 | Tổng quan: | 3638808 |
Buổi sáng 28/9, trong một cuộc họp báo của Ban Tuyên giáo Trung ương để thông tin về ‘Hội nghị Trung ương 8, khoá XII diễn ra vào tuần tới’, cái cách thông báo của quan chức Lê Quang Vĩnh - Phó chánh Văn phòng Trung ương Đảng - về "Với sự phân công này, các quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch nước được thực hiện bình thường, đầy đủ" (phân công bà Đặng Thị Ngọc Thịnh là quyền Chủ tịch nước) chắc chắn là ẩn số đáng mổ xẻ nhất trong phương trình mang tên ‘Ai sẽ làm chủ tịch nước’.
Nguyễn Phú Trọng có lặp lại 'Tôi bất ngờ!' như khi tái đắc cử tổng bí thư tại đại hội 12?
Bởi cùng với phát ngôn trên là "Việc giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu Chủ tịch nước là việc hết sức hệ trọng của Đảng và Nhà nước nên cần được chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng theo đúng quy định. Chắc chắn Trung ương sẽ xem xét nhưng ở kỳ họp nào, có ở kỳ họp sắp tới hay không, thì chúng tôi sẽ thông báo cụ thể sau" - quan chức Lê Quang Vĩnh.
Hai phát ngôn trên đã cấu thành một mạch logic: do Đặng Thị Ngọc Thịnh đã thực hiện bình thường, đầy đủ các quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch nước, nên cơ chế bố trí nhân sự thay thế cho quan chức Trần Đại Quang vừa thêm từ ‘cố’ là không có gì phải cập rập. Và cơ chế này còn phụ thuộc vào sự chuẩn bị của các cơ quan liên quan - như một cách giải thích của Lê Quang Vĩnh.
Mặc dù chỉ là ủy viên trung ương mà không phải là ủy viên bộ chính trị để chắc suất chủ tịch nước theo nguyên tắc của đảng cầm quyền, bà Đặng Thị Ngọc Thịnh vẫn có thể ‘tạm quyền’ một thời gian cho đến khi tổ chức ‘cương lĩnh đảng quan trọng hơn hiến pháp’ tìm ra được một ủy viên bộ chính trị để thay thế bà Thịnh.
Nhưng câu chuyện trên sẽ mang tính quy trình đến mức nhàm chán, nếu không xuất hiện một luồng dư luận vận động khá nhiệt tình cho đương kim tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ngay trước khi Hội nghị trung ương 8 diễn ra :
- "Hiện giờ cuộc đấu tranh chống tham nhũng ở Việt Nam là cuộc đấu tranh một mất một còn, chứ không phải là cuộc đấu tranh đơn giản. Nếu mà như thế nào đó, các thế lực nhóm lợi ích mà cấu kết lại thì nó trở thành cái vấn đề rất phức tạp.
"Phải chăng đã đến lúc hợp nhất hai chức danh: tổng bí thư và chủ tịch nước? Vừa qua tôi đã nhìn thấy ông Tổng Bí thư này [ông Nguyễn Phú Trọng], ông đã làm vai trò của Chủ tịch nước rất đầy đủ. Nào là đi thăm Pháp, thăm Nhật rồi thăm Mỹ...
"Làm cái vị trí nguyên thủ quốc gia là chủ tịch nước thì rõ ràng là thì ông Nguyễn Phú Trọng đã làm rồi và bây giờ đã đến lúc nên hợp thức hóa hai cái chức này" - Luật sư Trần Quốc Thuận.
- "Việt Nam đã nhận thấy từ lâu sự cần thiết không nên để tách rời hai chức danh Tổng Bí thư Đảng và Chủ tịch nước trong cấu trúc lãnh đạo chính trị. Từ thời ông Lê Khả Phiêu đã muốn như vậy. Nhưng bởi nhiều lý do những chức danh này vẫn chưa được kết hợp làm một".
"Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng bày tỏ e ngại sự kết hợp có thể dẫn đến độc tài. Tôi không cho là như vậy. Độc tài hay không trước hết là tư tưởng. Trong các nước xã hội chủ nghĩa chỉ còn Việt Nam vẫn tách biệt hai chức danh này. Sự ra đi của ông Trần Đại Quang là điều kiện chín muồi. Không nên hoặc không thể chậm trễ hơn nữa. Tôi cho rằng trong tình hình hiện nay, ông Nguyễn Phú Trọng là thích hợp cho cương vị Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước" - Vũ Cao Phan, cựu Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội hữu nghị Việt – Trung.
- "Thực ra, có rất nhiều việc có thể làm rồi mới cần sửa Hiến pháp, kể cả việc hợp nhất này, bởi vì, khi cần sáp nhập, mà không làm ngay, thì có thể có thay đổi, mà chờ sửa Hiến pháp thì cũng có thể phải mất 6 tháng, còn nếu hợp nhất thì thì chức Tổng Bí thư sẽ nhập vào chức Chủ tịch nước như mô hình chính trị tại Trung Quốc" - chuyên gia Hà Hoàng Hợp.
Luồng dư luận trên hiện ra trong bối cảnh đang tồn tại hai kịch bản ‘chỉ định một ủy viên bộ chính trị không phải tổng bí thư làm chủ tịch nước’ và ‘hợp nhất chủ tịch nước và tổng bí thư’.
Mặc dù kịch bản thứ nhất đã khá xáo động trong những ngày qua với những cái tên được xướng lên như Nguyễn Thiện Nhân, Trần Quốc Vượng, Tòng Thị Phóng, Ngô Xuân Lịch…, nhưng lại có thông tin cho biết đến giờ phút này Bộ Chính trị đảng vẫn chưa có cuộc họp chính thức nào về tìm nhân sự để trám vào ghế chủ tịch nước.
Trong khi đó, lại có thông tin cho biết kịch bản ‘hợp nhất chủ tịch nước và tổng bí thư’ đang chiếm ưu thế đến 70%. Thậm chí thông tin này còn dự đoán chính ông Nguyễn Phú Trọng, chứ chẳng phải ai khác, sẽ ngồi vào ghế chủ tịch nước.
Ngay trước mắt sẽ là phép thử tại Hội nghị trung ương 8. Tại hội nghị này, nếu bà Đặng Thị Ngọc Thịnh được ‘Bộ Chính trị tiếp tục phân công giữ chức quyền chủ tịch nước’, cùng lúc hoặc chẳng bao lâu sau đó xuất hiện hiện tượng một số cựu thần, quan chức và ‘quần chúng nhân dân’ đồng loạt xướng lên quan điểm cần ‘nhất thể hóa’ hai chức danh chủ tịch nước và tổng bí thư với lý do chủ yếu ‘có lợi cho dân tộc và nhân dân’, có thể cho rằng Quyền chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh chỉ là phương án ‘nghi binh’ trong một kịch bản kéo dài thời gian để tổ chức một chiến dịch PR cho ông Nguyễn Phú Trọng chính thức trở thành bản sao của Tập Cận Bình - nhân vật chủ tịch nước kiêm tổng bí thư của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Còn ngồi chính thức vào lúc nào thì chỉ là vấn đề thời gian.
Thường Sơn
Nguồn : VNTB, 29/09/2018
Sau 4 tháng ‘nhóm củi’, ‘lò’ của Tổng bí thư Trọng dường như đã hoàn tất quá trình khởi động để bắt đầu cháy và thiêu đốt giới một danh sách đen những quan chức Thành phố Hồ Chí Minh ‘nhúng chàm nhưng không chịu gột rửa’.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, ông Lê Thanh Hải và ông Võ Văn Thưởng
‘Đệ ruột Anh Hai’
Sau vụ Đinh La Thăng, Nguyễn Hữu Tín là cái tên quan chức cao cấp đầu tiên của chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh, dù đã nghỉ hưu, chính thức bị đưa vào vòng tố tụng hình sự với hai động tác đầu tiên là khởi tố và khám xét nhà - do Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiến hành vào ngày 18/9/2018 - vì liên quan vụ Vũ ‘Nhôm’.
‘Điểm sáng’ rõ nhất của Nguyễn Hữu Tín có lẽ là giai đoạn ‘trưởng thành cách mạng’ suốt từ những năm 2000 đến năm 2015 trùng với thời kỳ ngự trị của ‘Anh Hai’ Lê Thanh Hải ở Sài Gòn.
Nếu trước khi trở thành chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố, Lê Thanh Hải từng là bí thư quận 5 - một quận giàu có với nhiều người Hoa sinh sống và làm ăn, thì Nguyễn Hữu Tín cũng có thời được đưa về làm bí thư quận 5.
Song phần lớn thời gian của Nguyễn Hữu Tín là trên cương vị phó chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố,trong đó có phụ trách về mảng nhà đất - địa chỉ mà đã sinh sôi nảy nở những mối quan hệ đen tối với Thượng tá tình báo công an Phan Văn Anh Vũ và công ty bình phong của Vũ mà đã góp công giải tán luôn cả Tổng cục tình báo của Bộ Công an vào năm 2018.
Từ khi Lê Thanh Hải còn tại vị như một ‘bố già’ ở Sài Gòn và kể cả sau khi ‘Anh Hai’ mất chức bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh vào cuối năm 2015, Nguyễn Hữu Tín được rất nhiều dư luận xem là ‘đệ ruột’ của ông Hải, và tuy không được đánh giá có tài sản cá nhân ‘mập’ như Lê Thanh Hải, nhưng Nguyễn Hữu Tín cũng được xem là một trong những quan chức giàu có đến độ có thể chẳng nhớ nổi nhà đất và kim ngân của mình tích góp hay vơ vét được từ những phi vụ nào.
Lò ‘tiến về Sài Gòn’
Vào quý 2 năm 2018 khi nổ ra vụ bắt hai cựu chủ tịch Đà Nẵng là Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến vì dính đến vũ ‘Nhôm’, đã râm ran tin ngoài lề là sắp bắt cả một số quan chức Thành phố Hồ Chí Minh bị liên đới, trong đó có Nguyễn Hữu Tín. Tuy nhiên sau ít tháng và sau khi Vũ ‘Nhôm’ bị đưa ra tòa xét xử với tội danh đầu tiên là ‘cố ý làm lộ tài liệu bí mật nhà nước’ cùng mức án 9 năm tù giam, những dấu hiệu ‘đốt lò’ ở Sài Gòn tạm lắng xuống, dành chỗ cho chiến dịch xóa toàn bộ các tổng cục của Bộ Công an và ‘thay máu’ cơ quan được xem là ‘siêu bộ’ này.
Cũng vào thời gian trên, một động thái khởi động khác của ‘lò’ Nguyễn Phú Trọng, hay chính xác hơn là ai đó đã ‘mượn lò’ ông Trọng để mưu tính ‘đốt’ một số quan chức đương chức trong khối chính quyền và thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó có những cái tên Tất Thành Cang - Phó bí thư thường trực thành ủy, Trần Vĩnh Tuyến - Phó chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố, kể cả Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố… Hai ‘chuyên án’ từ vừa tới lớn được tung ra là vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh bán trái pháp luật 32 ha đất Nhà Bè với giá bèo cho tư nhân, và vụ khiếu nại tố cáo kéo dài ròng rã hai chục năm trời ở Thủ Thiêm - một cứ điểm sinh tử trong cuộc tranh chấp giữa các nhóm quyền lực - lợi ích mới với nhóm quyền lực - lợi ích cũ.
Tuy nhiên, phải đến đầu tháng Chín năm 2018, một bản kết luận kiểm tra về vụ Thủ Thiêm mới được Thanh chính chính phủ công bố theo ‘đồng ý của thủ tướng’ (Nguyễn Xuân Phúc). Cũng là lúc mà có dư luận cho rằng mưu đồ ‘đi đêm’ giữa hai nhóm lợi ích mới và cũ đã không mấy thành công vì một số nguyên do nào đó mà đã dẫn đến quan điểm ‘xử thẳng tay’ trở nên minh bạch hơn trước công luận.
Quan điểm ‘xử thẳng tay’ bước đầu đã thể hiện bởi việc khởi tố Nguyễn Hữu Tín và ba quan chức khác là Đào Anh Kiệt - cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh, Lê Văn Thanh - Phó chánh văn phòng UBND Thành phố Hồ Chí Minh và Nguyễn Thanh Chương - Trưởng phòng Đô thị, Văn phòng UBND Thành phố Hồ Chí Minh.
Sáu tháng sau khi khai hỏa ‘mặt trận Đà Nẵng’, điểm nổ tiếp theo rõ ràng đã ‘tiến về Sài Gòn’. Vụ án Vũ ‘Nhôm’ đã bước sang giai đoạn 2 về ‘vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí’, kéo theo vòng lao lý của nhiều quan chức dân sự chứ không chỉ là quan chức Bộ Công an như trước đây.
So với Đà Nẵng, ‘mặt trận Sài Gòn’ tập trung nhiều hỏa lực hơn hẳn và rất có thể sẽ xảy ra ác liệt hơn nhiều. Đã từ nhiều năm qua và đặc biệt dưới thời Lê Thanh Hải, Thành phố Hồ Chí Minh được xem là nơi ‘bất khả xâm phạm’. Vào năm 2016, ngay cả vụ Bộ Công an bắt Trần Phương Bình - Tổng giám đốc Ngân hàng Đông Á là nơi mà Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh là cổ đông lớn nhất - cũng chẳng một quan chức Thành phố Hồ Chí Minh nào bị hề hấn gì.
Hai thanh ‘bảo kiếm’
Khác khá nhiều so với bối cảnh thời gian trước, chiến dịch ‘đốt lò’ của Nguyễn Phú Trọng vào thời gian này được hỗ trợ đắc lực bởi hai cơ quan Cảnh sát điều tra và An ninh điều tra thuộc Bộ Công an - hai cứ điểm mà ông Trọng đã chiếm gọn vào đầu tháng Tám năm 2018.
Ngày 10/8/2018, Bộ trưởng công an Tô Lâm đặt bút ký hai quyết định liên tiếp bổ nhiệm chức danh Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đối với Thượng tướng Bùi Văn Nam - Thứ trưởng Bộ Công an, và bổ nhiệm chức danh Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đối với Thượng tướng Lê Quý Vương - Thứ trưởng Bộ Công an.
Hai cơ quan Cảnh sát điều tra và An ninh điều tra được xem là là hai cục đặc biệt quan trọng trong Bộ Công an, mang quyền ‘sinh sát’ đối với các bộ ngành khác và khối các tỉnh thành ở Việt Nam.
Quyết định trên là đặc biệt quan trọng trên bàn cờ nhân sự nội bộ của Nguyễn Phú Trọng : cả hai thứ trưởng Bùi Văn Nam và Lê Quý Vương - được giới quan sát chính trị đánh giá là ‘cận thần’ của Tổng bí thư Trọng.
Chẳng bao lâu sau sự kiện đảo lộn bàn cờ nhân sự trên, chuyến công du Nga của Tổng bí thư Trọng vào đầu tháng Chín năm 2018 đã được tháp tùng không phải bởi Bộ trưởng công an Tô Lâm mà là Thứ trưởng Bùi Văn Nam - như một tín hiệu về khả năng ‘thay ngựa giữa dòng’ có thể xảy ra trong thời gian tới.
Khỏi phải nói, với việc chiếm lĩnh được hai cứ điểm lợi hại trên, ông Trọng đã nắm gọn trong tay hai thanh kiếm sắc bén và cả sắc máu. Việc chiếm lĩnh hai cứ điểm trên cùng hỏa lực tiềm tàng còn ẩn giấu trong hai cứ điểm này sẽ tác động đến phần lớn mặt trận chính trị Việt Nam. Một lần nữa sau một cơn suy trầm, Tổng bí thư Trọng lại vươn lên thế thượng phong trước các đồng chí của ông. Có được hai cục công an ‘bắt, bắt nữa, bắt mãi’, ông Trọng sẽ tha hồ đánh đông dẹp bắc trong nội bộ đảng.
Đánh từ ngoài vào trong
Nước cờ mà Nguyễn Phú Trọng đang đi trên bàn cờ ‘mặt trận Thành phố Hồ Chí Minh’ có vẻ không khác mấy so với cách chơi cờ của ông Trọng vào cuối năm 2017 tại ‘mặt trận Đà Nẵng’ - đánh từ vòng ngoài vào trong và khiến đối phương, đặc biệt những kẻ chưa biết khi nào mình bị bắt, rơi vào tâm trạng khủng hoảng tâm lý. Trước tết nguyên đán năm 2018, đã râm ran tin đồn ‘sẽ bắt hai nguyên chủ tịch Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến’. Sau tết là bắt thật.
Vụ khởi tố đối với Nguyễn Hữu Tín, cựu chức chứ không phải đương chức, có thể xem là ‘đánh vòng ngoài’ ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Từ trước ngày quốc khánh 2/9 năm 2018, đã râm ran tin đồn về ‘Bộ Công an đang điều tra Tất Thanh Cang’ và ‘có thể bắt Cang’, bất chấp khi đó có một luồng dư luận ngược lại - có thể do nhóm của ông Cang chủ động tung ra - về việc ‘Tất Thành Cang đã thoát’.
Còn sau 2/9, tin tức ngoài lề còn tản rộng hơn nữa với không chỉ Tất Thành Cang mà còn thêm vài ba quan chức cao cấp và đương chức nữa ở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ phải ‘xộ khám’.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 21/09/2018
Văn bản ký kết có tính giá trị duy nhất, tuy có thể chỉ mang tính tượng trưng chứ không hề thực chất, trong chuyến công du Cộng hòa liên bang Nga của Nguyễn Phú Trọng vào đầu tháng Chín năm 2018 chỉ là "Việt Nam đã đặt mua các vũ khí và dịch vụ quân sự của Nga trị giá hơn 1 tỉ đôla" - theo hãng tin TASS của Nga.
Ông Trọng và tổng thống Nga, Putin, tại Sochi, Nga, 6 tháng Chín, 2018.
Còn trong toàn bộ các văn kiện được ký kết giữa phía Việt Nam và Hungary sau chuyến công du Hungary cũng của Nguyễn Phú Trọng vài ngày sau đó, người ta thấy duy nhất bản hiệp định liên chính phủ về tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự, ngoài ra chỉ là các bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, về hợp tác y tế, hợp tác giáo dục, hợp tác về ngành nước giữa Hungary với chính quyền một số tỉnh Việt Nam như Quảng Nam, Vĩnh Long, Thanh Hóa. Nhưng không thấy bóng dáng Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) đâu.
Gấp 10 lần Mỹ (!?)
Con số 1 tỷ USD mà Việt Nam đặt mua vũ khí trong chuyến đi Nga của Nguyễn Phú Trọng gấp đến 10 lần so với hợp đồng đầu tiên của Bộ Quốc phòng Việt Nam mua vũ khí của Mỹ giá trị gần 100 triệu USD, được tiết lộ bởi cơ quan quốc phòng Mỹ ngay sau chuyến công du đến Mỹ vào đầu tháng Tám năm 2018 của Phó chủ tịch Quốc hội Việt Nam Đỗ Bá Tỵ.
Cho tới nay, Nga vẫn là đối tác cung cấp đến 90% vũ khí chủ lực cho Việt Nam. Nhưng từ khoảng năm 2013 đến nay và đặc biệt gần đây, đã xuất hiện quan điểm trong giới chuyên gia quốc phòng rằng sẽ rất rủi ro nếu Việt Nam chỉ phụ thuộc vào một hay một số ít các đối tác, vì vậy Việt Nam nhất thiết phải đi tìm cách đa dạng hóa nguồn cung và bổ sung thêm vào biên chế những khí tài có xuất xứ "ngoài Nga".
Ngân sách quốc phòng của Việt Nam đã tăng từ 1,3 tỷ đôla lên đến 4,6 tỷ đôla (tăng 258%) trong vòng 10 năm, từ năm 2006 - 2015, và hiện thời chiếm khoảng 9% tổng chi ngân sách quốc gia.
Tuy nhiên, ngày càng nhiều thông tin cho biết ngân sách quốc phòng phải "giật gấu vá vai" trong những năm qua, đặc biệt trong bối cảnh ngân sách quốc gia có xu hướng cạn kiệt nhanh chóng và Việt Nam đặc biệt thiếu ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa và trả nợ nước ngoài.
Nói cách khác, Việt Nam đang rơi vào hố trũng hết tiền. Hết tiền cho nhiều chương trình, dự án đầu tư phát triển và cho cả quốc phòng.
Giá trị mang tính tượng trưng duy nhất về 1 tỷ USD Việt Nam đặt hàng mua vũ khí Nga cũng cho thấy về thực chất, chuyến đi Nga của Nguyễn Phú Trọng đã có thể chẳng thúc đẩy được hoạt động trao đổi thương mại hai chiều hay mở rộng thị trường xuất khẩu cho Việt Nam, trong bối cảnh kim ngạch hai chiều Nga - Việt vẫn chỉ lẹt đẹt ở con số 3,5 tỷ USD/năm.
Cho dù giá trị đơn đặt hàng mua vũ khí từ Nga của Bộ Quốc phòng Việt Nam chỉ có 1 tỷ USD, nhưng trong bối cảnh ngân sách Việt Nam đang quá eo hẹp và đặc biệt đang thiếu ngoại tệ trầm trọng (một phần lớn ngoại tệ hiện thời phải dùng để trả nợ nước ngoài từ 8 - 10 tỷ USD mỗi năm), dấu hỏi rất lớn là Việt Nam sẽ tìm đâu ra 1 tỷ USD để mua vũ khí Nga ?
Vào năm 2016, để mua vũ khí của Ấn Độ, Việt Nam còn không có ngoại tệ mà phải nhờ vả vào nửa tỷ USD tín dụng quân sự cho mua chịu của nước này.
Ngơ ngáo EVFTA
Vào đầu năm 2017, Chủ tịch quốc hội Việt Nam là Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhận được chỉ đạo của Tổng bí thư Trọng để có một chuyến đi Hungary nhằm vận động chính phủ nước này ‘vận động Ủy ban châu Âu và Nghị viện châu Âu sớm ký kết và thông qua EVFTA’. Tuy nhiên kết quả của chuyến đi này gần như là con số 0 : các quan chức cao cấp của Hungary đã không có bất kỳ hứa hẹn, và càng không có bất kỳ cam kết miệng hay cam kết bằng văn bản nào từ giới chức các nước châu Âu về việc sẽ hỗ trợ Việt Nam vận động nhằm sớm thông qua EVFTA. Khi đó chưa nổ ra vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Đức.
Cũng vào năm 2017, một quan chức cao cấp của chính phủ Việt Nam là Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã có một chuyến "dân vận" ở Tây Âu và Đông Âu nhằm thuyết phục các nước châu Âu mau chóng chấp thuận cho Việt Nam được tham gia vào EVFTA. Tuy nhiên, các cuộc gặp của ông Vương Đình Huệ với giới chức Bỉ, Slovakia, Thụy Sĩ đều chỉ mang lại một kết quả chung chung : không có bất kỳ hứa hẹn, và càng không có bất kỳ cam kết miệng hay cam kết bằng văn bản nào từ giới chức các nước châu Âu về việc sẽ hỗ trợ Việt Nam vận động nhằm sớm thông qua EVFTA.
Tháng Ba năm 2018, ông Trọng đích thân đi Pháp. Một trong những mục tiêu quan trọng nhất, hoặc chính là mục tiêu cao nhất trong chuyến công du này đã được xác nhận : vận động cho EVFTA được Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu "linh hoạt sớm thông qua".
Nhưng trong "Tuyên bố chung Việt Nam - Pháp" - bản văn được phát ra báo chí sau bữa ăn trưa giữa Macron và Trọng, chứ không như Tuyên bố chung Việt - Mỹ được phát đi sau một cuộc hội đàm chính thức Obama - Trọng kéo dài đến hơn một giờ đồng hồ tại Phòng Bầu dục ở Washington vào tháng Bảy năm 2015, chỉ đề cập : "Hai bên bày tỏ mong muốn sớm ký kết và phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu trong năm 2018 và đưa Hiệp định vào thực hiện nhanh chóng, hiệu quả".
Cần chú ý, "Hai bên bày tỏ mong muốn…" luôn là một cụm từ thể hiện ý nguyện, thậm chí chỉ là một cụm từ thuần chất ngoại giao và xã giao chứ chưa hoặc không thể hiện tính hành động cụ thể. Có lẽ người Pháp đã tỏ thái độ thận trọng cần thiết khi dùng cụm từ này để hãm bớt sự nôn nóng muốn "ăn ngay" của giới chóp bu Hà Nội, với một hiệp định thương mại mà có thể cứu vãn nền kinh tế lẫn chân đứng của chế độ Việt Nam trong một khoảng thời gian ít năm nữa.
Có thể hiểu, "Hai bên bày tỏ mong muốn…" là tất cả những gì mà Nguyễn Phú Trọng đạt được về EVFTA trong chuyến công du Pháp. Thực tế quá đỗi sơ sài này, dù có được nêu trong "Tuyên bố chung Việt - Pháp" như một sự an ủi, cũng chẳng khác gì kết quả mà giới quan chức cấp cao của Việt Nam đã nhận, hoặc phải nhận, trong các chuyến "dân vận" giới chính khách châu Âu cho EVFTA vào năm 2017.
Khác hẳn với những chuyến ‘quốc tế vận’ của Nguyễn Thị Kim Ngân Vương Đình Huệ vào năm 2017, những chuyến công du Pháp, Nga và Hungary của Nguyễn Phú Trọng vào năm 2018 lại diễn ra trong bối cảnh vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh đã trở nên tung tóe, biến thành một cơn địa chấn kéo từ Đức sang Slovakia và còn có thể lan ra cả Pháp, Ba Lan, Nga…
Với tư cách là một thành viên của khối Liên minh châu Âu (EU), hẳn Hungary đang rất thận trọng trong việc tiếp đón những phái đoàn, dù là do ‘đảng trưởng’ Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu, của một chính thể đang bị dư luận quốc tế lên án là đã nhúng tay trực tiếp vào vụ bắt cóc trên.
Và hẳn đó cũng là nguồn cơn vì sao đã không có bất kỳ chỉ dấu nào cho thấy EVFTA được giới lãnh đạo Hungary hứa hẹn, hoặc cam kết, càng không có văn kiện ký kết với ông Nguyễn Phú Trọng, ít ra vào thời điểm này.
Hình như 2018 không phải là năm may mắn trong công tác đối ngoại của ông Nguyễn Phú Trọng. Từ Pháp đến Nga và Hungary, tất cả đều mờ nhạt.
Trừ một ấn tượng sáng chói từ một phát ngôn của ông Trọng : ‘Việt Nam - Hungary mãi mãi là bạn, là đồng chí của nhau’.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 14/09/2018
Sau khi nhóm lò, chọn vài cá nhân mà dân chúng ví von là "củi gộc" thảy vào lò, ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam được tung hô là "bậc nhân kiệt thế Thiên hành đạo", được gọi một cách trang trọng là "Ngài". "Ngài" sẽ khôi phục tin yêu để dân chúng gửi gắm hy vọng vào sự nghiệp chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng cộng sản Việt Nam.
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng từng được tung hô là "bậc nhân kiệt thế Thiên hành đạo"
Tuy nhiên sau khi đi được vài bước trên con đường "chỉnh đốn Đảng", "Ngài" đột nhiên khựng lại, "ngự" ngay giữa đường, không chịu đi nữa !...
***
Một tuần sau khi dư luận dấy lên thắc mắc :
- Tại sao Viện Kiểm sát tỉnh Phú Thọ khẳng định, có đủ cơ sở kết luận ông Phan Văn Vĩnh (Trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát nhân dân) đã nhận của Nguyễn Văn Dương (Giám đốc Công ty Đầu tư - Phát triển an ninh công nghệ cao - CNC) chiếc đồng hồ Rolex trị giá 1,1 tỉ đồng để giúp CNC tổ chức đánh bạc (1) mà không truy tố ông Vĩnh "nhận hối lộ" (hình phạt có thể đến tử hình) ?
- Tại sao chỉ có ông Vĩnh, ông Nguyễn Thanh Hóa (Thiếu tướng, cựu Cục trưởng Cục Cảnh sát Chống tội phạm công nghệ cao - C50) bị truy cứu trách nhiệm hình sự và bỏ qua trách nhiệm của giới lãnh đạo Bộ Công an Việt Nam, cho dù cáo trạng ghi nhận ông Vĩnh, ông Hóa đã báo cáo thượng cấp về việc chọn – tạo điều kiện – sử dụng CNC như "bình phong", chấp nhận cho CNC tổ chức đánh bạc trên Internet nhằm xây dựng "hệ thống phòng thủ quốc gia về tội phạm mạng" ? Giới lãnh đạo Bộ Công an Việt Nam không chấp nhận đề nghị ấy thì làm gì có chuyện CNC chia cho Bộ Công an Việt Nam 20% trong cơ cấu vốn của doanh nghiệp này dù Bộ Công an Việt Nam không góp đồng nào và trên thực tế, CNC đã chia cho Bộ Công an Việt Nam một phần lợi nhuận (chuyển cho C50 khoản tiền 700 triệu đồng kèm… một bộ phần mềm diệt virus trị giá 30.000 Mỹ kim) (2). CNC còn là doanh nghiệp sắm vai "nhà tài trợ chính" cho các "chương trình giao lưu", "hoạt động từ thiện" của Tổng cục Cảnh sát, tổng giá trị tài trợ khoảng 1,1 tỉ đồng, chưa kể khi Tổng cục Cảnh sát tổ chức "tiếp khách", ông Dương luôn luôn góp rượu, tổng giá trị số rượu đã góp được ghi nhân là hơn… 10 tỉ đồng ?...
Tướng công an Phan Văn Vĩnh thời còn tại chức, 2016. (Reuters)
Vài tờ báo tại Việt Nam bắt đầu giải thích tại sao không thể truy tố ông Vĩnh, ông Hóa "nhận hối lộ" (3)…
Theo đó, dẫu ông Dương khai đã đưa cho ông Vĩnh 27 tỉ đồng và khoảng 1,7 triệu Mỹ kim, đưa cho ông Hóa 22 tỉ đồng nhưng vì ông Vĩnh chỉ thừa nhận, cá nhân ông chỉ nhận của ông Dương một… áo sơ mi, một… lọ thuốc bổ gan, còn ông Hóa thì khăng khăng chưa từng nhận bất kỳ thứ gì cho cá nhân mình và cơ quan An ninh Điều tra không tìm được chứng cứ chứng minh cả hai đã "nhận hối lộ" nên… đành để ông Vĩnh và ông Hóa nhận án tù có thời hạn (tối đa là mười năm, song rất khó để phạt tối đa vì cả hai có nhiều tình tiết… giảm nhẹ như : nhân thân tốt, phạm tội… lần đầu, nhiều thành tích, đóng góp nhiều cho… cách mạng, rồi ông Vĩnh và ông Hóa cùng là thương binh, ông Vĩnh còn là Anh hùng Lực lượng vũ trang…).
Có một điểm cần lưu ý, hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam từng đưa nhiều tin, bài, hình ảnh giới thiệu những khối tài sản không lồ của ông Vĩnh (4), ông Hóa (5) và ai cũng biết, ông Vĩnh, ông Hóa không thể tạo lập những khối tài sản khổng lồ ấy từ thu nhập chính thức, hợp pháp. Tuy nhiên vì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không cho phép điều tra – xử lý những trường hợp "giàu có bất thường", kể cả khi ai cũng hiểu "giàu có bất thường" là con đẻ của tham nhũng, nhận hối lộ nên chỉ có thể xem xét – xử phạt ông Vĩnh, ông Hóa "lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
***
Hôm 10 tháng 9, sau khi Ủy ban Thường vụ của Quốc hội Việt Nam tổ chức thảo luận lần cuối về Dự luật sửa Luật Phòng – Chống tham nhũng, trước khi các đại biểu của Quốc hội Việt Nam khóa 14 đổ về Hà Nội tham dự kỳ họp thứ sáu (khai mạc vào tháng tới), bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch quốc hội, kết luận, chuyển dự luật này cho… Bộ Chính trị xem xét, quyết định về cách thức xử lý tài sản bất minh về nguồn gốc (6) !
Dự luật sửa Luật Phòng – Chống tham nhũng được khởi thảo từ 2015 nhưng đến nay, sau ba năm bàn bạc, tranh cãi, sửa tới, sửa lui nhiều lần vẫn chưa đâu vào đâu vì không dung hòa được những ý kiến khác biệt về ba điểm mấu chốt : Kê khai tài sản - Kiểm soát tài sản - Xử lý tài sản có dấu hiệu thủ đắc bất minh.
Tuy giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam liên tục khẳng định phòng – chống tham nhũng "không có vùng cấm, không có đặc quyền, không có ngoại lệ" nhưng khi Ban soạn thảo Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng đưa vào dự luật các giải pháp để xử lý tài sản của những viên chức bị xác định là kê khai gian dối, giàu có bất thường, dự luật này liên tục rơi vào tình trạng mà dân chúng vẫn ví von là "không qua được vòng… gửi xe".
Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Việt Nam – một trong những nhân vật chịu trách nhiệm giám sát việc soạn thảo Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng, nhấn mạnh sự thất vọng của Ban soạn thảo dự luật này : Sau khi đề nghị buộc những viên chức giàu có bất minh nộp thuế theo tỉ lệ nhất định tính trên tổng giá trị tài sản không thể giải trình về nguồn gốc, hoặc tịch thu sung công, nếu cần, truy cứu trách nhiệm hình sự - như một giải pháp nhưng bị phản đối, ban này mới đưa ra đề nghị khác – giao cho hệ thống tòa án xử lý tài sản mà những viên chức giàu có bất minh không thể giải trình về nguồn gốc – giờ, đề nghị ấy cũng bị "can gián" !
Bà Nga lưu ý, suốt ba năm qua, Ban soạn thảo Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng đã đưa ra sáu phương án để xử lý tài sản không thể giải trình về nguồn gốc của những viên chức giàu có bất minh, đến nay, bốn đã bị gạt bỏ, chỉ còn hai và cả hai đều không phải là giải pháp toàn diện, xử lý mỹ mãn "yêu cầu không gây xáo trộn, không tác động tới ai mà vẫn bảo đảm chống được tham nhũng".
Tội nghiệp bà Nga và tội nghiệp cả Ban soạn thảo Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng ! Giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã minh định tham nhũng là "giặc". Bà Nga và Ban soạn thảo Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng phải lập kế hoạch diệt "giặc" nhưng trên đời này làm gì có ai đủ khả năng nghĩ ra giải pháp toàn diện, vừa tìm – diệt được giặc, vừa "bảo đảm không gây xáo trộn, không tác động tới ai" ? Nhân vật phi phàm ấy chắc chắn chưa chào đời !
Khi khuynh hướng phòng – chống tham nhũng phải "bảo đảm không gây xáo trộn, không tác động tới ai" là yêu cầu hàng đầu của "công cuộc chống nội xâm" thì những ông, bà như ông Vĩnh, ông Hóa vẫn có thể yên tâm "ăn no, ngủ kỹ". Ngay cả trong trường hợp chẳng may phải đối diện với công lý thì những người nhân danh công lý cũng đã bị cột tay, không muốn cũng chỉ có thể "giơ cao, đánh khẽ" bằng những bản án tù có thời hạn, còn nhân dân chỉ có thể dè bỉu về khối tài sản khổng lồ, không thể giải trình về nguồn gốc của các công bộc rồi… thôi.
Năm 2013 – thời điểm Việt Nam đang thu thập ý kiến để sửa Luật Hình sự 2009, từ sự gợi ý của Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) và sự tiếp sức của tổ chức này thông qua "Dự án Tăng cường tiếp cận công lý và bảo vệ quyền tại Việt Nam", một số viên chức của Quốc hội và Bộ Tư pháp Việt Nam từng đề nghị đưa thêm vào Luật Hình sự của Việt Nam tội "làm giàu bất chính" để truy tố những cá nhân giàu có một cách bất thường. Theo hướng này, nếu viên chức nào đó có tài sản lớn khác thường so với thu nhập hợp pháp và không thể giải thích hợp lý về nguồn gốc tài sản thì sẽ bị xem là phạm tội "làm giàu bất chính" để điều tra - truy cứu trách nhiệm hình sự (7). Năm 2015 - khi bỏ phiếu thông qua Luật Hình sự mới, rồi năm 2017 khi sửa Luật Hình sự mới sửa năm 2015, Quốc hội Việt Nam liên tục gạt bỏ đề nghị xác định hành vi "làm giàu bất chính" là tội phạm.
Nếu Bộ chính trị Đảng cộng sản Việt Nam gật đầu, Quốc hội Việt Nam "nhất trí" xem "làm giàu bất chính" là tội phạm cách nay ba năm, cho dù cơ quan An ninh Điều tra không tìm được chứng cứ chứng minh ông Vĩnh, ông Hóa đã "nhận hối lộ", cả hai ông vẫn có thể bị "cách ly vĩnh viễn với cuộc đời", tài sản bị sung công. Viễn cảnh ấy có thể đã ngăn hai ông phạm tội, đồng chí, đồng đội của các ông có thể đã chùn tay, không dám hành xử càn rỡ, táng tận lương tâm như người ta vẫn thấy.
Hồi đầu tháng này, tại buổi thẩm tra - góp ý cho báo cáo định kỳ của hệ thống tư pháp (Tòa án, Viện Kiểm sát, Công an) Việt Nam do Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Việt Nam tổ chức, ông Trương Trọng Nghĩa, đại biểu của Thành phố Hồ Chí Minh ở Quốc hội Việt Nam, từng đề nghị hệ thống công quyền Việt Nam phải quan tâm và tích cực hơn đối với hoạt động tương trợ tư pháp giữa Việt Nam với châu Âu và Hoa Kỳ, bởi trong thực tế, nhiều viên chức tham nhũng đã tẩu tán tài sản, lập hậu cứ ở ngoại quốc trước khi bị lộ hay nghỉ hưu. Theo ông Nghĩa, muốn điều tra - xử lý tội phạm tham nhũng đạt hiệu quả cao nhất, phải chú trọng hợp tác quốc tế, truy tìm, thu hồi tài sản - tài khoản của các viên chức tham nhũng ở ngoại quốc (8).
Đề nghị của ông Nghĩa cũng là mong muốn của nhiều người Việt.
Giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đâu có thiển cận, họ đã nhìn thấy điều ấy từ lâu, chỉ có điều họ nhìn theo hướng khác. Đó là lý do năm 2003, Việt Nam ký Công ước Phòng - Chống tham nhũng (United Nations Convention against Corruption - UNCAC) nhưng bảy năm sau (2009) mới phê chuẩn UNCAC. Cho dù UNCAC là nền tảng của hợp tác quốc tế nhằm nâng cao hiệu lực giải trừ tham nhũng thông qua việc đặt định hàng loạt qui ước, chuẩn mực về tuyển dụng, bổ nhiệm công chức, buộc công chức phải tuân thủ các tiêu chí chung về hành xử khi thi hành công vụ, hệ thống tư pháp phải độc lập, hệ thống công quyền phải minh bạch, phải để các tổ chức dân sự tham gia giám sát, chưa kể đó còn là đại lộ, giúp Việt Nam gia tăng hợp tác đa quốc gia nhằm cùng truy tìm – thu hồi tài sản thủ đắc từ tham nhũng trên phạm vi toàn cầu, song lúc phê chuẩn, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam đã tuyên bố giành quyền bảo lưu (không thực thi) một số nội dung của UNCAT. Bởi cho rằng, hình sự hóa hành vi làm giàu bất chính, thực hiện thủ tục dẫn độ… chưa… phù hợp, Việt Nam chủ động đòi thực hiện UNCAC theo Hiến pháp và pháp luật thực định của Việt Nam, không áp dụng trực tiếp các qui định của UNCAT (9).
***
Càng ngày, người ta càng thấm thía những lời gan ruột của ông Trọng : Chống tham nhũng khó vì là chống chính mình. Phải đập chuột nhưng không thể để vỡ bình…
Bối cảnh chính trị - kinh tế - xã hội Việt Nam, cũng như nhân tâm đẩy Đảng cộng sản Việt Nam đến chỗ phải chứng tỏ quyết tâm "tự chỉnh đốn".
Ở vị trí Tổng bí thư, ông Trọng phải dựng lò, chọn củi nhóm lò… và phải bước vài bước trên con đường "chỉnh đốn Đảng". Ông không bước thì không thu thập được tin yêu, tín nhiệm của đồng bào vào sự "tài tình, sáng suốt" của đảng do ông lãnh đạo, không giữ được độc quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của tổ chức chính trị duy nhất tại Việt Nam. Còn nếu tiếp tục đi tới thì chắc chắn chẳng còn bao nhiêu đồng chí đồng hành. Nếu chẳng phải đa số đồng chí đều đã dính chàm, ông Trọng ắt sẽ không than, công bố tài sản của những viên chức trong diện buộc phải kê khai tài sản "rất khó, rất nhạy cảm" ! Đó cũng là lý do cách nay hàng chục năm, giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đã phải sử dụng các "động tác kỹ thuật" khi phê chuẩn UNCAC, khi thông qua Luật Hình sự và giờ liên tục nâng lên, đặt xuống Dự luật sửa luật phòng – chống tham nhũng.
"Lò" giúp ông Trọng trở thành "Ngài". Ngặt là bước tiếp, chỉ có đồng bào, không còn đồng chí, "Ngài" cũng hết vai trò nên "ngự" giữa đường là giải pháp tốt nhất. Thế thôi !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 13/09/2018
Chú thích
(2) https://www.voatiengviet.com/a/phan-van-vinh-cong-an-danh-bac/4560267.html
(5) https://laodong.vn/phap-luat/khoi-tai-san-khung-cua-gia-dinh-ong-nguyen-thanh-hoa-595312.ldo
(7) http://dantri.com.vn/phap-luat/giau-bat-thuong-co-the-bi-tich-thu-tai-san-1386181152.htm
Đây là lần thứ hai ông Tổng đi Tây trong năm nay.
Hồi tháng 3 ông Tổng đã đến Pháp theo lời mời của Tổng thống Pháp Macron. Hà Nội đã bỏ tiền tỷ ra thuê bao hẳn hai trang quảng cáo trên báo Le Monde để có bài ngợi ca ông để lăng xê cho chuyến đi này. Tuy được cho là đi theo lời mời của Macron, nhưng việc đón tiếp ông Tổng bí thư độc đảng cầm quyền tại Việt Nam lai diễn ra hết sức lạnh nhạt. Chuyến đi của ông Tổng có mục đích không gì khác hơn là vận động Pháp ủng hộ thúc đẩy hiệp định thương mại song phương Việt Nam EU (EVFTA) sớm được thông qua và có hiệu lực.
Ông Nguyễn Phú Trọng đã có cuộc gặp với Thủ tướng Nga V. Putin. Ảnh : kremlin
Tuy nhiên để có thể xúc tiến được việc này, Việt Nam cần phải tuân thủ Hiệp định khung về Hợp tác và Đối tác toàn diện (PCA) : yêu cầu Việt Nam phê chuẩn ba hiệp ước của Tổ Chức Lao Động Quốc Tế (ILO) về tự do lập hội, quyền tổ chức và thương lượng tập thể, và việc bãi bỏ lao động cưỡng bức và rằng Việt Nam cần tôn trọng hơn các quyền con người. Việt Nam có thể ráng để phê chuẩn các hiệp ước về lao động nhưng hồ sơ nhân quyền thì lại trở nên ngày càng tồi tệ dù Hà Nội vẫn lên tiếng chỉ trích phương Tây không đánh giá đúng thực trạng nhân quyền tại Việt Nam.
Chuyến đi của ông Tổng đã được truyền thông nhà nước giữ kín cho đến tận những ngày cuối và điểm đến lần này là Nga – một quốc gia đã từng có mối quan hệ thân thiết với Việt Nam trong thời chính quyền cộng sản còn nắm quyền ở Liên bang Sô Viết và một quốc gia không liên quan gì đến việc vận động Quốc hội Châu Âu phê chuẩn EVFTA vào năm tới.
Sau đó phái đoàn của ông Trọng sẽ tiếp tục đến Hungary- một thành viên trong khối EU – theo lời mời của thủ tướng Hungary Viktor Orbán. Hồi cuối tháng 5 rồi, trong chuyến công du của ông Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, báo chí Việt Nam mô tả "lãnh đạo Hungary đã cam kết sẽ tiếp tục ủng hộ, thúc đẩy quan hệ toàn diện giữa Việt Nam và EU, trong đó có việc sớm ký chính thức, phê chuẩn và thực hiện đầy đủ EVFTA". Chuyến đi đến Budapest này của ông Tổng cũng không ngoài mục đích vận động Hungary lên tiếng ủng hộ Hà Nội vào EVFTA như đã hứa. Thế nhưng Hungary không phải là một quốc gia có tiếng nói nặng ký ở Liên Âu như Đức hay là Pháp.
Vụ bê bối Trịnh Xuân Thanh đã làm cho Việt Nam trong mắt các quốc gia Châu Âu trở thành một quốc gia không tôn trọng luật pháp và đã gây ra sứt mẻ ngoại giao không chỉ với một mà đến cả bốn quốc gia trong Liên Âu. Trong đó Đức đã chấm dứt quan hệ chiến lược với Việt Nam, Slovakia vẫn chưa bổ nhiệm đại sứ mới tại Việt Nam, Cộng Hòa Séc ngừng cấp thị thực cho lao động Việt Nam và Cộng Hòa Pháp đáp lễ bằng buổi đón tiếp ông Trọng một cách thờ ơ hồi tháng 3 rồi.
Chưa dừng ở đó, cuộc khủng hoảng Trịnh Xuân Thanh giờ đã lan sang đến Ba Lan khi Bộ Ngoại giao Ba Lan cũng dính dáng đến việc cấp phép cho chuyến bay của phái đoàn Việt Nam trên chuyên cơ của Slovakia được bay qua không phận Ba Lan để vào Nga.
Nước Đức đã đặt ra nghi vấn Đại sứ quán Việt Nam tại Nga và Vietnam Airlines tiếp tay cho Tô Lâm áp tải Trịnh Xuân Thanh về Việt Nam sau khi bị bắt cóc ở Đức nhưng chưa có thông tin gì thêm về việc điều tra đã lan đến Nga. Còn Hungary thì không dính líu đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Thế cho nên lần này ông Tổng chọn nước đi an toàn.
Một điều chắc chắn là trong chuyến công du đến Nga và cả Hungary lần này ông Trọng sẽ yên ổn vì không gặp cảnh người Việt hải ngoại biểu tình phản đối người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam như khi các phái đoàn chính phủ cao cấp Việt Nam gặp phải như cơm bữa mỗi lần đặt chân đến các quốc gia Châu Âu, Mỹ, Úc.
Thêm vào đó, ông Tổng sẽ không phải đối mặt với việc Putin hay Orbán hối thúc Việt Nam tôn trọng nhân quyền, tự do báo chí và nhà nước pháp quyền vốn là những vấn đề luôn được các chính khách cấp cao ở các quốc gia dân chủ phương Tây nhắc đến trong các cuộc hội đàm với Hà Nội làm cho các chính khách Việt Nam phải ráng gượng cười.
Trong cuộc phỏng vấn dành cho Hãng thống tấn Nga TASS về chuyến thăm cũng như quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga, ông Tổng đã ca ngợi thành tựu của Hiệp đinh thương mại tự do Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu khi kim ngạch thương mai tăng lên 30% chỉ sau một năm ký kết từ tháng 10 năm 2016 và bày tỏ mong muốn tăng cường phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong lĩnh vực này. Thật mỉa mai, thỏa thuận thương mại này lại do chính cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã đặt bút ký vào năm 2015.
Chuyến đi này, có lẽ sẽ đạt được các hợp đồng kinh tế như kỳ vọng. Ông Tổng có lẽ sẽ lại tìm được cảm giác được đón tiếp nồng hậu từ chính phủ Nga và Hungary. Với Nga, nơi ông Tổng từng theo học, Việt Nam đã có mối quan hệ hữu nghị được nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp và đó là tài sản chung vô giá của hai dân tộc, cần được giữ gìn và phát huy ; với Hungary cũng là tìm về lại mối quan hệ thân thiết của anh em cộng sản từ hồi thế kỷ trước.
Ông Tổng ắt hẳn cũng mong sẽ có một thành quả quan trọng để lại. Cho là có bỏ túi được thêm cái phiếu ủng hộ EVFTA của Hungary đi nữa, nhưng dù có cố tới đâu mà thiếu một tiếng "Ja" của thiên thần Merkel, EVFTA vẫn còn ngoài tầm với của Hà Nội.
Phương Thảo
Nguồn : VNTB, 06/09/2018
Với mục tiêu "làm sâu sắc mối quan hệ đối tác chiến lược", chuyến đi thăm Nga của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vào ngày 5/9 có thể liên quan đến các vấn đề hợp tác chính trị, kinh tế, giải quyết vụ Trung Quốc cản trở hãng dầu khí quốc gia Nga Rosneft khai thác dầu khí tại mỏ Lan Đỏ ngoài khơi Vũng Tàu, đẩy mạnh hợp tác quốc phòng và có thể có cả chủ đề "tế nhị" là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, theo nhận định của một số chuyên gia.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (trái) bắt tay Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp tại Sochi ngày 25/11/2014.
Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng bắt đầu chuyến thăm 3 ngày tới Nga từ ngày 5/9 – 8/9. Trả lời hãng thông tấn Nga TASS trước chuyến đi, ông Nguyễn Phú Trọng nói "chuyến thăm chính thức tới Liên bang Nga lần này của tôi nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt-Nga, tăng cường sự gắn bó chiến lược và thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực".
Tổng bí thư Việt Nam cũng không quên đề cập đến truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" đối với sự giúp đỡ "to lớn, chí tình và hiệu quả" của Liên Xô trước đây.
"Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên", ông Trọng nói với thông tấn TASS.
Tìm đường ra cho xuất khẩu
Nhắc đến quan hệ hợp tác song phương về kinh tế, thương mại, ông Trọng thừa nhận hai nước hiện chưa phát triển tương xứng với "quan hệ chính trị tốt đẹp", khi kim ngạch thương mại giữa hai bên chỉ đạt khoảng 3,5 tỷ đôla trong năm 2017, chiếm chưa đầy 1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm của Việt Nam.
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, một chuyên gia phân tích kinh tế-chính trị tại Việt Nam, cho rằng trong tình cảnh Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn từ thị trường Âu-Mỹ, thì khả năng ông Trọng đi Nga để thúc đẩy xuất khẩu là có thể xảy ra.
"Vì Việt Nam hiện nay thực sự càng ngày càng bế tắc về các kênh xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ và cộng đồng Châu Âu, là hai thị trường lớn nhất của Việt Nam nhưng hiện nay đều gặp khó khăn vì những hàng rào thuế quan", Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nói.
Tuy nhiên theo ông, nếu chỉ dừng lại ở mục tiêu kinh tế, thì người đi sang Nga lần này sẽ không phải là ông Trọng, mà sẽ là một lãnh đạo nhà nước khác.
Đối phó Trung Quốc ở Biển Đông
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore, cho rằng mục tiêu hợp tác chính trị, an ninh và kinh tế sẽ là những nội dung chính nằm trong nghị trình làm việc, trong đó nổi lên hàng đầu vẫn là việc giành thêm ủng hộ, hỗ trợ từ Nga để đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông nói : "Việc đẩy mạnh mối quan hệ đối tác chiến lược với Nga có mục tiêu là Việt Nam có được điều kiện kiện tốt hơn, được ủng hộ về mặt chính trị và quốc phòng để có thể xử lý những vấn đề ở Biển Đông".
Cụ thể hơn, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng có thể ông Trọng lần này sẽ đề cập đến việc giải quyết bế tắc trong dự án khai thác dầu khí liên doanh giữa Việt Nam và công ty Rosneft Vietnam BV, một công ty con của tập đoàn dầu khí quốc gia Nga Rosneft, tại mỏ Lan Đỏ ngoài khơi bờ biển Vũng Tàu.
Nhân viên Việt Nam của tập đoàn Rosneft làm việc ở mỏ khí Lan Tây trên Biển Đông.
Hồi tháng 5, Trung Quốc lên tiếng tuyên bố không cho phép bất kỳ ai tiến hành khai thác dầu khí ở "vùng biển của Trung Quốc" khi chưa có sự đồng ý của Bắc Kinh, sau khi Reuters tường thuật rằng Rosneft Vietnam BV lo ngại bị Trung Quốc gây sức ép trong dự án hợp tác khai thác dầu khí với Việt Nam.
Chi nhánh của tập đoàn Rosneft sở hữu 35% cổ phần và giữ vai trò điều hành các dự án thăm dò, khai thác dầu khí ở mỏ khí Lan Tây, Lan Đỏ và Phong Lan Dại, thuộc Lô 06.1, cách bờ biển Việt Nam 370 km về phía đông nam. Lô này lại nằm trong khu vực đường lưỡi bò 9 đoạn mà Bắc Kinh vạch ra và tuyên bố chủ quyền trên đó.
Tình trạng Rosneft Vietnam BV bị Trung Quốc "bắt chẹt" khiến nhiều người quan ngại dự án khai thác dầu khí của Rosneft cũng sẽ cùng chung số phận với các dự án khai thác dầu mà Việt Nam hợp tác với các nước đã bị đình chỉ trước đó ở lô Cá Rồng Đỏ và Cá Voi Xanh.
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng "Chuyến đi này của ông Trọng chắc cũng phải đề cập đến mỏ Lan Đỏ và có sự thúc giục đối với người Nga để họ mạnh mẽ hơn với Trung Quốc, phải thu xếp làm sao để Trung Quốc không can thiệp vào mỏ Lan Đỏ để tập đoàn Rosneft của Nga, liên doanh với PetroVietNam, khai thác mỏ Lan Đỏ, cứu vãn ngân sách của Việt Nam".
Trong khi đó, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói mặc dù Nga và Trung Quốc gần đây có chiều hướng gần nhau hơn nhưng đây không phải là mối quan hệ "đồng minh". Vì vậy, Việt Nam "không cần phải hy vọng quá nhiều" vào việc Nga sẽ thay đổi quan điểm chính của mình về vấn đề Biển Đông, đó là không nên có sự can thiệp từ bên ngoài vào Biển Đông, "nhưng có thể hy vọng rằng vì nước Nga cũng có lợi ích chiến lược ở Biển Đông, đặc biệt trong quan hệ song phương với Việt Nam về an ninh lẫn kinh tế, đặc biệt trong khai thác dầu khí, thì Nga sẽ có một vai trò nào đó trong việc kiềm chế cả Trung Quốc lẫn các nước khác".
Cả hai chuyên gia đều cho rằng chắc chắn việc hợp tác về an ninh, quốc phòng, cụ thể là các cam kết về việc Nga cung cấp các thiết bị quân sự cho Việt Nam, cũng sẽ được đề cập đến trong chuyến đi lần này của ông Trọng.
Vụ Trịnh Xuân Thanh
Ngoài các chủ đề lớn trên, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng có thể một chủ đề "tế nhị" liên quan đến hai nước cũng sẽ được nhắc đến trong chuyến thăm, đó là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.
Theo các nhà điều tra Đức và Slovakia, các giới chức Việt Nam đã sử dụng máy bay mượn của chính phủ Slovakia để áp giải Trịnh Xuân Thanh từ Slovakia sang Moscow, Nga, rồi từ đó trở về Việt Nam.
Cho đến nay, chính phủ Nga hoàn toàn chưa lên tiếng về vụ bắt cóc này. Vì vậy, theo Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, nếu vụ Trịnh Xuân Thanh được đề cập tới trong chương trình nghị sự giữa hai bên lần này, thì sẽ có nhiều khả năng mở ra.
"Nga sẽ lên tiếng như thế nào về vụ này ? Hay là Nga sẽ im lặng ? Nếu quả thực có việc đưa Trịnh Xuân Thanh qua Moscow thì Nga có bao che cho Việt Nam hay không ? Nga có đánh đổi vị trí nước lớn để bao che cho Việt Nam hay không ? Hay Nga sẽ giữ vị trí cường quốc, không bao che cho Việt Nam và minh bạch hóa vấn đề này theo yêu cầu của cảnh sát Đức, giới ngoại giao quốc tế và cảnh sát Châu Âu".
Trong thông báo chính thức hôm 31/8, Điện nói Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ tiếp ông Nguyễn Phú Trọng tại Sochi vào ngày 6/9, và "Những vấn đề khu vực và quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước sẽ được bàn thảo, và nhiều hiệp định song phương sẽ được ký kết", thông báo nói.
Khánh An
Nguồn : VOA, 05/09/2018
*******************
Nguyễn Phú Trọng : Việt Nam ưu tiên quan hệ đối tác chiến lược với Nga (RFA, 05/09/2018)
Tổng Bí thư đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng hôm 5/9 đã lên đường thăm chính thức Liên bang Nga trong chuyến đi kéo dài đến ngày 8/9 theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Hình minh họa. Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) bắt tay Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ở trụ sở đảng Cống sản Việt Nam ở Hà Nội hôm 12/11/2013 - AFP
Trả lời hãng thông tấn TASS của Nga trước chuyến thăm, ông Nguyễn Phú Trọng nói chuyến thăm lần này của ông nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực.
Truyền thông trong nước cho biết, Tổng thống Putin sẽ gặp Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vào ngày 6/9 ở Sochi và hai bên sẽ thảo luận các vấn đề về hợp tác chiến lược hai bên cũng như các vấn đề khu vực. Một số những thỏa thuận song phương sẽ được ký nhân dịp này.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hai nước chuẩn bị kỷ nhiệm 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam – Liên bang Nga vào năm 2019 và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước vào năm 2020.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói với TASS rằng Việt Nam luôn coi trọng và ưu tiên củng cố, tăng cường quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Nga.
Việt Nam và Liên bang Nga đã nâng tầm quan hệ lên đối tác toàn diện vào năm 2012.
Theo ông Nguyễn Phú Trọng, về kinh tế - thương mại, sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam với Liên minh Á - Âu có hiệu lực vào tháng 10/2016, kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng khoảng 30% trong hai năm qua, đạt khoảng 3,5 tỷ USD năm 2017. Hai bên mong muốn đưa mức này lên 10 tỷ USD vào năm 2020.
Nga hiện đứng thứ 22 trong số 177 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký khoảng 990 triệu USD.
Nga cũng là quốc gia bán nhiều vũ khí nhất cho Việt Nam.
Không có nhiều lý cớ để Tổng bí thư Trọng tiếp tục "khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam coi Nga là đối tác ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với liên bang Nga đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả" trong chuyến công du Cộng hòa liên bang Nga từ ngày 5 đến 8 tháng Chín năm 2018, bởi chỉ mới hồi giữa năm ngoái, một quan chức khác trong ‘tứ trụ’ ở Việt Nam là Trần Đại Quang - Chủ tịch nước - cũng đã đi Nga với những mục đích có vẻ không khác Nguyễn Phú Trọng đến một dấu phẩy.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại Hội nghị Trung ương 7, tháng 5/2018.
Mở rộng thị trường xuất khẩu ?
Ngoài mối quan hệ truyền thống có đến hơn 90% vũ khí của quân đội Việt Nam đang sử dụng là của Nga theo chính sách mua rẻ hoặc mua chịu, từ nhiều năm qua giá trị thương mại song phương Việt - Nga vẫn giẫm chân tại chỗ. Hết năm 2017, tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Liên bang Nga vẫn chỉ đạt 3,5 tỷ USD, trong đó phần xuất khẩu của Việt Nam là 2,1 tỷ USD trong khi nhập khẩu của Việt Nam từ Nga đạt 1,4 tỷ USD. Tuy Việt Nam được tiếng là xuất siêu nhưng về thực chất giá trị thương mại Việt - Nga chỉ chiếm chưa đầy 1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm của Việt Nam (hơn 400 tỷ USD), trong khi chỉ chiếm vài phần ngàn so với kim ngạch thương mại giữa Nga với Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu.
Nếu quả đúng là Nguyễn Phú Trọng đi Nga nhằm tìm cách mở rộng thị trường xuất khẩu thay cho tình trạng lẹt đẹt hiện thời, chuyến đi này là sự tiếp nối cho một chuyến đi khác vừa diễn ra vào tháng Tám năm 2018 : Trần Đại Quang đi Phi Châu để gặp ‘đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam ở Châu Phi’ là Ai Cập, và nền kinh tế lớn nhất của Đông và Trung Phi là Ethiopia.
Hiện tượng giới chóp bu Việt Nam phải đi tìm kiếm thị trường ở Ai Cập và Ethiopia - những quốc gia có giá trị song phương thương mại với Việt Nam chỉ từ vài chục đến vài trăm triệu USD/năm - cho thấy hàng xuất khẩu Việt Nam ra thế giới đang ngày càng bế tắc.
Hiện tượng trên lại nằm trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump giương cao ngọn cờ ‘công bằng và đối ứng’ - một đòn thương mại liệt Việt Nam vào danh sách 16 quốc gia ‘gây hại cho kinh tế Mỹ’ và đang đòi hỏi các Bộ Thương mại và Bộ Tài chính Mỹ phải thực thi những biện pháp quyết liệt về hàng rào thuế quan thương mại đối với hàng Việt Nam.
Từ năm 2017 đến giữa năm 2018 đã mở đầu bằng hàng loạt "điềm xấu" dành cho hàng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Mỹ : Bộ Thương mại Mỹ nâng tỷ lệ thuế đánh vào hai mặt hàng thép và tôm Việt Nam lần lượt là 53% và hơn 25%. Cộng hưởng với việc bị Liên Hiệp Châu Âu "rút thẻ vàng" đối với hàng hải sản Việt Nam và đang lấp ló "thẻ đỏ", kim ngạch xuất khẩu của hải sản Việt Nam vào hai thị trường EU và Mỹ trong năm 2018 chắc chắn sẽ bị giảm sút phần nào, nếu không muốn nói là giảm đáng kể so với doanh số năm 2017, càng khiến chân đứng của nền ngân sách Việt Nam nhanh chóng ruỗng mục.
Trong khi đó, EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu) vẫn chưa đâu vào đâu. Sau khi đạt ‘thành tích’ kết thúc giai đoạn rà soát pháp lý kéo dài đến hơn 2 năm thay vì thông thường chỉ mất 6 tháng, hiệp định này vẫn còn phải chờ đợi Ủy ban Châu Âu và Nghị viện Châu Âu ký kết và thông qua, nhưng với một điều kiện tiên quyết là Việt Nam phải cải thiện nhân quyền một cách có thể chứng minh được chứ không phải theo thói đầu môi chót lưỡi như trong vô số lần trước đây.
Vụ mỏ Lan Đỏ ?
Trong hai năm 2017 và 2018, chính thể Việt Nam, cùng nền ngân sách đang rơi vào cảnh suy kiệt mà chỉ còn trông chờ vào thói đè đầu dân chúng để tróc thuế và khai thác nguồn tài nguyên gần như duy nhất còn lại là dầu khí, đã lâm vào bi kịch không những phải ‘giương cờ trắng’ tại mỏ Cá Rồng Đỏ ở phía Nam và mỏ Cá Voi Xanh ở vùng biển miền Trung trước đe dọa của Trung Quốc, mà còn phải ‘quy hàng thiên triều’ ở mỏ Lan Đỏ ở khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu.
Sau hai lần liên tiếp phải tháo chạy khỏi mỏ Cá Rồng Đỏ, đến đầu năm 2018 chính thể độc đảng ở Việt có vẻ ‘khôn ra’ khi tìm cách dựa dẫm vào Công ty dầu mỏ quốc gia Nga Rosneft để khoan giếng LD-3P, thuộc mỏ khí ngoài khơi Lan Đỏ ở Lô 06.1, cách phía đông nam Việt Nam 370 km.
Nhưng ngay cả Rosneft của người Nga cũng rơi vào tình trạng cám cảnh như Repsol của Tây Ban Nha khi bắt đầu bị Trung Quốc gây sức ép phải rời bỏ mỏ Lan Đỏ.
Vào tháng Năm năm 2018, Rosneft đã phải lên tiếng bày tỏ lo ngại rằng hoạt động khoan dầu mới hợp tác với Việt Nam gần đây trong khu vực Biển Đông sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận. Một công ty nghiên cứu và tư vấn năng lượng là Wood Mackenzie cho biết lô này nằm trong khu vực đường lưỡi bò chín đoạn mà Trung Quốc tự vạch ra.
Tuyên bố của Rosneft được đưa ra vào lúc tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng lên tiếng cảnh cáo là không một quốc gia, tổ chức, công ty hoặc cá nhân nào có quyền tiến hành thăm dò hoặc khai thác dầu khí trong vùng biển của Trung Quốc nếu không được phép của Bắc Kinh.
Giờ đây trong cơn túng quẫn ngân sách và bế tắc khai thác dầu, phải chăng Tổng bí thư Trọng đi Nga còn nhằm mục đích thúc giục Nga cần mạnh mẽ hơn trong kế hoạch khai thác mỏ Lan Đỏ ?
Nhưng người bạn được xem là truyền thống ấy của Việt Nam lại đã không hề làm giới chóp bu Việt Nam an tâm, đơn giản là trong toàn bộ vụ Hải Dương 981 vào năm 2014, Moscow đã giữ im lặng, cho dù quốc gia này vẫn chiếm đến 90% lượng vũ khí cung cấp cho Việt Nam, tính đến thời điểm này.
Sự im lặng đầy chủ ý của người Nga có thể được lý giải phần nào : Putin đã và đang trở thành một đồng minh thân cận của Tập Cận Bình trong cuộc chiến tranh lạnh đang được khởi động với người Mỹ.
Và nếu Putin và Tập Cận Bình thỏa thuận được với nhau một lợi ích nào đó lớn hơn hẳn lợi nhuận từ mỏ Lan Đỏ mà Rosneft hợp tác với Việt Nam cùng khai thác, tương lai chắc chắn là Rosneft cũng sẽ phải cuốn cờ tháo chạy khỏi vùng chủ quyền Việt Nam như Repsol đã từng như thế.
Nhưng ngoài hai mục tiêu thương mại song phương và mỏ Lan Đỏ, ông Trọng còn muốn nhắm đến mục đích nào khác ‘nhằm củng cố tin cậy chính trị’ ?
‘Bỏ nhỏ’ vụ Trịnh Xuân Thanh ?
Từ sau vụ mật vụ Việt Nam bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở Đức vào tháng Bảy năm 2017, Liên Hiệp Châu Âu đã thực sự ‘mở mắt’ trước một Việt Nam nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ‘vô số luật nhưng chỉ dùng Luật Rừng’, trong bối cảnh cơn khủng hoảng ngoại giao Đức - Việt đã lan sang Slovakia và cả một phần khối Châu Âu như Pháp và Ba Lan, kể cả một nước không thuộc EU là Nga.
Theo truyền thông Đức, sau khi bị bắt cóc ở Berlin và đưa tới Bratislava, Trịnh Xuân Thanh đã bị đưa lên máy bay để bay thẳng từ Slovakia, qua không phận Ba Lan đến thủ đô Moscow của Nga.
Không thể cho rằng một bộ máy cơ quan an ninh và cảnh sát dày đặc ở Nga lại không thể nắm được chút manh mối nào về sự hiện diện của Trịnh Xuân Thanh ở Moscow. Hoặc nếu cảnh sát Nga chưa nắm được nhưng sẽ được các cơ quan tư pháp của Đức và Slovakia cung cấp đủ bằng chứng về vụ này, cộng thêm sức ép rất lớn từ rất nhiều tờ báo lớn trên thế giới ồ ạt ‘tham chiến’ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, liệu người Nga có thể hay có dám bỏ lơ vụ mất mặt quốc tế này ? Tổng thống Putin sẽ phải có chính kiến ra sao ?
Khác nhiều với hai trường hợp Slovakia và ngay cả Cộng hòa Czech có thể chẳng còn quá nồng nhiệt chào đón chuyến viếng thăm của ông Trọng trong lúc các đảng phái đối lập tại Slovakia đang chực chờ một chiến dịch biểu tình lớn nhằm phản đối vụ Bộ Nội vụ nước này có nhiều dấu hiệu tiếp tay cho vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, nước Nga hẳn phải là địa chỉ mà Nguyễn Phú Trọng nhen nhóm hy vọng cuối cùng.
Giữa tháng Tám năm 2018, đã có tin cho biết Nguyễn Phú Trọng ‘sẽ sang thăm ba quốc gia Châu Âu vào đầu tháng 9/2018, có thể là để xoa dịu sự bực bội của các nước này sau vụ Trịnh Xuân Thanh’.
Nga chính là nước đầu tiên và ‘dễ ăn’ nhất và dễ cho Việt Nam ‘bỏ nhỏ’ hơn cả về vụ bắt cóc.
Putin sẽ đánh đổi thể diện nước lớn để khỏa lấp vụ mật vụ Việt Nam ‘trung chuyển’ Trịnh Xuân Thanh qua Moscow ?
Khó mà biết được, cũng như đã chỉ hiếm hoi số người đoán được Putin sẽ hành động ra sao từ trước đến nay.
Nhưng thái độ im lặng của Nga suốt từ khi nổ ra vụ Đức tạm đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam cho tới nay có lẽ đang gieo vào tâm trí Nguyễn Phú Trọng một hy vọng chấp chới : tinh thần ‘đồng chí’ thời xô viết.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 05/09/2018
Dù chiến dịch "đốt lò" của Nguyễn Phú Trọng đã xử được một số quan chức tham nhũng, dù cũng giống như Tập Cận Bình đánh vào khu vực công an và cả khu vực quân đội, nhưng vẫn đang tồn tại một sự bất xứng và thiên vị giữa các khu vực.
Vụ người dân Thủ Thiêm, Sài Gòn, bị cướp đất, cướp nhà, có dấu hiện Nguyễn Phú Trọng để cho chìm xuồng. (Hình : Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh)
Và giữa "củi nhà" với "củi rừng".
Một cuộc chiến thiên vị
Dư luận đang cho rằng trong cuộc chiến "chống tham nhũng," Nguyễn Phú Trọng thiên về đốt "củi rừng" nhiều hơn hẳn đốt "củi nhà".
Trong vụ Đà Nẵng vào cuối năm 2017, trong khi Bí Thư Thành ủy Nguyễn Xuân Anh bị cách chức Ủy viên Trung ương Đảng, thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân Huỳnh Đức Thơ – bị cho là có rất nhiều sai phạm về mặt đất đai – vẫn bình chân như vại và chỉ nhận một cảnh cáo nhẹ nhàng từ phía chính phủ.
Còn ở Sài Gòn, một quan chức cao cấp của Thành Ủy thành phố này là Phó Bí thư thường trực Tất Thành Cang đã cố ý làm trái trong việc ký thông qua chủ trương bán đất công giá bèo cho Quốc Cường Gia Lai, bán 32 hécta đất ở Nhà Bè, nhưng cho tới giờ Tất Thành Cang vẫn chưa hề bị kỉ luật, và vụ việc này đang có nhiều dấu hiệu chìm xuồng.
Nhưng ở Sài Gòn còn một vụ lớn hơn nhiều – một Thủ Thiêm đẫm máu, đẫm nước mắt cùng những cái chết tự treo cổ phẫn uất của dân oan đất đai khi bị cưỡng chế. Sau nhiều hứa hẹn của cơ quan chức năng, vẫn không có bất kỳ kết luận thanh tra nào của Thanh tra chính phủ công bố về vụ Thủ Thiêm.
Rất nhiều người dân đang cho rằng khi lần mò vào vụ Thủ Thiêm, Nguyễn Phú Trọng thấy đụng phải quá nhiều quan chức nên ông ta muốn làm ém nhẹm hoặc cho chìm xuồng vụ này.
Vậy cuộc chiến được xem là "chống tham nhũng" của Nguyễn Phú Trọng có công bằng hay không?
Một trường hợp cực kỳ bất xứng trong xử lý quan chức là hai vụ Đinh La Thăng và Trương Minh Tuấn. Cả hai quan chức Đinh La Thăng và Trương Minh Tuấn đều bị Ủy ban kiểm tra trung ương Đảng đánh giá có sai phạm "rất nghiêm trọng," nhưng trong khi Đinh La Thăng lãnh hai án 31 năm tù giam, thì Trương Minh Tuấn lại nghiễm nhiên trở thành Phó Trưởng Ban Tuyên Giáo Trung Ương Đảng để tiếp tục răn dạy báo giới và giới văn nghệ sĩ về "đạo đức cách mạng sáng ngời".
Chưa kể những quan chức khác – bị người dân xem là tội đồ dân tộc : Võ Kim Cự – cựu bí thư Hà Tĩnh đã tiếp tay cho Formosa gây ra thảm họa xả thải gây ô nhiễm 4 tỉnh miền Trung và khiến nửa triệu người dân phải treo thuyền treo niêu và mất kế mưu sinh, Nguyễn Thị Kim Tiến – đương kim bộ trưởng y tế – quan chức phải chịu trách nhiệm về vụ một công ty của ngành này nhập khẩu thuốc ung thư giả và khiến hàng ngàn bệnh nhân ung thư phải chịu hai lần cái chết. Nhưng tội trạng của hai quan chức này đều không một lần được Nguyễn Phú Trọng hé môi, dù chỉ là hé theo cách đầu môi chót lưỡi.
Với bản thành tích sơ bộ trên của Nguyễn Phú Trọng, làm thế nào để so sánh ông Trọng với Tập Cận Bình?
Một thất bại rõ rệt
Chỉ có bản lĩnh mới làm nên hình ảnh và quyền lực. Trong khi Tập Cận Bình không chỉ tống những viên tướng lĩnh cao cấp dát vàng trong nhà của công an và quân đội Trung Quốc vào sau chấn song nhà tù mà còn trực tiếp chỉ huy các đại chiến khu với một quyền uy tuyệt đối, Nguyễn Phú Trọng có vẻ vẫn quá trầy trật khi đến giờ chỉ mới "tiếp quản" Bộ Quốc phòng và bước đầu "làm nhân sư"’ Bộ Công An, dù đại hội 12 "bất cứ ai, trừ Dũng" đã trôi qua từ lâu.
Vai trò, vị thế và tương lai chính trị của Nguyễn Phú Trọng cũng bởi thế đang và sẽ khá chông chênh.
Ông ta chỉ còn khoảng hơn hai năm cho một núi việc cùng ưu tư "làm sao để lại dấu ấn sử xanh". Nhưng còn lâu mới được như một Tập Cận Bình, gần như mất sạch đối thủ chính trị, xung quanh Nguyễn Phú Trọng vẫn thoắt ẩn thoắt hiện hàng lô hàng lốc những cái bóng không không ưa ông ta, những cái bóng mà luôn có thể làm cho Trọng không còn giữ được cái bóng của mình nữa.
Trong khi đó, lại đang có những biểu hiện cho thấy ông Trọng thỏa mãn quá sớm với bản thành tích chống tham nhũng còn quá ít ỏi của ông ta. Không ít lần ông Trọng đã khiến cho một bộ phận không nhỏ cán bộ lão thành, công chức và người dân vốn còn nặng tâm lý "theo đảng, tin đảng" suýt vỡ tim vì thất vọng.
Đến giờ, hơn một năm sau khi chủ trương về kiểm tra tài sản của 1,000 cán bộ cao cấp thuộc diện Bộ Chính Trị và Ban Bí Thư Quản Lý được chính thức phát ra, chủ trương này cũng gần như chính thức thất bại.
Hiển nhiên là trong giấc mơ kéo dài được hơn một năm qua, chiến dịch kiểm tra tài sản 1,000 quan chức của ông Trọng đã bị "đụng tường" – một bức tường lớn, rất cao và còn "khó nhằn" hơn cả sự chống đối quyết liệt đang diễn ra trong nội bộ đảng Trung Quốc.
Cũng hiển nhiên là mặc dù không thiếu tham vọng để làm một cuộc cách mạng long trời lở đất như Tập Cận Bình ở Trung Quốc, Nguyễn Phú Trọng lại quá thiếu chân đứng cho chiến dịch tìm ra núi tài sản bất minh của giới quan chức Việt Nam.
Trớ trêu thay, sự hụt hẫng chân đứng đầu tiên lại thuộc về Nguyễn Phú Trọng : Từ giữa năm 2018 đến nay, ông ta đã không chịu hồi âm cho một bản kiến nghị của nhiều trí thức bất đồng đòi hỏi Trọng phải công khai tài sản thì mới biết được ông ta có xứng đáng "thu phục nhân tâm" hay là không.
Phía trước ông Trọng là gì ?
Chỉ còn hơn hai năm nữa sẽ đến đại hội 13 của đảng cầm quyền vào năm 2021, nếu còn có đại hội đó. Nguyễn Phú Trọng liệu có in đậm giấc mơ như "ngồi, ngồi nữa, ngồi mãi" như Tập Cận Bình ?
Chỉ biết rằng vào giữa nhiệm kỳ của đại hội 12, đã chẳng thấy ông Trọng nào thoái lui khỏi cương vị tổng bí thư như điều được cho là cam kết của chính ông ta ngay trước khi đại hội 12 mở màn. Nếu quả đúng là đã có một cam kết bị nuốt lời như thế, còn giờ đây lại là bối cảnh mà Tổng Bí Thư Trọng được một số văn nhân cận thần vây quanh ca tụng ngút trời và thậm chí gợi ý về việc "thêm một nhiệm kỳ nữa," chẳng có gì bảo đảm là ông Trọng sẽ tự nguyện nhường lại ngôi vị tổng bí thư cho những Trần Đại Quang, Phạm Minh Chính, Trần Quốc Vượng, Nguyễn Xuân Phúc… hay các quan chức thuộc hàng cháu chắt của ông ta tại đại hội 13.
Nhưng tương lai là thứ không thể đoán biết. Điều gì sẽ xảy ra nếu trong tương lai không xa, Tổng Bí Thư Trọng mệt mỏi cùng tuổi già không thể cưỡng trong cuộc chiến được xem là "chống tham nhũng" nhưng chẳng đi tới đâu của ông ta mà do đó bắt đầu tìm cách thoái lui khỏi cái ghế quyền lực, hoặc "im cho nó lành" trong cơn bể dâu chính trị nội bộ và những đối ngoại xáo xào chẳng biết đâu mà lường – như vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, hoặc chính quyền lực của ông Trọng sẽ bị lấn át một cách nguy hiểm bởi những thế lực mới nổi lên trong nội bộ đảng?
Trong khi tương lai trở thành "bậc nhân kiệt thế thiên hành đạo" và "lưu danh sử xanh" của Nguyễn Phú Trọng vẫn còn quá mờ mịt, ông ta có thể bị hất đổ vào bất kỳ thời điểm nào ông bị đổ bệnh hoặc phải tạm thời rời bỏ quyền lực tối cao, để sau đó bị "hồi tố" – không chỉ bởi những đối thủ chính trị và các thế lực tham nhũng, mà còn có thể do chính những "người tâm phúc" và cận thần mà ông Trọng đã từng tin cậy như loại "cộng sản tốt tương đối" hoặc "có nhùng chàm nhưng đã gột rửa".
Hãy nhắc lại một bài học kinh điển: sau vụ chỉ đạo bắt cựu ủy viên bộ chính trị Đinh La Thăng vào Tháng Mười Hai, 2017 và giáng hai bản án tổng cộng 31 năm tù giam đối với nhân vật này, Nguyễn Phú Trọng đã chính thức "leo lên lưng cọp," chính thức xóa bỏ tiền lệ ủy viên bộ chính trị không bị bắt giam và xử tù, và cũng chính thức vượt qua lằn ranh lo sợ "mình mà xử thằng này thì thằng khác sẽ xử mình".
Hiện tại và tương lai, ông Trọng dù có muốn cũng không còn nhảy khỏi lưng cọp được nữa.
Phía trước ông ta là cả một đại dương gầm thét.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : Người Việt, 26/08/2018
Có những thách thức lớn vẫn tìm đến ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, và hai trong số đó bao gồm cả tham nhũng lẫn vấn đề đặc khu.
Về vấn đề đặc khu, mặt dù trên danh nghĩa là Bộ Chính trị quyết, tuy nhiên, với tư cách người đứng đầu, ông cũng cho thấy trách nhiệm và cái gật đầu quan trọng của mình đối với dự án này, lớn đến mức, bà Chủ tịch Quốc hội phải nhanh chóng hối thúc các vị Đại biểu quốc hội mau chóng thông qua Luật đặc khu. Và khi cuộc biểu tình nổ ra, với sự đông đảo của nhân dân, ông đã nhanh chóng có nhận xét mang tính hà khắc đối với người biểu tình : đó toàn là thành phần bất hảo. Người dân lo ngại đặc khu bởi vấn đề Trung Quốc và an ninh - chủ quyền đối với lãnh thổ, trong bối cảnh bản thân hai ngành bảo vệ chính trị nội bộ và đối ngoại là công an và quân đội đang đối diện với chính những vấn đề tham nhũng bên trong.
Thường thì, đảng và nhà nước Việt Nam sẽ phủi tay về mối lo này, và thực tế, ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, cũng như các quan chức đầu đảng và nhà nước đã lên tiếng trấn an, trong đó : Mong cử tri hết sức tỉnh táo, bình tĩnh, tin tưởng sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ. Vì nước vì dân thôi chứ không có mục đích nào khác, không ai dại dột, ngây thơ giao đất cho nước ngoài để người ta vào đây. Tuy nhiên, sự 'ngây thơ' hay không cũng cần thời gian kiểm chứng, còn kiểm soát những rủi ro dù nhỏ nhất cũng cần phải thực hiện.
Mặc dù không đề cập đến một cách rộng rãi, nhưng sự ra đời của 3 đặc khu vẫn phải chịu ảnh hưởng từ Trung Quốc, trong đó có cả sự phủ bóng của sáng kiến 'Một vành đai - Một con đường'. Sự phủ bóng này đặc biệt hiện diện đậm nét tại khu vực Phú Quốc, nơi gần gũi với dự án kênh đào Kra (kênh đào Thái Lan) mà Trung Quốc nỗ lực vận động bằng tiền lẫn ảnh hưởng chính trị, gần nhất là cuộc hội thảo vào tháng 02/2018.
Tiếp đó, Quảng Ninh - nơi đang đẩy mạnh cải cách hành chính - kinh tế cũng mong mỏi sự hiện diện của đặc khu, lãnh đạo tỉnh này cử nhiều đoàn qua thăm và học tập Trung Quốc, hối thúc Quốc hội sớm thông qua Luật đặc khu, một phần trong đó có nỗ lực của ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban tổ chức trung ương lúc đó là Bí Thư tỉnh ủy Quảng Ninh, người đã chỉ đạo và cùng các cơ quan của tỉnh quyết liệt xây dựng Đề án thành lập Đặc khu kinh tế Vân Đồn [1].
Vậy nguy cơ ở đây là gì ? Mới đây, Thời báo Tài chính (Financial Times) trong một bài viết ngắn gọn ngày 14/08/2018 đã dẫn nguồn tin từ FireEye, cáo buộc Trung Quốc bị cáo buộc sử dụng sáng kiến 'Một vành đai - một con đường' để gián điệp. Theo các chuyên gia tổ chức này, Bắc Kinh sử dụng dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ để theo dõi các công ty và quốc gia cũng như giảm bớt bất đồng.
'Một trạm chuyển phát dữ liệu' nằm trong tổ hợp dự án thương mại điện tử, Viện Khổng Tử, mạng viễn thông, công ty vận tải, khách sạn, tổ chức thanh toán tài chính và công ty logistics sẽ gửi dữ liệu qua back-end đến một trung tâm phân tích tập trung ở Trung Quốc.
Hãy tưởng tượng dự thảo Luật đặc khu không có chữ Trung Quốc nào, nhưng tâm thế dựa vào sáng kiến 'Một vành đai - một con đường' đã hiện diện, và bản thân những nhà đầu tư Trung Quốc khá thoáng tay trong việc chi tiền xây các dịch vụ - thương mại tại một nơi mà được 'ưu đãi và bình đẳng', sẽ không có sự phân biệt giữa công ty Trung Quốc hay Nhật Bản, chỉ có thương mại. Cái khác là Trung Quốc chi nhiều tiền và một 'trạm chuyển phát dữ liệu' trên sẽ mọc không chỉ ở Phú Quốc hay Vân Đồn, mà cả Bắc Vân phong. Sự bảo mật và sự sẵn sàng, tiềm lực cho cuộc chiến tranh điện tử của Việt Nam hoàn toàn yếu kém. Việt Nam chỉ có luật về an ninh mạng nhằm 'bảo vệ chế độ', trong đó nhắm đến các mục tiêu bất đồng chính kiến hơn là các chủ thể bên ngoài.
Ngoài ra, nhiều quan điểm cho rằng, ba đặc khu kinh tế lần này là phòng thí nghiệm cho cải cách thể chế, tuy nhiên - liệu có đủ thời gian để nghiệm ra đường đi cho cải cách thể chế, hay tất cả sẽ trở thành thí nghiệm cho một tổ hợp mất an ninh - đầu cơ đất và đe dọa chủ quyền quốc gia ?
Vấn đề thứ hai là tham nhũng, vừa qua, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố 'tham nhũng đang được kiềm chế'. Chiến dịch đốt lò chạm đến các vị tướng tá trong quân đội trong công an, đó là điều đáng mừng. Nhưng để sử dụng cụm từ 'đang được kiềm chế' là còn quá sớm. Để cụm từ này được hiện diện, thì Yên Bái hay các trạm BOT, thậm chí là câu chuyện của ông Bí thư tỉnh uỷ Thanh Hoá tên Trịnh Văn Chiến - phải được đặt lên bàn chiến dịch. Nhưng không, hiện giờ những yếu tố này đã không còn hiện diện nhiều về mặt báo chí, và thậm chí như vụ Biệt phủ Yên Bái hoàn toàn chìm. Nó cho thấy, chiến dịch đốt lò vẫn chưa thực sự trọng tâm vào mục tiêu chống tham nhũng.
Đặc khu hiện nay nổi bật vấn đề chủ đạo : đầu cơ đất
Tiếp đấy, 'kê khai tài sản' là khâu đầu tiên và quan trọng bậc nhất của kiềm chế và đẩy lùi tham nhũng, nhất là trong giải quyết bài toán liên quan đến BOT hay biệt phủ Yên Bái. Tuy nhiên, ông Tổng Bí thư lại cho rằng, kê khai tài sản cán bộ là vấn đề rất khó, nhạy cảm. Rõ ràng, nếu một người đứng đầu còn tư duy nhạy cảm, thì lấy cớ gì để bảo rằng, 'chống tham nhũng là không có vùng cấm' ? Khi kê khai tài sản chưa được thực hiện, thì lấy cớ gì để khẳng định rằng, 'tham nhũng đang được kiềm chế'. Nói cách khác, cuộc chiến chống tham nhũng hiện tại có xu hướng thực hiện ở phần 'ngọn'. Chưa kể, bản thân ông Tổng Bí thư - người được là 'thanh liêm', tuy nhiên, ông lại phớt lờ đề nghị đòi công khai tài sản cá nhân từ nhóm trí thức trong nước. Vậy thì, 'kê khai tài sản' cán bộ dưới quyền ông (về mặt đảng) thế nào cho được ?
Bây giờ hãy trộn lẫn cả hai vấn đề 'đặc khu' và 'tham nhũng' vào một để cho thấy tính cộng sinh của nó. Đất đai ở ba đặc khu được làm giá trên trời, và đầu cơ đang tiếp tục diễn ra một cách sôi động, ngay cả trong đội ngũ quan chức cấp cao. Và chuyện đầu cơ (hay dưới lớp từ mỹ miều là 'sốt đất) lại được ông Bộ trưởng Bộ TN&MT đánh giá là 'đương nhiên'. Người dân nhìn vào 3 đặc khu chỉ nổi lên mỗi cụm từ 'mua đất - bán đất', thậm chí, có một thông tin được kháo nhau giữa các nhà báo trong nước, là đặc khu sẽ được thông qua vì quan chức nhà nước nhờ người đứng tên những lô đất lớn.
Những phi vụ 'mua đất' ở đặc khu, bởi những quan chức đảng và nhà nước lại đặt ra câu hỏi : tiền đâu ? Khi câu trả lời không mang tính thuyết phục, thì câu hỏi sẽ đặt tiếp ra : làm thế nào ? Vậy thì lúc này sẽ phải tiến hành kê khai tài sản những người mua đất nhiều nhất ở 3 đặc khu này, như một quá trình đầu tiên để chống tham nhũng, thậm chí gián tiếp là chống 'đầu cơ đất'. Dù thế, có vẻ vấn đề này vượt quá tầm với, ngay cả với ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, và vì vậy, lợi dụng đặc khu để tham nhũng hay tham nhũng để hình thành đặc khu trở thành hai thách thức lớn nhất, về cả mặt 'nói và làm' đối với 'người đốt lò vĩ đại' - Nguyễn Phú Trọng, không chỉ bây giờ, mà cả về sau.
Khi không trả lời được cả hai thách thức này, thì mọi phát ngôn 'vì dân' sẽ tiếp tục được đánh dấu hỏi. Và có lẽ, đây là một thách thức không hề dễ dàng vượt qua nỗi với thể chế hiện tại.
Ánh Liên
Nguồn : VNTB, 19/08/2018
Chú thích :
[1] http://daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=75&NewsId=398458
VNTB - Mùa xuân Praha vẫn còn ám ảnh châu Âu
To
Rất may là ‘đảng trưởng’ Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã đi Pháp trót lọt vào tháng Ba năm 2018 để ‘vận động quốc tế linh hoạt sớm thông qua Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Châu Âu’ (EVFTA), chứ không phải ngay vào lúc này - thời điểm mà cơn địa chấn mang tên ‘Trịnh Xuân Thanh’ đã lan tới Paris.
Vụ Trịnh Xuân Thanh đang ngày càng nổ lớn, vướt ra khỏi tầm kiểm soát của Việt Nam ?
Cuối tháng trước, hai cái tên Nguyễn Phú Trọng - Tổng bí thư và Tô Lâm - Bộ trưởng công an - đã bị Tòa Thượng thẩm Berlin bêu tên trong phiên xử kéo dài đến 3 tháng trời vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh,
Đã quyết định ‘thăm’ 3 nước Châu Âu ?
Ông Trọng - người vừa chủ trì Hội nghị ngoại giao ở Việt Nam với bài diễn văn vẫn không quên nhấn mạnh về ‘điểm sáng đối ngoại’ nhưng lại chẳng hề đả động đến khối Liên minh Châu Âu, trong khi báo đảng Quân Đội Nhân Dân kêu gào ‘Không được xuyên tạc đường lối đối ngoại quang minh chính đại của đảng ta’, đang được cho là ‘sẽ sang thăm ba quốc gia Châu Âu, có thể là để xoa dịu sự bực bội của các nước này sau vụ Trịnh Xuân Thanh’ vào đầu tháng 9/2018, và hiện tên của ba quốc gia này chưa được tiết lộ - theo thông tin từ Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu chính trị Việt Nam tại Singapore trong một cuộc trả lời phỏng vấn của đài RFA mới đây.
Thông tin trên xuất hiện chỉ khoảng mười ngày sau khi bùng nổ loạt bài điều tra trên tờ báo Frankfurter Allgemeine Zeitung của Đức và báo Dennik N của Slovakia ngày 3/8/2018 về ‘Robert Kaliňák đã giúp Bộ trưởng Công an Việt Nam Tô Lâm đưa Trịnh Xuân Thanh ra khỏi khu vực Schengen bằng chuyên cơ của chính phủ Slovakia’, và chỉ vài ngày sau khi Ngoại trưởng Slovakia Miroslav Lajcak thẳng thừng tuyên bố sẽ không bổ nhiệm đại sứ mới của nước này tại Hà Nội cho đến khi Slovakia kết thúc cuộc điều tra chuyên án trên - được đích thân Tổng thống Andrej Kiska và Thủ tướng Peter Pellegrini chỉ thị tiến hành.
Cuộc khủng hoảng ngoại giao Slovakia - Việt Nam đã chính thức bùng nổ với động thái hạn chế ngoại giao ấy, trước khi có thể dẫn đến những động thái tiếp theo mang tính hạ cấp quan hệ ngoại giao còn trầm trọng hơn thế nhiều.
Nếu chuyến đi 3 nước Châu Âu sẽ diễn ra vào đầu tháng Chín năm 2018, quyết định ‘ra đi tìm đường cứu đảng’ này hẳn đã hình thành gần như như ngay tức thì sau phản ứng của Slovakia, cho thấy không chỉ Chính phủ Slovakia bấn loạn mà ‘nhóm Nguyễn Phú Trọng’ và kéo theo các bộ ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Ngoại giao của ‘kẻ đổ vỏ vĩ đại’ Phạm Bình Minh, cũng rơi vào tâm thế hoảng loạn.
Vậy nếu đi, ông Trọng sẽ chọn những quốc gia nào ?
Đức sẽ không mời ?
Có khả năng ông Trọng sẽ chọn Slovakia, Cộng hòa Liên bang Nga và có thể cả Cộng hòa Czech và Cộng hòa Pháp.
Nhưng tất nhiên không có hoặc rất khó có khả năng Nguyễn Phú Trọng đi Đức với hai lý do thật dễ hiểu :
1. Sau khi đích thân Tổng bí thư Trọng bị Tòa Thượng thẩm Berlin ‘điểm danh’ trong phiên xử vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, trên cơ sở ngoại giao nào và làm thế nào để Chính phủ của Thủ tướng Angela Merkel mời ông Trọng thăm Đức, dù là Bộ Ngoại giao Việt Nam có chạy đôn chạy đáo vận động ?
2. từ sau vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh đến tận bây giờ, Hà Nội vẫn tuyệt đối không có một lời xin lỗi Đức và ‘cam kết sẽ không tái phạm’ theo một yêu cầu có vẻ khá nhẹ nhàng của Đức.
Bỏ qua điểm đến Berlin là một điều hết sức đáng tiếc, bởi điểm nổ vụ Trịnh Xuân Thanh chính là Berlin, và hiện thời người Đức có vai trò chủ chốt trong việc tác động, nếu không nói là quyết định, đến việc Nghị viện Châu Âu có thông qua hay không Hiệp định EVFTA.
Vào năm ngoái khi nổ ra khủng hoảng Đức - Việt, Nguyễn Phú Trọng đã không xuất ngoại. Tháng Mười năm 2017, người Đức đột ngột tuyên bố tạm đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam - một cấp độ trừng phạt mạnh.
Đám cháy Slovakia
Trong thực tế, cơn di chấn động đất từ Đức đã lan rộng và lan mạnh sang Slovakia, Czech và cả Pháp, Nga, Ba Lan… Trong đó có ít nhất 5 quốc gia thuộc khối Liên minh Châu Âu (EU).
Slovakia - điểm nổ thứ hai và đang rất nhanh chóng tượng hình một đống lửa ngùn ngụt cháy - được giới chóp bu Việt Nam xem là ‘đối tác thân thiện’ và dù sao quốc gia này cũng được tách ra từ Tiệp Khắc ‘xã hội chủ nghĩa anh em’ trước đây. Dập được đống lửa ở Slovakia cũng có nghĩa là cách nào đó có thể xoa dịu được sự phẫn nộ của Chính phủ Đức và chặn được một phần nguy cơ đám cháy lan ra toàn khối EU.
Nhưng nếu chọn Slovakia, ông Trọng sẽ phải ứng xử ra sao với chính phủ nước này - cũng đang phẫn nộ không kém người Đức về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, trong bối cảnh một đảng viên cao cấp của tổng bí thư Việt Nam là Đại sứ Việt Nam tại Slovaki, Dương Trọng Minh, còn đang bị Quốc hội Slovakia đòi trục xuất vì tiếp tay cho vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ?
Chính vào lúc này, Chính phủ Slovakia đang phải cấp bách cứu vãn thể diện đối nội và uy tín quốc tế của họ. Thậm chí, cáo buộc về sự dính líu của chính phủ Slovakia còn gây căng thẳng trong liên minh cầm quyền gồm ba đảng của nước này, khi đối tác phụ trong liên minh là Đảng Most-Hid đã tuyên bố rằng họ sẽ không thể ở lại trong liên minh nếu tin tức mà báo chí loan tải được xác nhận là có thật. Cơn khủng hoảng chính phủ Slovakia có nguy cơ bùng nổ tệ hại chỉ ít lâu nữa nếu vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh không được điều tra rõ để quy trách nhiệm cho không chỉ những quan chức nước này mà cho cả tác giả của vụ bắt cóc.
Bức tranh mới đẹp đẽ làm sao : Việt Nam ăn ốc, Slovakia đổ vỏ.
Gặp lại Macron ?
Trong khi đó, nước Pháp mà Nguyễn Phú Trọng vừa viếng thăm vào tháng Ba năm 2018 và Bộ Ngoại giao Việt Nam đã dùng đến 4 tỷ đồng tiền thuế dân Việt để đăng cho được bài viết dài lê thê về ‘triển vọng quan hệ Việt - Pháp’của ông Trọng trên trang quảng cáo của nhật báo uy tín Le Monde, vào đầu tháng Tám năm 2018 đã chính thức cung cấp cho cơ quan an ninh của Đức tập hồ sơ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.
Mạng Thoibao.de tại Đức cho biết vào tháng Bảy năm 2017, một nhóm người Việt Nam trong đó có sĩ quan an ninh Vũ Quang Dũng, hiện là trợ lý cho Trung tướng Đường Minh Hưng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh - Bộ Công an Việt Nam đã sang Paris. Nhóm người này đã phối hợp cùng một nhóm khác tại thủ đô Berlin của Đức để thực hiện vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh. Chiếc điện thoại và sim mà nhóm người Việt này sử dụng tại Pháp đã được cơ quan chức năng điều tra, và tìm thấy lộ trình di chuyển cũng như tất cả các liên lạc trong chiếc sim này…
Lẽ đương nhiên trong cuộc gặp với Tổng thống Pháp Macron tại Paris vào tháng Ba năm 2018, Nguyễn Phú Trọng đã không hề hé môi về vụ Trịnh Xuân Thanh. Nhưng cũng rất có thể ông Trọng không thể biết được là vào thời gian đó, cơ quan cảnh sát và an ninh Pháp đã âm thầm điều tra nhóm mật vụ của tướng Đường Minh Hưng để hình thành một bộ hồ sơ đủ dày nhằm cung cấp cho Đức và Europol.
Không biết vô tình hay hữu ý, không những không có bất kỳ hứa hẹn nào về ‘Pháp sẽ ủng hộ Việt Nam tham gia EVFTA’ hay ‘Pháp sẽ vận động EU nhanh chóng thông qua EVFTA’, trong cuộc gặp tháng Ba năm 2018 Tổng thống Macron còn đề cập một cách nhấn mạnh về tình hình nhân quyền tại Việt Nam và trường hợp các blogger và các nhà bảo vệ nhân quyền bị bỏ tù, đồng thời kêu gọi Việt Nam thực hiện những cải cách để tăng cường nhà nước pháp quyền.
Đề cập và lời kêu gọi của Tổng thống Macron là logic với đánh giá cho rằng Chính phủ Pháp đã chủ động yêu cầu phía Việt Nam phải đưa nội dung "nhấn mạnh nhân quyền" vào Tuyên bố chung Việt - Pháp 2018 và đôn nội dung này lên vị trí thứ 2 trong bản tuyên bố này, vượt hơn nhiều so với vị trí thứ 6 của chủ đề nhân quyền được thể hiện trong bản tuyên bố Việt - Pháp vào tháng Chín năm 2013 trong chuyến công du Pháp của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Thủ tướng Jean - Marc Ayrault…
Rõ ràng, cả Slovakia và Pháp đều là những trường hợp ‘khó gặm’, nếu Nguyễn Phú Trọng ‘liều mình’ đến những nước này.
Trong khi đó, cả hai bộ nội vụ Slovakia và Đức, thậm chí cả cơ quan cảnh sát của Pháp, đang phối hợp với nhau, tạo thành một ‘Euro Police’ thu nhỏ. Vấn đề chỉ còn là thời gian. Hai tháng là thời hạn tối đa để điều tra.
Putin có chịu ‘thông cảm’ ?
Chỉ còn Liên bang Nga là trường hợp dễ nhận được sự ‘thông cảm’ hơn cả cho vụ ‘trung chuyển Trịnh Xuân Thanh’ - ít ra cũng là suy nghĩ trong não trạng tủn mủn của giới quan chức Việt Nam từ thời Xô viết, hay dựa vào truyền thống có đến hơn 90% vũ khí mà quân đội Việt Nam sử dụng mang xuất xứ từ Nga.
Nhưng khả năng ‘thông cảm’ trên cũng chỉ là cảm tính, có khi chỉ là một giả thiết không có chân đứng.
Truyền thông Đức cho biết sau khi bị đưa tới Bratislava, Trịnh Xuân Thanh đã bị đưa lên máy bay để bay thẳng từ Slovakia, qua không phận Ba Lan đến thủ đô Moscow của Nga.
Liệu cơ quan an ninh và cảnh sát Nga có nắm được lộ trình này và sự hiện diện của Trịnh Xuân Thanh ở Moscow ? Và nếu chưa từng biết nhưng sẽ được các cơ quan tư pháp của Đức và Slovakia cung cấp đủ bằng chứng về vụ này, cộng thêm sức ép rất lớn từ rất nhiều tờ báo lớn trên thế giới ồ ạt ‘tham chiến’ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, người Nga có thể hay có dám bỏ lơ vụ mất mặt quốc tế này ? Tổng thống Putin sẽ phải có chính kiến ra sao ?
Nước Nga hẳn phải là địa chỉ mà Nguyễn Phú Trọng nhen nhóm hy vọng cuối cùng. Nhưng nếu Putin không dại đánh đổi thể diện nước lớn để bảo vệ hay khỏa lấp vụ mật vụ Việt Nam ‘trung chuyển’ Trịnh Xuân Thanh qua Moscow, hy vọng của ông Trọng sẽ biến thành thất vọng cuối cùng. Hoặc tuyệt vọng.
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 17/08/2018
