Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

01/05/2019

Từ giá điện nghĩ về ‘ở đâu cũng thế’

Mạnh Kim

Việc dùng "phương pháp" so sánh đ "gii thích" vn đ ngày càng được s dng ph biến. M cũng có ti phm, ăn xin đng đy đường, hút chích ma túy tràn lan… M cũng có tình trng mua bng bán chc, M cũng có hin tượng "chy trường" cho con… Th đến Paris xem, phân chó đầy đường… Tuy nhiên, bn cht s vic và tính tương đng không nm b mt…

điien1

Nhu cầu đin đang là thách thc quan trng ca EVN. (Ha Nguyen/VOA)

Ví dụ thi s nht là giá đin. So sánh giá đin gia M và Vit Nam đ chng minh vic tăng giá đin ti Vit Nam là hp lý và chng có gì khác thường tht ra là điu rt không bình thường. Khi so sánh giá, người ta đã không xét đến vô s yếu t khác nh hưởng đến giá đin. Trong khi vic qun lý đin năng và đnh giá đin Vit Nam nm trong "cơ chế" hoàn toàn đc quyn, giá đin ti M tùy thuc vào th trường. Chng có mc giá c th nào M, k c giá trung bình, có th dùng đ so sánh mt cách hp lý và thuyết phc so vi Vit Nam.

Tại M, giá đin không n đnh. Nó thay đi liên tc, tùy thuc thi đim s dng (mt s nhà cung cp đưa chương trình gim giá, thm chí min phí, đi vi h dân xài đin t 9 gi ti đến 6 gi sáng). Ngoài ra, thi gian sử dng cũng nh hưởng giá. Tháng hè có giá khác tháng đông. Ti các bang nóng, giá đin mùa hè có th tăng so vi mùa đông vì t l người s dng máy lnh tăng. Và nơi bn sng cũng nh hưởng giá đin. Mi bang mi khác. Thm chí trong cùng mt bang, giá điện tng vùng cũng khác, da vào mc thu nhp và mt đ tp trung công nghip. Nơi có nhiu h dân bình thường s có giá đin khác vi nơi có nhiu nhà máy. Theo mt ngun (1), tính đến thi đim cp nht mi nht (tháng 3-2019), giá đin trung bình ti Mỹ là 13,19 cent/kWh. C th ti tiu bang Alabama, giá đin tháng 6-2018 là 12,41 cent/kWh - gim 2,971% so vi tháng 6-2017; ti bang California, tháng 6-2018 là 19,90 cent/kWh - tăng 2,630% so vi tháng 6-2017; ti bang New York, tháng 6-2018 là 19,30 cent/kWh – tăng 2,878% so với tháng 6-2017…

Còn một yếu t na cn xem xét. Đó là chính sách cho người có thu nhp thp. Vit Nam, nhà nghèo đóng tin đin vi mc giá như nhà giàu. Tnh min núi cũng đóng tin đin bng giá như thành ph ln. Ti M, các tiểu bang đu có chính sách gim giá. Riêng ti California, ngoài chính sách h tr ca chính quyn bang, các công ty đin lc còn có chương trình gim giá riêng bit, được áp dng tùy thành ph. Vi khách hàng ca công ty Thành ph Palo Alto ("City of Palo Alto"), người bnh tt có th được gim đến 20% hóa đơn đin-nước và khí đt; vi khách hàng "City of Ukiah", người già có th được gim hàng tháng ti đa 25 USD và gia đình thu nhp thp được gim ti đa 20 USD; vi khách hàng "Sacramento Municipal Utility District", người ta có chương trình "EnergyHELP" vi s h tr ca các t chc t thin đa phương và t chc phi li nhun như Sacramento Food Bank Services, Salvation Army, Folsom Cordova Community Partnership và Travelers Aid, theo đó, người nghèo có thể được h tr đến 200 USD/năm trong hóa đơn tin đin không chi tr ni [xem thêm (2)].

Lấy ví d thêm v "nn dùng súng M". Không ít người đã nhc đến vic s dng tràn lan ti M đ đi chiếu và "minh ha" cho s n đnh xã hi Vit Nam. Người ta chỉ nói đến hin tượng b mt mà không nhc đến yếu t căn bn rng vic s dng súng ti M thuc khuôn kh quyn công dân được hiến đnh, tc được Hiến pháp bo v, theo đó, mi người đu có quyn t bo v mình. Mt khi Hiến pháp Vit Nam không có nhng điều khon tôn trng quyn t do ti đa ca con người, cùng vi vô s hàng rào lut kèm theo và mt b máy lut pháp ln công quyn hot đng cht ch đ kim soát xã hi, thì không th so sánh vi M. Nếu các trường hp x súng ti M được thc hin bi những k có vn đ tâm thn hoc khng hong tâm lý thì ti Vit Nam, mt khi được quyn s dng súng được cho phép, thì người gây án s là nhng ai, t l bn chết người ba bãi s "biến đng theo năm tháng" như thế nào, mi tháng có bao nhiêu v bn người, mc đ kim soát được thc hin ra sao…, trong mt xã hi mà ch cn "nhìn đu" đã có th lp tc lãnh mt nhát dao chí mng?

đâu cũng có tham nhũng nhưng tham nhũng M, Hàn Quc hoc Nht đu b "quyn lc th tư" phanh phui đến cùng, con cái tng thống (như trường hp hai con trai ca c Tng thng Hàn Quc Kim Dae-jung) đu b ra tòa, k c tng thng cũng có th ngi tù. M cũng xy ra tình trng "mua đim" nhưng h thng qun lý giáo dc M đã không bao che điu đó. M cũng đy ăn xin nhưng "ăn mày" Mỹ được tôn trng quyn con người đến mc chng ai có quyn bt và tng h vào nhà tế bn…

Khi so sánh, cần xét đến cơ chế vn hành, cu trúc h thng, chính sách nhà nước và c cu trúc chính tr. So sánh yếu t giá là d. So sánh cơ chế to ra giá mới là vn đ cn bàn. So sánh tham nhũng thì d. So sánh yếu t to ra cơ chế tham nhũng và yếu t trng pht tham nhũng mi cn đáng nói. Mt khi hai mô hình không tương đng, thm chí trái nghch, so sánh b mt d tr thành nhng din gii ngy bin. So sánh cần đ cp thêm đến so sánh bn cht ch không phi hin tượng. Nói đến s kin, đâu cũng có các s kin ít nhiu ging nhau. Nói đến "tiêu cc", đâu cũng có "mt trái", vì bn cht con người đâu cũng gn như ging nhau. Tuy nhiên, điu quan trọng hơn là đâu thì người ta x lý vn đ theo cách như thế nào, đ chn đng "tiêu cc" và s phát trin ca "mt trái". S khác bit này, nếu không nhc đến, thì tt hơn là nên tránh so sánh.

Mạnh Kim

Nguồn : VOA, 01/05/2019

(1) https://www.electricchoice.com/electricity-prices-by-state/

(2) https://www.needhelppayingbills.com/html/california_utility_and_cooling.html

Quay lại trang chủ
Read 682 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)