Trong năm 2017, ông Bill Gates, nhà sáng lập và cựu chủ tịch tập đoàn Microsoft, đã chọn đọc 5 quyển sách, trong đó có hai tác phẩm của người Việt tị nạn tại Hoa Kỳ.
Ông Bill Gates và 5 quyển sách yêu thích của ông trong năm 2017. (Ảnh : GatesNotes.com)
Công bố trên trang web riêng hôm 4/12, tỷ phú Bill Gates nói The Best We Could Do (Điều tốt nhất Chúng tôi có thể làm), một tự truyện bằng tranh của nữ tác giả Thi Bùi và tiểu thuyết The Sympathizer (Cảm tình viên) của tác giả Việt Thanh Nguyễn, là hai trong năm quyển sách được ông chọn đọc trong năm 2017.
Trong một phản hồi gửi cho VOA – Việt ngữ qua email hôm 5/12, bà Thi Bùi nói : "Tôi rất vui mừng và cảm kích khi những quyển sách bé nhỏ lại được những người có nhiều ảnh hưởng giới thiệu một cách rộng rãi cho độc giả qua diễn đàn của họ".
"Đối với người Mỹ gốc Việt, kém cõi về quyền lực khi đặt chân đến đất nước này như là người tị nạn hay di dân, nhưng tôi hy vọng rằng đây là một minh chứng, một dấu hiệu để chúng ta vươn lên", bà Thi Bùi cho biết thêm.
Khi lên ba, bà Thi cùng cha mẹ và anh chị em rời khỏi miền Nam Việt Nam bằng thuyền và tới định cư tại Hoa Kỳ tại thành phố San Diego, bang California. Bà cảm nhận cuộc chiến Việt Nam đã để lại một vết thương tâm lý sâu sắc nơi cha mẹ bà, nhưng ít khi nghe họ nói về trải nghiệm đó.
Sau khi học xong đại học, nỗi đau chiến tranh thôi thúc bà tìm hiểu về quá khứ, để hiểu những động lực đã khiến người tị nạn phải rời bỏ quê hương. Quyển tiểu thuyết bằng tranh này kể lại câu chuyện của gia đình tác giả với những địa danh quen thuộc như Dĩ An, Sài Gòn, con thuyền vượt biên và khoảng thời gian đến Mỹ.
Quyển tự truyện của Thi Bùi kể về con gái của một cặp vợ chồng người Việt Nam tị nạn tại Mỹ sau sự sụp đổ của Chính quyền Sài Gòn vào năm 1975.
Tự truyện Điều tốt nhất Chúng tôi có thể làm miêu tả sự thật đau lòng về những hy sinh của thân mẫu tác giả, cũng như nỗi đau do chiến tranh gây ra tại Việt Nam.
Bill Gates viết lời bình về tác phẩm của Thi Bùi :
"Tôi nghĩ cô ấy miêu tả rất chân thực cảm giác chán nản khi phải gánh trách nhiệm đối với gia đình mình. Đồng thời, trải nghiệm của gia đình cô ấy khác với phần lớn các gia đình khác (và chắc chắn là khác với gia đình tôi). Rõ ràng, nhiều điều rối ren trong tuổi thơ của cô là hệ quả trực tiếp của những gì đã xảy ra trong cuộc chiến tại Việt Nam".
Tác giả Thi Bùi nói với VOA rằng bà rất ngưỡng mộ khi thấy càng ngày càng có nhiều phụ nữ gốc Việt như bà Bee Nguyen, Mai Khanh Tran, Kathy Tran, và Stephanie Murphy ra ứng cử và thắng cử vào các chức vụ trong các cấp chính quyền trên đất Mỹ, và tất cả đã tạo nên nét độc đáo của người gốc Việt.
Bìa truyện tranh Điều Chúng ta có thể làm tốt hơn của tác giả Thi Bùi. (Ảnh Gatesnotes.com)
Cũng như bà Thi Bùi, tác giả Việt Thanh Nguyễn viết trên Twitter hôm 5/12, nói ông rất vui mừng khi tiểu thuyết của ông được ông Gates chọn đọc, và kinh ngạc khi thấy doanh số bán quyển Cảm tình viên trên trang Amazon tăng chóng mặt ngay sau khi xuất hiện lời bình của nhà tỷ phú Mỹ.
Cảm tình viên là tiểu thuyết lịch sử đoạt giải Pulitzer viết về một điệp viên hai mang người Việt làm nhiệm vụ gián điệp trong một cộng đồng người tị nạn theo phân công của Cộng sản Việt Nam. Cảm tình viên là tiếng nói đầy mâu thuẫn của một gián điệp thân Cộng.
Ông Bill Gates nhận định :
"Tác giả Việt Thanh Nguyễn không ngần ngại trong việc miêu tả nỗi đau thương mà Chiến tranh Việt Nam đã gây ra cho tất cả mọi người liên quan. Ông không đưa ra phán xét về lòng trung thành của nhân vật của mình nên được đặt ở đâu. Hầu hết những câu chuyện về chiến tranh đều phân định rõ ràng rằng quý vị nên đứng về phe nào, nhưng The Sympathizer không để người đọc lựa chọn một cách dễ dàng như vậy".
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA trước đây, tác giả Việt Thanh Nguyễn cho biết triết lý của cuốn tiểu thuyết là trạng thái ở giữa các bên nghĩa là như thế nào. Ông nói :
"Tôi lớn lên với tư cách là một người tị nạn do Chiến tranh Việt Nam, và tôi nhận thức rõ về thực tế là những người Mỹ mà tôi sống cùng nhìn vào cuộc chiến theo cách riêng, còn những người tị nạn Nam Việt Nam mà tôi sống cùng lại nhìn vào cuộc chiến theo một cách riêng khác..".
Tác giả - giáo sư Việt Thanh Nguyễn
Tiểu thuyết "Cảm tình viên" của ông Việt, xuất bản năm 2015, kể về một sỹ quan quân đội Việt Nam Cộng hoà là người Việt lai Pháp đồng thời là một gián điệp của Bắc Việt. Câu chuyện diễn ra trong những ngày Sài Gòn sắp thất thủ và giai đoạn đầu của cuộc nhập cư ồ ạt của người Việt vào Mỹ.
Trước đây ông Việt nói với VOA rằng ông đã ký hợp đồng với một nhà xuất bản ở Việt Nam để cho ra đời quyển tiểu thuyết này bằng tiếng Việt, nhưng nói thêm rằng "việc kiểm duyệt" của Hà Nội có thể biến cuốn tiểu thuyết này "thành vô dụng".
Sinh ra tại Buôn Mê Thuột, lớn lên tại California, tác giả Việt Thanh Nguyễn cùng gia đình đã trải qua những năm tháng đầy thách thức trong tư cách là những người tị nạn Việt Nam rời bỏ quê hương đến Hoa Kỳ định cư.
Ba tác phẩm còn lại được ông Bill Gates chọn đọc trong năm 2017 là Evicted : Poverty and Profit in the American City của tác giả Matthew Desmond, Believe Me : A Memoir of Love, Death, and Jazz Chickens của tác giả Eddie Izzard và Energy and Civilization : A History, của tác giả Vaclav Smil.