Việt Nam dự kiến nhập khẩu tới 8.000 MW điện từ Lào đến năm 2030
VOA, 03/04/2024
Việt Nam dự kiến sẽ nhập khẩu từ 5.000 – 8.000 MW điện từ Lào tính đến năm 2030, theo lộ trình thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), vừa được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký quyết định phê duyệt hôm 1/4.
Tình trạng thiếu điện tại Việt Nam trong những năm gần đây được xem là một trở ngại lớn cho phát triển kinh tế và cản trở đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Quy hoạch điện VIII được cho là nhằm đáp ứng nhu cầu điện cho phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam theo từng thời kỳ, bảo đảm "điện đi trước một bước".
Cụ thể, trong danh mục các dự án nguồn điện quan trọng, ưu tiên đầu tư của ngành tới năm 2030, tổng công suất nhiệt điện khí trong nước là 14.930 MW, tổng công suất nhiệt điện LNG (khí thiên nhiên hóa lỏng) là 22.400 MW, tổng công suất nhiệt điện than là 30.127 MW, tổng công suất nguồn điện đồng phát, nguồn điện sử dụng nhiệt dư, khí lò cao, sản phẩm phụ của dây chuyền công nghệ là 2.700 MW, tổng công suất thủy điện là 29.346 MW, tổng công suất thủy điện tích năng là 2.400 MW.
Ngoài ra, công suất nguồn điện năng lượng tái tạo của các địa phương tới năm 2030 cũng được định mức cụ thể từng phần.
Quy hoạch điện VIII dự kiến cũng sẽ nhập khẩu khoảng 5.000 MW điện từ Lào, có thể tăng lên 8.000 MW khi có điều kiện thuận lợi với giá điện hợp lý.
Tình trạng thiếu điện tại Việt Nam trong những năm gần đây được xem là một trở ngại lớn cho phát triển kinh tế và cản trở đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Tuần trước, sau khi hãng sản xuất chip Intel của Mỹ quyết định không đầu tư thêm để tăng công suất ở Việt Nam, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng bày tỏ "tiếc nuối" và cho biết Intel nêu ra lý do rằng Việt Nam bị "thiếu điện và thủ tục hành chính rườm rà".
Việc dừng khoản đầu tư, mà dự kiến có thể tăng gần gấp đôi hoạt động của Intel ở Việt Nam, được xem là một đòn giáng mạnh vào tham vọng ngày càng lớn của Việt Nam trong ngành công nghiệp chip.
Trong văn bản kiến nghị Bộ Công thương thẩm định và trình Thủ tướng chủ trương nhập khẩu điện từ Lào về Việt Nam vào tháng 12/2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nói rằng việc nhập khẩu điện từ Lào sẽ góp phần bổ sung nguồn điện để tăng cường khả năng đảm bảo cung ứng điện, giảm nguy cơ thiếu điện cho miền Bắc.
Theo EVN, hiện tất cả các dự án điện gió đã và đang đầu tư trong nước đều chỉ tập trung tại miền Trung và Miền Nam, chưa có dự án điện gió nào được đầu tư tại miền Bắc trong khi nhu cầu tăng cường điện cho miền Bắc là cấp thiết.
Nguồn : VOA, 03/04/2024
********************************
Bài toán nhập điện nước ngoài và tận dụng điện tái tạo trong nước, vì sao vẫn khó ?
RFA, 02/04/2024
Sản lượng điện nhập khẩu từ Lào có thể lên tới 8.000 MW đến 2030, thay vì gần 5.000 MW như công bố trước trước đây của Bộ Công thương. Thông tin vừa nêu được truyền thông Nhà nước đăng tải theo Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, còn được nói là Quy hoạch điện VIII… được Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ký hôm 1/4/2024.
Công nhân sửa đường dây điện ở Bắc Ninh hôm 14/10/2022 - AFP Photo
Trước đó, vào ngày 20/12/2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam – EVN cũng có kiến nghị Bộ Công thương trình Thủ tướng chủ trương nhập điện tái tạo từ Lào. Với lý do được nói để giảm nguy cơ thiếu điện ở miền Bắc. Theo EVN, nhiều nhà đầu tư dự án điện gió tại Lào muốn bán điện cho Việt Nam với tổng công suất 4.149 MW, đấu nối qua khu vực Quảng Trị.
Vào tháng 5/2023 Công ty truyền tải điện miền Nam Trung Quốc (China Southern Power Grid Co) đã ký một hợp đồng bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam – EVN, vào khi Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu điện. Theo Hoàn Cầu Thời Báo của Trung Quốc cho biết, điện sẽ được truyền đến Việt Nam theo đường dây 110 kw từ Đông Hưng thuộc khu vực tự trị Choang, Quảng Tây, Trung Quốc đến tỉnh Móng Cái của Việt Nam.
Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, chuyên gia năng lượng độc lập thuộc Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam ; nguyên Phó viện trưởng Viện Năng lượng, khi trao đổi với RFA cho biết, nhập điện phần lớn cho các tỉnh sát biên giới sử dụng, chứ không phải trung chuyển vào phía nam Việt Nam. Ông Lâm nói tiếp :
"Năng lượng mặt trời phần lớn là sử dụng tại chỗ chứ không phải chuyển đi, mà cũng không có đường dây để chuyển. Theo tôi nếu tại đó, năng lượng mặt trời của Việt Nam địa phương làm được, thì phải sử dụng, nếu thiếu thì mới mua của Lào, như vậy thì được. Chứ nếu vùng biên giới Việt Nam năng lượng mặt trời sản xuất ra không mua, mà lại đi mua điện của Lào thì cái đó không nên".
Dù có mặt lợi hại như vậy nhưng theo Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, Việt Nam có lẽ vẫn phải mua điện của Lào vì đã có thỏa thuận chính trị với Chính phủ Lào trước đây :
"Trước đây Chính phủ Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với Chính phủ Lào, có thỏa thuận về kinh tế lẫn chính trị. Về kinh tế thì thủy điện bên đó dồi dào phần lớn là rẻ hơn Việt Nam và thứ hai là để phục vụ cho nền kinh tế của Lào. Ngoài kinh tế còn cả chính trị, theo tôi nhà nước đã có thỏa thuận thì phải thực hiện nhiệm vụ, cái đó đôi khi còn quan trọng hơn cả kinh tế".
Một trang trại năng lượng gió và mặt trời tại tỉnh Bình Thuận. AFP Photo.
Trong khi mua điện tái tạo của Lào và mua điện từ Trung Quốc để bù đắp thiếu điện, thì tại dự thảo Nghị định cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà của Bộ Công thương lại quy định ‘Người dân đầu tư điện mặt trời mái nhà được kết nối với hệ thống điện và bán sản lượng dư cho EVN nhưng với giá 0 đồng’ (!?).
Một người dân không muốn nêu tên vì lý do an toàn, có đầu tư điện mặt trời ở Bình Phước, cho biết RFA biết thực tế :
"Tình hình điện năng lượng mặt trời mình thấy có một thực trạng như thế này, giờ đang có rất nhiều người điêu đứng vì điện năng lượng mặt trời này luôn. Thứ nhất là giờ Nhà nước vẫn chưa ra chính sách mới, để tiếp tục thu mua điện năng lượng mặt trời. Tại sao điều đó xảy ra ? Đúng ra thì phần điện năng lượng mặt trời người ta tính dự kiến 4 – 5 năm hoàn thành để đạt chỉ tiêu tổng số đến đó là hết… ai dè đâu khi ra chính sách thì bắt đầu đúng chưa được một năm là đã full chỉ tiêu. Cho nên bây giờ Nhà nước tạm ngưng chưa ra chính sách mới để mua điện của dân".
Theo người dân này thì phần điện năng lượng mặt trời được tính theo từng tỉnh, chứ không theo tổng thể, vì còn phụ thuộc đường điện như thế nào và nhu cầu sử dụng ở mỗi tỉnh. Ông nói tiếp :
"Cón một thực trạng như thế này, nhiều người ở Bình Phước họ làm điện mặt trời nhiều quá, tới mấy MW… nên bây giờ có vài chỗ ở Bình Phước dư điện, quá tải, nên điện lực phải xả điện. Tức là người ta chỉ mua điện của dân 15 ngày mỗi tháng. Cho nên giờ rất nhiều người điêu đứng vì vấn đề này".
Về việc mua điện mặt trời mái nhà của dân theo Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, cần phải nghiên cứu kỹ. Ông Lâm giải thích :
"Thứ nhất, vì Tổng sơ đồ 8 khi duyệt thì năng lượng mặt trời áp mái chỉ được phép tự sử dụng, không được bán cho người khác, nên không được nối vào lưới để bán. Theo tôi trong giai đoạn hiện nay về chuyên môn thì nên tính toán lại, vì sản lượng nền là quan trọng nhất, là do nhiệt điện, thủy điện, do nhiệt điện khí… để đảm bảo an ninh hệ thống điện năng lượng. Vì năng lượng tái tạo ban đêm không có, nên cần có cái nền là điện khí và thủy điện".
Nhưng theo Tiến sĩ Ngô Đức Lâm, trước đây Việt Nam đặt tỷ lệ sản lượng nền cao, do nhiệt điện than lúc tính toán xây dựng Tổng sơ đồ 8 có giá rất rẻ, khi đó chỉ hơn bảy cents, nhưng mua năng lượng tái tạo tới 10 cents, sợ phải bù lỗ. Nhưng vài năm trở lại đây, nhiệt điện than phải nhập khẩu than nước ngoài giá đắt lên gấp nhiều lần… Vì thế Tiến sĩ Ngô Đức Lâm cho rằng, nên tính toán lại, nên tăng năng lượng tái tạo nối lưới bán thì mới hợp lý.
Trước đó, vào tháng 3 năm 2023, 36 nhà đầu tư điện tái tạo đã cùng ký văn bản kiến nghị thủ tướng về những bất cập trong cơ chế giá phát điện khiến 34 nhà máy điện đã đầu tư xong nhưng không thể bán điện cho EVN.
34 nhà máy này bao gồm 28 dự án điện gió và sáu dự án điện mặt trời, đã hoàn thành đầu tư xây dựng nhà máy, vượt qua giai đoạn thử nghiệm, đủ điều kiện phát điện lên lưới, nhưng vẫn chưa thể bán điện cho EVN.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương từ năm 1993 đến năm 2002, khi trả lời RFA liên quan vấn đề này, nói :
"Tôi hy vọng EVN sẽ có những biện pháp thích hợp để có thể mua điện mặt trời và mua điện gió của người dân ở trong nước với giá thích hợp".
Ông Lê Đăng Doanh cho biết, ông rất hy vọng EVN tìm giải pháp có thể mua điện của dân và trả cho dân một số tiền nhất định, để có thể phát huy tiềm năng điện tái tạo ở trong nước.
Nguồn : RFA, 02/04/2024