Thông Luận

Cùng ngày sau khi Tổng thống Mỹ rời Việt Nam hôm 12/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tới thăm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và ký kết 12 văn kiện với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Chủ tịch Tập Cận Bình được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đón tiếp tại Hà Nội với 21 phát đại bác. Trong chuyến thăm 2 ngày kết thúc hôm 13/11, ông Tập đến thăm lăng Bác Hồ, dự khai trương Cung hữu nghị Việt-Trung và Trung tâm Văn hóa Trung Quốc ở Hà Nội.

Trước đó người đứng đầu nhà nước Trung Quốc đã tham dự lễ cắt băng khánh thành Cung hữu nghị Việt-Trung ở Hà Nội. Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cùng ông Tập khai trương biển tên Trung tâm Văn hóa Trung Quốc cùng trong buổi lễ này.

Mặc dù chuyến đi của ông Tập lần này được truyền thông trong nước ca ngợi là làm phát triển thêm mối quan hệ toàn diện và chiến lược, nhưng mục tiêu của chủ tịch Trung Quốc được các chuyên gia cho rằng có mục đích tăng cường sức mạnh mềm ở Việt Nam để phục vụ mục tiêu bành trướng trên Biển Đông.

Nhận định về mục đích của Trung tâm Văn hóa Trung Quốc ở Hà Nội, tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện của Viện nghiên cứu Hán-Nôm cho rằng nó chỉ là một trung tâm để Trung Quốc tiếp thị văn hóa của họ.

"Các trung tâm văn hóa ở Hà Nội như của Nhật Bản, Viện Goethe của Đức, Alliance Francaise của Pháp góp phần làm giàu thêm văn hóa cho Việt Nam nhưng trung tâm văn hóa của Trung làm dấy lên lo ngại đối với người Việt Nam. Cũng như Viện Khổng tử, trung tâm văn hóa Trung Quốc chỉ nhằm mục đích truyền bá du học, du lịch và ngôn ngữ của họ để bành trướng sức mạnh mềm của Trung Quốc".

Biểu tình trước Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc ngày 17/5/2014. Ngườ Việt luôn quan ngại sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc để lấn chiếm biển Đông. (ảnh Bùi Văn Phú)

Tiến sĩ của Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam cho rằng đằng sau đó sẽ là "sự tụ tập nhiều hơn của người Trung Quốc" và nhận định rằng gần đây người Trung Quốc ở Hà Nội đang có dấu hiệu gia tăng. Quan sát từ việc chào đón ông Tập đến Hà Nội, Tiến sĩ Diện cho biết rằng mặc dù báo chí trong nước cho rằng người dân Việt Nam ra chào đón nhưng thực tế phần lớn trong số họ là người Trung Quốc – gồm nhiều sinh viên, lưu học sinh.

Trước khi ông Tập Cận Bình tới Việt Nam tham dự APEC tại Đà Nẵng, một nhà hoạt động trẻ trong nước đã kêu gọi phản đối chuyến thăm này của người đứng đầu nhà nước Trung Quốc vì những hành động mà anh gọi là "phi pháp" trên Biển Đông.

Kể từ khi Trung Quốc đặt dàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và nhất là khi quốc gia láng giềng này được cho là gây sức ép buộc Việt Nam ngừng khoan thăm dò dầu khí với tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha trên Biển Đông mới đây, người dân Việt càng quan ngại về Trung Quốc, theo giới quan sát.

Luật sư Hoàng Việt chuyên nghiên cứu về luật biển đảo cho VOA biết rằng dư luận Việt Nam không thích Trung Quốc và nước này đang muốn bành trướng sức mạnh của mình thông qua sự ảnh hưởng về văn hóa.

"Quan điểm của Trung Quốc vẫn là muốn bắt Việt Nam phải thực hiện cái gọi là ‘gác tranh chấp cùng khai thác’. Phương án này của Trung Quốc có những điểm rất bất lợi cho Việt Nam. Tên đầu đủ của nó là ‘chủ quyền của ta, gác tranh chấp cùng khai thác’. Tuy vậy nếu (Việt Nam) chấp nhận ‘gác tranh chấp cùng khai thác với Trung Quốc tức là vô hình chung đã chấp nhận chủ quyền của Trung Quốc".

Theo Tiến sĩ Hoàng Việt, Chủ tịch Tập và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có bàn về vấn đề Biển Đông tại Hà Nội cuối tuần qua nhưng chỉ nhất trí chung chung về việc đảm bảo hòa bình ổn định trong vùng biển có tranh chấp này "như trước đây họ vẫn nói". Trong khi đó Tổng thống Mỹ trong chuyến thăm tới Hà Nội đưa ra tuyên bố chung với Chủ tịch Trần Đại Quang nhắc đến vấn đề Biển Đông mạnh mẽ hơn.

Theo tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện và luật sư Hoàng Việt, trong khi mối quan hệ với Trung Quốc tiến triển tốt đẹp, nhưng Trung Quốc tiếp tục xây đảo nhân tạo và quân sự hóa Biển Đông thì người Việt Nam sẽ tiếp tục lo ngại và tinh thần bài Trung Quốc sẽ tăng lên.

Tổng thống Trump trong bài phát biểu trước phóng viên báo chí tại Phủ Chủ tịch hôm 11/11 nói ông sẵn sàng làm trung gian hòa giải cho tranh chấp Biển Đông.

Trong một phỏng vấn trước đây với VOA, cựu trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ David Shear cho rằng Việt Nam đang rất cẩn trọng trong quan hệ với Trung Quốc và Mỹ và ông cho rằng Hà Nội nên phát triển mạnh mẽ hơn nữa mối quan hệ với Washington để cân bằng và đối chọi với sự ảnh hưởng của Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định rằng Việt Nam đang ngày càng trở nên "đơn thương độc mã" chống Trung Quốc trong lòng ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á), và việc bị Berlin cáo buộc "bội tín" sau vụ "bắt cóc" ông Trịnh Xuân Thanh về nước càng khiến Hà Nội rơi vào thế đơn độc.

Nhà quan sát Nguyễn Anh Tuấn, người từng xuống đường biểu tình chống Trung Quốc, nhận định: "Mọi nỗ lực của Việt Nam kêu gọi các bên tuân thủ luật pháp quốc tế trong vấn đề Biển Đông ít nhất sẽ bị Đức (và cả Liên minh Châu Âu mà nước này đang dẫn dắt) phớt lờ hoặc coi là lố bịch một khi Việt Nam đã chứng tỏ họ sẵn sàng bất chấp luật pháp quốc tế để đạt được mục đích của mình, ngay trên đất Đức, ngay trên đất Châu Âu".

"Theo đó, lập luận chính của Việt Nam đối với vấn đề Biển Đông sẽ trở nên yếu ớt vô cùng ; và họ cũng chẳng còn tư thế nào phản đối việc Trung Quốc chơi luật rừng trên biển, khi đây cũng là thứ luật mà họ vừa áp dụng ngay trước mắt cộng đồng quốc tế", nhà hoạt động xã hội này viết trên Facebook cá nhân.

Cuối tuần qua, ít ngày sau khi bị Đức lên án, Hà Nội vận động các nước ASEAN có quan điểm mạnh mẽ hơn chống lại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Việt Nam cũng muốn các quốc gia trong khối nhấn mạnh tới tính ràng buộc về mặt pháp lý của khung bộ quy tắc ứng xử (COC) trên Biển Đông, nhưng vấp phải sự phản đối của một số quốc gia nhận viện trợ lớn của Trung Quốc như Campuchia và Philippines.

Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh (thứ tư từ trái sang) tại hội nghị của ASEAN ở Philippines hôm 5/8.

Khi được hỏi rằng liệu có phải Trung Quốc đã lợi dụng việc Việt Nam bị mất lòng tin với Đức trong vụ Trịnh Xuân Thanh để lấn tới, tìm cách cô lập Hà Nội trong vấn đề Biển Đông, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Phát triển Quan hệ Quốc tế ở Hà Nội, nói rằng "không nên gắn cái nọ với cái kia".

Ông nói thêm : "Vụ Trịnh Xuân Thanh không tác động gì tới quan hệ quốc tế của Việt Nam đâu. Với Đức, hai bên có thể có một số mâu thuẫn và sẽ tự dàn xếp. Còn có dính gì tới Trung Quốc ? Trung Quốc bây giờ đang ‘tả xung, hữu đột’ trong lò bát quái về Đại hội 19 [diễn ra cuối năm nay]. Trung Quốc không hài lòng với cách tiếp cận của Việt Nam. Bây giờ chỉ còn Việt Nam chủ trương rằng COC phải thúc đẩy, nhưng phải có tính ràng buộc, và phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Điều đó Trung Quốc không muốn".

Cựu đại sứ Việt Nam tại Thụy Điển nhận định rằng Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị "muốn lập thành tích để chuẩn bị cho đại hội đảng mà trong đó có việc giải quyết ổn thỏa với ASEAN về COC".

Tại Philippines, bên lề hội nghị của khối, theo truyền thông nước ngoài, ông Vương đã hủy cuộc họp với Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, trong khi cổng thông tin chính phủ Việt Nam đăng ảnh hai quan chức quốc gia láng giềng bắt tay nhau, nói rằng đây là cuộc gặp "bên lề" hôm 7/8.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Trường cho rằng các nước ASEAN "không chú ý" tới vụ Trịnh Xuân Thanh vì mỗi nước ASEAN đều có rất nhiều vấn đề gai góc", "quá phụ thuộc" và "bị sức ép của Trung Quốc", trong khi Bắc Kinh "lobby [vận động] thông qua COC".

Một nghi phạm Trung Quốc bị bắt ở Mỹ và giải về nước.

​Từ chuyện Trịnh Xuân Thanh, chuyên gia về quan hệ quốc tế này liên tưởng tới việc Trung Quốc dẫn độ hàng nghìn người về nước cũng như vị thế của Việt Nam.

Ông nói thêm : "Khoảng 3.200 đến 3.500 người Trung Quốc bị dẫn độ từ nước ngoài về mà các nước đành phải ngậm bồ hòn làm ngọt, bởi vì sức ép của Trung Quốc nó lớn quá và phải thuận theo Trung Quốc. Còn Việt Nam chẳng có lực gì lớn nên nói người ta cũng không nghe. Thôi thì nhiều khi cũng phải làm đại đi một cái để mà thực hiện những chủ trương trong nước của mình cho nó chắc chắn. Chứ nói chống tham nhũng mà lại không chống được tham nhũng thì nó khó chịu".

Trong một bài viết hôm 2/8, báo điện tử VietNamNet viết bài về chuyện "quan tham Trung Quốc bỏ trốn rồi đầu thú hệt như Trịnh Xuân Thanh", trong đó nói với việc bà Dương Tú Châu, nguyên Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Chiết Giang, một người nằm trong danh sách 100 quan tham bị Bắc Kinh "truy nã đỏ quốc tế", mới về nước "đầu thú" sau 13 năm lẩn trốn ở nước ngoài.

Sau khi bị Đức cáo buộc "bắt cóc" ông Thanh, Việt Nam lên tiếng nói "lấy làm tiếc" về tuyên bố của Berlin, đồng thời nhấn mạnh rằng cựu quan chức tỉnh Hậu Giang này về nước "tự thú".

Người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng mới chỉ nói "lấy làm tiếc" về tuyên bố của Bộ Ngoại giao Đức.

​Trong một diễn biến liên quan, Bộ Ngoại giao Đức hôm 9/8 đăng ý kiến của Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel, trong đó nhấn mạnh rằng Đức "sẽ không dung thứ" dù "trong bất kỳ hoàn cảnh nào".

Trên Facebook, đại sứ quán Đức ở Hà Nội cũng đăng bài phỏng vấn của ông Gabriel với tờ Stuttgarter Nachrichten, trong đó ông nói rằng Berlin "sẽ không để yên" chuyện này.

Trả lời câu hỏi về chuyện liệu chính phủ Việt Nam có sẵn lòng nhanh chóng đưa ông Trịnh Xuân Thanh trở lại Berlin, nhà ngoại giao hàng đầu của Đức nói: "Chúng tôi đã thông báo với chính phủ Việt Nam về quan điểm rõ ràng cũng như các kỳ vọng của chúng tôi. Tới nay, vẫn chưa có hồi đáp chính thức. Nhưng chúng tôi có quyền tiến hành các biện pháp tiếp theo, nếu cần".

Tuy nhiên, ông không nói rõ các bước đi kế tiếp sẽ là gì, dù nhấn mạnh rằng "cộng đồng doanh nghiệp Đức lo sợ vì một số người có chức quyền ở Việt Nam rõ ràng đã không tôn trọng quan hệ đối tác với Đức hay vấn đề pháp quyền".

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 09/08/2017

Trung Quốc đắc lợi từ vụ Trịnh Xuân Thanh?

Việt Nam và Trung Quốc đạt được một số thỏa thuận liên quan 3 nhà máy điện hạt nhân mà Bắc Kinh cho xây dựng giáp biên giới Việt Nam.

Mô hình lò phản ứng hạt nhân VVER-1200 của Nga trong một cuộc triển lãm điện hạt nhân quốc tế được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 26 tháng 10 năm 2012. AFP photo

Cục trưởng Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân thuộc Bộ Khoa học- Công nghệ Việt Nam, ông Nguyễn Tuấn Khải, cho biết như vừa nêu.

Theo thông tin được đưa ra thì vào tháng 9 năm ngoái, Việt Nam hoàn tất dự thảo biên bản ghi nhớ về vấn đề hợp tác giữa cơ quan pháp quy và ngành năng lượng hạt nhân hai nước và gửi sang cho phía Trung Quốc liên quan hợp tác đối với ba nhà máy điện hạt nhân giáp biên giới với Việt Nam.

Đó là các nhà máy điện hạt nhân Phòng Thành ở Quảng Tây, nhà máy điện hạt nhân Trường Giang ở Quảng Đông và nhá máy điện hạt nhân Xương Giang trên đảo Hải Nam.

Gần đây phía Việt Nam nhận được văn bản trả lời từ phía Trung Quốc cho biết đồng ý phần lớn các điểm ghi nhớ hợp tác được Hà Nội đề xuất ra.

Điểm mà Bắc Kinh chưa đồng ý là hợp tác trong xây dựng mạng lưới quan trắc phóng xạ, tăng cường năng lực ứng phó sự cố hạt nhân.

Thỏa thuận hợp tác giữa hai phía được dự kiến ký kết vào quý hai năm nay.

Khoảng 5 năm trở lại đây, cuộc chiến biên giới năm 1979 với Trung Quốc đã bắt đầu được viết và nói đến một cách cởi mở hơn, có lẽ nguyên do bắt đầu từ vụ dàn khoan HD-981 khi Trung Quốc có những động thái hung hăng tại khu vực biển Đông. Trên rất nhiều mặt báo chính thống cũng như nhiều blog cá nhân mạng xã hội, thông tin cụ thể, tài liệu lịch sử về chiến tranh biên giới được nhiều người đọc và chia sẻ. Không ít người trẻ bất ngờ về một sự kiện lịch sử quan trọng như vậy nhưng gần như không được đả động đến trong chương trình sách giáo khoa Sử từ trước đến giờ. Thông tin về cuộc chiến được lan rộng và nhận được nhiều phản hồi khá tích cực vì phần thắng cuối cùng thuộc về Việt Nam khi đất nước ta đã đánh đuổi được quân Trung Quốc ra khỏi biên giới.

Trung Quốc : tay anh chị cây khế phải gánh chịu hậu quả

Có thể nói, trong một số tài liệu về chiến tranh biên giới, Trung Quốc lộ rõ bộ mặt là một tên "anh em cây khế" đầy mưu mô và xảo quyệt. Câu tuyên ngôn "Không có đồng minh, kẻ thù nào là mãi mãi, chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh cửu" đã được Trung Quốc áp dụng hiệu quả, đổi lại đất nước này mãi mãi đi kèm cùng hình ảnh tráo trở, lật lọng và cơ hội. Không thể phủ nhận được sau cuộc chiến biên giới 1979, Việt Nam rơi xuống vực thẳm khi tình trạng đất nước bế quan tỏa cảng, kinh tế kiệt quệ, Liên Xô cũng dần đi xuống trong khi quan hệ với Trung Quốc thì đóng băng hoàn toàn, dẫn đến một cuộc trao đổi kinh tế mang tính chính trị trong hội nghị Thành Đô năm 1991, mà cho đến bây giờ vẫn là một sự kiện lịch sử còn nhiều uẩn khúc. Không ít người cho rằng đây là một trong những giai đoạn tụt hậu quan trọng dẫn đến việc Việt Nam có tốc độ phát triển quá chậm trễ nhiều đến như vậy so với các nước khác, đặc biệt là với Trung Quốc.

Đúng, đất nước ta đã không bắt kịp xu hướng hội nhập trong cả thập niên những năm 80. Tuy nhiên, chớ vội đổ thừa cho tên láng giềng to lớn, trước hết chúng ta vẫn phải luôn nhìn về nội lực của bản thân mình. Đã quá đủ để nhắc về Việt Nam và những cuộc chiến tranh. Người Việt không thể tiếp tục nhắc đi nhắc lại và tự hào về một cuộc chiến thắng biên giới với Trung Quốc khi mà thế giới đã quá chán ngán với con quái vật mang tên "chiến tranh". Họ sẽ chỉ thẳng mặt mà hỏi rằng, vậy sau lần chiến thắng ấy, Việt Nam làm được thêm những gì ? Đáng buồn thay, cũng như đối với chiến thắng mà Cộng Sản đã giành được từ năm 1975 trong cuộc đối đầu với Hoa Kỳ, Việt Nam có thể luôn đáng gờm trong các cuộc chiến tranh, nhưng lại thua ở những mặt trận quan trọng khác. Chính quyền Việt Nam đang tự nguyện mở một đường cho Trung Quốc vào đất nước mình mà không cần bất kỳ một cuộc chiến nào. Những hệ thống cầu vượt, tàu điện ngầm trong tay của các nhà thầu Trung Quốc méo mó, tạm bợ, đang xây dựng dở phải bỏ ngỏ vì bị đòi thêm kinh phí. Các nhà máy sắt, thép như Formosa vẫn tiếp tục hoành hành xả thải công nghiệp chưa qua xử lý khắp biển miền Trung. Người dân Trung Quốc với chính sách du lịch được nới lỏng từ phía Việt Nam đổ xô đến Đà Nẵng, Nha Trang… kinh doanh trái phép và coi thường chính người dân Việt ra mặt, trong khi vấn đề xâm chiếm toàn bộ biển Đông bằng đường lưỡi bò vẫn chưa có hồi kết.

Với vị trí địa lý bất lợi khi nằm ngay sát nách và bị Trung Quốc o ép về nhiều mặt, Việt Nam không có sự hỗ trợ hoàn hảo về ngoại lực. Nhưng nội lực của đất nước lại mục ruỗng khi chính quyền luôn muốn đục khoét, vơ vét nguồn thuế của dân, làm cạn kiện tài nguyên đất nước. Có chăng là chúng ta đã thất bại trong cuộc chiến với chính bản thân mình. Ngày 17 tháng 2, phải trải qua hơn 30 năm, các thế hệ sau mới phần nào biết đến ý nghĩa của cuộc chiến đánh đuổi giặc Tàu. 10 vạn người đã ngã xuống trên những mảnh đất biên giới phía bắc để bảo vệ đất nước, để khẳng định chủ quyền, để lại một mảnh đất Việt trọn vẹn cho thế hệ tương lai. Liệu có phải những đồng bào, chiến sĩ này đã hy sinh vô nghĩa ? Ngày 17 tháng 2, hãy cúi đầu tưởng niệm những con người anh dũng ngày ấy và cúi đầu ngẫm về Tổ quốc hôm nay.

Hoàng Giang

Nguồn : VOA, 02/03/2017