Thông tư 19 có tạo 'nơi trú ẩn' cho đồng nhân dân tệ ? (BBC, 07/09/2018)
Đang có một số 'băn khoăn cần lưu ý' trong dư luận liệu Thông tư 19 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có giúp tạo ra 'một nơi trú ẩn' cho đồng nhân dân tệ của Trung Quốc trong bối cảnh thương chiến Mỹ - Trung đang diễn ra, một nhà phân tích chính sách công từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư của Việt Nam nói với Bàn tròn thứ Năm của BBC Tiếng Việt.
Một thương nhân tại một khu chợ gần cửa khẩu Tân Thanh, ở biên giới phía Bắc của Việt Nam tại Lạng Sơn tiếp giáp với Trung Quốc
Việt Nam nên thực hiện những gì mà 'hầu hết các nước đang thực hiện' và nên 'nhìn dài lâu chứ không nên đi vào dùng cái nhìn 'ngắn hạn' để cuối cùng tạo ra 'những thiệt hại rất dài lâu', một chuyên gia nguyên Vụ trưởng Vụ Thống kê của Liên Hợp Quốc nói với tọa đàm của BBC hôm 06/9/2018 từ Hoa Kỳ.
Băn khoăn, nghi vấn ?
Trước hết, Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ, nguyên Chủ nhiệm Khoa Chính sách Công, Học viện Chính sách và Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư bình luận về Thông tư 19 mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành hôm 28/8/2018 :
"Đối với Trung Quốc, chúng ta (Việt Nam) đã có những thống kê rất là rõ ràng, chênh lệch đã được phản ánh trong thống kế của Hải quan Trung Quốc và thống kê Việt Nam, nó lên đến 20 tỷ đô-la, hoặc xung quanh 20 tỷ đô-la trong vòng rất nhiều năm.
"Như vậy, nếu anh mở ra, an ninh tiền tệ rất quan trọng, từ ảnh hưởng đến dự trữ ngoại tệ, lưu thông tiền tệ, rồi tỷ giá hối đoái trong bối cảnh đồng nhân dân tệ cũng đang phải chống đỡ rất vất vả trong cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
"Chúng ta đặt vấn đề một khi anh không quản lý được, hay không đảm bảo được an ninh tiền tệ, chắc chắn rằng những vấn đề khác bị ảnh hưởng, thí dụ như có thể có sức ép gì đó không, những việc khó khăn kinh tế mà có thể có sức ép nào không ? Chúng ta đặt những vấn đề đó để nghiên cứu một cách thấu đáo để lường trước được tính khả thi của Thông tư 19 này".
Một sạp hàng ở chợ biên giới Việt - Trung bên phía Việt Nam
Theo chuyên gia chính sách công này, còn một điểm nữa có thể bổ sung là có những nghi vấn gần đây trong dư luận về các giới đặt những vấn đề về chuyển hướng đầu tư của Trung Quốc sang Việt Nam trước áp lực của thương chiến Mỹ - Trung, Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ nói tiếp :
"Nghi vấn đặt ra là liệu có những chuyển hướng đầu tư, hay chuyển hướng sản xuất sang Việt Nam không ? Bởi vì Thông tư 19 này cho phép thanh toán không chỉ như trước kia là ở các ngân hàng, hay phải đặt ở những vùng biên giới, mà bây giờ cũng có thể ủy thác, có nghĩa là có những chi nhánh, kể cả trong nước, lẫn nước ngoài có thể được thanh toán qua những chi nhánh ở tại vùng biên, thì nó sẽ xảy ra những vấn đề.
"Vấn đề nữa đặt ra là liệu có hướng đó không ? Bởi vì người ta cho phép những thương gia, thậm chí những nhà đầu tư có thể thanh toán qua ngân hàng hoặc thông qua chi nhánh tính bằng nhân dân tệ, thì đó là một cái mà chúng ta cần hết sức lưu ý, bởi vì không chỉ buôn bán hàng nhỏ nữa, mà bây giờ qua các thương gia, thì lượng tiền hàng rất lớn, và như vậy thì khả năng chuyển hướng đầu tư của Trung Quốc sang vùng biên giới Việt Nam là có khả năng xảy ra.
"Để có những mục đích mà không chỉ như một số ý kiến bàn rằng có thể đây là 'một nơi trú ẩn' hay 'lánh nạn tạm thời' trong cuộc chiến này chăng, hay là có một ý đồ dài hơn nữa, đấy là những băn khoăn mà chúng ta (Việt Nam) cần lưu ý tới, tức là Thông tư này đặt ra rất nhiều vấn đề không chỉ là chính ngạch mà nó đặt ra rất nhiều vấn đề về an ninh tiền tệ, rồi về đối phó với cuộc chiến thương mại, rồi sự lan tỏa đối với nền kinh tế", Phó Giáo sư Phạm Quý Thọ nói với Bàn tròn thứ Năm.
'Nên nghĩ dài hạn'
Đưa ra bình luận về Việt Nam cần làm gì để khắc phục những vấn đề có thể nảy sinh và đem lại thuận lợi sau khi Thông tư 19 đã được ban hành, Tiến sĩ Vũ Quang Việt từ New York nói :
"Tôi xin nói là Việt Nam nên thực hiện những gì mà hầu hết các nước đang thực hiện và nên nhìn dài lâu chứ không nên đi vào dùng vài cái ngắn hạn để cuối cùng tạo ra những thiệt hại rất dài lâu.
"Và điều quan trọng nhất bây giờ tôi nghĩ Việt Nam nên nhìn lại coi xem hiệu lực công quyền của Việt Nam đến đâu. Nên xem xét lại tất cả những khả năng và tăng cường khả năng áp dụng luật lệ một cách rất hợp pháp và đàng hoàng như thế nào, thay vì đi vào đưa những giải pháp rất ngắn hạn để rồi nó gây ra hậu quả dài lâu...
"Tôi cảm tưởng rất rõ là vấn đề nhân dân tệ này không phải chỉ ngắn hạn, mà Trung Quốc cơ bản muốn Việt Nam sử dụng đồng nhân dân tệ rộng rãi. Vấn đề nhân dân sử dụng nhân dân tệ để làm dự trữ mà bảo vệ đồng Việt Nam, thì đương nhiên nước nào cũng phải dùng, nếu có buôn bán với nhau thì phải có dự trữ. Chuyện dự trữ khác với chuyện dùng đồng tiền nước ngoài làm phương tiện thanh toán chính thức".
Ảnh minh họa
Bình luận về việc có hay không việc hình thành một 'nơi trú ẩn' nào đó cho đồng nhân dân tệ ở Việt Nam hay không, Tiến sĩ Vũ Quang Việt nói :
"Tôi nghĩ điều đó cũng có thể. Vấn đề chính là ở trong tương lai, thí dụ như Trung Quốc vì có thiếu hụt thương mại rất lớn, và nếu họ được phép họ có thể có rất nhiều đồng tiền Việt Nam trong tay họ, và họ sẽ muốn đánh bật thị trường chứng khoán của Việt Nam.
"Họ sẽ mua, tăng lên, rồi họ sẽ bật lại sau này, và họ sẽ dùng tiền đó để mua những đồng ngoại hối khác để tạo ra một cuộc chiến tranh rủi ro về tiền tệ, thì bấy giờ Việt Nam sẽ như thế nào ?" Tiến sĩ Vũ Quang Việt nói với Bàn tròn của BBC.
'Cần nâng cao nhận thức'
Ngay trước Bàn tròn thứ Năm, hôm 06/9/2018, từ Hà Nội, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Iseas, Singapore) khi trả lời câu hỏi của BBC về việc liệu có vấn đề kinh tế - chính trị hay kinh tế - tài chính - công nghệ - thị trường nào đáng lưu ý khi quy định mới là Thông tư 19 đi vào đời sống hay không, nói :
"Hoạt động thương mại điện tử của Trung Quốc đang phát triển rất nhanh, rất mạnh. Thị phần thương mại điện tử Trung Quốc ở Việt Nam tăng nhanh có thể nói hàng ngày, hàng tuần, có lúc hàng giờ.
"Alibaba, với việc mua thâu tóm LAZADA ở Việt Nam, đang có những bước nhảy xa trong thị trường thương mại điện tử và logistics ởViệt Nam. Kèm theo đó, là các phương thức thanh toán phi tiền mặt, phi ngân hàng trên nền Fintech như Aliexpress, Alipay… đang phát triển mạnh ởViệt Nam.
"Thực tế này làm cho ngườiViệt Nam, từ người tiêu dùng, cho đến Ngân hàng Nhà nước (cơ quan quản lý các dịch vụ tài chính phi ngân hàng, thanh toán trung gian - Fintech) cần nâng cao nhận thức và hiểu biết về mọi tác động của hoạt động này từ Trung Quốc.
"Khi chúng ta chấm dứt nói về hệ sinh thái 4.0, bắt tay vào làm những việc thật cụ thể, mọi việc sẽ tốt hơn.
"Nhân đây, tôi muốn nói rằng Việt Nam cần cải cách sao cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trở thành một ngân hàng trung ương thực thụ, có đầy đủ thẩm quyền độc lập, kiến thức tiền tệ, để mọi người có thể đảm bảo chắc rằng an ninh tiền tệ, an ninh quốc gia Việt Nam được giữ vững", Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nêu quan điểm.
******************
Trung Quốc dùng tiền tệ để "nuốt" Việt Nam (CaliToday, 06/09/2018)
Ngày 28/8/2018 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành Thông tư số 19/2018/TT-Ngân hàng nhà nước (gọi tắc là Thông tư 19) cho phép cư dân vùng biên giới Việt Nam- Trung Quốc có thể dùng tiền Việt Nam (VND) hoặc Nhân dân tệ (CNY) trong thanh tóan hàng hóa, dịch vụ. Vậy là giới quan tâm hiện tình Việt Nam một lần nữa lại phải lao vào cuộc chiến bảo vệ chủ quyền, lần này là cuộc chiến bảo vệ tiền tệ…
Tiền Trung Quốc - Ảnh minh họa
Theo giới quan tâm hiện tình Việt Nam nói chung mà cụ thể ở đây là những thành viên của Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng và nhóm Lão Mà Chưa An cho biết, vụ việc bắt nguồn từ ngày 12/9/2016 tại Bắc Kinh, Hiệp định thương mại biên giới giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Trung Quốc, do Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Thương mại Cao Hổ Thành ký trong đó Điều 8 quy định thanh toán bằng VND hay CNY, hay ngoại tệ chuyển đổi cho thương mại biên giới Việt Nam- Trung Quốc. Ngày 28/8/2018, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cụ thể hóa Điều 8 của Hiệp định thương mại biên giới Việt-Trung nói trên bằng Thông tư số 19.
Còn theo báo đài Nhà nước Việt Nam cho biết, căn cứ vào nội dung của Thông tư 19 thì kể từ ngày 12/10/2018, thương nhân, cư dân biên giới Việt Nam, thương nhân, cư dân biên giới Trung Quốc có hoạt động thương mại biên giới Việt Nam – Trung Quốc có thể dùng ngoại tệ tự do chuyển đổi, VND hoặc CNY trong thanh toán hàng hóa, dịch vụ… với 3 phương thức thanh toán gồm :
- Thứ nhất, thanh toán qua ngân hàng qua các chi nhánh ngân hàng biên giới của hai nước việt-Trung.
- Thứ hai, thanh toán bằng VND tiền mặt hoặc CNY tiền mặt.
– Thứ ba, thanh toán phần chênh lệch trong giao dịch bù trừ hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu với hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu trong hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ của thương nhân.
Ngay sau Thông tư 19 được các báo đài Việt Nam thông tin thì lập tức các thành viên của Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng và nhóm Lão Mà Chưa An vào ngày 31/8 đã ra tuyên bố "về quy định cho phép sử dụng Nhân dân Tệ". Theo đó, tuyên bố nêu việc Thông tư 19 cho phép sử dụng ngoại tệ tự do chuyển đổi VND hoặc CNY trong thanh toán bằng tiền mặt và qua ngân hàng trong các hoạt động thương mại ở hai bên biên giới Việt-Trung kéo dài trên 1450 km sẽ có những hệ quả nhãn tiền và khôn lường đối với chủ quyền tiền tệ của Việt Nam, có thể dẫn đến việc Nhân dân tệ hóa nền kinh tế Việt Nam. Bởi lẽ nền kinh tế Việt Nam một thời đã bị Đô la hoá, vàng hóa và đã mất rất nhiều công sức, tiền bạc để xóa bỏ. Với Thông tư 19, Ngân hàng Nhà Nước đã mở đường cho việc Nhân dân tệ hóa nền kinh tế Việt Nam, một việc mà lẽ ra Ngân hàng Nhà nước phải chống như đã chống đô-la hóa và vàng hóa.
Tiếp nữa, tuyên bố nêu việc sử dụng Nhân dân tệ trong giao thương, dù giới hạn ở khu vực biên giới Việt-Trung đã vi phạm nguyên tắc chủ quyền tiền tệ. Bởi theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam quy định trên lãnh thổ Việt Nam chỉ được thanh toán bằng đồng tiền VND, nay tạo tiền lệ nguy hiểm về sự tồn tại mặc nhiên hai đơn vị tiền tệ song hành trên lãnh thổ Việt Nam. Đây còn là hành động xâm lấn và xâm phạm chủ quyền tiền tệ của Việt Nam, vô cùng nguy hại cho an ninh quốc gia.
Trước tình hình nghiêm trọng, các thành viên của Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng và nhóm Lão Mà Chưa An cùng các cá nhân và tổ chức xã hội dân sự đồng lòng ký tên và tuyên bố :
- Thứ nhất, kịch liệt phản đối Thông tư số 19/2018/TT-Ngân hàng nhà nước (gọi tắc là Thông tư 19).
- Thứ hai, yêu cầu Bộ Tư pháp, Chính phủ ngay lập tức hủy bỏ Thông tư 19 vì quyền lợi của đất nước và dân tộc.
- Thứ ba, truy xét trách nhiệm của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ông Lê Minh Hưng và mọi quan chức có liên quan đến việc soạn thảo và ban hành Thông tư 19, một văn bản vi phạm chủ quyền tiền tệ quốc gia của Việt Nam và có thể gây ra những hậu quả khôn lường.
Đồng thời qua đây người viết nhận thấy, từ mấy chục năm nay nền kinh tế Việt Nam vốn phụ thuộc quá lớn vào nền kinh tế Trung Quốc, căn cứ vào những nội dung quy định tại Thông tư 19 cho phép thương nhân, cư dân biên giới Việt Nam, thương nhân, cư dân biên giới Trung Quốc có hoạt động thương mại biên giới Việt Nam – Trung Quốc có thể dùng ngoại tệ tự do chuyển đổi, VND hoặc CNY trong thanh toán hàng hóa, dịch vụ… sẽ dễ dẫn đến việc Trung Quốc đẩy mạnh hơn nữa hoạt động hàng hóa xâm nhập sâu hơn vào nội địa Việt Nam từ những thuận lợi về tự do thanh toán tiền tệ, từ đó Việt Nam sẽ gặp thêm nhiều khó khăn không chỉ về mặt kinh tế mà còn về mặt tài chính bởi lẽ xét thị trường tiền tệ thì VND yếu thế, giá trị nhỏ hơn CNY nên người dân sẽ nghiêng phần nhiều về việc sử dụng đồng CNY.
Theo phân tích của chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, hiện nay Việt Nam đang nhập siêu rất nặng từ Trung Quốc. Nếu thanh toán bằng những đồng tiền khác thì Việt Nam còn có hy vọng để trả cho Trung Quốc, ví dụ Việt Nam có thể kiếm được đồng USD từ việc xuất khẩu sang Hoa Kỳ, Nhật Bản…nhưng nếu chỉ thanh toán bằng đồng Nhân dân Tệ thì Việt Nam chỉ có một cách là vay của Ngân hàng Trung Quốc, tức là ngoài nhập siêu, Việt Nam còn phụ thuộc thêm về mặt tài chính đối với Trung Quốc và đây là điều rất đáng lo ngại, cần phải xem xét kỹ.
Như vậy là cùng với những vấn đề thời sự "nóng bỏng" ở Việt Nam hiện tại, giới quan tâm hiện tình Việt Nam nói chung một mặt vừa phải đấu tranh ngăn chặn dự thảo Luật Đặc khu liên quan đến chủ quyền lãnh thổ quốc gia thì nay phải đấu tranh thêm về chủ quyền tiền tệ quốc gia.
Quê Hương
*****************