Đàn áp và vi phạm dưới bề mặt hòa bình (RFA, 28/02/2019)
Báo mạng Asia Times vào ngày 28 tháng 2 đăng bài viết của tác giả David Hutt bàn về tình trạng vi phạm nhân quyền tại Việt Nam đang được che đậy bởi hình ảnh một đất nước hòa bình tổ chức thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Hàn.
Người dân Hà Nội với cờ Việt Nam, Hoa Kỳ, và Bắc Hàn. Ảnh chụp ngày 28/2. AFP
Mở đầu bài viết, tác giả David Hutt kể lại cuộc họp giữa ông và nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến trong dịp diễn ra thượng đỉnh Trump- Kim ở Hà Nội. Lúc đầu cuộc hẹn được thống nhất tại một quán bar ở trung tâm thủ đô, nhưng việc an ninh theo dõi anh Nguyễn Chí Tuyến đã khiến họ phải thay đổi nơi gặp gỡ. Vẫn theo lời kể của tác giả David Hutt, anh Tuyến cho biết cơ quan an ninh đã tăng cường giám sát các nhà hoạt động và nhà vận động nhân quyền ở Việt Nam trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Kim-Trump.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến cho biết từ năm 2011 tới nay, khi có sự kiện lớn nào ở Việt Nam bản thân ông cùng nhiều nhà hoạt động khác đều bị ngăn chặn. Đối với biện pháp này ông có đánh giá :
"Việc họ không cho các nhà bất đồng chính kiến ra khỏi nhà đã phản ánh bộ mặt phía sau ánh hào quang của họ, là thành phố vì hòa bình. Thì tôi muốn hỏi hòa bình cho ai ? Và hòa bình như thế nào ?"
Trong những ngày qua, các nhà hoạt động nhân quyền trên cả nước đã đăng ảnh và video lên Facebook cho thấy có nhiều nhân viên canh gác tại khu vực nhà của họ.
Không chỉ đối với những nhà hoạt động đang ở Hà Nội, nơi diễn ra Thượng đỉnh, mà ngay cả những người thành phố Hồ Chí Minh hoặc ở các tỉnh thành phía Nam cũng bị an ninh ngăn chặn ra khỏi nhà, như lời nhà cựu tù chính trị Bùi Hằng ở Vũng Tàu chia sẻ vào ngày 27 tháng 2 như sau :
"Khắp trong Nam, ngoài Bắc, các nhà bất đồng chính kiến bị khủng bố, bắt bớ, giam lỏng, giam giữ, bắt cóc… Thậm chí bị bắt giam khi họ ra đường. Ngày hôm qua họ khóa cửa nhốt tôi, không cho tôi ra đường, họ còn đổ keo vô ổ khóa".
Cảnh sát Việt Nam tại Hà Nội trước hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên lần hai. Ảnh chụp ngày 27/2/2019. AFP
Theo nhà báo David Hutt, có tới 3.000 nhà báo quốc tế đến tại Việt Nam tác nghiệp nhân thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Hàn lần thứ hai diễn ra ở thủ đô Việt Nam trong hai ngày 27 và 28 tháng 2, nhưng hầu hết đều bỏ qua việc chính phủ Hà Nội đang đàn áp phong trào dân chủ. Nhà báo này cho biết những người nhận được thẻ báo chí từ phía Việt Nam bị cấm tuyệt đối đưa tin những vấn đề không liên quan đến thượng đỉnh. Mặc dù trong thực tế có những nhà báo quốc tế chỉ quan sát tình hình Triều Tiên và không mấy quan tâm đến chuyện nội bộ Việt Nam.
Trước nhận xét này, Phó Giáo sư Tiến sĩ Mạc Văn Trang cho rằng :
"Có lẽ cũng là chuyện thường thôi, bởi vì chuyện đàn áp nhân quyền, bắt bớ thì thường xuyên ở Việt Nam rồi. Trong khi Tổng thống Trump sang Hà Nội, an ninh canh gác, chặn một số nhà những người hay tham gia các hoạt động xã hội, dân sự. Nhưng mà chuyện canh gác đó thường xuyên rồi, nên người ta cũng không quan tâm, người ta chỉ tập trung vào cuộc họp giữa ông Trump và ông Kim thôi".
Cho đến nay, kể cả Tổng thống Trump hoặc các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đều không đề cập đến các điều kiện nhân quyền tại Việt Nam. Gặp gỡ với Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào thứ Tư, ông Trump chỉ dành những lời khen ngợi cho chủ nhà.
Tuy nhiên, các blogger Việt Nam nhấn mạnh rằng các phóng viên đến thăm không nên quên rằng Việt Nam vẫn là một quốc gia độc đảng và là một trong những nước đàn áp nhân quyền tồi tệ nhất ở Châu Á.
Trong tuần trước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu rằng hội nghị thượng đỉnh sẽ cho phép Việt Nam chứng minh với toàn thế giới rằng Việt Nam là một nước hòa bình, thân thiện và trật tự.
Nhận xét về phát biểu này, Phó Giáo sư Tiến sĩ Mạc Văn Trang cho rằng :
"Dịp này Việt Nam được quảng cáo không mất tiền. Đặc biệt ông Trump khen ông Trọng, khen ông Phúc, khen Việt Nam. Đối với chính quyền Việt Nam mà được ai khen thì sướng lắm, họ phải tuyên truyền ghê gớm lắm. Được Tổng thống Trump khen Việt Nam phát triển, người Việt Nam thân thiện, đồ ăn Việt Nam ngon… các nhà báo cũng khen nên tất cả báo chí, truyền thông (trong nước) suốt ngày nói Việt Nam được khen ngợi, truyền hình ra quốc tế.
Đối với Việt Nam bao giờ cũng thế, cái tốt thì khoe, cái xấu thì che đậy. Chuyện vi phạm nhân quyền đan áp người bất đồng chính kiến, cưỡng đoạt… thì nhiều lắm, thường xuyên. Nên nhiều khi dân quen với cái đó rồi".
Dẫn lời từ một trang báo mạng trực tuyến, tác giả David Hutt cho rằng cái giá phải trả cho một hình ảnh Việt Nam hòa bình như lời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rất có thể là quyền tự do của những người dám thực thi quyền hiến định của họ, như 100 tù nhân lương tâm đang bị giam giữ trong các nhà tù khắp dải đất chữ S hiện nay.
**********************
Nhiều nhà hoạt động bị an ninh phong tỏa trong dịp thượng đỉnh Trump-Kim (VOA, 28/02/2019)
Hàng chục nhà hoạt động chính trị được biết tiếng ở Việt Nam nói lực lượng an ninh đã tăng cường theo dõi và ngăn cản họ ra khỏi nhà trong thời gian diễn ra cuộc họp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un ở Hà Nội.
Lê Vân (trái) cùng một số phụ nữ khác bị công an Hải Phòng ngăn không cho ra đường chào đón Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Hà Nội dự thượng đĩnh với Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un hôm 26/2. (Facebook Van Le)
Việc trở thành nước chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai được cho là giúp thúc đẩy mạnh các mối quan hệ quốc tế cho Việt Nam, và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nói rằng an ninh phải là ưu tiên hàng đầu.
Mặc dù Việt Nam đã có những cải cách về kinh tế và xã hội nhưng đảng Cộng sản vẫn nắm quyền kiểm soát chặt chẽ đối với truyền thông và không dung thứ cho những lời chỉ trích nhắm vào họ.
Nguyễn Chí Tuyến, một nhà hoạt động dân chủ có tiếng ở Hà Nội, cho VOA biết anh là một trong những người bị lực lượng an ninh theo dõi và ngăn cản đi lại tự do.
"Các nhà hoạt động hay những người lên tiếng về các vấn đề xã hội hay có tham gia biểu tình bị lực lượng an ninh cho người đến từng nhà của mỗi người để canh, tùy theo mỗi người. Họ không muốn chúng tôi xuất hiện trên các đường phố hoặc đến những chỗ mà những ông (Trump và Kim) đi qua".
Tổng thống Trump tới Hà Nội đêm 26/2 trong khi lãnh đạo Bắc Hàn tới thủ đô Việt Nam trước đó trong ngày.
Anh Tuyến, người từng bị công an bắt giam và đánh đập vì tham gia biểu tình, nói rằng có hàng trăm người đang bị công an hạn chế việc đi lại và mặc dù thượng đỉnh diễn ra tại Hà Nội nhưng những người ở các tỉnh và thành phố khác không tránh khỏi việc trở thành nạn nhân của lực lượng an ninh.
"Một loạt các anh em khác ở trong Sài Gòn cũng nói về hiện tượng đó. Và ngoài ra không chỉ ở các thành phố lớn như Hà Nội hay Sài Gòn mà các tỉnh ở nông thôn, ví dụ như ở vùng nông thôn miền núi Thanh Hóa, hay Vũng Tàu và Khánh Hòa, họ đều có các nhân viên an ninh đến canh gác họ như vậy".
Ngô Thu, một nhà giáo ở Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết qua một video đăng tải trên Facebook cá nhân hôm 27/2 rằng bà bị một số công an mặc thường phục chặn không cho ra khỏi nhà.
Ngô Duy Quyền, một người sống ở Hà Nội, cho VOA biết một số nhà hoạt động khác cũng bị an ninh canh gác ngoài tư gia và bị ngăn khi đi ra khỏi nhà. Bản thân anh cũng bị lực lượng an ninh đi theo và cản trở khi đi đến phòng tập gym.
"Công an đi theo đến tận phòng tập", anh Quyền cho biết. "Họ đến rất đông và ép Quyền phải bỏ ngang buổi tập với thái độ hung hăng, lời lẽ côn đồ đầy hăm dọa". Anh Quyền bị những người công an này bắt phải về nhà "nếu không thì bị đưa về phường".
Trong một bài viết đăng trên Facebook cá nhân về "Không khí Thượng đỉnh Trump-Un" nhân sự việc bị công an bắt về nhà, anh Quyền viết "Những sự kiện tưởng nhỏ nhặt, nhưng là bản chất khốn nạn đê hèn của Vietcong đối xử với người dân của mình như nô lệ, thưa ngài Tổng thống Mỹ Donald Trump".
Anh Quyền, có vợ là nhà hoạt động Lê Thị Công Nhân, cho biết tư gia của anh trên tầng 3 cũng bị công an tới ngồi bên ngoài để canh gác.
Ca sỹ bất đồng chính kiến Mai Khôi đăng tải một video của bản thân trên Twitter với hình ảnh cô giơ ngón tay giữa lên khi đoàn xe của ông Trump đi qua đêm 26/2 với tiêu đề "Peace on you, Trump".
Khi Tổng thống Trump lần đầu tới Việt Nam năm 2017, cô ca sỹ kiêm nhà hoạt động này đã giăng biểu ngữ viết "Piss on you Trump". Cô đã bị công an giam giữ tại nhà trong vài giờ sau cuộc biểu tình cá nhân này.
Trong khi đó, Lê Vân, một phụ nữ ở Hải Phòng, cho biết trên Facebook cá nhân hôm 26/2 rằng bà và một số người khác chuẩn bị xuống đường để chào đón ông Trump nhưng "bị an ninh Hải Phòng ngăn cản".
Trong video đăng tải trên Facebook, bà nói "Chúng tôi nghênh đón ngày tổng thống Donald Trump đến Việt Nam. Chúng tôi cần nhân quyền tự do dân chủ cho Việt Nam và chúng tôi không thích độc tài độc đảng".