì đã ăn sâu vào tiềm thức và cách sinh hoạt của chúng ta từ lúc còn thơ. Một khi đã nhận ra sinh hoạt văn hóa cũ không còn thích hợp thì chúng ta đã đi hơn nửa đọa đường. Chúng ta phải vượt lên trên văn hóa Khổng giáo, nền văn hóa đã kềm hãm sự sáng tạo và ước mơ thay đổi thể chế cầm quyền từ nhiều ngàn năm qua. Suy cho cùng văn hóa cộng sản cũng chỉ là một di sản nhỏ của văn hóa Khổng giáo, nghĩa là người dân phải phục tùng các cấp lãnh đạo, nhiệm vụ của người dân là phục tùng mọi mệnh lệnh của các cấp lãnh đạo chính trị, cho dù họ có ngu dốt hơn người dân.
Ở Việt Nam, thành phần có thể hướng dẫn quần chúng làm cuộc cách mạng thay đổi đời phải là những người có trình độ hiểu biết về đà tiến hóa chung của nhân loại. Ở đây chúng tôi muốn nói đến vai trò của người trí thức, nghĩa là những người có kiến thức và có quyết tâm hướng dẫn quần chúng. Vấn đề của Việt Nam là chỗ đó, chúng ta có rất nhiều khoa bảng, thật có giả có, nhưng rất hiếm người trí thức. Văn hóa Khổng giáo không chấp nhận thành phần trí thức vì cho rằng những thành phần này chủ trương tự do suy nghĩ là một đe dọa cho chỗ đứng của giai cấp cầm quyền. Sự trù dập thành phần trí thức trong các xã hội Khổng giáo trước đây và cộng sản hiện nay chỉ là những phản xạ hung bạo để tồn tại và duy trì độc quyền cai trị. Bao giờ cũng vậy, những thành phần trí thức muốn canh tân, muốn đổi dòng lịch sử rất là hiếm vì luôn bị trù dập. Nhưng không vì thế mà mất niềm tin vào chính mình, giới trí thức Việt Nam tuy ít nhưng không đơn độc và nếu biết cách sinh hoạt thì chúng ta có thể xây dựng được một đội ngũ nòng cốt để đổi đời. Điều này thực ra không phải là lời nói suông, một lý luận để cổ vũ mà là kết quả của những nghiên cứu về nhân chủng học.
Các nhà sinh vật học khi khảo sát di hài của các loài vượn cổ đã khám phá ra rằng ban đầu trong loài vượn tình cờ xuất hiện một số vượn có đột biến DNA. Sự đột biến này khiến bộ óc của chúng tiến hóa hơn phần còn lại. Rồi với thời gian, hàng trăm ngàn năm, DNA tiến hóa của những con vượn đó hòa tan vào cuộc sống chung với những con vượn khác qua bản năng sinh tồn tự nhiên, nghĩa là giao cấu để sinh con đẻ cái nối tiếp giống nòi, đứng thẳng và đi bằng hai chân, homo erectus. Rồi hàng chục ngàn năm khác, qua những tình cờ về thời tiết, điều kiện sinh sống, tìm kiếm lương thực và chống chọi với những nhóm vượn khác mạnh hơn, loài vượn tiến hóa đó biết kết hợp với nhau thành từng nhóm riêng để sống chung, và cũng từ đó đã phát minh ra những thổ âm riêng để trao đổi và sáng tạo ra những ký hiệu để diễn tả ý tưởng, homo sapien. Tuy chỉ là nhóm thiểu số nhưng chúng đã tiến hóa hơn, thông minh hơn những loài vượn khác nên cuối cùng chúng tạo ra một giống vượn mới, rồi tiến hóa thành thành người tiền sử. Từ khi có tiếng nói và biết chế tạo ra những ký hiệu và chữ viết, đà tiến hóa của loài người được rút ngắn lại tính bằng ngàn năm. Nhưng từ khi biết phát minh hay sang chế ra những công cụ chế biến để cải tạo cuộc sống cho tốt hơn, thời gian phát triển của loài người được rút ngắn xuống thành từng trăm năm. Ngày nay con người biết diễn tả những suy nghĩ của mình bằng tư tưởng, thời gian phát triển được rút xuống thành từng chục năm, rồi sau này với những phát minh về tin học và trí khôn nhân tạo, thời gian phát triển của loài người so với quá khứ được thu ngắn lại thành từng năm, từng tháng và từng ngày.
Trở về với Việt Nam, tốc độ kết hợp để tạo sức mạnh chính trị từ hàng chục năm đang xuống còn vài năm. Từ năm 1975 đến nay, 47 năm đã qua, rất nhiều tổ chức đã được lập ra rồi tan rã chỉ vì muốn đốt giai đoạn : kết hợp thật đông nhưng không có dự án chính trị để hướng dẫn hoạt động về lâu về dài. Muốn thay đổi xã hội cũng vậy, ban đầu một số người bất đồng với chính quyền hiện tại đứng ra phản đối những bất công gây ra cho xã hội dân sự hay những đàn áp mà họ và gia đình họ phải gánh chịu. Vì chỉ là những cá nhân riêng lẻ, họ dễ dàng bị bạo quyền vô hiệu. Nhưng nếu biết kết hợp lại tạo thành một tổ chức có tầm vóc và nắm vững kỹ thuật sinh hoạt, những tổ chức đối lập với bạo quyền sẽ ngày càng đông và tới một mức nào đó bạo quyền không thể đàn áp được nữa và chấp nhận thương lượng. Đây là lúc mà những tổ chức có dự án chính trị đứng đắn công khai đứng ra qui tụ anh tài để nắm vận mệnh đất nước qua những cuộc bầu cử dân chủ và tự do và đổi dòng lịch sử.
Với chế độ cộng sản hiện nay, thế giới chỉ bắt tay làm ăn, ưu ái, giúp đỡ Việt Nam với điều kiện Việt Nam phải đứng về phía những quốc gia dân chủ và dân chủ hóa đất nước. Nhưng từ sau khi bỏ phiếu chống Nghị quyết loại trừ Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền quốc tế, Đảng cộng sản Việt Nam đã chọn bóng tối và cái chết trong cô đơn. Những người còn quan tâm đến tương lai và vận mệnh đất nước không thể để Đảng cộng sản kéo cả đất nước này đi vào đêm đen chết cùng. Hồi chuông báo tử đã vang lên báo hiệu một thời kỳ đen tối cho đất nước, chúng ta những người dân chủ phải cùng nhau nắm tay cứu nước.
Trần Khánh Ân
(18/04/2022)
Carlyle Thayer, RFA, 08/04/2022
Chuyên gia cho rằng với lá phiếu chống lại nghị quyết trục xuất Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền, Việt Nam đã tự bắn vào chân mình.
Kết quả bỏ phiếu đình chỉ tư cách của Liên bang Nga trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm 07/04/2022
Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 7 tháng 4 thông qua nghị quyết đình chỉ tư cách thành viên Hội đồng Nhân quyền đối với Nga, nhằm phản ứng lại các báo cáo gần đây về việc lính Nga thực hiện các cuộc thảm sát dân thường ở Ukraine.
Điều đáng chú ý là Việt Nam cùng với Trung Quốc, Bắc Hàn... nằm trong số 24 nước bỏ phiếu chống lại nghị quyết này, dù trước đó quốc gia cộng sản đã hai lần bỏ phiếu trắng nhằm thể hiện sự trung lập trong vấn đề Nga-Ukraine.
Theo chuyên gia thì với lá phiếu này, Việt Nam đã tự làm khó mình trong việc kêu gọi sự ủng hộ từ các nước Phương Tây, đặc biệt trong bối cảnh nước này đang tranh cử để trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2023-2025.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, giáo sư Carlyle Thayer từ trường đại học New South Wales, nước Úc, cho biết quan điểm của ông về sự kiện này :
"Tôi có thể nói rằng Việt Nam đã tự bắn vào chân mình. Việt Nam vẫn luôn tự hào với vị thế của mình trên trường quốc tế, vì là một nhân tố quan trọng, nhưng nay bất cứ quốc gia nào phản đối hành vi của Nga thì cũng sẽ không ủng hộ Việt Nam.
Việt Nam đã từng rất thành công trong việc được bầu làm thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an hai lần, và được khối các nước châu Á đồng thuận ủng hộ, nhưng bây giờ thì e rằng sự thuận lợi đó sẽ không còn nữa.
Và nếu Việt Nam tiếp tục có những lá phiếu như lần này thì họ sẽ mất thêm sự ủng hộ, bởi vì Hoa Kỳ và toàn bộ thế giới Phương Tây chắc chắn sẽ không hài lòng, và họ sẽ ủng hộ nước khác thay vì Việt Nam, hay nói cách khác, tại sao họ phải ủng hộ Việt Nam khi Việt Nam về phe Nga".
Theo vị giáo sư này thì đáng nhẽ ra Việt Nam nên tiếp tục bỏ phiếu trắng, nhưng ông cũng cho rằng có thể lá phiếu chống lần này nhằm thể hiện nguyên tắc của Việt Nam trong việc ủng hộ các nỗ lực đối thoại, thay vì cô lập.
Ngoài ra thì có lẽ chính quyền Việt Nam cũng sợ tạo ra tiền lệ và chính mình sẽ rơi vào hoàn cảnh của Nga sau này.
Trước cuộc bỏ phiếu cho nghị quyết loại Nga, nước này đã cảnh báo những nước bỏ phiếu thuận và bỏ phiếu trắng sẽ bị coi là một "cử chỉ không thân thiện" và gây ra hậu quả cho quan hệ song phương.
Hệ lụy của lá phiếu chống lần này vượt ra khỏi khuôn khổ của việc chạy đua vào Hội đồng Nhân quyền, theo vị giáo sư người Úc :
"Tôi cho rằng trong hoàn cảnh này thì không lãnh đạo cấp cao nào của Việt Nam có thể thực hiện một chuyến đi đến Châu Âu, dù là vì vấn đề thương mại hay gì đi nữa, bởi vì chuyện này sẽ được lôi ra, nếu không bởi một thành viên của nghị viện Châu Âu thì cũng bởi một nước nào đó. Với hành động lần này Việt Nam đã khiến mình bị sơ hở rất nghiêm trọng".
Đường lối đối ngọai của Việt Nam trước giờ được cho là duy trì mối quan hệ chiến lược với tất cả các nước lớn, để tạo ra một môi trường đa cực, nhằm tránh bị ảnh hưởng quá nhiều bởi một bên nào.
Nhưng giáo sư Carlyle Thayer cho rằng môi trường quốc tế hiện nay đang khiến Việt Nam không thể tiếp tục đường lối ngoại giao đu dây nữa, vì sự chia rẽ giữa các nước lớn đang ngày càng trở nên sâu sắc.
Và ông cũng cho rằng Việt Nam không nên trông chờ gì vào nước Nga, bởi nước này giờ đây giống như chất độc phóng xạ - thứ không nên dính vào.
"Quan điểm của tôi là trong những năm sắp tới thì nước Nga sẽ không bao giờ có thể đóng vai trò gì đáng kể đối với Việt Nam.
Ngày nào mà Putin còn nắm quyền thì Nga sẽ còn suy yếu về mặt kinh tế và bị cô lập.
Nước này giờ đây giống như như chất độc phóng xạ, nếu ta chạm vào thì sẽ bị bệnh. Và đây sẽ là vấn đề rất lớn vì Việt Nam với Nga có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau".
Tuy bỏ phiếu chống cho nghị quyết được Mỹ đề cử, nhưng trước đó ông Đặng Hoàng Giang - Đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc lên án về các báo cáo cho rằng, đã có thảm sát thường dân tại Ukraine, và yêu cầu cần có cuộc điều tra minh bạch với sự tham gia của các bên liên quan.
Nguồn : RFA, 08/04/2022
**********************
Cuộc hành trình tìm "điểm rơi" của Việt Nam bắt đầu ?
Hoàng Trường, VOA, 07/04/2022
Lời tòa soạn : Thông Luận xin giới thiệu một tiếng nói từ trong nước. Tác giả Hoàng Trương là một trí thức có hiểu biết sâu sắc và chính xác về sinh hoạt chính trị Việt Nam hiện nay. (TL)
--------------------------
Một báo cáo nếu được chuẩn bị trình Hội nghị Trương ương 5 sắp tới sẽ phải khẳng định rõ vấn đề : "Chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga càng kéo dài, Việt Nam càng gặp khó khăn trong triển khai chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa về ngoại giao từ trước đến nay.
Đại sứ Việt Nam Đặng Hoàng Giang phát biểu tại phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào ngày 23 tháng 3 năm 2022. Ảnh do Bộ Ngoại giao Việt Nam cung cấp
Như một tập quán thông thường, tại Hội nghị Trung ương 5 của Đảng cộng sản Việt Nam sắp tới đây kiểu gì cũng sẽ có một báo cáo chung giữa Bộ Ngoại giao và Ban Đối ngoại Trung ương về đối ngoại. Báo cáo này sẽ phải khẳng định rõ một vấn đề : "Chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga càng kéo dài, Việt Nam càng gặp khó khăn trong triển khai chính sách đa dạng hóa về ngoại giao từ trước đến nay. Đã đến lúc hai cơ quan có trách nhiệm hàng đầu về chính sách đối ngoại cần chỉ rõ, bất kỳ cuộc chiến ở Ukraine sẽ kết thúc theo kịch bản nào thì địa-chính trị thế giới và khu vực sẽ tiến về phía các kịch bản bất lợi cho chính sách "đu dây" truyền thống. Vấn đề cấp bách là Việt Nam sẽ phải làm gì để khắc phục hậu quả của hai lá phiếu trắng trong vòng một tháng qua ở Liên Hiệp Quốc (1) ?
Phiếu trắng là "ngụy tạo" ủng hộ Nga ?
Lá phiếu trắng thứ nhất, thế giới có thể thông cảm được phần nào. Lợi ích trước mắt của Việt Nam, các lô dầu khí và những kho vũ khí từ Nga gần như "dán keo" vào miệng người phát ngôn Bộ Ngoại giao. Nhưng đến lá phiếu trắng thứ hai, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường viện trợ nhân đạo cho Ukraine, Việt Nam cũng bỏ phiếu trắng, thì quả là Hà Nội đã đi quá đà. Giờ là lúc ngoại giao Việt Nam cần tạo ra những cú hích mới để đất nước có thể hòa cùng 140/141 nước trên thế giới có lập trường rõ ràng và dứt khoát lên án cuộc xâm lăng của Nga đối với Uktaine. Bởi vì hiện nay, đang có dư luận cho rằng, hai lá phiếu trắng của Việt Nam ở Liên Hiệp Quốc chẳng qua là một "sự ngụy tạo" cho lập trường ủng hộ của Việt Nam đối với cuộc chiến Nga tiến hành ở Ukraine (2).
Để giải tỏa dư luận tiêu cực ấy cũng như để vượt thoát não trạng của một "tiểu quốc" từng bị buộc chặt vào cỗ xe của "ảnh cả" và "anh hai", Việt Nam hiện đang bắt đầu cuộc hành trình đi tìm "điểm rơi" về lợi ích. Nếu vì các lợi ích trước mắt phải o bế Nga, lại bị hút vào quan tính cũ (tình đoàn kết Việt – Trung – Xô ngày nào), buộc Việt Nam phải tiếp tục làm người ngoài cuộc, quan sát cuộc diệt chủng của Nga từ khán đài, thì Việt Nam sẽ đi dần vào thế cô lập. "Điểm rơi" giờ đây cần xác định : Xem đâu là thời điểm để nền ngoại giao "hội nhập" phải vượt thoát khỏi thân phận một "tù binh của quá khứ" để tiến vào không gian mới "Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở" (FOIP). Nếu không bứt phá được để tận dụng không gian này, Việt Nam sẽ khó khăn bội phần không chỉ trong quan hệ với Mỹ mà cả với Nhật Bản, Úc lẫn Châu Âu.
Chiến tranh ở Ukraine dường như không làm Mỹ lơ là tập trung ở liên vùng FOIP, đặc biệt là ở Biển Đông vì căng thẳng vẫn tồn tại, xung đột còn lâu mới được giải quyết. Trung Quốc ngày càng củng cố hiện diện trong vùng, quân sự hóa các đảo nhân tạo mà họ chiếm đóng ở Trường Sa và Hoàng Sa. Vài ngày sau khi Nga tấn công Ukraine hôm 24/2, Trung Quốc lại tăng ngân sách quốc phòng, đã ở mức rất cao, bỏ xa mọi ngân sách của các nước trong vùng và hiện đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau Mỹ. Ngoài ra, Bắc Kinh tăng cường hiện đại hóa đội tầu chiến. Cứ hai năm, đội tầu Trung Quốc được cho là tăng gấp đôi về trọng tải. Theo tài liệu của Lầu Năm Góc, năm 2021 nỗ lực và sự đầu tư ồ ạt đáng kể đó đã giúp Hải quân Trung Quốc đứng đầu thế giới về trọng tải, dù có thể không phải về chất lượng hay công nghệ.
Các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga sau khi Nga xâm lược Ukraine sẽ khiến Việt Nam ngày càng khó tiếp tục nhập khẩu vũ khí từ Nga hơn. Thứ nhất, sẽ có những trở ngại về mặt kỹ thuật và tài chính vì Nga sẽ không tiếp cận được với một số bộ phận và linh kiện nhập khẩu cần thiết cho việc sản xuất vũ khí của mình, trong khi các ngân hàng lớn của Nga đã bị loại khỏi mạng lưới thanh toán toàn cầu SWIFT, khiến hai bên khó giải quyết các khoản thanh toán. Thứ hai, tiếp tục mua vũ khí từ Nga sẽ dẫn đến rủi ro về uy tín, khiến Việt Nam có thể phải chịu các lệnh trừng phạt tiềm tàng, chẳng hạn như Đạo luật Ứng phó với các đối thủ thông qua trừng phạt (CAATSA) năm 2017 của Washington. Do đó, trong tương lai, Việt Nam nhiều khả năng sẽ đẩy mạnh nỗ lực giảm phụ thuộc vào vũ khí Nga (3).
Cam kết "đối tác an ninh" với Mỹ
Mặc dù vậy, sẽ không dễ để Việt Nam có thể mua được vũ khí và thiết bị quân sự mới từ các nước khác. Quá trình hiện đại hóa quân đội của Việt Nam đã bị chậm lại kể từ năm 2016, và ngân sách dành cho mua sắm các mặt hàng quân sự mới có vẻ eo hẹp, khiến vũ khí từ các nước phương Tây trở nên ít hấp dẫn hơn đối với Việt Nam về mặt giá cả. Khả năng tương thích giữa các nền tảng vũ khí của Liên Xô/Nga và các nền tảng mới hơn không phải của Nga cũng sẽ là một thách thức. Quan trọng hơn, vì nhiều quan chức cấp cao trong quân đội Việt Nam đã được đào tạo ở Liên Xô hay Nga, và đã quen làm ăn với các đối tác Nga, nên họ có thể gặp khó khăn khi giao dịch với các nhà cung cấp mới có văn hóa kinh doanh khác biệt, bao gồm cả các thông lệ kinh doanh minh bạch hơn, điều mà các quan chức Việt Nam có thể cảm thấy không thoải mái.
Chính vì thế, chuyến thăm vừa qua của Cố vấn Ngoại trưởng Mỹ Derek Chollet tại Việt Nam bàn về "quan hệ đối tác an ninh" có ý nghĩa đặc biệt. Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, Cố vấn Ngoại trưởng Mỹ thăm Philippines, Việt Nam và Nhật Bản từ ngày 28/3 – 2/4 để khẳng định cam kết của Mỹ đối với các đối tác và đồng minh ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Tối 1/4, ngày thứ hai và cũng là ngày cuối cùng của chuyến thăm Việt Nam, Cố vấn Ngoại trưởng Derek Chollet đã dành thời gian chia sẻ với giới báo chí tại Hà Nội. Cố vấn Ngoại trưởng Derek Chollet khẳng định, sự ra đời của "Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mới" thời gian qua cho thấy sự quan trọng của khu vực này nói chung và Đông Nam Á nói riêng đối với Hoa Kỳ. Trong đó, Việt Nam nổi lên như là một đối tác then chốt với Hoa Kỳ trên mọi lĩnh vực, dù là trên khía cạnh chính trị, ngoại giao, kinh tế, công nghệ, biến đổi khí hậu hay an ninh. Ông đánh giá cao vai trò chiến lược, tiếng nói quan trọng của Việt Nam tại khu vực và quốc tế.
Tiếp Cố vấn Derek Chollet, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn bày tỏ vui mừng trước những bước phát triển tích cực của quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ trong 27 năm qua, thể hiện trên tất cả các lĩnh vực hợp tác, đặc biệt là kinh tế – thương mại, khắc phục hậu quả chiến tranh, và mới đây là hợp tác phòng, chống Covid-19 và ứng phó với biến đổi khí hậu. Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn tái khẳng định Việt Nam coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu và mong muốn thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ. Bộ trưởng đề nghị Cố vấn phối hợp thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao giữa hai nước trong năm 2022, trong đó có chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính để dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Hoa Kỳ và tham gia các hoạt động song phương (4).
Tiếp xúc đại diện Ukraine tại Hà Nội
Ngày 5/4/2022, ông Oleksandr Gaman – tân Đại sứ Ukraine tại Việt Nam – đã có các cuộc gặp mặt riêng rẽ với Đại sứ Hoa Kỳ Marc Knapper và Đại sứ Ba Lan Wojciech Gerwel, chỉ ba ngày sau khi đến Hà Nội. Ông Oleksandr Gaman và phu nhân đến sân bay Nội Bài hôm 2/4 sau thời gian trì hoãn vì cuộc chiến tranh xâm lược do Nga gây ra ở Ukraine. "Chào mừng đến Việt Nam, thưa Ngài, và cảm ơn Ngài vì cuộc trò chuyện tuyệt vời. Chúng tôi sát cánh cùng Ukraine trước sự gây hấn man rợ của Nga. Ngài sẽ luôn có một người bạn thân và đối tác ở Ba Lan". Trang Facebook của Đại sứ quán Ba Lan đăng tải tấm hình cuộc gặp gỡ và lời chào của Đại sứ Ba Lan. Trước đó, đại diện ngoại giao Ukraine cũng có cuộc gặp mặt với Đại sứ Marc Knapper, đồng thời bày tỏ cảm ơn vì "sự ủng hộ kiên định dành cho Ukraine khi đối mặt với cuộc chiến tranh man rợ của Nga" (5).
Một trong những nhà ga trên cuộc hành trình tìm "điểm rơi" của Việt Nam cần được hướng tới là bày tỏ tình đoàn kết với chính quyền và nhân dân Ukraine đang chiến đấu vì độc lập tự do của mình, nhưng cũng là của cả Châu Âu và thế giới, trong đó có Việt Nam. Nếu trước mắt, chính phủ Việt Nam quan ngại thái độ của Nga và Trung Quốc, thì ít nhất, nhà nước Việt Nam cũng nên mở rộng không gian tiếp xúc của người dân và xã hội dân sự Việt Nam với các đại diện của Ukraine tại Việt Nam. Trên tinh thần ấy, hy vọng các lễ cầu nguyện cho hòa bình ở Ukraine tại Nhà thờ St. Antony và Hội chợ quyên góp giúp nhân dân Ukraine tại Đại sứ quan Czech tại Hà Nội trong những ngày tới đây sẽ không bị cấm cản như một số hoạt động thiện nguyện hay tọa đàm khoa học vừa qua tại Hà Nội (6).
(1) Hoàng Trường, "Việt Nam ‘mắc kẹt’ trong cuộc chiến phản tác dụng của Nga ở Ukraine", VOA tiếng Việt, 02/03/2022
(2) "Thư ngỏ lên án Việt Nam ủng hộ cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine", RFA tiếng Việt, 04/04/2022
(3) Lê Hồng Hiệp, "Liệu Việt Nam có thể giảm phụ thuộc vào vũ khí Nga ?", Nghiên cứu quốc tế, 05/04/2022
(4) "Cố vấn Derek Chollet : Hoa Kỳ nhất quán ủng hộ một Việt Nam mạnh, độc lập, thịnh vượng", Báo quốc tế, 01/04/2022
(5) "Tân Đại sứ Ukraine gặp Đại sứ Mỹ và Ba Lan sau khi đến Hà Nội", RFA tiếng Việt, 06/04/2022
(6) "Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng không phải là người nêu vấn đề", VOA tiếng Việt, 04/04/2022
**********************
Ukraine chống Nga là chống cho cả Việt Nam
Hoàng Trường, VOA, 09/03/2022
Hãy nói lại một lần cho rõ, phải dứt khoát vứt bỏ ngay thói khôn vặt "bỏ phiếu trắng" và thái độ "người ngoài cuộc" như các quan chức ngoại giao đã lựa chọn ở Liên Hiệp Quốc...
Trong một trại lánh nạn cho người Ukraine tại Beregsurany, Hungary, 7 tháng Ba.
Đây không phải là "viết nhại" theo tuyên bố của cựu Tổng bí thư Lê Duẩn hồi nào : "Ta đánh Mỹ là đánh cho cả Liên Xô và Trung Quốc". Thực chất ở đây muốn nhấn mạnh là, cuộc kháng chiến hiện nay của Ukraine chống Putin xâm lược có ý nghĩa quan trọng nhìn từ góc độ trật tự thế giới hậu Ukraine. Trong đó, tất nhiên, Việt Nam sẽ có phần can dự nếu biết thay đổi lập trường trước khi quá muộn.
"Nếu để Ukraine thất bại thì công lý thất bại, hòa bình thế giới thất bại.".. Tuyên bố này của tướng Nguyễn Chí Vịnh nghe có vẻ lọt tai hơn, nếu đem phát ngôn ấy so với lối nói lộng ngôn, vô văn hóa của tướng Lê Văn Cương khi nhận xét vềcuộc kháng chiến của nhân dân Ukraine do Tổng thống Zelensky lãnh đạo. Tuy nhiên, vì Nguyễn Chí Vịnh cũng là một viên tướng chưa biết có bao nhiêu "tài" nhưng lại bị khá nhiều "tật", nên tuyên bố nói trên của ông vẫn làm dậy sóng cả hai phe : bênh và chống Ukraine trong xã hội bát nháo ở Việt Nam hiện nay.
Cả vú lấp miệng em
Việc xuất hiện bài phỏng vấn tướng Vịnh trên tờ "Tuổi trẻ" không phải ngẫu nhiên. Đã đến lúc Ban Tuyên giáo thấy sự đăng đàn của loạt tướng "quảng lạc" như loại Lê Văn Cương, Nguyễn Thanh Tuấn… bắt đầu đi quá đà, có hại cho Đảng và Nhà nước. Một khi Chính quyền Ukraine kiện các ông tướng này về tội xúc phạm lãnh đạo nước bạn, gọi nguyên thủ quốc gia của họ là "thằng hề 43 tuổi". Kể cũng tội nghiệp, mang hàm giáo sư, tiến sĩ mà không biết cách dùng các uyển ngữ khi thuyết trình trước đám đông. Không hiểu "thằng hề" với "diễn viên hài" khác nhau thế nào. Mà cứ cho là "hề" thì mấy ai dám coi khinh "Vua Hề Charlie Chaplin" như một huyền thoại điện ảnh Hollywood thế kỷ 20. Đó mới là những vai hề "kinh điển" đáng nể trọng, chứ không phải như mấy chú hề ở ta. Suốt ngày xun xoe khen "Bộ quần áo mới của Hoàng đế – Tổng bí thư" tuyệt mỹ như thế nào.
Tuy nhiên, màn "đóng thế" của tướng Vịnh thất bại ngay từ đầu, như chính cuộc chiến tranh xâm lược của Putin vậy. Ông Vịnh trích dẫn Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính như là những nhà tư tưởng lỗi lạc để bàn về một cuộc chiến có tầm ảnh hưởng lên toàn cầu, thậm chí nói như sử gia Harari, quyết định xu hướng của lịch sử thế kỷ 21. "Tôi nhắc lại, muốn hạ nhiệt ở Ukraine cần chọn công thức không có nước thất bại. Bởi trong xung đột này, Nga là nước lớn, các bên can dự như Mỹ, EU cũng vậy, sẽ không bên nào chấp nhận thất bại. Còn nếu để Ukraine thất bại thì công lí thất bại, hòa bình thế giới thất bại và đây là điều không ai chấp nhận". Những lời mùi mẫn của vị tướng "bốn không" Nguyễn Chí Vịnh nói trên báo Tuổi Trẻ ngày 5/3/2022 thật ra chỉ là những lời thoại trong một kịch bản của ban Tuyên giáo Ba Đình mà thôi.
Đúng như Thinh Nguyen Duc bình luận trên FB : "Sự lươn lẹo, xảo ngôn và cực kì nguy hại cho xã hội trong trả lời phỏng vấn của tướng Nguyễn Chí Vịnh về chiến tranh Nga – Ukraine đã đánh đồng kẻ xâm lược là Nga với nước bị xâm lược là Ukraine. "Không có ai đúng tuyệt đối và sai tuyệt đối" là cái bẫy ai đọc qua cũng dễ bị mắc lừa kiểu chơi trò "lập lờ đánh lận con đen", đổi đen ra trắng, đổi trắng thành đen. Hay như phân tích của FB Trương Nhân Tuấn : Mọi người đều biết, kể cả tướng Vịnh, thực chất của "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga là một cuộc xâm lược vũ trang và mục tiêu chiến dịch là chinh phục lãnh thổ và "vẽ lại đường biên giới" Ukraine. Đây là điều tối kỵ trong quan hệ quốc tế vì nó phá hủy toàn bộ các nguyên tắc nền tảng lập nên luật lệ quốc tế (tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia như không xâm phạm biên giới, lãnh thổ, không can dự vào chuyện nội bộ của quốc gia kh ác...).Tướng Vịnh trong bài phát biểu cũng buộc phải nhấn mạnh ở các điều này.
Xem thế để thấy tướng Vịnh được Tuyên giáo mời ra "đóng thế" nhưng ông đã không nghiên cứu kỹ kịch bản để tìm ra được hồn cốt cho vai diễn. Vẫn kiểu "cả vú lấp miệng em", nói lấy được. Tướng Vịnh cho rằng : "Mỹ và một số quốc gia viện trợ vũ khí cho Ukraine trong tình hình hiện nay là sai lầm, và có thể đằng sau nó là một âm mưu sâu xa bởi nó chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa". Ô hô, một ông tướng "đầy sao" nhìn vấn đề quân sự sao như trẻ chăn trâu vậy. Nga huy động 190.000 quân với đủ các loại vũ khí giết người hiện đại định "làm cỏ" và "xóa sổ" đất nước và dân tộc Ukraine. Không lẽ, Mỹ và NATO cũng nên học tập Việt Nam, khoanh tay đứng nhìn, rồi bỏ phiếu trắng ở Liên Hiệp Quốc và lên lớp mấy bài giảng về đạo đức cho quân xâm lược ? Chẳng qua, tướng Vịnh muốn "tước vũ khí" một bên nên đã ví von sai, chiến tranh không phải là "lửa cháy" mà chiến tranh do bên Nga khởi sự. Bên tự vệ là Ukraine. Lửa s ẽ tắt khi Putin ra lịnh rút quân.Bên tự vệ có muốn "đổ dầu thêm" thì lửa cũng không cháy nữa.
Thái độ "người ngoài cuộc" là đồng lõa
Vẫn là thái độ huyênh hoang, tự cao tự đại, khi Nguyễn Chí Vịnh đưa ra lời khuyên nhủ cho các bên trong cuộc chiến tàn độc đang diễn ra. Trong khi đó, các ông tướng này đểu tảng lờ việc Chủ tịch Tập Cận Bình đang tập trận chuẩn bị cho "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Đông Á và Đông Nam Á nay mai. Có hai mục tiêu Trung Quốc đưa vào tầm ngắm : thôn tính Đài Loan và đánh chiếm Trường Sa. Chỉ cần một tàu ngầm mang tên Ohio của Mỹ nhổ neo tiến về eo biển Đài Loan, Trung Quốc sẽ loại bỏ ngay mục tiêu thứ nhất.Nhưng với mục tiêu thứ hai là quần đảo Trường Sa, chắc chắn chỉ một mình Việt Nam chịu trận. Trong năm 2021, Trung Quốc đã tiến hành không dưới 51 cuộc tập trận lớn nhỏ trên Biển Đông, bình quân mỗi tuần một lần. Còn tính từ đầu năm 2022 đến nay Trung Quốc đã có ít nhất là 6 lần tập trận. Mỗi lần tập trận đều ngăn cấm các loại tàu, thuyền bè đi qua vùng tập trận.
Cuộc chiến tranh Nga – Ukraine sẽ làm Nga suy yếu toàn diện và sẽ thêm phụ thuộc vào Trung Quốc, bị Trung Quốc lấn át. Nga mà bị Trung Quốc chi phối thì tương quan ở Biển Đông bất lợi cho Việt Nam. Bởi thế, ủng hộ ai trong cuộc chiến tranh Nga – Ukraine không chỉ là quan điểm cá nhân, yêu ai, ghét ai, mà phải xuất phát từ lợi ích của quốc gia, dân tộc. Người Việt Nam, ủng hộ ai phải xuất phát từ lợi ích sát sườn của Việt Nam. Mà một trong những lợi ích sát sườn nhất của Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới là bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trên Biển Đông. Ở đây, vấn đề là phải vứt bỏ ngay thái độ "người ngoài cuộc", bởi vì điều đó không khác gì là sự đồng lõa với tội ác. Phải vứt bỏ ngay thái độ cao ngạo, tự hào Việt Nam đã đánh thắng các đế quốc to để lên giọng dạy đời.
Ngay ngày 7/3 vừa qua, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng vừa lớn tiếng : "Việt Nam đề nghị Trung Quốc tôn trọng và không vi phạm vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, không có hành động làm phức tạp tình hình…". Nhưng chúng ta đâu có được sự hưởng ứng từ bất cứ quốc gia nào !Một FB bình luận : Nên yêu cầu Ukraine ủng hộ Việt Nam, sau khi Việt Nam đã bỏ phiếu trắng ở Liên Hiệp Quốc, xem họ nói thế nào !
Hãy nói lại một lần cho rõ, phải dứt khoát vứt bỏ ngay thói khôn vặt "bỏ phiếu trắng" và thái độ "người ngoài cuộc" như các quan chức ngoại giao đã lựa chọn ở Liên Hiệp Quốc và các tướng tá quân đội đã thể hiện theo tình thần "chém gió" và "loa phường" của các loại tướng "quảng lạc" trình diễn và rao giảng.
Hãy biết ơn nhân dân và chính phủ Ukraine, bởi vì, như sử gia Harari đã khẳng định, Ukraine đang chiến đấu cho quyền sống của mình và cho những giá trị dân chủ, tự do của nhân dân thế giới.Điều này cũng có nghĩa là, Ukraine đánh Nga là đánh cho cả Việt Nam…
Chiến tranh thế giới thứ hai đã chỉ ra : Khi chủ nghĩa phát xít đã trở thành hiểm họa của cả thế giới, chỉ còn cách cả thế giới phải hình thành một mặt trân chung chống lại.Dành cho chủ nghĩa phát xít mọi hành vi đạo đức giả, ve vãn, thỏa hiệp, dâng hiến.., chỉ khuyến khích chủ nghĩa phát xít tưới máu khắp nơi.
Hoàng Trường
Nguồn : VOA, 09/03/2022
*********************
Ngoại giao Việt Nam liệu sẽ ‘rơi tự do’ đến khi nào ?
Hoàng Trường, VOA, 05/03/2022
Không theo thuyết âm mưu, nhưng giới quan sát ở Hà Nội nhận định rằng, mới giữ ghế Chủ tịch ASEAN một thời gian ngắn, Campuchia đã cho Việt Nam "trượt vỏ chuối" liên tục.
Kết quả biểu quyết nghị quyết chống Nga xâm lược Ukraine, tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, 02/03/2022
Việt Nam biện bạch vụng về đối với việc bỏ phiếu trắng choNghị quyết Liên Hiệp Quốc đòi ngừng cuộc chiếnở Ukraine. Ngay cả Đài Truyền hình Trung ương tối 3/3 cũng không dám công bố chi tiết về cuộc bỏ phiếu, nhất là việc Việt Nam thuộc về phe thiểu số bỏ phiếu trắng.
Trong khi đó, Phnom Penh khiến cho cả thế giới ngạc nhiên. Sát cánh cùng 141/193 nước, Camphuchia bỏ phiếu thuận để phản kháng và phê phán Nga vì cuộc xâm lăng của họ ở Ukraine. Việt Nam, một lần nữa, lại "rơi tõm" vào sự lệ thuộc, theo sau vết xe đổ của Trung Quốc.
Các cú "đá xoáy" ngoạn mục
Sau biểu quyết của các thành viên Liên hiệp quốc về nghị quyết liên quan đến Ukraine trong cuộc họp khẩn cấp của Đại hội đồng hôm 2/3 năm 2022,
Đại hội đồng đã phê phán Nga xâm lăng Ukraine. Kỳ họp khẩn cấp bất thường ấy đã ra Nghị quyết yêu cầu Nga ngay lập tức chấm dứt chiến dịch quân sự và "rút toàn bộ lực lượng vô điều kiện" khỏi lãnh thổ Ukraine.
Đã có 141/193 nước bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết này. 5 nước bỏ phiếu chống gồm Nga, Belarus, Triều Tiên, Syria và Eritrea. Trong số các nước bỏ phiếu trắng, có Trung Quốc, Lào, Việt Nam.
Ngay sau khi Việt Nam bỏ phiếu trắng ở Liên Hiệp Quốc, Đại biện Lâm thời của Ukraine tại Hà Nội Nataliya Zhinkyna, đã bày tỏ sự thất vọng. Bà viết trên Facebook :"Trong số tất cả các thành viên ASEAN chỉ có Việt Nam và Lào là bỏ phiếu trắng. Việt Nam ơi, quê hương thứ hai của tôi, tôi rất thất vọng".
Không theo thuyết âm mưu, nhưng giới quan sát ở Hà Nội nhận định rằng, mới giữ ghế Chủ tịch ASEAN một thời gian ngắn, Campuchia đã cho Việt Nam "trượt vỏ chuối" liên tục. Campuchia đã cản trở thành công, không cho phép Ngoại trưởng Việt Nam Bùi Thanh Sơn trực tiếp tham gia cuộc Hội nghị hẹp ASEAN từ ngày 16 – 17/2. Đó là cú "trượt vỏ chuối" đầu tiên trong năm nay.
Và giờ đây, tại phiên bỏ phiếu hôm 2/3, Hun Sen chắc chắn đã được Bắc Kinh "bật đèn xanh", cho phép "trình làng" một "demo" về đường lối đối ngoại độc lập với "thiên triều". Mũi tên này nhắm đến hai mục tiêu. Đầu tiên, tôn vinh được vị thế của Campuchia trên trường quốc tế trong con mắt của thế giới. Kế tiếp, chát chúa thay cho Việt Nam, Phnom Penh đã "cao tay ấn" hơn hẳn Hà Nội một bậc, tức là xếp hàng vào phe đa số để lên án Nga xâm lược. Đây là cú "trượt vỏ chuối" thứ hai đối với Việt Nam trong vòng một tháng.
Tuy nhiên, dường như để "cân bằng và đối trọng" lại quyết định bỏ phiếu phê phán Nga tại Liên Hiệp Quốc, cũng đúng vào ngày 2/3, Thủ tướng Campuchia lần đầu tiên đã nhận định rằng, cuộc chiến ở Ukraine giờ đã trở thành "cuộc chiến giữa Nga và Châu Âu" sau khi một số quốc gia thành viên NATO hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Phát biểu này, rõ ràng là để biện minh cho cuộc chiến của Putin.
Và cũng lần đầu tiên, vị lãnh đạo được cho là gian hùng trong nội bộ, mánh lới trong đối ngoại, đã đề cập đến khái niệm "trật tự thế giới mới" trong một tuyên bố: "Campuchia, trong trật tự thế giới mới, phản đối việc sử dụng lực lượng quân sự, khuyến khích đối thoại hòa bình và hy vọng rằng cả hai nước bằng hữu (Nga và Ukraine) sẽ hiểu lập trường của Campuchia.Campuchia không nên phải chịu sức ép buộc phải đứng về phía nào".
Thật tiếc, Việt Nam là đất nước đang muốn trở thành cường quốc tầm trung, từng tuyên bố ngoại giao sẽ có vai trò "tiên phong", sẽ ở vị thế "dẫn dắt" trong các hoạt động quốc tế, nhưng trên thực tế đã "dưới cơ" Campuchia trong một số động thái đối ngoại quan trọng.
Cảm thấu lợi ích song vẫn bí bách
Cảm nhận và thấu hiểu, bỏ lá phiếu trắng sẽ là tai hại cho đất nước sau này trong các cuộc "động binh" của Trung Quốc. Qua phát biểu của đại sứ Giang cũng như của người phát ngôn Bộ Ngoại giao, có thể thấy rất rõ, Việt Nam cảm thấu được đâu là lợi ích trước mắt, đâu là lợi ích lâu dài của quốc gia, dân tộc qua vụ bỏ phiếu mới đây. Các quan chức ngoại giao hiểu rất rõ, nhưng họ đã không thuyết phục được lãnh đạo cao hơn.
Vấn đề đâu phải là Ukraine "kéo bè kéo cánh" để đe dọa an ninh của nước Nga. Vấn đề là một Ukraine tự do, phát triển theo hướng dân chủ hóa, nếu không bị ngăn chặn bằng cuộc chiến hiện nay của Putin, sẽ mở ra các mối đe dọa hiện hữu về sự lựa chọn thay thế cho đế chế. Nhưng bỏ phiếu trắng đối với sự phê phán Putin cũng lại là một "ác mộng" sẽ đeo đuổi ngoại giao Việt Nam về lâu về dài. Trục "ma quỷ" Moscow – Bắc Kinh sẽ là "quả bom hẹn giờ" đối với Hà Nội trong những xung đột mà Tập Cận Bình luôn là kẻ chủ động.
Nhận thức là vậy, nhưng vị thế của Bộ Ngoại giao Việt Nam hiện nay đang tiến gần xuống ở tầng thấp nhất trong hình chóp quyền lực, mà trên đó, các thế lực an ninh và quân đội lúc nào cũng được ưu tiên cao hơn ngoại giao mấy bậc. Thật ra, các tướng tá trong quân đội, đợt này đang "thừa thắng xông lên" không chỉ nhờ sức mạnh của "phe cánh" Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang.
Mấy ông tướng tá hãnh tiến, "chém gió", "dạy đời" để bênh vực Putin trên mạng, thậm chí trên cả trên truyền thông "lề phải" thật ra cũng chỉ là những kẻ "ăn mày dĩ vãng". Họ không có thực quyền, không có lợi ích và ảnh hưởng như những tướng tá đương quyền nắm các vị trí then chốt trong các phi vụ làm ăn với Nga. Tuy khó kiểm chứng nhưng hoàn toàn có thể tin Hồi ký của Đại sứ Ted Osius, cánh quân đội "bênh" Nga là vì gắn với tiền và quyền từ "lại quả" thông qua các phi vụ làm ăn, chứ không vì những "hoài niệm" về một Liên Xô đã chết.
Từ những cái khó về đối ngoại nói trên sẽ kéo theo những hệ lụy không nhỏ về đối nội. Các đại diện cho 6 Tổ chức Dân sự trong Nam ngoài Bắc ngày 3/3 đã chuyển Thư ngỏ ủng hộ Ukraine, lên án Nga xâm lược. Lời kêu gọi gây Quỹ để ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Ukraineđã được thông báo cho Đại biện Đại sứ quán Ukraine tại Việt Nam.
Bà Nataliya Zhynkina đã cám ơn và hứa sẽ cho công bố Lời kêu gọi này tại "Hội chợ Ukraine" được tổ chức nay mai tại khuôn viên Đại sứ quán. Nếu phong trào gây quỹ này trở thành một cuộc vận động hoàn toàn tự phát mang tính thiện nguyện trong xã hội, chính quyền lại sẽ rơi vào tình trạng khó xử. Ngăn cản cũng khó, mà khuyến khích thì cũng kẹt.
Trên Facebook của Nataliya Zhynkina, đã có không ít bạn đọc Việt Nam vào chia sẻ các ý kiến về cuộc chiến. Chẳng hạn Trần Tuấn Lộc viết : "141 quốc gia đã tỏ rõ quan điểm ủng hộ các bạn ! Tôi xin lỗi về quyết định của Việt Nam. Cá nhân tôi không đồng ý với chính phủ tôi trong cuộc bỏ phiếu này. Nếu có lương tâm và coi trọng luật pháp quốc tế thì phải ủng hộ cho các bạn !".
Trong nỗ lực nhằm giải mã quan điểm chính thống của Việt Nam về xung đột Nga – Ukraine, truyền thông quốc tế đã cố gắng phác họa ra một bức tranh phức tạp của xã hội Việt Nam, vì có nhiều góc nhìn về cuộc chiến. Dư luận Việt Nam tiếp tục bị chia rẽ, nhưng số người lên án chiến tranh dường như ngày càng tăng.
Tuy nhiên, dư luận có vẻ bất ngờ về bài viết của Thiếu tá, thạc sĩ Võ Ngọc Toản trong cùng ngày 2/3 khi tác giả này cỗ võ cho một chính sách đối ngoại "năm không". "Không" thứ năm là "không liên kết nước này để chống nước kia". "Ba không… Bốn không…" và bây giờ tiến lên "Năm không", cộng thêm những "phiếu trắng" tại Liên Hiệp Quốc, rõ ràng,chưa biết đối ngoại Việt Nam sẽ còn "rơi tự do" đến bao giờ ?
Khắc phục cho Quốc hội khóa 15 được bao nhiêu tốt bấy nhiêu, chủ yếu là tạo tiền đề cho các khóa sau, bằng cách đổi mới Luật về Quốc hội, để từ khóa 16 trở đi Việt Nam sẽ có một Quốc hội xứng đáng là đại diện cho trí tuệ của Dân tộc, thực hiện được ba chức năng quan trọng một cách trọn vẹn. Nếu cứ tăng cường độc quyền đảng trị như hiện nay thì nhiều khả năng u ám bao trùm. Đến lúc đó, dân tộc lâm nguy, mà Đảng như hiện nay cũng chẳng còn, chỉ còn lại chủ yếu một nhúm người tay sai cho bọn thống trị từ nước ngoài và một quần chúng nô lệ, bị hủy diệt dần như các dân tộc Tây Tạng và Tân cương hiện nay.
AFP
Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, một chuyên gia về các vấn đề quốc tế và đối ngoại, vừa có bài : "Đòn gió Ngoại giao thời nay". Mở đầu Tiến sĩ Thắng viết "Cuộc chiến tranh cân não giữa nước Mỹ của Biden và nước Nga của Putin có tạm dừng hay không tùy thuộc vào mỗi bên sẽ làm thỏa mãn đến mức độ nào thể diện quốc gia của phía bên kia. Những lúc bên miệng hố chiến tranh như thế này, dân chúng Việt Nam rất cần những bộ óc chiến lược, hiểu lòng dân mà không tạo cơ hội cho những âm mưu đến từ phương Bắc (1).
Bài viết phân tích việc "đu dây" của châu Âu giữa Mỹ và Nga lại cũng đang ảnh hưởng trực tiếp đến "chảo dầu sôi" ở Đông Á và Đông Nam Á. Đó là các "đòn gió ngoại giao" do Trung Quốc ra oai đối với Đài Loan và những đồn thổi về việc Trung Quốc có thể "xuất chưởng" bất ngờ ở đâu đó trên Biển Đông". Ông Thắng viết tiếp : "Vị trị địa-chính trị của đất nước buộc các nhà Lãnh đạo Việt Nam phải "đu dây". Vấn đề là "đu dây" hay "quân bình chiến lược" ấy phải trên căn bản nào ? Rõ ràng, trước làn sóng bành trướng không che dấu từ phương Bắc, Việt Nam chỉ có thể "đu dây cao độ" trên cơ sở sức mạnh nội sinh. Người dân với chính quyền phải tạo thành một khối thống nhất. Chỉ như thế mới có thể có tư thế để mặc cả với bên ngoài. Nhưng làm sao để người dân với chính quyền "tạo thành" một khối không thể chia cắt trong tình hình hiện nay ở ta là cả đại vấn đề, từ cập nhật mới mọi thành tố của hệ thống chính sách đến tự do hóa và luật hóa liên quan đến các mặt sinh hoạt kinh tế, chính trị và xã hội.
Sức mạnh nội sinh từ đâu ?
Ông Thắng đưa ra khái niệm "sức mạnh nội sinh" sau khi dẫn lời của nhà nghiên cứu Trần Việt Phương : "Trong lịch sử nghìn năm dựng nước và giữ nước chưa có thời đại nào ngây thơ, mất cảnh giác như thời đại ngày nay". Và nhận xét của nhà báo Huy Đức : "Cách ứng xử trong mối quan hệ với Trung Quốc trong nhiệm kỳ này có thể là đang có nhiều cân nhắc. Dân chúng không bao giờ tha thứ cho những ai hèn hạ. Nhưng dân chúng đã phải trả giá rất đắt với những nhà lãnh đạo chỉ muốn làm người hùng. Dân chúng cần những bộ óc chiến lược, hiểu lòng dân mà không tạo cơ hội cho những âm mưu đến từ phương Bắc".
Hiện nay đang có đánh giá cho rằng, vừa qua lãnh đạo Việt Nam đã khôn ngoan khi "đu dây" giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhận định này dường như nặng về hình thức và dễ gây nhầm lẫn. Sắp tới chưa biết như thế nào, chứ thời gian qua, quan hệ của Việt Nam với hai nước lớn kia chưa hẳn đã là "đu dây". Ngay về hình thức, quan hệ đó được đặt ở hai tương quan khác nhau : Với Trung Quốc là hợp tác "Đối tác chiến lược toàn diện" (loại nhất, ngang như Nga, Nhật Bản và Ấn Độ), với Mỹ chỉ "Đối tác toàn diện" (loại ba, như với hàng chục nước khác) (2). Sự phi lý còn ở chỗ, trong lúc lợi dụng sự giúp đỡ của Mỹ trên hầu hết mọi lĩnh vực, thì Việt Nam vẫn ôm chặt và bị lệ thuộc vào Trung quốc, vì một "đại cục viển vông" nào đó. Đánh mất sự cân bằng về chất giữa các nước lớn đến như vậy thì khó có thể gọi đó là sự "đu dây". Gần đây có một số việc làm (và không làm) của vài nhân vật lãnh đạo cấp cao của Việt Nam thể hiện dường như là có nới lỏng sự ôm chặt Trung Quốc và thể hiện một sự xích lại gần hơn với Mỹ. Nhân dân đang theo dõi tình hình và sẽ đánh giá theo bản chất của sự việc.
Nếu đất nước hội tụ được "sức mạnh nội sinh" như Tiến sĩ Thắng nêu, "người dân với chính quyền tạo thành một khối thống nhất, không thể chia cắt", thì thật là lý tưởng. Được thế thì quá tốt, sẽ là hồng phúc cho Dân tộc, là may mắn cho Đất nước. Nhưng trong hoàn cảnh hiện nay làm sao để có được điều đó, phải bắt đầu từ đâu, từ lực lượng nào, từ công việc cụ thể nào. Nếu không suy nghĩ thấu đáo để tìm cách thực hành thì không khéo nó sẽ thành khẩu hiệu, không khác gì biện pháp "đem chuông mà buộc cổ mèo" của Hội đồng chuột (Ngụ ngôn của La Fontain). Hoặc như lời than của Nguyễn Du "Rằng hay thì thật là hay. Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào". Dân ta quả là ngậm đắng nuốt cay quá nhiều !
Hình chụp hôm 1/5/2016 ở Hà Nội : Công an và an ninh ngăn cản người biểu tình phản đối Formosa gây ô nhiễm môi trường biển miền Trung Việt Nam hồi năm 2016. Reuters
Dân chủ trong Đảng và dân chủ hóa Đất nước
Hưởng ứng Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, tôi xin đề ra một số việc để làm cho "người dân với chính quyền phải tạo thành một khối không thể chia cắt" : Kinh nghiệm của lịch sử nhân loại chứng tỏ rằng chỉ có thể tạo thành "Khối thống nhất" khi Chính quyền thật lòng tôn quý nhân dân. Thời Quân chủ chuyên chế, nếu có được vua sáng, tôi hiền, thì phương châm "Dân vi quý" được đề cao. Thời nay, nếu đất nước có nền Pháp quyền thật sự dân chủ, thì Chính quyền mới thực chất là của dân, chứ không phải chỉ là những câu nói suông của thế lực nắm quyền độc tài và toàn trị. Tình hình Việt Nam bây giờ, hình thức là nước Cộng hòa, tuyên bố công khai là theo chế độ Pháp quyền, nhưng thực chất là theo chế độ Đảng quyền, rất thiếu dân chủ. Vậy điều kiện tiên quyết để tạo được "Khối thống nhất" là "Công cuộc Dân chủ hóa đất nước". Mà đầu tiên là phải thực hành dân chủ trong Đảng, rồi mở rộng ra toàn dân, chủ yếu là từ Quốc hội.
Về dân chủ trong Đảng, Cụ Tổng Bí thư rất chủ quan, rất mê muội cho rằng Đảng của cụ thật sự có dân chủ và bản thân cụ rất dân chủ. Không, không phải thế đâu ! Đảng cộng sản Việt Nam đang là một tổ chức rất mất dân chủ và bản thân Cụ Tổng đã vi phạm nhiều quy tắc dân chủ. Chỉ có một số ít mê muội hoặc nịnh bợ mới ca ngợi một điều không có thật là sự dân chủ trong Đảng. Nghe được điều này chắc Cụ Tổng không tin, nổi đóa, và cho rằng đó là luận điệu của thế lực thù địch. Cụ Tổng không tin, nhưng xin hỏi các vị trong Bộ Chính trị, trong Ban Chấp hành Trung ương, trong hàng ngũ cán bộ các cấp, trong toàn thể đảng viên xem có ai tin không. Dân chủ trong Đảng là một vấn đề rất cấp thiết, xin các đảng viên và cán bộ của Đảng hết sức quan tâm. Không có được dân chủ thực sự trong Đảng thì chưa nên vội bàn về "Khối thống nhất". Nhưng làm sao để có được sự dân chủ này. Vấn đề là lãnh đạo và đảng viên có muốn hay không, khi thật sự mong muốn sẽ tìm ra cách làm.
Vấn đề dân chủ hóa đất nước phải là hoạt động trong hòa bình trên cơ sở tôn trọng Hiến pháp và Pháp luật. Nó được diễn ra theo một trong ba cách : 1- Từ trên xuống. 2- Từ dưới lên. 3- Phối hợp trên dưới.
Cách thứ nhất xảy ra khi trong hàng ngũ lãnh đạo chủ chốt có một số người giác ngộ được vấn đề và chỉ đạo hoạt động. Việc này đã từng xảy ra vào Đại hội 6 của Đcộng sản Việt Nam năm 1986 về đổi mới và mở cửa kinh tế. Cách thứ hai đã xảy ra ở một số nước Đông Âu vào năm 1989 – 1990 và ở một số nước khác dưới hình thức "cách mạng màu", có nơi thành công và có nơi thất bại. Ở Việt Nam, đó là đợt đấu tranh của nhân dân tỉnh Thái Bình năm 1997, mới chỉ để lại tiếng vang.
Đòn thật đáng mong đợi
Cách thứ ba, là cách hay nhất, đáng mong đợi nhất, bắt đầu bởi các cuộc vận động, thảo luận riêng lẻ từ một số cá nhân, từ các tổ chức xã hội dân sự. Những ý kiến và yêu cầu dân chủ hóa sẽ được phản ảnh vào hoạt động của Quốc hội, và từ đó sẽ lan tỏa và kết hợp với hoạt động của quần chúng. Đó là sự kết hợp giữa nâng cao dân trí và "quan trí". Trong các chức năng của Quốc hội thì quan trọng nhất là Lập pháp và Đại diện. Hiện nay cả hai chức năng này đều rất yếu.
Về Lập pháp, Quốc hội không tự soạn được các dự thảo luật mà phải chờ Hành pháp soạn, đệ trình rồi Quốc hội chỉ thảo luận và thông qua. Như vậy có nhiều luật mà nhân dân rất cần, rất rất cần, nhưng hành pháp không đệ trình thì Quốc hội đành bó tay, đặc biệt là những luật liên quan đến quyền tự do dân chủ của công dân. Về Đại diện, quan trọng nhất là đại diện cho trí tuệ. Đại diện cho trí tuệ của Đảng đã có các kỳ đại hội, còn đại diện cho trí tuệ của dân thì quan trọng nhất là trí tuệ của tầng lớp tinh hoa trong Quốc hội. Khi mà ở đây còn thiếu vắng các trí tuệ tinh hoa thì Quốc hội chưa đại diện được cho trí tuệ của nhân dân.
Trước mắt, hy vọng rằng Quốc hội khóa 15, dưới sự lãnh đạo của ông Vương Đình Huệ, sẽ tìm cách khắc phục được những yếu kém. Khắc phục cho khóa 15 được bao nhiêu tốt bấy nhiêu, chủ yếu là tạo tiền đề cho các khóa sau, bằng cách đổi mới Luật về Quốc hội, để từ khóa 16 trở đi Việt Nam sẽ có một Quốc hội xứng đáng là đại diện cho trí tuệ của Dân tộc, thực hiện được ba chức năng quan trọng một cách trọn vẹn : lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước.
Vào năm 2021 bà Kim Ngân, khi đang là Chủ tịch đã kêu gọi bầu cho được từ 50 người ngoài Đảng trở lên vào Quốc hội khóa 15, nhằm nâng cao chất lượng. Nhưng rồi nhiều người nhận ra đó chỉ là trò tuyên truyền chứ không có thực chất. Nhân dân hy vọng vào ông Vương Đình Huệ có thực tâm và trình độ để kiến lập được một Quốc hội thực chất, có thể đóng góp tích cực cho công cuộc dân chủ hóa, có như thế mới tạo được sức mạnh đoàn kết giữa dân và chính quyền, tạo nên sức mạnh nội sinh.
Để có được một Quốc hội xứng đáng, xin đề nghị sửa đổi Luật và đưa vào một số điều sau :
1. Đại biểu quốc hội (nghị sĩ) là đại diện của dân nên không thể đồng thời là người của cơ quan hành pháp. Người hiện đang ở trong cơ quan hành pháp có thể ứng cử, nhưng khi đã trúng cử thì phải thôi giữ trách nhiệm hành pháp. (Trừ một vài chức vụ nào đó do luật quy định rõ ràng, thí dụ Chủ tịch nước và Thủ tướng).
2. Số lượng nghị sĩ không cần quá đông, quan trọng là chất lượng. Việt Nam chỉ cần khoảng 400 nghị sĩ (1 người đại diện cho 250 000 đến 300 000 dân). Nên chăng chia lãnh thổ ra khoảng 400 đơn vị bầu cử, mỗi đơn vị chỉ bầu một nghị sĩ. Tại mỗi đơn vị thì cơ quan hành pháp lập ra một Ban bầu cử, xong việc ban sẽ giải tán.
3. Bãi bỏ việc Mặt trận hiệp thương lập danh sách người ứng cử và hội nghị cử tri do Mặt trận chủ trì. Không hạn chế danh sách ứng viên. Danh sách này do Ban bầu cử lập.
4. Người ứng cử phải nhận được một số chữ ký ủng hộ của cử tri và phải có chương trình tranh cử. Họ phải tự mình vận động để có được sự ủng hộ và phải có hoạt động tranh cử.
Quốc hội với một số đại biểu đáng kể là đại diện trí tuệ của nhân dân thì mới có khả năng soạn thảo dự án luật, trong đó có các luật làm cơ sở để cho các tổ chức xã hội dân sự hoạt động. Quốc hội phải dần dần từ bỏ vai trò chỉ thừa hành các chỉ thị của Đảng, mà phải trở thành lực lượng đối trọng với Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Một đất nước muốn phát triển được đúng hướng bắt buộc phải có lực lượng đối trọng (hoặc đối lập).
Xin nhắc lại rằng, để đất nước này không rơi vào vòng lệ thuộc Trung Quốc, không chấp nhận thời kỳ Bắc thuộc mới thì phải tạo được cơ sở sức mạnh nội sinh, người dân với chính quyền phải tạo thành một khối không thể chia cắt. Việc này chỉ có thể trên cơ sở "Dân chủ hóa" đất nước.
Xin các vị lãnh đạo Đảng cầm quyền, xin các vị có trách nhiệm với Dân tộc ngẫm nghĩ thật kỹ để trước hết bảo đảm dân chủ trong Đảng, tiến tới dân chủ hóa đất nước. Nếu cứ tăng cường việc độc quyền Đảng trị thì có nhiều khả năng u ám bao trùm, đến lúc đó, dân tộc lâm nguy, mà Đảng như hiện nay cũng chẳng còn, chỉ còn lại chủ yếu một nhúm người tay sai cho bọn thống trị từ nước ngoài và một quần chúng nô lệ, bị hủy diệt dần như các dân tộc Tây Tạng và Tân cương hiện nay.
Mỗi người, trên cơ sở năng lực và vị thế của mình xin hãy ra sức biến "đòn thật đang mong đợi" thành hiện thực để góp phần cứu nước, cứu dân tộc và cứu cả sự sụp đổ của Đảng cộng sản. Lãnh đạo cao cấp của Nhà nước hãy tham khảo Chính quyền của Đài Loan, Mông Cổ và Bhutan để học những cái hay của họ về việc tạo lập "sức mạnh nội sinh" trong một khối không thể chia cắt giữa nhân dân và lãnh đạo, nhằm giữ vững vị thế của đất nước trước dã tâm bành trướng của Đại Hán./.
Nguyễn Đình Cống
Nguồn : RFA, 20/02/2022
Tham khảo :
1. https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/diplomatic-trick-02172022121032.html
2. https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%91i_t%C3%A1c_chi%E1%BA%BFn_l%C6%B0%E1%BB%A3c,_%C4%91%E1%BB%91i_t%C3%A1c_to%C3%A0n_di%E1%BB%87n_(Vi%E1%BB%87t_Nam
Thới Bình, VNTB, 07/03/2022
Putin nói rằng chỉ là "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine chứ không phải là chiến tranh…
Báo chí Việt Nam đã tường thuật về cuộc chiến Nga – Ukraine bằng cách sử dụng từ ngữ của Tổng thống Vladimir Putin, mặc dù trên thực tế thì ai cũng hiểu rõ đây là cuộc chiến tranh xâm lược.
Báo chí Việt Nam dễ dàng ‘lỗi nhịp’ vì chờ ‘định hướng’
Cựu tổng biên tập báo Thanh Niên, nhà báo Nguyễn Công Khế nói rằng "báo chí chính thống của ta vẫn bị chậm về thông tin thời sự, những vấn để nóng bỏng của xã hội do cách cung cấp thông tin từ các cơ quan hữu quan cũng như những tự hạn chế không đáng có, làm cho hệ thống báo chí Nhà nước thiếu linh hoạt, không đáp ứng được nhu cầu thông tin của quần chúng nhân dân, do đó các mạng xã hội có điều kiện thông tin kịp thời, nhanh nhạy hơn, thu hút người đọc đông hơn.
Từ một bộ máy hùng mạnh, gồm 800 tờ báo với đủ loại hình đa dạng và có sức mạnh như vậy, báo chí Nhà nước hay được gọi là chính thống, vô tình chịu lùi bước nhường chỗ cho mạng xã hội hoành hành và chiếm lĩnh bạn đọc".
Theo đề xuất của nhà báo Nguyễn Công Khế, thì "nếu có báo chí tư nhân và được cấp phép thì chủ báo phải chịu trách nhiệm trước luật pháp nếu họ vi phạm, và như các nước, người xin ra báo phải ký quỹ, thay vì để tình trạng mạng xã hội thiếu lành mạnh nghiêm trọng như hiện nay".
Cần thay đổi gì để có báo chí độc lập ?
Trao đổi về ý kiến này, luật sư Tr.Th. cho rằng để có báo chí độc lập thì trước tiên cần điều chỉnh lại cách hiểu về tố tụng của ít nhất hai điều luật số 117 và 331 của Bộ luật hình sự hiện hành.
"Tôi cho rằng nếu như Đảng đã nhìn nhận ông Phan Đăng Lưu là một nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của Đảng cộng sản Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam (1937), Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đảng (1938) thì cần lưu ý những gì mà ông Phan Đăng Lưu đã viết đăng số ra ngày 10/11/1938 trên báo Dân Tiến về tự do báo chí, qua đó có thể xem xét điều chỉnh về một số nội dung cáo buộc liên quan quyền tự do báo chí theo điều 117 và 331 của Bộ luật hình sự" – luật sư Tr.Th., nói.
Nội dung vẫn được hay nhắc tới về chuyện tự do báo chí qua lăng kính Phan Đăng Lưu, một đảng viên cộng sản :
"Tự do báo chí không bao giờ có hại cho nhà cầm quyền, vì nhiều lẽ :
1. Khi các báo được tự do xuất bản thì chỉ những tờ báo có dân chúng ủng hộ mới có thể sống, còn không thì chết hoặc sống ngắc ngoải, chẳng có ảnh hưởng gì đáng sợ.
2. Một tờ báo đã sống, đương nhiên nó đại diện cho tầng lớp dân chúng, nó diễn đạt tất cả hoài vọng và chí hướng của đám dân ấy. Nhà cầm quyền muốn cai trị được hoàn thiện không thể bỏ qua những hoài vọng hoặc chí hướng của đám dân này. Tất nhiên cũng cần đọc hết tờ báo ấy.
3. Một tờ báo nói vượt qua trình độ dân chúng, kêu gào dân chúng làm những việc tày trời không bao giờ dẫn đạo được dân chúng, sẽ bị dân chúng gạt qua bên mặt trận nghịch thù.
4. Một tờ báo sống một cách mạnh mẽ, có ảnh hưởng trong dân chúng, đưa ra những vấn đề trái ngược với quyền lợi của nhà cầm quyền, cũng chẳng có hại cho cuộc trị an. Nó chỉ là một tiếng còi báo trước cho chánh phủ hãy thay đổi chánh sách cai trị đi để chuộc lòng dân.
Căn cứ vào những lẽ đó, chúng tôi quả quyết rằng tự do báo chí không bao giờ có hại cho nhà cầm quyền. Có hại chăng là một chánh sách cai trị hẹp hòi, đi ngược với sự tiến hóa của dân chúng mà thôi".
Vẫn theo luật sư Tr.Th., trong các bài giảng trên giảng đường đại học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh, sinh viên thường nghe giảng với giáo trình quen thuộc thế này :
"Trong quá trình hoạt động cách mạng của mình, Người rất chú ý và quan tâm đến hoạt động báo chí và quyền tự do báo chí, vừa coi đó là một "vũ khí" và phương tiện trong quá trình đấu tranh cách mạng, đồng thời Người còn coi đó như là một cuộc đấu tranh cho quyền con người.
Hồ Chí Minh đã mạnh mẽ tố cáo chế độ thực dân Pháp ngăn cấm quyền tự do báo chí : "Chúng tôi không có quyền tự do báo chí và tự do ngôn luận… chúng tôi phải sống trong cảnh ngu dốt và tối tăm vì chúng tôi không có quyền tự do học tập".
Trong tác phẩm Đông Dương, Người viết : "Sự thật là người Đông Dương không có một phương tiện hành động và học tập nào hết. Báo chí, hội họp, lập hội, đi lại đều bị cấm… Việc có những báo hoặc tạp chí mang tư tưởng tiến bộ một chút hoặc có một tờ báo của giai cấp công nhân Pháp là một tội nặng".
Trong một bài báo khác, bài "Báo chí", Người viết : "Giữa thế kỷ XX này, ở một nước có đến 20 triệu dân mà không có lấy một tờ báo. Các bạn có thể tưởng tượng được như thế không ? Không có lấy một tờ báo bằng tiếng mẹ đẻ của chúng tôi"…".
Đã tự tin về cơ đồ, sao không mở rộng dân chủ ?
Cách hiểu về quyền tự do báo chí từ Phan Đăng Lưu đến Hồ Chí Minh xem ra không có sự khác biệt. Trong cách hiểu này, nếu như hiện nay đã đủ tự tin khi nhiều lần được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh về cơ đồ đất nước đang phát triển mạnh mẽ, thì tại sao lại "quy hoạch báo chí" kiểu hạn chế nhật báo, chăm chăm vào tạp chí ?
Nhìn từ những gì đang diễn ra về truyền thông trong đưa tin về cuộc chiến Nga – Ukraine, có lẽ Đảng và Nhà nước sẽ ‘dễ ăn dễ nói’ hơn rất nhiều với cả phía Nga lẫn Ukraine khi có sự góp mặt danh chính ngôn thuận của báo chí tư nhân, mang tính độc lập, không phải chịu sự định hướng nào từ cơ quan tuyên giáo.
Bởi báo chí tư nhân được cấp phép thì chủ báo phải chịu trách nhiệm trước luật pháp nếu họ vi phạm, và như các nước, người xin ra báo phải ký quỹ. Đàng nào thì Đảng và Nhà nước cũng luôn nắm đàng chuôi, chẳng gì phải ngại nếu như thật tâm muốn mở rộng dân chủ.
Trần Dzạ Dzũng, VNTB, 07/03/2022
Cựu trưởng ban Chính trị – xã hội báo Tuổi Trẻ, nhà báo Trương Quang Vĩnh phản ứng mạnh trước việc định hướng tuyên truyền qua lời kêu gọi : "Báo chí nước nhà đã lệ thuộc nhiều vào cỗ máy tuyên truyền trên và gieo cho người đọc, người xem nhiều thông tin sai trái. Làm cái loa cho kẻ đi xâm lược là đồng lõa với tội ác !".
Nhà báo Trương Quang Vĩnh hiện là biên tập viên của tờ VietnamNet với cơ quan chủ quản là Bộ Thông tin và Truyền thông. Ông là người phản ứng ngay từ đầu với các đồng nghiệp bằng khuyến cáo từ hôm 24/2 : "Báo chí đang tiến dần với quan điểm của Trung Quốc : Mỹ là thủ phạm gây căng thẳng ở Ukraine !".
Nhà báo Trương Quang Vĩnh đã ‘chốt hạ’ bằng một dự cảm thay cho lời nguyền :
"Adolf Hitler, trùm phát xít Đức, Lãnh tụ Đảng Quốc xã, vào ngày 30/04/1945 đã tự sát bằng súng lục trong khu trú ẩn ngầm của mình ở Berlin. Eva Braun, người vợ một ngày của ông cũng đã tự tử cùng ông bằng cách uống xyanua.
Putin trong những năm tháng còn lại, không chắc sẽ còn quyền tự chết như Hitler !".
Thế nhưng dường như mọi chuyện dần thay đổi về định hướng tuyên truyền sau khi Việt Nam kêu gọi thực thi luật nhân đạo quốc tế với Ukraine tại phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc về Ukraine.
Trong bản tin trưa ngày 5/3 trên báo Người Lao Động (cơ quan thuộc Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh), cho biết đang có "Hàng chục ngàn người Ukraine về nước chiến đấu". Theo tờ báo này thì "số lượng người trong nhóm này tăng lên từng ngày và họ đang hướng về chiến trường. Những người đàn ông Ukraine này đang đi về phía Đông từ các nước gần đó, nơi hàng trăm nghìn người trong số họ và gia đình họ đã định cư trong những năm gần đây".
Dẫn nguồn tin từ cơ quan Biên phòng Nhà nước Ukraine, bài viết cho biết tuần này có gần 80.000 người đã trở về nước kể từ khi Điện Kremlin bắt đầu cuộc tấn công vào ngày 24/2. Họ trở về để gia nhập quân đội hoặc các lực lượng bảo vệ lãnh thổ.
Tại Ba Lan, nước có nền kinh tế lớn nhất Đông Âu, có hơn 1 triệu người Ukraine định cư tại đây trong hơn 8 năm từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Theo ông Maciej Wronski, người đứng đầu Hiệp hội Công ty Vận tải và Hậu cần, thì đang có đến 30% tài xế Ukraine làm việc trong các công ty vận tải Ba Lan đã xin nghỉ phép để trở về chiến đấu.
Hiệp hội các nhà phát triển bất động sản Ba Lan ước tính từ 20% đến 30% công nhân Ukraine đã rời các công trường xây dựng kể từ khi cuộc tấn công bắt đầu để trở về quê nhà chiến đấu chống giặc Nga xâm lược.
Cũng trong ngày 5/3, báo Thanh Niên – một tờ báo có nhiều độc giả vào loại bậc nhất ở Việt Nam, đưa tin mặc dù Đại sứ quán Ukraine tại Nigeria thông báo những người Nigeria muốn đi đến Ukraine để chống quân Nga phải chi trả 1.000 USD tiền vé máy bay và phí thị thực, song theo Bí thư thứ 2 tại Đại sứ quán Ukraine ở Nigeria Bohdan Soltys xác nhận, thì vẫn có nhiều cựu binh lục quân Nigeria tình nguyện sang Ukraine để tham chiến.
Số tiền 1.000 USD đó được giải thích là để người Nigeria vốn là những cựu binh kinh nghiệm quân sự, làm phần thủ tục thị thực để đến Romania và Ba Lan sau đó sang Ukraine.
Khác với hai đồng nghiệp nói trên, báo Tuổi Trẻ chọn việc đưa tin ‘lách định hướng’ bằng phỏng vấn cựu thứ trưởng Quốc phòng – Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh. Bài báo có đoạn về nhận định của tướng Vịnh mang tính răn đe đối với người khởi sự binh đao với Ukraine :
"Chúng ta nhớ lại năm 1979, Liên Xô đưa quân sang Afghanistan và thời điểm đó, mọi chuyện tưởng chừng như đã an bài, nếu so sánh sức mạnh của hai bên.
Nhưng sau 10 năm sa lầy, Liên Xô phải quay trở về trong thế yếu và đó là một nhân tố góp phần làm Liên Xô sụp đổ. Nước Nga cần nhớ lại bài học này để có thể ngồi vào bàn đàm phán".
Tướng Vịnh cho rằng nước Nga sẽ có một kẻ thù ở sát nách thay vì một người anh em hay một nước láng giềng truyền thống. Hơn thế nữa, uy tín và đoàn kết quốc gia sẽ bị tổn hại vô cùng nặng nề và lâu dài.
"Không khó để nhìn ra, đó là : ngừng bắn ngay lập tức, các đoàn quân về bên kia biên giới ; ngưng ngay viện trợ quân sự cho tất cả các bên ; các khu vực tranh chấp (Crimea, Donbass…) giữ nguyên trạng, 2 nước sẽ đàm phán trong hòa bình và tôn trọng lẫn nhau, tuân thủ luật pháp quốc tế" – tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh.
Đoạn kết bài phỏng vấn để sắp xếp bằng ý tứ phát biểu của tướng Vịnh dường như còn dành cho cả Đảng và Nhà nước Việt Nam :
"Chúng ta chân thành mong muốn Ukraine hòa bình, không bị áp đặt bởi chính trị cường quyền, không phải chịu đựng chính sách ‘ngoại giao pháo hạm’ của nước lớn.
Chúng ta phản đối bất cứ hình thức nào áp đặt chiến tranh với Ukraine, kêu gọi hòa bình, ổn định cho người dân".
Mới đấy mà đã 47 năm kể từ ngày quân cộng sản chiếm Sài Gòn ngày 30/04/1975 để độc tài cai trị và vạch ra lằn ranh chia rẽ dân tộc giữa kẻ thắng miền Bắc và người thua miền Nam.
Từ đó đến nay, chính quyền cộng sản đã đổ hết trách nhiệm phân hóa và nuôi dưỡng thù hận lên đầu những người chống chế độ, và không muốn muốn đối thoại với họ.
Đảng còn áp đặt chủ nghĩa ngoại lai Mác-Lênin lên đầu dân để tiếm quyền cai trị rồi mạo nhận : "Vị trí, vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng cộng sản Việt Nam là sự lựa chọn của lịch sử dân tộc…", hay :"Vai trò, vị trí lãnh đạo, cầm quyền của Đảng cộng sản Việt Nam là sự lựa chọn tất yếu của lịch sử" (Công an nhân dân online, 14/02/2022)
Không có lịch sử nào đã chọn đảng cầm quyền. Nên biết sau trận Điện Biên Phủ, đất nước chia đôi tại Vỹ tuyến 17 từ ngày 20/07/1954. Đảng cộng sản Việt Nam cai trị miền Bắc, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Miền Nam thuộc về Chính phủ chống Cộng, Việt Nam Cộng hòa. Nhưng sau đó chính Đảng cộng sản Việt Nam đã phát động chiến tranh, dưới chiêu bài "chống Mỹ cứu nước" để xua quân chiếm miền Nam ngày 30/04/1975 bằng vũ khí và lương thực của Thế giới cộng sản do Nga-Tầu lãnh đạo. Trên 4 triệu người Việt Nam đã bỏ mình trong cuộc chiến 30 năm huynh đệ tương tàn này.
Sau cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội toàn quốc ngày 25/04/1976, Việt Nam chính thức thống nhất về mặt Nhà nước, nhưng đồng thời cũng xóa bỏ Mặt trân Dân tộc giải phóng miền Nam) và Chính phủ Cách mạng lâm thời Công hòa miền Nam Việt Nam, hai tổ chức tay sai do đảng cộng sản lập ra để phá hoại miền Nam. Những người đứng đầu hai tổ chức này, tiêu biểu như Nguyễn Hữu Thọ, Huỳnh Tấn Phát và bà Nguyễn Thị Bình đã bị loại bỏ theo thời gian.
Một nhà nước mới lấy tên "Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" được thành lập, lấy Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng xây dựng đất nước.
Chính phủ mới, mệnh danh của dân, do dân và vì dân nhưng lại giành độc quyền lãnh đạo, và tuyên bố "không đa nguyên, đa đảng, không "tam quyền phân lập" (Tạp chí cộng sản, 24/02/2022) .
Tự do ở đâu ?
Để bảo đảm không bị chống đối, đảng tước bỏ mọi quyền tự do của dân, dù đã được quy định trong các bản Hiến pháp như tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do lập hội, tự do hội họp và tự do biểu tình. Nhà nước độc quyền báo chí và truyền thông; kiểm soát và xen lấn vào tín ngưỡng, nội bộ các tổ chức tôn giáo.
Trong 47 năm qua, Đảng cộng sản Việt Nam đã bị nhân dân lên án dùng công an và tay sai côn đồ đe dọa và tấn công những ai đòi dân chủ, tự do và quyền con người.
Nhà nước cũng bị chỉ trích đã chia rẽ dân tộc để cai trị và đàn áp các sắc dân thiểu số ở vùng tây Bắc (người H’Mong), Tây Nguyên (người Thượng) và tây Nam lãnh thổ (người gốc Khmer).
Nhà nước đã thành lập các tổ chức xã hội, nghiệp đoàn, văn hóa và tôn giáo để thao túng và tranh giành ảnh hưởng với các tổ chức của dân. Trong lĩnh vực lao động, Chính phủ lập ra Tổng liên đoàn Lao động, nhưng không để bảo vệ quyền lợi cho người lao động mà nhiều khi đã đứng về phía chủ nhân để phá hoại các cuộc đình công đòi quyền lợi của người làm công.
Chính phủ còn dựng lên các tổ chức như Hội Nhà văn, Hội Nhà báo, Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh để thi hành chính sách cai trị toàn diện của đảng.
Để chống lại chính sách "tẩy não" và "chỉ huy" văn nghệ sĩ của đảng, các Hội Nhà báo độc lập do hai Nhà báo Tiến sĩ Phạm Chí Dũng và Nguyễn Tường Thụy đứng đầu và Văn đoàn độc lập do Nhà văn Nguyên Ngọc khởi xướng đã ra đời, nhưng bị khống chế mọi sinh hoạt.
Kiểm soát tôn giáo
Trong lĩnh vực Tôn giáo, nhà nước có Giáo hội Phật giáo Việt Nam để chống lại Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (khối Phật giáo Ấn Quang) ; Hội thánh Tin lành miền Nam ; Hội thánh Tin lành miền Bắc để phân biệt đối xử với những người theo đạo Tin lành tại gia hay không muốn tham gia các tổ chức của nhà nước, thường bị khủng bố và cấm hành đạo.
Riêng giáo hội Công giáo, đảng không chia rẽ nổi nên đã đặt ra tổ chức "Ủy ban đoàn kết Công giáo Việt Nam" để đối phó với Giáo hội Cộng giáo Việt Nam trực thuộc Tòa thánh Vatican. Tuy nhiên nhà nước lại giành quyền kiểm soát việc bổ nhiệm và thuyên chuyển các chức sắc đạo Công giáo.
Hai tổ chức Phật giáo Hòa Hảo và Cao Đài thân nhà nước, tuy được hoạt động nhưng bị theo dõi thường xuyên và phải tham gia vào Mặt trận Tổ quốc, một tổ chức ngoại vi tay sai của đảng.
Như vậy rõ ràng không có đoàn kết dân tộc thật sự ở Việt Nam như Nhà nước tuyên truyền trong các lĩnh vực xã hội, văn hóa và tôn giáo.
Bằng chứng này đã bị Tổ chức theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), có trụ sở ở New York, Hoa Kỳ báo cáo trong phúc trình vắn tắt năm 2020 như sau :
"Chính quyền Việt Nam hạn chế các hoạt động thực hành tôn giáo bằng các quy phạm pháp luật, các quy định về đăng ký, và bằng theo dõi. Các nhóm tôn giáo phải được phê chuẩn và đăng ký với chính quyền, đồng thời phải hoạt động dưới các ban trị sự do nhà nước quản lý. Dù nhà cầm quyền cho phép nhiều nhà thờ, chùa chiền trong hệ thống kiểm soát của nhà nước được tổ chức thờ phượng, cúng lễ nhưng vẫn cấm các hoạt động tôn giáo bị tùy tiện quy kết là đi ngược lại với "lợi ích quốc gia", "trật tự xã hội", hay "khối đại đoàn kết dân tộc", trong đó có nhiều hoạt động tôn giáo thông thường.
Công an Việt Nam giám sát, sách nhiễu và đôi khi dùng vũ lực đàn áp đối với các nhóm tôn giáo hoạt động bên ngoài hệ thống tôn giáo do nhà nước kiểm soát. Các nhóm tôn giáo không được công nhận, trong đó có các nhóm Cao Đài, Phật giáo Hòa Hảo, Cơ đốc giáo, và Phật giáo phải đối mặt với nguy cơ bị theo dõi liên tục, bị sách nhiễu và đe dọa. Tín đồ của các nhóm tôn giáo độc lập có thể bị đấu tố giữa đông người, buộc từ bỏ đạo, giam giữ, thẩm vấn, tra tấn và bỏ tù".
Đàn áp người Thượng
Chi tiết hơn, trong báo cáo "Người Thượng bị đàn áp nghiêm trọng - Ép buộc từ bỏ tôn giáo, sách nhiễu, bạo hành và bắt giữ" ngày 30/03/2011, tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch, HRW) đã ghi nhận : "những vụ công an truy bắt giữ những người Thượng đang còn trốn tránh, giải tán những buổi người dân tụ họp làm lễ ở nhà thờ tại gia, dàn dựng và ép buộc người dân tham gia lễ từ bỏ tín ngưỡng, phong tỏa biên giới để ngăn chặn những người dân tị nạn chạy trốn sang Campuchia".
Tổ chức này cũng cho biết : "Lực lượng an ninh chuyên trách (PA43) triển khai các chuyên án, phối hợp với công an tỉnh để bắt giữ và thẩm vấn những người họ nhận diện là các nhà hoạt động chính trị hay có vai trò lãnh đạo các nhà thờ tại gia không đăng ký. Hơn 70 người Thượng đã bị bắt và tạm giữ, tính riêng trong năm 2010, và hơn 250 người được ghi nhận đã bị giam giữ với các tội danh an ninh quốc gia".
HRW viết : "Ở Việt Nam, người Thượng phải đối mặt với sự đàn áp nghiêm trọng, nhất là những người đi lễ tại các nhà thờ tại gia độc lập, vì chính quyền không dung thứ cho những hoạt động tôn giáo ngoài tầm kiểm soát của mình", ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách Châu Á của HRW phát biểu. "Chính quyền Việt Nam đã và đang gia tăng sức ép lên các nhóm tôn giáo của người Thượng với cáo buộc rằng họ dùng tôn giáo để kích động gây rối".
Trong một cuộc phỏng vấn với Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), một người Thượng tả lại mình bị đối xử như thế nào trong T-20, trại giam tỉnh Gia Lai, sau khi bị bắt vì tham gia biểu tình kêu gọi quyền tự do tôn giáo và sở hữu đất đai :
"Họ thẩm vấn tôi bất kể giờ giấc, ngay cả giữa đêm khuya. Công an uống rượu say, đánh thức tôi dậy, hỏi cung và đánh tôi. Khi đưa ra ngoài thẩm vấn, họ còng tay tôi. Còng tay như trói, xiết rất chặt. Mỗi lần thẩm vấn họ đều tra điện. Họ dí điện vào đầu gối, nói là mày dùng chân để đi biểu tình.
Bị kết án tù năm năm vì "phá hoại đoàn kết dân tộc", hiện ông bị mất một phần thính lực vì bị đập vào hai tai liên tiếp nhiều lần:
Họ đứng đối diên với tôi và hô "Một, hai, ba!" rồi dùng cả hai tay đánh vỗ vào hai tai tôi cùng một lúc. Họ làm như thế ba lần liên tiếp, lần cuối cùng ép rất mạnh vào cả hai tai. Máu tai máu mũi tôi trào ra. Tôi gần như bị phát điên, rất đau đớn và hoảng loạn, căng thẳng vì kiểu đánh tăng dần cường độ như vậy".
Theo HRW : "Chính quyền gọi những người Thượng tham gia các nhà thờ tại gia không đăng ký, nằm ngoài sự kiểm soát của Hội thánh Tin lành Việt Nam - miền Nam chính thức, là "Tin lành Dega", vốn bị chính quyền coi là vỏ bọc của một phong trào người Thượng đòi độc lập chứ không phải một nhóm tôn giáo hợp thức... Cán bộ chính quyền ép hàng trăm người Thượng Công giáo và Tin Lành tuyên bố bỏ đạo tại các buổi kiểm điểm trước dân… Những người không nghe theo và đòi quyền tín ngưỡng độc lập phải đối mặt với nguy cơ bị đánh đập, bắt giữ và xử tù. Tòa án các tỉnh thường tổ chức các "phiên tòa lưu động" xét xử những người bị truy tố với các tội danh an ninh quốc gia trước hàng trăm người, nhấn mạnh thông điệp răn đe đừng theo các hội nhóm tôn giáo không được công nhận…".
Ngoài ra, HRW còn cho biết : "Trong khi người Thượng Tin Lành đã bị đàn áp từ nhiều năm nay, người Thượng theo Thiên Chúa giáo gần đây mới trở thành một mục tiêu đánh phá, nhất là dòng Công giáo "Hà Mòn", khởi phát từ Kon Tum vào năm 1999. Trong năm 2010, quan chức chính quyền cáo buộc những người Thượng lưu vong ở Hoa Kỳ đang lợi dụng dòng đạo nhiều tín đồ này để phá hoại khối đoàn kết dân tộc. Trong vài tháng gần đây, các buổi lễ cưỡng ép tín đồ Hà Mòn bỏ đạo và kiểm điểm trước dân được tổ chức ở các tỉnh Kon Tum, Gia Lai và Đắk Lắk. Tại những buổi lễ này, tín đồ bị buộc thú nhận lỗi lầm và ký cam kết từ bỏ cái gọi là "tà đạo".
Ông Phil Robertson của HRW tố cáo:"Những người dân Tây Nguyên có nhu cầu thờ phượng tại các nhà thờ tại gia độc lập đối mặt với nguy cơ bị hạ nhục trước đông người, bị bạo hành, bắt giữ, thậm chí bị xử tù".
"Rất nhiều cựu tù nhân chính trị người Thượng và những người từng bị tạm giam cho biết họ bị đánh đập hoặc tra tấn tàn nhẫn tại đồn công an hay trại tạm giam trước khi xét xử. Kể từ năm 2001, ít nhất 25 người Thượng đã chết ở trong tù, trại giam hay trụ sở công an sau khi bị đánh hoặc mắc bệnh khi đang giam giữ, hoặc ngay sau khi nhà tù trả về gia đình trước thời hạn hoặc đưa đến bệnh viện".
HRW kết luận : "Kể từ năm 2001, hàng ngàn người Thượng ở Việt Nam đã chạy sang Campuchia để tránh sự đàn áp khốc liệt của chính quyền. Tại đó, hầu hết đã được công nhận là người tị nạn và đi định cư ở Hoa Kỳ, Thụy Điển, Phần Lan và Canada".
Đàn áp Tin Lành H'Mong
Trên đây là chuyện của người Thượng bị đàn áp ở Tây Nguyên (hay còn được gọi là Cao Nguyên miền Trung). Dân tộc H’mong theo đạo Tin Lành ở vùng Tây Bắc, dọc biên giới Lào và Trung Hoa cũng hẩm hiu không kém.
Ông Dương Văn Mình, người dân tộc H’mong khởi xướng đạo Tin Lành từ năm 1989
Đó là trường hợp đạo Tin Lành do ông Dương Văn Mình, người dân tộc H’mong thành lập và lãnh đạo. Ông còn có tên là Giàng Súng Mình, hoặc Giàng Sống Mềnh, sinh năm 1961 khởi xướng đạo Tin Lành từ năm 1989 "với những đặc điểm truyền thống để giúp cho dân tộc thiểu số H’mong thoát khỏi nỗi sợ hãi của tục thờ ma đi kèm với những hủ tục tốn kém. Tín ngưỡng Dương Văn Mình bỏ phong tục làm lễ tang dài bảy ngày vô cùng tốn kém, và chuyển sang chôn cất người chết trong một ngày đêm".
Địa bàn hoạt động của đạo Tin Lành do ông Dương Văn Mình đề xướng quy tụ ở 4 tỉnh phía Bắc gồm Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên và Tuyên Quang.
Tài liệu trên Internet cho biết : "Báo cáo của các tín đồ H’Mong cho biết hiện nay tín ngưỡng Dương Văn Mình có hơn 10.000 tín đồ. Dữ liệu vào năm 2015 của chính quyền Việt Nam cho biết nhóm này có hơn 7.000 người tin theo".
Chính quyền Việt Nam cáo buộc ông Dương Văn Mình "đã lợi dụng hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, gieo rắc bao nỗi khổ đau đối với đồng bào dân tộc H’mong". Trong khi Truyền thông nhà nước tuyên truyền : "Nhiều người nhẹ dạ, cả tin đều trở thành nạn nhân, là con rối để Dương Văn Mình lập tổ chức riêng, nhà nước riêng, đòi ly khai, tự trị tách ra khỏi cộng đồng các dân tộc Việt Nam… Đây là 'đạo Dương Văn Mình', 'tà đạo', 'tổ chức tôn giáo bất hợp pháp'.
Báo An ninh Thủ đô ở Hà Nội cũng tát nước theo mưa khi viết bừa rằng : "Đạo Dương Văn Mình là "cái rơi rớt" của Vàng Chứ – một phong trào theo Thiên Chúa mà hệ thống tuyên truyền của chính quyền cho là lợi dụng để thành lập "Vương quốc Mông".
Vì vậy, ông Dương Văn Mình đã bị kết án 5 năm tù giam vào năm 1990 với tội danh 'lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của công dân' và 'tuyên truyền mê tín dị đoan'.
Tuy nhiên, nhân chứng dấu tên nói với BBC rằng không có đạo nào tên 'đạo Dương Văn Mình'.
"Tôi chỉ gọi đây là một niềm tin, niềm tin vào Đức Chúa Trời, do bác Dương Văn Mình là người khởi xướng, giúp đời sống bà con tốt đẹp hơn nên bà con biết ơn bác". (BBC, ngày 29 tháng 12 2021).
Trong khi đó báo cáo thường niên về tự do tôn giáo quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết ít nhất 60 nhà tang lễ của người H’mong theo đạo Dương Văn Mình từ năm 2013 đến năm 2020 đã bị công an phá hủy.
Báo cáo của các tín đồ cho biết rằng vì không có tổ chức tôn giáo nên đạo Dương Văn Mình không được nhà nước công nhận là một tôn giáo.
Sùng Thìn Cò lên tiếng
Trước những hành động tắc trách của Nhà nước, ngày 26/3/2021, Thiếu tướng Sùng Thìn Cò, người dân tộc H’Mong, khi còn là Đại biểu quốc hội tỉnh Hà Giang (2016-2021) đã chỉ trích trước Quốc hội rằng : "Lực lượng công an, chính quyền địa phương đã 'thiếu trách nhiệm', không đi xác minh rõ "để tham mưu cho Đảng và chính phủ", kết luận vội vàng về đạo Dương Văn Mình" (Tài liệu Internet).
Ông nói : "Xin nói thật với các đồng chí là cái tổ chức Dương văn Mình là do sức ép của cái phong tục lạc hậu nên ông ấy đã bỏ phong tục tập quán cũ, ông ấy làm tập quán mới, bản chất vẫn là phong tục của người H'Mông thôi… Người chết không quá 24 tiếng đồng hồ, không uống rượu chè, không mổ trâu, mổ bò, và người ta chỉ làm ma có một lần thôi, sau đó là mang đi chôn, chôn chặt, không thờ cúng sau này nữa".
"Thiếu tướng Cò cho rằng chỉ vì lễ tang kiểu mới không có khèn, không có trống mà chính quyền địa phương quy cho Dương Văn Mình là tổ chức bất hợp pháp, mê tín dị đoan, 'nhà nước H'Mong riêng', chuẩn bị xưng vua xưng chúa... suốt 32 năm qua".
"Việc bắt ép tín đồ đạo Dương Văn Mình ký giấy bỏ đạo đang lan tràn hiện nay đã xâm phạm nghiêm trọng đến quyền tự do có một tôn giáo tự chọn", một tín đồ khác tố cáo.
Theo VOA tiếng Việt, ông Dương Văn Mình qua đời hôm 11/12/2021 ở Viện Huyết học Trung ương Hà Nội và thi thể ông được đưa về nhà ở thôn Ngòi Sen (tỉnh Tuyên Quang).
Tiếp tục bách hại
Tình hình đàn áp Tôn giáo có hệ thống của Nhà nước cộng sản Việt Nam trong năm 2020 cũng đã bị Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ (U.S. Commission on International Religious Freedom -USCIRF) lên án trong Phúc trình đề ngày 21/04/2021.
Báo cáo viết : "Chính quyền vẫn liên tục bách hại các nhóm tôn giáo độc lập, vi phạm tự do tôn giáo có hệ thống, và dùng Hội Cờ Đỏ để công kích các chức sắc tôn giáo có quan điểm khác với quan điểm của nhà nước".
Theo USCIRF : "Trong năm 2020, các điều kiện tự do tôn giáo ở Việt Nam nhìn chung có xu hướng giống như năm 2019"… chính phủ Việt Nam vừa thực thi Luật Tín ngưỡng Tôn giáo nhưng cũng vi phạm tự do tôn giáo một cách có hệ thống, đặc biệt đối với các nhóm tôn giáo độc lập và kể cả đối với các nhóm tôn giáo được nhà nước công nhận".
Liên quan đến nhóm tín hữu Tin lành ở Tây Nguyên, USCIRF cho biết nhà nước đã dùng chính sách hộ khẩu để trả thù. USCIRF báo cáo : "Ước tính có khoảng 10.000 người Hmong và người Montagnard (người Thượng) vẫn không có quốc tịch vì chính quyền địa phương đã từ chối cấp sổ hộ khẩu và chứng minh thư cho họ - mà nguyên chính là để trả đũa việc họ không đồng ý từ bỏ đức tin của mình".
USCIRF còn tố cáo : "Vào tháng 2/2020 chính quyền đã can thiệp việc thu xếp tang lễ của cố Tăng thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Thích Quảng Độ ; vào tháng 8/2020 các tay côn đồ được Nhà nước chỉ đạo đã tấn công các tu sĩ ở Đan viện Thiên An ở xã Thủy Bằng, tỉnh Thừa Thiên Huế, đòi cơ sở tôn giáo này trả đất cho xã".
Báo cáo cũng nêu trường hợp tù nhân tôn giáo Nguyễn Bắc Truyển tuyệt thực yêu cầu được chăm sóc y tế và tù nhân tôn giáo Lê Đình Lượng liên tục bị khước từ việc đọc sách kinh thánh trong trại giam.
Liên quan đến Hội Cờ Đỏ, USCIRF nhận định : "Năm 2020, Hội Cờ đỏ được nhà nước hậu thuẫn cùng với các tổ chức nhà nước làm nhiệm vụ tuyên truyền trực tuyến trên mạng, đã gia tăng việc phân biệt đối xử và không khoan dung chống lại các nhóm tôn giáo độc lập, các linh mục Công giáo, các nhóm Tin lành người Thượng, và các tín đồ Cao Đài độc lập".
Hội Cờ Đỏ đã hoạt động từ năm 2017 và đã tham gia vào các vụ tấn công bạo lực nhằm vào cộng đồng Công giáo. Mặc dù được cho là đã giải thể vào năm 2018, nhưng hội này đã chuyển sang hoạt động trên mạng ngày càng mạnh hơn.
USCIRF đề nghị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào danh sách quốc gia cần quan tâm đặc biệt (Country of Particular Concern - CPC) cùng với các quốc gia khác là Nga, Ấn Độ, Syria. Hiện tại đã có 10 nước nằm trong danh sách CPC, trong đó có Myanmar, Trung Quốc, Triều Tiên.
Phản ứng của Nhà nước
Phản ứng của Chính phủ cộng sản Việt Nam về các cáo buộc của các tổ chức Nhân quyền và Tôn giáo Quốc tế không thay đổi. Những biện bạch quen thuộc sau đây thường xuyên xuất hiện :
- "Những đánh giá ấy chẳng những không phản ánh đúng bản chất tình hình mà thậm chí cố tình phớt lờ những thành tựu của Việt Nam trong tôn trọng, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Thực chất đây không chỉ là những nhận thức sai lệch, mà xuất phát từ âm mưu, mục đích chính trị, nhằm lợi dụng vấn đề tự do tôn giáo để chống phá Đảng, Nhà nước ta và chính quyền các cấp".
- "Thực tế hoạt động của các tôn giáo ở Việt Nam hiện nay cho thấy rõ ràng chính sách nhất quán và đúng đắn của Đảng, Nhà nước Việt Nam là : Tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của các công dân ; các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật. Tuy nhiên, cũng như các nước khác, Việt Nam không chấp nhận việc lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo để phá hoại hòa bình, độc lập, thống nhất đất nước hay kích động bạo lực, chia rẽ nhân dân, chia rẽ các dân tộc, tôn giáo, gây rối trật tự công cộng, xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự và tài sản của người khác, cản trở việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân... Chính sách đó đã luôn được Nhà nước Việt Nam khẳng định và thực hiện nhất quán" (Quân đội nhân dân online, 30/11/2020)
Báo Công an nhân dân cũng viết : "Trong quá trình thực hiện chiến lược "diễn biến hòa bình" chống Việt Nam, các thế lực thù địch, đối tượng phản động trong và ngoài nước luôn chú ý lợi dụng vấn đề tôn giáo, coi đây là một trong những mũi tiến công chủ đạo nhằm thay đổi thể chế chính trị tại Việt Nam. Do đó, việc nhận diện và đấu tranh với hoạt động lợi dụng vấn đề tôn giáo chống Đảng, Nhà nước có ý nghĩa quan trọng trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc" (Công an nhân dân online, 15/02/2022
Do đó báo này đã chỉ trích các Báo cáo vi phạm tự do Tôn giáo của Việt Nam nhằm : "Tuyên truyền xuyên tạc, vu cáo Đảng, Nhà nước ta vi phạm quyền tự do tôn giáo. Lợi dụng tính chất nhạy cảm của tôn giáo và một số hạn chế, thiếu sót của chính quyền các địa phương trong công tác tôn giáo, thời gian qua, các thế lực thù địch cùng với bọn phản động trong và ngoài nước đã ra sức tuyên truyền xuyên tạc về tình hình tôn giáo và chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước ta… Một số cá nhân, tổ chức bên ngoài nhiều lần đơn phương đưa ra cái gọi là "Báo cáo", "Phúc trình" thường niên về tình hình tôn giáo quốc tế; trong đó có nhiều nội dung sai sự thật về tình hình, kết quả công tác tôn giáo tại Việt Nam, qua đó gây áp lực đòi ta phải thay đổi chính sách pháp luật về tôn giáo, lấy vấn đề "tự do tôn giáo" làm điều kiện trong đàm phán hợp tác, đầu tư phát triển tại Việt Nam".
"Đáng chú ý", Công an nhân dân viết tiếp, "những năm gần đây, lợi dụng sự phát triển mạnh mẽ trên lĩnh vực thông tin, truyền thông, một số đối tượng cực đoan trong các tôn giáo triệt để lợi dụng Internet, mạng xã hội để tán phát, chia sẻ nhiều tài liệu có nội dung vu cáo Đảng, Nhà nước "đàn áp tôn giáo" ; công kích số chức sắc, tín đồ tôn giáo tiến bộ, yêu nước, tham gia các tổ chức chính trị - xã hội ; kêu gọi các nước lấy vấn đề tự do tôn giáo để làm điều kiện trong việc đàm phán, ký kết các thỏa thuận hợp tác song phương cũng như đa phương, qua đó tìm cách can thiệp công việc nội bộ của Việt Nam. Đặc biệt, có chức sắc còn công khai đòi xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản tại Việt Nam, tuyên truyền, cổ xúy quan điểm đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập, cho rằng "tự do tôn giáo" là quyền, không chịu sự quản lý của Nhà nước, đòi phi chính trị hóa lực lượng vũ trang và xây dựng xã hội dân sự Việt Nam theo mô hình các nước phương Tây".
Bằng mặt - chưa bằng lòng
Như vậy, tất cả những việc nêu trên cho thấy rõ một điều : Vẫn còn nhiều chuyện "bắng mặt" nhưng "chưa bằng lòng" giữa đảng cầm quyền và người dân bị trị. Quyền làm chủ đất nước của dân chưa được những người "đấy tớ của dân" là cán bộ, đảng viên tôn trọng. Những "cách mặt xa lòng" và "kỳ thị đối xử" giữa kẻ thắng trận miền Bắc và người thua trận trong Nam vẫn tồn tại. Quan hệ giữa những người có tín ngưỡng, tôn giáo, đặc biệt những người Công giáo, với tuyệt đại đa số người cộng sản "vô thần" chưa bao giờ cách xa nhau như ngày nay, sau 47 năm thống nhất đất nước.
Nguyễn Đình Bin, Võ Văn Kiệt
Còn nhớ vào năm 2020, nhân dịp 45 năm kỷ niệm ngày 30/04/1975, ông Nguyễn Đình Bin, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Việt Nam, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài đã giải bầy tâm sự của mình trong bài viết kỷ niệm 15 năm ra đời Nghị quyết 36 NQ/TW (26/03/2004 – 26/03/2019) do ông đóng vai chính hình thành.
Ông viết : "Sau 15 năm đi vào cuộc sống, Nghị quyết 36 NQ/TW đã được thực thi phần nào, được cộng đồng hoan nghênh, tạo ra khá nhiều đổi thay. Nhưng tôi vẫn buồn : vết thương dân tộc thực sự vẫn chưa lành !!! Với các nước ngoài đã từng đô hộ, xâm lược nước ta, gây ra biết bao tội ác tầy trời, biết bao đau thương, mất mát, hậu quả khủng khiếp, nặng nề… mà nhân dân ta vẫn còn phải gánh chịu, với truyền thống khoan dung, hòa hiếu, chúng ta đã gác lại quá khứ, bình thường hóa quan hệ và kết bạn, trở thành những đối tác chiến lược, hợp tác toàn diện… vì tương lai của mỗi quốc gia, vì hòa bình, hợp tác và phát triển trên thế giới. Vậy mà, vì sao, cuộc chiến ác liệt nhất đã kết thúc và đất nước đã thu về một mối hơn 4 thập kỷ mà dân tộc ta, nói cho cùng đều là nạn nhân của sự đô hộ và xâm lược của nước ngoài nói trên, vẫn chưa hòa giải được với nhau ? Cũng chính sự đô hộ và xâm lược của nước ngoài đó đã chia ly bao gia đình Việt và cả dân tộc Việt, gây ra cảnh huynh đệ tương tàn trên đất nước ta. Thế mà ta đã hòa giải được với họ, còn chúng ta, anh em một nhà "nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng", thì lại chưa hòa giải được với nhau ?".
Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt cũng đã dạy người cộng sản rằng : "Một sự kiện liên quan đến chiến tranh khi nhắc lại có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn. Đó là một vết thương chung của dân tộc cần được giữ lành thay vì lại tiếp tục làm nó thêm rỉ máu" (Phỏng vấn của báo Quốc Tế, 31/03/2005).
Nhưng ai là người đang làm cho dân tộc rỉ máu, nếu không phải là người cộng sản Việt Nam theo chủ nghĩa vô thần Mác-Lênin đã áp đặt chủ nghĩa ngoại lai này lên đầu toàn dân ?
Và thành phần thiểu số nào nào trong xã hội Việt Nam, nếu không phải là Đảng cộng sản Việt Nam, chỉ có 5.200.000 đảng viên, đã giành độc quyền cai trị đất nước không do gần 100 triệu dân dân ủy nhiệm hay bầu lên ?
Cuối cùng, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng hãy bình tâm nhìn lại xem thành tích "chống tham nhũng, tiêu cực" và "Xây dựng, chỉnh đốn đảng" do ông khởi xướng đã thu được kết quả ra sao mà tham nhũng lúc nào cũng "vẫn còn nghiêm trọng, tinh vi", trong khi đảng viên thì mỗi ngày lại có thêm nhiều người, kể cả thành phần lãnh đạo chủ chốt, đã "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" và "suy đồi đạo đức lối sống" hơn bao giờ hết ?
Vậy những thất bại này có do tính "kiêu ngạo cộng sản" sau chiến thắng" 30/04/1975 gây ra hay đó là hậu quả nhãn tiền của chính sách hòa giải và hòa hợp dân tộc không thật lòng của đảng từ 47 năm qua ?
Phạm Trần
(28/02/2022)
Đã từ lâu Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam băn khoăn tại sao cán bộ đảng viên và sinh viên lại lười học Nghị quyết và "Lý luận chính trị" để xẩy ra tình trạng "khô đoàn, nhạt đảng", dù Tuyên giáo đã tuyên truyền ngày đêm.
Nhưng người dân thì không, vì ai cũng biết học Mác, học Bác và làm theo lý thuyết suông của đảng không làm ra tiền nuôi thân bằng học chuyên môn và học nghề.
Giới trẻ Việt Nam thích vui chơi và nghe nhạc rock hơn là học tập lý luận chính trị – Ảnh minh họa Hallie Vũ và ban nhạc
Đảng lý luận : "Việc học tập lý luận chính trị trước tiên là để cán bộ, đảng viên nâng cao bản lĩnh chính trị, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng cách mạng ; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
(Quân đội nhân dân online, 17/02/2022)
Nhưng chỉ có cán bộ, đảng viên và viên chức được đảng nuôi ăn, nhất là những kẻ có chức có quyền, mới hăm hở dự lớp để bảo vệ nồi cơm. Thành phần này, kể cả những con ông cháu cha, thế hệ dự bị của đảng, đã chăm chỉ theo học để có chứng chỉ nạp hồ sơ thăng quan tiến chức hay tốt nghiệp chứ thật ra Họ chẳng hào hứng gì.
Đã có nhiều bài viết của Tuyên giáo, cơ quan có nhiệm vụ bảo vệ tư tưởng chính trị của đảng, than phiền có nhiều người đi học chỉ cho "có mặt", và có nhiều cơ sở đảng chỉ tổ chức lớp học cho có hình thức để báo cáo thượng cấp. Nhiều viên chức đảng ngồi trong lớp mà đầu óc để đâu đâu hay đã dí mắt vào cell phone để gửi tin nhắn hay trao đổi những việc bên ngoài lớp học.
Lý do lười học
Bằng chứng đảng viết : "Qua thực tế công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, có thể nhận diện những biểu hiện ngại học, lười học lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên hiện nay là :
1) chỉ chú ý đến học tập chuyên môn, nghiệp vụ mà ít hoặc không quan tâm đến học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị ; chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị. Không ít cán bộ, đảng viên cho rằng việc học tập lý luận ít mang lại hiệu quả, dẫn tới học tập đối phó, nghiên cứu qua loa, đại khái, chiếu lệ, hình thức...
2)Chưa chấp hành tốt kỷ luật, kỷ cương trong học tập, rèn luyện như trong học tập còn làm việc riêng, vừa học vừa giải quyết công việc của cơ quan, đơn vị ; chưa tích cực tham gia trao đổi, thảo luận ; không nghiên cứu tài liệu ; bài thi, bài thu hoạch thiếu đào sâu suy nghĩ, tìm tòi gắn lý luận với thực tiễn…
3)Học không đi đôi với hành ; lý luận chưa gắn liền với thực tiễn. Nội dung, tri thức lý luận chính trị chưa được vận dụng thiết thực vào thực tiễn công tác với tư cách là "cẩm nang" định hướng giải quyết các vấn đề thực tiễn nảy sinh".
(Tạp chí Tuyên giáo online, 09/11/2021)
Vậy nguyên nhân của căn bệnh lười học từ đâu ? Tuyên giáo giải thích :
"Đối với người học, việc xác định mục tiêu, động cơ học tập lý luận chính trị chưa đúng, chưa rõ rang, coi việc học tập lý luận chính trị cốt để lấy bằng cấp nhằm "hợp lý hóa" điều kiện đề bạt, bổ nhiệm, cất nhắc, thăng tiến...
Đối với cơ sở đào tạo, bồi dưỡng, việc mở rộng quy mô đào tạo, bồi dưỡng chưa gắn liền với quy trình đảm bảo chất lượng. Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng còn chậm được đổi mới...chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn".
Đối với đội ngũ giảng viên, bài viết của Tuyên giáo vạch ra khuyết điểm : "Phương pháp giảng dạy, học tập chậm được đổi mới, nặng về truyền đạt kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của người học... Chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý đào tạo còn có mặt hạn chế. Điều kiện vật chất, kỹ thuật ở các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng còn lạc hậu, chưa được nâng cấp, chưa đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng dạy và học lý luận chính trị".
Lại khắc phục
Để khắc phục những yếu kém này, Tuyên giáo đưa ra các giải pháp :
- "Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò tầm quan trọng của lý luận chính trị đối với cán bộ, đảng viên. Chú trọng hơn nữa đến công tác tuyên truyền để mỗi cán bộ, đảng viên nâng cao ý thức, hiểu và xác định việc học tập, bồi dưỡng lý luận vừa là quyền lợi vừa là trách nhiệm của mình. Khắc phục nhận thức coi việc học lý luận chính trị chỉ nhằm mục đích đề bạt, bổ nhiệm".
Thứ đến, phải "đổi mới toàn diện công tác giáo dục lý luận chính trị trong toàn Đảng và hệ thống chính trị", vì "vẫn còn nặng về lý luận chung và những kiến thức tổng quát, mang tầm vĩ mô, trong khi đó, những kiến thức về các chủ trương mới, cách làm hay, sáng tạo ở các địa phương, các cơ quan, ngành nghề, nhất là các kỹ năng giải quyết công việc thực tế của cán bộ, kỹ năng xử lý tình huống chính trị... thường chiếm dung lượng nhỏ".
Tiếp theo, phải : "Coi trọng hơn nữa việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, giảng viên lý luận chính trị các cấp về phẩm chất chính trị và năng lực chuyên môn".
Theo ý của Tuyên giáo thì : "Đội ngũ cán bộ làm công tác này phải là những người có đủ phẩm chất đạo đức và tài năng, chuyên môn. Mỗi cán bộ, giảng viên phải là tấm gương "tự học và sáng tạo", dày dạn kinh nghiệm thực tiễn, am tường lý luận sâu sắc, có năng lực sư phạm tốt, phương pháp truyền đạt hấp dẫn".
Thế nhưng, chính những "người thầy" này lại cũng đang "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" không còn tin vào những điều mình dậy nữa !
Nhân viên cán bộ Nhà nước mặc cả đồng phục khi ăn nhậu, bất chấp điều lệ hay chỉ thị ngăn cấm của Đàng và Nhà nước
Tình trạng này đã được phơi bầy trên Tạp chí Lý luận Chính trị và Truyền thông (lý luận chính trị) ngày 24/01/2022 :
Thứ nhất : "Một số giảng viên lý luận chính trị còn biểu hiện chưa tin tưởng thực sự vào lý tưởng, con đường cách mạng của dân tộc, thể hiện ở sự dao động về lý tưởng cộng sản, lung lay niềm tin chính trị, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Vẫn còn những giảng viên lý luận chính trị phát biểu trên bục giảng, trên diễn đàn xã hội những quan điểm đi ngược, đi trái với đường lối của Đảng. Khi phân tích các vấn đề chính trị - xã hội, một số giảng viên còn có cái nhìn thiếu tích cực, thiếu niềm tin".
Thứ hai : "Một số giảng viên lý luận chính trị chưa đáp ứng yêu cầu của công tác tư tưởng trong cuộc đấu tranh chống "diễn biến hòa bình" ; thiếu tu dưỡng, rèn luyện nên năng lực sư phạm, trình độ chuyên môn còn nhiều hạn chế".
Thứ ba : "Nghiên cứu khoa học và hướng dẫn sinh viên, học viên nghiên cứu khoa học về các vấn đề công tác tư tưởng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của một số giảng viên còn nhiều mặt hạn chế. Một bộ phận giảng viên nhận thức chưa đầy đủ về nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, nhất là các đề tài về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống... Một số nghiên cứu chất lượng chưa cao, kết quả nghiên cứu chưa thực sự bám sát và giải quyết hiệu quả các vấn đề thực tiễn của công tác này".
Tạp chí lý luận chính trị của Học viện Báo chí và Tuyên truyền của Đảng cộng sản Việt Nam còn chỉ trích : "Một bộ phận giảng viên lý luận chính trị chưa tích cực, chủ động tham gia chống quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên các phương tiện truyền thông cũng như trên bục giảng. Vẫn còn giảng viên lý luận chính trị chưa thực sự mẫu mực cả trên bục giảng cũng như trong sinh hoạt, còn có biểu hiện tiêu cực".
Do đó báo này cảnh giác : "Dù chưa phải là hiện tượng phổ biến, song những biểu hiện trên đây có thể tiềm ẩn và hiện hữu nguy cơ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong mỗi cán bộ, đảng viên nói chung, trong cán bộ giảng dạy lý luận chính trị nói riêng. Đối với cán bộ giảng dạy lý luận chính trị, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" dẫn đến những hậu quả lớn, không chỉ ảnh hưởng đến tư tưởng chính trị của chủ thể chính trị mà còn tác động sâu rộng, nhiều mặt đến nhiều chủ thể của xã hội, nhất là khi họ đang tạo lập, xây dựng niềm tin chính trị, lối sống đạo đức cho cả thế hệ tương lai của dân tộc".
Sinh viên chê Mác, ngán Đảng
Đó là lý do tại sao, sinh viên và học sinh đã chán đến tận cổ việc Bộ Giáo dục và đào tạo ép buộc họ phải học Mác, học Bác và học môn Lịch sử đảng. Nhưng sinh viên biết không học thì không đủ điểm tốt nghiệp chứ nếu đây là môn học tùy ý thì chả có người nào thèm ngồi lớp.
Theo Bộ Giáo dục thì hiện có hơn 1,6 triệu sinh viên đang theo học tại các trường đại học và cao đẳng. "Họ là những trí thức tương lai của đất nước, là tầng lớp kế cận đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ; góp phần hiện thực hóa mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội lần XIII của Đảng đề ra đó là đến năm 2045 nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao. Mặt khác, một bộ phận sinh viên trong tương lai sẽ trưởng thành, rồi trở thành cán bộ, đảng viên nắm giữ các vị trí quan trọng, chủ chốt trong hệ thống chính trị và bộ máy Nhà nước".
(Quân đội nhân dân online, 17/02/2022)
Vẫn theo báo quân đội này thì : "Bên cạnh đào tạo chuyên môn, học tập các môn lý luận chính trị (Triết học Mác-Lênin, Kinh tế chính trị Mác-Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam) có vai trò quan trọng trang bị thế giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng, củng cố niềm tin của sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa và công cuộc đổi mới đất nước. Từ đó, góp phần đào tạo sinh viên phát triển một cách toàn diện".
(Quân đội nhân dân online, 17/02/2022)
Nhưng sinh viên lại nghĩ khác, bởi vì, như báo Quân đội nhân dân nhìn nhận : "Không ít sinh viên vẫn có suy nghĩ chỉ những ai muốn phấn đấu trở thành cán bộ, đảng viên trong tương lai thì mới cần học tốt các môn lý luận chính trị ; nếu không thì xác định học "cho xong". Do đó, báo này đã phê phán : "Đây là nhận thức sai lầm !" .
Báo Quân đội nhân dân còn lấy "thế lực thù địch" để hù họa những người chán học Chủ nghĩa cộng sản và Lịch sử đảng bằng luận điệu : "Bên cạnh ưu điểm có tri thức, năng động, dễ tiếp thu cái mới song tâm lý chưa ổn định, thiếu kinh nghiệm, chưa nhạy cảm với các vấn đề chính trị xã hội, dễ sa vào tệ nạn xã hội, bắt chước văn hóa lai căng nước ngoài. Nắm bắt điều này, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị thường xuyên kích động, lôi kéo, dụ dỗ sinh viên tiếp xúc các thông tin xấu độc, nhất là trên môi trường internet, nhằm làm giảm niềm tin của sinh viên đối với Đảng, Nhà nước ; thậm chí một số sinh viên đã bị lợi dụng, tích cực hoạt động chống phá chế độ, gây bất ổn chính trị, an ninh trật tự".
"Cho nên" báo Quân đội nhân dân nhấn mạnh, "việc học tập các môn lý luận chính trị sẽ giúp sinh viên có lập trường tư tưởng kiên định, bản lĩnh chính trị vững vàng, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch".
(Quân đội nhân dân online, 17/02/2022)
Khô khan, cứng nhắc
Thế nhưng, môn Lý luận Chính trị vẫn bị nhiều trường đại học coi là môn học "phụ" để không bị kỷ luật cho phù hơp với đường lối cưỡng bách của Tuyên giáo đảng.
Vì vậy, đa số phản ứng của sinh viên với môn học Mác và học về Đảng là tiêu cực. Bằng chứng này đã được Quân đội nhân dân nhìn nhận : "Theo kết quả khảo sát vào tháng 12/2021 của Báo Quân đội nhân dân thực hiện, gần 70% số sinh viên trả lời không thích học các môn lý luận chính trị vì các lý do : Nội dung các môn học khô khan, trừu tượng ; phương pháp dạy của giảng viên không hấp dẫn ; cho rằng môn học không quan trọng... sinh viên học để đối phó. Điều đó làm cho người học càng ngày càng xa rời các môn lý luận chính trị… Đã có 62,4% người học được khảo sát nhận định các môn lý luận chính trị có nội dung khô khan, trừu tượng… Nhiều trường cũng không giống nhau. Có trường do số lượng sinh viên quá đông, lớp học quá nhiều, thiếu giảng đường, thiếu cán bộ quản lý... nên tiện đâu xếp đấy".
Từ kết quả không phấn khởi này, báo của Bộ Quốc phòng cảnh báo : "Các môn lý luận chính trị liên quan máu thịt với nền tảng tư tưởng của Đảng, của chế độ, là môn học chính, bắt buộc, cần phải được quan tâm xây dựng, tổ chức và quản lý thật tốt. Việc xem nhẹ các môn lý luận chính trị khiến cho một tầng lớp thanh niên "nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị", dễ dẫn đến những lệch lạc trong tư tưởng và hành động, hệ lụy sẽ khó lường".
Hậu quả "tụt hậu" của công tác giáo dục này còn được ghi nhận trong môn học "Lịch sử đảng". Điều này đã bị báo Quân đội nhân dân chê trách : "Việc cụ thể hóa và triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chủ trương, chính sách của Nhà nước về nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng vẫn còn một số hạn chế ; chất lượng, hiệu quả chưa cao. Số công trình nghiên cứu khoa học Lịch sử Đảng còn ít. Một số công trình khoa học nghiên cứu về Lịch sử Đảng đã xuất bản chưa phản ánh đầy đủ, toàn diện vai trò lãnh đạo của Trung ương Đảng cũng như các cấp ủy đảng địa phương ; nhiều vấn đề tồn đọng trong Lịch sử Đảng chưa được nghiên cứu thỏa đáng, nhiều vấn đề lý luận mới về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam chưa được làm sáng tỏ".
Ngoài ra, còn có nhiều khuyết điểm khác như : "Tài liệu học tập, tuyên truyền ; phương pháp giảng dạy, giới thiệu về lịch sử cho các tầng lớp nhân dân chưa đáp ứng tốt, tính hấp dẫn chưa cao… Tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ; dẫn đến tình trạng một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm tin, thiếu ý thức, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc".
Những hạn chế này không mới vì từ năm 2006, Trung ương đảng đã chỉ rõ : "Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng còn nhiều hạn chế, thiếu sót ; tính định hướng, tính chiến đấu, tính thuyết phục và hiệu quả chưa cao ; thiếu chủ động và sắc bén trong đấu tranh chống âm mưu "diễn biến hòa bình"... ; công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống còn chung chung, kém hiệu quả" (Tuyên giáo, ngày 16/02/2022).
Sở dĩ có những bất cập này vì Đảng đã nhiều lần nói một đàng làm một nẻo và phủ nhận trách nhiệm của Đảng đã gây ra cho dân tộc trong 3 biến cố bi thảm : Chiến dịch Cải cách ruộng đất ở miền Bắc trong giai đoạn 1953-1960 ; vụ thảm sát hàng ngàn người dân vô tội trong cuộc tấn công vào Huế Tết Mậu Thân năm 1968 ; và trong thảm cảnh của hàng chục ngàn thuyền nhân đã chết chìm ở Biển Đông trên đường vượt biển tìm tự do, sau ngày quân cộng sản chiếm trọn miền Nam tháng 4/1975.
Ngoài ra Đảng cộng sản Việt Nam cũng còn món nợ xương máu với hàng trăm ngàn Quân-Cán-Chính miền Nam bị bắt đi tù lao động dưới danh nghĩa bịp bợm "học tập cải tạo" và của những đồng bào miền Nam bị cưỡng bách đi vùng "kinh tế mới", sau ngày chiếm miền Nam (Việt Nam Cộng Hòa). Có bao nhiêu người chết trong hai trường hợp này còn là một món nợ lịch sử khác của Đảng cộng sản Việt Nam.
Cũng không ai quên trách nhiệm của Đảng trong các cuộc đàn áp chống những người đấu tranh đòi dân chủ, tự do và nhân quyền đã và đang diễn ra ở Việt Nam. Những quyền này đã ghi trong Hiến pháp năm 2013 gồm : tự do báo chí, tư tưởng ; tự do lập hội ; tự do hội họp ; tự do biểu tình và tự do tín ngưỡng, tôn giáo.
Thêm vào bi kịch này là Đảng cộng sản đã độc tài cai trị đất nước mà không do dân bầu lên, đồng thời cưỡng chế nhân dân phải chấp nhận chủ nghĩa ngoại lai Mác-Lênin.
Đó là những lý do tại sao một bộ phận không nhỏ đảng viên, sinh viên và người dân đã phủ nhận những luận điệu tuyên truyền và ép buộc học tập về Mác, về Đảng để "quá độ" tiến lên Chủ nghĩa Xã hội không tưởng ở Việt Nam.
Phạm Trần
(22/02/2022)
Chủ tịch Phúc đề nghị học theo Tây Sơn để giữ nước và trị nước
Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc mới đây đề cao những bài học của phong trào Tây Sơn đối với điều mà ông gọi là "công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay". Tây Sơn là phong trào khởi nghĩa của nông dân Việt Nam vào cuối thế kỷ 18 dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Huệ, được sử sách của đất nước gọi là "anh hùng dân tộc".
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và cựu chủ tịch Trương Tấn Sang dâng hương tại Đền Tây Sơn Tam Kiệt
Ông Phúc đưa ra đề xuất kể trên hồi chiều ngày 15/2 tại lễ khánh thành đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt thờ ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ tại mảnh đất phát tích phong trào khởi nghĩa ở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định, theo tường thuật của Tuổi Trẻ, Thanh Niên và một số báo khác.
Ông ca ngợi những thành tích của Tây Sơn như ‘phát huy văn hóa truyền thống dân tộc, có những chính sách tiến bộ như chiêu hiền đãi sĩ, mở mang công thương, chấn hưng giáo dục, cải cách văn hóa’ và cho rằng những chính sách này ‘giúp đất nước có những bước chuyển mình sau nhiều năm bị chia cắt’, các báo Việt Nam đưa tin.
Năm bài học
Nhân dịp này, năm bài học về giữ nước và trị nước từ Nguyễn Huệ - tức hoàng đế Quang Trung mà ông Phúc ca ngợi là ‘hoàng đế lỗi lạc, văn trị võ công’ - cũng đã được ông Phúc nêu lên để các lãnh đạo Việt Nam hiện nay noi theo.
Năm bài học đó, theo các bản tin của báo chí trong nước, là : tin ở chính mình, tin vào cơ đồ đất nước mình ; thần tốc, tức là làm gì cũng phải nhanh chóng, khẩn trương ; táo bạo, quyết đoán, quyết liệt trong công việc ; tận dụng thời cơ, từng cơ hội nhỏ để đạt thắng lợi cuối cùng ; chắc chắn trong hành động, phải chắc thắng thì mới đánh.
"Những bài học này không những quan trọng đối với sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc về phát triển kinh tế-xã hội cho Bình Định nói riêng và cả nước nói chung", phát biểu của ông Phúc được báo chí trích dẫn lại.
Ông còn nói rằng tinh thần, khí chất, trí tuệ di sản của vua Quang Trung ‘mãi mãi trường tồn cùng dân tộc’ và là ‘niềm cảm hứng to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc’.
Trong bài phát biểu của mình, ông Phúc cũng nhắc lại bài hiểu dụ nổi tiếng của vua Quang Trung khi lên ngôi :
"Đánh cho để dài tóc
Đánh cho để đen răng
Đánh cho nó chích luân bất phản
Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn
Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ".
Chủ tịch Phúc yêu cầu chính quyền Bình Định và Bộ Văn hóa thể thao và du lịch sớm lập đề án phát huy bền vững giá trị của đền Tây Sơn Tam Kiệt vốn được Nhà nước xếp hạng là ‘di tích quốc gia đặc biệt’.
Đền Tây Sơn Tam Kiệt bao gồm các hạng mục như nhà Tiền bái thờ các văn thần, võ tướng, Thượng điện thờ ba anh em Nguyễn Huệ, nhà Tiền tế thờ thân phụ, thân mẫu và tổ tiên họ Nguyễn Tây Sơn, Nhà bia, Nghi môn…
Nguyễn Huệ được các sử gia đánh giá là một trong những nhân vật kiệt xuất trong lịch sử Việt Nam – vừa có công giữ nước, vừa có tài trị nước với một loạt chính sách cải cách nhằm đưa đất nước đi lên sau thời gian dài nội chiến và loạn lạc.
Ông là người đánh bại đánh bại các thế lực phong kiến cát cứ của nhà Lê, chúa Trịnh, chúa Nguyễn để thống nhất đất nước sau thời Trịnh-Nguyễn phân tranh và lên ngôi hoàng đế vào năm Mậu Thân 1788.
Trong lĩnh vực giữ nước, ông cũng được đánh giá là thiên tài quân sự khi đã dẫn quân ra Bắc đánh bại cuộc xâm lược của 20 vạn quân Thanh trong trận Ngọc Hồi-Đống Đa vào mùng 5 Tết Kỷ Dậu năm 1789. Trước đó, ông cũng từng đưa quân vào Nam đại phá 5 vạn quân Xiêm ở trận Rạch Gầm-Xoài Mút vào năm 1785.
Vua Quang Trung ở ngôi không bao lâu thì đột ngột băng hà vào năm 1792. Nhà Tây Sơn cũng suy vi từ đó, sau đó bị Nguyễn Ánh đánh bại để lập nên nhà Nguyễn ở Huế vào năm 1802.
Mặc dù có công đánh giặc ngoại xâm, nhưng phong trào Tây Sơn cũng bị chỉ trích là ‘truy cùng giết tận’ dòng tộc của chúa Nguyễn, trong đó có Nguyễn Ánh, và tàn sát người Hoa ở miền Nam do họ theo Nguyễn Ánh. Người dân miền Nam vào cuối thời kỷ 18 đa phần phò tá Nguyễn Ánh chống lại Tây Sơn.
Thực trạng tha hóa quyền lực trầm trọng, như một hậu quả, của quan chức trong bộ máy "đặc quyền đặc lợi" không phù hợp với quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường.
AFP
Đảng cộng sản Việt Nam đặt cược cải cách chính trị vào công tác cán bộ, trong đó cần có những cán bộ "đột phá" trong bối cảnh bế tắc về hoạch định, thực thi chính sách và bộ máy vận hành đang ở trong tình trạng trì trệ. Vào ngày 24/9/2021, Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam đã ban hành Kết luận số 14 về Đề án "Xây dựng cơ chế khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung". Đảng đã ‘bật đèn xanh’ cho quan chức "đột phá", nhưng đây sẽ là chính sách khó khả thi nếu nhìn nhận từ thực tế tha hóa quyền lực qua các thế hệ trong quá trình chuyển đổi kinh tế sang thị trường và chính sách cải cách hiện hành, trong đó chống tham nhũng chỉ giải quyết hậu quả.
Ngày 11/2/2022 báo chí nhà nước đồng loạt đưa tin "hai cựu lãnh đạo tỉnh Bình Thuận cùng ba cựu lãnh đạo cấp sở đã bị Cơ quan điều tra Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo khoản 3 Điều 219 Bộ Luật Hình sự năm 2015…".
Sau đó một ngày, Thanh tra Chính phủ "kết luận" về một loạt yếu kém, sai phạm xảy ra tại Bộ Y tế, từ công tác tham mưu, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, văn bản quy phạm pháp luật cho đến công tác quản lý về trang thiế bị y tế, vật tư y tế, nhập khẩu thuốc… Và vụ việc được chuyển sang Cơ quan điều tra Bộ Công an, điều đó cho thấy loạt cán bộ lãnh đạo tiếp theo sẽ bị trừng phạt… Một tâm lý lo sợ liệu có "đến lượt mình" phải giải trình trước pháp luật khi chiến dịch chống tham nhũng "không vùng cấm" ngày càng căng thẳng bao trùm lên bộ máy vận hành khiến nó trở nên trì trệ, "trên nóng dưới lạnh"...
Tha hóa quyền lực của quan chức là một quá trình diễn ra đồng thời với chuyển đổi sang kinh tế thị trường, nhưng vẫn duy trì bộ máy đặc quyền đặc lợi không phù hợp và, hậu quả là những cán bộ lãnh đạo đầy khát vọng vì dân, vì nước "tự chuyển hoá" thành quan chức cơ hội, tham nhũng, xấu xa.
Kết luận 14 nêu trên của Bộ Chính trị khiến ta liên tưởng đến thế hệ các bậc "công thần khai chế độ", trong đó có các lãnh đạo dám "đột phá" điển hình như cố Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Kim Ngọc (1917-1979) được mệnh danh là "cha đẻ của khoán hộ", tạo tiền đề cho chính sách "Đổi mới trong nông nghiệp" và cố Bí thư Tỉnh ủy Long An, ông Nguyễn Văn Chính (1924-2016), biệt danh Chín Cần, được coi là "phá rào" ngăn sông cấm chợ để cải thiện đời sống người dân trong tỉnh, tạo tiền đề cơ chế một giá thị trường nói riêng và xóa bỏ cơ chế quản lý bao cấp nói chung…
Họ là những lãnh đạo liền trước và sau Đổi mới năm 1986, những người "có khát vọng", được cách mạng thử thách và biết chuẩn bị một thế hệ kế tục "con đường" của mình… Những nỗ lực và "sự hy sinh" của họ được thúc đẩy vì lợi ích chung, vì người dân hay dân tộc, xuất phát từ tình yêu, tình đoàn kết, hay những biểu hiện của lòng vị tha. Động cơ thúc đẩy này trong công cuộc giải phóng dân tộc và trong những hoàn cảnh khó khăn, hiểm nghèo đóng vai trò thiết yếu đến mức mà những phẩm chất trên được coi là cao quý và họ đã xứng đáng với sự thừa nhận của xã hội và thường được ca ngợi bởi uy tín.
Loại động cơ thúc đẩy nêu trên, vốn rất phù hợp trong những nhóm nhỏ như gia đình, bạn bè, doanh nghiệp hay cộng đồng xóm thôn… nhờ hiểu biết về nhau như về sở thích hay mối quan hệ, sự thấu cảm và khả năng kiểm soát lẫn nhau, nhưng lại không thể chuyển sang phạm vi toàn xã hội hiện đại với nền kinh tế phức tạp và hệ thống thông tin liên lạc đại chúng. Đây chắc chắn là lý do không ít người tiếc nuối "bao giờ cho đến ngày xưa" khi họ phải tương tác với "người lạ" trong hoàn cảnh nhiều bất chắc mà họ chưa được trang bị đủ về kiến thức và kỹ năng. Hơn thế, ý thức hệ xã hội chủ nghĩa dựa trên nền tảng tập thể, sự sẻ chia chung "làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu" và chủ nghĩa bình quân đã triệt tiêu động lực làm việc và, vì thế mức sống nghèo nàn. Hệ quả là mọi người phải làm việc theo tiêu chuẩn, định mức kế hoạch như một công cụ giám sát. Lúc này, sự cưỡng bức và nỗi sợ hãi là động cơ chính để người ta sản xuất ra cái gì đấy vì lợi ích của người khác...
Chuyển nền kinh tế sang thị trường là bắt buộc để tránh sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa, như từng diễn ra với Liên Xô và Đông Âu năm 1989 -1991. Tuy nhiên, việc vẫn duy trì bộ máy đặc quyền đặc lợi, không có đối trọng chính trị và dựa trên sự giáo dục khiến giới lãnh đạo phải áp dụng "tư tưởng thực dụng" trong chính sách "thử - sai", trước hết, cho lĩnh vực kinh tế. Một thế hệ "kế tục sự nghiệp" được lựa chọn này có thể tính từ thời cố Thủ tướng Phan Văn Khải, nhiệm kỳ (1997 – 2006), cầm quyền khi khi Liên Xô sụp đổ, họ đã nhận thấy "lỗi hệ thống" của mô hình Xô-viết, nhưng vẫn giữ được "khí chất kẻ sĩ", biết sử dụng "Ban Nghiên cứu của Thủ tướng" để "mềm dẻo" đưa các ý tưởng thị trường vào chính sách của Đảng và nỗ lực thể chế hóa trong Hiến pháp 1992, Luật Đất Đai 1993, Luật Doanh Nghiệp 1999... Thế hệ "chuyển tiếp" nêu trên đã có nhiều cống hiến cho cải cách thị trường, họ nghiêng về kỹ trị hơn là chính trị. Có lẽ, chính vì vậy họ "thua" ngay những người liền sau mình trong nhiệm kỳ nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng điều hành chính phủ (2006-2016).
"Thế hệ thứ ba" này được sản sinh bởi "chính sách thực dụng" trong môi trường thiếu vắng cơ chế kiểm soát quyền lực cần thiết và hiệu quả. Họ bị chỉ trích là những lãnh đạo "quyết liệt" đến mức có thể ngay lập tức giải thể "Ban Nghiên cứu của Thủ tướng" (1996-2006) mặc dù "hiểu mù mờ về kinh tế thị trường", "nói những lời có cánh về chủ nghĩa xã hội" nhưng "tự tha hóa mình về mặt con người", họ "cầm quyền vào thời điểm quyền lực rất có màu", "tăng trưởng nhanh" và tích luỹ tài sản cho cá nhân, gia đình và thân hữu để hình thành nên một tầng lớp thống trị "hữu sản" giàu có… Và, về thực chất, đây là các quan chức tha hóa về quyền lực biến chất thành những kẻ cơ hội chính trị. Hậu quả là sự tranh giành quyền lực đã xảy ra căng thẳng trong nội bộ, giữa Đảng và Chính phủ, giữa Tổng bí thư và Thủ tướng…
Đặc điểm này chi phối các chính sách cải cách hiện nay của Đảng khi nhận định bộ phận quan chức nêu trên là "suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống", chiến dịch "đốt lò" chống tham nhũng, tiêu cực, chỉnh đốn và xây dựng đảng… dựa trên việc tập trung quyền lực Đảng mạnh mẽ. Chính sách như vậy có xu hướng khôi phục mô hình chuyên chế hơn là thiết lập cơ chế kiểm soát quyền lực chính trị theo hướng dân chủ.
Bị níu kéo bởi ý thức hệ xã hội chủ nghĩa giáo điều các nhà lãnh đạo Đảng đã "bỏ qua" một tiên đề cơ bản về cách ứng xử của con người là bản năng thường hành động vì tư lợi. Động cơ này được thúc đẩy bởi thị trường, con người có thể trông chờ được trả công đầy đủ về những gì mà họ làm cho người khác như một hiệu ứng phụ từ chính "sự ích kỷ" của họ. Tuy nhiên, mãnh lực thị trường cũng khiến mặt trái như chủ nghĩa cơ hội phát tác. Vì vậy, vấn đề ở đây là quyền lực quan chức cần phải bị ràng buộc như thế nào để tham nhũng, tiêu cực nằm trong vòng kiểm soát. Đó chính là chức năng cơ bản của thể chế.
Rõ ràng, để quan chức dám "đột phá", Kết luận 14 của Bộ Chính trị mới chỉ ‘bật đèn xanh’ cho cơ chế giải toả phần nào sức ép tâm lý sợ hãi bị trừng phạt, nhưng để có những ý tưởng và hành động đột phá cần thiết phải có môi trường nuôi dưỡng ý chí tự do táo bạo và sáng tạo và tính tự chủ cho người dân nói chung và cho quan chức nói riêng, được thể chế hóa để thúc đẩy động cơ thị trường đồng thời với việc kiểm soát quyền lực có hiệu quả, như cơ chế trách nhiệm giải trình công vụ minh bạch, dân chủ và hơn thế, là đối trọng chính trị. Bởi vậy, thiết nghĩ, cần một quyết sách đột phá từ "bên trên", từ Trung ương thay vì chỉ gợi ý cơ chế có điều kiện cho thử nghiệm ở cấp địa phương.
Đảng cộng sản Việt Nam khoe đã có mặt trên đất nước 92 năm (03/02/1930 – 03/02/2022), nhưng dân tộc đã mất bao nhiêu triệu con người và đất nước đã tan hoang ra sao sau 30 năm nội chiến do Đảngchủ động là vấn đề không thể hòa vào với kiêu ngạo cộng sản.
Dân tộc đã mất bao nhiêu triệu con người và đất nước đã tan hoang ra sao sau 30 năm nội chiến
Sự khác biệt là bằng chứng máu xương của trên 4 triệu ngưởi Việt đã chết trong chiến tranh, hàng trăm nghìn "thuyền nhân" đã bỏ mình trên Biển Đông khi chạy trốn cộng sản tìm tự do sau năm 1975, và con số vô kể đã mất tích từ 1945 đến 30/04/1975.
Tất cả những mất mát này sẽ không xẩy ra nếu không có Đảng cộng sản Việt Nam phát động hai cuộc chiến giành quyền lãnh đạo của ông Hồ Chí Minh, người sáng lập Đảng cộng sản Việt Nam, trên danh nghĩa chống Pháp giành độc lập (1945-1954) và chống Mỹ cứu nước (1954-1975).
Ngày nay, sau 47 năm thống nhất đất nước và cai trị toàn diện (1975-2022), Việt Nam thời cộng sản tuy không còn tiếng súng, nhưng hòa bình thật sự trên đất nước vẫn còn xa vời. Chia rẽ và phân hóa giữa kẻ thắng và người thua chưa hàn gắn được, vì Đảng cộng sản Việt Nam chỉ muốn "hòa hợp" mà không muốn "hòa giải". Họ lý luận rằng, kẻ thắng cuộc không có lý do gì để "hòa giải" với bên thua cuộc mà kẻ bại trận phải "hòa hợp" vào với chế độ do cộng sản lãnh đạo.
Trong khi cách biệt giầu nghèo trong xã hội vẫn giãn ra giữa tầng lớp cầm quyền và dân thường thì hiểm họa Trung Quốc xâm lăng Việt Nam trên đất liền và ở Biển Đông chưa thuyên giảm.
Vậy mà, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN), cơ quan thông tấn của Chính phủ đã viết trong bài bình luận đầu năm Nhâm Dần rằng : "Hôm nay 3/2, đất nước rộn ràng đón chào xuân mới Nhâm Dần 2022 và toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hân hoan kỷ niệm sự kiện trọng đại làm thay đổi vận mệnh của dân tộc Việt Nam : Đảng cộng sản Việt Nam ra đời".
Quả thực vận mệnh dân tộc đã thay đổi từ hy vọng sang tuyệt vọng vì chủ trương đem chủ nghĩa cộng sản ngoại lai vào Việt Nam làm "nền tảng chính trị" của ông Hồ đã đẩy dân tộc vào cảnh nồi da xáo thịt 30 năm. Vì vậy, điều mà bài bình luận rêu rao Đảng đã coi "lợi ích của dân tộc, của Tổ quốc là lợi ích của Đảng" để "theo đuổi mục tiêu lâu dài và cuối cùng là đáp ứng nguyện vọng thiêng liêng "Độc lập - Tự do - Hòa bình" của nhân dân, thực hiện sứ mệnh, khát vọng "hùng cường" của cả dân tộc" đã không xẩy ra.
Thay đổi chính sách
Vì vậy, từ năm 1986, Đảng đã quyết định phải đổi mới, từ bỏ đường lối kinh tế tập trung và bao cấp theo Nga để theo đuổi kinh tế thị trường của chủ nghĩa tư bản. Với những thay đổi từ bỏ đường lối "ngăn sông cấm chợ" để dân được tự do kinh doanh và mở cửa hội nhập với thế giới đã cứu vãn kinh tế Việt Nam. Nhờ vậy Đảng mới tồn tại và lợi tức đầu người Việt Nam đã từ khoảng 1.200 USD năm 2000 tăng lên gần 3.000 USD năm 2021.
Điều này được phản ảnh bởi Ngân hàng Thế giới : "Việt Nam là một câu chuyện phát triển thành công. Những cải cách kinh tế từ năm 1986 kết hợp với những xu hướng toàn cầu thuận lợi đã nhanh chóng giúp Việt Nam phát triển từ một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới trở thành quốc gia thu nhập trung bình thấp chỉ trong vòng một thế hệ. Từ năm 2002 đến 2020, GDP đầu người tăng 2,7 lần, đạt gần 2.800 USD. Cũng trong giai đoạn này, tỉ lệ nghèo (theo chuẩn 1,9 USD/ngày) giảm mạnh từ hơn 32% năm 2011 xuống còn dưới 2%" (Ngân hàng Thế giới, 18/11/2021).
Nhưng những tiến bộ khích lệ này vẫn không đem lại hạnh phúc cho người dân, vì Đảng vẫn độc tài lãnh đạo, độc quyền chính trị và nắm trong tay quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí của dân. Đảng cũng cấm dân không được tự do lập hội, lập đảng chính trị, hội họp và biểu tình chống bất công, đòi công bằng. Thậm chí quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của dân cũng bị kiểm soát theo chủ trương xin-cho.
Đảng mờ nhạt
Bên cạnh những thứ bị chiếm đoạt này, người dân còn phải đối phó với quốc nạn tham nhũng, cường quyền của cán bộ, đảng viên có chức có quyền. Trong khi một số không nhỏ trong tổng số trên 5 triệu đảng viên đã suy thoái tư tưởng và đạo đức. Số đảng viên bỏ Đảng và bỏ sinh hoạt đảng với mọi lý do mỗi ngày một lên cao, trong khi công tác kết nạp đảng viên mới không che được những chỗ trống.
Tình trạng rệu rã trong các tổ chức đảng cũng đã đến mức báo động khiến Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phải đưa ra quyết định xây dựng, chỉnh đốn đảng, đặt lên hàng đầu nhiệm vụ bảo vệ và kiên định Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng cộng sản Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm chật vật với nhiệm vụ quan trọng hàng đầu này, số đảng viên thờ ơ công tác đảng và tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong hệ thống lãnh đạo vẫn còn nghiêm trọng, tinh vị.
Bằng chứng, suy thoái này đã được TTXVN phản ảnh : "Sau luồng gió Đổi mới năm 1986 đưa đất nước thoát khỏi trì trệ để vào đà phát triển, đời sống của người dân ngày một ấm no, thế và lực của quốc gia được tăng cường. Tuy vậy, trong bối cảnh tình hình và những yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra, Đảng ta đã đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, chống tham nhũng, quan liêu. Căn nguyên là đã có những lúc, những nơi, không ít cán bộ, đảng viên quên lời thề trước cờ Đảng. Lý tưởng cách mạng và sự "khắc kỷ" vốn có của những người cộng sản chân chính - yếu tố từng được nhân dân tin yêu và gắn bó mật thiết thì nay dường như đã phai nhạt ở một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Thậm chí nhiều cán bộ đảng viên cấp chiến lược thiếu phục tùng kỷ luật, thiếu sự tu dưỡng rèn luyện, giữ gìn đức hạnh, phẩm cách thanh sạch".
Tình trạng xa dân, ganh ghét nhau của cán bộ, đảng viên còn được TTXVN kể : "Vì dân" không còn là mục tiêu nhân văn, sự hướng tới của những cán bộ, đảng viên này. Thay vào đó là xa lánh nhân dân, "kiêu ngạo cộng sản", duy ý chí, quan liêu, giáo điều. Đó là tình trạng "nói không đi đôi với làm", hách dịch, độc đoán, lạm quyền. Đó là sự "đấu đá", "hạ bệ" nhau với những động cơ không trong sáng. Tất cả điều đó đã dẫn đến tình trạng tham nhũng, lãng phí, suy thoái về đạo đức, lối sống có xu hướng ngày càng phổ biến".
Với những chứng hư, tật xấu này liệu Đảng có còn xứng đáng quan hệ máu thịt với nhân dân nữa không, hay đã đến lúc phải bỏ "kiêu ngạo cộng sản" để sám hối với đất nước ?
Vì vậy, TTXVN đã kêu gọi toàn Đảng phải : "Dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, hành vi của những "mảnh vỡ" này đã, đang làm suy yếu Đảng, gây nguy cơ xói mòn, tâm lý hoài nghi của nhân dân đối với mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Mà nguy cơ hiện hữu này đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ! Cùng với việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ thì kỷ luật đảng - yếu tố hợp thành sức mạnh của Đảng - đang ngày càng nghiêm minh, không có bất kỳ "vùng cấm" nào".
Nhưng tại sao càng có nhiều người bị kỷ luật, thậm chí bị khai trừ khỏi Đảng mà số người vi phạm kỷ luật đảng, nói không đi dôi với làm, tham nhũng và cường quyết bóc lột dân cứ lên cao mãi ?
Đã rệu rã chưa ?
Tại vì tham nhũng ở Việt Nam ngày nay đã được coi là lẽ sống thường ngày của cán bộ, đảng viên, nhất là những kẻ có chức có quyền. Những kẻ tham nhũng đã được tổ chức thành từng nhóm, từng đoàn và được "bảo kê" từ trên xuống dưới, liên kết chặt chẽ với nhau rất khó truy bắt, như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã than phiền.
Ngoài ra tình trạng cán bộ, đảng viên "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa", thậm chí xa rời và phản bác chống kiên định và trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cũng đang làm suy yếu đảng cầm quyền.
Như vậy thông điệp "Chủ nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng của Đảng, là khát vọng của dân tộc và nhân dân Việt Nam ; đi lên chủ nghĩa xã hội là yêu cầu khách quan, là con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam vì độc lập của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân" không phải là chiếc bánh vẽ để lừa bịp dân hay sao ?
Do đó, Hội đồng Lý luận trung ương và Tuyên giáo đảng, hai cơ chế có nhiệm vụ tuyên truyền bảo vệ tư tưởng chính trị đảng đã cảnh giác các cấp phải lấy bài học sụp đổ của khối Liên Xô năm 1991 làm gương để bảo vệ quyền lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối của đảng.
Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã phân bua rằng : "Sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu là tổn thất to lớn đối với phong trào cách mạng thế giới ; song, cần hiểu đúng rằng, đó chỉ là sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp, xa dân, xa rời những nguyên lý căn bản của chủ nghĩa Mác-Lê-nin ; xa rời các nguyên tắc và phương thức lãnh đạo của một đảng cách mạng chân chính ; thiếu sự thích ứng với những thay đổi thường xuyên của thực tiễn. Đó còn là hệ quả của những sai lầm về đường lối phát triển kinh tế - xã hội ; sai lầm nghiêm trọng về đường lối chính trị, nhất là sự buông lỏng công tác chính trị - tư tưởng, công tác cán bộ của các đảng cộng sản cầm quyền trong quá trình cải tổ ở các nước này" (Tạp chí cộng sản, 03/02/2022)
Nhưng với dân tộc Việt Nam, ông Thắng tự khoe : "Sự nghiệp cách mạng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhất là từ khi nước ta tiến hành công cuộc đổi mới, đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng cộng sản Việt Nam luôn nỗ lực tìm tòi, đề ra đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi thời kỳ một cách phù hợp ; qua đó, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa".
Nhưng, vẫn theo ông Thắng, "Sự nghiệp đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội luôn được đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng. Thực tiễn lịch sử đã khẳng định, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng cộng sản Việt Nam là nhân tố hàng đầu, có ý nghĩa quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam".
Luận điệu nói lấy được để vơ vào của ông Thắng đã coi thường và phủ nhận tài năng tiềm ẩn của dân trong xã hội. Tính kiêu ngạo của phát ngôn chỉ có đảng cộng sản mới xây dựng được đất nước là ngông cuồng và hợm hĩnh thời đại. Bởi vì lịch sử đã minh chứng : Bất kỳ sự đóng góp nào của dân và của các tổ chức chính trị, xã hội không dựa vào chủ nghĩa cộng sản để xây dựng đất nước đều đem lại nhiều phúc lợi cho nhân dân hơn Đảng cộng sản Việt Nam. Bằng chứng nhãn tiền đã và đang xẩy ra ở Nhật, Nam Hàn, Tân Gia Ba, Mã Lai, Phi Luật Tân và trên khắp thế giới.
Chỉ có Đảng cộng sản Việt Nam, bắt đầu từ ông Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng, cực đoan, bảo thủ và lạc hậu mới không thấy sự thành công của các nước láng giềng là khuôn vàng thước ngọc cho công tác xây dựng đất nước.
Do đó, nếu thật lòng yêu nước, Đảng cộng sản Việt Nam hãy can đảm tổ chức trưng cầu ý dân xem trong số ngót 100 triệu dân có bao nhiêu phần trăm còn tín nhiệm đảng.
Bằng chứng Đảng cộng sản Việt Nam bị lu mờ và càng ngày càng mất uy tín trong dân còn được Thanh niên, thành phần kế thừa, những hạt giống đỏ của đảng, chứng minh bằng thái độ "nhạt đảng, khô đoàn" của mình.
Hậu quả này đã được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thừa nhận tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ 11 nhiệm kỳ 2017-2022, ngày 11/12/2017.
Ông Trọng nói : "Hiện vẫn còn một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Thậm chí, một số ít thanh niên bị lôi kéo, có những việc làm đi ngược lại truyền thống của Đoàn, trái với mục tiêu của Đảng, của dân tộc".
Lý do họ đi ngược lại đảng vì Đảng chỉ muốn biến thanh niên thành những bề tôi trung thành để bảo vệ vị trí cầm quyền của đảng. Bằng chứng, trong giáo dục, nếu không bắt buộc phải học để đủ điểm tốt nghiệp thì không sinh viên nào muốn học môn chính trị gồm lịch sử, đường lối của Đảng và chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Do đó, ông Trọng đã yêu cầu cần "Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, kiên định vào chế độ,có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác thông tin sai trái, tăng cường sức đề kháng cho thanh niên trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái của xã hội và sự chống phá xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội, "tránh tình trạng nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị".
Như vậy, liệu có ai còn khờ khạo tin rằng "Đảng cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ, lãnh đạo nhân dân Việt Nam đạt được nhiều thành tựu có ý nghĩa lịch sử, to lớn hơn nữa, để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc", hay Đảng này đang tàn lụi dần vì đã qúa già và chậm tiến ?
Phạm Trần
Chín mươi hai năm ngày sinh của Đảng cộng sản Việt Nam. Chúng ta có thể không biết ngày sinh những người thân của mình, nhưng ngày sinh của đảng chúng ta không thể nào không nhớ khi hàng năm ngày sinh ấy được các phương tiện truyền thông loan báo rầm rộ với bao nhiêu hoạt động chào mừng cùng với biết bao nhiêu biểu ngữ giăng trên khắp đường phố trong cả nước.
Chỉ trừ khi chúng ta mù và điếc bẩm sinh hay mới chập chững bước đi những bước đầu tiên trong đời chúng ta mới không biết đến ngày sinh ấy.
Đấy là bất hạnh đầu tiên của người dân sống trong xã hội cộng sản. Ít nhất một phần bộ nhớ và ký ức của ta thuộc về đảng.
Đảng không bao giờ "chết" một khi đảng ra đời. Ngày 1 tháng Mười, 1949 nửa triệu người trên Quảng trường Thiên An Môn hô vang trời khẩu hiệu : "Mao Trạch Đông muôn năm !". Ngày 2 tháng Chín, 1945 "cả biển người" Việt Nam cũng hô vang "Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn năm !". Những người sáng lập ra đảng muôn năm thì tất yếu đảng cũng muôn năm.
Đây là bất hạnh thứ hai của người dân sống trong xã hội cộng sản. Lịch sử của đất nước và dân tộc sau tiếng hô ấy trở đã thành lịch sử đảng nối dài.
Từ ngày đấy, phản ứng dây chuyền về sự mất mát bắt đầu. Chúng ta dần dần mất ngôn ngữ, đạo đức, văn hóa và bản sắc truyền thống. Cuộc sống chúng ta diễn ra dưới chiếc bóng bao trùm của đảng từ lúc ta lọt lòng đến lúc ta qua đời là cuộc sống giả khi bao quanh ta toàn là đồ giả. Hiện thực giả, giáo dục giả, văn hóa giả, văn chương giả, lịch sử giả, tôn giáo giả, quân đội giả, nhà báo giả, nhà văn giả, nhà thơ giả, sử gia giả, trí thức giả cho đến thiên nhiên giả qua khẩu hiệu "mừng Đảng mừng xuân".
Đây là bất hạnh thứ ba của người dân sống trong xã hội cộng sản. Sống với giả dối bao trùm. Nhà thơ Nga Boris Pasternak viết :
"Chỉ có một mình tôi ; còn tất cả quanh tôi đều chìm đắm trong giả dối :
Cuộc đời không phải là cuộc dạo chơi qua cánh đồng" (1).
Đồng xanh bao đời đã thành cánh đồng xi măng khổng lồ, vùi dập dưới đấy biết bao nhiêu là cỏ, hương thơm, sắc màu, âm thanh, mưa gió của cuộc sống tự nhiên. Chúng ta diễn trên nền xi măng bao la ấy theo sự hướng dẫn của đảng, và dù muốn hay không, chúng ta cũng trượt dài về nhân cách và đạo đức. Chúng ta vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm trong tấn bi kịch lớn diễn ra trên nền xi măng ấy.
Đây là bất hạnh thứ tư của người dân sống trong xã hội cộng sản. Chúng ta không bao giờ thành người trọn vẹn. Nhân danh thiên đường không tưởng, phần bản năng trong con người được đảng khích lệ, nhen nhúm, và thổi bùng lên như ngọn lửa, còn phần tinh tuý nhất của nền văn minh con người mờ nhạt dần.
Hôm nay chúng ta thấy những kẻ nứt tỏa lan ra nền xi măng giả dối và vô nhân tính ấy, và qua những kẻ hở ấy, dưới ánh mặt trời, những mầm sống tự nhiên của xã hội dân sự và của nền văn minh tinh thần con người bắt đầu cố run rẫy vươn lên.
Chúng ta hãy hy vọng và hành động cho mục đích cuối cùng : chính quyền về tay nhân dân.
Nhưng đảng là muôn năm nếu chúng ta đứng bên lề chờ lịch sử đến. Hãy bước xuống đường xây dựng những giáo đường, những mái chùa mới đích thực cho tâm hồn và niềm tin, hãy nối lại từng sợi chỉ đã đứt của tấm thảm xã hội dân sự, hãy hàn gắn lại những mảnh vỡ của nền văn hóa tan vỡ. Nếu thực hiện được những điều này, chúng ta sẽ ngày càng tách xa ra tầm ảnh hưởng và kiểm soát của đảng, và quan trọng hơn, tìm lại ý nghĩa của cuộc đời mình - bước đầu tiên trên con đường nhọc nhằn giành lại nhân phẩm.
Những người biểu tình Nga hô vang "Chúng tôi tồn tại !" trong hơi băng lạnh giá ghê gớm của mùa đông. Cử tri Tunisia hân hoan la to "Chúng tôi đi bầu, chúng tôi tồn tại !" khi đứng xếp hàng hàng mấy tiếng đồng hồ để bỏ phiếu tự do lần đầu tiên.
Ngày nào đó chúng ta cũng sẽ như họ dõng dạc hô vang :"Chúng tôi tồn tại !". Chúng tôi không phải vô hình, hay những chiếc bóng mờ nhạt trong chiếc bóng đậm đen của đảng. Vũ khí duy nhất chúng ta cần là hy vọng và can đảm.
Khi ngày ấy đến, khi chính quyền về lại tay nhân dân, trên đôi chân rướm máu, đầy thương tích, chúng ta cùng nhau dìu bước tiến về tương lai.
Chín mươi hai năm ngày sinh của Đảng cộng sản Việt Nam. Đảng giờ là con khủng long cuối mùa sống trên thân thể còm cõi của tổ quốc Việt Nam. Con khủng long ấy có cái đuôi "định hướng xã hội chủ nghĩa" dài lê thê, cái bụng khổng lồ tham lam vô đáy của chủ nghĩa tư bản hoang dã, và bộ não tí tẹo trong cái đầu rất nhỏ so với thân thể khổng lồ. Phần chất xám tí tẹo ấy không có tầm nhìn xa hơn tư duy nhiệm kỳ. Lẽ nào chúng ta đặt số phận cá nhân mình và số phận của quốc gia vào chất xám ít ỏi hình thành từ trong bóng tối và rừng thẳm ấy (2) ?
Nếu chúng ta không làm gì, đời con cháu ta sẽ tiếp tục đếm những ngày sinh nhật tương lai của đảng, và xác của con khủng long ấy sẽ tiếp tục gây băng hoại toàn diện cho bao thế hệ.
Trần Quốc Việt
(02/02/2022)
(1) Boris Pasternak, "Hamlet", Ann Pasternak Slater dịch sang tiếng Anh, The Saturday Poem, The Guardian, 06/11/2010. Trần Quốc Việt dịch hai câu câu cuối của bài thơ.
Hamlet
The murmurs ebb ; onto the stage I enter.
I am trying, standing in the door,
To discover in the distant echoes
What the coming years may hold in store.
The nocturnal darkness with a thousand
Binoculars is focused onto me.
Take away this cup, O Abba, Father,
Everything is possible to thee.
I am fond of this thy stubborn project,
And to play my part I am content.
But another drama is in progress,
And, this once, O let me be exempt.
But the plan of action is determined,
And the end irrevocably sealed.
I am alone ; all round me drowns in falsehood :
Life is not a walk across a field.
(2) Mượn ý từ bài thơ "Bộ xương khủng long" của nữ thi sĩ Ba Lan Wislawa Szymborska.