Thông Luận

Vách tinh trong

Vó đường xa tan giữa vực lề hè

Vóc người vách đường, vực phố

Thân cỏ bên đường chói đêm

Kiếp cúi đầu cõng mãi trầm luân.

Hành tác chính trị công tâm để chặn quyền lực vì quyền lợi

Khi tôi phạm trù hóa để ba định nghĩa đến đúng ba định đề, rồi ngự đúng ba định luận là :

* Bạo quyền lãnh đạo, dùng bạo lực để bạo hành dân tộc, giống nòi như một phản xạ của một chế độ công an trị như một phản xạ, thì phản xạ này đã là hàng số, nó nói lên bản chất của độc đảng trong chuyên chính, độc tài để độc trị.

* Tà quyền tham quan, dùng tham quyền để tham ô, vì tham tiền nên tham nhũng, bòn rút tài nguyên đất nước, rút tỉa sinh lực dân tộc, lấy chuyện cướp ngày là quan để lách luật, trốn luật, thậm chí xé luật, để chống lưng cho bọn sân sau của nó trong bóng đêm của mua chức bán quyền, sâu mọt hóa mọi đạo đức của Việt tộc.

* Ma quyền tham tiền, là bọn con buôn không có đạo lý, không biết luân lý, nên chẳng màng gì tới đạo đức, chúng chỉ biết tham-đất-vì-tham-tiền nên chúng không thấy cảnh đồng bào vô gia cư là cảnh thương tâm. Chúng còn xây chùa, xây các khu du lịch "tâm linh", "sinh thái" như chúng đã xây khách sạn, nhà hàng, vừa để rửa tiền, vừa để làm ra tiền.

Ba cấu trúc giải thích này làm nên ba mô thức giải luận, nó hoàn toàn xa lạ với chuyện nhục mạ hoặc phỉ báng, mà là các định hướng cho điền dã, điều tra, khảo sát, nghiên cứu nơi mà phạm trù của giải luận có từ dữ kiện tới chứng từ để cấu trúc hóa lý luận, để kiến trúc hóa lập luận, bảo đảm chính đáng làm nên chính lý của diễn luận, đây chính là không gian của học thuật ! Chính quá trình luận (giải luận, lý luận, lập luận, diễn luận) sẽ dẫn đến các suy luận để kiểm soát chính quyền, để kiểm tra chính phủ, để kiểm định chính thể, nơi mà chính khách, chính giới phải biết là trong nội chất của cộng hòa làm nên dân chủ : tự do-công bằng-bác ái, thì ưu tiên nằm ở đâu ? Để biết mình phải làm gì trong mọi chính sách :

* Tự do có không gian riêng của nó, không gian tự do của kẻ bị phá nhà để cướp đất, giờ thành kẻ vô gia cư, đầu đường xó chợ trong cảnh màn trời chiếu đất rồi sống nay chết mai là con số không ! Nó ngược hoàn toàn với các quan chức tha hồ vơ vét trong tham ô, đang cầm quyền mà đã có nhà cao, cửa rộng bên phương Tây tư bản với thẻ cư trú, để dễ bề cao bay xa chạy khi vận nước trong tay Tàu tặc, Tàu họa, Tàu hoạn, Tàu nạn, Tàu tà…

* Công bằng xã hội ưu tiên hơn tự do của quyền lợi cá nhân hay đảng phái.

* An sinh xã hội vận dụng bác ái để tận dụng công bằng, thì người giầu chấp nhận và được tạo điều kiện để giúp đỡ, hỗ trợ, trợ lực, nâng đỡ người nghèo.

Nên nhớ cho kỹ là tự do-công bằng-bác ái thì luôn đồng hội đồng thuyền trong đấu tranh dân chủ vì nhân quyền, nhưng trong hành tác chính trị của công tâm, thì chưa chắc ăn cùng mâm, ngồi cùng chiếu đâu !

Đọng

Vóc gục bên đường Vai nghiêng vó rã rời

Thân mòn phận đọng bước vong thân

Hằng hà bạc kiếp bèo trôi xa tắp.

Công bằng dựa công lý, dụng công tâm

Khi hành tác chính trị biết đặt công bằng trên tự do, thì ý thức của công bằng đã chế tác ra nhận thức là nếu chúng ta để tự do cá nhân vào trung tâm của xã hội, vào lõi của cộng đồng, thì chính tự do cá nhân sẽ tạo ra tự do cạnh tranh, mà kết quả là có kẻ thắng người bại, làm nên hệ luỵ của của bất công là kẻ thắng đi trên lưng, trên vai, trên đầu người bại, từ đây sẽ sinh ra hàng số của bất bình đẳng !

Vì thế, chúng ta phải đẩy lý luận của chúng ta đi xa hơn nữa để cẩn trọng hơn khi chúng ta "đánh đồng một khối" theo kiểu "cá mè một lứa" là tự do-công bằng-bác ái là những thể loại ngang hàng nhau, vì trong thực tế thì ba hệ luận này có thể kình chống nhau, đối chọi nhau, xung đột nhau để bất bình đẳng làm tăng thêm sự mầu mở cho mảnh đất của bất công :

* Tự do của một cá nhân không phải là tự do của một xã hội, nhất là trong xã hội Việt Nam hiện nay, ta thấy có những cá nhân đã thành công trong nghề nghiệp, thành đạt trong kinh tế, thành tựu trong xã hội bằng con đường tự do kinh doanh của họ. Nếu một thiểu số quá ít thành công nhờ tự do hành nghề của mình trong một xã hội công an trị, cùng nơi với nạn nhân của bất công là hàng triệu triệu dân đen, dân oan, dân lành sống trong khốn cùng cơ cực thì xã hội đó không có tự do.

* Đạo lý (hay, đẹp, tốt, lành) xác nhận luân lý (trách nhiệm với đồng bào, bổn phận với đất nước) xác chứng đạo đức của tổ tiên của Việt tộc là : thương người như thể thương thân, bầu ơi thương lấy bí cùng, một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ…

Nên giữa tự do của một thiểu số quá nhỏ lấn lướt để lấn áp tự do của toàn xã hội, thì tôi xin đứng về phía tự do của toàn xã hội, cụ thể là tôi xin phạm trù hóa nó bằng hiện tượng học lý trí là : tôi xin đứng về phía nước mắt ! Nước mắt của các nạn nhân đang vô cùng đa số, so với một thiểu số quá nhỏ, quá ít đang lặng lẽ để làm thinh trước các bất công của bao đồng bào đang vô gia cư. Tôi càng không đứng cùng, đứng chung với những kẻ đã than trách rồi miệt thị, đã chê bai rồi khinh bỉ, đã hà khắc rồi loại bỏ các đồng bào hiện nay vô gia cư ngày càng nhiều, ngày càng đông trên khắp các nẻo đường đất nước Việt ; họ có kiểu nói của những kẻ không có nhân tâm, vì công tâm vắng biệt trong tự duy họ :

* Vô gia cư vì không "chịu khó làm ăn"

* Không nhà, không cửa vì "lười biếng không chịu lao động"…

Những kẻ vô tâm vì công tâm biệt tăm, nhân tâm biệt tích đừng quên là cuộc đời này có thực cảnh là nắng sớm mưa chiều, trong hoạt cảnh vật đổi sao dời, mang tới bao thảm cảnh lên voi xuống chó… Vì bất cứ ai sống trong xã hội công an trị hiện nay, đều có thể một sớm một chiều trở thành những người vô gia cư, cụ thể là nạn nhân của bạo quyền lãnh đạo, tà quyền tham quan, ma quyền tham tiền chỉ biết luật rừng của bản năng trộm, cắp, cướp, giật để sinh nhai, rồi sinh tồn bằng "sinh sự"

Ánh sáng

Ánh sáng không rõ mặt người

Ánh sáng ngờ vực tầm nhìn

Ánh sáng quay quắt bên người

Ánh sáng thăm thẳm cùng bóng đêm.

"Sống lâu mới biết lòng người (chẳng) có nhân ?

Những chặng đường điền dã, điều tra, kháo sát thực địa về chủ đề vô gia cư, là dịp kẻ nghiên cứu phải suy nghĩ thêm về hệ nhân, cùng lúc nghiệm lại giáo lý của tổ tiên Việt với định đề :

* "Sống lâu mới biết lòng người có nhân", nhưng thực tế thì bao nghìn, có khi là hàng triệu đồng bào đang đầu đường xó chợ… đang màn trời chiếu đất… trong bi cảnh ai chết mặc ai… từ đây thì giả thuyết về định đề ngược lại sẽ thản nhiên tới trong lạnh lùng (nhưng không hề vô cảm).

* "Sống lâu mới biết lòng người chẳng nhân" ? Chẳng nhân mà trong nhiều hoàn cảnh còn thất nhân nữa !

Chữ nhân không phải là một từ, mà là một phạm trù nhận định giúp con người có nhân và không nhân, mà nhân đây là nhân đạo, nhân từ, nhân tâm, nhân nghĩa làm nên nhân tính để vinh hoa nhân vị trong nhân bản làm nên nhân văn, có văn minh nhân cách trong tiến bộ xã hội. Phạm trù của nhận định này biết mở của mời mô thức phân tích cùng mô hình giải thích nhập cuộc để nhận ra nguyên nhân đã làm nên hiện tượng. Mà hiện tượng cứ kéo dài trong thời gian, trải dài trong không gian, thì hiện tượng này đã biến thành hàng số, và khi gạn đục khơi trong hàng số này thì sẽ nhận ra thủ phạm chính là tác giả đã tạo ra hàng số này :

* Độc đảng bảo lãnh cho độc tài đảng trị đã là một thảm kịch cho dân chủ vì nhân quyền rồi, mà ngay trên thực tế thì thảm kịch này thành một hoạn cảnh khi độc tài lại bất tài trong quản lý xã hội, đất nước, giống nòi… Chính hoạn cảnh này làm nên hiện tượng luận vô gia cư, với bị kịch của kẻ ăn trên ngồi trốc nhìn đồng bào họ vô gia cư, với vô cảm : bây chết mặc bây !

* Độc đảng bảo kê cho độc trị, với tục cảnh của quan hệ-tiền tệ-hậu duệ, nơi mà trí tuệ của nhân tài là nguyên khí của quốc gia cũng bị đánh văng ra đường để chịu nạn cảnh tứ cố vô thân như các đồng bào vô gia cư, không nhà chẳng đất để dung thân. Nơi mà nhân trí của nhân tài còn bị đánh gục rồi vất ra đường, ra nước ngoài, thì còn nói chi tới dân oan thấp cổ bé họng trước bạo quyền lãnh đạo, tà quyền tham quan, ma quyền tham đất. Nhưng nạn cảnh đã ngày ngày trở thành bạo cảnh với một tà cảnh của độc trị mà không hề biết quản trị ngay trên định đề căn bản nhất của quyền lực chính trị là bảo đảm nguyên lý công bằng xã hội, để bảo toàn nguyên tắc bác ái trong xã hội, vì dân tộc, vì đất nước.

* Đánh văng nhân đạo, nhân từ, nhân tâm, nhân nghĩa, nhân tính, nhân bản, nhân văn, nhân cách thì chắc chắn đã thành loài : bất nhân, vô nhân, thất nhân rồi ! Tức là không còn là người- của-nhân mà là loại người thấp hơn cầm thú mạnh được yếu thua, ăn tươi nuốt sống đòng loại lại chính là đồng bào của mình.

Chúng ta nên hiểu để thấu định luận này để rà soát lại Việt sử cận đại là từ khi hệ độc (độc đảng, độc tài, độc trị, độc tôn, độc quyền) lãnh đạo Việt tộc thì nó không đề nghị được bất cứ một nhân lý nào tốt lành, một đạo lý nào hay đẹp cho Việt tộc, mà nó chỉ biết ngày ngày thực hiện bạo cảnh để thể hiện hoạn cảnh có trong bản chất của nó : bạo quyền độc đảng, tà quyền tham quyền, ma quyền tham tiền.

Đời không mái chắn

Đời không mái hạ, đêm gác kiếp người

Kiếp ai thấm gục bỏ cõi người

Thân người sát đất lạc loài trên cánh sóng.

Đồng bào… đồng hội… đồng thuyền ?

Những chặng đường điền dã, điều tra, kháo sát thực địa về thảm trạng đầu đường xó chợ rồi màn trời chiếu đất, giúp kẻ nghiên cứu suy nghĩ thêm về hệ đồng, nơi mà Việt tộc biết gọi nhau là đồng bào, cùng một bào thai của mẹ Âu Cơ và vua Hùng, con Hồng cháu Lạc. Việt tộc này đã chứng minh qua lịch sử mình là một dũng tộc đã đuổi bạo ngoại xâm tới xâm lược đất Việt bằng sự dũng cảm của mình, và Việt tộc này cũng là một minh tộc, biết thắng mọi ngoại xâm với hùng trí thông minh, với hùng lực sáng tạo luôn biết thắng ngoại xâm. Mọi dũng lực làm nên một dũng tộc, mọi minh lực làm nên một minh tộc của một giống nòi luôn dựa vào một nền chung làm nên gốc chắc cho bản lĩnh của dân tộc đó ; nơi mà đoàn kết và tương trợ chỉ là một ! Đồng cam cộng khổ vì biết sống chết có nhau !

Nhưng bây-giờ-và-ở-đây-ngay-trên-đất-nước-Việt, thì Việt tộc hiện nay ra sao ? Thể lực, tâm lực, trí lực của Việt tộc đang ở mức độ nào ? Cấp độ nào ? Trình độ độ nào ? Việt tộc đang sống trong một chế độ độc đảng bất nhân nào mà đồng cam cộng khổ để sống chết có nhau để giữ nước, giữ luôn tiền đồ của tổ tiên, đã và ngày bị thay thế bởi tà lực của vô cảm, vô giác tới từ ma lực của vô minh, vô tri. Tất cả đang chế tác ra một quái thai : vô nhân (nội hàm của vô đồng) ; mọi liên kết của đồng bào-đồng hội-đồng thuyền, sau gần một thế kỷ đã tiêu tan… tiêu tán…tiêu tàn !

Chuyện hạt muối cắn làm đôi làm rễ cho cội đồng hội-đồng thuyền bây giờ xa lạ… lạ lẫm…nghe chướng trong lỗ tai của những kẻ vô cảm, tất cả trong bạo cảnh của bạo quyền độc đảng để độc tài đuổi dân lành ra khỏi nơi ăn chốn ở của họ. Bạo lực của bạo quyền độc trị bất chấp nhân quyền, hòa hợp tới lợm giọng với bạo hành của bạo động con cái đuổi cha mẹ ra khỏi nhà để cướp đất, chữ đồng của đạo lý hay, đẹp, tốt, lành làm nên luân lý đùm bọc, che chở giá quá thấp, thua cả giá đồng vụn hiện nay, trong một xã hội chỉ biết tiền. Sẵn sàng tiêu diệt nhau vì tiền, vì nhà, vì đất…

Chuyện bầu ơi thương lấy bí cùng thì bây giờ đọc lên để nghe cho đừng bị loạn trí trước loạn cảnh thất nhân hiện nay thôi, chớ trong xã hội mà bạo quyền lãnh đạo, tà quyền tham quan, ma quyền tham đất, và cả ba bọn âm binh này đều tham tiền, chúng đang cho sinh ra cùng lúc ba ung thư : tham (tham quyền, tham quan, tham ô, tham nhũng) ; bất (bất tài, bất lương, bất chính, bất nhân) ; vô (vô tri, vô minh, vô tâm, vô giác, vô cảm)… Và ba loại ung thư này, cùng nhiều loại ung thư nữa đang vĩnh viễn hủy hoại tâm lực của Việt tộc thủa nào đã biết : một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ…

Thác đời

Cõi người từ chối cõng tình thương

Thân sương đã rớt khỏi cõi đời

Ba sinh thả thân này theo thác đời lạ lẫm.

Đồng bào… đồng cam … đồng hành ?

Trong Việt ngữ, hai chữ đồng bào có ngữ vị nằm ngoại mọi ngữ vựng, ngữ văn, ngữ pháp bình thường, vì những người gọi nhau là đồng bào thì họ biết chắc bẩm một điều là họ cùng một dòng máu, vì cùng cha, cùng mẹ, trong đó thân tộc, thống tộc và dân tộc là một. Tôi vẫn chưa tìm ra có một dân tộc, bộ tộc nào khác nơi mà cùng một sắc tộc thì gọi nhau là đồng bào ; mà ai cũng biết sắc tộc thì định vị cho bản sắc, còn đồng bào thì sâu-đậm-chung-chia nhiều hơn bản sắc. Vì đồng bào là quan hệ gốc, rễ, cội, nguồn của mọi quan hệ, quan hệ ngay trên thượng nguồn là cùng một bào thai, có cùng một mẹ Việt Nam, cho tới tận hạ nguồn là mọi con dân Việt có cùng một dòng máu nên cùng một dòng sinh mệnh, sống thác có nhau, sống chết bên nhau.

Quan hệ đồng bào trùm phủ, bao bọc mọi quan hệ khác giữa cá nhân, tập thể, cộng đồng, xã hội, quan hệ đồng bào là một quan hệ vừa sâu đậm, vừa tổng thể. Nơi đây, nhân sinh quan của một cá nhân Việt cũng là thế giới quan của dân tộc Việt, cả hai làm nên vũ trụ quan của gióng nòi Việt. Những con dân Việt không những biết đùm bọc, che chở nhau mà còn biết nhìn về cùng một phía trước chân trời của tương lai, rồi tìm mọi cách để thăng hoa cả gióng nòi đã từng có cùng một mẫu sơ chung là cùng một bào thai là Mẹ Việt Nam. Vì là đồng bào, nên đồng cam để cộng khổ, mà đồng là chung chia và cộng là không ai bỏ ai cả, vì không ai bỏ ai, không ai loại trừ ai, nên đồng cam cộng khổ để đồng hành trong đồng lộ, trong thành công có nhau, trong thất bại cũng có nhau.

Chỉ một chữ đồng (đồng bào, đồng cam, đồng hành, đồng lộ, đồng hội, đồng thuyền) giờ đã thành một hệ của luân lý (có bổn phân và trách nhiệm với đồng bào của mình) ; giờ đã thành một hệ của đạo lý (hay,đẹp, tốt, lành của một sắc tộc làm nên một dân tộc chung chia với nhau cùng một nguồn cội của một bào thai). Chính luân lý và đạo lý có cùng một ADN từ tinh thần tới tâm linh, nên đã có cùng một đạo đức tự tiên tổ tới bây giờ là : bầu ơi thương lấy bí cùng, một con ngựa đau cả tầu không ăn cỏ… Đây là một trong những thất bại lớn nhất của các con người cộng sản Việt khi trong thế kỷ hai mươi vừa qua họ xếp quốc tế vô sản cao hơn tình nghĩa đồng bào. Và thảm hại hơn là trong thế kỷ hai mươi mốt này cũng chính những kẻ vỗ ngực là lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đang cho phát triển tràn lan loại ung-thư-đồng-thể-vô tới từ sự vô cảm trước các thảm cảnh của đồng bào, vì vô tri, vô minh đã làm nên vô giác và vô nhân trước chữ đồng (đồng bào, đồng cam, đồng hành, đồng lộ, đồng hội, đồng thuyền)… trước họa cảnh vô gia cư.

Những kẻ bội bạc trong cuộc sống đã từng quên đi các luân lý, các đạo lý, các đạo đức giữa đồng bào, tức là đã quên đi hệ đồng (đồng bào, đồng cam, đồng hành, đồng lộ, đồng hội, đồng thuyền), thường được nghe một câu "trách móc" nhẹ nhàng trong âm hưởng nhưng nội dung của câu này đánh thẳng vào não bộ của kẻ còn có lương tâm trung tín, có lương tri nhân tính, vì có lương thiện trong tâm trí : Nắng ba năm ta không bỏ bạn, mưa một ngày bạn đã bỏ ta… Đồng bào đang có nơi ăn chốn ở ơi ! Đừng bỏ rơi các đồng bào vô gia cư đang màn trời chiếu đất !

Gò thân vấn dạ

Vó bất cưỡng trời giăng thân

Không mùa gội xoá kiếp đau

Gò thân tự săm soi vấn dạ

Vóc người tím dần giữa hang trời nín thở.

Con ơi nhớ lấy câu này : Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan

Khảo sát định chất song hành cùng điều tra định lượng kẻ nghiên cứu về chủ đề vô gia cư này nhân ra là thì chưa bao giờ Việt tộc có nhiều quan tham như hiện nay, chúng bám vào ung thư đại tràng của hệ độc (độc đảng, độc tài, độc quyền, độc tôn, độc trị) của Đảng cộng sản Việt Nam để sinh sôi nảy nở như ký sinh trùng qua hệ tham (tham quyền để trở thành tham quan, dùng tham ô để tham nhũng vì tham tiền). Mô thức giải thích về bạo quyền lãnh đạo mở cửa mô hình giải luận về tà quyền tham quan, mà cả hai đều có sân sau của ma quyền tham tiền, nên chúng tham đất mà biến dân lành thành dân oan, biến dân đen thành dân vô gia cư,

Phương pháp luận luận tội để kết tội. Không những gọi tên tội phạm, mà còn vạch mặt gọi tên tội nhân, mà không quên là tội nhân đã phản dân hại nước, sẽ sẵn sàng trở thành tội đồ qua buôn dân bán nước cho Tàu tặc đã cướp đất, biển đảo của Việt tộc. Mà chẳng quên Tàu tà đang gieo cảnh Tàu họa với ô nhiễm môi trường qua các nhà máy nhiệt điện, qua công nghệ bẩn kiểu Formosa, đang âm mưu Tàu nạn với thực phẩm bẩn, hóa chất độc. Phải đặt họa cảnh của các đồng bào vô gia cư vào hoạn cảnh mà cả đất nước đang gánh chịu, tại đây thì đồng bào đang có nơi ăn chốn ở đã và đang đồng họa-đồng nạn với các đồng bào vô gia cư rồi trước hoạn-lộ- dẫn-tới-tử-lộ của cả một dân tộc đang đứng trước họa ngoại xâm Tàu tặc-Tàu tà-Tàu họa-Tàu nạn.

Tổ tiên Việt rất chính khí trong chính ngôn, rất chính ngữ trong chính lý khi dặn dò con cháu : Chém cha cái lũ áo dài. Ăn no cho tới mang tai vẫn lần, nên đồng bào ta hiện nay mới đặt tên chúng là : nội xâm ! Nội-để-nối, chúng nối giáo cho giặc. Đừng ngờ vực gì nữa mà phải khẳng định là chúng cam tâm cõng rắn cắn gà nhà, chúng sẽ rắc tâm mang voi dày mả tổ trong tà lộ của chúng từ mua chức bán quyền tới buôn dân bán nước. Khi dân lành một sớm một chiều thành dân oan, không đất không nhà, vô gia cư trong cảnh sống nay chết mai với độc chất của độc đảng, độc hại do độc tố bạo quyền-tà quyền-ma quyền, chỉ biết tham quyền lực để nuốt quyền lợi.

Từ bao đời này ông bà ta đã vạch ra chân tướng của chúng : Ăn no rồi lại nằm khì. Mặc cho dân xiết, khốn nguy nhọc nhằn ; chân tướng làm nên chân dung của bọn ngày ngày ăn tàn phá hại tài nguyên đất nước, nguyên khí quốc gia, sinh lực giống nòi : Tằm đau tằm chẳng ăn dâu. Tằm đói ăn ruộng ăn trâu ăn bò. Chân dung nhập hoạn với chân tướng làm nên diện mạo vắng nhân tâm, trống nhân từ của chúng : Trống chùa ai đánh thùng thùng. Của chung ai khéo vẫy vùng làm riêng. Con dân Việt hiện nay hãy giữ vững hệ thức : lấy kiến thức để dựng tri thức, giữ ý thức để tạo nhận thức, tất cả cùng nhau tỉnh thức trước họa cảnh dân tộc, trước thảm cảnh của các đồng bào vô gia cư :

Con ơi nhớ lấy câu này

Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan

Vong

Cuối chiều rồi hãy quên đi chữ quê,

chữ nhà, kể cả chữ cha, chữ mẹ…

để tà dương không quần xiết bước lưu vong…

Lê Hữu Khóa

(19/06/2020)

---------------------

 Lê Hữu Khóa

- Giáo sư Đại học Lille

- Giám đốc Anthropol-Asie

- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á

- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc

- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris

- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á

- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.

Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.

Bè khuya

Bãi tạnh bè khuya thân vắng vóc

Phiêu linh trần thân tán tụ

Ánh sáng vật vờ theo kiếp lạc

lưng người vó lạc nhân sinh.

Tuổi trọng rời nhà… tuổi già ngoài đường…

Trên một đất nước mà người nghiên cứu không dựa được vào các thống kê để làm cơ sở cho các phân tích định lượng, thì quá trình đào sâu các phân tích định chất từ quan sát tới phóng vấn sẽ dẫn tới : phương pháp hồi ký, nơi mà cá nhân được phỏng vấn sẽ không trả lời các câu hỏi, mà tự kể lại cuộc đời của mình. Kể lại một cuộc đời ở tuổi cao, tuổi trọng, tuổi già với nhiều kinh nghiệm cuộc sống, với nhiều thể nghiệm về lòng người, với nhiều trải nghiệm về gia đình, thân tộc, láng giềng… mang ý nghĩa của một tổng kết đôi : tổng kết về cuộc đời mình cùng lúc tổng kết luôn về xã hội mình đang sống.

Vì vậy tư liệu của hồi ký cá nhân luôn là chất liệu để biết, để hiểu, để thấu về quan hệ xã hội, sinh hoạt xã hội, đời sống xã hội của cá nhân đó. Qua các hồi ký thì chính kẻ nghiên cứu, khảo sát, điều tra, điền dã về chủ đề vô gia cư phải phân tích và giải thích được định chế chính trị và các cơ chế xã hội mà làm nên quan hệ xã hội, sinh hoạt xã hội, đời sống xã hội nơi mà cá nhân có quan hệ thường nhật với gia đình, thân tộc, láng giềng… Đây là phương pháp luận từ dưới hồi ký cá nhân tìm đường lên cao tới định chế chính trị, đây cũng chính là phương pháp luận của vi mô hồi ký cá thể tìm lối lên cao tới các cơ chế xã hội, nơi mà chứng từ qua nhật ký của các cụ vô gia cư giới thiệu một thực tế xã hội đang là thảm cảnh của một dân tộc, nơi có một chế độ độc tài nhưng bất tài đã để bao người lớn tuổi phải sống như "bụi đời" trên đường phố. Một bác tuổi đã hơn 70 phải rời gia đình của mình tại một vùng bị ngập mặn, nơi đây chính con cái của bác đã nói thẳng với bác là không con có thể nuôi bác được nữa, thế là bác lẳng lặng rời nhà, lên thành Hồ để thành kẻ vô gia cư, vì "không muốn là gánh nặng cho con cái". Đây là một cụ đã gần 80 tuổi rời miền Trung vì bị chính con cái mình đuổi ra khỏi nhà vì đã "già không có ích gì lại tốn cơm tốn gạo" của chúng, thế là bác khăn gói lần mò vào thành Hồ để sống lây lất trên vỉa hè. Có bác đã bồng bế trên tay ban ngày, đắp chăn bảo vệ đứa cháu nội của mình hàng ngày… qua năm tháng tổng kết hồi ký đời mình mà kẻ nghiên cứu về chủ đề này nghe như bác đang kể cuộc đời của những người khác : "Tôi phải nuôi cháu… vì bố nó bỏ nhà theo vợ bé… mẹ nó bỏ con theo trai…".

Giáo lý Việt trao cho các thế hệ trẻ hình ảnh của những ông bà lớn tuổi của mình biểu tượng "gần đất xa trời" để nhắn nhủ với con cháu là với tuổi trọng cha mẹ, ông bà sẽ rời chúng ta, chúng ta phải sống đúng đạo làm con để được sống đúng đạo làm người khi cha mẹ, ông bà đã "tuổi già sức yếu". Giáo lý Việt xác chứng là cha mẹ, ông bà đã "sống khôn thác thiêng" nên chúng ta mới "khôn lớn thành người" như ngày hôm nay, tại sao bây giờ, con cái lại đẩy, đuổi, xua, lùa cha mẹ, ông bà ra đường để mặc cha mặc mẹ sống trên vỉa hè góc phố. Cha mẹ, ông bà giờ đây trong cõi lạnh của cõi lẻ, một loại địa ngục trần đất ! Khi cha mẹ, ông bà sát đất trong màn trời, sát đất trước khi vào lòng đất, thì nhân phẩm của các đứa con của cha mẹ, ông bà này đã bị chôn từ lâu rồi !

Nhắm

Tôi nhắm mắt, xuôi tay, duổi chân rồi

Giao cả quyền làm người cho gió dựng,

bão đẩy ra khỏi chân trời kiếp vụng.

Sinh tồn : thùng rác… bãi rác… đống rác…

Khi xã hội học của phương pháp luận trực quan (observation directe) khi được song hành cùng dân tộc học của phương pháp luận quan sát tham gia (observation participante) là theo dõi các sinh hoạt của kẻ vô gia cư để hiểu các phương cách sinh nhai, để thấu các cách thức sinh tồn thường ngày của họ. Nơi đây, xã hội học vi mô (microsocologie) về hành tác của cá nhân sẽ cho xuất hiện xã hội học vĩ mô (macrosocologie) về tổ chức của một xã hội, từ định chế tới cơ chế của chế độ chính trị độc tài nhưng bất tài trong an sinh xã hội, một tổ chức độc trị nhưng không biết quản trị công ích xã hội, mới để hàng triệu đồng bào của mình vô gia cư, và nhiều người trong số đông này phải sống nhờ thùng rác… bãi rác… đống rác… Rác là nơi phế thải những đồ dụng, vật dụng, kể cả thức ăn dư thừa hay hư thối mà một người, một gia đình, một xóm, một thành phố phải vất đi, vậy mà chính các thùng rác… bãi rác… đống rác… vẫn ngày ngày nuôi sống các kẻ vô gia cư không tiền, không nghề, không có thức ăn… Phải sinh sống để sinh tồn, tại đây sinh ra các ngữ pháp phải sống sót của những đồng bào vô gia cư : "đi moi rác để sống", "đi đào rác để kiếm ăn", "đi lục rác để sống qua ngày"… đó là những câu chữ của các đồng bào vô gia cư : "sống nhờ rác" ! Họ nói với tủi nhục… thì tà quyền độc đảng phải nghe các lời này trong điếm nhục ! Động từ "bới rác để sống" mà chính Việt tộc sẽ phải : cúi đầu rơi nước mắt ! Nhưng chuyện rơi nước mắt là chuyện rất bình thường của cảm động khi tim người thắt lại dẫn tới phải khóc trong cảm xúc tức khắc… trong nhiều ngày… giữa ban ngày…rồi giữa khuya, khi nghĩ về những đồng bào vô gia cư phải "bới rác để sống". Khi một kẻ nhà cao cửa rộng, sinh sống xa hoa trong phung phí, ngồi trên xe nhìn thờ ơ trong vô cảm các đồng bào vô gia cư đang sống nhờ rác ; khi họ vào tiệm ăn thì ăn uống với sơn hào hải vị, mà nhìn các đồng bào vô gia cư đang "ăn xin", không những không giúp đỡ họ mà lại có những tục ngôn khinh miệt, những bại ngữ miệt thị, thì chính đây mới là : loài rác rưởi !

Hãy dùng triết học đạo đức sánh vai cùng tâm lý học hành vi để phân biệt được hai loại người : thành phần thứ nhất là các đồng bào vô gia cư phải "sống nhờ rác" họ không hề mất nhân phẩm, mặc dù bạo quyền lãnh đạo-tà quyền tham quan-ma quyền tham đất đã cướp mất đất lẫn nhà của họ. Loại thứ hai là loài rác rưởi, chúng xa hoa trong tham ô, chúng phung phí trong tham nhũng, chúng cờ gian bạc lận bằng chính tà quyền của chúng để tham tiền, chúng có tiền qua hành động bất lương, chúng có của qua hành tác bất chính, nên chúng bất nhân trong cách ăn mặc lẫn ăn uống, bọn này đã mất nhân phẩm lẫn nhân cách từ lâu rồi. Vì chúng chưa hề có nhân từ và nhân tâm làm nên nhân lý và nhân tính của chúng ; chúng chưa hề có nhân đạo và nhân nghĩa làm nên nhân bản và nhân văn của chúng ; chúng chưa hề có nhân vị và nhân quyền làm nên nhân tri và nhân trí của chúng. Và những ai "ăn bám", "ăn ké", "ăn theo", "ăn hùa",

"ăn chung" với bọn này, nên rất thận trọng ! Đừng để mất hệ nhân (nhân từ, nhân tâm, nhân lý, nhân tính, nhân đạo, nhân nghĩa, nhân bản, nhân văn, nhân vị, nhân quyền, nhân tri, nhân trí) như loài rác rưởi này, vì thực chất của chúng chỉ là loài ký sinh trùng, mà não trạng ký sinh thì không sao phạm trù hóa được : nhân phẩm !

Thức hay ngủ ?

Tâm thức mở sâu hình hài lang bạt

Giao tâm huyết cho mùa biền biệt nhân tâm.

Vô gia cư vì phải rời… đất chết

Một nhóm người ngủ cùng một vỉa hè giữa phố thị, khi điều tra thực địa dùng phương pháp phỏng vấn đào sâu nguyên nhân về thảm họa không nhà, màn trời chiếu đất, thì mới biết được là họ chỉ mới quen biết nhau, họ không cùng quê quán, không cùng địa phương, nhưng họ cùng một nguyên nhân là họ phải rời quê cha đất tổ của họ giờ đã thành đất chết :

* Người đàn ông này đã hơn 50 tuổi, rời Hà Tĩnh sau thảm họa môi trường gây ra bởi Formosa, mới vào thành Hồ được một năm.

* Người đàn bà kia tới từ Hậu Giang, sau khi đất ruộng của gia đình bà đã chết vì ngập mặn, vào thành Hồ được ba năm.

* Gia đình này rời Quảng Ngãi sau khi "không còn gì để ăn", vào thành Hồ được sáu tháng.

* Mẹ con kia rời Long An sau khi "không còn gì để làm", vào thành Hồ mới ba tháng…

* Cha con nọ rời một làng quê miền Bắc nay gợi là "làng ung thư" cạnh nhà máy nhiệt điện, sau khi gia đình đã mất đi 2 người…

Trên một quê hương Việt xưa kia là : gấm vóc, nay có nhiều làng ung thư, ngày ngày thêm nhiều vùng là đất chết : người chết, súc vật chết, cây cỏ chết, nguồn nước chết… Một quê hương mà tuyên truyền ngu dân tự xảo ngôn trong điếm luận là môt quê hương : "chưa bao giờ được như thế này !", mà giờ đây có Hà Nội, có thành Hồ là hai thành phố bị ô nhiễm hàng đầu trong thống kê của thế giới. Trên một quê hương mà đồng bào phải bỏ quê, bỏ nhà vì phải bỏ cõi chết, để phải nhận oan kiếp màn trời chiếu đất thì mọi tuyên truyền mị dân phải biết xấu hổ ! Trên một đất nước mà dân tộc đó phải bỏ đất, bỏ vườn như phải bỏ vực chết, để phải chịu tủi phận đầu đường xó chợ thì mọi tuyên giáo ngu dân phải biết độn thổ !

Oan khiên chất chồng lên các mảnh đời chung vỉa hè khi gục quỵ, chung góc phố khi mệt lả… Chung vỉa hè để chung kiếp vô cư ! Ai hãnh diện trước thảm trạng này ? Chỉ có bọn vô loài mới hãnh diện trên thảm cảnh của đồng loại ! Một đất nước với bao đứa con tin yêu đấu tranh cho tự do, công bằng, bác ái bằng dân chủ vì nhân quyền, một sớm một chiều bị bắt bớ, tù đầy, trở thành các tù nhân lương tâm, bị nhốt chung với các loại tù hình sự. Nơi mà chỉ một câu của Tô Thùy Yên đã tổng kết được oan khiên của Việt tộc hiện nay : "chung xiềng nhưng chẳng dám nhìn nhau".

Một chính quyền độc tài nhưng bất tài trong quản lý công ích xã hội, một chính phủ độc trị nhưng không biết quản trị an sinh xã hội đã : "đem dân bỏ xó", một tội mà tổ tiên Việt đã kết án một cách rành mạch nhất về loại vô loài : đem con bỏ chợ !

Đau

Làm đau thêm nỗi đau cho máu ngược dòng nỗi khổ

Làm loạn nỗi lo cho nỗi lòng quỵ thân ngủ ngất.

Bao đời, bao kiếp… vô gia cư

Khi điều tra xã hội học cá nhân không dừng ở số phận một người vô gia cư, mà được xã hội học gia đình tới để trợ lực để đào sâu thêm hệ vấn đề của xã hội học liên thế hệ ; thì tại đây xuất hiện những hàm số về tính liên kết trong nội hàm liên tục của kiếp vô gia cư, trong những năm dài qua nhiều thế hệ trong cùng một gia đình, mà tất cả đều phải chịu thảm cảnh vô gia cư.

Tại đây, giáo lý gia đình bình thường thủa nào : "tứ đại đồng đường", bốn thế hệ chung một mái ấm, giờ đã bị nghèo đói về kinh tế luôn song lứa với áp bức của bạo quyền từ chuyện mất đất-mất nhà mà phải lê trên đất để sống, phải lết trên đất để ăn, phải gục trên đất để ngủ. Đây là hình ảnh nhân kiếp "tứ đại tan đồng đường nát". Đó cũng là hình ảnh rõ nhất của bạo quyền độc đảng-tà quyền tham quan-ma quyền tham tiền sau 45 năm gọi là "thống nhất đất nước", vỗ ngực là : "chưa bao giờ đất nước được như ngày hôm nay", trong xảo ngôn của trá ngữ "phát triển… hạnh phúc… thịnh vượng". Nơi mà xã hội học so sánh về thực cảnh xã hội song hành cùng kinh tế học tổng kết về các bất công trong thu nhập đã cùng nhau nhận ra là trong số lượng rất cao các đồng bào vô gia cư đã có không ít các gia đình vô gia cư từ hai, ba thế hệ nay… Hai-ba-thế-hệ mà ông bà bị đuổi khỏi đất, cha mẹ không có nơi định cư, và con cái thì không được học hành tử tế.

Trên thực địa của điền dã, không khó để nhận ra :

* Gia đình này "chuyên nghề ve chai, cha mẹ ngủ đường, con ngủ chợ…".

* Gia đình kia "chuyên nghề nhặt bao nylon, cha mẹ con cái suốt ngày sống trên vỉa hè…".

* Gia đình nọ "chuyên nghề bới rác, ông bà, cha mẹ, con cháu, hôm nay ngủ xóm này, mai ngủ xóm kia…".

* Gia đình này "ba thế hệ làm đủ nghề : ve chai, bao nylon, bới rác, có gì ăn nấy…".

* Gia đình kia "hai ba thế hệ chuyên nghề nhặt sắt vụn, ngủ đâu cũng được…".

* Gia đình nọ "hết già tới trẻ, suốt đời, suốt kiếp, lượm, nhặt, ăn xin, cho gì cũng lấy…".

Số kiếp vô gia cư không chỉ kéo dài một hai ba năm. Nhân kiếp vô gia cư không kéo dài chỉ một đời, mà nhiều đời, qua nhiều thế hệ : khổ thân trong hàng kiếp. Nếu một chính quyền độc tài mà bất tài không giải quyết được khổ nạn này, thì đừng tham quyền nữa ! Nếu một chính phủ độc trị mà không biết quản trị, không giải quyết được thảm nạn này, thì đừng độc quyền nữa ! Tức là đừng rơi vào : tà lộ của điếm quyền !

Kiếp

Tại sao cứ dựng bật dậy mỗi bình minh

Để tà dương thấy kiếp mốc meo trong tàn tối.

Thân thẹo… răng rụng… tóc trơ…

Khi xã hội học phải tận dụng phương pháp quan sát trực tiếp, kế tiếp đến là dùng phỏng vấn để hiểu lý do và nguyên nhân, rồi dùng phân tích hiện tượng để giải thích được bản chất, sau cùng là nhập nội vào giải luận, nơi mà lý luận, lập luận, diễn luận trên dữ kiện sẽ tạo được chứng từ… Trong điều tra, điền dã về những đồng bào vô gia cư thì chứng từ là chứng nhân, mà chứng nhân đã thành chứng tích, vì họ mang ngay trên chứng thân của họ bao nhiêu bịnh tật, bao nhiêu khuyết tật, bao nhiêu thương tích nay hằn sâu trên thân xác của họ.

Hiện tượng luận chứng từ-chứng nhân-chứng tích-chứng thân làm nên hiện tượng học rất cụ thể không hề mơ hồ, rất xác thực không hề viễn vông, rất hình tượng không hề trừu tượng :

* Ông này cụt cả hai chân, cựu chiến binh của Việt Nam Cộng Hòa cũ, bán vé số, không hề có nhà cửa, ăn đường, ngủ chợ…

* Bà kia chột một mắt, nạn nhân của bạo hành gia đình, bị đuổi đi khỏi nhà, giờ sống lay lất với con nhỏ lúc gầm cầu, lúc hè đường…

* Bác nọ mang khuyết tật cột xương sống, ăn xin từ chợ này qua chợ kia, không vợ, không con…

* Dì này cụt tay, không nhà cửa, không bà con, suốt ngày sống bám chợ này bao lâu nay…

* Anh kia bị tai biến, lúc tỉnh lúc mê, lúc ngủ giữa ngày, lúc khóc giữa đêm, quanh quẩn ở xóm này bao lâu nay…

* Chị nọ bị mù lại phải nuôi hai con nhỏ, không biết từ đâu tới, cứ đứng ở ngã tư ăn xin từ sáng tới tối…

Thực luận chứng tích-chứng thân có các vết thương, có các vết thẹo trên thân thể… Vô gia cư thì khó có thân thể toàn vẹn ! Có người đã mang khuyết tật lúc sơ sinh, có kẻ phải tật nguyền bị tai nạn lao động thời thanh niên… Nhưng cũng có người này bị tai nạn giao thông trên đường phố khi đang "ăn xin", bị "xe đụng", "xe cán", "xe tông"… Lại có đồng bào bị nhiều lần tra tấn bởi công an, hiếp đáp bởi côn đồ, hành hung bởi du đảng… Kiếp vô gia cư là kiếp cá nằm trên thớt chờ bao biến nạn, thảm nạn, sẽ gieo "lên đầu", "lên cổ", "lên vai", "lên lưng", "lên thân" của mình, cho tới lúc chết. Địa ngục trần gian là đây !

Gia cư không còn thì thân thể khó toàn vẹn… Mái ấm đã mất thì thân thể sẽ hao mòn… mất mát từng phần… chờ ngày tan thân mất kiếp…

Câu chuyện vô gia cư chính là câu chuyện có gia cư của mỗi chúng ta : gặp một đồng bào vô gia cư mù, chột, què, tật, khuyết, mất một phần hay nhiều phần thân thể thì chính nhân phẩm của chúng ta cũng mù, chột, què, tật, khuyết, mất một phần hay nhiều phần ngay trên nhân vị của chúng ta !

Vực thân

Dong thân dọc biển xa đời

Tay mây, chân sóng, chân trời, vực thân

Lê Hữu Khóa

(18/06/2020)

---------------------

 Lê Hữu Khóa

- Giáo sư Đại học Lille

- Giám đốc Anthropol-Asie

- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á

- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc

- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris

- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á

- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.

Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.

(15/06/2020)

---------------------

 Lê Hữu Khóa

- Giáo sư Đại học Lille

- Giám đốc Anthropol-Asie

- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á

- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc

- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris

- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á

- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.

Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.

Lê Hữu Khóa

(11/06/2020)

---------------------

 Lê Hữu Khóa

- Giáo sư Đại học Lille

- Giám đốc Anthropol-Asie

- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á

- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc

- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris

- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á

- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.

Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.

Khổ luận : Khổ trong nghèo, khốn trong cực, nhọc trong nhục

 

Khổ luận 1 : Thu gọn

 

Thu gọn thân không choáng đất, thu gọn kiếp không choáng đời

Trên những nẻo đường điền dã, điều tra thực địa, luôn hiển hiện trước mắt kẻ đang khảo sát, nghiên cứu về thảm trạng của hàng triệu đồng bào vô gia cư là hình ảnh của các nạn nhân này : thu gọn thân để không choáng đất, mà tác giả xin được mô thức hóa bằng giải luận : thu gọn kiếp không choáng đời.

Thu gọn thân để không choáng đất được mô thức hóa bằng giải luận : thu gọn kiếp không choáng đời

Trong giáo dục Việt thì thu gọn thân là không muốn làm phiền người thân khi đang có mái ấm che thân, và khi mất đất, mất nhà phải màn trời chiếu đất, phải đầu đường xó chợ thì cũng không muốn làm phiền ai hết ! Còn hình tượng thu gọn kiếp thì diễn luận mang nhiều giả thuyết khác nhau, thu gọn lẩn kiếp có lẻ là hình ảnh của sự tủi nhục trong cùng cực của kẻ không mái ấm che thân. Nên tủi nhục có lẻ luôn song hành với tủi thân trước kẻ lạ, người quen khi đã bị mất đất, mất nhà, nơi nhân cách đã bị rơi xuống đất, tủi hổ hằng trên thân phải ngủ ngoài trời, phải nằm giữa đời. Nên ý thức che mặt giấu thân là phản xạ của các nạn nhân ngắn cổ bé họng trong thân phận con ong cái kiến trước bất công của bạo quyền độc tài, trước bất nhân của tà quyền tham nhũng trước bất luân của ma quyền tham tiền.

Câu chuyện bất công làm nên bất nhân sinh ra ung thư bất luân của loài không luân lý cũng chẳng đạo lý, thất nhân vì thất đức của loại âm binh, chúng vô nhân vì chọn âm vị ngọai nhân để dễ bề trộm, cắp, cướp, giật của đồng bào, đồng loại. Tự do vơ vét, tự do đục khoét, tự do láo toét bằng tuyên truyền ngu dân chính là lều thuốc độc đang giết mọi tự do liêm chính, hoàn toàn khác với tự do tham lam của chúng, vì tự do có liêm sĩ là tự do tôn trọng công bằng, biết tôn vinh công lý. Tự do lương thiện không có chuyện cá lớn nuốt cá bé, vì tự do có lương tâm là tự do mang lương tri lấy công bằng để phục vụ không những tự do, mà phục vụ luôn cả bác ái. Liên minh bất công của bạo quyền đọc tài-bất nhân của tà quyền tham nhũng-bất luân của ma quyền tham tiền luôn tránh né quá trình tái tạo lại công bằng xã hội, cho mọi công dân. Chúng lại càng tránh né thế giới văn minh hiện nay, khi họ đã và đang mạnh bước vượt thoát để vượt thắng bất công, bằng liên minh của ba phương pháp luận về công lý :

• Công lý phải xây dựng công bằng xã hội qua mọi sinh hoạt xã hội, qua mọi quan hệ xã hội, qua mọi đời sống xã hội, đây là quan điểm của nhân học và xã hội học.
• Công lý phải xây dựng công bằng xã hội qua công luật được dân chủ công nhận, qua công pháp được nhân quyền thừa nhận, đây là quan điểm của luật học và chính trị học.
• Công lý phải tạo cơ may từ kinh tế tới giáo dục, từ văn hóa tới vật chất, biến thành tựu trong học đường trở nên thành công trong nghề nghiệp, thành quả trong tài chính làm nên thành đạt trong xã hội, đây là quan điểm của kinh tế học và của giáo dục học.

Tất cả ba phương pháp luận về công lý này đã làm nền, móng, tường, mái cho tất cả phân tích và giải thích của tất cả các nghành khoa học xã hội và nhân văn muốn nghiên cứu, khảo sát, điều tra về công bằng.

Vong

Cuối chiều rồi hãy quên đi chữ quê, chữ nhà, kể cả chữ cha, chữ mẹ…

để tà dương không quần xiết bước lưu vong…

Mảnh chiếu che thân… mảnh chiếu chôn thân

Một người song hành cùng mảnh chiếu cũ kỹ, với quần áo tả tơi, thân thể lem luốt làm nên chân dung kẻ vô gia cư, đang lạc lỏng trong vô định, đang mệt lả trong vô phương, đang sống trong địa ngục, tên địa ngục đó là : khốn cùng giữa kiếp người, giữa đồng loại, giữa đồng bào… Riêng hình ảnh mảnh chiếu để nằm, để cách thân thể với mặt đất lạnh, với mặt đất không phẳng, mảnh chiếu trở nên vật tùy thân của kẻ đã mất đất, mất nhà… màn trời chiếu đất là đây ! Là địa ngục bây giờ và ở đây, địa ngục trước mắt, địa ngục sau lưng, địa ngục có từ khi công bằng và công lý đã bị xiết cổ tới ngộp, tới chết ! Từ khi bất công của bạo quyền độc đảng, tà quyền tham nhũng, ma quyền tham tiền đã trắng trợn làm chuyện có trong bản chất của chúng, tong phản xạ của chúng là : cướp ngày là quan !

Khi điền dã và nghiên cứu về thảm cảnh vô gia cư qua các châu lục, chúng ta thường thấy một cá nhân, có khi chúng ta thấy cả một gia đình, nhưng tại Việt Nam chúng ta thấy từng xóm, từng làng, từng trăm, từng ngàn đồng bào của chúng ta vô gia cư… chúng ta nhận ra hàng ngàn đồng bào Thủ Thiêm đang vất va vất vưởng trên các đường phố mang tên thành phố Hồ Chí Minh. Đây là không còn là hiện tượng xã hội đơn lẻ của các cá nhân, đây không còn là hiện tượng của vài gia đình lẻ loi, tại Việt Nam nó đã thành một hằng số xã hội, của hằng triệu đồng bào vô gia cư trên khắp cả nước, họ là nạn nhân của bạo quyền độc đảng đã liên minh với tà quyền tham quan để cùng với ma quyền tham tiền là sân sau của chúng để tổ chức cướp bóc đất đai, nhà cửa trên bình diện một quốc gia, trên một đất nước mà hôm trước là đất mẹ mến yêu, là quê cha đất tổ vậy mà một sớm một chiều đã thành địa ngục trần gian…

Chúng ta nhận ra hàng ngàn đồng bào Thủ Thiêm đang vất va vất vưởng trên các đường phố mang tên thành phố Hồ Chí Minh.

Mảnh chiếu che thân đêm qua, lót thân kẻ vô gia cư, đêm nay đã thành mảnh chiếu quấn thân, thay thế quan tài, thay áo quan để chôn đồng bào vô gia cư đã chết trong đói lạnh, mệt lả, quỵ gục ngay trên mảnh chiếu của mình… Hôm qua mảnh chiếu ấm mát để che thân, hôm nay mảnh chiếu cóng lạnh cùng thi thể kẻ rời đất mẹ trong tủi hờn… Hình ảnh hiện nay của quê hương Việt, của Việt tộc là đây : một hình ảnh của tang thương trong thầm lặng, cần kề với những loại xảo ngôn điếm ngữ : "Có bao giờ đất nước ta được như ngày hôm nay đâu" của các tên lãnh đạo mà thực chất là những tên tội phạm, đầu lãnh của một đảng phái tội đồ, tác giả mà cũng là thủ phạm của môt cơ chế sống nhờ tội ác. Hình ảnh mảnh chiếu quấn một thi thể đã vĩnh viển rời cõi sống, chúng ta tưởng chỉ có trong các nạn đói khi người sống còn không đủ ăn để sống còn thì không sao có sức để đóng hòm, có của để mua đóng áo quan cho kẻ đã chết ! Hình ảnh mảnh chiếu quấn một thi thể, chúng ta chỉ tưởng có trong chiến tranh đang giết hại ngàn ngàn nạn nhân, khi kẻ sống còn đang tìm lối thoát chết thì thời gian đâu mà đóng hòm, đóng áo quan cho kẻ đã ra đi ! Nhưng không đâu bạn à, đó là hình ảnh hàng đêm, hàng ngày, hàng giờ đang xẩy ra trên quê hương của bạo lực sinh đôi với xảo giọng điếm lời : "có bao giờ đất nước ta được như ngày hôm nay đâu"…

Tôi

Não trạng tôi đang nhũn đầm nước mắt đồng bào tôi

Làn da tôi rờn rợn xám nỗi tuyệt vọng của dân tộc tôi.

Đất người ta ngủ mà ê thân

Khi rời địa ngục trần thế là các trại cải tạo mọc lên đày dẩy trên nhưng nơi hẻo lánh, rừng thiêng nước độc sau 1975, rồi sống sót trở về nhà sau 1985, thi sĩ tiên tri của Việt tộc Tô Thùy Yên đã tổng kết sử luận làm nên bởi bạo quyền độc tài, tà quyền tham nhũng, ma quyền tham tiền chỉ bằng một thi từ : "Đất ta ta dẫm mà ghê chân". Vậy mà, bây giờ 2020, thi sĩ thân thương này đã ra đi năm 2019, anh có tưởng tượng được không là hằng triệu đồng bào đang : "Đất người ta ngủ mà ê thân". Đất người đây là đất người lạ, đất không phải của mình, đất và nhà của mình thì bị cướp rồi. Đất người lạ lẫm, lạnh lẻo tới tàn nhẫn nhưng kẻ vô gia cư phải mượn để nằm… mượn để tạm dung thân qua đêm, qua ngày, qua năm, qua bất định, qua vô phương…

Chúng ta hãy tạm ngừng phản xạ hãnh diện : "Tôi là người Việt Nam", loại hãnh diện dễ để tự hào xuông này thì : "lấy ra xài lúc nào cũng được", vì "đời còn dài mà"… Nhưng con người thì sống nay chết mai bạn à ! Trước hết là bạn nên tự kiểm chứng xem bạn có bị cảm xúc không khi thấy đồng bào của bạn hàng ngàn, hàng triệu đang vô gia cư ? Nếu bạn không có cảm xúc để cảm động, không rơi-được-nước-mắt-để-đứng-về-phía-nước-mắt thì bạn đã có vấn đề với chữ nhân ? Cụ thể là vô cảm làm nên bởi vô tri, vì vô giác đã bị chế tác ra bởi vô minh, chính bốn loại vô này đã làm bạn mất đi : lòng trắc ẩn, có nội lực của thương người như thể thương thân, có sung lực của bầu ơi thương lấy bí cùng, có hùng lực của một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ, tất cả làm nên hàm lực : sống lâu mới biết lòng người có nhân !

Ai sinh ra cũng là người, nhưng loài âm binh hoạt náo trong bạo quyền độc tài, tà quyền tham nhũng, ma quyền tham tiền cho tới chết chúng cũng không học được chữ nhân. Nên người và nhân là chuyện một trời một vực bạn à ! Người thì dễ rơi xuống vực của bóng tối, cõi của âm binh, của hệ tham (tham quyền, tham quan, tham nhũng, tham ô, tham tiền…). Còn nhân thì gần gủi với trời, hưởng được bao ánh sáng ; trước hết là của hệ lương (lương thiện, lương tâm, lương tri) ; sau đó là hệ liêm (liêm khiết, liêm chính, liêm sĩ), luôn ngẩng đầu, thẳng lưng cùng ánh sáng của mọi ánh sáng của hệ công (công tâm, công bằng, công lý).

Nếu bạn không có hệ cảm (mất cảm xúc, trống cảm động), vì ung thư của hệ vô (vô cảm, vô tri, vô giác, vô minh) đã đại tràng trong mọi giá trị tâm linh của bạn, khi bạn thờ ơ trong ai chết mặc ai, lãnh đạm trong bây chết mặc bây trước thảm cảnh vô gia cư. Từ đây, lòng trắc ẩn, đại diện chân chính cho tình-thương-người, thì bạn đã đánh mất bao ánh sáng của hệ lương, liêm, công… đây là thiệt thòi rất lớn cho bạn. Thiệt thòi cho kiếp người thì không biết là bao nhiêu ? Chớ thiệt hại cho kiếp nhân thì nhiều lắm, nhiều vô cùng… bạn ơi !

Bọt

Móc mưa ẩn hiện mời thân vào cõi bọt,

sấm chớp sáng sương tỏ mờ thân vô tướng.

Gánh nhục kiếp ban ngày… Gục nhân kiếp ban đêm

Đặt chân dung gánh nhục kiếp ban ngày vào thảm cảnh của các nạn nhân vô gia cư là lần mò tìm hiểu họ phải làm những chuyện thấp kém nhất để bảo vệ tính lương thiện của họ : đói đầu gối phải bò, nhưng không bò trong điếm nhục của loại âm binh (bạo quyền độc đảng, tà quyền tham quan, ma quyền tham tiền). Thấu chân dung gục nhân kiếp ban đêm, là cảm nhận được cái mệt lả đã dẫn tới cái mệt gục, vì chén cơm manh áo, cơm nuôi thân, áo che thân, vì đất và nhà thì bị bọn âm binh này trộm, cắp, cướp, giật rồi.

Nếu bất bình đẳng có ngay trong các điều kiện xã hội của kẻ giầu người nghèo, thì chuyện giảm bất bình đẳng phải là chức năng của chính quyền, vai trò của chính phủ, nhiệm vụ của lãnh đạo chính trị, và là bổn phận của toàn xã hội phải bảo vệ những kẻ yếu nhất đang ở thế thấp nhất trong các bậc thang xã hội hiện nay. Hãy bắt đầu bằng hành động được mà tên gọi là : cân bằng lại các bất công, mà bước đầu tiên là phân phối lại : cho thêm những ai không có gì, cho đủ những kẻ đang có rất ít. Nhưng bước tiếp theo phải là liên minh toàn bộ giữa công tâm-công bằng-công lý, nơi mà công tâm có chỗ dựa từ lòng trắc ẩn tới hành động bác ái ; nơi mà công bằng có nền móng từ hành động đoàn kết tới hành tác tương trợ ; để công lý có chỗ gốc rể của công tâm, có cội nguồn của công bằng. Khi phương trình đạo lý công tâm-công bằng-công lý hành động để hành tác trong tổ chức xã hội, trong cơ chế chính trị, trong sinh hoạt pháp luật thì phương trình này chóng chày sẽ có hai hình tượng mâu thuẩn :

• Thứ nhất, nó là mảnh lực chặt xiềng đang nhốt các đồng bào vô gia cư trong địa ngục màn trời chiếu đất, trong ngục thất đầu đường xó chợ.
• Thứ hai, cùng lúc nó là hiện thân của chiếc còng, để còng tay tội nhân đã gây ra tội ác, chính tội nhân phải nhận tội án, để tộc ác bị xử cùng tội phạm.

Nên "nói gần nói xa không qua nói thật" :

• Đừng mơ hồ về một nghiên cứu toàn thể của khoa học xã hội nhân văn về bất bình đẳng mà không thấy lỗi của những tác giả đã gây ra bất bình đẳng ngay trên đất nước Việt. Nơi mà trên cùng một quê hương hằng triệu đồng bào đang sống trong địa ngục của dân đen, dân oan, cùng lúc loài âm binh (bạo quyền độc đảng, tà quyền tham quan, ma quyền tham tiền) dù là rất thiểu số nhưng lại có thiên đường riêng của chúng, với vật chất sa hoa, với tiền tài ngập mặt.
• Đừng mơ tưởng về một khảo sát toàn bộ của khoa học xã hội nhân văn về bất công mà không thấy tội của những thủ phạm đã gây ra bất công ngay trên đất nước Việt, nơi mà động bào vô gia cư lên hằng triệu cúi đầu-gục thân-quỵ ngã trong màn trời chiếu đất, trong đầu đường xó chợ, cùng lúc loài âm binh (bạo quyền độc đảng, tà quyền tham quan, ma quyền tham tiền) đã có thẻ xanh để sống ở phương tây, với tiền của đã vơ vét được của đất nước, của đồng bào.

Trộm, cắp, cướp, giật, rồi cao bay xa chạy là một cái tội ! Chớ không phải một cái lỗi !

Trời

Nhân dạng duổi theo chân trời dài hơn kiếp

Tầm nhìn cao hơn đỉnh trời máu thoát thân.

Đầu đường xó chợ : đâu là công bằng ? Đâu là giá trị của giá trị ?

Ngữ pháp đầu đường xó chợ tả một thực cảnh cùng lúc như kết tội luôn các nạn nhân chịu họa cảnh này là những thành phần "đáng nghi ngờ" trong xã hội, đây là bất công của mọi bất công đang ngự trị giữa nhân sinh Việt. Nếu nạn nhân bị cướp đất, mất nhà phải chịu cảnh đầu đường xó chợ lại còn bị người đời khinh miệt trong thân cô phải sống trong xó, trong thế cô giữa chợ, thì chính những kẻ dễ mồm dẻo lưỡi nói ra câu này đối với các nạn nhân phải vô cùng cẩn trọng ! Lõi của vấn đề khi là nạn nhân của trộm đất cướp nhà lại còn bị sỉ nhục công khai bởi lời ra tiếng vô của xã hội chính là nội chất của bất công của mọi bất công, và mỗi lần bất công xuất hiện là công bằng mất tích, công lý biệt dạng, công pháp biệt tăm. Câu chuyện vô gia cư của hàng triệu con dân Việt tộc hiện nay vô cùng đau đớn và trầm trọng, vì nó đang thiêu rụi không những đạo lý giữa đồng bào Việt, mà nó còn hủy luôn mọi đạo đức mà thế hệ hiện nay phải xây dựng cho các thế hệ mai sau. Mà đạo đức đó không gì khác hơn là : tự do-công bằng- bác ái của nhân loại đã được khẳng định bởi tiến bộ của dân chủ vì văn minh của nhân quyền.

Tự do không phải muốn làm gì thì làm, không phải chuyện cá lớn nuốt cá bé của luật rừng man rợ mạnh được ít thua, mà đang xẩy ra ngay trên quê hương Việt là trộm cắp đất đai song hành cùng cướp giật nhà cửa của dân lành biến họ thành dân oan ; là áp siêu cao thuế nặng, cùng lúc bóc lột tận xương tủy dân đen biến họ thành dân bụi. Tự do chỉ tồn tại trong bền vững của đạo lý, khi đạo đức của nó được đặt để trên nền móng của công bằng, chính công bằng bảo đảm, bảo trợ, bảo hành cho tự do bằng công lý, để tự do này lớn không ngấu, nghiến, nhai, nuốt tự do bé kia. Tự do có luân lý trách nhiệm của nó, vì nó luôn biết dựa vào gốc, rể, cội, nguồn của công bằng làm nên nhân lý có bổn phận của nó. Đừng định nghĩa tự do một cách ngô nghê đến man rợ : tự do là muốn làm gì thì làm ! Kể cả làm những chuyện vô nhân thất đức là cướp đất, phá nhà người khác. Việt tộc hãy giáo dục rồi giáo dưỡng nhau như các dân tộc văn minh khác đã thực hiện thành công khi họ biến ý thức về tự do thành nhận thức về công bằng : hành động về tự do của tôi sẽ ngừng ngay trước hành tác về tự do của tha nhân ! Đây là sự tôn trọng tự do của nhau, cho nhau, vì nhau, đây chính là giá trị của giá trị. Hãy luận giải rõ chuyện này : tự do hành động vì tư lợi của mình là một quyền hạn, tự do xây dựng tư lợi của mình có thể được xem như là một giá trị của dân chủ ; nhưng giá trị của giá trị là quy luật làm nên nhân luật về công bằng giữa các công dân, nơi mà công bằng phải ngăn chặn cho bằng được chuyện tư lợi này không giết hại tư lợi kia.

Tôi mong mỏi bạn hãy lật ngược câu đầu đường xó chợ để thấy sự thật của nạn nhân, để nhận ra chân lý của công bằng làm nên lẽ phải của tự do là : mỗi lần chính bạn mắt thấy tai nghe thảm cảnh đầu đường xó chợ, thì bạn phải thấy các nạn nhận mất đất, mất nhà đã bị cướp đi công bằng, và có ngày chính bạn sẽ mất công bằng lẫn tự do !

Mòn thân

Sớm chiều mòn thân, khuya khoắt mòn nhân

kiếp não bộ khiếp ngại, mộng tưởng hôn trầm…không tông, không tích.

Những nụ cười… cố giữ nhân cách

Hãy nhìn thật kỹ để thấu thật sâu : nụ cười trên khuôn mặt của kẻ vô gia cư đang đối diện với bạn, họ bị bạo quyền độc tài đánh gục, họ bị tà quyền tham nhũng đánh quỵ, họ bị ma quyền tham tiền đánh văng ra khỏi đất, khỏi nhà của họ…Nhưng trước máy ảnh, ống kính của bạn họ còn dũng khí của nhân cách để nở một nụ cười ! Nhân cách từ đâu tới đã làm nên nụ cười trước gian truân của nhân sinh, trước thăng trầm của nhân kiếp ?

Nhân cách hình như đỉnh cao nhất của nhân vị ! Khi bất công của bạo quyền chế ngự nhân sinh, khi bất nhân của tà quyền tham quyền đè ép nhân thế, khi ma quyền tham tiền xiết cổ nhân gian, thì đây là lúc nhân cách bị thử thách gay go nhất. Nhân sinh là thực tế, nhân thế là thực cảnh, nhân gian là thực địa, cả ba làm ra nhân kiếp cho mỗi chúng ta đang sống trong thực trạng bây giờ và ở đây, ngay trên một quê hương nơi mà các giá trị của cộng hòa là tự do-công bằng-bác ái đã bị trộm cắp, nơi mà các giá trị của dân chủ-nhân quyền-đa nguyên đã bị cướp giật.

Nhưng con người luôn muốn không những sống đúng mà còn phải sống hay, sống đẹp nên chính con người đã chế tác ra nhân lý để bảo vệ nhân tính của mình ; nơi mà nhân lý biết hợp lý trong sống chung, biết chỉnh lý trong sống chia. Từ đây, nhân tính biết toàn lý trong chung-chia, để tự do của mỗi cá thể biết chung-chia với công bằng vì tập thể, mà chế tác ra bác ái để chung-chia và chia-chung. Biên giới của khác biệt làm nên dị biệt rồi gây ra ung thư của sự khinh miệt sẽ không còn, vì không còn bị bất cứ một trở lực nào tới từ ích kỷ của ai chết mặc ai, tới từ vị kỷ của bây chết mặc bây. Cái vô cảm làm nên cái vô luân sẽ bị "xóa sổ" !

Nhân tri và nhân trí sẽ xuất hiện khi nhân lý là móng dựa trên nền của nhân tính, hướng dẫn mọi hành động của cá nhân, tập thể, cộng đồng, xã hội. Tại đây sự hiểu biết về nhân sinh, nhân thế, nhân gian, nhân kiếp đúc kết ra nhân tri, luôn được hỗ trợ bởi nhân trí luôn có ý thức về tiến bộ xã hội, có nhận thức về văn minh cho dân tộc sẽ làm nên tỉnh thức cho cả giống nòi được trang bị bởi kiến thức trước các bất công làm ra bởi bạo quyền độc đảng, sinh ra bởi tà quyền tham nhũng, đẻ ra bởi ma quyền tham tiền. Chính liên minh giữa nhân lý-nhân tính-nhân tri-nhân trí, vừa là nội công của nhân loại để cho ra đời nhân bản, nhân văn ; vừa là bản lĩnh của nhân sinh biết chế tác ra nhân tâm, nhân từ, làm nên đường đi nẻo về cho nhân đạo, nâng cao tầm vóc của nhân nghĩa.

Và khi con người có nhân lý-nhân tính-nhân tri-nhân trí-nhân bản-nhân văn-nhân tâm-nhân từ-nhân đạo-nhân nghĩa làm nên nhân cách, thì con người còn giữ được nụ cười !

Khuôn mặt quê hương

Bạn hãy nhìn khuôn mặt quê hương : giống y mặt bạn

Hãy nhìn thân thể quê hương khi đứng dậy : giống y bạn thơ thẩn lưu vong tìm sự thực !

Lê Hữu Khóa

(08/06/2020)

---------------------

 Lê Hữu Khóa

- Giáo sư Đại học Lille

- Giám đốc Anthropol-Asie

- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á

- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc

- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris

- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á

- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.

Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.