Thông Luận

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng liên tục vắng mặt trong nhiều sự kiện quan trọng

Alexander L Vuving, Carl Thayer, BBC, 09/07/2024

Sáng 9/7, vị tổng bí thư 80 tuổi đã không xuất hiện trong cuộc họp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Quy định số 144. Trước đó, ông cũng vắng mặt ở hội nghị Quân ủy Trung ương ngày 8/7 và hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương hôm 4/7.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng xuất hiện tại kỳ họp bất thường thứ 5 của Quốc hội khóa 15, khai mạc vào 15/1, giữa tin đồn về sức khỏe sau hai tuần vắng bóng

Ngày 24/6, ông Trọng ra mắt cuốn sách Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc nhưng ông cũng không dự lễ ra mắt sách này.

Lần xuất hiện gần đây nhất của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trước công chúng là trong buổi tiếp đón Tổng thống Nga Putin đến Hà Nội vào 20/6, đến nay đã gần hai tuần.

Vắng mặt bất thường

Ngày 8/7, tại Trụ sở Bộ Quốc phòng, Quân ủy Trung ương đã tổ chức Hội nghị lần thứ 10, nhiệm kỳ 2020 - 2025 để đánh giá về công tác sáu tháng đầu năm, đồng thời triển khai nhiệm vụ trọng tâm của sáu tháng cuối năm 2024.

Hội nghị lần này có sự tham dự của nhiều ủy viên Bộ Chính trị gồm : Chủ tịch nước Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Cả hai đều là ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương.

Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang là phó bí thư thì chủ trì, điều hành hội nghị.

Một số ủy viên Bộ Chính trị khác không thuộc Quân ủy Trung ương nhưng cũng tham dự, gồm: Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú ; Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc ; Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng. Theo một nhà quan sát, việc những ủy viên Bộ Chính trị này tham dự là vì hội nghị lần này có chuyên đề giới thiệu nhân sự cho Đại hội 14.

Với sự tham dự của nhiều cán bộ, lãnh đạo chủ chốt như vậy nhưng nhân vật quan trọng nhất, bí thư Quân ủy Trung ương, là ông Nguyễn Phú Trọng lại vắng mặt.

Báo chí Điện tử Chính phủ viết về sự việc này như như sau :

"Vì điều kiện không thể về dự Hội nghị trực tiếp, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Bí thư Quân ủy Trung ương gửi nội dung phát biểu chỉ đạo, gợi mở một số nội dung quan trọng để Hội nghị Quân ủy Trung ương tham khảo trong quá trình thảo luận".

Tại Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương hôm 4/7, ông Trọng là thành viên của Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương nhưng cũng không đến dự. Ông cũng đã gửi nội dung phát biểu dài hơn 4.000  từ đến cuộc họp này vì "không thể dự trực tiếp". Ông Trọng là tổng bí thư đầu tiên có mặt trong Đảng ủy Công an Trung ương.

Báo chí, truyền thông trong nước đưa tin về sự vắng bóng bất thường của ông Trọng chỉ bằng những câu từ khá mơ hồ như "điều kiện không thể về dự" và "không thể dự trực tiếp" chứ không nêu lý do cụ thể.

Điều này dấy lên những lo ngại về sức khỏe của người đứng đầu Đảng.

Lần gần nhất Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng xuất hiện trước công chúng là khi Tổng thống Putin đến thăm Hà Nội vào 20/6/2024

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và đầy kịch tính đang diễn ra giữa các đồng chí trước Đại hội 14, sức khỏe Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ còn là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu trong chính trị Việt Nam.

Giáo sư Alexander L Vuving từ Trung tâm nghiên cứu an ninh Châu Á - Thái Bình Dương Daniel K. Inouye từng nhận định với BBC rằng, việc bà Trương Thị Mai từ chức bó hẹp lựa chọn người kế vị  cho vị trí đứng đầu Đảng.

Hiện chỉ còn hai người đủ tiêu chuẩn trên giấy tờ để kế nhiệm ông Trọng : ông Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Theo Giáo sư Vuving, việc chỉ còn hai người kế nhiệm sẽ nâng cao khả năng ông Trọng giữ ghế, làm tiếp một nhiệm kỳ thứ tư vô tiền khoáng hậu.

Thế nhưng, nếu sức khỏe ông Trọng không đảm bảo thì chuyện kế vị ông Trọng sẽ được xem là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng.

Ông Carl Thayer, giáo sư danh dự về chính trị tại Đại học New South Wales (Úc), nhận định với BBC News Tiếng Việt mới đây rằng Bộ Chính trị khóa 14 sắp tới sẽ có nhiều gương mặt mới so với thông thường và có khả năng "sẽ có một tổng bí thư mới".

Sức khỏe tổng bí thư

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sinh năm 1944 và đã đảm nhiệm cương vị người đứng đầu Đảng Cộng sản từ năm 2011, liên tục trong ba nhiệm kỳ và điều này là đã trái với Điều lệ Đảng.

Đầu năm nay, ông Trọng đã vắng bóng trong hai tuần liền và bỏ lỡ một số sự kiện ngoại giao quan trọng. Thời điểm đó đã nảy sinh đồn đoán về tình hình sức khỏe của ông.

Hãng tin Bloomberg ngày 12/1 đã dẫn lời hai quan chức giấu tên của Việt Nam nắm vấn đề về sức khỏe của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam cho biết ông Trọng, 79 tuổi, đã nhập viện.

Tới ngày 15/1, ông Trọng xuất hiện trong phiên khai mạc kỳ họp bất thường thứ 5 của Quốc hội khóa 15.

Một số video về cuộc họp Quốc hội quay cận cảnh vị tổng bí thư cho thấy ông đi lại khó khăn. Cụ thể, khi đứng lên chào các đại biểu, ông Trọng phải bấu ghì vào bàn và đồng thời được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng ngồi cạnh đỡ lên thì mới đứng dậy được.

Sau cuộc họp Tiểu ban Nhân sự Đại hội 14 vào ngày 13/3, ông Trọng tiếp tục vắng mặt nhiều ngày hồi tháng 4 và 5, kể cả trong lễ tuyên thệ nhậm chức của Chủ tịch nước Tô Lâm  và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Trong tháng sáu, ông xuất hiện tại hai sự kiện : cuộc họp lãnh đạo chủ chốt vào chiều 12/6 và đón Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 20/6, rồi sau đó vắng mặt.

Video trên trang Thanh Niên online có đoạn ông Trọng đứng lên chào đã phải bấu vào bàn và được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đỡ dậy

Sức khỏe của ông Trọng đã nhiều lần trở thành tâm điểm của dư luận.

Vào ngày 14/4/2019, ông Trọng - khi đó là Tổng bí thư, Chủ tịch nước - được cho là bị đột quỵ trong chuyến công tác tại Kiên Giang. Sau 10 ngày từ khi có tin đồn, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng mới lên tiếng : "Cường độ làm việc cao đã ảnh hưởng tới sức khỏe của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng".

Về phần mình, có đôi lần Tổng bí thư Trọng nói ông không khỏe lắm.

Khi tái đắc cử nhiệm kỳ ba của tổng bí thư "vô tiền khoáng hậu" vào tháng 2/2021, ông Trọng nói trong cuộc họp báo sau khi bế mạc Đại hội Đảng lần thứ 13 rằng: "Bây giờ tôi không được khỏe lắm, tuổi cũng đã cao, cũng xin nghỉ rồi, thế nhưng Đại hội bầu phải làm, Đảng viên thì phải chấp hành".

Tháng 10/2019, ông Trọng chia sẻ với các cử tri tại các quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Tây Hồ trước kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa 14 là "năm nay 75 rồi, cũng đang là bệnh nhân".

Hồi năm 2018, khi kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch nước, ông Trọng nói :

"Trình độ, năng lực, sự hiểu biết của tôi có hạn, tuổi tác lại đã lớn. Bác Hồ đã từng nói, khi người ta tuổi tác càng cao thì sức khỏe càng thấp ; điều đó cũng không có gì lạ trong khi năng lực, hạn chế của tôi là rất rõ mà tuổi tác lại lớn rồi".

Chuyện Việt Nam không công bố tình trạng sức khỏe của ông Trọng là theo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước. Điều đáng chú ý là thông tin về sức khỏe lãnh đạo cấp cao tại Việt Nam không nằm trong một mục "bí mật nhà nước" riêng, mà được xếp chung với vi sinh vật và dược liệu quý hiếm.

Như vậy, nếu đúng vì lý do sức khỏe mà ông Trọng không thể tham dự các sự kiện quan trọng gần đây thì cách báo chí đưa tin chung chung, không rõ ràng có thể là đang chấp hành bảo vệ bí mật nhà nước.

Tuy nhiên, trong nền chính trị Việt Nam, dù có luật trên hay không, thường là bộ máy chỉ tiết lộ thông tin về sức khỏe lãnh đạo sau một thời gian dài, khi công chúng cơ bản đã biết qua các kênh không chính thức.

Chẳng hạn, chỉ sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời vào tháng 9/2018 giới chức y tế mới cho biết ông từng sang Nhật Bản điều trị.

Nguồn : BBC, 09/07/2024

******************************

Hội nghị Trung ương Đảng 10 : Bàn về nhân sự Đại hội 14, có gì chú ý ?

Carl Thayer, BBC, 09/07/2024

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cho biết Hội nghị Trung ương 10 khóa 13 dự kiến diễn ra vào tháng 10 sẽ bàn phương hướng công tác nhân sự cho Đại hội 14.

Tứ Trụ" Việt Nam hiện tại, từ trái qua : Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn

Công tác nhân sự từ trước đến nay luôn được ông Trọng nhấn mạnh là nhiệm vụ "then chốt của then chốt" và "liên quan đến vận mệnh của Đảng và tiền đồ phát triển của đất nước".

Thế nhưng, Bộ Chính trị khóa 13 - nhóm những nhân vật quyền lực nhất trong hệ thống Đảng Cộng sản - đến nay đã có tới bảy người "xin thôi" vì mắc khuyết điểm.

Điều này đã đặt ra những nghi vấn về công tác nhân sự do vị tổng bí thư dẫn dắt.

Giáo sư Carl Thayer bình luận với BBC vào ngày 6/7 :

"Việc mất bảy ủy viên Bộ Chính trị là dấu hiệu cho thấy ưu tiên xây dựng đảng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã sụt giảm bởi chiến dịch chống tham nhũng và các hiện tượng tiêu cực trong Đảng.

"Ba nhiệm kỳ tổng bí thư của ông, quá trình lựa chọn nhằm xác định và chọn lọc các lãnh đạo 'hồng, chuyên và sạch' đã thất bại".

Tình trạng nhân sự cấp cao

Công tác nhân sự của Đảng Cộng sản Việt Nam, dù là vấn đề liên quan đến lợi ích công, có tính chất quan trọng đối với vận mệnh đất nước, vẫn luôn được giữ bí mật. Điều này đã được luật hóa.

Tuy nhiên, Bộ Chính trị khóa 13 đã chứng kiến biến động dữ dội về nhân sự khi có tới bảy nhân vật từng được chính Đảng Cộng sản chọn lọc kỹ và đánh giá là vừa có đức, vừa có tài nhưng đã phải rời sân khấu chính trị vì mắc khuyết điểm. Ba trong số đó nằm trong nhóm năm lãnh đạo cấp cao nhất.

Có thể nói, chưa từng có khóa nào mà các ủy viên Bộ Chính trị lại rời ghế liên quan đến các vấn đề kỷ luật khi chưa hoàn thành trọn nhiệm kỳ nhiều như khóa 13 này.

Đặc biệt trong năm 2024 thì tần suất mất chức rất dày đặc. Mở đầu là trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh (tháng 1), Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng (vào tháng 3), tiếp đó là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4), rồi Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai (tháng 5) và mới đây nhất là Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng (tháng 6).

Trước đó là hai trường hợp Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc.

Bảy ủy viên Bộ Chính trị khóa 13 đã "xin thôi" tính tới hiện tại (từ trái qua, hàng trên) : Phạm Bình Minh, Trương Thị Mai, Trần Tuấn Anh ; (hàng dưới) : Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng, Vương Đình Huệ, Đinh Tiến Dũng

"Việt Nam đang đối mặt với một hoàn cảnh chưa từng có. Hiện chỉ còn hai ủy viên Bộ Chính trị có thể làm trọn một nhiệm kỳ 5 năm và đủ điều kiện về tuổi để tái ứng cử, tức dưới 65 tuổi (tuổi nghỉ hưu bắt buộc) khi Đại hội 14 diễn ra. Đó là Trần Thanh Mẫn và Trần Cẩm Tú", Giáo sư Thayer đánh giá.

Số còn lại, 13 ủy viên trong Bộ Chính trị có thể được chia thành ba nhóm :

Nhóm đầu tiên gồm ba ủy viên đã phục vụ ít nhất trọn vẹn hai nhiệm kỳ : là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch nước Tô Lâm. Cả ba đều sẽ quá 65 tuổi và cần được xếp vào trường hợp đặc biệt, tức được miễn trừ tuổi nghỉ hưu bắt buộc. Riêng ông Trọng đã "3 lần trường hợp đặc biệt" vì ông vốn đã quá tuổi từ Đại hội 11 vào năm 2011. Thêm nữa, việc ông làm thêm nhiệm kỳ thứ ba đã là trái với Điều lệ Đảng rồi.

Nhóm thứ hai gồm sáu thành viên sẽ làm trọn một nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2026 là Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc và Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng. Tương tự nhóm 1, cả sáu người này sẽ quá 65 tuổi vào tháng 1 năm 2026 (thời điểm dự kiến diễn ra Đại hội 14).

Nhóm thứ ba gồm bốn gương mặt mới được bầu bổ sung vào giữa khóa là Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Đỗ Văn Chiến, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Bùi Thị Minh Hoài, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa và Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng. Tất cả đều dưới 65 tuổi vào năm 2026. Lưu ý là những người này đến năm 2026 vẫn chưa làm trọn một nhiệm kỳ ủy viên Bộ Chính trị.

Tình hình tuổi tác của Bộ Chính trị khóa 13 vào thời điểm diễn ra Đại hội Đảng 14 năm 2026

Cần lưu ý, Quy định 214-QĐ/TW của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có nêu việc xem xét trường hợp đặc biệt. Diện đặc biệt vào "Tứ trụ" sẽ được Ban Chấp hành Trung ương quyết định còn chức thường trực Ban Bí thư thì do Bộ Chính trị quyết.

Điều này nghĩa là các nhân vật quá 65 tuổi vào thời điểm diễn ra Đại hội 14, nếu muốn tiếp tục sự nghiệp thì phải vào "Tứ Trụ" hoặc làm thường trực Ban Bí thư.

Ngoài các ủy viên Bộ Chính trị nói trên thì những ủy viên Ban Bí thư cũng có thể trở thành ủy viên Bộ Chính trị khóa 14. Trong đó, cả Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung đều chưa quá 65 tuổi vào tháng 1/2026 và có khả năng nằm trong quy hoạch nhân sự cho Đại hội 14.

Với tình hình nhân sự hiện tại, Giáo sư Thayer đánh giá rằng việc chuyển giao quyền lực đã trở nên cứng nhắc ngay cả trong thời điểm tốt nhất :

"Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương sẽ phải đề xuất nhiều trường hợp ngoại lệ hơn về độ tuổi hoặc thay đổi các quy tắc, quy định để kéo dài tuổi nghỉ hưu hơn thì mới có thể lấp đầy tất cả các ghế trong một Bộ Chính trị mới".

Theo Điều lệ Đảng, số lượng ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư là do Ban Chấp hành Trung ương mỗi khóa quyết định. Do đó, chưa rõ Bộ Chính trị khóa 14 sẽ có quy mô như thế nào.

Tuy nhiên, Giáo sư Thayer dự đoán rằng, có vẻ Bộ Chính trị sẽ có số lượng lớn những gương mặt mới hoàn toàn so với thông thường, "chưa kể đến khả năng sẽ có một tổng bí thư mới".

Ông Lê Minh Khái và ông Lê Hoài Trung là hai ủy viên Ban Bí thư có thể thăng tiến vào Bộ Chính trị 14

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tiểu Ban nhân sự

Cuộc họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội 14 là vào tháng 3/2024, do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng - người đứng đầu tiểu ban - chủ trì.

Ông Trọng cho biết rằng các kỳ đại hội Đảng thường có nhiều nội dung, nhưng có hai vấn đề quan trọng nhất là "văn kiện và công tác nhân sự" và ông là người đứng đầu cả hai tiểu ban này cho Đại hội Đảng 14.

Theo diễn giải của Đảng, Tiểu ban Nhân sự Đại hội 14 có nhiệm vụ xây dựng phương hướng công tác nhân sự Ban Chấp hành Trung ương ; kế hoạch giới thiệu nhân sự Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng - ở đây bao gồm "Tứ Trụ" và thường trực Ban Bí thư.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp từng trả lời BBC trước đây rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là người đứng đầu Tiểu ban Nhân sự, trách nhiệm của ông là điều phối công việc của tiểu ban, làm việc theo nguyên tắc tập thể.

"Ông Trọng có thể giới thiệu nhân sự tổng bí thư, nhân sự Bộ Chính trị, Ban Bí thư… và các ủy viên khác của tiểu ban cũng có quyền giới thiệu, lựa chọn và tất cả cùng đánh giá.

"Cuối cùng, Tiểu ban Nhân sự sẽ lên một danh sách nhân sự gồm các ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ủy viên Trung ương và các chức danh chủ chốt của Đảng và Nhà nước cho khóa 14. Quyết định về nhân sự là quyết định tập thể", ông Hợp nói với BBC.

Một nhà quan sát khác giấu tên nhận định với BBC rằng, Tiểu ban Nhân sự quyết định cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn của các vị trí chủ chốt, nên về cơ bản, Tiểu ban Nhân sự "là cửa soát vé quan trọng nhất của Trung ương về vấn đề nhân sự trước mỗi kỳ đại hội".

Như vậy có thể thấy tầm quan trọng của Tiểu ban Nhân sự do ông Trọng nắm và vai trò của cá nhân ông trong việc giới thiệu, lựa chọn những lãnh đạo hàng đầu của Đảng.

Lưu ý : Tổng bí thư Trọng cũng là người cầm trịch Tiểu ban Nhân sự Đại hội 12, 13.

Thực tế khóa 12 và 13 có có tổng cộng tới 10 ủy viên Bộ Chính trị bị "xử lý", nhiều ủy viên Trung ương Đảng phải đi tù.

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long và Chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh là hai ủy viên Trung ương Đảng khóa 13 đã lãnh án tù

Trao đổi với BBC, Giáo sư Thayer nói rằng quá trình tuyển chọn do ông Nguyễn Phú Trọng dẫn dắt nhằm xác định và sàng lọc các lãnh đạo "hồng, chuyên và sạch" đã thất bại.

"Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương sẽ phải cho phép nhiều trường hợp ngoại lệ hơn về độ tuổi nghỉ hưu hoặc thay đổi các quy định và kéo dài tuổi nghỉ hưu hơn để có thể lấp đầy tất cả các ghế trong Bộ Chính trị mới", ông nói.

'Lò' tiếp tục nóng

Trong bài phát biểu dài hơn 4.000 từ tới hội nghị của Đảng ủy Công an Trung ương vào ngày 4/7, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh, mong muốn lực lượng công an làm tốt vai trò "thanh bảo kiếm" của Đảng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", đấu tranh "từ xa" và bảo vệ tốt công tác chuẩn bị cho Đại hội 14.

Ông Trọng đã chỉ đạo lực lượng công an "bảo đảm tiến độ, nâng cao chất lượng điều tra, xử lý tội phạm, nhất là các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi..".

Chỉ đạo của ông Trọng gợi ý rằng chiến dịch chống tham nhũng sẽ tiếp diễn, với mức độ quyết liệt không giảm.

Chiến dịch chống tham nhũng, hay còn gọi là "đốt lò", được đánh giá là di sản, dấu ấn trong suốt ba nhiệm kỳ làm tổng bí thư của ông Trọng.

Ông được ca ngợi là "người đốt lò vĩ đại" với những phát ngôn đanh thép về chống tham nhũng như "không vùng cấm, không ngoại lệ" hay "lò nóng lên rồi thì củi tươi vào cũng phải cháy".

Tổ chức Minh bạch Quốc tế đưa ra Chỉ số Nhận thức Tham nhũng hằng năm để xếp hạng các quốc gia theo thang điểm từ 100 (rất trong sạch) đến 0 (rất tham nhũng).

Khi ông Nguyễn Phú Trọng trở thành Tổng bí thư vào năm 2011, Việt Nam đạt 27 điểm và Việt Nam đã liên tục tăng điểm một cách bền vững cho đến năm 2023, nước này bị giảm từ 42 xuống còn 41.

Xét từ năm 2011, Việt Nam đã thăng gần 20 hạng, từ 112/182 lên 82/180.

Chỉ số nhận thức tham nhũng của Việt Nam. Nguồn : Tổ chức Minh bạch Quốc tế

Giáo sư Carl Thayer đánh giá cao những mặt tích cực của chiến dịch chống tham nhũng nhưng ông cho rằng, tình trạng tham nhũng vẫn còn tràn lan ở Việt Nam.

"Rõ ràng có một số lĩnh vực quản trị, chẳng hạn như đất đai, phát triển bất động sản, xây dựng, dễ dẫn đến tình trạng hối lộ hơn những lĩnh vực khác. Có vẻ như việc quan chức lợi dụng môi trường này để trục lợi là điều khá bình thường".

Xét các ủy viên Trung ương Đảng khóa 13 bị khởi tố, bắt giam về các nhóm tội tham nhũng thì cũng có thể dễ dàng nhận thấy đa phần họ đều liên quan đến các tập đoàn lớn: Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan (vụ án tại Tập đoàn Phúc Sơn) ; Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang Dương Văn Thái (vụ Thuận An) ; Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Trần Đức Quận (vụ án Đại Ninh)...

Xét về "hồng" và "chuyên" trong số những lãnh đạo, quan chức phải rời ghế vì có sai phạm trong khóa 13, có thể thấy và Trương Thị Mai và ông Võ Văn Thưởng là những ủy viên Bộ Chính trị được đánh giá là "hồng hơn cả hồng".

Điều này có nghĩa là ngay cả những người mà học vấn và sự nghiệp họ gắn liền với Đảng, trưởng thành và đi lên từ Đoàn, Đảng thì cũng không thoát khỏi việc bị Đảng cho là mắc khuyết điểm, phải xin thôi chức.

Điều đáng lưu ý là, theo Giáo sư Carl Thayer, trong số bảy ủy viên Bộ Chính trị phải từ chức, không có ai thuộc phe phái, nhóm lợi ích hay có hành động đi ngược lại với lý tưởng, nguyên tắc, chính sách của Đảng vì lý do chính trị.

"Nói cách khác, họ tham lam hoặc kém cỏi về mặt quản lý nhưng không hề bất trung với đảng về mặt chính trị", ông Thayer đánh giá.

Nguồn : BBC, 09/07/2024

Trong năm 2023, Bộ Công an gửi Bộ Giao thông vận tải một văn bản, đề nghị hạ cấp cao tốc Cam Lộ - La Sơn vì "cao tốc" ấy chỉ tương đương "đường cấp ba đồng bằng".

Một vụ tai nạn trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn.

Lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam lại đề cập đến "đột phá" và "kỳ tích". Lần này, điểm "đột phá" là Hưng Yên và nhân vật bày tỏ hy vọng, khuyến khích Hưng Yên tạo ra "kỳ tích sông Hồng" là ông Phạm Minh Chính - Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam[1].

Nếu ông Nguyễn Xuân Phúc - tiền nhiệm của ông Chính – thường xuyên khuyến khích các ngành, các địa phương trở thành "đầu tàu" và việc hỗ trợ các ngành, các địa phương trở thành "đầu tàu" vừa là chủ trương, vừa là nền tảng để hoạch định chính sách từ khi ông Phúc làm Thủ tướng cho đến lúc trở thành Chủ tịch Nhà nước thì ông Chính – nhân vật kế nhiệm – lại rất yêu "đột phá". Không chỉ động viên các ngành, các địa phương "đột phá", ông Chính còn khuyên các doanh nghiệp ngoại quốc đầu tư vào Việt Nam (FDI) tham gia "đột phá" nếu muốn phát triển tại Việt Nam[2]. Thậm chí ông Chính còn đề nghị những quốc gia khác nên cùng Việt Nam "đột phá" [3] !

Hiện trạng kinh tế - xã hội Việt Nam mươi năm vừa qua cho thấy các chủ trương, chính sách trong việc tạo ra vô số "đầu tàu" cùng kéo đoàn tàu Việt Nam vươn tới "bốn phương, tám hướng" nên không những không thể nhúc nhích mà còn "trật khỏi đường ray" tạo ra hậu quả càng ngày càng nghiêm trọng !

Đó có thể cũng là lý do Thủ tướng đương nhiệm liên tục nhấn mạnh phải có "giải pháp đột phá, xoay chuyển tình thế" [4]. Ngoài việc khẳng định các địa phương phải có "tư duy đột phá" như Hưng Yên trong "quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và xúc tiến đầu tư năm 2024", ông Chính còn yêu cầu cả khu vực (ví dụ như Đông Nam bộ) "tăng tốc đột phá" [5]. Nếu chịu khó theo dõi, hẳn sẽ nhận ra "đột phá" trở thành phần không thể thiếu trong tư duy của ông Chính. Ông muốn "đột phá" trong mọi lĩnh vực, từ "tư duy đột phá chiến lược" về thể chế[6], đến nhà ở cho công nhân [7].

Do "đột phá" hiện là then chốt nên cần so với "đầu tàu" cả về hiệu quả lẫn triển vọng...

***

Cùng với "tiếp tục là điểm sáng kinh tế toàn cầu" và "đối ngoại, hội nhập đạt những thành tựu lịch sử", việc "phát triển hệ thống cao tốc" cũng được xem là "dấu ấn nổi bật của Việt Nam năm 2023" nhờ "đột phá chiến lược về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông" [8]. Ông Chính là người tạo ra "dấu ấn nổi bật" ấy!

Cũng trong năm 2023, Bộ Công an Việt Nam gửi cho Bộ Giao thông vận tải một văn bản, đề nghị hạ cấp cao tốc Cam Lộ - La Sơn vì "cao tốc" ấy chỉ tương đương "đường cấp ba đồng bằng", đồng thời đề nghị Bộ Giao thông vận tải "khắc phục những bất hợp lý về tổ chức giao thông trên các tuyến cao tốc".

Sau văn bản vừa đề cập, hai bộ được yêu cầu cùng khảo sát cả cao tốc Cam Lộ - La Sơn lẫn 11 tuyến cao tốc khác và "Phát hiện bảy đoạn, tuyến cao tốc chưa bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn đường cao tốc ngay từ khi xây dựng, đưa vào khai thác, sử dụng như không có dải phân cách cứng, không có làn dừng xe khẩn cấp hoặc có nhưng chưa bảo đảm bề rộng tiêu chuẩn, không đảm bảo hệ thống chiếu sáng ban đêm, tầm nhìn hạn chế Trên tuyến đã xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng và nhiều vụ va chạm khác" [9]. Có thể vì hạ cấp "cao tốc" thành "đường cấp ba đồng bằng" làm giảm số lượng và ấn tượng về "dấu ấn nổi bật" nên chính phủ nhất trí không làm gì cả!

Khoảng bốn tháng sau, hồi trung tuần tháng 2/2024, có thêm ba người trong một gia đình bốn người cùng tử nạn trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn [10]. Dư luận rúng động và trước sự phẫn nộ của công chúng về việc dán nhãn cao tốc cho những tuyến đường thiếu an toàn (hẹp, không có hệ thống chiếu sáng, không có làn dừng khẩn cấp, không có dải phân cách), thiếu tiện nghi (không có trạm nghỉ - nhà vệ sinh), khiến nhiều người uổng mạng, Bộ Giao thông vận tải điềm nhiên giải thích, đó là do cần hoàn thành chỉ tiêu nên hệ thống công quyền nhất trí thực hiện cao tốc theo kiểu "phân kỳ", chỉ đầu tư vào phần chính để có "cao tốc", còn phần phụ thì từ từ mới tính[11] !

Trước sức ép của dư luận, tháng tư vừa qua, Bộ Giao thông vận tải công bố một báo cáo, giải thích, muốn nâng cấp các "cao tốc" hiện chỉ có hai làn hoặc bốn làn nhưng thiếu dải dừng xe khẩn cấp, cùng thuộc nhóm cao tốc chưa hoàn chỉnh thì cần phải có hơn 494 ngàn tỉ đồng và đó là điều vừa "khó khả thi", vừa "ảnh hưởng mục tiêu hoàn thành 5.000km caotốc theo nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra" [12]. Nói cách khác, tuy thừa nhận hệ thống cao tốc hiện nay chưa đạt cả "hiệu quả đầu tư" lẫn "năng lực thông hành" đúng nghĩa và dẫu những yếu tố cốt lõi này cần được "nâng cao" song không thể và cũng không nên nâng bởi đảng đã có "nghị quyết" kèm "chỉ tiêu" cụ thể !

Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi cách nay vài tuần, ông Phạm Minh Chính khoe "từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã hoàn thành 674 km cao tốc, nâng chiều dài cao tốc lên 2.001 km" và tuyên bố sẽ "phát động phong trào thi đua hoàn thành mục tiêu 3.000km đường cao tốc trước ngày 31/12/2025" [13].

Việt Nam sẽ ra sao khi liên tục "đột phá" kiểu đó và tạo ra những "kỳ tích" như thế ?

Hệ thống công quyền tại Việt Nam sẽ thực hiện "3 đảm bảo, 3 đột phá, 3 tăng cường"

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Nga, Vladimir Putin, tại Hà Nội, ngày 20 tháng Sáu, 2024.

Tháng 3 vừa qua, tại cuộc gặp gỡ thường niên với các doanh nghiệp ngoại quốc đầu tư vào Việt Nam (FDI) ông Phạm Minh Chính cam kết hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam sẽ thực hiện "3 đảm bảo, 3 đột phá, 3 tăng cường".

Cụ thể là:Đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp FDIđể phát triển ổn định, phát triển theo hướng xanh và xu thế của thời đại. Đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ để doanh nghiệp FDIyên tâm sản xuất, kinh doanh. Đảm bảo ổn định an ninh năng lượng theo hướng chuyển đổi xanh và hệ sinh thái chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn… tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệpFDI.

Đồng thời sẽ :Đột phá về thể chế, pháp luật, cơ chế, chính sách. Đột phá về phát triển hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông, hạ tầng số, logistics, hạ tầng xã hội. Đột phá về cải cách hành chính và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ người dân, doanh nghiệp.Ngoài ra sẽ: Tăng cường lòng tin giữa doanh nghiệp với Chính phủ và chính quyền các cấp. Tăng cường tính công khai, minh bạch, bình đẳng, đi đôi với phòng chống tiêu cực, lãng phí. Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp phát triển xanh, bền vững.

Trong cuộc gặp gỡ vừa kể, ông Chính đề nghị cộng đồng FDI đóng góp và thúc đẩy sự thịnh vượng của Việt Nam, với "tinh thần 3 cùng" (Cùng lắng nghe và thấu hiểu. Cùng sẻ chia tầm nhìn và hành động. Cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng và cùng phát triển)[14].

Tháng sau (4/2024), khi tham dự một cuộc họp với Ủy ban về Chuyển đổi số của quốc gia, ông Chính tuyên bố:Chuyển đổi số là khâu đột phá, là nhiệm vụ trọng tâm, yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội. Ông Chính yêu cầu : Đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số. Chú trọng ba đột phá chiến lược gồm thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng trong đó có hạ tầng số [15].

Giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam không chỉ đưa ra những tuyên bố, cam kết rổn rảng về các loại "số" giống như ông Chính mà còn ban hành nhiều quy phạm pháp luật để hỗ trợ các tuyên bố, cam kết đó. Một trong những quy phạm pháp luật liên quan đến các loại "số" được ban hành rất sớm là Luật Công nghệ cao (2008). Luật này xác định, công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hóa là những lĩnh vực "ưu tiên đầu tư, phát triển" [16].

Sau đó, các văn bản quy phạm pháp luật khác như Quyết định số 130/QĐ-TTg hồi 2021, xác lập "Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030", thi nhau khoe sắc như hoa Xuân, với hàng loạt giải pháp như :Hoàn thiện thể chế. Hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, quyền sở hữu trí tuệ sử dụng kết quả nghiên cứu, thúc đẩy liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp và tổ chức khoa học và công nghệ. Hỗ trợ và tạo điều kiện cho ứng dụng, sản xuất sản phẩm, cung ứng dịch vụ công nghệ cao. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về công nghệ cao. Nâng cao nhận thức xã hội về vai trò và tác động của công nghệ cao, nhằm đạt đến những mục tiêu như :Nghiên cứu, làm chủ, phát triển công nghệ cao. Ứng dụng hiệu quả công nghệ cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường, sản xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ. Hình thành, phát triển một số ngành công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vự c này [17].

Cuối cùng kết quả ra sao ?

Chỉ một thời gian rất ngắn sau khi ông Chính cam kết hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam sẽ thực hiện "3 đảm bảo, 3 đột phá, 3 tăng cường" là hàng loạt "tin đồn" về việc Intel (Mỹ) bỏ ý tưởng gia tăng đầu tư vào Việt Nam để mở rộng việc sản xuất chip. Kế đó là LG Chemistry (Nam Hàn) Gần đây, những "tin đồn" này đã được xác nhận là chính xác. Ngoài những Intel, LG Chemistry, còn có AT&S (Áo), Samsung (Nam Hàn), SMC (Nhật), hoặc ngưng đầu tư thêm vào Việt Nam, hoặc thay đổi địa điểm đầu tư, chuyển dự án từ Việt Nam sang các quốc gia khác như Ba Lan, Indonesia, Malaysia, Sở dĩ những tập đoàn vừa kể thay đổi quyết định đầu tư vào Việt Nam bởi các quy định dẫu đã lỗi thời nhưng vẫn còn hiệu lực khiến Việt Nam từ chối hỗ trợ một phần chi phí sản xuất. Bên cạnh đó, một số tập đoàn thay đổi quyết định đầu tư vào Việt Nam còn vì thị trường lao động Việt Nam không đủ khả năng cung cấp nhân lực đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của họ[18].

Khoan bàn về sự khôi hài của những "3 đảm bảo, 3 đột phá, 3 tăng cường", hay "tinh thần 3 cùng", rồi "Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030", hãy nhìn vào vài số liệu liên quan đến riêng Intel tự nhiên sẽ thấy hậu quả của việc nhiều tập đoàn ngoại quốc thay đổi quyết định đầu tư vào Việt Nam trầm trọng đến mức nào. Intel đầu tư vào Việt Nam từ 2006. Tổng sản lượng từ nhà máy của Intel tại Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 50% sản lượng trong hệ thống nhà máy đóng gói và kiểm định của Intel trên toàn cầu. Tính đến 2021, giá trị suất đầu tư của Intel vào Việt Nam là 1,5 tỉ Mỹ kim. Giá trị xuất cảng từ 2010 đến quý 3/2023 đạt 82 tỉ Mỹ kim, tương đương 60% tổng giá trị xuất cảng của Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài chuyện tạo cơ hội làm việc cho 6.500 người, Intel đã chi 550 tỉ hỗ trợ giáo dục kỹ thuật và đào tạo nhân lực[19]. Suất đầu tư mà Intel vừa quyết định ngưng rót vào Việt Nam để đổ vào Ba Lan trị giá 3,3 tỉ Mỹ kim.

Ngay vào thời điểm này, không chỉ có sự kiện nhiều tập đoàn hàng đầu về công nghệ cùng "good bye Vietnam", chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh vừa quyết định minh họa thêm cho sự khôi hài của "3 đảm bảo, 3 đột phá, 3 tăng cường", hay "tinh thần 3 cùng", rồi "Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030", bằng việc "chấm dứt Dự án Công viên Sài Gòn Silicon". Chủ đầu tư dự án này được cấp 52 héc ta đất được ví von là "vàng" trong Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh để tạo ra "Saigon Silicon City" giống như Silicon Valley ở Bắc California – Mỹ, nơi sẽ là "đô thị thông minh", có thể cung cấp cả hạ tầng lẫn tiện ích thu hút đầu tư của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao. Chủ đầu tư "Saigon Silicon City" tổ chức động thổ năm 2016 rồi bỏ 52 héc đất ấy nuôi cỏ[20]. Nhiều người tin rằng, việc thu hồi giấy phép đầu tư "Dự án Công viên Sài Gòn Silicon" chỉ là bước khởi đầu trong việc phải xử lý hậu quả của chủ trương và các quy phạm pháp luật nhân danh các loại "số" để "đột phá" !

Nhìn chung, "đột phá" hay "tầm nhìn" đều vi diệu, không dễ hiểu như lẽ ra phải thế !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 10/07/2024

Chú thích

[1] https://tuoitre.vn/thu-tuong-quy-hoach-cua-hung-yen-mang-tu-duy-dot-pha-can-cu-the-hoa-de-co-ky-tich-song-hong-20240707192432326.htm

[2] https://baochinhphu.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-de-nghi-tao-dot-pha-trong-hop-tac-kinh-te-viet-nam-malaysia-102240708192013315.htm

[3] https://tuyengiao.vn/thu-tuong-thuc-hien-3-dam-bao-3-dot-pha-3-tang-cuong-de-doanh-nghiep-phat-trien-153365

[4] https://tienphong.vn/thu-tuong-can-tim-ra-nhung-giai-phap-dot-pha-xoay-chuyen-tinh-the-post1623681.tpo

[5] https://vov.vn/chinh-tri/thu-tuong-dong-nam-bo-can-tang-toc-dot-pha-tien-phong-lien-ket-chat-che-post1093241.vov

[6] https://www.youtube.com/watch?v=Sjp9EL500aQ&ab_channel=ĐảngvớiDân

[7] https://vov.vn/chinh-tri/thu-tuong-phai-co-buoc-dot-pha-ve-nha-o-cho-nguoi-lao-dong-post1097661.vov

[8] https://tapchigiaothong.vn/chuyen-bien-vuot-bac-ve-phat-trien-cao-toc-la-1-trong-10-dau-an-noi-bat-cua-viet-nam-nam-2023-183231228161843848.htm

[9] https://plo.vn/doan-cao-toc-noi-xay-ra-tai-nan-tham-khoc-khien-3-nguoi-chet-chi-tuong-duong-duong-cap-iii-dong-bang-post776609.html

[10] https://thanhnien.vn/vu-tai-nan-tren-cao-toc-cam-lo-la-son-nan-nhan-thu-3-tu-vong-185240218161105338.htm

[11] https://dangcongsan.vn/kinh-te/hoan-thien-cao-toc-theo-quy-mo-phan-ky-658197.html

[12] https://tuoitre.vn/giai-bai-toan-nang-cap-duong-cao-toc-2-lan-4-lan-xe-han-che-nhu-the-nao-20240410110807084.htm

[13] https://tuoitre.vn/thu-tuong-thi-dua-hoan-thanh-3-000km-duong-cao-toc-truoc-ngay-31-12-2025-20240614111217884.htm

[14] https://tuyengiao.vn/thu-tuong-thuc-hien-3-dam-bao-3-dot-pha-3-tang-cuong-de-doanh-nghiep-phat-trien-153365

[15] https://congan.com.vn/tin-chinh/thu-tuong-chuyen-doi-so-la-khau-dot-pha-nhiem-vu-trong-tam_161501.html

[16] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Luat-cong-nghe-cao-2008-21-2008-QH12-82201.aspx

[17] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Linh-vuc-khac/Quyet-dinh-130-QD-TTg-2021-Chuong-trinh-quoc-gia-phat-trien-cong-nghe-cao-den-nam-2030-463917.aspx

[18] https://theinvestor.vn/intel-shuns-vietnam-to-invest-33-bln-in-poland-samsung-could-leave-for-india-ministry-d11010.html

[19] https://baochinhphu.vn/intel-tiep-tuc-dau-tu-vao-viet-nam-102231108152203723.htm

[20] https://baodautu.vn/tphcm-chinh-thuc-cham-dut-hoat-dong-cua-du-an-cong-vien-sai-gon-silicon-d219271.html

Tăng cường an ninh chế độ, Đảng đối diện với những thách thức thế nào trong thời kỳ thoái trào ?

Sau gần 40 năm Đổi mới Việt Nam đã đạt thời kỳ ‘hoàng kim’, nhưng nay đã kết thúc và bước vào giai đoạn thoái trào, trong đó quá thái vật chất và tham nhũng chính trị là đặc trưng nổi bật. Như một phản ứng của chế độ toàn trị, an ninh chế độ với trụ cột là an ninh tư tưởng hay an ninh ý thức hệ là một bộ phận cấu thành an ninh quốc gia toàn diện đang được tăng cường. Khởi xướng chủ trương và tiến hành Đổi mới, giờ đây Đảng cộng sản Việt Nam cầm quyền đang đối diện với những thách thức to lớn. Nhận thức quá trình phát triển mang tính lịch sử không chỉ có ý nghĩa đánh giá các sự kiện đã xảy ra và lý giải những gì đang diễn ra mà còn cung cấp tầm nhìn thực tế khách quan và triển vọng của đất nước. Bài viết được trình bày trong bốn phần :

(I) Thời kỳ ‘hoàng kim’ kết thúc : quá thái vật chất và tham nhũng chính trị ;

(II) Đảng ‘ngộ nhận’ về năng lực lãnh đạo kinh tế thị trường ;

(III)Tăng cường an ninh chế độ, Đảng siết chặt kiểm soát xã hội ;

(IV) Đảng đối diện với những thách thức thế nào trong thời kỳ thoái trào ?

Một người bán hàng rong đi qua một cửa hàng với cờ Việt Nam và cờ Đảng cộng sản ở Hà Nội hôm 22/5/2024 - Nhac NGUYEN / AFP

I. Thời kỳ ‘hoàng kim’ kết thúc : quá thái vật chất và tham nhũng chính trị

Thời kỳ ‘hoàng kim’ kết thúc, và thoái trào bắt đầu. Thời kỳ ‘hoàng kim’ được đánh dấu bởi tăng trưởng kinh tế nhanh nhưng đồng thời kéo theo sự thái quá vật chất và tham nhũng chính trị lan rộng.

Trong bối cảnh quốc tế và trong nước, đặc biệt trước thách thức "đổi mới hay sụp đổ" [1] & [2], năm 1986 dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản (Đảng) Việt Nam bắt đầu đường lối Đổi mới… Mốc thời gian là Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 6, tại đó chủ trương Đổi mới toàn diện đất nước được ban hành. Đó là đường lối duy trì chế độ Đảng cộng sản toàn trị nhưng xóa bỏ cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu bao cấp đồng thời với cải cách thể chế để đáp ứng những yêu cầu từ quá trình tự do hóa kinh tế "từ dưới lên" theo hướng thị trường.

Trong khoảng thời gian gần 40 năm, diện mạo Việt Nam được thay đổi nhờ thành tích tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo, đô thị hóa và cơ sở hạ tầng được tăng cường. Với tốc độ tăng tổng thu nhập quốc nội GDP trung bình năm khoảng 7% "quy mô GDP không ngừng được mở rộng, năm 2023 đạt khoảng 430 tỷ USD, trở thành nền kinh tế lớn thứ năm trong ASEAN… GDP bình quân đầu người tăng 58 lần, lên mức khoảng 4.300 USD năm 2023". Điều bình thường quen thuộc khi những thành công được tuyên truyền "chạm đến khát vọng phồn vinh, hạnh phúc" [3] và do "sự lãnh đạo sáng suốt" của Đảng.

Tuy nhiên, kể từ khi khi đại dịch Covid-19 tràn tới nền kinh tế đã gặp trục trặc, mức tăng trưởng trồi sụt giảm đột ngột, năm 2020 chỉ là 2,92%, năm kế tiếp, giảm tiếp mức 2,58%, nhưng sau đó bật lên mức 8,02% vào năm 2022, rồi lại khó khăn để đạt mức 5,05% năm 2023. Giới nghiên cứu đã có lý do để ‘lo ngại’ về sự suy giảm kinh tế khi nêu những thách thức. Trước hết, hai trụ cột quan trọng của nền kinh tế bị lung lay dữ dội, khủng hoảng bất động sản kéo theo vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp và lệ thuộc vào đầu tư nước ngoài với sự gián đoạn chuỗi cung ứng cũng như sụp giảm cầu từ các thị trường xuất khẩu lớn. Ngoài ra, các chỉ báo khác về thực trạng kinh tế không khả quan như các doanh nghiệp rời thị trường tăng, khả năng hấp thụ vốn yếu, nợ xấu ngân hàng vẫn ở mức cao, một số bị cảnh báo về phá sản, thị trường chứng khoán ở mức thấp kéo dài, đời sống người lao động khó khăn… Tất cả đều phản ánh động lực tăng trưởng đang suy giảm mang tính xu hướng hơn là tạm thời.

Ngoài kinh tế, một nửa khác của vấn đề là lĩnh vực chính trị - xã hội, trong đó sự thái quá vật chất, tham nhũng và tha hóa chính trị đang vượt khỏi ‘tầm kiểm soát’ của Đảng. Quốc nạn tham nhũng và tha hóa chính trị là "chưa từng có" trong lịch sử tồn tại của Đảng cộng sản Việt Nam từ khi thành lập. Từ Đại hội Đảng lần thứ 11/2011 tham nhũng đã được nhận định là nguy cơ tồn vong chế độ và chiến dịch "đốt lò" được phát động với ‘cam kết’ "không vùng cấm" và quyết tâm làm trong sạch bộ máy lãnh đạo. Tuy nhiên, mặc dù ‘ồn ào’ chống tham nhũng nhưng kết quả không được như mong muốn. Đảng đã thừa nhận các hành vi tham nhũng, tiêu cực của quan chức là tinh vi, phức tạp và khó lường. Trong đó, trong mỗi vụ án tham nhũng luôn có manh mối giữa doanh nghiệp và quan chức, các đại án như thuộc diện "trung ương chỉ đạo" thường có mối liên hệ với các quan chức ở thượng tầng. Đây là lý do mà Đảng "tăng tốc" đẩy chiến dịch đốt lò đến "cực điểm trong bối cảnh ông Tổng bí thư đã tại vị gần ba nhiệm kỳ 15 năm, thâu tóm quyền lực tuyệt đối và bộ máy thừa hành, trong đó lực lượng công an, quân đội được huy động bởi chiến lược an ninh quốc gia (sẽ trình bày ở phần sau) như một công cụ đắc lực, nhưng ông ấy đã không còn nhiều thời gian vì lý do sức khoẻ, tuổi tác để cai trị suốt đời.

Sự ‘xáo trộn’ nhân sự Bộ Chính trị khóa 13 (2021-2026) phản ánh ‘sự thật’ này. Tháng 1/2021 diễn ra Đại hội Đảng lần thứ 13, gần 200 Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương được bầu ra, từ đó bầu chọn nhân sự lãnh đạo chóp bu : Bộ Chính trị Tổng bí thư, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… gồm 18 người. Và, như đã biết, từ danh sách này, sau đó Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa 15 (theo chế độ ‘đảng cử dân bầu’), tại đây ban lãnh đạo quyền lực nhất Đảng – Nhà Nước được công bố, trong đó "tam trụ", ngoại trừ ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư từ hai khóa trước, số ‘mới’ gồm các ông Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Trong vòng hơn một năm kể từ đầu năm 2023, tại Bộ Chính trị đã có 6/18 ủy viên phải "từ nhiệm", dù không được công khai các tội danh, nhưng có trực tiếp hay gián tiếp liên quan đến tham nhũng hoặc "tự diễn biến". Trong đó có hai vị trở thành cựu chủ tịch nước (trong đó có ông Võ Văn Thưởng) và một vị - cựu Chủ tịch Quốc hội !

Câu thành ngữ "Thượng bất chính, hạ tắc loạn", một câu văn khởi đầu trong sách giáo khoa Nho học dưới thời phong kiến tập quyền, về tính chất đang ‘đúng’ với hiện trạng xã hội khi chế độ ở giai đoạn kết thúc ‘đỉnh cao’ bước vào ‘thoái trào’. Bùng nổ các hiện tượng trục lợi, lừa đảo, chiếm đoạt, cướp ngân hàng, tranh chấp đất đai, tệ nạn xã hội như cờ bạc, cá cược, buôn bán và tàng trữ ma tuý tràn lan với số lượng lớn, hàng chục nghìn vụ khiếu kiện chủ yếu liên quan đến đất đai, dân oan…

Điều gì đang xảy ra vậy ? Liệu Đảng có thể kiểm soát được tình hình và, tương lai chế độ thế nào ? Câu trả lời tuỳ thuộc vào việc giải mã các yếu tố khách quan cũng như chủ quan, tác động đến xu hướng thăng trầm chế độ Đảng cộng sản toàn trị mang tính chu kỳ theo ba giai đoạn chủ yếu trỗi dậy, đỉnh cao và thoái trào có ý nghĩa quan trọng.

Trước hết, về các yếu tố bên ngoài. Sau sự kiện bức tường Berlin sụp đổ 1989 thế giới ‘hồ hởi’ bước vào toàn cầu hóa 4.0. Có bốn yếu tố quốc tế chủ yếu tạo nên bối cảnh quốc tế cho Đổi mới ở Việt Nam. Một là, quan niệm của nhiều nhà quan sát phương Tây nhận định về chế độ dân chủ sẽ là "sự kết thúc của lịch sử loài người" [4]. "Đó là điểm kết thúc trong cuộc tiến hóa tư tưởng của loài người và sự phổ quát hóa của dân chủ tự do phương Tây với tư cách là thể thức cuối cùng của sự cai trị con người" bởi các hệ tư tưởng cạnh tranh, điển hình là chủ nghĩa Mác-Lênin, đã bị đánh bại. Hai là, thế giới sẽ "phẳng" [5] khi phương thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa sẽ thay đổi trái đất từ "tròn" thành "phẳng" không những về kinh tế mà cả văn hóa xã hội ; Ba là, các quốc gia Đông Á trỗi dậy, nổi bật là các con ‘rồng, hổ’ Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore… "vươn mình" về kinh tế đồng thời với quá trình dân chủ hoá. Ba yếu tố trên quyết định chính sách can dự của phương Tây, khuyến khích đầu tư ồ ạt vào Trung Quốc cho đến khi "tỉnh ngộ" rằng tăng trưởng kinh tế đã không dẫn đến dân chủ hoá, thay đổi thể chế chính trị. Trung Quốc giờ đây trỗi dậy hung hăng và, cuộc thương chiến Mỹ - Trung ngày càng căng thẳng hướng tới trật tự thế giới mới khó lường với hai hệ tư tưởng đối nghịch.

Và, bốn là, Liên Xô dưới thời M. Gorbachev (1985-1991) cũng đang tiến hành chính sách Perestroika (cải tổ) và Glasnost (công khai), tác động đến giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam. Hơn thế, Trung Quốc, sau sự kiện Thiên An Môn ngày 4/6/1989, duy trì chế độ toàn trị nhưng tăng tốc "cải cách và mở cửa". Yếu tố thứ tư có ảnh hưởng quan trọng sau khi Việt Nam và Trung Quốc ‘bình thường hóa’ quan hệ sau Hội nghị Thành Đô [6] năm 1991, tại đó đồn đoán có ‘mật ước’ quan trọng được ký kết giữa hai nước "đồng minh ý thức hệ". Mặc dù cho đến nay nội dung cụ thể của tài liệu này không được tiết lộ nhưng sự ảnh hưởng lớn của mô hình Trung Quốc, như ‘vòng kim cô’ vô hình giam hãm Việt Nam trong "một tương lai chung" mơ hồ.

______

Tham khảo :

[1] https://www.khaitam.com/kinh-te-ky-nang/pha-rao-trong-kinh-te-vao-dem-truoc-doi-moi-1

[2] https://vi.wikipedia.org/wiki/Bên_thắng_cuộc ;

[3] https://vietnamnet.vn/thanh-tuu-cua-doi-moi-la-tien-de-cham-den-khat-vong-phon-vinh-hanh-phuc-2246910.html

[4] Francis Fukuyama (1989). The End of History ?, The National Interest, No. 16 (Summer), pp. 3-18.

[5] Thomas Friedman (2005). Thế giới phẳng ; https://www.fahasa.com/the-gioi-phang-tom-luoc-lich-su-the-gioi-the-ky-21.html

[6] Hội nghị Thành Đô. https://vi.wikipedia.org/wiki/Hội_nghị_Thành_Đô

***************************

2. Đảng ‘ngộ nhận’ về năng lực lãnh đạo kinh tế thị trường

Một người phụ nữ đi qua tấm biển cổ động Đại họi 13 của Đảng cộng sản Việt Nam trên đường phố Hà Nội hôm 22/1/2021 - Nhac NGUYEN / AFP

Phần một trình bày khái quát về các yếu tố bên ngoài tác động đến chính sách và hành động, thực tế thăng trầm của chế độ đảng toàn trị, nhấn mạnh về những đặc trưng nổi bật cho sự kết thúc của thời kỳ hoàng kim. Trong phần hai này các yếu tố bên trong là một câu chuyện dài liên quan đến bản chất của chế độ, năng lực ứng phó trước thách thức kinh tế thị trường trong thời kỳ Đổi mới. Chuẩn bị cho chủ trương này cũng như trong những năm đầu thực hiện các chính sách câu hỏi quan trọng nhất là liệu Đảng cộng sản có thể lãnh đạo kinh tế thị trường

Đổi mới, nhìn tổng quát, là một chương trình cải cách toàn diện, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, chính trị và nhiều khía cạnh khác của đời sống xã hội được thực hiện tại Việt Nam từ cuối thập niên 1980. Xóa bỏ chế độ kế hoạch hóa tập trung nền kinh tế quan liêu bao cấp được phát động. Tuy không thể hình dung và tin tưởng chắc chắn triển vọng kết quả của Đổi mới sẽ thế nào, sau liệu pháp "giá lương tiền" vào năm 1985 không thành công, giới lãnh đạo đã học cách "dò đá qua sông" chuyển đổi sang kinh tế thị trường từ Trung Quốc vận dụng cho Việt Nam. Nới dần từng bước tự do trong lĩnh vực kinh tế, sản xuất (từ nông nghiệp sang công nghiệp), thương mại, dịch vụ và, sau đó là thu hút đầu tư nước ngoài… Một nền kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần được hình thành, các công cụ thị trường, các chỉ tiêu đo lường như tổng sản phẩm quốc nội GDP, lạm phát CPI, chuẩn mực kế toán, tài chính… được áp dụng nhiều hơn… Tất cả dẫn đến kết quả vượt sự mong đợi.

Không thể phủ nhận động lực thị trường mạnh mẽ đã làm thay đổi tất cả. Hơn thế, thị trường, thực chất là kinh tế tư bản chủ nghĩa, không chỉ cứu chế độ sụp đổ mà còn đảm bảo cho tính chính danh của nó trong suốt quá trình gần 40 năm tồn tại tính từ sau Đổi mới. Trên nhiều diễn đàn các nhà quan sát, nghiên cứu phương Tây cho rằng nền kinh tế mang nhiều yếu tố chủ nghĩa tư bản hơn là chủ nghĩa xã hội. Theo tính chất và những đặc điểm như nêu trong phần một, họ đã định danh kiểu nền kinh tế này là "tư bản nhà nước" hay "nhà nước tư bản thân hữu" [1]. Tuy nhiên, giới lãnh đạo Đảng không cho là như vậy. Họ xác định đó là "nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" và, rằng Việt Nam đang ở thời kỳ "làn sóng thứ ba" của chủ nghĩa xã hội. Mới đây thôi, ông Thủ tướng Chính phủ đã ‘tự tin’ chia sẻ kinh nghiệm thành công của Việt Nam trên diễn đàn quốc tế, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos, Thuỵ Sĩ năm 2024. Đó là năm bài học ‘lớn’ [2] : "Một là, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ; kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa ; là bạn tốt, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Hai là, coi nhân dân là người làm nên lịch sử. Ba là, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Bốn là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Năm là, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Cho rằng bí quyết thành công của Việt Nam là "luôn kiên định, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh".

*************

Đây là sự ‘hiểu sai’ về kinh tế thị trường, khuyếch trương về ưu thế chế độ, Đảng ngộ nhận về năng lực lãnh đạo kinh tế thị trường. Sự "ngộ nhận" này xuất phát từ bản chất chế độ Đảng cộng sản toàn trị : quyền lực tuyệt đối và hệ tư tưởng Mác – Lênin.

Kiểu chế độ này ra đời và từng trỗi dậy mang tính lịch sử từ những năm đầu thế kỷ 20 dưới hình thức chế độ phát xít và chế độ cộng sản trong nhiều quốc gia, và hầu hết sụp đổ vào những năm 1990. Tuy nhiên chế độ này ở Trung Quốc và Việt Nam đã vẫn tồn tại, biến đổi và đạt đỉnh cao và, hiện nay là giai đoạn thoái trào. Đó là một hệ thống chính trị được đặc trưng bởi sự kiểm soát tập trung đối với tất cả các khía cạnh của xã hội, bao gồm đời sống chính trị, xã hội, văn hóa và kinh tế. Nó toàn quyền kiểm soát tất cả các khía cạnh của cuộc sống công cộng và riêng tư, và có rất ít hoặc không có giới hạn nào đối với quyền lực đảng - nhà nước.

Đặc điểm trung tâm của chủ nghĩa toàn trị là ý tưởng về sự kiểm soát hoàn toàn. Nó "mạnh" vì dựa vào hai trụ cột chủ yếu sau. Một là, quyền lực tuyệt đối và, hai là, hệ tư tưởng biện minh. Ở đây, về quyền lực trong lĩnh vực chính trị [3]. Đó là quyền lực là sự sản sinh của một hiệu ứng xã hội quyết định năng lực, hành động, niềm tin hoặc hành vi của các tác nhân. Quyền lực không chỉ đề cập đến việc đe dọa hoặc sử dụng vũ lực (ép buộc) của một tác nhân chống lại một tác nhân khác, mà còn có thể được thực hiện, chẳng hạn, thông qua các tổ chức, cá nhân khác.

Một bộ máy cai trị được thiết lập để đảm bảo duy trì quyền lực tuyệt đối. Bộ máy toàn trị dựa trên khái niệm danh pháp – nomenklatura [4]. Nó có đặc quyền, đặc lợi, dễ dàng và kịp thời sản sinh hoặc giải thể các tổ chức với các chức năng phục vụ chế độ. Dưới chế độ toàn trị quân đội, công an là một bộ phận thực thuộc đảng có chức năng chuyên chế. Để chống tham nhũng hệ thống ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng từ trung ương đến cấp tỉnh được thành lập. Có thể nêu vô số những dẫn chứng như vậy. Trong phần sau chiến lược an ninh chế độ được mổ xẻ cụ thể hơn.

Một trụ cột quan trọng khác của chế độ toàn trị là hệ tư tưởng. Trước hết, như một khoa học, đây là một hệ thống các ý tưởng, cả lý thuyết và thực tế, mong muốn vừa giải thích thế giới vừa thay đổi nó. Nghĩa là, hệ tư tưởng nhằm mục đích phục vụ mọi người, thậm chí cứu họ, bằng cách loại bỏ định kiến trong tâm trí của họ và chuẩn bị cho họ chủ quyền của lý trí.

Về nguyên lý, hệ tư tưởng theo nghĩa hẹp được xác định bởi năm đặc điểm sau. Một là, nó chứa một lý thuyết giải thích về một loại ít nhiều toàn diện về trải nghiệm của con người và thế giới bên ngoài ; Hai là, nó đặt ra một chương trình về tổ chức xã hội và chính trị ; Ba là, việc thực hiện chương trình này kéo theo một cuộc đấu tranh ; Bốn là, nó tìm cách không chỉ thuyết phục mà còn tuyển dụng những tín đồ trung thành, đòi hỏi những gì đôi khi được gọi là cam kết ; Và, năm là, nó đề cập đến một công chúng rộng rãi nhưng có thể có xu hướng trao một số đặc biệt vai trò của lãnh đạo đối với trí thức.

Hệ tư tưởng Mác – Lê-nin của chế độ Đảng cộng sản toàn trị được hình thành mang tính lịch sử phục vụ cho phong trào cộng sản, thịnh hành trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc khỏi ách thực dân, nhưng nó gây tranh cãi trong xây dựng nhà nước hay chế độ toàn trị, nhất là sau khi mô hình Liên Xô sụp đổ. Hệ tư tưởng Mác – Lê-nin trong mô hình Trung Quốc đã biến đổi bởi tư tưởng thực dụng để biện minh cho chế độ. Những khái niệm mơ hồ như "thị trường không phải là chủ nghĩa tư bản", "thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", "chủ nghĩa xã hội mang bản sắc Trung Quốc"… thường nhấn mạnh kiểu tuyên truyền lấy mục đích thay thế phương tiện. Sự nguỵ biện và bá quyền văn hóa của A. Gramscy [5] chiếm đoạt tâm trí của dân chúng, tạo ra kiểu ý thức hệ phục tùng, trung thành chế độ và lãnh tụ, có thể để lại hậu quả tiêu cực lâu dài.

Cuối cùng, sự sùng bái cá nhân xung quanh nhà lãnh đạo là một biểu hiện của quyền lực tuyệt đối. Sùng bái cá nhân chỉ việc tôn sùng một người nào đó nhờ các phương tiện truyền thông hay các tuyên truyền khác để tạo ra một hình ảnh anh hùng, lý tưởng, đôi khi đến mức thần thánh. Dưới chế độ toàn trị chiến lược để thần thánh hóa lãnh tụ [6], đặc biệt là thế hệ khai sinh ra chế độ, thường được thực hiện dưới các hình thức khác nhau, đỉnh cao là xây dựng hình tượng hay "hạt nhân" kèm theo với tư tưởng của họ.

Liệu có tư tưởng Tập Cận Bình vẫn là điều gây tranh cãi. Tuy nhiên, ông ấy đã tạo ra ngoại lệ phá bỏ giới hạn quyền lực để cai trị suốt đời trong chế độ Đảng cộng sản toàn trị, một mô hình mà Việt Nam không thể buông bỏ, đối nghịch với chế độ dân chủ. Thể chế dân chủ là sản phẩm của sự phát triển hàng trăm năm của chủ nghĩa tư bản, kinh tế thị trường dựa trên các quyền con người cơ bản và tự do cá nhân và chế độ phân quyền, đối trọng chính trị. Quyết tâm thay đổi trật tự thế giới, ông Tập dẫn dắt Trung Quốc trỗi dậy hung hăng đối đầu, trong đó có chiến lược an ninh chế độ là trụ cột.

________

Tham khảo :

[1] Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei). Tư Bản Thân Hữu Trung Quốc (2018). Dịch giả : Nguyễn Đình Huỳnh. Nhà xuất bản Hội nhà văn

[2] https://tuyengiao.vn/thu-tuong-phat-bieu-tai-doi-thoai-chinh-sach-viet-nam-dinh-huong-tam-nhin-toan-cau-152623

[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Power_(social_and_political)

[4] https://www.jstor.org/stable/151806 : Nhân sự Liên Xô được thành lập : nguồn gốc của hệ thống nomenklatura. Bởi T. H. Rigby

[5] https://hoangphongtuan.wordpress.com/2019/04/22/quan-niem-cua-antonio-gramsci-ve-ba-quyen-va-van-hoa-dai-chung-hoang-phong-tuan/

[6] https://www.amazon.com/Ring-Power-Bradley-Patterson-Jr/dp/0465070256

*************************

3. Tăng cường an ninh chế độ, Đảng siết chặt kiểm soát xã hội

Trong phần hai "trụ cột" hệ tư tưởng Mác – Lê-nin được khái quát nhấn mạnh ý nghĩa, vai trò của nó đối với sự cai trị của Đảng cộng sản. Phần ba này tập trung trình bày một nội dung "nhạy cảm" thuộc lĩnh vực tư tưởng – an ninh chế độ, làm rõ không chỉ tầm quan trọng dẫn dắt chiến lược, chính sách và hành động như nền tảng lý luận và thực tế của Đảng mà còn, vì vậy, phải bảo vệ nó "từ sớm, từ xa". Hơn thế, nội dung này góp thêm cách luận giải những sự kiện, nhất là về chính trị, hay suy đoán về triển vọng chế độ trong giai đoạn thoái trào.

Xe của công an đi qua đám đông người biểu tình phản đối Trung Quốc ở Hà Nội hôm 7/8/2011 – Reuters /John Ruwitch

An ninh chế độ là một bộ phận cấu thành an ninh quốc gia. An ninh quốc gia là "một khuôn khổ mô tả cách một quốc gia cung cấp an ninh cho nhà nước và công dân của mình. Chính sách an ninh quốc gia là một mô tả chính thức về sự hiểu biết của một quốc gia về các nguyên tắc chỉ đạo, giá trị, lợi ích, mục tiêu, môi trường chiến lược, các mối đe dọa, rủi ro và thách thức nhằm bảo vệ và thúc đẩy an ninh quốc gia. Thông thường, chính sách an ninh quốc gia dựa trên hiến pháp, tài liệu thành lập và luật pháp của một quốc gia. Chính sách làm rõ hành vi và trách nhiệm của các tổ chức nhà nước trong việc cung cấp an ninh và duy trì pháp quyền" [1]. Ở Việt Nam Luật an ninh quốc gia được ban hành năm 2004, trong đó tập trung nghiêng về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia khi trong Chương IV có ghi "việc thống nhất quản lý nhà nước về an ninh quốc gia, trách nhiệm của Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao và của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các cấp trong quản lý nhà nước về an ninh quốc gia" [2]. Tuy nhiên, nó đang thay đổi ‘khó lường’ để đối phó với chuyển đổi thị trường, cải cách thể chế và chống tham nhũng khó khăn, trong đó thay vì một chính sách nhấn mạnh mục đích đã dần được ‘nâng cấp’ thành công cụ chủ yếu mang tính chuyên chế.

An ninh chế độ là một chính sách "nhạy cảm" mang tính nội bộ đảng, nhưng "bất ngờ" khi được "tiết lộ" bởi một tổ chức phi chính phủ về nhân quyền. Dự án 88 (Project 88) đã công bố Chỉ thị 24-CT/TW (viết tắt CT24) của Bộ Chính Trị Đảng cộng sản Việt Nam, do bà Trương Thị Mai, cựu Thường trực Ban Bí Thư ký, ban hành ngày 13/7/2023 về "Bảo đảm vững chắc an ninh quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng" trong một Báo cáo có tựa đề "Vietnam’s leaders declare war on human rights as a matter of official policy" [3] (Lãnh đạo Việt Nam tuyên chiến với nhân quyền như chính sách chính thức), trong đó có nội dung cho rằng Việt Nam đã vi phạm luật quốc tế và vi phạm Hiến pháp Việt Nam khi viện dẫn "an ninh quốc gia" để biện minh cho việc cấm người dân hội họp, lập nhóm, biểu tình, cấm xuất nhập cảnh, ngăn chặn tài trợ quốc tế cho các dự án của các tổ chức xã hội dân sự.

Khẳng định quyền kiểm soát toàn diện và nghiêm ngặt lĩnh vực tư tưởng. Việc ban hành Chỉ thị 24 nêu trên là một trong những động thái cụ thể hoá, tăng cường chiến lược an ninh chế độ, bộ phận cấu thành của hệ thống an ninh quốc gia, với trụ cột là an ninh tư tưởng, an ninh ý thức hệ. Trụ cột này đề cập đến môi trường trong đó hệ tư tưởng thống trị của nhà nước được bảo vệ tương đối an toàn và không có các mối đe dọa bên trong và bên ngoài cũng như khả năng đảm bảo tình trạng an ninh liên tục. Đảng xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của an ninh quốc gia nói chung [4] trước các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống. Trong khi quan điểm truyền thống về an ninh, chủ đề là quốc gia-nhà nước, tập trung vào an ninh chính trị và quân sự, như đã nêu ở trên về Luật An ninh Quốc gia 2004, an ninh phi truyền thống, thường chú trọng vào các mối đe dọa an ninh do "các tác nhân phi nhà nước" gây ra, chẳng hạn như các tổ chức liên quốc gia, các phe nhóm trong nội bộ ở trung ương và địa phương, xã hội dân sự hoặc cá nhân có ảnh hưởng. Ngoài ra, từ quan điểm của xã hội, an ninh tư tưởng chủ yếu liên quan đến an ninh ý thức hệ của Đảng cộng sản. Nó liên quan đến cả hai lĩnh vực chính trị và văn hóa và, trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, nó dễ bị tác động bởi các nền văn hóa và tư tưởng đối nghịch trong và ngoài nước. Bởi vậy, để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cần thiết phải xác định mục tiêu và giá trị cơ bản của an ninh ý thức hệ là duy trì tính hợp pháp chính trị và các đặc điểm và sự độc lập của văn hóa quốc gia.

**************

Tăng cường chiến lược an ninh tư tưởng, Đảng siết chặt kiểm soát xã hội. Giới quan sát đã nhận thấy rằng, từ năm 2016 Đảng đã ban hành Nghị quyết Trung ương 4 (NQ 04-NQ/TW [5] ngày 30/10/2016) "về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ" không chỉ phản ánh những lo ngại về sự tha hóa trong nội bộ mà còn tái khẳng định quyền kiểm soát toàn diện lĩnh vực tư tưởng, thể hiện thái độ thù địch với xã hội dân sự. Đảng đã tiến hành kế hoạch hành động toàn diện để thực thi chính sách an ninh tư tưởng. Việc luật hóa để mở rộng quyền hạn của Bộ Công an được tăng tốc, tổ chức và nhân sự được củng cố, lực lượng và nguồn lực, kinh phí hoạt động được tăng cường. Bộ Công an thực sự đã trở thành công cụ chuyên chế của Đảng.

Chẳng hạn, từ đầu tháng 7/2024 Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự cơ sở năm 2023 có hiệu lực thi hành. Lực lượng này bao gồm công an phường, xã bán chuyên trách, bảo vệ dân phố và dân phòng và, Bộ Công an đã rầm rộ ‘ra quân’ ở khắp 63 tỉnh thành trong cả nước. Tại Thành phố Hồ Chí Minh có 4.861 tổ bảo vệ an ninh trật tự cơ sở với hơn 15.000 thành viên ; ở thủ đô Hà Nội – Thành phố lớn thứ hai cả nước - thành lập hơn 5.430 tổ với 21.270 thành viên ; tại Nghệ An nơi có nhiều người theo đạo Công giáo và là nơi có những căng thẳng giữa chính quyền địa phương và giáo dân, số lượng tổ an ninh cơ sở là 3.797…

Ban hành chỉ thị ‘mật’ 24 nêu trên, làn sóng trấn áp đã tăng cường, hàng chục nhà hoạt động xã hội, môi trường, các nhà báo, các Facebookers… bị bắt theo các điều 117 và 331 Bộ luật hình sự. Vụ bắt giữ hai quan chức của Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội[6] và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã gây chú ý khi được cho là có liên quan đến cải cách quyền của người lao động trong Bộ Luật Lao động Việt Nam. và, mới đây ngày 7/6/2024 là hai vụ bắt giữ [7] Blogger Huy Đức, nhà báo, tác giả cuốn sách nổi tiếng "Bên thắng cuộc" và luật sư Trần Đình Triển, trưởng Văn phòng luật sư Vì Dân, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội.

Các nhà quan sát cho rằng Chỉ thị ‘mật’ 24-CT/TW có ‘mối liên hệ’ với Tài liệu số 9 hay còn gọi là Thông cáo về Tình trạng hiện tại của Lĩnh vực tư tưởng [8] của Đảng cộng sản Trung Quốc ban hành vào năm 2013. Tuy nhiên, Chỉ thị 24 có phạm vi điều chỉnh hẹp hơn, tập trung vào kiểm soát ở trong nước trong khi Tài liệu số 9 tập trung vào "phương Tây" cho rằng họ đã tìm cách "lật đổ" quyền lực của Đảng cộng sản TQ bằng cách truyền bá nền Dân chủ Lập hiến phương Tây, các giá trị phổ quát về các quyền con người và tự do cá nhân, xã hội dân sự, tự do báo chí, chủ nghĩa tân tự do và chủ nghĩa hư vô về lịch sử và chính sách cải cách và mở cửa, từ đó Đảng có thể tạo ra một hệ thống "cơ chế cảnh báo sớm rủi ro ý thức hệ". Cần nhấn mạnh sự tương đồng về tính chất của chính sách an ninh chế độ của hai Đảng cộng sản ‘đồng minh ý thức hệ’ là tất yếu nhưng Trung Quốc trực diện đối đầu phương Tây trong khi Việt Nam thì không vì vị thế của mỗi nước, trong đó có lý do kinh tế.

Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình đang tìm cách trở thành cường quốc hàng đầu thế giới và, "chiến lược an ninh quốc gia toàn diện" được xác lập, trong đó an ninh ý thức hệ là một bộ phận, là nỗ lực quyết đoán "chuyển đổi từ tư duy phòng thủ chủ yếu sang kết hợp cả các yếu tố phòng thủ và tấn công" [9]. Từ luật an ninh quốc gia hà khắc ở Hồng Kông, đàn áp dân tộc, tôn giáo ở Tân Cương đến chiến tranh chính trị chống lại Đài Loan… là những động thái thể hiện tầm nhìn của chiến lược này. Tư duy thực thực dụng Đặng Tiểu Bình đã chấm dứt, "cải cách và mở cửa" đang chuyển hướng mô hình Trung Quốc trong thời kỳ thoái trào.

Đối với Việt Nam câu hỏi đặt ra là vì sao không công khai hóa chính sách an ninh chế độ để "dân biết, dân bàn, dân kiểm tra". Việc áp dụng cực đoan ‘quá thái’ chỉ vì duy trì quyền lực chế độ đang thúc đẩy tình huống "công an trị" sẽ cản trở cải cách chuyển đổi thị trường, hủy hoại dân chủ và, cuối cùng là kìm hãm sự phát triển.

__________

Tham khảo :

[1] Lực lượng đặc nhiệm SSR của Liên Hợp Quốc (2012), Cải cách ngành an ninh. Ghi chú Hướng dẫn Kỹ thuật Tích hợp ; DCAF (2008), Thông tin cơ bản về Chính sách An ninh Quốc gia

[2] https://www.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx ?ItemID=18582

[3] https://the88project.org/wp-content/uploads/2024/02/D24-report-final.pdf

[4] https://nhandan.vn/cu-the-hoa-quan-diem-bao-ve-to-quoc-tu-som-tu-xa-trong-bao-dam-an-ninh-quoc-gia-post765074.html

[5] https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xii/nghi-quyet-so-04nq-tw-ngay-30102016-hoi-nghi-lan-thu-tu-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xii-ve-tang-cuong-xay-dung-chinh-550

[6] https://tuoitre.vn/bat-vu-truong-vu-phap-che-bo-lao-dong-thuong-binh-va-xa-hoi-vi-lam-lo-bi-mat-nha-nuoc-20240509092959642.htm

[7] https://tuoitre.vn/bat-ong-truong-huy-san-osin-huy-duc-va-ong-tran-dinh-trien-20240602083151396.htm

[8] https://www.chinafile.com/document-9-chinafile-translation

[9] https://www.prcleader.org/post/the-chinese-national-security-state-emerges-from-the-shadows-to-center-stage

*****************************

4. Đảng đối diện với những thách thức thế nào ?

Tăng cường an ninh chế độ ("bảo vệ an ninh chính quyền", "an ninh Nhà nước") Đảng cộng sản Việt Nam toàn trị đã lựa chọn củng cố để duy trì chế độ đảng – nhà nước tập quyền. Thời kỳ hoàng kim đang kết thúc và thoái trào đã bắt đầu đã đặt ra những thách thức to lớn về việc thực hiện nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế đồng thời với chống tham nhũng để đảm bảo tính chính danh của chế độ trong bối cảnh quốc tế và trong nước đang có những thay đổi nhanh và khó lường. Thực tế chỉ ra thể chế ngày càng có vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, nhưng nghịch lý tăng trưởng kinh tế nhanh nhờ động lực thị trường và tham nhũng tràn lan đang đặt ra những vấn đề mới, phức tạp cho cải cách thể chế ở Việt Nam, trong đó thể chế chính trị phải tương thích với kinh tế thị trường. Tăng cường an ninh chế độ, Đảng cho rằng đó là giải pháp củng cố đảng – nhà nước ‘trong sạch, vững mạnh’, tuy nhiên sự tác động đến tăng trưởng kinh tế thế nào là vấn đề thách thức to lớn.

Cờ Đảng cộng sản treo trên đường phố Hà Nội hôm 22/1/2021 - AFP

Trước hết, về tăng trưởng kinh tế, mặc dù với cách tiếp cận truyền thống thì các số liệu cũng toát lên sự thách thức không hề nhỏ. Đến Đại hội toàn quốc lần thứ 14 của Đảng thời gian còn lại không nhiều, khoảng một năm rưỡi, để thực hiện mục tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội GDP bình quân năm khoảng 6,5% - 7% và kiềm chế lạm phát ở mức 4,5% cho thời kỳ năm năm 2021-2026. Quốc hội khóa 15 đã đánh giá đây "là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn" [1]. Những năm đầu nhiệm kỳ 13 chỉ tiêu tăng GDP trồi sụt ở mức thấp. Bỏ qua độ tin cậy của những con số thống kê "lạc quan" thì mục tiêu GDP cho cả nhiệm kỳ cũng không thể đạt được.

Để kích thích tăng trưởng, Chính phủ đã đưa ra nhiều giải pháp chính sách hỗ trợ phục hồi, nhưng hiệu ứng của chúng không được như mong muốn. Chẳng hạn, chính sách hỗ trợ 2% thuế giá trị gia tăng cho doanh nghiệp đã phải tiếp tục ‘ra hạn’ thêm hay kích cầu du lịch cũng không tác động nhiều. Ngoài ra, các chuyên gia đang theo dõi tỷ lệ lạm phát đang có xu hướng tăng lên trong năm 2024 [2]. Tăng lương công chức viên chức tăng lên đến 30% và các đối tượng hưu trí 15% từ 1/7/2024 cũng như chi phí tăng trong các lĩnh vực, trong đó có kinh phí cho an ninh, quốc phòng là động lực của áp lực gia tăng này…

Ngoài những đánh giá thị trường qua cung cầu đầu tư và tiêu dùng, sự thay đổi đáng chú ý là chính sách đã tập trung hướng vào các trụ cột tăng trưởng GDP mà nền kinh tế phụ thuộc vào. Đó là các lĩnh vực bất động sản, đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư công. Đây là cách tiếp cận thể chế về tăng trưởng. Chẳng hạn, việc sửa đổi, bổ sung ba bộ luật Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, vừa được thông qua tại Quốc hội khóa 15, có vai trò quan trọng nhằm tháo gỡ ‘vướng mắc pháp lý’ cho lĩnh vực bất động sản thoát khỏi khủng hoảng, vì tính cấp bách, được ‘chỉ đạo’ cần phải được gấp rút hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành để chúng cùng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024 [3]. Đối với trụ cột đầu tư nước ngoài một kế hoạch về quỹ thu hút đầu tư nước ngoài đang được Chính phủ xem xét phê duyệt. Quỹ này có nguồn từ ngân sách nhà nước nhằm hỗ trợ các dự án đầu tư nước ngoài ở quy mô lớn trong các lĩnh vực công nghệ cao như trí thông minh nhân tạo, chất bán dẫn… Và, trụ cột thứ ba là tăng cường đầu tư công trong các dự án hạ tầng cơ sở giao thông như đường cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, dự án đường dây 500kV mạch 3 được Chính phủ đốc thúc thực hiện…

**********

Việt Nam là nước nghèo rất cần vốn cho tăng trưởng. Các lãnh đạo chính phủ công du nước ngoài tích cực kêu gọi các dự án đầu tư [4]. Tuy nhiên, những lo ngại tăng lên khi nhiều tập đoàn kinh tế lớn ‘cân nhắc’ lựa chọn Việt Nam để đầu tư, trong đó có hiệu ứng từ tăng cường an ninh chế độ. Nửa cuối năm 2023 vào dịp nâng cấp quan hệ chiến lược toàn diện Việt – Mỹ, những tập đoàn khủng của Mỹ ‘hăng hái’ đến khảo sát, tìm kiếm cơ hội đầu tư, nhưng rồi phần lớn đã ra đi ‘thầm lặng’. Thay vì Việt Nam, Indonesia và Malaysia đã được lựa chọn. Báo mạng Investor thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Việt Nam (VAFIE) cảnh báo rằng, những tập đoàn toàn cầu lớn, gồm Intel, LG Chemical, AT&S, Samsung và SMC, đang bỏ qua Việt Nam để đầu tư vào những nước khác hay đang xem xét không đầu tư thêm vào Việt Nam, trong đó khung pháp lý lỗi thời của Chính phủ là một trong những nguyên nhân đã khiến những tập đoàn khổng lồ toàn cầu từng có đề nghị đầu tư lớn vào Việt Nam bỏ qua thị trường này để đầu tư vào những nơi khác. Vì vậy việc ‘giữ chân họ’ là nhiệm vụ quan trọng [5].

Cách tiếp cận thể chế ngày càng quan trọng để cải cách thúc đẩy tăng trưởng. Để tăng trưởng bền vững phòng chống tham nhũng là cần thiết cấp bách nhưng việc tạo dựng khung khổ thể chế mang tính nguyên tắc cho thị trường hoạt động là cơ bản lâu dài. Trong cuộc chiến "đốt lò" do ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo những năm gần đây hàng ngàn quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp đã bị điều tra, liên quan đến nhiều vụ án tham nhũng, trong đó, như đã trình bày, gây xáo trộn nhân sự lãnh đạo chóp bu là "chưa từng thấy". Và, hiệu ứng phụ là các quan chức chưa ‘bị lộ’ sợ thành "củi", hoạt động kinh tế chậm lại. Thiết lập "lồng thể chế" để nhốt quyền lực theo quy luật vận hành của nó trong bối cảnh thị trường mới là giải pháp chính sách căn cơ. Đây thực sự là món nợ cải cách mà Đảng cam kết với toàn dân.

Nhà khoa học chính trị Yuen Yuen Ang tại Đại học Michigan đã chỉ ra một thực tế ở nền kinh tế và chế độ chính trị Trung Quốc tương đồng với Việt Nam, rằng trong thời kỳ ‘hoàng kim’ thì tăng trưởng bùng nổ nhưng đồng thời với tham nhũng tràn lan, nghiêm trọng [6] và, khi chiến dịch chống tham nhũng căng thẳng thì không những làm sụt giảm tăng trưởng mà, như hậu quả, còn gây ra rối loạn xã hội, suy yếu quản trị nhà nước, thậm chí là nguy cơ sụp đổ chế độ. Bà đã so sánh tương đối với thời kỳ mạ vàng (gilded age) ở Mỹ vào cuối thế kỷ 19 khi chủ nghĩa tư bản mở rộng ‘hoang dã’ hàm ý những cải cách theo hướng dân chủ để kiểm soát quyền lực đã thúc đẩy nước Mỹ bước vào "Kỷ nguyên Tiến bộ" (1896–1917) [7] với đặc trưng là các hoạt động xã hội và cải cách chính trị lan rộng trên khắp đất nước. Tại đó, các nhà tiến bộ đã tìm cách giải quyết các vấn đề gây ra bởi quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng, đô thị hóa và tham nhũng chính trị cũng như sự tập trung lớn của quyền lực của các công ty độc quyền.

Công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Ang được dẫn ra ở trên xoay quanh giai đoạn trỗi dậy của Trung Quốc, đặc biệt dưới thời Tổng bí thư Đảng cộng sản Tập Cận Bình, – một trong những sự gián đoạn đáng kể nhất của thời đại hiện nay và những hậu quả toàn cầu của nó. Nó chỉ ra Trung Quốc với tư cách là ‘kẻ gây rối loạn trật tự toàn cầu’ và cách chính phủ nước này đối diện với những thách thức của thế kỷ 21, trong đó đỉnh cao căng thẳng là cuộc thương chiến Mỹ - Trung. Sự tương đồng chế độ chính trị của Việt Nam mang tính lịch sử nhưng đã không thể thoát nổi "đồng minh ý thức hệ". Việt Nam đã ‘cam kết’ tham gia "cộng đồng chia sẻ tương lai", một khái niệm mơ hồ, nhưng do Trung Quốc dẫn dắt. Đây thực sự là một thách thức lớn nhất, cơ bản lâu dài đối với cải cách vì sự phát triển đất nước.

Qua thời kỳ hoàng kim, Trung Quốc bước vào thời kỳ thoái trào, Việt Nam học tập thế nào [8] ? Chiến lược an ninh chế độ có nguồn gốc Trung Quốc đang chứng tỏ việc vận dụng trong điều kiện đặc thù Việt Nam, họ là cường quốc ta là nước nhỏ, cũng là thách thức không nhỏ khi hậu quả nhãn tiền là chế độ đã bị ‘công an hóa’, sự quá thái chuyên chế sẽ hủy hoại sự phát triển đất nước và dân tộc.

Doãn An Nhiên

Nguồn : RFA, 05/07/2024

Tham khảo :

[1] https://dangcongsan.vn/kinh-te/muc-tieu-tang-truong-binh-quan-khoang-6-5-7-la-mot-nhiem-vu-vo-cung-kho-khan-650101.html

[2] https://vneconomy.vn/vietnam-inflation-outlook-experts-see-higher-prices-in-2024-but-growth-remains-robust.htm

[3] https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/luat-dat-dai-luat-nha-o-luat-kinh-doanh-bat-dong-san-cung-co-hieu-luc-tu-1-8-2024-119240629094929233.htm

[4] https://vafie.org.vn/kinh-te-xa-hoi/giu-chan-cac-ong-lon-cong-nghe-bang-cach-nao-1367

[5] https://media.chinhphu.vn/tan-dung-tung-phut-tung-gio-de-thu-hut-dau-tu-tu-cac-chaebol-hang-dau-han-quoc-102240703233912153.htm

[6] Yuen Yuen Ang (2020). China's Gilded Age.The Paradox of Economic Boom and Vast Corruption. University of Michigan Pres ; https://www.amazon.com/Chinas-Gilded-Age-Yuen-Ang/dp/1108745954

[7] https://en.wikipedia.org/wiki/Progressive_Era

[8] https://www.rfa.org/vietnamese/news/comment/blog/china-model-out-of-trend-what-lesson-for-vn-part-1-04162024111025.html

Ông Nguyễn Phú Trọng nói gì với lực lượng công an ‘còn Đảng thì còn mình’ ?

BBC, 06/07/2024

Người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam muốn lực lượng công an làm tốt vai trò "thanh bảo kiếm" của Đảng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", đấu tranh "từ xa" và bảo vệ tốt công tác chuẩn bị cho Đại hội 14.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhắc lại tinh thần công an chỉ biết "còn Đảng thì còn mình".

"Tôi đề nghị các đồng chí... có giải pháp khắc phục triệt để tình trạng lộ, mất bí mật nhà nước, ‘trong nhà chưa tỏ, ngoài ngõ đã tường’", Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu.

Vào ngày 4/7, Hội nghị của Đảng ủy Công an Trung ương đã diễn ra với nội dung trọng tâm là sơ kết 6 tháng đầu năm và bàn về phương hướng, nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm 2024.

Ông Nguyễn Phú Trọng cho biết "vì điều kiện không thể về dự trực tiếp được" nên đã gửi một bài phát biểu dài 4.384 từ tới hội nghị.

Vậy văn bản này, ngoài sẻ chia giữa những người đồng chí, còn những điểm mấu chốt nào ? BBC News tiếng Việt xin nêu 5 điểm quan trọng dưới đây.

1. Đoàn kết dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng

Trong cuộc chiến chống tham nhũng, hay còn gọi là "đốt lò", mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là người khởi xướng, Bộ Công an giữ vai trò là vũ khí sắc bén, hay nói như ngôn ngữ của ông Trọng là "thanh bảo kiếm".

Tuy nhiên, trong bối cảnh công tác nhân sự chuẩn bị cho Đại hội Đảng 14 đang diễn ra, đã có những đánh giá rằng cuộc chiến chống tham nhũng đang bị các phe nhóm sử dụng để đấu đá nội bộ, giành lợi thế về mình.

Giáo sư Zachary Abuza từ Đại học National War College (Mỹ) từng nhận định với BBC News tiếng Việt  rằng có thời điểm ông Trọng đã không còn có thể kiểm soát quyền lực của Đại tướng Tô Lâm (lúc bấy giờ là bộ trưởng Công an).

"Ông Trọng đã trao cho ông Tô Lâm quyền lực để chống tham nhũng và ông Tô Lâm đã sử dụng quyền lực đó để hạ tới 5 hoặc 6 ủy viên Bộ Chính trị. Và điều này đã gây ra những bất ổn chính trị chưa từng thấy ở Việt Nam. Tôi không nghĩ rằng ông Trọng có thể kiểm soát được tình hình vào lúc này", ông Abuza nói.

Trong bài phát biểu gửi về hội nghị của Đảng ủy Công an Trung ương, ông Trọng nhấn mạnh sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, cùng sự đoàn kết, nhất trí trong Đảng.

"Nhìn lại 6 tháng đầu năm 2024, có thể thấy, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Trung ương Đảng, sự giám sát của Nhà nước, quản lý, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự đoàn kết, phối hợp chặt chẽ của các ban, bộ, ngành Trung ương, cấp uỷ, chính quyền địa phương, sự đồng lòng, ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân", ông viết.

Trong lời tuyên thệ nhậm chức chủ tịch nước mới đây của ông Tô Lâm , "đoàn kết trong ban lãnh đạo Đảng" cũng là một ý nổi bật.

Dù sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của Đảng là "đương nhiên" trong nền chính trị Việt Nam, việc ông Trọng nhấn mạnh lại ý này, cùng với lời khẳng định "đoàn kết", trong bối cảnh hiện nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

2. Giữ bí mật, không để lộ thông tin

Công tác nhân sự của Đảng cộng sản Việt Nam, dù là vấn đề liên quan đến lợi ích công, có tính chất quan trọng đối với vận mệnh đất nước, vẫn luôn được giữ bí mật.

Điều này đã được luật hóa bằng Luật Bảo vệ bí mật nhà nước và Quyết định 1722 ngày 3/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

Các sắp xếp nhân sự của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, vì thế, chỉ được công bố sau khi đã làm xong.

Có thể thấy, các vụ họp Ban Chấp hành Trung ương Đảng gần đây để "cho thôi" các ủy viên Bộ Chính trị đang nắm các trọng trách trong Đảng và chính quyền, như Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai,… đều được giữ bí mật tới sau khi có quyết định chính thức.

Các trường hợp bổ nhiệm mới thay thế các vị trí trên cũng được tiến hành theo cách tương tự.

Tuy nhiên, bằng các cách thức bí ẩn nào đó, thông tin các vụ sắp xếp nhân sự đã xuất hiện "một cách không chính thức" trên mạng xã hội rất nhiều ngày trước khi Đảng cộng sản chính thức công bố.

Các vụ thôi chức của ông Thưởng, ông Huệ, bà Mai… đều được một số trang mạng xã hội đưa sớm, và sau đó đã chứng minh được tính chính xác, như thể các trang mạng này có "tay trong" ở trong nhóm lãnh đạo cấp cao nhất của Đảng vậy.

Trong thông điệp gửi lực lượng công an, ông Trọng nhấn mạnh vai trò "thanh bảo kiếm" của Đảng

Trong thông điệp gửi Bộ Công an, ông Trọng đề nghị "các đồng chí cần nắm chắc tình hình, làm tốt công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ an ninh chính trị nội bộ, bảo vệ đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược ; có giải pháp khắc phục triệt để tình trạng lộ, mất bí mật nhà nước, ‘trong nhà chưa tỏ, ngoài ngõ đã tường’. Tập trung các biện pháp phòng, chống thâm nhập, tác động chuyển hóa nội bộ, cài cắm nội gián của các thế lực địch, phòng, chống suy thoái, ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’, nhất là ở các cơ quan trọng yếu, cơ mật".

Ông Trọng có nhắc đến việc "chống thâm nhập, tác động chuyển hóa nội bộ, cài cắm nội gián…" như là một số nguyên nhân của việc rò rỉ thông tin.

Về chuyện tuồn thông tin ra ngoài, một số nhà quan sát chia sẻ với BBC News tiếng Việt các khả năng sau :

- Các phe nhóm đấu đá tự tuồn thông tin ra ngoài để tạo dư luận có lợi cho mình

- Đảng cộng sản Việt Nam tự tuồn thông tin ra ngoài để thăm dò dư luận

- Một số nhân vật "tự diễn biến" trong Đảng tuồn ra ngoài

Khả năng có gián điệp cài cắm, theo đánh giá của các nhà quan sát, là rất thấp.

Trước đây, mỗi khi các kỳ đại hội đảng đến gần, người ta lại chứng kiến hàng loạt website như Quan Làm Báo, Chân Dung Quyền Lực… đăng tải "chuyện đấu đá cung đình". Trong những năm gần đây, mạng xã hội đã thay thế vai trò các website nói trên để "làm nhiệm vụ" tương tự.

Giờ đây, khi công tác chuẩn bị cho Đại hội 14 (dự kiến diễn ra đầu năm 2026) đang đến giai đoạn nước rút, các cuộc họp, hội nghị của Trung ương Đảng sẽ thảo luận và thống nhất các nội dung quan trọng, đặc biệt là về văn kiện và nhân sự, ông Trọng đã nhấn mạnh công tác bảo vệ thông tin, trước hết là cho Hội nghị Trung ương 10 dự kiến diễn ra vào tháng 10/2024.

3. Bảo vệ Hội nghị Trung ương 10

Ông Nguyễn Phú Trọng cảnh báo tình trạng rò rỉ thông tin nội 

Ông Trọng viết trong bài phát biểu rằng "các công việc chuẩn bị cho đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng đang được tiến hành chuẩn bị rất khẩn trương ; Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII tới đây sẽ bàn, thảo luận và cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng (về dự thảo các văn kiện và phương hướng công tác nhân sự Đại hội XIV). Đây là những vấn đề mà cả nước quan tâm, nhưng đồng thời đây cũng là những vấn đề thường xuyên bị các thế lực thù địch, phản động lợi dụng kích động, nói xấu…".

Từ đó, ông chỉ đạo lực lượng công an "tăng cường các giải pháp bảo vệ an ninh quốc gia, tuyệt đối không để các vụ việc mất an ninh, trật tự ở cơ sở chuyển hoá thành các vụ việc phức tạp về an ninh quốc gia trong mọi tình huống ; làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ phục vụ các công việc hệ trọng của Đảng".

Công tác này bao gồm giữ gìn bối cảnh thuận lợi cho các hoạt động của Đảng, chẳng hạn không để xảy ra các vụ việc gây bất ổn và gây dư luận bất lợi ; theo dõi và ứng dụng công nghệ "để ngăn chặn các nguy cơ, thách thức từ không gian mạng đang rất phức tạp hiện nay".

Cuộc bộ hành thu hút nhiều người của nhà sư Thích Minh Tuệ vừa qua cũng được chính quyền coi là có tiềm năng phát sinh các tình huống phức tạp, bất lợi. Vì thế, việc nhà sư tu hạnh đầu đà phải dừng bước, xét từ tập quán quản lý xã hội của Đảng cộng sản Việt Nam, là điều hiển nhiên phải đến.

Từ chỉ đạo của ông Trọng, cũng có thể dự báo sắp tới công an sẽ siết chặt hơn nữa việc giám sát, quản lý và xử phạt các phát ngôn trên mạng.

4. Phòng ngừa từ sớm, từ xa

Vụ việc liên quan đến ông Trịnh Xuân Thanh đã gây ra căng thẳng ngoại giao giữa Việt Nam và Đức

Đây không phải là điều gì mới, nhưng một lần nữa được ông Trọng nhấn mạnh, như đã từng nhấn mạnh khi ông đến phát biểu trực tiếp tại Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương năm 2023 vào tháng 12 năm ngoái. Điều đó cho thấy công tác này đang và sẽ được đẩy mạnh.

Chức năng chính của lực lượng công an là bảo vệ an ninh nội địa. Tuy nhiên, với các đòi hỏi phòng ngừa "từ sớm, từ xa" thì từ lâu hoạt động của Bộ Công an không còn giới hạn trong biên giới Việt Nam. Ngày càng có nhiều bằng chứng về việc Bộ Công an thực hiện các chiến dịch bí mật ở nước ngoài.

Vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Đức vào năm 2017 bị phía Đức chính thức kết luận có vai trò của Bộ Công an Việt Nam.

Sau vụ bắt giữ ông Đường Văn Thái vào tháng 4/2023, đã có các nhận định là công an Việt Nam đã sang tận Bangkok để bắt cóc ông này.

Các nhóm người tị nạn tại Thái Lan, đặc biệt là các nhóm người dân tộc ở Tây Nguyên (hay còn gọi là người Thượng), gần đây đã phàn nàn việc họ bị công an theo dõi, tiếp cận.

5. Chống tham nhũng ‘không có vùng cấm’

Ông Trọng chỉ đạo lực lượng công an "bảo đảm tiến độ, nâng cao chất lượng điều tra, xử lý tội phạm, nhất là các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo với tinh thần ‘không ngừng’, ‘không nghỉ’, ‘không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể đó là ai’ ;..".

Chỉ đạo của ông Trọng gợi ý rằng chiến dịch chống tham nhũng sẽ tiếp diễn, với mức độ quyết liệt không giảm.

Tuy nhiên, theo đánh giá của một số nhà quan sát với BBC News tiếng Việt, chiến dịch "đốt lò" đang ngày càng được sử dụng vào mục đích đấu đá nội bộ, chứ không chỉ đơn thuần là chống tham nhũng, tiêu cực.

Phát biểu với BBC News tiếng Việt gần đây, nhà quan sát chính trị Nguyễn Quang A từ Hà Nội còn cho rằng phương pháp chống tham nhũng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã sai từ gốc. Theo ông, nếu không có pháp quyền, không có sự giám sát độc lập và minh bạch, thì dù "bắt hết ông nọ đến ông kia" cũng không mang lại kết quả.

Bên cạnh đó, dù Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn nhấn mạnh "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể đó là ai", nhưng thực tế cho thấy, hàng loạt lãnh đạo cấp cao có sai phạm đã được "cho thôi" mà không chịu các hình thức kỷ luật đảng hoặc bị xử lý hình sự. Thực tế này thách thức tuyên ngôn "không có vùng cấm" của người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Phúc (giữa) sau khi phải "thôi chức" chủ tịch nước do "sai phạm" vẫn thường xuyên xuất hiện tại các sự kiện quốc gia

Kết thúc bản thông điệp rất dài của mình, ông Trọng đã dụng công để đánh vào tình cảm của lực lượng công an.

Ông viết : "Tôi tha thiết mong rằng, các đồng chí tiếp tục coi trọng công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt của cả nhiệm kỳ và những năm tiếp theo. Với tinh thần ‘Phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân’, ‘Còn Đảng thì còn mình’, ‘Danh dự là điều thiêng liêng cao quý nhất’, các đồng chí cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả công tác bảo vệ an ninh chính trị nội bộ ; đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong nội bộ lực lượng Công an nhân dân".

Nguồn : BBC, 06/07/2024

******************************

An ninh trật tự ở cơ sở là cánh tay nối dài của Công an : Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định

RFA, 02/07/2024

"Lực lượng an ninh trật tự ở cơ sở là cánh tay nối dài của Công an nhân dân".

Ảnh minh họa chụp tại Hà Nội trước đây. AFP

Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu như vừa nêu hôm 2/7/2024, khi dự buổi lễ ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh với 4.861 tổ bảo vệ an ninh, trật tự và 15.031 thành viên.

Có gì lạ khi ông Tô Lâm phát biểu "Lực lượng an ninh trật tự ở cơ sở là cánh tay nối dài của Công an nhân dân" ? Ông Trần Anh Quân, một người trẻ hoạt động xã hội ở Sài Gòn, hôm 2/7/2024 khi trao đổi với RFA cho rằng :

"Trước đây Tô Lâm từng nói công an là "thanh bảo kiếm" sắc bén của Đảng, của chế độ với phương châm "chỉ còn biết còn Đảng thì còn mình". Bây giờ Tô Lâm lại nói lực lượng an ninh trật tự ở cơ sở là cánh tay nối dài của công an. Thì tức là lực lượng này được lập ra để bảo vệ chế độ chứ không phải để bảo vệ người dân. Với những phương châm này thì an sẽ dùng lực lượng này như là một công cụ để trấn áp người dân hơn là bảo vệ an ninh xã hội".

Theo ông Quân, hiện nay lực lượng công an chính quy của Việt Nam đã rất đông. Mỗi tỉnh có từ 3.000 đến 4.000 công an chính quy với nhiều lực lượng như an ninh mạng, an ninh điều tra, cảnh sát giao thông, cảnh sát hình sự, quản lý hành chính... Còn riêng cấp xã phường thì mỗi địa phương cũng có 5-7 công an chính quy, chưa kể dân phòng dân phố, công an xã bán chuyên. Bây giờ lập thêm lực lượng an ninh cơ sở thì ông Quân cho rằng quá rườm rà và không cần thiết. Đó là chưa kể dự kiến ngân sách chi cho lực lượng an ninh cơ sở này lên tới hơn 3.500 tỷ đồng là quá tốn kém. Ông Quân cho biết thêm :

"Ngoài ra, khi lập ra lực lượng an ninh cơ sở nữa thì tức là bộ công an đã thừa nhận rằng dù lực lượng chính quy hiện nay đã có mặt khắp hang cùng ngõ hẻm, cùng với gần 300.000 dân phố, dân phòng, công an xã bán chuyên vẫn không thể đảm bảo được an ninh xã hội. Trộm cướp, cờ bạc, ma tuý và nhiều tệ nạn khác vẫn diễn ra khắp nơi. Nhưng vẫn chưa có cách nào ổn định xã hội, mà thậm chí càng ngày càng nguy hiểm, tính chất các vụ án càng ngày càng phức tạp hơn".

Lực lượng công an ở Đà Nẵng trước đây. AFP.

Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024. Theo Bộ Công an, sau khi hoàn thiện dự kiến Việt Nam có 83.944 tổ bảo vệ an ninh trật tự, với 291.409 thành viên.

Một người dân ở miền Trung Việt Nam không muốn nêu tên vì lý do an toàn, hôm 2/7 cho RFA biết ý kiến :

"Như Chủ tịch nước Tô Lâm nói ‘Lực lượng an ninh trật tự ở cơ sở là cánh tay nối dài của Công an nhân dân’… thì theo tôi cánh tay càng nối dài thì chi ngân sách càng tăng. Theo như thông tin công bố lễ ra mắt thì lực lượng này hiện có tổng cộng 291.409 thành viên tham gia Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở. Với mức hỗ trợ 300 ngàn một người mỗi tháng, ngân sách phải chi gần 540 tỷ đồng mỗi tháng cho lực lượng này. Qua đây cũng cho thấy, tình hình an ninh trật tự sắp tới... sẽ ‘rất căng’ !"

Theo quy định của Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, lực lượng này được huấn luyện, bồi dưỡng về chính trị, pháp luật, nghiệp vụ… theo quy định của Bộ Công an. Thông tư 14/2024 của bộ trưởng Bộ Công an còn quy định rõ danh mục, tiêu chuẩn trang bị công cụ hỗ trợ lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, bao gồm dùi cui cao su, dùi cui kim loại, áo giáp chống đâm, găng tay bắt dao…

Trở lại với phát biểu của ông Tô Lâm mới đây, luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài từ Đức quốc hôm 2/7/2024 khi nhận định với RFA cho rằng :

"Ông Tô Lâm nói như vậy là hoàn toàn chính xác. Nhưng rất ngạc nhiên khi ổng công khai thừa nhận chuyện đó. Bởi vì trước đây lực lượng an ninh ở cấp cơ sở, ví dụ như dân phòng hay đội tự vệ thì đều do UBND cấp xã phường tuyển chọn theo nhu cầu của từng địa phương… và họ tính toán số lượng và dùng ngân sách cấp xã phường trả lương cho những người đó. Nhưng từ khi ông Tô Lâm lên làm Bộ trưởng công an thì ông đã cố gắng để mà thu tóm lực lượng này về Bộ Công an".

Tuy nhiên theo ông Đài, Quốc hội nhiệm kỳ khóa 14 đã bác bỏ yêu cầu vừa nêu của của Bộ Công an cũng như của ông Tô Lâm. Ông Đài nói tiếp :

"Sang Quốc hội khóa 15 này, họ đã phải chấp thuận và thông qua cái đó. Nguồn ngân sách rất lớn chi cho lực lượng này, mà ở trong các nước độc tài, cơ quan hay bộ nào thu tóm được lực lượng đông đảo với nguồn ngân sách lớn thì đương nhiên họ có sức mạnh về chính trị trong chế độ đó".

Theo Luật sư Đài, khi cánh tay nối dài của công an càng lớn, càng mạnh trên phạm vi cả nước, thì sức mạnh của bộ công an trong hệ thống chính trị của chế độ cộng sản càng mạnh hơn.

Nguồn : RFA, 02/07/2024

Sư Thích Minh Tuệ là người tu đầu đà nổi tiếng nhất tại Việt Nam hiện nay. Nhưng mải theo dõi sư, dư luận quên mất thực ra Việt Nam có đến mấy triệu người cũng tu theo "hạnh đầu đà", còn là những hạnh đầu đà khó gấp trăm lần, ngàn lần hạnh tu của sư Minh Tuệ. Chỉ có điều họ không tự nguyện mà bị bắt buộc, còn sự giữ giới của rất nhiều người trong số họ thì rất là ba chấm.

Những ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản chụp hình chung tại lễ bế mạc Đại hội 13 ở Hà Nội hôm 1/2/2021 - Handout / Vietnam News Agency / AFP

Ông Nguyễn Văn Yên, cựu Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương vừa bị bắt tạm giam mấy hôm nay chính là một trong số đó.

Đội đầu đà này có những cái tên rất nổi tiếng thời gian qua : Vương Đình Huệ, cựu Chủ tịch Quốc hội ; Nguyễn Xuân Phúc, cựu Chủ tịch nước ; Võ Văn Thưởng, cựu Chủ tịch nước đồng thời giữ kỷ lục người ngồi trên chiếc ghế này trong thời gian ngắn nhất ; Đinh La Thăng, Tất Thành Cang, Lê Thanh Hải, Nguyễn Đức Chung, Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh, Tô Anh Dũng…

Sư Minh Tuệ tu đầu đà chỉ có 13 giới, còn những người như ông "Yên đồng hồ", khi giơ tay thề tự nguyện sung vào đội quân đầu đà trứ danh kia, họ đã bị áp vào những tiêu chuẩn phẩm hạnh và đạo đức cao đến không tưởng, hầu như không thể thực hiện được.

Quý vị thử đọc Quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới mà xem. 

Quy định này có hiệu lực từ ngày 9/5/2024. Nó gồm năm điều quy định về các chuẩn mực đạo đức mà cụ Tổng yêu cầu cán bộ đảng viên phải đạt được. Mỗi điều lại gồm nhiều yêu cầu nhỏ.

Trích lược một ít :

- Suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tưởng của Đảng. Hết lòng, hết sức phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân. 

- Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh.

- Đặt lợi ích quốc gia - dân tộc, lợi ích chung của Đảng, Nhà nước và của Nhân dân lên trên hết, trước hết.

- Dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thách thức, hành động vì lợi ích chung, vì nước, vì dân.

- Chủ động nâng cao kiến thức, kỹ năng ; năng lực công tác, làm việc trong môi trường quốc tế. 

- Tâm huyết, trách nhiệm, dấn thân, nỗ lực hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ được giao, có ý chí, quyết tâm thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới do Đảng lãnh đạo.

- Quản lý, sử dụng tài sản công đúng mục đích, đúng quy định ; tiết kiệm và hiệu quả ; không xa hoa, lãng phí thời gian, tiền bạc, công sức và các nguồn lực vật chất khác.

- Trong sạch, không tham ô, tham nhũng, tiêu cực, không gây phiền hà, sách nhiễu. 

- Trung thực, thẳng thắn, khách quan, công tâm, không giấu khuyết điểm, không nói sai sự thật ; thấy đúng phải bảo vệ, thấy sai phải đấu tranh.

- Nêu cao lòng tự trọng, danh dự, không cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, giữ gìn phẩm giá của người cán bộ, đảng viên, không để tác động lôi kéo, cám dỗ tiêu cực. Không để gia đình, người thân và người khác lợi dụng chức vụ, vị trí công tác để trục lợi ; bảo vệ uy tín, danh dự của bản thân và tổ chức đảng. 

- Sống có nghĩa tình, chân thành, thương yêu, đối xử, giúp đỡ đồng chí, đồng nghiệp và mọi người.

- Gương mẫu trong công tác và sinh hoạt, tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 

- Khiêm tốn, cầu thị, giản dị ; Nói đi đôi với làm, làm đi đôi với nói, đã nói là làm. 

…

Mỗi cán bộ, đảng viên được yêu cầu phải tập hợp đầy đủ những chuẩn mực đạo đức như trên. Vào các đợt đánh giá xếp loại đảng viên cuối năm, chi bộ sẽ đưa từng chuẩn mực ra, đối chiếu với việc làm của từng cá nhân, từ đó xét duyệt xem họ có đạt tiêu chuẩn hay không. Đó là một trong những tiêu chí chủ chốt để một cá nhân được xem xét đánh giá là đạt chất lượng đảng viên hay cao hơn là thăng tiến, cất nhắc vào các vị trí lãnh đạo.

Với các chuẩn mực tót vời như với một bậc thánh nêu trên, nếu xem xét trung thực thì hầu như chẳng có bất cứ ai đạt chuẩn cả.

Nói theo trend Thích Minh Tuệ thì tu đầu đà khó một nhưng vẫn có người đi tu và thực sự giữ chắc giới luật. Còn các hạnh tu của cụ Tổng Trọng thì đầu đà còn phải gọi bằng cụ, nhưng bói cũng chẳng ra vị nào thực hành và giữ nổi giới luật. 

Ấy thế nhưng hàng năm vẫn có hàng triệu "đầu đà của Đảng", hàng triệu cán bộ, đảng viên được đánh giá đạt và đạt xuất sắc các chuẩn mực ấy.

Tuy vậy, ngay trước khi bị bắt về tội nhận hối lộ như hàng trăm lãnh đạo cao cấp từ cấp thứ trưởng trở lên và không chừa một lĩnh vực nào trong thời gian qua, hay do "đã thiếu tu dưỡng, rèn luyện, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm quy định của Đảng và pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước, kê khai tài sản, thu nhập, hôn nhân và gia đình" như ông cựu Phó Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên mới đây, thì tất cả họ đều được các tổ chức Đảng nhất trí đánh giá đạt tiêu chuẩn đảng viên xuất sắc trong suốt nhiều năm. Chẳng lẽ tất cả bọn họ đều "tự diễn biến, tự chuyển hóa," chỉ sau một đêm ?

Cho nên, hệ thống tiêu chuẩn này vô cùng mỉa mai và lố bịch. Nó chứng tỏ rằng bản thân chỉ là một mớ ngôn từ kêu lẻng kẻng nhưng trống rỗng, không hề có giá trị thực chất. Nó tồn tại chỉ để làm yên lòng một số người vẫn còn ngây thơ và làm công cụ để đe nẹt hay nhử mồi trong tay một số người khác. 

Với số đông cán bộ đảng viên còn lại, việc tự nhận xét và đánh giá xếp loại chất lượng đảng viên thuần túy chỉ là một việc làm thuần túy hình thức, đầy chán ngán vô vị, thậm chí trong nhiều trường hợp là trò hề không hơn không kém. Nhưng muốn tiếp tục giữ chỗ làm hay ôm giấc mộng thăng tiến lên cao thì vẫn phải tỏ ra hết sức nghiêm túc và cầu thị phê bình và tự phê bình. 

Khó trách tại sao thái độ của người dân đối với đội đầu đà đông đảo này lại thống nhất như vậy.

Nguyễn Nhơn

Nguồn : RFA, 01/07/2024

"Tham nhũng" và "tự diễn biến, tự chuyển hóa" là hai kẻ nôi thù nguy hiểm nhất của Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay, nhưng sau gần 15 năm cầm quyền, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn loay hoay mãi.

Ông Trọng nắm quyền từ khóa đảng XI ngày 19/01/2011, thay ông Nông Đức Mạnh vào lúc "quốc nạn" tham nhũng ngập đầu, chia rẽ trong đảng lan sâu, tình trạng "chạy chức" "chạy quyền", "chạy dự án" lên cao.

Quyết định nổi bật của ông Trọng về chống tham nhũng sau nhận chức là chuyển công tác này từ Chính phủ sang Bộ Chính trị và tự phong cho mình chức Trưởng "Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực".

Nội thù của Đảng cộng sản Việt Nam không ai khác hơn là những đảng viên của họ

Đảng khoe

Theo số liệu thống kê của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, chỉ tính riêng trong năm 2023 : "Cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 606 tổ chức đảng, 24.162 đảng viên (tăng 12% về số đảng viên bị kỷ luật so với năm 2022). Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã thi hành kỷ luật 19 cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến cuối năm 2023, Ban Chấp hành trung ương đã thi hành kỷ luật 105 cán bộ diện Trung ương quản lý (2/3 đảng viên bị xử lý kỷ luật là do sai phạm từ những nhiệm kỳ trước đó), trong đó có 22 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng…".

Ngoài ra, chỉ tính riêng trong năm 2023, ngoài những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước đến mức phải xử lý nghiêm khắc, nghiêm minh, Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy các cấp đã xem xét, quyết định : "cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, bố trí công tác khác đối với 9 cán bộ diện Trung ương quản lý. Các địa phương đã cho từ chức, miễn nhiệm, bố trí công tác khác hơn 360 trường hợp sau khi bị kỷ luật, trong đó có 92 cán bộ thuộc diện tỉnh ủy, thành ủy quản lý" [Quân đội nhân dân, ngày 12/06/2024].

Tuy nhiên, tình trạng "tham nhũng" "vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp" là lết luận của Đảng tứ mấy năm qua.

Bởi vì, "Chỉ tính riêng trong năm 2023, ngoài những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước đến mức phải xử lý nghiêm khắc, nghiêm minh, Ban chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy các cấp đã xem xét, quyết định : "cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, bố trí công tác khác đối với 9 cán bộ diện Trung ương quản lý. Các địa phương đã cho từ chức, miễn nhiệm, bố trí công tác khác hơn 360 trường hợp sau khi bị kỷ luật, trong đó có 92 cán bộ thuộc diện tỉnh ủy, thành ủy quản lý" (Quân đội Nhân dân, 12/06/2024).

Trước sự kiện "chống đâu đổ đó", nhiều đảng viên băn khoăn về trách nhiệm của ông Trọng. Tuy nhiên, ông trả lời : "Đấu tranh loại bỏ tư tưởng bàn lùi, lo ngại rằng, nếu đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực quá mạnh sẽ cản trở sự phát triển, làm nhụt chí, làm "cầm chừng", "phòng thủ", "che chắn", giữ "an toàn", né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong một bộ phận cán bộ, công chức nào đó, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp". 

Tiêu chuẩn XIV

Để tránh đi vào "vết xe đổ", ông Nguyễn Phú Trọng đã đưa ra nhửng tiêu chuẩn chọn người cho khóa đảng XIV, bắt đầu từ tháng 01/2026.

Theo ông Trọng thì : "Ủy viên Ban chấp hành trung ương khóa XIV phải thật sự là những đồng chí tiêu biểu của Đảng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực công tác ; bảo đảm tiêu chuẩn chung của cán bộ" (Nguyễn Phú Trọng phát biểu ngày 13/3/2024, tại Trụ sở Trung ương Đảng).

Ông Trọng thừa nhận : "Cũng cần thấy rằng, đội ngũ cán bộ của ta hiện nay đông nhưng chưa thật mạnh ; tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ vẫn xảy ra ở nhiều nơi ; sự liên thông giữa các cấp, các ngành còn hạn chế. Tỉ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số chưa đạt chỉ tiêu mong muốn. Trình độ ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế còn nhiều hạn chế. Không ít cán bộ trẻ thiếu bản lĩnh, ngại rèn luyện. Một bộ phận cán bộ phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, làm việc hời hợt, ngại khó, ngại khổ, thậm chí có người suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".

Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ khóa XIII đến nay, Ban chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã phải thi hành kỷ luật gần 100 cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý ; một số cán bộ đã bị xử lý hình sự.

Ngoài ra, theo ông Trọng, "Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy phiếu bầu, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, chạy danh hiệu, chạy tội… trong đó có cả cán bộ cấp cao, tuy đã được ngăn chặn nhưng vẫn chưa hoàn toàn bị đẩy lùi. Làm việc gì, giữ chức vụ gì cũng chỉ tính đến lợi quyền, bổng lộc cho cá nhân mình, gia đình mình trước nhất, quên cả thanh liêm, danh dự".

Vì vậy, đảng đã quyết định : "Không để lọt vào Ban chấp hành trung ương khóa XIV những người có một trong các khuyết điểm sau :

1) Bản lĩnh chính trị không vững vàng ; không kiên định đường lối, quan điểm của Đảng ; có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, xu nịnh, chạy chọt, tham nhũng, quan liêu, cục bộ, vận động cho cá nhân, phe cánh, lợi ích nhóm ; thiếu chính kiến, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh ;

2) Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, mị dân, chuyên quyền, độc đoán ; không công bằng, công minh trong đánh giá, sử dụng cán bộ, trù dập người thẳng thắn đấu tranh, phê bình ;

3) Để nội bộ mất đoàn kết nghiêm trọng hoặc để xảy ra tham nhũng, thất thoát, vụ việc tiêu cực lớn ở địa phương, cơ quan, đơn vị ;

4) Không chịu nghiên cứu học hỏi ; bảo thủ, trì trệ, làm việc kém hiệu quả, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm ; ý thức kỷ luật kém, không chấp hành sự điều động, phân công của tổ chức, uy tín giảm sút ;

5) Kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh, nhiều nhà, nhiều đất, nhiều tài sản khác mà không giải trình rõ được nguồn gốc ; bản thân hoặc vợ, chồng, con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính ;

6) Vi phạm quy định về lịch sử chính trị hoặc chính trị hiện nay".

Tiểu ban Nhân sự khóa XIV do ông Trọng đứng đầu còn quyết định : "Chống tư tưởng cục bộ, địa phương, thân quen, "cánh hẩu", "lợi ích nhóm" ; tránh cách làm giản đơn, tuỳ tiện, vô nguyên tắc. Phải bằng mọi biện pháp dứt khoát không đưa vào cơ quan lãnh đạo những người không xứng đáng, không đủ tiêu chuẩn, nhất là những người đã phạm sai lầm hoặc sa sút về phẩm chất, đạo đức, vướng vào tham nhũng, chạy chức, chạy quyền, hống hách, gia trưởng, nịnh trên, nạt dưới, bao che cho tội phạm, gây mất đoàn kết, ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng".

Những thứ "chống" này của Đảng không mới vì đã được viết trong Điều lệ đảng và Quy định 19 Điều ngày 25/10/2021 về "những việc đảng viên không được làm".

Lý do vì, như đảng nhìn nhận : "Tình hình tư tưởng trong Đảng và tâm trạng trong nhân dân, bên cạnh mặt tích cực là cơ bản, cũng có những biểu hiện đáng lo ngại. Nhất là tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ; tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức mới chỉ bước đầu được ngăn chặn, đẩy lùi".

Vì vậy, bốn nguy cơ (tụt hậu xa hơn về kinh tế ; chệch hướng xã hội chủ nghĩa ; nạn tham nhũng và tệ quan liêu ; "diễn biến hòa bình") mà Đảng cộng sản Việt Nam đã chỉ ra từ lâu vẫn tồn tại,có mặt gay gắt hơn.

Phạm Trần

(23/07/2024)

Tổng Trọng mời Tô Đại đón tiếp vì lý do sức khỏe Tổng bí thư rất yếu ?

Trà My, Thoibao.de, 21/06/2024

Hai giờ sáng 20/6/2024, Tổng thống Nga Putin đã đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong thời gian 2 ngày, theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đón đoàn tại sân bay Nội bài phía Việt nam có ông Lê Hoài Trung – Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương.

Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Vladimir Putin cùng nâng ly chúc mừng. 

Theo giới quan sát, tháng 9/2023, khi đón Tổng thống Mỹ Joe Biden tại sân bay, cũng là ông Lê Hoài Trung. Nhưng tháng 12/2023, khi đón Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại sân bay, lại là Thủ tướng Phạm Minh Chính – một thành viên "Tứ trụ". Điều đó cho thấy, trong mối quan hệ với các cường quốc, lãnh đạo Việt Nam coi trọng nhất là mối quan hệ với Bắc Kinh.

Trước chuyến thăm của Tổng thống Nga đến Hà Nội, giới phân tích đánh giá, ông Putin muốn thể hiện với phương Tây rằng, Nga không hề bị cô lập. Đồng thời, theo giới quan sát, đây là cơ hội để kiểm chứng về sức khỏe và quyền lực của Tổng Trọng, vì, theo dự kiến ban đầu, ông Trọng đưa ra lời mời, và cũng sẽ là người chủ trì lễ đón tiếp ông Putin.

Ngay trước khi ông Putin đến Việt Nam, sau chuyến thăm cấp nhà nước tới Triều Tiên, truyền thông Nga đưa tin, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ chủ trì lễ đón chính thức, với nghi lễ cấp nhà nước. Sau đó, 2 bên sẽ hội đàm song phương và trao đổi các văn kiện ký kết. Tiếp theo, ông Putin sẽ trao đổi công việc với ông Phạm Minh Chính – Thủ tướng Việt Nam, trong bữa sáng, và tập trung thảo luận về các vấn đề kinh tế.

Vẫn theo truyền thông Nga, sau cuộc gặp với Thủ tướng Chính, Tổng thống Putin sẽ có cuộc trò chuyện với Tổng Trọng. Cuối cùng, là cuộc tiếp kiến với Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn. Cũng trong ngày, ông Putin còn có cuộc gặp gỡ với sinh viên đã tốt nghiệp các trường đại học của Liên Xô và Nga.

Đáng chú ý, theo giới quan sát, truyền thông nhà nước Việt Nam dường như đã nhận được chỉ đạo, rằng : "chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Vladimir Putin, trong hai ngày 19 và 20/6, là theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chứ không phải của Chủ tịch nước Tô Lâm như giao thức quốc tế thông thường".

Trong 3 chuyến thăm Việt Nam trước đây của Tổng thống Putin, từ năm 2001, đều là theo lời mời của các nguyên thủ quốc gia Việt Nam, tức Chủ tịch nước. Tuy nhiên, chuyến thăm vào tháng 6/2024 này, người đưa ra lời mời lại là Tổng Trọng.

Theo đó, BBC Việt ngữ đã đưa ra một bình luận gây tranh cãi :

"Ngay cả khi ông Tô Lâm lên vị trí Chủ tịch nước, thì ông Trọng vẫn đảm trách việc mời và tiếp nguyên thủ các nước lớn. Điều này tô đậm vai trò của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Một số nhà quan sát cho rằng, điều này cho thấy, ông Tô Lâm vẫn chưa xoay chuyển được tình hình hiện nay".

Thực tế, chiều 20/6, tại trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Trọng đã hội đàm với Tổng thống Putin. Đồng thời, người chủ trì lễ đón Tổng thống Putin tại Phủ Chủ tịch theo nghi thức cấp nhà nước, là Chủ tịch nước Tô Lâm. Diễn biến này đúng theo lịch trình mà truyền thông Nga đã đưa.

Theo giới quan sát, như vậy, Tổng Trọng là người đưa ra lời mời đối với Tổng thống Putin, nhưng Chủ tịch nước Tô Lâm lại là người đứng ra đón tiếp. Điều đó cho thấy, quyền lực nhà nước đang có xu hướng chuyển dịch từ Đảng sang nhà nước, thông qua vai trò của Chủ tịch nước Tô Lâm, như thông lệ quốc tế.

Đây là sự khác biệt so với chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, vào tháng 9/2023, hay chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình, vào tháng 12/2023. Khi đó, quyền lực nhà nước vẫn còn tập trung trong tay Tổng Trọng, và ông Trọng đã thay mặt cả Đảng và nhà nước, chủ trì trong việc tiếp đón. Điều đó đã làm lu mờ 3 nhân vật "Tứ trụ" còn lại.

Để xảy ra tình trạng Tổng Trọng mời, nhưng lại là Chủ tịch nước Tô Lâm tiếp đón, là một sự bất thường, khác với trước đây. Trên Thông Tấn xã Việt Nam đăng một tấm hình, chụp Tổng Trọng bắt tay Putin ở tư thế ngồi, dựa lưng vào ghế, với dáng vẻ hết sức yếu ớt. Đây là câu trả lời cho câu hỏi "vì sao Tổng Trọng không đón tiếp Tổng thống Nga Putin".

Liệu đây có phải là chỉ dấu báo hiệu, tương lai chính trị của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ chấm dứt, và ông Trọng sẽ buộc phải rút lui khỏi chính trường ?/.

Trà My

Nguồn : Thoibao.de, 21/06/2024

*****************************

Ông Putin thăm Việt Nam : Tại sao có hai cuộc hội đàm ?

BBC, 21/06/2024

Trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam lần này, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có hai cuộc hội đàm : với Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam vừa rồi, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có hai cuộc hội đàm

Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam  - diễn ra trọn trong ngày 20/6.

Trong chuyến thăm này, ông đã lần lượt có các cuộc gặp mặt với "Tứ Trụ" của Việt Nam, gồm : hội đàm với Chủ tịch nước Tô Lâm, hội kiến với Thủ tướng Phạm Minh Chính, hội đàm với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và hội kiến Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Trước đó, trong lễ đón chính thức do Chủ tịch nước Tô Lâm chủ trì, Việt Nam đã bắn 21 phát đại bác chào mừng Tổng thống Putin.

Ông Putin tới thăm Việt Nam với tư cách là tổng thống Liên bang Nga, tức nguyên thủ quốc gia. Ông đã không còn là người đứng đầu Đảng Nước Nga Thống nhất (United Russia) từ năm 2012, nên theo các quy định của Việt Nam, ông không thuộc diện là người đứng đầu chính đảng lãnh đạo một quốc gia nước ngoài.

Mục 3, Điều 6 (Đón, tiếp Nguyên thủ quốc gia thăm cấp nhà nước), Nghị định 18/2022/NĐ-CP của Chính Phủ về nghi lễ đối ngoại, quy định về "Gặp hẹp và Hội đàm cấp nhà nước" như sau :

- Chủ tịch nước và Nguyên thủ quốc gia nước khách gặp hẹp trước khi hội đàm theo thỏa thuận của hai bên ;

- Chủ tịch nước và Nguyên thủ quốc gia nước khách đồng chủ trì hội đàm ;

- Thành phần tham dự phía Việt Nam tương ứng với thành phần chính thức của đoàn khách và yêu cầu của nội dung hội đàm ;

- Trong thời gian gặp hẹp và hội đàm, bố trí gác tiêu binh danh dự.

Mục 4, Điều 6 nghị định này về "Tiếp xúc cấp cao" nêu :

- Thu xếp Nguyên thủ quốc gia nước khách tiếp xúc cấp cao với Tổng bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội và một số lãnh đạo khác theo yêu cầu và điều kiện cụ thể của chuyến thăm.

Căn cứ theo nghị định nêu trên, Tổng thống Putin chỉ có hội đàm với Chủ tịch nước Tô Lâm, không hội đàm với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Tuy nhiên, trên thực tế thì cuộc gặp giữa ông Putin và ông Trọng được chính thức công bố là "hội đàm".

Xét tiền lệ thì chuyến thăm cấp nhà nước gần nhất của ông Putin tới Việt Nam là vào năm 2013, cũng chỉ với tư cách tổng thống Nga.

Khi đó, ông Putin chỉ có một cuộc hội đàm duy nhất với Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng lúc bấy giờ chỉ hội kiến với Tổng thống Putin.

Chuyến thăm cấp nhà nước từ Mỹ và Trung Quốc

Ngày 11/9/2023, ông Võ Văn Thưởng, khi đó là chủ tịch nước Việt Nam, có cuộc hội kiến với ông Joe Biden

Vào tháng 9/2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Theo Mục 3, Điều 6, Nghị định 18/2022/NĐ-CP của Chính Phủ, người hội đàm với ông Joe Biden là chủ tịch nước, lúc bấy giờ là ông Võ Văn Thưởng. Trên thực tế, người hội đàm với ông Biden là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng chỉ có cuộc hội kiến với ông Biden.

Ông Trọng khi đó cũng là người chủ trì lễ đón, dù Mục 2, Điều 6 của nghị định nêu trên về "Lễ đón cấp nhà nước" nêu rõ chủ tịch nước là người chủ trì lễ đón.

Sự vênh nhau giữa thực tế và quy định được đánh giá là thể hiện quyền lực và ảnh hưởng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Tới tháng 12/2023, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam, theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng.

Khác với hai chuyến thăm của ông Biden và ông Putin, ông Tập Cận Bình đến thăm cấp nhà nước với tư cách nguyên thủ quốc gia và đồng thời là người đứng đầu đảng cầm quyền.

Lễ tiếp đón dành cho chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập Cận Bình được xét theo Điều 7 (Đón, tiếp Nguyên thủ quốc gia đồng thời là người đứng đầu Đảng cầm quyền thăm cấp nhà nước theo hai chức danh), Nghị định 18/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

Mục 4, Điều 7 Nghị định 18/2022 về "Gặp hẹp và Hội đàm cấp nhà nước" nêu :

- Tổng bí thư và Trưởng đoàn nước khách gặp hẹp trước khi hội đàm theo thỏa thuận của hai bên ;

- Tổng bí thư và Trưởng đoàn nước khách đồng chủ trì hội đàm ;

- Thành phần tham dự phía Việt Nam tương ứng với thành phần chính thức của đoàn khách và yêu cầu của nội dung hội đàm.

Mục 5, Điều 7 nghị định này về "Tiếp xúc cấp cao" nêu :

- Thu xếp Trưởng đoàn nước khách tiếp xúc cấp cao với Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội và một số lãnh đạo khác theo yêu cầu và điều kiện cụ thể của chuyến thăm.

Trong chuyến thăm này, ông Tập Cận Bình đã có cuộc hội đàm với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và hội kiến với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, theo đúng như Nghị định 18/2022.

Về mặt đảng, Điều 6, Quy định 02-QĐi/TW năm 2018 của Ban Chấp hành Trung ương về "Lễ tân đối ngoại đảng" nêu :

- Thăm cấp nhà nước, thăm chính thức : Trường hợp người đứng đầu đảng cầm quyền là nguyên thủ hoặc lãnh đạo các nước thăm cấp nhà nước, thăm chính thức, áp dụng các biện pháp lễ tân, nghi thức tương ứng theo quy định của nghi lễ ngoại giao nhà nước.

Do đó, chuyến thăm của ông Tập Cận Bình được đón tiếp theo quy định tại Điều 7, Nghị định 18/2022.

BBC, 21/06/2024

Có thể nói, Đảng cộng sản Việt Nam tồn tại đến bây giờ, là nhờ vào sự giao thương với nước dân chủ tự do phương Tây, chứ không phải nhờ những người cộng sản anh em của Đảng.

Đây là sự thật không thể chối cãi.

Tân Chủ tịch nước Trần Thanh Mẫn đốn tiếp Tổng thống Liên bang Nga, Vladimir Putin - Ảnh minh họa

Năm 1986, toàn bộ Đông Âu và Liên Xô rơi vào thời kỳ rệu rã, có thể ví như người hấp hối, trước khi tắt hơi thở cuối cùng. Đấy là lúc, Hội đồng Tương trợ Kinh tế SEV do Liên Xô đứng đầu, không còn khả năng gồng gánh những kẻ ăn bám như Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Và điều gì đến phải đến, lúc đó, nền kinh tế Việt Nam sắp đến thời kỳ khoai, sắn, bo bo không còn để ăn. Đứng trước nạn đói cận kề, Đảng quyết định vứt bỏ mô hình kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, để theo đuổi đường lối kinh tế thị trường, mở cửa làm ăn với phương Tây. Dù là theo kiểu "đổi mới" nửa vời, nhưng cũng đủ để cứu cho Việt Nam khỏi nạn đói tàn khốc.

"Cùng tắc biến" là quy luật từ ngàn xưa, khi dân đối diện với sự cùng cực, vì thiếu đói, thì họ cũng chẳng ngại chết để phản kháng lại cái chế độ mang đến nghèo đói cho họ. Chính vì thế, việc Đảng từ bỏ mô hình bao cấp của cộng sản, từng bước chuyển sang mô hình kinh tế thị trường, là sự tự giải cứu, giúp Đảng thoát khỏi ngày tàn.

Sau khi khối SEV sụp đổ, năm 2006, Việt Nam gia nhập WTO, nhờ vậy, nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng vào kinh tế toàn cầu. Những người Việt tuổi đời trên 50 đều thấy rõ sự thay đổi của bộ mặt kinh tế xã hội, sau "đổi mới". Người Việt đã thoát khỏi đời sống đói khổ như người Cuba, người Bắc Hàn.

Hiện nay, những hình ảnh về cuộc sống, xã hội ở Cuba, tràn ngập trên mạng, cho thấy, nếu Đảng cộng sản Việt Nam không từ bỏ mô hình kinh tế hà khắc kiểu cộng sản, thì đấy chính là cuộc sống dân Việt hiện tại.

Cho đến lúc này, Mỹ cũng đã mở cửa để Việt Nam có cơ hội mua vũ khí sát thương của Mỹ, thay vì cứ mãi trung thành với thứ vũ khí "đồng nát" của Nga. Về kinh tế, nước Nga đang bị cấm vận, và đất nước này không có ảnh hưởng gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. Thậm chí, nếu vẫn giữ quan hệ kinh tế với Nga, Việt Nam có thể bị vướng vào rắc rối, do các lệnh trừng phạt của Mỹ và Châu Âu.

Như vậy, Việt Nam hoàn toàn có thể vứt đi mối quan hệ với Nga, mà không sợ bị mất nguồn cung vũ khí, hay ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Quan trọng hơn, trung thành với Nga, ủng hộ Nga, là Việt Nam đang tiếp tay cho cái ác lộng hành, cho tên tội phạm bị thế giới ruồng bỏ.

Tổng thống Nga Putin bị xem là một tội phạm chiến tranh. Ông ta xua quân xâm lược Ukraine, và gây ra những tội ác vô cùng nghiêm trọng tại quốc gia này.

Vậy, vì lý do gì mà Tổng Trọng lại mời một tên tội phạm như Putin sang Việt Nam ? Trong khi, việc này không mang lại lợi ích gì cho Việt Nam, mà ngược lại, còn gây ác cảm với các quốc gia văn minh, thậm chí, có thể sẽ bị họ xa lánh.

Chỉ có một lý do để giải thích cho hành động này, đấy là bản chất ngu trung của ông Nguyễn Phú Trọng và dàn lãnh đạo cấp cao của Đảng. Ông Trọng vẫn trung thành với quan thầy Liên Xô, cho dù quan thầy ấy giờ đây chỉ còn là cái xác nằm dưới nấm mồ. Chính quyền Putin hiện nay là một quái thai của Chủ nghĩa Xô Viết nửa vời còn sót lại. Mà thứ sót lại ấy, lại là chủ nghĩa Sô vanh nước lớn, chuyên ức hiếp các quốc gia nhỏ yếu hơn, là sự sắt máu, độc tài và tàn bạo.

Cố Thủ tướng Anh Henry Palmerston từng có câu nói nổi tiếng rằng : "không có kẻ thù vĩnh viễn, không có đồng minh vĩnh viễn, chỉ có lợi ích vĩnh viễn".

Với Việt Nam, nếu đứng trên quyền lợi quốc gia thì Đảng cần phải quay lưng lại với tên độc tài sắt máu Putin. Phương Tây và Mỹ mới là những người bạn thực sự, mới là nơi mà nền kinh tế Việt Nam có thể dựa vào mà phát triển. Mỹ có thể bán cho Việt Nam những thứ vũ khí mà Trung Quốc không có ; còn Nga chỉ bán toàn những thứ lạc hậu, chất lượng kém, mà Trung Quốc cũng có. Thử hỏi, Việt Nam có lợi gì ?

Có thể nói, người dân Việt Nam đã bất hạnh khi bị Đảng cộng sản cai trị, mà còn bất hạnh hơn, khi đứng đầu Đảng cầm quyền, lại là một kẻ ngu trung. Ngu trung đến mức không thấy được đâu là quyền lợi quốc gia cần phải bảo vệ.

Thái Hà

Nguồn : Thoibao.de, 21/06/2024

Đinh Tiến Dũng – Ủy viên Bộ Chính trị thứ 7 – đã bị Tô Lâm đốn ngã

Trung Khoa, Thoibao.de, 19/06/2 24

Ngày 19/6, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã họp xem xét, thi hành kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên có vi phạm, khuyết điểm.

Báo nhà nước Việt Nam xác nhận tin mà Thoibao.de đã đăng cách đây hơn 1 tháng.

Nhận thức rõ trách nhiệm trước Đảng và nhân dân, ông Dũng đã có đơn xin thôi giữ các chức vụ được phân công, nghỉ công tác và nghỉ hưu.

Và Bộ Chính trị đồng ý để đồng chí Đinh Tiến Dũng thôi tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Thành ủy, thôi giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội nhiệm kỳ 2020 – 2025, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội khóa XV thành phố Hà Nội và báo cáo Ban Chấp hành Trung ương Đảng để đồng chí Đinh Tiến Dũng thôi giữ các chức vụ theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Trước đây 1 tháng rưỡi, ngày 3/5/2024 Thoibao.de đã đưa tin rò rỉ cho biết, "Đinh Tiến Dũng đang gặp nguy", nay tin này đã được xác nhận.

Đáng lẽ, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng phải từ chức vì với tư cách là Trưởng ban Nhân sự cho Đại hội Đảng khóa 13, ông Trọng phải chịu trách nhiệm về việc có đến 7 trong tổng số 18 Ủy viên Bộ Chính trị ban đầu của Khóa 13, đã phải rời khỏi Bộ Chính trị.

Trước Đinh Tiến Dũng là Nguyễn Xuân Phúc, Phạm Bình Minh, Trần Tuấn Anh, Võ Văn Thưởng, Vương Đình Huệ và Trương Thị Mai.

Đây cũng là cơ hội để Tô Lâm đưa người của mình vào Bộ Chính trị trong thời gian tới, có lẽ là vào Hội nghị Trung ương 10.

Trung Khoa 

*************************

Ông Đinh Tiến Dũng thôi chức Bí thư Hà Nội do liên quan các vụ án Vạn Thịnh Phát, AIC

RFA, 19/06/2024

Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam vào ngày 19/6 thông báo đồng ý cho ông Đinh Tiến Dũng thôi giữ chức bí thư thành ủy Hà Nội.

Ông Đinh Tiến Dũng khi là Bộ trưởng Tài chính trong một phỏng vấn ở London, Anh hôm 4/7/2019 - Reuters/Marc Jones

Thông báo được Văn phòng Trung ương Đảng đưa ra và tuyền thông Nhà nước loan đi.

Theo Thông báo, quyết định của Bộ Chính trị cho ông Đinh Tiến Dũng thôi chức Bí thư Thành ủy Hà Nội dựa trên đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam kết luận rằng Ban cán sự đảng Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2016-2021 đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy định của Đảng, Quy chế làm việc ; không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của cấp có thẩm quyền ; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo để Bộ Tài chính và một số tổ chức đảng, đảng viên vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2016-2021 cũng không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ chức năng, nhiệm vụ được giao trong tham mưu, ban hành cơ chế, chính sách, quản lý nhà nước về hoạt động phát hành, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp thuộc "hệ sinh thái" Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty cổ phần Tập đoàn An Đông ; trong quản lý nhà nước về ngân sách có liên quan đến Công ty cổ phần Tiến bộ quốc tế (AIC) và các doanh nghiệp thuộc AIC.

Bản thân ông Đinh Tiến Dũng bị quy chịu trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra nhiều vi phạm tại Bộ Tài Chính.

Thông báo cho biết ông Đinh Tiến Dũng có đơn xin thôi giữa các chức vụ được phân công, nghỉ công tác và về hưu. Đơn của ông được Bộ Chính trị chấp nhận.

Hai Bí thư Hà Nội trước ông Dũng cũng bị kỷ luật Đảng. Đó là ông Hoàng Trung Hải (nhiệm kỳ 2016 - 2020) ; ông Vương Đình Huệ (2020 - 2021). Ông Huệ bị kỷ luật Đảng khi đang nắm chức Chủ tịch Quốc hội.

Nguồn : RFA, 19/06/2024

Dích dắc ‘xây thành đắp lũy’

Một cuộc ngã giá vô tiền khoáng hậu. Theo nguồn tin nội bộ, chấp nhận ghế Chủ tịch nước ngày 22/5/2024, Tướng Tô Lâm đã đặt điều kiệnvới Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Trung ương đảng, phải bầu bổ sung hai tướng ba sao của ông là Lương Tam Quang và Nguyễn Duy Ngọc, đều là dân gốc Hưng Yên, vào Bộ Chính trị. Nhưng rồi ‘mộng đẹp không thành’, Tô Lâm ‘đành cài số lùi’.

Ông Tô Lâm tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước Việt Nam, Hà Nội, ngày 22/5/2024. Pham Trung Kien/VNA

Hôm 6/6, khi Quốc hội bấm nút chấp thuận tướng Quang vào ghế Bộ trưởng Công an, cũng là lúc Tô Lâm cho CO3 ra tuyên bố công khai : Cơ quan An ninh Bộ Công an chấm dứt điều tra giai đoạn 2 vụ án hình sự Vạn Thịnh Phát (1). Vậy là, Lê Minh Hưng, tân Chánh Văn phòng Trung ương Đảng – người từng đứng đầu Ngân hàng Nhà nước vào những năm Trương Mỹ Lan ‘múa gậy vườn hoang’ giữa Đô thành, gây thiệt hại cho người dân khoảng 30.869 tỷ VND – có khả năng sẽ thoát nạn. ‘Bánh ú trao đi bánh chì trao lại’. Người của Tô Lâm ‘ấm ghế’ ở Trung ương để hy vọng vào Bộ Chính trị nay mai, thì ngay lập tức Lê Minh Hưng, trong cùng ngày 6/6 ‘gần như khỏi lo’ bị điều tra ngược. Không cần trở thành Ủy viên Bộ Chính trị, chỉ là ‘phó thường dân dự khuyết’ cũng biết được, Cựu Cục trưởng Đỗ Thị Nhàn một mình không thể nuốt trôi 5,5 triệu USD do Trương Mỹ Lan lại quả.

Lương Tam Quang và Nguyễn Duy Ngọc đã không gom đủ số phiếu tại Hội nghị Trung ương 9 (2). Tô Đại tướng đành quyền biến, ‘lùi một bước tiến hai bước’ khá ngoạn mục. Ngày 3/6, Tô Lâm tạm thỏa mãn ghế Chánh Văn phòng Trung ương Đảng đối với Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc, để ngày 6/6 vừa qua, ông đạt được đòi hỏi thứ hai, tức là gần như 100% Quốc hội bầu Thượng tướng Lương Tam Quang vào ghế Bộ trưởng Công an. Trong Hội nghị Trung ương 9, ‘tâm phúc’ của Tô Đại tướng chưa dành ngay được hai vị trí trong Bộ Chính trị, nhưng với ghế Chánh Văn phòng Trung ương đảng và Bộ trưởng Công an, tương lai Ngọc và Quang vào Bộ Chính trị vẫn chưa hết hy vọng. Chậm nhưng chắc, theo bước chân của người tiền nhiệm Lê Minh Hưng, trước mắt, tướng Ngọc sẽ được vào Ban bí thư. Cuộc ngã giá của tân Chủ tịch nước đã buộc Trung ương và Bộ Chính trị phải chấp thuận cho các thủ túc của ông ‘gác cửa’ ở Trung ương Đảng và thay ông ‘trông coi’ Bộ Công an. Đối với tân Chủ tịch nước, đây là thành công bước đầu ngoạn mục, mặc dầu để cài tiếp hai ‘đệ tử của mình’ ở Bộ Công an leo tiếp trên các nấc thang quyền lực vẫn còn là một tương lai bất định.

Bộ Chính trị lúc đầu vốn quan ngại vây cánh của Tô Lâm quá mạnh trong Trung ương và Bộ Chính trị nên chưa đồng thuận cho hai Thượng tướng Công an Nguyễn Duy Ngọc và Lương Tam Quang vào Bộ Chính trị ngay trong đợt bầu bổ sung tại Hội nghị Trung ương-9. Nhưng với kế hoạch ‘bao vây’ và ‘đánh lấn’ của Tô Lâm, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cuối cùng cũng đã thúc thủ. Tại phiên họp Quốc hội hôm 6/6, tân Chủ tịch nước Tô Lâm, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh, đã đề nghị Quốc hội phê chuẩn cho tướng Lương Tam Quang làm thành viên Hội đồng. Và Quốc hội đã biểu quyết thông qua đề nghị này với tỷ lệ 100% đại biểu tán thành (3). Trước mắt, tướng Quang và tướng Ngọc sẽ phục vụ hết nhiệm kỳ của ông Tô Lâm đến năm 2026. Nếu Quang không ‘leo’ được tiếp lên Bộ Chính trị, ông sẽ kết thúc cuộc đời binh nghiệp ở tuổi 61 vào tháng 1/2026. Dẫu sao Tô Đại tướng cũng đã ép được Bộ Chính trị và Trung ương chấp thuận kế hoạch ‘xây thành, đắp lũy’ của mình. Bố trí xong hai ghế Chánh Văn phòng Trung ương đảng và Bộ trưởng Bộ Công an cho Ngọc và Quang, vốn là các thủ túc thân tín của ông. Ngay từ đầu, Đại tướng Tô Lâm không dấu diếm, đó là các điều kiện tiên quyết để ông chấp nhận rời ghế Bộ Công an sang ngồi vào ghế Chủ tịch nước.

Liệu có ‘cái chết trên chấm phạt đền’ ?

Giới bình luận quốc tế đánh giá, các điều kiện tiên quyết của Tô Lâm áp đặt lên Bộ Chính trị thực chất là một cuộc chính biến (coup d'etat) hoàn hảo (4). Tô Đại tướng đã hành động ‘tréo ngoe’ so với Hiến pháp cũng như Đảng chế xưa nay. Mọi quyết sách lớn về nhân sự trên thượng tầng Ba Đình thường là do Bộ Chính trị thiết kế, sau đó Trung ương và Quốc hội chỉ bấm nút triển khai thực hiện. Đằng này, vừa qua, bằng một Hội nghị bất thường để lấy phiếu tín nhiệm từ cơ sở cho điều gọi là ‘kiện toàn vị trí Bộ trưởng Công an’, Tô Lâm trên thực tế đã vô hiệu hóa quyết định trước đó của Chính phủ để Trần Quốc Tỏ ‘điều hành Bộ Công an’, áp đặt luôn kết quả bỏ phiếu để đưa Quang vào vị trí làm ‘bàn đạp’ chuẩn bị ‘nhảy lên’ Bộ Chính trị về sau. Điều này liệu có thể diễn ra, khi mà tân Bộ trưởng Lương Tam Quang chưa đủ điều kiện ‘trọn một khóa’ Trung ương và cũng chưa từng qua một khóa công tác ở cấp tỉnh ? Nhưng với ‘tả phù hữu bật’, với ‘thế chẻ tre’ trên bàn cờ chính trị Ba Đình (5), Tô lâm đã ‘xây thành đắp lũy’ thành công mà không sợ các thế lực khác ‘đánh úp’ khi ông buộc lòng phải ‘buông’ ghế Bộ trưởng Công an để tính chuyện được được ‘hưởng suất đặc biệt kéo dài tuổi hưu’ tại Đại hội 14 vào tháng 1/2026. Giới quan sát chính trị Hà Nội đang đặt vấn đề : Nếu một khi có ‘cái chết trên chậm phạt đền’, Tô Lâm có đủ quyền bính để gộp Chủ tịch nước với Tổng bí thư làm một ?