Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Việt Nam

17/08/2020

Phỉ báng người bán hàng rong của Đài truyền hình nhà nước

Tổng hợp

VTV nên có lời xin lỗi những người bán hàng rong ! (RFA, 17/08/2020)

Hôm 15/08/2020, trên trang web của VTV có một video ngắn với tiêu đề "Những gánh hàng rong chật vật "vượt bão" Covid-19 để mưu sinh", trong đó, những người bán hàng rong bị gọi là "ký sinh trùng". Đoạn phóng sự này ngay lập tức đã gặp phải những phản ứng gay gắt từ người dân trên mạng xã hội.

phiban1

Một người bán hàng rong trên đường phố Sài Gòn. Reuters

Trong lời giới thiệu cho mục Góc vỉa hè của VTV, xướng ngôn viên nói rằng :

"Đã không ít lần trong mục Góc vỉa hè, chúng tôi đưa các bạn đến những con phố của Thành phố Hồ Chí Minh. Những con phố du lịch, hay là chủ yếu phục vụ khách nước ngoài tại Thành phố Hồ Chí Minh, trở nên tiêu điều vì Covid-19. Góc vỉa hè tuần này chúng ta sẽ đến với một góc khác, câu chuyện của những gánh hàng rong vốn gắn chặt với vỉa hè đô thị. Khi những con phố không còn sức sống thì những gánh hàng rong, vốn được xem là sống ký sinh trên các con phố này, sẽ tồn tại ra sao ?"

Theo giải thích của bách khoa toàn thư, ký sinh là một mối quan hệ cộng sinh không tương hỗ giữa các loài, trong đó có một loài là ký sinh, sống bám vào loài kia là vật chủ hay ký chủ. Trong y học, ký sinh trùng hay động vật ký sinh là sinh vật chiếm sinh chất của các sinh vật khác đang sống để tồn tại và phát triển.

Nhà xã hội học - Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương nêu nhận xét của mình :

"Tôi cũng không biết là người ta hàm ý gì. Đôi khi người ta chỉ nói một cách vô tư, không kỳ thị, không phán xét. Nếu thực sự như thế thì đây chỉ là một sơ suất trong ngôn từ. Nếu VTV sơ suất, dư luận phản ứng là đúng, là cần thiết.

Còn nếu họ kỳ thị hay phán xét thì đó là điều không nên, không phải. VTV là một kênh chính thống và đàng hoàng cho nên không thể bộc lộ một sự sự kỳ thị như thế. Trên thực tế, những người di dân bán hàng rong rõ ràng có bị kỳ thị ở đâu đó. Dù chúng ta không muốn thì cũng phải thừa nhận đó là sự thật nhưng không thể nào vì thực tế đó mà VTV lại có thể dùng những ngôn từ đồng lõa với sự kỳ thị đó được".

Theo ước tính vào năm 2017 của Viện Nghiên cứu Phát triển Pháp (IRD), lao động khu vực phi chính thức (trong đó bao gồm cả kinh tế vỉa hè) ở Việt Nam chiếm một phần lớn lực lượng lao động ở khu vực thành thị, chiếm 1/4 tổng số việc làm và chiếm một nửa số lượng việc làm phi nông nghiệp.

Cũng theo IRD, những người bán hàng rong có mặt ở khắp mọi ngóc ngách ngõ hẻm trong thành phố, nhưng không thể thống kê được chính xác có bao nhiêu người vì họ thường xuyên di chuyển liên tục.

Còn theo thống kê cùng năm của Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội thì hàng năm có khoảng 1,2 triệu người di cư lên thành phố, chiếm 20% dân số thành thị trên cả nước. Một tỷ lệ lớn trong số họ làm việc ở khu vực kinh tế phi chính thức, tức là không hợp đồng, không bảo hiểm, không thuế và gần như không có quản lý. Ví dụ như những gánh hàng rong. Khối kinh tế phi chính thức này được cho là chiếm tới 20% GDP cả nước.

phiban2

Một người bán hàng rong trên hè phố Hà Nội. AFP

Liên quan tới câu nói của xướng ngôn viên của VTV về hàng rong, Luật sư Đặng Trọng Dũng từ Sài Gòn nêu quan điểm của ông :

"Hiện nay ở Hà Nội cũng như Thành phố Hồ Chí Minh, người bán hàng rong trên đường phố và các con hẻm là một thực tế. Họ bán đủ loại thức ăn. Việc buôn bán như vậy được xã hội chấp nhận vì hữu ích và hợp pháp. Chữ ký sinh trùng nó rất nặng. Không hiểu các em ở VTV, người biên tập dám cả gan dùng đến chữ ‘ký sinh trùng’ với những người bán hàng rong như vậy thì đúng là xúc phạm họ".

Ông Đinh Quang Tuyến, một người bán hàng rong ở Sài Gòn bày tỏ bức xúc với VTV khi ví những người bán hàng rong như ông là ký sinh. Ông nói :

"Hàng rong là một giải pháp kinh tế nhân sinh. Nó giúp nhẹ gánh cho chính phủ rất nhiều. Đáng lý ra, nếu là một chính phủ nghiêm túc thì phải có nghĩa vụ lo công việc cho họ. Nếu không thì phải lo trợ cấp xã hội cho họ. Còn đây họ không có đòi gì hết, họ tự xoay xở vượt qua khó khăn. Chính phủ phải cám ơn người bán hàng rong !

Hàng rong còn là một nét văn hóa nữa cơ chứ không hoàn toàn chỉ là kinh tế. Hàng rong không chỉ giúp cho chính phủ trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế mà nó còn là một nét văn hóa cần phải bảo tồn nữa cơ".

Đinh Quang Tuyến kết luận rằng, những người bán hàng rong còn đem lại lợi nhuận cho chính phủ và chính phủ từng đề cập đến việc thu thuế từ họ. Họ không phải là "ký sinh trùng".

Tại buổi thảo luận tổ về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước tại kỳ họp Quốc hội sáng 22 tháng 5 năm 2018, đại biểu Nguyễn Mạnh Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại đề cập đến những nguyên nhân làm cho nhà nước không thu được thuế, gây nên hụt thu cho quốc khố.

Vị đại biểu này nêu ra ví dụ là người bán trà đá tại Việt Nam là có tỉ suất lợi nhuận cao nhất trên thế giới, 5.000-7.000% nhưng lại không đóng đồng nào cho ngân sách, họ chỉ đóng tiền tượng trưng nào đó cho địa phương.

Nói về đoạn phóng sự gọi người bán hàng rong là ký sinh, một số chuyên gia trong nước cho rằng VTV nên có lời xin lỗi khán giả.

Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương cho biết ý kiến của bà :

"Theo tôi, nếu VTV sơ suất thì nên có lời giải thích và xin lỗi. Làm được như thế thì rất tốt nhưng ở Việt Nam thì xưa nay người ta rất sợ mắc lỗi nên người ta ngại chuyện xin lỗi, vì xin lỗi có nghĩa là mình nhận có lỗi.

Cứ như vậy mà người mắc lỗi thường có xu hướng né tránh hoặc lờ đi để không phải xin lỗi. Tôi cũng đang trông đợi xem VTV sẽ ứng xử như thế nào. Hy vọng là họ biết xin lỗi !"

Luật sư Đặng Trọng Dũng cũng có cùng quan điểm. Ông cho rằng, những người bán hàng rong là những người có lòng tự trọng. Họ tự tìm đường mưu sinh, không là gánh nặng cho xã hội. Nên tôn trọng họ. Ông nói :

"Nhiều người bán hàng rong nuôi con ăn học đến nơi đến chốn. Có lẽ việc VTV nên làm là xin lỗi về điều này. Đó là điều mà dư luận đang đòi hỏi".

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 17/08/2020

**********************

VTV gi người bán rong là ‘ký sinh trùng’, cng đng mng phn n (VOA, 17/08/2020)

Nhiu người s dng Facebook và mt s din đàn mng xã hi Vit Nam bày t s phn n trong ngày 17/8 sau khi biết mt bn tin ca đài Truyn hình Vit Nam gi người bán hàng rong là "ký sinh trùng".

phiban3

Mt nam biên tp viên ca VTV gi người bán rong là "ký sinh trùng" trong mt bn tin sáng 17/8/2020

Đon video ghi li mt bn tin sáng 17/8 ca đài VTV, được nhiu người đưa lên Facebook, cho thy mt nam biên tp viên đc li dn là :

"Dch Covid-19 đã khiến cho nhng con ph du lch, hay là ch yếu phc v khách nước ngoài, ti thành ph H Chí Minh tr nên tiêu điu. Và khi nhng con ph không còn sc sng, nhng gánh hàng rong, vn được xem là sng ký sinh trùng lên nhng con ph này, s tn ti ra sao ?"

Phóng s dài 2 phút tiếp sau đó nói v mt s người bán hàng rong trên ph Nguyn An Ninh bên cnh ch Bến Thành gp khó khăn, lượng bán hàng st gim mnh vì ít khách trong mùa dch. Trong phóng s, t "ký sinh trùng" không xut hin ln nào.

Các Facebooker có nhiu nh hưởng gm cu tù nhân lương tâm Phm Minh Vũ, nhà hot đng Nguyn Lân Thng, lut sư Lê Luân, nhà báo đc lp Lê Văn Dũng cùng nhng người s dng mng xã hi khác ch trích nng n cách dùng t ca đài truyn hình quc gia.

Ông Phm Minh Vũ viết rng nhng người bán hàng rong "làm bng công sc chính h", và so sánh rng h "không ăn hi" ngân sách mt năm hàng chc ngàn t như đng cng sn và các t chc ca đng, h cũng "không tham ô", "không cướp đt" như đng viên cng sn.

Bên cnh đó, cu tù nhân lương tâm này ch ra rng dù vic mưu sinh gp khó khăn vì đi dch Covid-19, nhng người bán rong hu như không được nhà nước, chính ph giúp đ gì, và ông đt câu hi "Ti sao mng người ta là ký sinh trùng ? Ai là ký sinh trùng ?"

Nhà báo đc lp Lê Văn Dũng, còn có bit danh là Le Dung Vova, khng đnh rng VTV mc phi mt "sai lm" thuc loi "khó chp nhn".

Dưới góc nhìn ca ông, người bán hàng rong là "nhng người t tế khi lao đng kinh doanh hp pháp". Trong khi đó, ông Dũng bình lun rng nhng công chc, viên chc được nuôi t tin thuế ca dân mà nếu "không làm vic đúng trách nhim và bn phn", hoc n cp, tham nhũng", chính là ký sinh trùng.

"VTV nên có li đính chính và xin li khán gi cũng như nhng người bán hàng rong", ông Dũng đ ngh.

phiban4

Ven ch Bến Thành, Thành phố Hồ Chí Minh, có nhiu hàng bán rong nhn nhp khi chưa có dch Covid-19

Lut sư Lê Luân cho rng vic VTV dùng nhng ch "ký sinh trùng" đ mô t người bán hàng rong là "mt s nhc m công khai và khinh r".

Ông Luân đưa ra ý kiến rng nếu nhà nước không x pht VTV v hành vi mit th mt ngành ngh kinh doanh, điu đó đng nghĩa là nhà nước ang dung túng cho hành vi sai trái" mt cách công khai.

Trên hai din đàn có hàng trăm ngàn thành viên, Nht ký Yêu nước và Bàn lun v Kinh tế - Chính tr, nhiu người cũng lên án VTV vi hàng trăm li bình cho rng các s dng t ng ca đài quc gia là "mt dy", "vô hc", "xúc phm nhân phm", "kém văn minh".

Cng đng mng nhn đnh rng Vit Nam, nơi báo chí chu s kim duyt, bn tin hôm 17/8 ca VTV đã được biên tp k lưỡng và không th xem phát ngôn ca nam biên tp viên là "but ming" được.

VOA c gng liên lc vi đi din ca VTV đ hi ý kiến ca đài này v phn ng gin d hin nay ca dư lun, song không nhn được hi đáp.

Theo tìm hiu ca VOA, dường như nhng li ch trích, lên án nng n ca công chúng đã dn đến vic trang web ca VTV xóa đi đon video gi người bán hành rong là ký sinh trùng đã được phát sóng hi sáng 17/8.

Mt báo cáo ca T chc Lao đng Quc tế ILO hi năm 2016 cho hay s người lao đng phi chính thc, trong đó có mt t l ln là người bán rong, lên đến trên 18 triu người trong tng dân s hơn 90 triu ca Vit Nam.

Quay lại trang chủ
Read 597 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)